พระมหากษตรยนกพฒนา

“...ในการพฒนาประเทศนน จำเปนตองทำตามลำดบขน

เรมดวยการสรางพนฐาน คอความมกนมใชของประชาชนกอน

ดวยวธการทประหยด ระมดระวง แตถกตองตามหลกวชา

เมอพนฐานเกดขนมนคงพอควรแลว

จงคอยสรางเสรมความเจรญขนทสงขนตามลำดบตอไป...

การชวยเหลอสนบสนนประชาชนในการประกอบอาชพและตงตว

ใหมความพอกนพอใชกอนอนเปนพนฐานนน

เปนสงสำคญอยางยงยวด

เพราะผทมอาชพและฐานะเพยงพอทจะพงตนเอง

ยอมสามารถสรางความเจรญกาวหนา

ระดบทสงขนตอไปไดโดยแนนอน...”

พระบรมราโชวาทในพธพระราชทานปรญญาบตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

๑๙ กรกฎาคม ๒๕๑๗

พระมหากษตรยนกพฒนา เพอประโยชนสขสปวงประชา

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ๙๖๒ ถนนกรงเกษม เขตปอมปราบศตรพาย กรงเทพฯ ๑๐๑๐๐โทรศพท ๐-๒๒๘๐-๔๐๘๕ ตอ ๑๓๐๓-๕โทรสาร ๐-๒๖๒๘-๒๘๔๖ www.nesdb.go.th

เพอประโยชนสขสปวงประชา

พระมหากษตรยนกพฒนาเพอประโยชนสขสปวงประชา

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

2

“...คำวา “พฒนา” กหมายถงทำใหมนคง ทำใหกาวหนา

การพฒนาประเทศกทำใหบานเมองมนคงมความเจรญ

ความหมายของการพฒนาประเทศนกเทากบ

ตงใจทจะทำใหชวตของแตละคนมความปลอดภย

มความเจรญ มความสข

ฉะนน จงเขาใจไดวา การพฒนาทกอยางเปนสงทด

เพราะวาจะนำมาซงความสขความเจรญ

และความพอใจของแตละบคคลในประเทศ...”

พระบรมราโชวาท พระราชทานแกคณะทปรกษาเยาวชนและเยาวชนดเดน

ณ ศาลาผกาภรมย๗ พฤษภาคม ๒๕๑๓

3

เนองในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธนวาคม ๒๕๕๔ สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) สำนกในพระมหากรณาธคณ ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงปฏบตพระราชกรณยกจนานปการ เพอบำบดทกข บำรงสข ใหพสกนกรชาวไทยมความเปนอยทดขน สำนกงานฯ จงไดจดทำหนงสอ “พระมหากษตรยนกพฒนา เพอประโยชนสขสปวงประชา” เพอรวมเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และเผยแพร ใหประชาชนและหนวยงานทวไปไดซาบซงในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และ ดำเนนตามรอยพระยคลบาท โดยนำไปประยกตใชเปนแนวทางในการพฒนาประเทศและตนเองตอไป

หนงสอเลมน นำเสนอเนอหาสาระเกยวกบหลกการทรงงานและแนวพระราชดำรในการ พฒนาประเทศของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ตลอดจนประโยชนสขทเกดขนแกประชาชน จากผล การพฒนาตามแนวพระราชดำร และการนอมนำแนวพระราชดำรมาใชในชวต โดยแบงการนำเสนอออกเปน ๖ สวน ไดแก

สวนท ๑ ภาพรวมหลกการทรงงาน ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โดยไดรบพระมหา กรณาธคณจากสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร พระราชทานสมภาษณเกยวกบหลกการ ทรงงานและแนวพระราชดำรในการพฒนาประเทศ ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และประสบการณ ทโดยเสดจพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เพอเชญลงพมพในสวนแรกของหนงสอเลมน นอกจากน ยงประกอบดวยบทสมภาษณของผถวายงานใกลชดเบองพระยคลบาทในการพฒนาประเทศ และมสวนรวม ในการกอตงสำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร

สวนท ๒ โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา หองทดลองในพระราชวง ซงเปนเสมอน หองทดลองของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงใชศกษา คนควา และทดลอง ในเรองตางๆ อยางรอบคอบ จนมนพระทยวาเปนแนวทางทถกตองและเหมาะสมกบสภาพสงคมไทยและสภาพแวดลอม ในแตละทองถน กอนทจะพระราชทานแนวพระราชดำรเพอแกไขปญหาในพนทตางๆ ตลอดจนบทสมภาษณ ผอำนวยการโครงการฯ

สวนท ๓ แนวพระราชดำรในการพฒนาประเทศ และการนอมนำไปสการปฏบต พระบาท สมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานแนวพระราชดำรในการพฒนาประเทศ เพอแกไขปญหาและ ความเดอดรอนของประชาชนในดานตางๆ มากมายเหลอคณานบ ตลอดจนทรงตรากตรำพระวรกาย เพอชวยเหลอพสกนกรในภมภาคตางๆ โดยเฉพาะในพนททรกนดาร ซงสำนกงานฯ ไดอญเชญมานำเสนอ โดยสงเขปรวม ๑๔ ดาน ไดแก ดานการแพทยและสาธารณสข การศกษา สงคมสงเคราะหและสวสดการ การพฒนาชนบท เกษตรกรรม การสงเสรมอาชพ ทรพยากรนำ ดน และปาไม พลงงาน การคมนาคม การจดตงศนยศกษาการพฒนาอนเนองมาจากพระราชดำร ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และทฤษฎใหม รวมทงบทสมภาษณของผนอมนำแนวพระราชดำรไปปฏบตใหบงเกดผล

คำนำ

สวนท ๔ ประโยชนสขสปวงประชา ประกอบดวยบทสมภาษณของผท เกยวของ ตลอดจนประชาชนในพนททไดรบประโยชนจากแนวพระราชดำร ซงไดชวยปดเปาความทกขยาก และ สรางความผาสกแกพสกนกร ทกทานตางซาบซงและสำนกในพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมได โดยไดนำเสนอเพอเปนตวอยางใน ๙ ดาน ไดแก การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงและทฤษฎใหม การบรหารจดการนำ การพฒนาพลงงานทดแทน การแกไขปญหาจราจร การนำหญาแฝกมาใชอนรกษดน การขยายโอกาสทางการศกษา การสงเคราะหประชาชนของมลนธราชประชานเคราะห การใหความ ชวยเหลอประชาชนททลเกลาฯ ถวายฎกา

สวนท ๕ พระเกยรตคณเกรกไกร จากการทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงงาน อยางหนกตลอดมา หนวยงานและองคกรตางๆ จงตางพรอมใจกนถวายพระราชสมญญานาม ในหลากหลายดาน อนแสดงถงพระอจฉรยภาพและพระปรชาสามารถในศาสตรดานตางๆ เพอ เทดพระเกยรตและแสดงถงความจงรกภกด ตลอดจนความซาบซงในพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมได นอกจากน แนวพระราชดำรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวยงเปนประโยชนตอมวลมนษยในโลก พระเกยรตคณจงแผไพศาลไปยงนานาประเทศ หนวยงานและองคกรระหวางประเทศไดขอพระราชทาน พระราชวโรกาสทลเกลาฯ ถวายรางวลทางดานการพฒนาเปนจำนวนมาก

สวนท ๖ บทสรป พระมหากษตรยนกพฒนาผทรงพระคณอนยงใหญ ตลอดเวลา ๖๕ ป แหงการครองราชย เปนทประจกษชดถงนำพระทยและพระเมตตาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงงานอยางหนกและเหนอยยาก ทรงนำพาการพฒนาประเทศไทยใหเจรญกาวหนาภายใตรมพระบารม และทรงดแลราษฎรประดจพอดแลลก เพอชวยเหลอราษฎรใหพนจากความทกขยาก โดยไมทรงเลอกวา เขาเหลานนเปนใคร สมดงพระราชปณธานทพระราชทานพระปฐมบรมราชโองการความวา “เราจะครอง แผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม”

ทงน สำนกงานฯ ไดรบความกรณาจาก ดร.สเมธ ตนตเวชกล กรรมการและเลขาธการมลนธ ชยพฒนา ในการเปนประธานทปรกษาการจดทำหนงสอเลมน และใหคำแนะนำทเปนประโยชน สำนกงานฯ จงขอกราบขอบพระคณเปนอยางยง นอกจากน มลนธชยพฒนา สำนกราชเลขาธการ สำนกพระราชวง และสำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร ไดให ความอนเคราะหขอมลและภาพพระราชกรณยกจ สำนกงานฯ จงขอขอบพระคณเปนอยางสง มา ณ โอกาสน

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ธนวาคม ๒๕๕๔

ส า ร บ ญหนา

พระราชดำรสพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

คำนำ

สวนท ๑ : ภาพรวมหลกการทรงงาน ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ๑๑

๑. หลกการทรงงาน ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ๑๔

๒. สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ๒๕ พระราชทานสมภาษณเกยวกบหลกการทรงงานพฒนาประเทศ ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

๓. พระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว... ๕๐ หาทเปรยบมได บทสมภาษณ พลเอก เปรม ตณสลานนท

๔. กลไกการประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร ๕๗ เพอการพฒนาประเทศ บทสมภาษณ ดร.เสนาะ อนากล

๕. พระบาทสมเดจพระเจาอยหว กบโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร ๖๖ บทสมภาษณ ดร.สเมธ ตนตเวชกล

สวนท ๒ : โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา หองทดลองในพระราชวง ๘๑

๑. โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา ๘๓ ๒. บทสมภาษณ นายแกวขวญ วชโรทย ๙๐

หนา

สวนท ๓ : แนวพระราชดำรในการพฒนาประเทศ และการนอมนำไปสการปฏบต ๙๔

๑. แนวพระราชดำรดานการแพทยและสาธารณสข ๙๗

๒. แนวพระราชดำรดานการศกษา ๑๐๑ บทสมภาษณ นายขวญแกว วชโรทย ๑๐๕ บทสมภาษณ ศาสตราจารยเกยรตคณ นายแพทย เกษม วฒนชย ๑๑๐

๓. แนวพระราชดำรดานสงคมสงเคราะหและสวสดการ ๑๑๗ บทสมภาษณ นายกองเอก ดร.ดสธร วชโรทย ๑๒๑

๔. แนวพระราชดำรดานการพฒนาเกษตรกรรม ๑๒๙

๕. แนวพระราชดำรดานการสงเสรมอาชพ ๑๓๓

๖. แนวพระราชดำรดานทรพยากรนำ ๑๓๕

๗. แนวพระราชดำรดานทรพยากรดน ๑๕๓

๘. แนวพระราชดำรดานทรพยากรปาไม ๑๕๖

๙. แนวพระราชดำรดานการพฒนาชนบท ๑๕๘

๑๐. แนวพระราชดำรดานการคมนาคม ๑๖๐

๑๑. แนวพระราชดำรดานพลงงาน ๑๖๔

๑๒. แนวพระราชดำรการจดตงศนยศกษาการพฒนา ๑๖๘ อนเนองมาจากพระราชดำร

๑๓. แนวพระราชดำรปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๑๗๔

๑๔. แนวพระราชดำรทฤษฎใหม ๑๗๙

สวนท ๔ : ประโยชนสขสปวงประชา ๑๘๑

บทสมภาษณหนวยงาน องคกร และภาคสวนตางๆ ทไดนอมนำแนวพระราชดำร มาปฏบตและไดรบประโยชนสข เพอเปนตวอยาง ๙ ดาน ดงน

๑. การประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๑๘๔

๒. การประยกตใชทฤษฎใหม ๑๙๙

๓. การบรหารจดการนำ ๒๐๒ ๓.๑ การจดการทรพยากรนำชมชน ตามแนวพระราชดำร ๒๐๒ ๓.๒ “ฝนหลวง”... สายฝนสปวงประชาในถนทรกนดาร ๒๑๐ ๓.๓ การแกไขปญหานำทวม... บรรเทาความเดอดรอนพสกนกร ๒๑๓ ๓.๔ การบำบดนำเสย... คนคณภาพนำสประชาชน ๒๒๔

๔. การพฒนาพลงงานทดแทนเพอชาวไทย ๒๒๘

๕. การแกไขปญหาจราจร ๒๓๓

๖. หญาแฝก... หญามหศจรรย ๒๔๐

๗. การขยายโอกาสทางการศกษา ๒๔๕ ๗.๑ มลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม... ขยายโอกาสทางการศกษา ๒๔๖ อยางทวถงและเทาเทยม ๗.๒ โรงเรยนพระดาบส... พฒนาอาชพใหเปนคนเกงและด ๒๕๖

หนา

๘. มลนธราชประชานเคราะหฯ... สงเคราะหประชาชน ๒๖๐ ผประสบภยและดอยโอกาส

๙. การทลเกลาฯ ถวายฎกา... สงเคราะหผยากไรและเดอดรอน ๒๗๑ สวนท ๕ : พระเกยรตคณเกรกไกร ๒๗๖ สวนท ๖ : บทสรป : พระมหากษตรยนกพฒนาผทรงพระคณอนยงใหญ ๒๘๙ บรรณานกรม ๓๐๐

รายนามทปรกษาและคณะทำงานจดทำหนงสอพระมหากษตรยนกพฒนา ๓๐๔เพอประโยชนสขสปวงประชา

หนา

“...การพฒนาประเทศจะบรรลผลตามเปาหมายไดมากนอยเพยงใดนน

ยอมขนอยกบปจจยประกอบกนหลายอยาง.

อยางแรกตองมคนด คอมปญญา มความรบผดชอบ

มความวรยะอตสาหะ เปนผปฏบต.

อยางทสอง ตองมวทยาการทด เปนเครองใชประกอบการ.

อยางทสาม ตองมการวางแผนทด ใหพอเหมาะพอควร

กบฐานะเศรษฐกจ และทรพยากรทมอย

โดยคำนงถงประโยชนอนพงประสงคของประเทศ

และประชาชนเปนหลกปฏบต...”

พระบรมราโชวาทในพธพระราชทานปรญญาบตรของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร๒๕ กรกฎาคม ๒๕๓๙

๑ ภาพร ว ม ห ล ก ก า ร ท ร ง ง า นในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

12

ตลอดเวลากวาหกทศวรรษแหงการครองราชยทผานมา พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเปนศนยรวมจตใจของปวงชนทงชาต ดวยพระราชปณธานอนแนวแนทจะทรงเสยสละประโยชนสข สวนพระองคเพอพสกนกรชาวไทย สมดงทไดพระราชทานพระปฐมบรมราชโองการความวา

“เราจะครองแผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม”

พระราชกรณยกจทพระองคทรงปฏบต นบตงแตเสดจขนเถลงถวลยสรราชสมบตในป ๒๔๘๙ แสดงใหเหนถงพระเมตตาและพระมหากรณาธคณ ในการบำบดทกขบำรงสขใหแกพสกนกร ใหมชวตความเปนอยทดขน ทรงทมเทพระวรกายตรากตรำและมงมน เพอแกไขปญหาความเดอดรอน ใหแกพสกนกร ไมวาจะเชอชาตและศาสนาใด หรออยหางไกลสกเพยงใด กมทรงยอทอ ทรงเขาไปชวยเหลอ ราษฎรทงดานสาธารณสข การศกษา สาธารณปโภคขนพนฐาน การเกษตร การฟนฟทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม ทงดน นำ ปาไม และพลงงาน หรอแมกระทงการจราจร กทรงคดคนแนวทางแกไขปญหา ไดอยางแยบยล

การทรงงานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เปนการดำเนนงานในลกษณะทางสายกลาง ทสอดคลองกบวถชวตของสงคมไทย และสามารถปฏบตไดจรง โดยทรงเนน “การพฒนาคน” เปนตวตง และยดหลกผลประโยชนของปวงชน และการมสวนรวมตดสนใจของประชาชน ตลอดจนภมสงคม ทคำนงถงความแตกตางกนในแตละพนท และการพงตนเอง โดยรจกประมาณตน และดำเนนการ ดวยความรอบคอบ ระมดระวง และ “ทำตามลำดบขน” อยางบรณาการ ซงอาศยความ “เขาใจ เขาถง พฒนา” และการ “ร รก สามคค” ของทกฝาย สงผลใหประชาชนและชมชนในชนบททไดดำเนนการ ตามแนวพระราชดำรมความเปนอยทดขน สามารถพงตนเองไดทงเรองเศรษฐกจ สงคม มเทคโนโลย ทเหมาะสม ดำเนนการไดอยางประหยด และใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน อนนำไปสชมชนและ สงคมทเขมแขงและอยรวมกนอยางสนตสข

สวนท ๑ภาพรวมหลกการทรงงาน

ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

13

ท งน สำนกงานฯ ไดรบพระมหากรณาธคณจากสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร พระราชทานสมภาษณเกยวกบหลกการทรงงานและแนวพระราชดำรในการพฒนา ประเทศ ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และประสบการณทโดยเสดจพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ชวยใหสามารถเขาใจหลกการทรงงานและแนวพระราชดำรในการพฒนาประเทศของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวไดเปนอยางด

นอกจากน ยงไดนำเสนอบทสมภาษณของผถวายงานใกลชดเบองพระยคลบาทในการพฒนา ประเทศ ๒ ทาน ไดแก พลเอก เปรม ตณสลานนท ประธานองคมนตรและรฐบรษ และ ดร.สเมธ ตนตเวชกล กรรมการและเลขาธการมลนธชยพฒนา อดตเลขาธการคณะกรรมการพเศษเพอประสานงาน โครงการอนเนองมาจากพระราชดำร และอดตเลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคม แหงชาต ไดเลาถงพระมหากรณาธคณและพระวรยะอตสาหะของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรง มงมนและตรากตรำเสดจพระราชดำเนนไปยงถนทรกนดารทวทกหยอมหญาของประเทศ เพอทรงเยยมเยยน และรบทราบปญหาของประชาชน และพระราชทานความชวยเหลอ เพอแกไขปญหาและบรรเทา ความเดอดรอนเฉพาะหนา รวมทงหาทางใหเขาเหลานนสามารถพงพาตนเองไดอยางยงยนในระยะตอไป

รวมทงนำเสนอบทสมภาษณ ดร.เสนาะ อนากล อดตรองนายกรฐมนตร และอดตเลขาธการ คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ผรเรมใหจดตงสำนกงานคณะกรรมการพเศษ เพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร หรอสำนกงาน กปร. ขนภายในสำนกงานคณะกรรมการ พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) เมอป ๒๕๒๔ เพอเปนกลไกประสานงานโครงการ อนเนองมาจากพระราชดำร ซงสำนกงาน กปร. ไดมบทบาทอยางมากตอการพฒนาประเทศ โดยเฉพาะ อยางยงการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนในถนทรกนดาร

14

การทรงงานของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวเปนการดำเนนงานในลกษณะ ทางสายกลางทสอดคลองกบวถชวตของ สงคมไทย และสามารถปฏบตไดจรง โดย ทรงเนน “การพฒนาคน” เปนตวตง และ ยดหลกผลประโยชนของปวงชน และการ มสวนรวมตดสนใจของประชาชน ตลอดจน ภมส งคมทคำนงถงความแตกตางกน ในแตละพนทและการพงตนเอง โดยรจก

ประมาณตนและดำเนนการดวยความรอบคอบ ระมดระวง และ “ทำตามลำดบขน” อยางบรณาการ ซงอาศย ความ “เขาใจ เขาถง พฒนา” และการ “ร รก สามคค” ของทกฝาย สงผลใหประชาชนและชมชนในชนบท ทไดดำเนนการตามแนวพระราชดำรมความเปนอยทดขน สามารถพงตนเองได ทงเรองเศรษฐกจ สงคม มเทคโนโลยทเหมาะสม ดำเนนการไดอยางประหยด และใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน อนนำไปสชมชน และสงคมทเขมแขง และอยรวมกนอยางสนตสข

หลกการทรงงาน ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

15

“หลกการทรงงาน ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว” ทสำนกงานคณะกรรมการพเศษ เพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร (สำนกงาน กปร.) รวบรวมไวมความหลากหลายถง ๒๓ หลกการ ซงปวงชนชาวไทยสามารถนอมนำมาปฏบตในวาระและโอกาสตางๆ ตามความเหมาะสม ดงน

ศกษาขอมลอยางเปนระบบ

การทจะพระราชทานโครงการใด โครงการหนง จะทรงศกษาขอมลรายละเอยด อยางเปนระบบทงจากขอมลเบองตนจาก เอกสาร แผนท สอบถามจากเจาหนาท นกวชาการ และราษฎรในพนทใหไดรายละเอยด ทถกตอง เพอทจะพระราชทานความชวยเหลอ ไดอยางถกตอง รวดเรวตรงตามความตองการ ของประชาชน

ระเบดจากขางใน

พระองคทรงมงเนน เรองการพฒนาคน โดยตรสวา “ตองระเบดจากขางใน” หมายความวา ตองสรางความเขมแขงใหคนในชมชนทเราเขาไปพฒนาใหมสภาพพรอมทจะรบการพฒนาเสยกอน แลวจงคอยออกมาสสงคมภายนอก มใชการนำเอาความเจรญหรอบคคลจากสงคมภายนอกเขาไปหา ชมชนหรอหมบานทยงไมทนไดมโอกาสเตรยมตวหรอตงตว

แกปญหาทจดเลก

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเปยมไปดวยพระอจฉรยภาพในการแกไข ปญหา ทรงมองปญหาในภาพรวม (Macro) กอนเสมอ แตการแกปญหาของพระองค จะเรมจากจดเลกๆ (Micro) คอ การแกไข ปญหา เฉพาะหน าท คนม กจะมองข าม ดงพระราชดำรสความตอนหนงวา

“...ถาปวดหวกคดอะไรไมออก เปนอยางนนตองแกไขการปวดหวนกอน... มนไมได เปนการแกอาการจรง แตตองแกปวดหวกอน เพอทจะใหอยในสภาพทคดได... แบบ (Macro) น เขาจะทำ แบบรอทงหมด ฉนไมเหนดวย...อยางบานคนอย เราบอกบานนมนผตรงนน ผตรงน ไมคมทจะไปซอม... เอาตกลงรอบานน ระเบดเลย เราจะไปอยทไหน ไมมทอย...วธทำตองคอยๆ ทำ จะไประเบดหมดไมได...”

16

ทำตามลำดบขน

ในการทรงงานพระองคจะทรงเรมตน จากสงทจำเปนของประชาชนทสดกอน ไดแก สาธารณสข เมอมรางกายสมบรณแขงแรงแลว กจะสามารถทำประโยชนดานอนๆ ตอไปได จากนน จะเปนเรองสาธารณปโภคขนพนฐานและสงจำเปน ในการประกอบอาชพ อาท ถนน แหลงนำเพอ การเกษตร การอปโภคบรโภค ทเออประโยชนตอ ประชาชนโดยไมทำลายทรพยากรธรรมชาต รวมถง การใหความรทางวชาการและเทคโนโลยทเรยบงาย

เนนการปรบใชภมปญญาทองถนทราษฎรสามารถนำไปปฏบตไดและเกดประโยชนสงสด ดงพระบรม ราโชวาทเมอวนท ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๑๗ ความตอนหนงวา

“...การพฒนาประเทศจำเปนตองทำตามลำดบขน ตองสรางพนฐานคอความพอมพอกน พอใชของประชาชนสวนใหญเปนเบองตนกอน ใชวธการและอปกรณทประหยด แตถกตองตาม หลกวชาการ เมอไดพนฐานทมนคงพรอมพอสมควรและปฏบตไดแลว จงคอยสรางคอยเสรมความเจรญ และฐานะเศรษฐกจขนทสงขนโดยลำดบตอไป หากมงแตจะทมเทสรางความเจรญยกเศรษฐกจ ใหรวดเรวแตประการเดยว โดยไมใหแผนปฏบตการสมพนธกบสภาวะของประเทศและของประชาชน โดยสอดคลองดวย กจะเกดความไมสมดลในเรองตางๆ ขน ซงอาจกลายเปนความยงยากลมเหลวได ในทสด ดงเหนไดทอารยประเทศกำลงประสบปญหาทางเศรษฐกจอยางรนแรงในเวลาน

การชวยเหลอสนบสนนประชาชนในการประกอบอาชพ และตงตวใหมความพอกน พอใช กอนอนเปนพนฐานนน เปนสงสำคญอยางยงยวด เพราะผทมอาชพและฐานะเพยงพอทจะพงตนเอง ยอมสามารถสรางความเจรญกาวหนาระดบทสงไดตอไปโดยแนนอน สวนการถอหลกทจะสงเสรม ความเจรญใหคอยเปนไปตามลำดบ ดวยความรอบคอบระมดระวงและประหยดนน กเพอปองกน ความผดพลาดลมเหลว และเพอใหบรรลผลสำเรจไดแนนอนบรบรณ...”

ภมสงคม

การพฒนาใดๆ ตองคำนงถงสภาพภมประเทศของบรเวณนนวาเปนอยางไร และสงคมวทยา เกยวกบลกษณะนสยใจคอของคน ตลอดจนวฒนธรรมประเพณในแตละทองถนทมความแตกตางกน ดงพระราชดำรส ความตอนหนงวา

“...การพฒนาจะตองเปนไปตามภมประเทศทางภมศาสตร และภมประเทศทางสงคมศาสตร ในสงคมวทยา คอ นสยใจคอของคนเราจะไปบงคบใหคนอนคดอยางอนไมได เราตองแนะนำ เราเขาไป

17

ชวยโดยทจะคดใหเขาเขากบเราไมได แตถาเราเขาไปแลว เราเขาไปดวาเขาตองการอะไรจรงๆ แลวกอธบายใหเขาเขาใจหลกการของการพฒนานกจะเกดประโยชนอยางยง...”

องครวม

ทรงมวธคดอยางองครวม (Holistic) หรอ มองอยางครบวงจร ในการทจะพระราชทานพระราชดำร เกยวกบโครงการหนงนน จะทรงมองเหตการณทจะเกดขน และแนวทางแกไขอยางเชอมโยง ดงเชน กรณของ “ทฤษฎใหม” ทพระราชทานใหแกปวงชนชาวไทย เปน แนวทางในการประกอบอาชพแนวทางหนงทพระองค ทรงมองอยางองครวม ตงแตการถอครองทดนโดยเฉลยของ ประชาชนคนไทย ประมาณ ๑๐-๑๕ ไร การบรหารจดการ ทดนและแหลงนำ อนเปนปจจยพนฐานทสำคญในการ ประกอบอาชพ เมอมนำในการทำเกษตรแลวจะสงผลให ผลผลตดขน และหากมผลผลตเพมมากขน เกษตรกรจะตอง รจกวธการจดการและการตลาด รวมถงการรวมกลมรวม พลงชมชนใหมความเขมแขง เพอพรอมทจะออกส การเปลยนแปลงของสงคมภายนอกไดอยางครบวงจรนนคอ ทฤษฎใหม ขนท ๑, ๒ และ ๓

ไมตดตำรา

การพฒนาตามแนวพระราชดำร ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มลกษณะของการพฒนา ทอนโลม และรอมชอมกบสภาพธรรมชาต สงแวดลอม และสภาพของสงคมจตวทยาแหงชมชน คอ “ไมตดตำรา” ไมผกมดตดกบวชาการและเทคโนโลยทไมเหมาะสมกบสภาพชวตความเปนอยทแทจรง ของคนไทย

ประหยด เรยบงาย ไดประโยชนสงสด

ในเรองของความประหยดนประชาชนชาวไทยทราบกนดวา เรองสวนพระองคกทรงประหยดมากดงทเราเคยเหนวา หลอด ยาสพระทนตนนทรงใชอยางคมคาอยางไร หรอฉลองพระองค แตละองคทรงใชอยเปนเวลานาน ดงทนายสเมธ ตนตเวชกล เลขาธการมลนธชยพฒนา เคยเลาวา

18

“...กองงานในพระองคโดยทานผหญงบตร วระไวทยะ บอกวาปหนงพระองคเบกดนสอ ๑๒ แทง เดอนละแทง ใชจนกระทงกด ใครอยาไปทงของทานนะ จะกรวเลย ประหยดทกอยาง เปนตนแบบทกอยาง ทกอยางนมคาสำหรบพระองคหมด ทกบาททกสตางคจะใชอยางระมดระวง จะสงใหเราปฏบตงานดวยความรอบคอบ...”

ขณะเดยวกนการพฒนาและชวยเหลอราษฎร ทรงใชหลกในการแกไขปญหาดวยความ เรยบงายและประหยด ราษฎรสามารถทำไดเอง หาไดในทองถนและประยกตใชสงทมอยในภมภาคนนๆ มาแกไขปญหาโดยไมตองลงทนสงหรอใชเทคโนโลยทไมยงยากนก ดงพระราชดำรสความตอนหนงวา

“...ใหปลกปา โดยไมตองปลก โดยปลอยใหขนเองตามธรรมชาต จะไดประหยด งบประมาณ...” ทำใหงาย

ดวยพระอจฉรยภาพและพระปรชาสามารถในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทำใหการคดคน ดดแปลง ปรบปรง และแกไขงานการพฒนาประเทศตามแนวพระราชดำรดำเนนไปไดโดยงาย ไมยงยาก ซบซอน และทสำคญอยางยง คอ สอดคลองกบสภาพความเปนอยและระบบนเวศโดยสวนรวม ตลอดจน สภาพทางสงคมของชมชนนนๆ ทรงโปรดทจะทำสงทยากใหกลายเปนงาย ทำสงทสลบซบซอนใหเขาใจงาย อนเปนการแกปญหาดวยการใชกฎแหงธรรมชาตเปนแนวทางนนเอง แตการทำสงยากใหกลายเปนงายนน เปนของยาก ฉะนนคำวา “ทำใหงาย” หรอ “Simplicity” จงเปนหลกคดสำคญทสดของการพฒนา ประเทศในรปแบบของโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร

การมสวนรวม

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเปนนกประชาธปไตย จงทรงนำ “ประชาพจารณ” มาใชในการบรหาร เพอเปดโอกาสใหสาธารณชน ประชาชน หรอเจาหนาททกระดบ ไดมารวมกนแสดง ความคดเหนเกยวกบเรองทจะตองคำนงถง ความคดเหนของประชาชนหรอความ ตองการของสาธารณชน ดงพระราชดำรส ความตอนหนงวา “...สำคญทสดจะตองหด ทำใจใหกวางขวางหนกแนน รจกรบฟงความคดเหน แมกระทงความวพากษวจารณจากผอนอยางฉลาด เพราะการรจกรบฟงอยางฉลาดนนแทจรงคอ การระดมสตปญญาและประสบการณอนหลากหลาย มาอำนวยการปฏบตบรหารงานใหประสบความสำเรจทสมบรณนนเอง...”

19

ประโยชนสวนรวม

การปฏบตพระราชกรณยกจ และการพระราชทานพระราชดำร ในการพฒนาและชวยเหลอพสกนกร พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงระลกถงประโยชนของสวนรวมเปนสำคญ ดงพระราชดำรส ความตอนหนงวา “...ใครตอใครบอกวาขอใหเสยสละสวนตวเพอสวนรวม อนนฟงจนเบออาจจะรำคาญดวยซำวา ใครตอใครมากบอกวา ขอใหคดถงประโยชนสวนรวม อาจมานกในใจวา ใหๆ อยเรอยแลว สวนตวจะไดอะไร ขอใหคดวาคนทใหเพอสวนรวมนนมได ใหสวนรวมแตอยางเดยว เปนการใหเพอตวเองสามารถทจะ มสวนรวมทจะอาศยได...”

พระบรมราโชวาท มหาวทยาลยขอนแกน ๒๕๑๔

บรการรวมทจดเดยว การบรการรวมทจดเดยวเปนรปแบบการบรการแบบเบดเสรจ หรอ One Stop Services ทเกดขนเปนครงแรกในระบบบรหารราชการแผนดนของประเทศไทย โดยทรงใหศนยศกษาการพฒนา อนเนองมาจากพระราชดำรเปนตนแบบในการบรการรวมทจดเดยว เพอประโยชนตอประชาชนทมา ขอใชบรการ จะประหยดเวลาและคาใชจาย โดยมหนวยงานราชการตางๆ มารวมดำเนนการและใหบรการ ประชาชน ณ ทแหงเดยว ดงพระราชดำรสความตอนหนงวา

“...กรม กองตางๆ ท เกยวของกบชวตประชาชนทกดานไดสามารถแลกเปลยน ความคดเหน ปรองดองกน ประสานกน ตามธรรมดาแตละฝายตองมศนยของตน แตวาอาจจะ มงานถอวาเปนศนยของตวเองคนอนไมเกยวของ และศนยศกษาการพฒนาเปนศนยทรวบรวมกำลง ทงหมดของเจาหนาททกกรม กอง ทงในดานเกษตรหรอในดานสงคม ทงในดานหางาน การสงเสรม การศกษามาอยดวยกน กหมายความวาประชาชน ซงจะตองใชวชาการทงหลายกสามารถทจะมาด สวนเจาหนาทจะใหความอนเคราะหแกประชาชนกมาอยพรอมกนในทเดยวกนเหมอนกน ซงเปน สองดาน กหมายถงวา ทสำคญปลายทางคอประชาชนจะไดรบประโยชน และตนทางของผเปนเจาหนาท จะใหประโยชน...”

ทรงใชธรรมชาตชวยธรรมชาต

ทรงเขาใจถงธรรมชาตและตองการใหประชาชนใกลชดกบธรรมชาต ทรงมองอยางละเอยด ถงปญหาธรรมชาต หากเราตองการแกไขธรรมชาตจะตองใชธรรมชาตเขาชวยเหลอ อาท การแกไขปญหา ปาเสอมโทรม ไดพระราชทานพระราชดำร การปลกปา โดยไมตองปลก ปลอยใหธรรมชาตชวยในการฟนฟ

20

ธรรมชาต หรอแมกระทง การปลกปา ๓ อยาง ประโยชน ๔ อยาง ไดแก ปลกไมเศรษฐกจ ไมผล และไมฟน นอกจากไดประโยชนตามชอของไมแลวยงชวยรกษาความชมชนใหแกพนดนดวย เหนไดวาทรงเขาใจ ธรรมชาต และมนษยอยางเกอกลกน ทำใหคนอยรวมกบปาไดอยางยงยน

ใชอธรรมปราบอธรรม

ทรงนำความจรงในเรองความเปนไปแหงธรรมชาตและกฎเกณฑของธรรมชาตมาเปน หลกการ แนวปฏบตทสำคญในการแกปญหาและปรบปรงเปลยนแปลงสภาวะทไมปกตเขาสระบบ ทเปนปกต เชน การนำนำด ขบไลนำเสย หรอเจอจางนำเสยใหกลบเปนนำด ตามจงหวะการขนลง ตามธรรมชาตของนำ การบำบดนำเนาเสยโดยใช ผกตบชวาซงมตามธรรมชาตใหดดซมสงสกปรก

ปนเปอนในนำ ดงพระราชดำรสความวา “ใชอธรรมปราบอธรรม”

ปลกปาในใจคน เปนการปลกปาลงบนแผนดนดวยความตองการอยรอดของมนษย ทำใหตองมการบรโภค และใชทรพยากรธรรมชาตอยางสนเปลอง เพอประโยชนของตนเองและสรางความเสยหายใหแก สงแวดลอม ปญหาความไมสมดลจงบงเกดขน ดงนน ในการทจะฟนฟทรพยากรธรรมชาตใหกลบคนมา จะตองปลกจตสำนกในการรกผนปาใหแกคนเสยกอน ดงพระราชดำรสความตอนหนงวา

“...เจาหนาทปาไมควรจะปลกตนไม ลงในใจคนเสยกอน แลวคนเหลานนกจะพากน ปลกตนไมลงบนแผนดนและรกษาตนไมดวยตนเอง...”

ขาดทนคอกำไร

“...ขาดทน คอ กำไร Our loss is our gain...การเสย คอ การได ประเทศชาตกจะกาวหนา และการทคน อยดมสขนน เปนการนบทเปนมลคาเงนไมได...”

จากพระราชดำรสดงกลาว คอ หลกการในพระบาท สมเดจพระเจาอยหวทมตอพสกนกรไทย “การให” และ “การเสยสละ” เปนการกระทำอนมผลเปนกำไร คอความอยดมสขของราษฎร ซงสามารถสะทอนใหเหน เปนรปธรรมชดเจนได ดงพระราชดำรสทไดพระราชทานแกตวแทนของปวงชนชาวไทย ทไดเขาเฝาฯ ถวายพระพรเนองในวโรกาสเฉลมพระชนมพรรษา เมอวนท ๔ ธนวาคม ๒๕๓๔ ณ ศาลาดสดาลย พระตำหนกจตรลดารโหฐาน ความตอนหนงวา

21

“ . . .ประ เทศต า งๆ ในโลก ในระยะ ๓ ป มาน คนท ก อต งประ เทศท ม หล กทฤษฎ ในอดมคตท ใช ในการปกครอง ประเทศลวนแตลมสลายลงไปแลว เมองไทยของเราจะสลายลงไป หรอ เมองไทยนบวาอยไดมาอยางด เมอประมาณ ๑๐ วนกอน มชาว ตางประเทศมาขอพบ เพอขอโอวาท เก ยวกบการปกครองประเทศ วาจะทำอยางไร จงไดแนะนำวา ใหปกครองแบบคนจน แบบทไมตดตำรามากเกนไป ทำอยางมสามคค มเมตตากน กจะอยไดตลอด ไมเหมอนกบคนททำตามวชาการ ทเวลาปดตำราแลวไมรจะทำอยางไร ลงทายกตองเปดหนาแรกเรมใหม ถอยหลงเขาคลอง ถาเราใชตำราแบบอะลมอลวยกนในทสดไดกเปนการด ใหโอวาทเขาไปวาขาดทน เปนการไดกำไรของเรา นกเศรษฐศาสตรคงคานวาไมใช แตเราอธบายไดวา ถาเราทำอะไรทเราเสย แตในทสดเราเสยนน เปนการไดทางออม ตรงกบงานของรฐบาลโดยตรง เงนของรฐบาลหรออกนยหนง คอเงนของประชาชน ถาอยากใหประชาชนอยด กนด กตองลงทน ตองสรางโครงสราง ซงตองใชเงน เปนรอยพน หมนลาน ถาทำไปเปนการจายเงนของรฐบาลแตในไมชาประชาชนจะไดรบผล ราษฎรอยด กนด ราษฎรไดกำไรไป ถาราษฎรมรายได รฐบาลกเกบภาษไดสะดวก เพอใหรฐบาลไดทำโครงการตอไป เพอความกาวหนาของประเทศชาต ถารรก สามคค รเสยสละ คอการได ประเทศชาตกจะกาวหนา และการทคนอยดมสขนน เปนการนบทเปนมลคาเงนไมได...”

การพงตนเอง

การพฒนาตามแนวพระราชดำรสเพอแกไขปญหาในเบองตนดวยการแกไขปญหาเฉพาะหนา เพอใหมความแขงแรงพอทจะดำรงชวตไดตอไป แลวขนตอไปกคอการพฒนาใหประชาชนสามารถอยใน สงคมไดตามสภาพแวดลอมและสามารถ “พงตนเองได” ในทสด ดงพระราชดำรสความตอนหนงวา

“...การชวยเหลอสนบสนนประชาชนในการประกอบอาชพและตงตวใหมความพอกนพอใช กอนอนเปนสงสำคญยงยวดเพราะผมอาชพ และฐานะเพยงพอทจะพงพาตนเองได ยอมสามารถ สรางความเจรญในระดบสงขนตอไป...” พออยพอกน

การพฒนาเพอใหพสกนกรทงหลายประสบความสขสมบรณในชวตไดเรมจากการเสดจฯ ไปเยยมประชาชนทกหมเหลาในทกภมภาคของประเทศไทย ไดทอดพระเนตรความเปนอยของราษฎร

22

ดวยพระองคเอง จงทรงสามารถเขาพระราชหฤทยในสภาพ ปญหาไดอยางลกซงวา มเหตผลมากมายททำใหราษฎรตกอย ในวงจรแหงทกขเขญ จากนนไดพระราชทานความชวยเหลอ ใหพสกนกรมความกนดอยด มชวตอยในขน “พออยพอกน” กอน แลวจงขยบขยายใหมขดสมรรถนะทกาวหนาตอไป

ในการพฒนานน หากมองในภาพรวมของประเทศ มใชงานเลกนอย แตตองใชความคดและกำลงของคนทงชาต จงจะบรรลผลสำเรจดวยพระปรชาญาณ ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว จงทำใหคนทงหลายไดประจกษวาแนวพระราชดำรในพระองคนน “เรยบงาย ปฏบตไดผล” เปนทยอมรบโดยทวกน ดงพระราชดำรสความตอนหนงวา

“...ถาโครงการด ในไมชา ประชาชนกไดกำไร จะไดผล ราษฎรจะอยดกนดขน จะได ประโยชนไป...”

เศรษฐกจพอเพยง

เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญา ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระราช ดำร สช แนะแนวทางการดำ เน นช ว ตแก พสกนกรชาวไทยมาโดยตลอดนานกวา ๓๐ ป ต งแตกอนเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจ และเมอภายหลงไดทรงยำแนวทางการแกไข เพอใหรอดพนและสามารถดำรงอยไดอยาง มนคงและยงยนภายใตกระแสโลกาภวตนและ ความเปลยนแปลงตางๆ ดงปรชญาของเศรษฐกจ พอเพยงทไดพระราชทานไวดงน

“เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงแนวการดำรงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบ ตงแตระดบครอบครว ระดบชมชนจนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศใหดำเนนไปใน ทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจเพอใหกาวทนตอโลกยคโลกาภวตน ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผล รวมถงความจำเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควร ตอการมผลกระทบใดๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงน จะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยง ในการนำวชาการตางๆ มาใชในการวางแผนและ การดำเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะ เจาหนาทของรฐ นกทฤษฎ และนกธรกจในทกระดบใหมสำนกในคณธรรม ความซอสตย สจรต และใหม ความรอบรทเหมาะสม ดำเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสต ปญญา และความรอบคอบ

23

เพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวางทงดานวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด”

ประมวลและกลนกรองจากพระบรมราโชวาทและพระราชดำรสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เรอง เศรษฐกจพอเพยง ซงพระราชทานในโอกาสตางๆ รวมทงพระราชดำรสอนๆ โดยสำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดรบพระราชทานพระบรมราชานญาตใหนำไปเผยแพร เพอเปนแนวทางปฏบตของทกฝายและประชาชนโดยทวไป เมอวนท ๒๙ พฤศจกายน ๒๕๔๒

ความซอสตย สจรต จรงใจตอกน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทาน พระราชดำรส เรองความซอสตย สจรต จรงใจตอกน อยางตอเนองตลอดมา เพราะเหนวาหากคนไทยทกคนไดรวมมอกนชวยชาต พฒนาชาตดวยความซอสตย สจรต จรงใจตอกนแลว ประเทศไทยจะเจรญกาวหนา อยางมาก ดงพระราชดำรสดงน

“...คนทไมมความสจรต คนทไมมความมนคง ชอบแตมกงายไมมวนจะสรางสรรคประโยชน

สวนรวมทสำคญอนใดได ผทมความสจรตและความมงมนเทานน จงจะทำงานสำคญยงใหญทเปนคณ เปนประโยชนแทจรงไดสำเรจ...”

พระราชดำรส เมอวนท ๑๒ กรกฎาคม ๒๕๒๒

“...ผทมความสจรตและบรสทธใจ แมจะมความรนอยกยอมทำประโยชนใหแกสวนรวมได มากกวาผมความรมากแตไมมความสจรตไมมความบรสทธใจ...”

พระราชดำรส เมอวนท ๑๘ มนาคม ๒๕๓๓

“...ผวา CEO ตองเปนคนทสจรต ทจรตไมได ถาทจรตแมแตนดเดยวกขอแชงใหมอน เปนไป...” “...ขาราชการหรอประชาชนมการทจรต ถามทจรตแลว บานเมองพง ทเมองไทยพงมา เพราะมทจรต...”

พระราชดำรส เมอวนท ๓ ตลาคม ๒๕๔๖

ทำงานอยางมความสข

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระเกษมสำราญและทรงมความสขทกคราทจะชวยเหลอ ประชาชน ซงเคยมพระราชดำรสครงหนงความวา

24

“...ทำงานกบฉน ฉนไมมอะไรจะให นอกจากการมความสขรวมกน ในการทำประโยชน ใหกบผอน...”

ความเพยร : พระมหาชนก

จากพระราชนพนธ “พระมหาชนก” เปนพระราชนพนธ ทพระองคทรงใชเวลาคอนขางนาน ในการคดประดษฐ ทำใหเขาใจงาย และปรบเปลยนใหเขากบสภาพ สงคมปจจบน อกทงภาพประกอบ และคตธรรมตางๆ ไดสง เสรม ใหหนงสอเลมน มความศกดสทธ ทหากคนไทยนอมรบมาศกษา ว เคราะห และปฏบตตามรอย พระมหาชนกกษ ต ร ย ผ เ พ ย ร พยายามแมจะไมเหนฝง กยงวายนำตอไป เพราะถาไมเพยรวายกจะตกเปนอาหาร ป ปลา และไมไดพบกบ เทวดาทมาชวยเหลอมใหจมนำไป

เชนเดยวกบพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงรเรมทำโครงการตางๆ ในระยะแรก ทไมม ความพรอมในการทำงานมากนก และทรงใชพระราชทรพยสวนพระองคทงสน แตพระองคกมได ทอพระราชหฤทย มงมนพฒนาบานเมองใหบงเกดความรมเยนเปนสข

ร รก สามคค

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว มพระราชดำรสในเรอง “ร รก สามคค” มาอยางตอเนอง ซงเปนคำสามคำ ทมคาและมความหมายลกซง พรอมทงสามารถปรบใชไดกบทกยคทกสมย ร : การท เราจะลงมอทำสงใดนน จะตองร เสยกอน รถงปจจยทงหมด รถงปญหา และรถงวธการแกปญหา รก : คอความรก เมอเรารครบถวนกระบวนความแลว จะตองมความรกการพจารณาทจะ เขาไปลงมอปฏบตแกไขปญหานนๆ สามคค : การทจะลงมอปฏบตนน ควรคำนงเสมอวา เราจะทำงานคนเดยวไมได ตองทำงาน รวมมอรวมใจเปนองคกรเปนหมคณะ จงจะมพลงเขาไปแกปญหาใหลลวงไปไดดวยด

25

พระราชทานสมภาษณเกยวกบหลกการทรงงานพฒนาประเทศของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

26

27

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร พระราชทาน พระราชวโรกาสให ดร.สเมธ ตนตเวชกล เลขาธการมลนธชยพฒนา ในฐานะประธาน ทปรกษาคณะทำงานจดทำหนงสอเฉลมพระเกยรต “พระมหากษตรยนกพฒนา เพอประโยชนสขสปวงประชา” นำคณะผบรหารสำนกงานคณะกรรมการพฒนาการ เศรษฐกจและสงคมแหงชาต และทมงานจดทำหนงสอฯ อนประกอบดวย นายอาคม เตมพทยาไพสฐ นางเพญจา ออนชต นายปรเมธ วมลศร นายสทน ลปยะชาต นางสาวกญญารกษ ศรทองรง และนางจนทรทพย ปาละนนทน เขาเฝาทลละอองพระบาท เพอขอพระราชทานสมภาษณเกยวกบหลกการทรงงานและแนวพระราชดำรในการ พฒนาประเทศของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และประสบการณทโดยเสดจ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เมอวนจนทรท ๒๐ มถนายน ๒๕๕๔ ณ อาคารชยพฒนา สวนจตรลดา

สำนกงานฯ รสกซาบซงในพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมได ทไดรบ พระราชทานสมภาษณเกยวกบหลกการทรงงานพฒนาประเทศของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวอนทรงคณคายง เพอเผยแพรใหหนวยงานและภาคสวนตางๆ ไดซาบซง ในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และดำเนนตามรอยพระยคลบาท โดยนำไปประยกตใชเปนแนวทางในการพฒนาประเทศตอไป

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ทรงมพระราชดำรสเกยวกบหลกการ ทรงงานพฒนาประเทศ ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ซงขอนอมอญเชญมาดงน

ทรงแกไขปญหาใหประชาชน โดยใชองคความร

เรองหลกการทรงงานและแนวพระราชดำร ในการพฒนาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระราชดำรสทเผยแพรเปนทรทวไป หลกกวางๆ ของพระองคคอ เมอพระองคทอดพระเนตร วามสงอะไรทควรปรบปรงไดดกวาน ทำประโยชนใหเจรญรงเรองไดมากขนกวาน หรอประชาชน ยงมปญหาความทกขในพนทแบบน จะทำอยางไร โดยพระองคจะทรงใชความรทมอยแลว หรอ หากยงทรงไมมความรในสงทคดวาสำคญ พระองคจะทรงหาความร โดยทรงศกษาและสนทนากบผรตางๆ แลวนำมาประยกตปรบปรง ดวยความตงพระราชหฤทยทจะทำประโยชนใหแกประชาชน พระองคเอง จะทรงลำบากเดอดรอนอยางไร กทรงไมสนพระทย ถาทรงเหนวาดแลวกตองเขมแขงพอทจะทำ หากวามปญหาหรอใครวามา กทรงตองมาพจารณาปรบปรงแกไข ไมใชวาพอมปญหากหลกเลยงไป ตองอดทน ตงใจ ระมดระวง และรอบคอบ

28

พระบาทสมเดจพระเจ าอย ห ว ทรงสงสมความรพนฐาน โดยทรงเรยนรจาก การคยกบเจาหนาททถวายรายงานในเรองตางๆ จากนนทรงคอยๆ สรางองคความรของ พระองคเอง หลงจากทรงทำนานๆ กทรง มประสบการณจนทรงประเมนราคาโครงการ ไดเลย

ทรงใชความรอยางบรณาการ... มไดทรงตงทฤษฎไวกอน

นอกจากนทรงนำความร และ วชาการตางๆ มาใชรวมกน หรอทสมยนเรยกวา “บรณาการ” ไมทงแงใดแงหนง อยางเชน เรองอยางนในแนววศวกรรมศาสตรทำได แตวา อาจจะไมเหมาะสมในเชงเศรษฐศาสตร หรอ เหมาะสมดในเชงเศรษฐศาสตรและวศวกรรมศาสตร แตไมเหมาะสมกบความสขหรอความเจรญกาวหนา ของประชาชน กไมได

เมอพระองคเสดจฯ ไปพบประชาชน ททกขยาก ทรงชวยไดกจะชวยทนท พระองค ไมไดตงทฤษฎไวกอน แลวทรงทำตามทฤษฎ อยางทฤษฎใหม หรอทฤษฎอนๆ พระองคทรงเหน อะไรทกระทบ หรอเหนวามปญหา กทรงหาทาง แกไข และเมอทำไปมากๆ กออกมาเปนทฤษฎ ฉนเหนวา พระองคไมไดตงทฤษฎโดยทคดตามปรชญาและทฤษฎมากอน แลวหาตวอยางเขาไปปฏบตตาม แตมความรสกวาพระองคทรงมตวอยางมากมายจากการเสดจฯ ไปยงทตางๆ เพอทอดพระเนตรสภาพปญหา ทแทจรง

ทรงพฒนาเพอมงส “การพฒนาทยงยน”

เปาหมายในการพฒนาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว คอ “การพฒนาทยงยน” เพอปรบปรงชวตความเปนอยของคน โดยไมทำลายสงแวดลอม ใหคนมความสข โดยตองคำนงเรอง สภาพภมศาสตร ความเชอทางศาสนา เชอชาต และภมหลงทางเศรษฐกจ สงคม แมวาวธการพฒนา มหลากหลาย แตทสำคญคอนกพฒนาจะตองมความรก ความหวงใย ความรบผดชอบ และการเคารพ

29

ในเพอนมนษย จะเหนไดวาการพฒนาเกยวของกบมนษยชาต และเปนเรองของจตใจ

การทำงานพฒนาไมไดเปนเรองการเสยสละ เพยงอยางเดยว เปนการทำเพอตนเองดวย เพราะ มนษยเปนสตวสงคม ตองอยดวยกน ถาเราอยอยาง สขสบาย ในขณะทคนอนทกขยาก เรายอมอยไมได นกพฒนาควรมจตสาธารณะ รกทจะชวยเหลอให ผอนมชวตและความเปนอยทดขน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงสอน อยเสมอวา งานพฒนานนตองเปนทตองการของ บคคลเปาหมาย และผรวมงานตองพอใจ งานพฒนา

เปนงานยากและกนเวลานาน ผททำงานพฒนาหรอทเรยกวา “นกพฒนา” จงตองเปนผทอดทน เชอมน ในคณความดมใจเมตตากรณา อยากใหผอนพนทกขและอยากใหผอนมความสข ตองมความร กวางขวาง เพราะงานพฒนาเกยวของกบเรองตางๆ มาก ตองมมนษยสมพนธด เขาใจ และยอมรบ นบถอผอน เพราะเปนงานทไมมทางทำสำเรจไดโดยลำพง

นอกจากน นกพฒนาตองเปน คนซอสตยสจรต ถาคอรรปชนหรอโกงเสยเอง แลวกจะเปนท เกลยดชง ผอนไมไวใจ หรอ ไมเปนตวอยางทด เมอพฒนาสำเรจ มความเจรญ รงเรอง กจะเกดความสขถวนทวทงบคคลเปาหมาย และนกพฒนาเอง

ดวยวธเชนน และดวยความตงใจ จะทำประโยชนใหแกคนอนตวเองจะลำบาก เดอดรอน ไมสนใจ หรอหากเหนวาดแลว กตอง มความตงใจ เขมแขง และอดทนพอทจะทำ ตอไปโดยไมยอทอ “ระเบดจากขางใน” พฒนาใหชาวบานเขมแขงกอน

การพฒนาราษฎรในพนทจะทรงมวธของพระองค คอการเสดจฯ ไปในปา บนเขา ตอนแรก จะเสดจฯ แบบยงไมไดมการตดถนนเขาไป พระองคตองเสดจฯ เขาไปอยางลำบาก เพราะวาพระองค ไมตองการจะใหคนอนมาเอาเปรยบคนขางใน ในขณะทเขายงไมเขมแขงพอ พอพฒนาใหเขา เขมแขงแลว เขาจะออกมาเอง คอ “ระเบดจากขางใน”

30

แต เด ยวน เวลา เขาทำการพฒนา เขาจะ ตองการถนนกอน และคดวาจะไดผลในทสด ซงไมใชเฉพาะ ทเมองไทย ทเมองจนกเชนกน และจากเอกสารของเอดบ หรอธนาคารเพอการพฒนาเอเชยกใชถนนเปนตวชวด การพฒนา

อย าง ไรกตาม สมยน การพฒนาจะเปน อกแบบ จะใหคงแบบเดมไวคงไมได เรากตองปรบปรง เชน มอาจารยมาปรกษาฉนวา ตอนนผลผลตในพนทมมาก แลวจะตงโรงงานในพนทกเหนจะเปนไปไมได โรงงาน ทเราตงอยเดมนดแลว ฉนกำลงพยายามจดการทำถนนดๆ ใหไปถงไร เพอนำพชผลออกมา และตอไปกตองจดหา รถ ๑๐ ลอ สำหรบบรรทกพชผล เพอขนสงไปโรงงาน

และตองเปนรถ ๑๐ ลอทแลนไดปลอดภย ไมใชจะยดแตวาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงไมให สรางถนนเขาไป ตองดตามเหตผล พระองคทรงไมวา หากมเหตผลและความจำเปน

ทรงเปนตนแบบ “ประชาพจารณ”

กอนจะเสดจฯ ไปทรงงาน ตามทตางๆ จะทอดพระเนตรจากแผนท ทางอากาศกอนวาควรจะเสดจฯ ทไหน หรอจะทรงแกปญหาในพนทอยางไร เชน สามารถนำนำจากตรงนไปเลยง นาตรงโนน ไดประโยชนและจะตอง ม ร า ย จ า ย จ า กก า ร ก อ ส ร า ง ห ร อ ดำเนนงานเทาไหร จะไดผลกลบคน ภายในกป และทสำคญตองไปคยกบ ชาวบานกอนวา เขาตองการไหม ถาเขายงไมตองการ ยงไมสบายใจ ทจะทำ เรากไปทำทอนกอน นนคอ ทรงทำประชาพจารณดวยพระองคเอง ทรงทำตรงนนเลย

บางครงมคนกราบบงคมทลหรอถวายความเหน บางทกด บางทกแย คอประโยชนเขาทตวเขา คนเดยว คนอนไมได พระองคกทรงทำตามเขาไมได เพราะถาทรงทำ เขาสบายคนเดยว เพอนบานไมสบาย กตองดดวย ทรงพจารณาอยางรอบคอบ

31

ทรงมงพฒนาทงคนและพนท

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระราชดำรเรองตองพฒนาทงคนและพนท โดยจะ ทรงพยายามใหทงคนและพนทไดรบการพฒนา พระองคตรสวา ถาพนทด คนทไดรบประโยชนกคอ คนเหลานนทเคยลำบาก ขณะเดยวกน จะตองพฒนาคนในพนทใหดขนดวย หากเปนเชนน รนลกรนหลาน กจะมการศกษาดและมอาชพทมนคง

พระองคทรงไมเหนดวยกบการพฒนาโดยใหคนยากจนออกไปจากพนท และนำคนทพฒนาแลว เขาไปอยในพนทแทน เพราะทรงเหนวา หากใชวธนคนจนทลำบากจะไมไดรบการพฒนา

ทรงบรหารความเสยง... ทดลองจนไดผลดกอนพระราชทานแกราษฎร

สวนใหญเมอเขาเหนทรง ปฏบตหรอทดลองแลวไดผล เขากนำไป ปฏบต แตบางครงกมเสยงบนเหมอนกนวา พระองคทรงทดลองอยนนเอง ทำไม ไมเอาจรงเสยท จรงๆ แลวพระองคตรส เสมอวา ถายงไมดจรง ไมใหประชาชน นำไปทำแลวตองรบผลแหงความ ผดพลาดหรอรบกรรม เชน เรานำผลไม แบบใหมมาปลกจะขนหรอเปลา จะด หรอเปลากไมร เราตองเปนคนรบผดชอบ

ความเสยหายทจะเกดขนเสยกอน แตถาไมลองของใหมเลย กใชไมไดเหมอนกน พระองคจะทรงทำ โดยตองทดลองจนแนใจวาทำไดแลวจงใหเขาทำ เปนการ “บรหารความเสยง” ไมใหเขาเสยง คนทไมม แลวยงมาเสยงตองรบเคราะหกรรมอก พระองคจะไมทรงทำ

อยางตอนเสดจฯ จงหวดเชยงใหม ประมาณ ๕๐ กวาปมาแลว พระองคเสดจพระราชดำเนน ไปเรอยๆ ไปเจอบานชาวเขาหลายเผา ทอดพระเนตรเหนเขาปลกฝน ซงไมไดทำใหเขารำรวย ซำยงทำใหสขภาพ เสอมโทรม เพราะวาสบเองบางและขายราคาถกใหพอคาคนกลาง พวกคาฝนเถอน สมยกอนนนประเทศอนๆ เขาปราบฝน โดยการเขาไปเผาไรฝน แตพระองคตรสเสมอวา ถาเรายงไมสามารถชวยเหลอใครใหม ความกนดอยดขน เราจะไปทำลายวถชวตเกาเขาไมได และการทจะชวยเขา ตองทดลองทำใหแนใจกอน วาดแลวจงคอยใหเขาทำ โดยพระองคจะทรงทดลองปลกพชผกผลไมตางๆ เมอไดผลแลวจงนำ ไปใหชาวเขาปลกทดแทนฝน คอทรงคอยๆ ทำ

แลวกมมตรประเทศตางๆ นำพชผลมาใหลองปลกแทนฝน จนโครงการควบคมยาเสพตด ของสหประชาชาตเขาถามวา ทเมองไทยใครเปนคนทำเรองน สมยนนยงไมมใครทำ มแตพระองคทรงทำอย เขาอาสาวาจะมาชวย แตงานทงหมดพวกเราคนไทยทำกนเองได รวมทงงานดานวชาการดวย เพราะเรา

32

มคนจากมหาวทยาลยตางๆ มาชวย ภาคกลางมมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ทางเหนอมมหาวทยาลยแมโจ ขณะนนยงไมมมหาวทยาลยเชยงใหม เมอภายหลงมมหาวทยาลยเชยงใหมเกดขน จงมารวมทำงาน ถวายดวย

ทรงรบฟงและหาทางแกปญหา ใหประชาชน

เวลาจะเสดจฯ ไปไหน บางครง คนทงขบวนยงไมรเลยวาจะเสดจฯ ไปไหน เพราะพระองคมพระราชประสงคไมให ประชาชนตองลำบาก อยางฉนตามเสดจฯ บางทพระองคทรงแกลง พระราชทานแผนท มาใหและตรสวาจะเสดจฯ ประมาณตรงน จะทรงขบรถไปตามทฉนบอกทาง ทรงใหเปน

เนวเกเตอร ฉนกบอกเลยวซาย เลยวขวา ตรงหนา ๓ เมตร จรงๆ ไมถก พระองคกทรงแกลงขบตามทฉนพด มอยวนหนงลงไปอยกลางนา ไมมคนเลยมแตพระรปหนงกำลงซอมหลงคาโบสถ พระหนมาเหน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวกปนลงจากโบสถ แลวไปทหอกลอง ตกลอง ทบอก “หางเปยมาเลยใบตอง พระตกลองตะลงตงแช” ฉนกไดเหนคราวนน

พระตกลองสกพกหนง ประชาชนกมาเขาเฝาฯ กนมากมาย มาเฝาฯ แลวกเลาถวายวา ตรงนเปน อยางไร มความเดอดรอนอะไร พระองค ทรงรบฟง แลวกทรงชวยแกปญหา ตามทเขากราบบงคมทล พอเขามา กราบบงคมทล พระองคกเสดจฯ ไป ทอดพระเนตรทนทแลวกทรงถามและ คยกนวา ตกลงเราจะทำอยางไรกนด ทจะแกปญหานนๆ เชน ปญหาการแบงนำ ทแชปอ สมยนเราไมเหนแลวนะปอ เขาจะแชปอ พอแชไปนำกจะเนา นำนนจะเอาไปใชการเกษตรกไมได เอาใหววควายหรอสตวอนกน กจะปวย คนททำปอกบปลกขาวกตกน พระองคจงทรงใหแยกนำ เพอทำกจกรรมขาวและปอ อยางโครงการ ปากพนง พระองคทรงแบงกจกรรมเพอทวาคนไหนจะทำกจกรรมอะไร ตรงนเขตนำจด ตรงนเขตนำเคม เรยกวา “การจดปฏรปทดนใหม” หรอ Land Consolidation

33

พระองคทรงงานเพอใหชวตของคนไทยมนคง หลกของพระองคคอ อยากใหคนมความร แมแตสารานกรมกเปนหนงในงานพฒนา การพระราชทานทนการศกษา การสรางโรงเรยนกทรงสรางไวหลายโรงเรยน งานพฒนาเพอความมนคง พระองคทรงเปนผรเรมกอน เรองความมนคงของมนษยทสมยนเรยกวา Human Security กเปนสงท เรารจกและเคยชนกน ไมใชวาพฒนาใหประเทศไทยมความมนคงอยางเดยว แตเปนการทรงงานเพอใหชวต ของคนไทยมนคง มสขภาพด มความร มการศกษาทสามารถจะทำอะไรได และจะไดฝกหดนกพฒนา รนตอๆ ไป ใหมจตใจอยากจะทำสงดๆ ใหแกประเทศชาต และใหมความรทจะทำได มสปรต มจตอาสา ทจะพฒนาใหดขนไปเรอยๆ

เรองของการสอนคนอนใหทำ พระองคทรงถอวาสำคญ ในสวนของฉนทำหนาทเหมอนกบ จบเกรดเลกผสมนอย โครงการทมอยเปนจำนวนมากกแบงกนไปดแลรบผดชอบเปนภาคๆ ไป เมอมคน ขอความชวยเหลอใหทำอะไรในพนทนนๆ กตองไปศกษากอน เพราะบางครงจะมคนทไมตองการหรอ คดคนละอยาง

ทรงเนนใหการศกษาแกเดกดอยโอกาส

ในการพฒนานน การศกษาเปนปจจยทสำคญทสดทจะคำจนใหประเทศพฒนาอยางยงยนได ตองมการศกษาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทกระดบ ตงแตชนอนบาลจนถงระดบอดมศกษา จะตอง ฝกนกเรยนใหมทกษะ ทงในการปฏบต และมพลงความคด ใหมระบบแบบวทยาศาสตร และตองมจนตนาการ ซงจะนำใหเกดความสรางสรรคและนวตกรรม เพอใหการศกษาประสบความสำเรจตามเปาหมาย

34

เมอกอนทำโครงการตางๆ กบพระองค ตอนหล งกมทำ เอง ฉนพอจะทำอะไรไดกจะทำ แตรปแบบ หรอสไตลกจะตางออกไป อยางตอน แรกๆ พอพระองคเสดจฯ ไปไหน เหนคนเขาอดขาวอดปลา พระองค ทรงใหต ง “มลนธช วยนก เรยน ทขาดแคลน” สมยโนนกหลายสบป มาแลว เมอกอน ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช

ทำ ตอนหลง คณหญงอมพร มศข ซงทานกอายประมาณ ๙๐ กวาปแลว กยงทำอย และกกำลงจะฉลอง ๕๐ ปของมลนธฯ

ในระยะเรมตน ทรงใหมลนธฯ จดทำโครงการอาหารใหเดกนกเรยน รวมทงทรงสอนใหนกเรยน ปลกผก ปลกไมผล เพอใหเดกนกเรยนมความรในการทำการเกษตร สามารถลงมอทำกนเองได ซงนอกจาก จะไดมลคาเพมทางดานสงของแลว ยงเปนการรวมคนดวย พอรวาเราอยากไดอะไร อยากไดจอบไดเสยม ชาวบานหรอคนขายจอบ ขายเสยม ขายอปกรณตางๆ กมาชวย เหนเราทำเกๆ กงๆ ทำไมคอยถกเทาไหร ผใหญทมความรกมารวมชวย ตอนหลงใครๆ กเขามาชวย หลายๆ คนกไดรบประโยชน

บางแหงตองนงมอเตอรไซดไปเปนชวโมง ไปถงทนนไมมไฟฟา กไปชวย ถาทำไฟฟา พลงนำไมไดกใชพลงแสงอาทตย การชวยเหลอทกอยางสบเนองมาจากพระองค ตอนนนพระองคเสดจฯ ไปทไหนกจะทรงสรางโรงเรยน ในชนบทและชมชนทอยในทหางไกล ตองเรมการพฒนาตงแตตน เราตอง สรางโรงเรยนหรอศนยการเรยนชมชนในหมบาน อยางโรงเรยนตำรวจตระเวนชายแดน เจาพอหลวงอปถมภ ตำรวจเขาคดแลวมาขอพระราชทานใหชวยทำ พระองคเสดจฯ ไปทไหนเหนวายงไมมโรงเรยนกทรงสราง อยางเชนโรงเรยนรมเกลา และอกมากมาย ของโครงการหลวงกม โรงเรยนสำหรบเดกยากจนในกรงเทพฯ กม ตอนนนฉนยงเลกจำไมคอยแมน จำไดวาพวกนสตจฬาฯ ชวยทำ แตกอนเขาเรยกวากองขยะถนนดนแดง ทรงทำเรอยมาจนนำไปสการสรางแฟลต

ทรงศกษาสภาพแวดลอมระหวางเสดจฯ

เวลาพระองคเสดจฯ ไปไหน ระหวางเสดจฯ จะทรงศกษาไปดวย เชน เวลาทรงเครองบนหรอ เฮลคอปเตอรพระทนง ทอดพระเนตรไปตลอดวาทตรงนเปนอยางไร มขอดขอเสยอยางไร จะปรบปรง หรอจะนำสงทดทมอยมาเสรมใหไดดทสดอยางไร ฉนกยงไดนำไปสอนนกเรยนดวย

นอกจากน พระองคทรงสอนอกวา ขณะนงรถกสามารถเรยนรไดมาก จากการทรถวงขนภเขา หรอวงอยบนพนราบ พชพนธธรรมชาตจะเปลยนไปตามสภาพพนดน สภาพหน และสภาพอะไรๆ กเปลยนไป เปนพนทพชเศรษฐกจอะไร หรอความเปนอยของราษฎรในทตางๆ วาเปนอยางไร สามารถเรยนร

35

จากธรรมชาตไดทงนน ทอดพระเนตรเสรจกทรงนำมาคดวเคราะหเปนโครงการ ไมใชวาพระองค คดไวกอนหรอก

ทรงทำทกอยางเพอชวยเหลอประชาชนใหมความสข ทแกงกระจานมชาวกะหรางอาศยอยมาก พระองคเสดจฯ เขาไปเพอทรงดแลชาวบานกลมนวา ควรจะเพาะปลกอะไร ทำอยางไรจะมอยมกน และสามารถทจะนำของไปขายหรอประกอบอาชพอนๆ จงทรงใหความรรวมถงสงเดกๆ แถวนนเรยนหนงสอ สงเสรมกจกรรมตางๆ ทจะชวยใหเขามชวตความเปนอย ดขน เจบไขไดปวยกทรงรกษา โดยทำแบบครบวงจรในทกๆ อยาง พระองคทรงพฒนาอยางครบวงจร อะไรทจะเสรมใหดขนไดทรงทำทกอยาง

งานบางอยางอาจจะคดวาไมเกยวกบการพฒนา อยางเชนการแกไขหรอปองกนโรค ทลกระหมอมป (สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก) ทรงสงเสรมการปองกน วณโรค สำหรบพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงสนบสนนการปองกนอหวาตกโรคและโรคตางๆ รวมถง ปองกนและรกษาโปลโอ โดยใหทำกายภาพบำบด เรองวชาความรพระองคกทรงทำ หลกของพระองคคอ ทรงทำทกอยางทจะชวยเหลอประชาชนใหมความสข

36

“ศนยศกษาการพฒนา” แหลงศกษาและทดลองเพอการเรยนร

การทรงงานพฒนาพนทในภมภาคตางๆ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจะทรงเลอกพนท แหงหนงเพอเปนตวอยางสำหรบคนทอยในพนทแบบเดยวกนไดลองนำไปทำ เพอเปนแหลงศกษา ทดลอง และเรยนร เรยกวา “ศนยศกษาการพฒนา” โดยแตละแหงจะมเงอนไขและสภาพพนท แตกตางกน

นบเปนการศกษารปแบบหนง คอ เปนการศกษาของคนทอยตางหนวยงาน ราชการ ตางความร ตางความคด มาทำงาน รวมกนในพนทเดยวกน จะนำความรของ ตนเองมาทำอยางไร ใหพนทตรงนเจรญ สามารถใชได แลวคนรอบขางมความสข อยางเชน ศนยศกษาการพฒนาพกลทองฯ จงหวดนราธวาส จะแกปญหาในทองถน เรองดนเปรยว จะทำอยางไรจงจะแกไข ปญหานได ไมใชวากรมชลประทานอยสวน ชลประทาน กรมพฒนาทดนอยสวนพฒนาทดน กรมปาไมอยสวนปาไม กรมปศสตวอยสวนของปศสตว แตจะมารวมกน ทกหนวย ทกคนนำความรและเทคนคของตวเองมาลงในโครงการเดยวกน เปนการ ศกษารวมกนในรปแบบใหม เสรจแลวราษฎรกมาด นกพฒนากมาศกษา เพอนำความรตรงนไปปรบใช ในทของตวเอง หมบานบรวาร เขากจะนำไปทำ เมอทำไดผล สามารถลางหนสนได คนๆ นนกจะเปน วทยากรสอนคนอน มนำใจทจะใหความรในการชวยคนอนตอไป บางคนเมอเขาปลกไดแลวเหลอกน ใครมาขอเขากให

ตอนนเรากคดทจะทำเพมเตมใหทกศนยฯ ม เชน โรงส และจะใหทกศนยฯ มการขยายผล ใหกวางขวางออกไปยงขน นอกเหนอจากคนทอยในหมบานบรวาร ซงพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระราชประสงคใหชาวบานมาเรยนร และนำความรไปใชไดจรงๆ รวมทงทรงใหมการขยายผลออกไป เรอยๆ ไมใชทำแตเฉพาะของเรา หรอหนวยงานและวทยากรเทานน คนทเขามาชวยเหลอมทงผนำ ทองถน ผนำตามธรรมชาต ปราชญชาวบาน และบางครงกจะมพวกเดกๆ มนำใจทจะมาชวยกนทำ ถายทอดและขยายผลสพนทอนๆ ตอไป ซงตอนนฉนกรบเรองนมาทำ

หวหน...จดเรมแหงแนวพระราชดำร

สมยเดกๆ จำความไดพระองคกเสดจฯ เยยมเยยนชาวบานแลว พเลยงเลาวาไปหวหนครงแรก ตอนนนฉนอาย ๒ เดอน จากทประทบพระราชวงไกลกงวล พระองคเสดจฯ ไปเยยมราษฎรแถวนน เนองจาก ชาวบานแถบนนขาดแคลนนำ และนำเคมทำอะไรไมคอยได พระองคจงทรงปรบปรงเรองแหลงนำให

37

โดยทรงมพระราชดำรใหสรางอางเกบนำ เขาเตา เกดเปนโครงการตามพระราชดำรขน

จดเรมแนวพระราชดำร นาจะเปน แถวหวหน เพราะแถวนนเปนททขาดแคลนนำ จำไดวาพเลยงหรอวาขาหลวง หรอคนททำงาน ในวงทวนไหนออกเวร กรบสนองพระราชดำร ไปเปนอาสาสมครออกไปตามหมบานตางๆ ไปชวยสรางถงนำ ไปทำถวายอยางไมเปน ทางการ และบรจาคเงนสรางถงนำตามทตางๆ

ฉนเองยงไดใช เปนแบบเรยน คณตศาสตรตอนเดกพอหยดเทอม ๓ เดอน ทำเลขอย ๒ ขอ ขอหนง คอถงนำ ๑ ใบ เดยวนำรว เดยวเตมนำเขาไป เดยวฝนตก นำซม นำรวเทาไหร กวาจะคำนวณถงนไดกหมด ๓ เดอน กบอกขอหนง โจทยมอยวา คนๆ หนง มคาใชจายเดอนละเทาไหร ตองทำโครงการ ไปสบราคากะป นำปลา เสอผาทจะตองใช มลกเทาไหร กทำบญชตวเลข และพยายาม

บรหารชวตของคนๆ น

สมยนนยงไมมคอมพวเตอรจงยงไมมเกมคอมพวเตอร กเลนเกมนไปตลอด ๓ เดอน เหมอนบนทกบญชรายรบรายจาย ซงทรงมพระราชดำรสวาทกคนควรทำบญชครวเรอนได

นอกจากน ทรงใหจดตง “หมบานสหกรณการเกษตร” โดยทรงนำวธการสหกรณมาใชในการจดตงหมบานหบกะพง เพอแกปญหาสนคาเกษตรมราคาตำและไมแนนอน ซงไดผลด และยกระดบเปนหมบานสหกรณตวอยางชอ “ศนยสาธตสหกรณ โครงการหบกะพง” ซงเปนโครงการเรมแรกเกยวกบการจดตง สหกรณ และทรงสงเสรมหตถกรรม โดยสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ทรงเรมงานสงเสรมอาชพตงแตตอนนน

ทรงใหปลกตนไมเพอรกษาดน

นานมาแลว ขณะประทบอยทวงไกลกงวล ฉนอยดวย มชาวบานจำไมไดวาเปนชาวกระเหรยง หรอกะหราง เขามาเขาเฝาและกราบบงคมทลวา เขาอยากจะกราบบงคมทลลาไปอยพมา เนองจาก ทางราชการมาถางปา ตดตนไม คอสมยกอนเวลาจะสรางนคม ตงเขตเกษตร กจะทำในสงทพระองค เรยกวา “ปอกเปลอก” ซงคนกะเหรยงหรอกะหรางน เขาหวงธรรมชาต จงไมสบายใจ และกราบบงคมทลลา

38

ไปอยพมา ภายหลงพระองคจงมพระราชดำรส แกทกคนวา “เราตองไมปอกเปลอกเปลอยดน” ใหหมดนแลวดนจะด การหมดนกคอการปลกตนไม นนเอง

“หญาแฝก” ชวยพฒนาดนและผลต เปนสนคาหตถกรรม

นอกจากน พระบาทสมเดจพระเจา อยหวทรงแนะนำใหใช“หญาแฝก” ในการพฒนาดน เพราะรากของหญาแฝกขนหนา งอกตรง ไมแผไปไกล สามารถยดและปองกนดนพงทลาย รกษานำและ ความชนไดเหมอนมเขอนอยใตดน สามารถทำใหดนทแขง เชน ดนลกรงรวนซยได หญาแฝกมหลายพนธ ทใชไดตามความเหมาะสม ใบของหญาแฝกยงสามารถนำมาผลตเปนสนคาหตถกรรมไดอกดวย เปนแรงจงใจทำใหเกษตรกรสนใจปลกหญาแฝกกน

ทรงมพระมหากรณาธคณชวยผถวายฎกา งานพฒนาคงเรมตงแตในวง ใครไปเจออะไรเขากมากราบบงคมทล หรอวาพระองคทรงไป ทอดพระเนตรเอง แลวกหลายๆ เรองทอยในพระราชกรณยกจของพระองค เชน เรองคดความทางกฎหมาย ประชาชนไทยทกคนทคดถงทสดทศาลฎกา กมสทธถวายฎกา พระองคกจะทรงใหคนไปด โดยสบตงแต ศาลชนตน จากสำนวนคำใหการตางๆ จะทำใหมองเหนเลยวา บางคดเกดขนเนองจากความยากจน ความทกข และความเดอดรอน นอกจากจะตดสนไปตามคดความ กยงทรงมพระมหากรณาธคณ ชวยเหลอใหเขาดขน ซงพระองคทรงทำมาตลอด

“อางเกบนำใตดน” ปองกนนำทวมและนำระเหย

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเลงเหน วานำเปนสวนสำคญทสดของชวต และเปน ปจจยในการผลตทสำคญ ถาแกปญหาเรองนำได กจะสามารถแกปญหาอนๆ ตอไปได

ภาพทคนตาชาวไทยคอภาพทพระบาท สมเดจพระเจาอยหวเสดจพระราชดำเนนไปทตางๆ มแผนทททรงตอเองเพอวางแผนสรางเขอน ฝาย ฯลฯ การวางแผนตองอาศยขอมลหลายอยาง เชน ทตง

ของโครงการ ความสงของพนท ทศทางนำไหล ปรมาณนำ ลกษณะทางธรณวทยา ฯลฯ ขอมลเหลาน สามารถบนทกไวในแผนทได การสำรวจพนทการออกแบบ และกอสราง ตองใชความรทางเทคโนโลย หลายอยาง

39

โครงการชลประทานในพระราชดำรทมลกษณะพเศษคอ “อางเกบนำใตดน” ซงอยในถำ ทบานหวยลก อำเภอเชยงดาว จงหวดเชยงใหม บรเวณนเปนภมประเทศแบบคารสต หรอเปนเขตหนปน จะมถำเปนจำนวนมาก พระราชดำรทจะเกบนำไวในถำ ซงมขอดคอ นำทเกบไว ไมไปทวมทดนของ เกษตรกร และนำจะไมระเหยไปมากเหมอนอยกลางแจง ขอทลำบากมากคอการสำรวจพนของถำ วามลกษณะอยางไร เพอทจะเสรมไมใหรวได การสำรวจตองใชหลายวธสอบเทยบกน เชน การวด ความตานทานไฟฟา การใชคลน

ตอนไปสำรวจ กหลงถำ จนเกอบขาดออกซเจนกน พอเขาไปสำรวจแลว จงไดรวาในถำมกจะ เปนหนปน หนปนพอโดนนำ กรดในนำกจะละลายออกมา หนปนกจะเปนรพรน จะเกบนำไมได ถาจะให เกบนำอยกตองเอาปนมายาตรงนน

เขอนในถำน ตางประเทศเขากทำกน แตของเขาใหญมาก ของเราทำโครงการเลกๆ กอน สำหรบขอเสยคอ ราคาคอนขางแพง และถำซงเคยใชประโยชนในการเปนแหลงทางธรรมชาต อาจจะ เขาไปไมได กมทงขอดและขอเสย แตสวนใหญกจะไดประโยชน

ในดานการปองกนนำทวม มพระราชดำรทำ “แกมลง” เพอเกบนำเมอมนำมากไวใช ในฤดแลง

ทรงคดคนกงหนนำชยพฒนาและฝนเทยม

ในการพฒนาเกยวกบเรองนำน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงคดคน “กงหนนำชยพฒนา” มทงหมด ๗ โมเดล เปนเครองชวยเตมออกซเจนในนำ เพอแก ปญหานำเนา โดยทรงจดสทธบตรเมอป ๒๕๔๕ นบเปนเครองเตมอากาศเครองท ๙ ในโลกทจดสทธบตร กงหนนำชยพฒนา ไดรบรางวลระดบนานาชาตหลายรางวล และ ไดนำไปใช ไกลท ส ด ในสวนสาธารณะ กรงบรสเซลส ประเทศเบลเยยม

พระองคยงทรงหวงใยเกษตรกรทตองพบปญหาไมมนำใชในการบรโภคและทำการเกษตรในฤดแลง จงทรงคดคน “ฝนเทยม” ขนเมอกวา ๕๐ ปมาแลว เปนทรจกกนในนาม “ฝนหลวง” เปนเทคโนโลยทตองใชความรทางฟสกสและเคม จะไดผลในบรเวณทยงมความชนอยบาง ใชเครองบน พนสารเคมทไมเปนภยตอสงแวดลอม ในความสงและพกดทเหมาะสม เพอรวมความชนใหตกลงมาเปนฝน แตละสภาพสงแวดลอม (สภาพทางอตนยม เชน ทศทางลม ความเรวลม สภาพพนท) ใชสารเคมไมเหมอนกน งานทไดผลคอ การทำฝนเทยมลงในอางเกบนำ ชวยใหไดนำเปนประโยชนตอเกษตรกรรมอยางม ประสทธภาพ

40

การดบไฟปาในพรใชวธทำฝนเทยมลงในคลองทไหลลงในพร ไดผลดกวาการใชเฮลคอปเตอรตกนำเทลงไปอยางทเคยใช

ทรงชวยบรรเทาปญหานำทวมกรงเทพฯ

เมอเรวๆ น มเพอนนกเรยนมา บอกวา ไมเหนพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงชวยอะไรคนกรงเทพฯ เลย คอจรงๆ แลวพระองคทรงชวย อยางเรองนำทวม ตงแตทำเขอนปาสก นำกไมทวมหนก อยางเกา ทเราตองปนออกทางหนาตาง หรอ ปนตนไมไปทำงานแลวใชไดรโวกไมมแลว ตอนนนหลานกำลงจะเกดแลวฉนเปนคน แตงหองใหเขาใหม สงทำมาน ตองเอามาน ใสเรอพายมาทสวนจตรฯ สมยนนทวม ขนาดน

ตอนนำทวมกรงเทพฯ พระองคกเสดจฯ ไปทอดพระเนตรเอง รถพระทนงไปเสยกลางทาง พระองคทรงขบไปถงซอยออนนช เพอทอดพระเนตรนำ แตกรงเทพฯ นดลำบากเพราะมลกษณะ ภมประเทศแบน

พระองคจะเสดจฯ ทอดพระเนตรทงสถานทจรง และ ใชแผนทประกอบ แผนทหมายถง ส ง ท ม อ ย แ ล ว จ ะ เ ป น ห น ง ส อ เปนแผนภาพ ชารต หรอเปนอะไร ทมการบนทกไว ทอดพระเนตรวา เขา เข ยนไว ถ กหรอผดอย า ง ไร แลวทรงปรบปรงหรอแกไขเพมเตม อนนนบเปนขอมลอยางหนงเรยกวา ขอมลจากเอกสาร คอ Literature Review ทรงดจากเอกสารทมอย และทรงสำรวจเอง เมอทรงสำรวจ เสรจ กมาทรงมพระราชดำรวาควรจะทำอยางไร

41

ทรงลำบากตรากตรำเพอประชาชนผยากไร

เวลาเสดจฯ ไปทไหน พระองคจะเสดจฯ พระราชดำเนนนำไปกอน เรากวง คนในขบวนกวงกน กระเจง ตามเสดจฯ ไมคอยทน พระองคทรงพระราชดำเนนเกง อาจจะเปนเพราะทรงเตบโตในประเทศ สวสเซอรแลนด เพราะวาชาวสวสฯ เขาชอบเดนเขาเดนปา เวลาเสดจพระราชดำเนนกจะทรงนำสมเดจ พระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ และบางครงกตองทรงชวยใหเสดจฯ ขนเขา แลวกทรงรองเพลงลกทง อยบนเขา “ตายแนคราวนตองตายแนๆ ...”

เวลาตามเสดจฯ จงลำบาก จะวงหนเขารม หรอแอบไปกนอะไรอยางนไมได ไมใชวาพระองค ทรงหามไมใหเรากน ไมใหเราหลบแดด พระองคกทรงไมหลบแดดไมไดเสวยดวยเหมอนกน บางครง พระองคเองทรงประสงคใหคนทตามเสดจฯ ไดรบประทานดวยซำ เมอรบประทานเสรจแลว จะไดพรอม ทจะทำงาน แตสวนใหญเจาภาพจะบอกวา พวกนไมสภาพ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ยงไมเสวย แลวทำไมถงกนกอน เปนบาปกรรม คนเขากคดอยางนน พระองคเองทรงลำบากกวาคนอนเสยดวยซำ ตากแดดกตากดวยกน เพราะฉะนน ฉนนมวตามนดเยอะมากเลยกระดกแขงแรง

42

เวลาตามเสดจฯ นน หากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงขนเขา เรากตองปนเขาดวย พระองคทรงรบสงวา การทำงาน พฒนา รางกายเราตองแขงแรง ดงนนจงตองพฒนาสขภาพให แขงแรง ฉนเคยฝกใหแบกของเดน ขนเขา เพราะถาเกษตรกรพนทสง อยากใหเราเดนขนไปดไรของเขา บนภเขา กควรพยายามไป เขาชให ไปดอะไรกตองไป ถงแมบนยอดเขา จะมกาแฟเพยงตนเดยวกตอง ขนไป บางครงปนเขาตงหลายลก เรากตองไปเพอเปนกำลงใจใหเกษตรกร และผกมตรดวย ไมวาจะเปนใคร อยทไหน พระองคเสดจฯ ไปทกท

ท เหนพระบรมฉายาลกษณใน หนงสอ ทพระองคทรงขบรถพระทนง ลงไปอยกลางนำ แถวจงหวดนราธวาส พอเปดประตออกไปเปนพงหนามพอด นอกจากลงนำแลวยงมพงหนามอย ใน น ำด วย และพอ เวลา เสด จฯ ไปถ งท ไหนก จะทรงมพระราชปฏ ส นถารกบทกคน จนมผ ใหญทานหนงบอกวา ถาขนทรงทกคนทกจดอยางนกวาจะ ถงวงก Good Morning และไปทไรก Good Morning ทกท

นอกจากน ตอนเรยนหนงสอ ไมไดเขาหองเรยนเทาคนอน เพราะตองตามเสดจฯ อยบอยๆ เพอนกดมากจะอดเทปไวให และไดนำประสบการณจากการตามเสดจฯ และแนวพระราชดำรมาตอบ อกทงยงไดความรจากชาวบานและผเชยวชาญทตามเสดจฯ ทฉนไปผกมตรไว กเอาตวรอดมาได

43

ทรงเสมอนญาตผใหญทชวยปดเปาความทกข

ทพวกเขาเคารพพระองค ไมใชวาเพราะทรงเปนพระเจาอยหว แตเปนเพราะพระองคทรงเปนเหมอน ญาตพนอง เปนญาตผใหญททรงชวย ปดเปาความทกขใหแกเขาเวลาท เดอดรอน มอะไรเขากมาเลาใหฟงหมด เหมอนญาตไปเยยมบานกน ไปถงเขา กหาอะไรทมอยในบานมาตอนรบ เชน กลวย และผลไมอนๆ พระสหายกทรงม ทกภาค ไปถงเขาเดอดรอนกบอกเลา ใหพระองคฟงหมดทกเรอง

สำนกงาน กปร. เรมทสภาพฒน

จะวาไปแลว งานพฒนาน เดมทกสภาพฒนนแหละททำ เปน หนวยพจารณาวางบประมาณควรจะได เทาไหร ในการทำโครงการชวงแรกๆ มปญหาเรองงบประมาณไมทนการณ กบการพฒนา เชน การกกเกบนำ ทจะมตามฤดกาลไวใช ไมเชนนนนำกจะ ไหลลงทะเลเสยเปลา ตอนนนทาง ราชการกมแนวคดจะทำถวาย โดย กน เงนงบประมาณสวนหน งมาต ง เปนสำนกงานคณะกรรมการพเศษ เพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร หรอ สำนกงาน กปร. ขณะนนไดฝากงานนไว ทสภาพฒน

หลกการในขณะนนกคอ เมอพระองคมพระราชดำรอะไร กทดลองทำกอน ถาทำแลวด กจะเขยนเปนโครงการไปขอใชงบปกต เวลานกยงทำอย แตกวาจะเขาระบบขอใชงบประมาณปกตกอาจจะ ลาชา ตองเปนไปตามระบบขนตอน

44

ทรงตง “มลนธชยพฒนา” เพอชวยเหลออยางครบวงจร

พระองคทรงเหนวาบางอยางเปนงานทเรงดวน หากรองบประมาณอาจจะไมทนการณ จะทำใหการพฒนาไมครบวงจร และไมครอบคลมการชวยเหลอ พระองคจงทรงใหทำในรปแบบของ เอกชน โดยตงเปน “มลนธชยพฒนา” ขนมา เดมยงแยกงานออกจากสำนกงาน กปร. ไมคอยออก ตอนน กแยกออกมาไดแลว โดยทำในลกษณะขององคกรเอกชน หรอ NGOs โดยระดมทนจากการบรจาค

นอกจากน ยงมการลงทน แตการลงทนของเราทำอยางประหยดและรอบคอบ เพราะฉนดแลเอง อยางใกลชดทกบาททกสตางค โดยมทปรกษาการลงทน กพยายามดวาเรองไหนทสมควรลงทน เพราะจะรอ จากการบรจาคอยางเดยวไมพอ ระยะหลงจงมกจกรรมและการลงทนหลายอยาง เชน ออกงานขายของ มรานกาแฟ รานขายเสอ และขายของอนๆ อกหลายอยาง

ตองพฒนาแบบกงการกศล กงเมตตาจต

บางครงแมวาจะเหนดวยกบนกบรหารยคใหม แตกตองดงๆ ไวเหมอนกน เพราะบางอยาง ตองพฒนากงการกศล กงเมตตาจตดวย บางทจะมงเนนพฒนาชนดทวา พอลงทนแลวจะตองไดผล ทกาวหนาออกมาอยางเดยวไมได แตวาตองมเมตตาจต คอชวยเหลอ เขานาสงสาร ซงเดมมลนธชยพฒนา เครงครดเรองนมาก ทำแตงานพฒนา ตอนหลงๆ ไมไหว ตองเมตตาจตดวย

45

พระองคตรสวา ตองระวงในการทำธรกจ แมวาจะทำเพอหารายไดมาชวยเหลอประชาชน แตกตองทำธรกจแบบมเมตตา ตองรกเขา รกทจะทำ รกคนทเราอยากจะชวย เรากจะคดออก แลวเรา กจะทำได จะยอมสละไดทกอยาง ผบรหารรนใหมบางครงเขาเครงครด เขาบอก ตองทำกจกรรมทกอใหเกดรายได มกำไร ถาอยางนน งายมากเลย ขายเสอ ขายกวยเตยว ขายไอศกรม เดยวกได แตการทำอยางนจะไมถงชาวบาน หรอคนทเราตองการ จะชวย บางครงกตองตงๆ เหมอนกน การชวยเหลอ ชาวบานกตองมเสยทงนำไปบาง แตในขณะเดยวกน การทเขาตงหรอตดงบประมาณกดทำใหเราตองรอบคอบ ฉนสามารถตดงบประมาณรอยลานสองรอยลานบาท เหลอสบเกาลานบาท ทฉนตดงบประมาณสวนใหญจะตด พวกกอสรางอะไรทหรหราฟม เฟอยมากเกนไป แตอะไรทจะใหคนจน กใหเขาเถอะ

ดำเนนโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรอยางตอเนอง สมยนไมใชวาไมทำโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรตอ กยงกลบไปดสงททรงงานไว ทใครบอกวาเดยวนพระองคไมเสดจฯ แลว ถอวาไมทำโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรนนไมถก ทถกคอ เราทำกนมานานจนกระทงรแลววาพระองคทรงโปรดแบบไหน พระองคจะทรงใหชวยราษฎรพนจาก ความเดอดรอนอยางไร ตองชวยคน ตองทำเทาทจะทำได เรารวาหลกการเปนแบบน สงทฉน ไดมาจากการตามเสดจฯ คอ การทพระองคทรงปฏบตใหเหน ทำใหเราคดไดวาควรจะทำอยางไร

สมเดจพระเทพฯ ทรงตดตามงานทางอเมลตลอดเวลา เดยวนแปลกนะ เกดภยธรรมชาตขนบอยกวาแตกอน ลกเหบใหญเกอบเทาโทรศพทมอถอ พอตกลงมาตนไมตายหมด ตองปลกใหม รานสมตำ ตใสผกลมครนไปทงต กตองเขาไปชวย

ตอนทเกดเหตการณสมาน มหลายหนวยงานเขาไปชวย มลนธราชประชานเคราะหฯ ซงมหนาท ตรงนนกเขาไปชวย สวนของมลนธชยพฒนากเขาไปชวยหลายอยาง ตวฉนเองคมอย ๕ ทม ใหไปตรวจ ในเรองตางๆ เพอเขาไปชวยเหลอประชาชน

บางครงไปตางประเทศ ไมตองมองครกษมาคอยรกษาความปลอดภย ใหองครกษออกไป ดแลชวยเหลอคนทประสบภยนำทวม แลวตดตามงานทางอเมล เขาจะอเมลมารายงาน ฉนกอเมลสงตอให ดร.สเมธ และคนทเกยวของ งานกยงเดนไปได

46

อยางคราวทเรอนำตาลลม ฉนอยทประเทศอยปต มคนเสนอความคดเหนสงอเมลมา แนะนำใหตอทอเปาลมใหนำตาลจมลกลงไปกวาน ชาวบานบางคนกแนะนำใหทำทอลงไปใหลกกวาน แลวเปาใหนำตาลขนมา คงตองถามชางหรอผเชยวชาญกอนวาทำไดหรอไม เพราะนำตาลหนกกวานำ มคนสนใจและแนะนำมาเรอยๆ

บางทกมคนถวายฎกาทางอเมล อยางเชนตอนทมคนบกรกทมลนธชยพฒนา เจาหนาท ตองปดประตเพอไมใหเขามาบกรก เลยมคนถวายฎการองเรยนวาผานเขาทของตวเองไมได เนองจาก ตองผานทของมลนธฯ ซงเคยเปดใหชาวบานผานได พอฉนทราบกเขาไปดแล ในทสดกตกลงกนไดดวยด

การพฒนาททรงเรยนรจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ตงแตจำความได ฉนคนอยกบคำ สองคำคอ การพฒนา (Development) กบ การทำบญกศล (Charity) มผใหอรรถาธบายวา ถาอยากชวยแลวบรจาคเงนหรอสงของ โดยไมได หวงวาจะมผลกำไรอยางไรเกดขนเรยกวา “ทำบญ” แตถาหวงวาสงทดำเนนการจะ เจรญกาวหนาตอไปเรยกวา “พฒนา”

ก า ร พ ฒ น า เ ป น เ ร อ ง ก ว า ง ม หลายดาน ตองทำกนอยางตอเนอง และมก ตองใชเวลานาน เชน การพฒนาเศรษฐกจ การพฒนาสงคม การพฒนาการศกษา การพฒนาการเกษตร การพฒนาอตสาหกรรม การพฒนาทดน การพฒนาแหลงนำ การพฒนาทางการแพทย ฯลฯ

ขอคดบางประการในดานการพฒนา จากการมโอกาสตามเสดจฯ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวและสมเดจพระนางเจาฯ พระบรม ราชนนาถในการเสดจพระราชดำเนนในทองถนตางๆ ตงแตยงเยาววย ไดมโอกาสทำงานพฒนา อยางจรงจง ทำใหไดสงเกตและไดวเคราะหวถชวตและความตองการของกลมตางๆ หลายกลม ในสภาพสงแวดลอมทตางกน ชนบางกลมอยหางไกลในสงแวดลอมทไมเอออำนวยตอความเปนอย อยางปกต ขาดการบรการสาธารณะ เชน การศกษา การดแลสขภาพอนามย ฯลฯ ในหลายกรณเขาขาด แมกระทงความจำเปนระดบพนฐาน

จงไดขอคดบางประการทสำคญในดานการพฒนา คอ “การพฒนาประเทศ (ปฏรป) ใหทนสมย” (Modernization) ตางจาก “การสรางประเทศตามแบบอยางตะวนตก” (Westernization) และ “การพฒนาทไมสมดลและไมยงยน” อาจจะกอปญหามากกวาการแกปญหา เชน การเพาะปลก

47

ใชปยและยาฆาแมลงทเปนพษจำนวนมากเกนพอด เปนอนตรายตอสขภาพทงคนและสตวในบรเวณนน อาจจะทำใหดนเสย เพาะปลกไมไดมากเทาเดม เปนการผลตหรอทำการแบบทเรยกกนวา รวยแลวเลก

สวน “การพฒนาทยงยน” (Sustainable Development) คำศพทเดมเรยกวา “วฒนาถาวร” หมายถง การพฒนาทบคคลจะไดประโยชนตอเนอง ในระยะยาว ไมสญเสยทรพยากรมากเกนไป โดย “การพฒนา” (Development) จะตองสมดลกบ “การอนรกษ” (Conservation) เชน ในการสราง เขอนกกเกบนำ ตองดวาจะเสยทรพยากรอนๆ ทควรรกษาไวหรอไม อยางไร เปนตน

หนาทและวธการของนกพฒนา

นกพฒนาจะตองมหนาทและ วธการทำงานทเปนกระบวนการ “หนาท” คอชวยใหบคคล พนทเปาหมาย หรอกจการ ทตนรบผดชอบมความเจรญกาวหนาขน สวน “วธการของนกพฒนา” มหลายขนตอน และหลายลกษณะ ขนอยกบงานพฒนาททำ

จะขอยกตวอยางการทำงาน พฒนาชมชนอย า งง ายๆ ท เ คยปฏบ ต กอนอนจะตองหาขอมล รวบรวมปญหา สภาพทวไปของทองถนและชมชน ทงในดานภมศาสตรและสงคม ซงควรดทงขอมลจากเอกสาร การออกสำรวจ และขอมลจากบคคล โดยเฉพาะอยางยงบคคลในพนทและบคคลทเคยปฏบตงานมาแลว ทงน การมความรดานภมศาสตรและแผนท โดยเฉพาะอยางยงในการกำหนดพนททางการเกษตร อตสาหกรรม การตงถนฐาน จะทำใหทราบระยะทาง ลกษณะพนท รวมทงขอมลอนๆ ทจะนำมาใชเปน ฐานความรในการปฏบตงาน

จากนน จะตองเขยนโครงการ บงใหเหนชดถงสภาพทวไปของพนท สภาพปญหา วธการ แกปญหา ชวงเวลาปฏบตงาน งบประมาณทจำเปนตองใชและแหลงงบประมาณ (อาจตองหาทนเอง) และเมอเรมดำเนนโครงการแลว จะตองใหความสนใจ ไปดและคอยแนะนำ รวมทงแกปญหาทเกดขนได ระหวางการทำงาน เพอใหสามารถทำงานในขนตอไปไดตามเปาหมายทวางไว

48

เมอโครงการประสบความสำเรจแลว ควรจะม การถายทอดเทคโนโลย เชน การจดการอบรม (Training) การจดการดงานแกเจาหนาทและบคคลเปาหมาย ซงจะชวยใหมความรในงานททำ และความรอนๆ ทเกยวเนองดขน รวมทงเกดความตนตวตอการใฝร ไดแนวความคดใหมๆ เชน อาจนำคนทเคยทำงาน ทแหงหน ง ไปดงานอกแหง และทสำคญจะตองม

การประเมนผลโครงการ (Monitoring) เพอแกไขขอบกพรองทเกดขน ทงในระหวางดำเนนโครงการและ เปนบทเรยนสำหรบการจดทำโครงการใหมครงตอไป

งานพฒนาเปนงานระยะยาว... ตองชวยกนทำในแตละชวง

อยางไรกตาม งานพฒนาเปนงาน ระยะยาว ชวชวตคนหนงกทำไมเสรจ ตองชวยกนทำ ในแตละชวง คนใหมกตองฟงจากคนเกา เชน สมด แผนททพระบาทสมเดจพระเจาอยหวโปรดเกลาฯ ใหกรมแผนทพมพขนนน กจะเหนแผนทกรงเทพฯ ตงแตททำในสมยรชกาลท ๕ เพอจะเปนแนวคลอง ตางๆ วาระบบททำไวนน สอดคลองกบระบบของ ธรรมชาตอยางไร ถาจะทำอะไรตอและทำตามแนวนน กจะทำใหงานไปในแนวเดยวกน วางเปาหมาย ความสำเรจได ไมมนำไหลกลบขวางทาง เปนตน เพราะดจากแผนทเกา กจะเหนไดชดวานำจากทไหน ไปลงคลองไหน จากไหนไปตอไหน เปนสภาพอยางไร หรอระบบการชลประทานในท งรงสตสมยนน ทานวางระบบแนวคลองมาอยางไร อนนกจะชวยได ในการพฒนา

พระองคทรงงานจนรสกเปนชวตประจำวน

พระองคกคงทรงเหนอยเหมอนกน แตทรงไมบน ทรงงาน ๓๖๕ วน ตลอด ๒๔ ชวโมง โดยจะมเสยงวทยดงมาตลอด และยงมอปกรณสำหรบตดตามขาวสารพดอยาง พระองคกทรงพยายามสอน ถายทอดใหฉน เชน ไฟฟากแอมแปร กวตต กโวลต พระองคทรงฟงคลนวทยหลายเครอขาย ถงทรงรวา มนำทวม ไฟไหมตรงไหน มอะไรพระองคกทรงใหความชวยเหลอไดทนทวงท ตรงนคงไมเรยกวาพฒนา เปน “บรรเทาสาธารณภย” มากกวา

49

เดยวนกยงทรงทำอยเลย พระองคทรงงานแบบนจนรสกวาเปน ชวตประจำวนของพระองค จะทรงม ของพระราชทานวางไวตามกองกำกบการ ตำรวจตระเวนชายแดนตลอด พอเกด เหตการณนำทวมฉบพลน กสามารถนำ ไปมอบใหชาวบานไดทนท แตวาตอน หลงๆ พาหนะอาจจะชำรดไปบาง กกำลง ใหเขาซอมและทำใหม ขณะเดยวกนก พยายามหาเครอขายในการทำงานรวมกน พระองคทรงสนพระทยในการชวยเหลอราษฎรเปนอยางมากและยงทรงงานอย ตรงไหน ทพระองคเสดจฯ ไหว กจะเสดจฯ อยางเมอเรวๆ น กเสดจฯ ไปทรงเปดคลองลดโพธ และสะพานภมพล สวนผรบผดชอบโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรตางๆ กทำงานอยางตอเนอง และมาถวายรายงาน พระองคกทรงมพระบรมราชวนจฉยในการดำเนนงาน

แมประทบ ณ โรงพยาบาล... ยงทรงหวงใยประชาชน ขณะน แมวาพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวจะประทบ ณ โรงพยาบาล ศรราช กยงทรงงานเพอจะชวยเหลอ พสกนกรอยตลอดเวลา ทรงมพระราชดำร แกไขปญหาการจราจรบรเวณใกลเคยง โรงพยาบาลศรราชทหนาแนนมาก ทงทางบกและทางนำ เนองจากพระองค ทรงทำเรองการจราจรอยางตอเนอง มาตลอด พระองคจะทรงมอบหมาย ใหตำรวจไปดตามจดตางๆ คำนวณ

การเลยวของรถ และสำรวจจดจราจรทสำคญๆ เชน ตามอนสาวรย สแยก หรอวงเวยนตางๆ วาควร จะออกแบบถนนใหมรปรางแบบไหน ขนาดเทาไหร ตรงไหนควรมสะพาน หรอควรมอะไร เพอใหการจราจร เคลอนตวไดอยางลนไหล

50

“ผมขอพดวาพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว นบไมไดหรอกวามเทาไหร บรรยายอยางไรกไมครบถวน เพราะวามากมายเหลอเกน แมแตทรงประชวรกยงทรงดำรเรองการจราจร ผมไมรวาพระเจาอยหวประเทศไหน ทเขาทำเหมอนพระเจาอยหวของเรา”

พระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว... หาทเปรยบมได

บทสมภาษณ พลเอก เปรม ตณสลานนทประธานองคมนตร และรฐบรษ

51

พลเอก เปรม ตณสลานนท ประธานองคมนตรและรฐบรษ กลาวขอความขางตนน กบคณะผบรหาร และทมงานจดทำหนงสอ “พระมหากษตรยนกพฒนา เพอประโยชนสขสปวงประชา” ของสำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) เปนคำกลาวทไมตอง อธบายอะไรเพมเตม เพราะปวงชนชาวไทยและชาวตางประเทศลวนประจกษชดในพระมหากรณาธคณ ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

พลเอก เปรม ตณสลานนท เปนผทรบใชใกลชดเบองพระยคลบาท สนองพระราชดำรตงแต ยงดำรงตำแหนงแมทพภาคท ๒ จนกระทงดำรงตำแหนงนายกรฐมนตร และเปนผรเรมใหมคณะกรรมการ ประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร หรอ กปร. โดยทานเปนประธาน กปร. ทานแรก ซงนบเปน กลไกการประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรจนถงปจจบน ทานไดกรณาใหคณะผบรหาร ของ สศช. เขาพบเพอกราบเรยนสมภาษณ เมอวนองคารท ๕ กรกฎาคม ๒๕๕๔ ณ บานสเสาเทเวศร

การดำเนนโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร

เปนเรองทนายนดอยางยง แ ล ะ ข อ ข อ บ ค ณ ม า ก ท ส ำ น ก ง า น คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจ และสงคมแหงชาต ไดจดทำหนงสอ เ ฉล มพระ เก ย รต พ ระบาทสม เด จ พระเจาอยหว เรองพระมหากรณาธคณ ของพระบาทสมเดจพระเจ าอยห ว ตอการพฒนาประเทศของเรานน มการ เผยแพรในวงจำกด เดกสมยใหมอาจจะ ไมคอยเขาใจและทราบพระราชกรณยกจ ของพระบาทสมเดจพระเจ าอยห ว เพราะฉะนนอาจจะมความคลาดเคลอน ผดบาง ถกบาง อยางเชน คำวา “พระราชดำร” คนอาจจะ คดวาพระเจาอยหวทรงมพระบรมราชโองการ หรอทรงบงคบใหทำตาม พวกเราททำงานถวายยนยนไดวา พระเจาอยหวไมเคยรบสงวา กปร. หรอหนวยงานทเกยวของจะตองทำตามททรงมพระราชดำร

“ดำร” แปลวา คดหรอไตรตรอง พระเจาอยหวทรงมพระราชดำรคอทรงเหนวาทำอยางน นาจะด นาจะเปนประโยชน และควรจะทำหรอไม พระองคทรงไมเคยบงคบวาตองทำตามท ทรงมพระราชดำร เพยงแตเมอทรงมพระราชดำร แลวกทรงมอบใหคณะกรรมการพเศษเพอประสานงาน โครงการอนเนองมาจากพระราชดำร (กปร.) หรอบคคล และหนวยงานใดๆ กได อาจจะไมใช กปร. นำไปพจารณา ไตรตรองวาจะดำเนนการหรอไม อยางไร

52

เพราะฉะนนบทบาทของ กปร. คอ รบพระราชดำรมาศกษา มาวเคราะหวาด หรอไมดอยางไร แลว กปร. กนำมาดำเนนการไปตามหนาทหากจะมคำถามวา กปร. เกยวของกบ การพฒนาประเทศไทยอยางไรบาง ผมคดวาพดกนช วโมงหน งก ไมจบ เนองจากมมากมายเหลอเกน แตก พอจะสรปไดวา พระบาทสมเดจ พระเจาอยหวพระราชทานโครงการ อนเนองจากพระราชดำร ซงลวนแต เปนประโยชนตอชาตบานเมอง

อยางไรกตาม เรองนคงตองยกความดความชอบนใหกบ ดร.เสนาะ อนากล เมอครง ดำรงตำแหนงเลขาธการสภาพฒน ทรบผดชอบงาน กปร. ดวย เนองจากทานเปนผรเรม กปร. แตกอนน เมอทรงดำรหรอทรงรเรมโครงการอะไร พระเจาอยหวจะพระราชทานให กปร. และ กปร. กจะดแลและ ขอเงนงบประมาณจากรฐบาลไปดำเนนการ จนเมอจดตง สำนกงาน กปร. อยางเปนทางการและสามารถ มงบประมาณดำเนนการเปนของตนเอง

บทบาทของ กปร. : ผประสานงานกบทกฝาย สำหรบบทบาทของคณะกรรมการ กปร. ผมคดวาม ๒-๓ เรองทควรชแจงใหคนทวไป เขาใจวา บทบาทของ กปร. มหนาทในการนอมนำพระราชดำรไปประสานกบหนวยราชการตางๆ ซงเปนงานทคอนขางจะลำบาก เนองจากตองไปประสานกบหนวยงานตางๆ ทงทเปนทางการและ ไมเปนทางการ แตกไดรบความรวมมอเปนอยางด

การทำงานถวายพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดบญทงตวเรา และเปนบญเปนกศล ตอประเทศชาตและประชาชน ในสมยนน ผมกบ ดร.สเมธ ตนตเวชกล เลขาธการ กปร. จะตองไป ขอทำความเขาใจกบราษฎร และขอความรวมมอ วาจะมโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร มาดำเนนการตรงน แลวเขาจะไดอะไรบางจากโครงการฯ เชน หากทางราชการตองใชทดนของเขาในการ ดำเนนงาน กตองจายเงนใหเขาตามเหตและผล ไมใชงานทจะทำเสรจภายในชวโมงสองชวโมง บางครง ตองไปอธบายเปนเดอนวาดหรอไมดอยางไร และหากมคนคดคาน ไมเหนดวย กตองไปพดคยใหเขา เขาใจและมนใจวา นคอโครงการทจะมาชวยราษฎร ซงเปนหนาทของ กปร. ทจะตองทำ ดร.สเมธ สามารถพดคยใหประชาชนเขาใจไดด เปนผลสำเรจ สามารถดำเนนการไดเสมอ

53

เสดจฯ เยยมราษฎร... คนหาปญหาของพสกนกร

ประสบการณในการตามเสดจฯ ทรงงานในพนทตางๆ อาจจะมหลายคนท ไมทราบวาพระเจาอยหวทรงงานอยางไร แต ดร.สเมธกบผมไดเรยนรตามรอยพระยคลบาท จะทราบด เพราะวาตองเดนตามเสดจฯ ครงละ หลายกโลเมตร ผมขอยนยนวา พระบาทสมเดจ พระเจาอยหวทรงปฏบตพระองคตามททรงม พระปฐมบรมราชโองการ ความวา “เราจะ ครองแผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสข แหงมหาชนชาวสยาม” ทกประการ เหนได อยางชดเจนวาในการเสดจฯ ไปเยยมราษฎร ในพนทตางๆ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมความละเอยดรอบคอบมาก การเสดจฯ ไปเยยมราษฎรหรอไปเยยมโครงการตางๆ คอความปรารถนา ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทจะไปทอดพระเนตรของจรง ไมใชทรงรบทราบจากการรายงาน เพยงอยางเดยว

พระเจาอยหวเสดจฯ เยยมราษฎรวนละหลายๆ ชวโมง โดยทรงนำแผนทและกลองถายรป ตดพระวรกายไปดวยเสมอๆ บางครงแผนทผด พระองคกทรงชและรบสงวาไปถามราษฎรแลว ราษฎร ตอบวาตองอยางน ตรงนไมไดอยตามทปรากฏในแผนท อยางนผด แลวจะรบสงใหนายทหารแผนท ทตามเสดจฯ ไปดวยทราบ และทรงแนะนำใหแกไขใหถกตอง

ทรงชวยราษฎรททกขยากทสดกอน

ในการเสดจฯ เยยมราษฎร พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงรบสงวา ใหทำในสงทเลกๆ นอยๆ ดวย อยาละเลย นคอแนวพระราชดำร พระองคจงไดเสดจไปเยยมราษฎรทอยไกลมากๆ ไมใชหางไกลเฉยๆ หางไกลมากๆ ทำใหทรงไดพบ ไดเหนดวยพระองคเองวาจะชวยราษฎรทอยหางไกล มากๆ ไดอยางไร จากประสบการณของผม พระเจาอยหวจะทรงเรมชวยราษฎรทประสบปญหามากทสดกอน เรมจากทยากลำบากทสดกอน

ทรงมพระราชหฤทยมงมนชวยราษฎรใหมความสข

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงอดทน แขงแรง และทรงมพระทยมงมนทจะชวยราษฎร ครงหนงทผมเคยตามเสดจฯ พระเจาอยหวเสดจฯ ออกประมาณ ๙ โมงเชา เยยมราษฎรถง ๓ โมงเยน โดยไมไดเสวยหรอทรงเขาหองสรงเลย แสดงใหเหนวาถางานไมเสรจจะไมทรงหยด จะทรงงานไปจนกวา จะทรงเหนวาไดขอมลพอแลว จงทรงหยดพก

54

ทรงมพระวสยทศน... ในเรองสำคญทคนอนอาจมองไมเหน

คนทตามเสดจฯ ตองเตรยมตวใหด พระเจาอยหวจะทรงมคำถามท เราไมคดวา จะทรงถามคำถามอยางนน ไมใชวาทรงแกลง แตเปน คำถามทแสดงใหเหนถงพระปรชาสามารถ และ พระวรยะอตสาหะของพระบาทสมเดจพระเจา อยหว ททรงมพระวสยทศนเหนจดออนเลกๆ นอยๆ ทไมมใครคาดคด

ดงนน คำถามททรงถามสวนมาก จะเปนคำถามไมไดคดวาจะรบสงถาม คำถามของ พระเจาอยหวมกจะลกและเปนรายละเอยด ถาเปน ผใหญบานทมความใกลชดกบราษฎรกงายหนอย เพราะรขอมลดอยแลว แตอยางนายอำเภอหรอผวาราชการ จงหวดอาจจะตอบคำถามไมไดตรงตามททรงถามหรอก เพราะวาเตรยมศกษาขอมลมาไมละเอยดลกซงพอ เปนสงทชใหเหนวาพระองคทรงถามคำถามทเรานกไมถงวาจะทรงถาม ผเฝาฯ รบเสดจฯ จงตองเตรยมใหด ดวยความละเอยดรอบคอบ ถาเราตอบไมได กทลตอบวาไมทราบ กจะไมทรงตำหนอยางใด

เวลาทใครทำอะไรเพยงเพอเอาใจอยางฉาบฉวย พระเจาอยหวทรงชอบใชคำวา “ผกช” นนกเปนประสบการณสวนหนงของผม ผมกบ ดร.สเมธ ไดตามเสดจฯ กมประสบการณกนคนละอยาง นกเปนสวนของผมทไดรบมาจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงใชยทธศาสตรพฒนาแทนการสรบ

ตอนท ส ำน ก ง าน กปร . เรมดำเนนงานในป ๒๕๒๔ พระบาท สมเดจพระเจาอยหวไดเสดจฯ ตาม พนทสรบตางๆ ทเรยกวาพนทความ ม นคง ตอนนนผมปฏบตหน าท ในฐานะแมทพภาคท ๒ พระองค ทรงมวธการแกไขปญหาบานเมอง ตามวธการของพระองค คอ ยทธศาสตร การพฒนา ททรงใชวธการตดถนน รวมถงการพฒนาในดานตางๆ โดย ไมตองใชการสรบ

55

วนแรกทผมรบเสดจฯ ประมาณ ตนเดอนพฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๑๗ เปนวนท พระเจาอยหว เสดจฯ ไปจงหวดสกลนคร ขณะนนยงไมมพระตำหนกภพานฯ ประทบ ทเขอนนำอน ทกรมชลประทาน (คณรงเรอง จลชาต) ดแลอย คณรงเรองดใจมากทไดถวาย ทประทบ ตอนนนยงไมคอยมโครงการสกเทาไหร และผมกยงไมรละเอยดวาโครงการอนเนอง มาจากพระราชดำรเปนอยางไร พระเจาอยหว เสดจฯ ไปทอดพระเนตรโครงการเขอนนำอน ซงตอนนนไดเรมดำเนนการไปมากแลว จงไมคอยมปญหาเทาไหร จากนนพระองคกเสดจฯ เยยมโรงไฟฟาดวย

นำพระราชหฤทยในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว... ยงใหญนก

ทผมจะเลาตอจากนไมเกยวกบ โครงการ แตผมอยากจะเลาความ ประทบใจในนำพระราชหฤทย ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ตอนนนประทบอย ๓ คนกบ ๔ วน คนสดทายพระเจาอยหวพระราชทาน เลยงขาราชการทถวายงานและ ทมงานคณรงเรอง และขาราชการ ในพ นท ผมไดกราบพระบาท ขอพระราชทานใหประทบตออก ๒-๓ วน เนองจากยงมราษฎร ทปรารถนาจะไดเฝาฯ อกจำนวนมาก

พระเจาอยหวรบสงตอบกบผม วา “ฉนจำเปนตองกลบกรงเทพฯ

แตถาแมทพอยากใหฉนมาเมอไหรกบอกไป ฉนจะมา” นคอนำพระราชหฤทยในพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ผมไปเลาใหผใตบงคบบญชาฟง ทกคนกไมนกไมฝนวาพระองคจะทรงมพระเมตตาและ ทรงมพระราชดำรสตอบแบบน ผมไมสามารถเอาอะไรมาอางองหรอก แตผมจำพระสรเสยงททรงรบสง กบผมมาอยางนไดขนใจ สนๆ แตสรางความปลมปตเหลอเกน

56

พระมหากรณาธคณเปนลนพน... หาทเปรยบมได

หากจะกลาวหรอบรรยายถงพระมหากรณาธคณในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทมตอ ชาตบานเมองของเรา ตองเลมหนามาก แมแตเกยวกบ กปร. กเลมหนาแลว ท ดร.สเมธ เคยใหหนงสอ ผมมาเลมหนงกหนามาก อนนทผมบอกวาบางคนกไมร หรอรอยางผดๆ กม รไมตรงกม

ผมขอพดวาพระมหากรณาธคณในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวนบไมไดหรอกวา มเทาไหร บรรยายอยางไรกไมครบถวน เพราะวามากมายเหลอเกน แมแตทรงพระประชวรกยงทรง มพระราชดำรเรองการจราจร ผมไมรวาพระเจาอยหวประเทศไหนทเขาทำเหมอนพระเจาอยหวของเรา ผมคดวาพระเจาอยหวพระองคนทรงงานมากมาย เพอประโยชนสขของประชาชนอยางแทจรง

ผมขอกลาวยำอกครงหนงวา การทสภาพฒนไดทำหนงสอเลมน นอกจากจะเปนประโยชน กบคนอานแลว สงทควรจะเนนกคอ แททจรงแลวพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงงานอยางมากมาย มหาศาลอะไรบาง ทเปนประโยชนอยางยงสำหรบประเทศและเพอประชาชน โดยเฉพาะอยางยง ผยากไรและหางไกล

ผมคดวา เปนหนาทสำคญสวนหนงของ กปร. ในการเผยแพรพระมหากรณาธคณใหทราบกน อยางกวางขวาง และอยางถกตอง

57

กลไกการประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรเพอการพฒนาประเทศ

บทสมภาษณ ดร.เสนาะ อนากลอดตรองนายกรฐมนตร

อดตเลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

“พระมหากษตรยเปนสถาบนสงสดของประเทศ เปนทเคารพสกการะของประชาชนชาวไทย ทกคน และทรงมพระมหากรณาธคณตอประเทศชาตของเราเปนลนพน ดงนน การทไดมโอกาสทำงาน ถวายพระองคโดยตรงเชนน นบเปนเกยรตอนสงสด และนบวาเปนบญอยางยงของผมและเจาหนาท ทกคนในสภาพฒน”

58

ดร.เสนาะ อนากล มบทบาทสำคญในการจดตงคณะกรรมการพเศษเพอประสานงาน โครงการอนเนองมาจากพระราชดำร (กปร.) เพอสนองงานตามแนวพระราชดำร โดยขณะนน ทานดำรงตำแหนงเลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เปนสมยท ๒ ซงสำนกงานฯ ไดรบมอบหมายใหปฏบตหนาทฝายเลขานการสำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอ ประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร (สน.กปร.) อยระยะหนง

ทานไดกรณาใหผบรหารและทมงานจดทำหนงสอเฉลมพระเกยรตเขาพบ เมอวนองคารท ๑๙ กรกฎาคม ๒๕๕๔ เพอถายทอดเรองราวอนนาภาคภมใจและเปนเกยรตของชาวสภาพฒน ในการถวายงาน สนองพระราชดำร ขณะททานดำรงตำแหนงเลขาธการ สศช. ในชวง พ.ศ. ๒๕๒๓ - ๒๕๓๒ ซงเปนชวง ทมการดำเนนงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรทสำคญๆ หลายโครงการ

เปนเกยรตสงสดและเปนบญทไดมโอกาสรบใชเบองพระยคลบาท

การทผมไดมโอกาสรวมงานกบ กปร. นน โดยสวนตวแลว ผมถอวาเปนเกยรตอนสงสดและนบวาเปนบญของผมทไดมโอกาส ทำงานรบใชสนองเบองพระยคลบาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร

โดยแรกเรมทเดยว กอนทจะม กปร. คอ กอน พ.ศ. ๒๕๒๔ รฐบาลไดตระหนกวาพระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวเกยวกบการพฒนาตามโครงการตางๆ นน เปนโครงการ ทมงพฒนาเพอความกนดอยดใหแกประชาชนในชนบทโดยตรง โดยเฉพาะชาวชนบททยากจนและอาศยอยในถนทรกนดารทหางไกล แตในทางปฎบตพบวาการดำเนนงานของรฐบาลเพอสนองพระราชดำร ในโครงการตางๆ นน ยงไมเปนระบบหรอมระเบยบเทาทควร การดำเนนงานจงเปนแบบตางคนตางทำ ขาดการประสานงานระหวางกน ขอยกตวอยางเชน ในเรองของ การเบกจายงบประมาณ หนวยงานทจะตองสรางถนนเขาไปเพอบกเบกพนทเปนอนดบแรกกอนนน สามารถเบกเงนงบประมาณไดชา ในขณะทหนวยงานทจะตองรอใหถนนสรางเสรจแลวจงเขาไปพฒนา ในพนทนน กลบเบกไดกอน แตกยงทำงานไมไดเพราะถนนยงสรางไมเสรจ

เมอเปนเชนน จะเหนไดวาการดำเนนงานจงเกดการตดขดลาชาโดยไมควร และทายทสด ประโยชนทจะตกถงแกประชาชนตามพระราชดำรกพลอยชาไปดวย นอกจากนนยงพบวา การตดตาม ประเมนผลโครงการกอยในลกษณะตางคนตางทำ ตลอดจนขาดการประเมนผลภาพรวมถงผลกระทบ ดานตางๆ ของโครงการทงหมด

59

คดระบบงานเพอสนองพระราชดำร

ดงนน รฐบาลจงไดรเรมทจะจดระบบงานเพอ สนองพระราชดำรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวใหเกด ประสทธภาพมากยงขน ทานพลเอก เปรม ตณสลานนท ซงดำรงตำแหนงนายกรฐมนตรในขณะนน จงไดมอบหมายให ผมในฐานะเลขาธการของสภาพฒน ไปคดจดระบบงานขนมา ทานนายกฯ คงจะเหนวา สภาพฒนเปนหนวยงานกลางทม หนาทโดยตรงในการศกษา วเคราะห จดทำแผนงาน และ ประสานการดำเนนงานของหนวยงานตางๆ ใหเปนไปตามแผนพฒนาฯ ของชาตอยแลว ผมไดหารอและ มอบหมายให ดร.สเมธ ตนตเวชกล เปนผพจารณาและยกรางระบบขนมา ซงในขณะนน ดร.สเมธ ดำรงตำแหนงผอำนวยการกองวางแผนเตรยมพรอมดานเศรษฐกจ มหนาทรบผดชอบงานดานความมนคง ในพนทชนบทซงมโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรดำเนนการอย

ผม และ ดร.สเมธ ไดปรกษาหารอกบผรอกหลายๆ ฝาย รวมถงสำนกราชเลขาธการ จนในทสดกออกมาเปนระเบยบ เรยกวา “ระเบยบสำนกนายกรฐมนตรวาดวยโครงการอนเนองมาจาก พระราชดำร พ.ศ. ๒๕๒๔” ซงจากระเบยบดงกลาว ทำใหเกดการจดตงองคกรระดบชาตทเรยกวา “คณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร” หรอ “กปร.” ขน ทำหนาทเปนองคกรกลางทรบผดชอบตอการดำเนนงานตามโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรทงหมด ตลอดจนงานศกษา วเคราะหโครงการหรอประสานแผนตางๆ ซงเปนงานหลกของสภาพฒนทตอง รบผดชอบตามปกต ดงนน ในชวงแรกสำนกงานเลขานการ กปร. ซงทำหนาทเปนฝายเลขานการของ คณะกรรมการ กปร. จงอยทสภาพฒน

โครงการอนเนองมาจากพระราชดำรกบบทบาทของสภาพฒน

ในทางปฏบตสภาพฒนและสำนกงาน เลขานการ กปร. มการดำเนนงานทมความสมพนธ และสนบสนนซงกนและกน กลาวคอ ในขณะนน เจาหนาทกองวางแผนเตรยมพรอมดานเศรษฐกจ ของ สศช. ทำหนาทเปนฝายเลขานการ กปร. จงเหมอนพนองอยบานเดยวกนอยแลว เจาหนาท สภาพฒนทกคนพรอมทมเทแรงกายแรงใจ สนบสนนงานโครงการทกอยางเทาทสตปญญา กำลงความสามารถมอย

60

สภาพฒนรแผนงานโครงการ ของหนวยงานตางๆ อยแลว วาใคร มอะไร จะไปทำทไหน เมอใด ดงนน ในการพจารณาวเคราะหโครงการ อนเนองมาจากพระราชดำรทกครง เราจะพยายามทจะประสานให หนวยงานนนๆ จดแผนงานปกตทม อยแลวเขาไปเสรมอยตลอดเวลา เพอใหโครงการเกดประโยชนแก ประชาชนมากทสด ซงไมเฉพาะ

แตในบรเวณพนทโครงการเทานน เชน เมอมพระราชดำรใหสรางแหลงนำขนมาสกแหงหนง เมอมนำแลว กจกรรมตอเนองทไดรบจากนำนนจะตองมและตองไดรบการพฒนาควบคกนไปดวย ในกรณนแหละ ทเราพยายามอยางเตมททจะนำกจกรรมในระบบปกตของหนวยงานตางๆ เขาไปสนบสนนหรอเสรมให โครงการอนเนองมาจากพระราชดำรนนประสบผลสประชาชนใหมากทสด

สนบสนนการดำเนนงานใหรวดเรวและมประสทธภาพ

การดำเนนงานโครงการอนเนองมาจาก พระราชดำร เรมตงแตการรบพระราชกระแสรบสง หรอพระราชดำร โดยจะมการบนทกไวเปนลายลกษณ อกษร ซงจะชวยใหการดำเนนงานเปนไปอยางเปนระบบ มประสทธภาพ และสามารถตรวจสอบได จากนน สำนกงานเลขานการ กปร. (สน.กปร.) ซงสงกดอย ในสภาพฒนกจะทำหนาทตรวจสอบในเบองตนวา มหนวยงานใดดำเนนโครงการพองตามพระราชกระแส รบสงหรอพระราชดำรนนอยแลวหรอไม เพอปองกนการทำงานซำซอน โดยหากมหนวยงานดำเนน โครงการอยแลว สน.กปร. กจะสนบสนนโครงการนนใหมความสำคญมากขน และชวยเรงการดำเนนงาน ใหรวดเรวและมประสทธภาพมากยงขน

ขนตอนการดำเนนงานเพอสนองพระราชดำร

สำหรบการพจารณาเพอวางแผนและแนวทางการดำเนนงานขนอยกบแตละกรณเปนสำคญ โดยแยกไดเปน ๓ กรณหลกๆ คอ กรณแรก เปนเรองชชดวาเปนกจกรรมอะไรและมหนวยงานใดจะตองปฏบต เชน ทรงม พระราชดำรเกยวกบการสรางอางเกบนำ กชดเจนวาจะตองเปนกรมชลประทานหรอ รพช. ทจะตองมา

61

เกยวของในเรองน ทาง สน.กปร. กจะ ประสานไปยงหนวยงานนน ใหทราบ ถ ง พ ร ะ ร า ช ด ำ ร เ ม อ เข า ท ร า บ พระราชดำรแลว เขากจะดำเนนการ ตามขนตอนเทคนควธการของเขา ต งแต ไปสำรวจพนท ศกษาความ เปนไปไดตางๆ นานา ถาเหนวาเหมาะสม ทจะดำเนนการได เขากจะสงมาท สน .กปร . เพ อพ จ า รณาและขอ งบประมาณ แตบางคร ง เขาก ใช งบปกตของเขาเองกม

เมอ สน.กปร. ไดรบเรองแลว กจะพจารณาวาโครงการนมความสอดคลองหรอถกตองตาม พระราชดำรหรอไม สอดคลองกบแผนพฒนาฯ เพยงไร จะไดประโยชนมากนอยแคไหนกวากนตามขนตอน การวเคราะหโครงการ และเมอเหนวามความเหมาะสมและทกอยางพรอมแลว กจะเสนอคณะกรรมการ กปร. พจารณาอนมตโครงการและงบประมาณไปดำเนนการ แตถาในกรณทโครงการเกดตดขดดวยสาเหตใด สาเหตหนง เชน หนวยงานยงไมพรอมหรอยงไมเหมาะสมกบเหตผลอน สน.กปร. กจะนำความกราบบงคมทล เพอทรงมพระบรมราชวนจฉย ซงผลทออกมากอาจจะระงบหรอชะลอโครงการไปกอนแลวแตกรณ

กรณทสอง เปนกรณทพระองคทรงมพระราชดำรกวางๆ เชน มพระราชดำรวาควรพจารณา พฒนาพนทใดพนทหนง อนน สน.กปร. กจะสงทมออกไปสำรวจพนทนนๆ โดยอาจรวมกบหนวยงานอนๆ ดวย เพอใหทราบถงสภาพขอเทจจรงตางๆ ของพนทนน เพอนำขอมลมาพจารณาประกอบการวางแนวทาง การดำเนนงาน และจดตงคณะทำงานหรอคณะกรรมการรวมขนมา โดย สน.กปร. จะเปนแกนกลาง พจารณาจดทำแผนงานโครงการตอไป และเมอจดทำแผนงานเปนรปเปนรางขนมาแลว กจะนำขนทลเกลาฯ ถวายประกอบพระบรมราชวนจฉย จนเมอผานขนตอนเหลานเรยบรอยแลว สน.กปร. กจะนำเสนอ คณะกรรมการ กปร. ขออนมตดำเนนการ

กรณสดทาย เปนกรณของโครงการใหญทใชการลงทนสง หรอไดรบพระราชกระแสรบสง หรอพระราชดำรมาโดยตรง หรออาจเปนเรองทคณะกรรมการ กปร. มอบหมายใหทำ เชน การสรางเขอน ขนาดใหญเหมอนเขอนยนฮ ในกรณเชนน ทาง สน.กปร. จะเสนอเขาสการพจารณาตามระบบปกตของ สภาพฒนเหมอนเชนโครงการอนๆ ทวไป

ตดตามและถวายรายงานความกาวหนาอยางตอเนอง

เมอโครงการไดรบการอนมตและเรมดำเนนการแลว สภาพฒนในฐานะฝายเลขานการ กปร. กจะทำหนาทตดตามผลโครงการ ตลอดจนประเมนผลกระทบดานตางๆ นำขนทลเกลาฯ ถวายรายงาน

62

ทกๆ ๔ เดอน เพอทรงทราบถงความกาวหนา ปญหา อปสรรค และผลกระทบตางๆ ทเกดขนอยางรอบดาน โดยตลอด ซงการตดตามประเมนผลของ สน.กปร. นนเปนทชนชมของหนวยงานภายนอกเปนอยางมาก ถงความมประสทธภาพและความตอเนอง นอกจากน ทกๆ ป กอนทพระองคจะเสดจพระราชดำเนนแปรพระราชฐานทภาคไหน เราจะ จดทำรายงานผลความกาวหนาและการประเมนผลโครงการตางๆ ทอยในภมภาคนนๆ ขนถวายกอนเสดจฯ เปนประจำ และทำมาทกปโดยตลอด

โครงการอนเนองมาจากพระราชดำรชวงป ๒๕๒๓-๒๕๓๒ ในชวงทผมดำรงตำแหนง เลขาธการสภาพฒน สำนกงานฯ ไดม โอกาสถวายงานสนองพระราชดำร ท สศช. เปนฝายเลขานการ กปร. อยหลายโครงการ ทสำคญๆ เชน ในป ๒๕๒๓ มโครงการพฒนาพนท เพอ ความมนคงลมนำเขก จงหวดเพชรบรณ โครงการอางเกบนำหวยวงเรอ จงหวด สกลนคร ป ๒๕๒๔ ทรงมพระราชดำร ใหจดตงโครงการศนยศกษาการพฒนา พกลทองอนเนองมาจากพระราชดำร จงหวดนราธวาส และศนยศกษาการพฒนาอาวคงกระเบนฯ จงหวดจนทบร รวมถงโครงการศนยศกษา การพฒนาในจงหวดตางๆ ไดแก ศนยศกษาการพฒนาภพานฯ จงหวดสกลนคร ศนยศกษาการพฒนา หวยฮองไครฯ จงหวดเชยงใหม ป ๒๕๒๕ ศนยศกษาการพฒนาหวยทรายฯ จงหวดเพชรบร ป ๒๕๒๖ โครงการพฒนาเบดเสรจลมนำสาขาแมปงฯ จงหวดเชยงใหม ป ๒๕๒๗ โครงการสงเสรมอตสาหกรรม นำมนปาลมขนาดเลกฯ

ป ๒๕๒๘ โรงงานสกดนำมนปาลมบรสทธขนาดเลก ทศนยศกษาการพฒนาพกลทองฯ จงหวดนราธวาส ป ๒๕๒๙ โครงการอางเกบนำหวยนำเขยว จงหวดกระบ และการสรางโรงกลน แอลกอฮอลในสวนจตรลดา ป ๒๕๓๐ โครงการพฒนาลมนำบางนรา จงหวดนราธวาส โครงการพฒนาดอยตง จงหวดเชยงราย และโครงการปรบปรงบงมกกะสนตามแนวพระราชดำร

ป ๒๕๓๑ มการจดตงมลนธชยพฒนา โครงการบรรเทาอทกภยหาดใหญอนเนองมาจาก พระราชดำร จงหวดสงขลา และพระราชทานพระราชดำรใหประดษฐเครองกลเตมอากาศแบบประหยด เพอบำบดนำเสย ซงรจกกนแพรหลายในปจจบนคอ “กงหนนำชยพฒนา” ป ๒๕๓๒ โครงการแกไขปญหา นำเสย (หนองสนม) จงหวดสกลนคร และการทดลองทฤษฎใหมทจงหวดสระบร เปนตน

63

ทกโครงการแกปญหาไดตรงจด และยดการมสวนรวมของประชาชน

โครงการตางๆ ททรงมพระราชดำรนน สามารถแกปญหาไดอยางจรงจงและตรงจด พระองค ทรงเรมพฒนาชนบทมาตงแตป ๒๔๙๕ สวนใหญเปนโครงการพฒนาหมบานทหางไกลและทรกนดาร ชนดทนำประโยชนเขาไปถงมอราษฎรโดยตรง ซงนบเปนการกระจายความเจรญไปสภมภาคและ เขตพนทลาหลงไดอยางตรงเปาทสด เชน พระราชดำรเกยวกบการพฒนาแหลงนำ ประเภทเหมอง ฝาย อางเกบนำ เปนพระราชดำรทพระองคมพระราชประสงคใหสรางแหลงนำขนาดเลกๆ ราคาถกแตไดผล คมคา และสรางใหมากแหง เพอกระจายออกไปสพนทหมบานนอกเขตชลประทานและทรกนดาร หรอ การพฒนาการเกษตรซงเปนเรองททรงสนพระทยเปนอยางยง จะทรงศกษาเรองตางๆ ดวยพระองคเอง แลวพระราชทานพระราชดำรททรงเนนอยเสมอทจะหาพนธพชพนธสตว เครองมอเครองใชและวทยาการ สมยใหมทเหมาะสม มาสงเสรมสนบสนนใหประชาชนไปดำเนนการเพอเพมผลผลตในไรนาของตน

นอกจากน ทรงไมนยมการใหในลกษณะของการสงเคราะหประการเดยว แตจะทรงยดหลก ใหประชาชนไดมสวน “เขารวม” ตามหลกการพฒนาชมชนอยตลอดเวลา ซงเปนสงทชวยเชอมสถาบน สงสดของประเทศกบประชาชนทกระดบชน ใหมความสนทแนบแนนเปนอนหนงอนเดยวกน ขณะเดยวกน การวเคราะหหรอพจารณาโครงการตางๆ กทรงกระทำโดยหลกวชาการทถกตอง โดยมองถงประโยชน ทประชาชนสวนใหญจะไดรบเปนสำคญ

ทรงใสพระทยและทรงปฏบตการดวยพระองคเอง การดำเนนงานของคณะกรรมการ กปร. และ สน.กปร. ดำเนนไปอยางราบรน และไดรบ ผลสมฤทธเปนอยางด สงหนงทประจกษ คอ โครงการ อนเนองมาจากพระราชดำร ไมเพยงแตสราง ความเจรญทางวตถใหแกประชาชน แตยงสราง ความเจรญทางจตใจพรอมๆ กนไปอกดวย เนองจากในระยะแรกๆ รฐบาลและสภาพฒน พยายามทจะเรมแผนพฒนาประเทศดวยการ มองภาพสวนรวม โดยการเรงระดมทนเพอสราง โครงสรางพนฐานของการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ เชน ถนน เขอน ไฟฟา และแหลงนำ โดยยงไมได ใหความสนใจแกดานสงคมหรอวา Soft Sector เทาใดนก

ตอมาไดมการปพนฐานโครงสรางดงกลาวไวพอสมควรแลว จงไดเรมหนมาสนใจดานสงคม มากยงขน โดยการเรงรดพฒนาชนบท ระดมกำลงสชนบทอยางจรงจง แตผลปรากฏวา ถงจะชวยอยางไร กยงไมเพยงพอ บางครงกไมถกตองและตรงจด ทงน เปนเพราะขาดความรความเขาใจพนฐานของ

64

การพฒนาชนบทอยางแทจรง ซงในเรองน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเอาพระทยใสและทรงปฏบตการ ดวยพระองคเอง จงทรงไดรบขอมลในพนทอยางละเอยดและลกซงมาเปนเวลานานกวาหนวยงาน ราชการหรอแมกระทงนกปฏบตการพฒนาดานตางๆ เสยอก

ทรงงานอยางหนก... ทรงเสยสละเพอชวยประชาชนในถนทรกนดาร

โดยส วนต วผมเอง ผมม ประสบการณทถอวาเปนบญของผม ทไดมโอกาสเหนการทรงงานอยางหนก และทรงเสยสละของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว เพอทรงเขาถงประชาชน ทอยหางไกลในถนทรกนดาร นนคอ ในระหวางทผมเตรยมตวออกบวช ผมได มโอกาสเดนทางไปพกอาศยอยตามวด ตางๆ ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน กอนตดสนใจวาจะบวชทวดใด ซงหนง ในวดทผมไดไปอาศยอย กคอวดถำอภย ทรงธรรมของทานอาจารยวน อยทอำเภอ สองดาว จงหวดสกลนคร ซงวดนตงอย ในบรเวณเขตยทธศาสตร และเปนรอยตอ ระหวางเทอกเขาภพานและภเรอตอกบ พนทราบทเรยกวาพนทสแดง และขณะนน กย งมการตอสกนอยางหนกระหวาง ผกอการรายคอมมวนสตกบฝายบานเมอง เปนประจำ

ในขณะทผมนงทำวตรอยตอนกลางคนกปรากฏวามการเคลอนไหวอยางผดปกต แลวกม แสงไฟวบวาบเขามาในบรเวณวด ปรากฏวาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวของเรา หลงจากทรงตรวจพนท และเยยมประชาชนแลว ไดเสดจฯ มาเยยมทานอาจารยวนตอโดยไมไดแจงใหผใดทราบ พระองคทรงรวม กบทานอาจารยวนซงเปนพระทชาวบานใหความเคารพนบถอเปนอยางมากในการวางแผนสนบสนน ใหวดเปนศนยกลางการพฒนาเพอประโยชนของชาวบาน ซงในขณะนนชาวบานในแถบนนมฐานะยากจน และลำบากมาก ซงผมยงคงจำไดดวาในระยะไมหางจากวดเทาไร มสถานตำรวจทถกผกอการรายเผา และยงมควนไฟคกรนอย แตพระองคกไมไดทรงหวาดหวนตอภยนอนตรายแมแตนอย จงเหนไดวา พระบาทสมเดจพระเจาอยหวของเราไดทรงเขาถงไดหมด จงนบเปนโชคดของประเทศไทยทเราม พระมหากษตรยททรงเสยสละ และทรงงานอยางหนกเพอเขาถงประชาชนอยางแทจรง

65

โครงการตามแนวพระราชดำร... รากฐานสำคญในการพฒนาประเทศ

โครงการอนเนองมาจากพระราชดำรทกโครงการมงพฒนาชนบทเพอใหประชาชนสามารถ “พออยพอกน” และสามารถพงตนเองได ดวยวธการหลายๆ ประการทเหมาะสมกบการพฒนาชนบท แบบไทยๆ เปนการพฒนาแบบประหยดเหมาะสมกบพนทและพนฐานของคนไทย รวมทงสงเสรม การรวมกลมของชาวบานเพอพฒนาชมชนรวมกน ซงแนวทางตางๆ เหลานไดกลายมาเปนรากฐานของ การพฒนาชนบทแนวใหมในแผนพฒนาชนบทพนทยากจนของรฐบาลและสภาพฒนในเวลาตอมา

จงนบไดวาในหลวงของเราไดทรงสรางความสมดลใหแกการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ พระราชกรณยกจของพระองคไดมสวนสำคญยงททำใหการพฒนาชนบท การพฒนาทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม และการพฒนาเพอความมนคงและความเปนธรรมในสงคมไดรบความเอาใจใสควบค ไปกบการพฒนาทางดานการสงออก การลงทน การทองเทยว และการพฒนาโครงขายสงอำนวย ความสะดวกทางเศรษฐกจในดานตางๆ อยางทเปนอยจนถงทกวนน

ทายทสดน ผมขอกลาววา โดยทพระมหากษตรยเปนสถาบนสงสดของประเทศ เปนทเคารพ สกการะของประชาชนชาวไทยทกคน และทรงมพระมหากรณาธคณตอประเทศชาตของเราเปนลนพน ดงนน การทไดมโอกาสทำงานถวายพระองคทานโดยตรงเชนน นบเปนเกยรตอนสงสดและนบวาเปนบญ อยางยงของผมและเจาหนาททกคนในสภาพฒน

66

“…พระองคทรงมรบสงวา การแกปญหาของประชาชนและประเทศชาต ไมใชเรองงาย เปนงานยาก การเขาไปดำเนนการแกไขปญหา เหมอนกบการเขาสงคราม แตเปนการทำสงครามทไมใชอาวธ เปนการตอสกบปญหาเพอนำไปสชยชนะ โดยใชกระบวนการพฒนานำไปสความสำเรจ จงเปนทมาของชอ ‘มลนธชยพฒนา’… เพราะพระองคทรงรกแผนดน ทรงรกประชาชน จงทรงทำทกสงทกอยางใหแผนดน ใหประชาชนมความสข…”

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวกบโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร

บทสมภาษณ ดร.สเมธ ตนตเวชกลกรรมการและเลขาธการมลนธชยพฒนา

อดตเลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต อดตเลขาธการคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร

67

ดร.สเมธ ตนตเวชกล เปนผท ถวายงานใกลชดเบองพระยคลบาท โดยเมอครง ปฏบตงานอยทสำนกงานคณะกรรมการพฒนาการ เศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดรบผดชอบ เรองการประสานงานโครงการอนเนองมาจาก พระราชดำร และเมอมการจดตงคณะกรรมการ พเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจาก พระราชดำร (กปร.) ทานไดรบแตงตงเปนกรรมการ และเลขานการ ตอมาเมอมการจดตงสำนกงาน กปร. ทานไดดำรงตำแหนงเลขาธการคนแรก และ ในปจจบนทานดำรงตำแหนง กรรมการและเลขาธการ มลนธชยพฒนา

ทานไดกรณาใหผบรหารและทมงาน จดทำหนงสอเฉลมพระเกยรตเขาพบเพอเรยน สมภาษณเกยวกบพระบาทสมเดจพระเจาอยหวกบ โครงการอนเนองมาจากพระราชดำร เมอวนพฤหสบดท ๑๖ มถนายน ๒๕๕๔ ณ สำนกงานมลนธชยพฒนา

ทมาของสำนกงาน กปร. แรกเรมเดมทผมรบราชการอยทสำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคม แหงชาต หรอทเรยกสนๆ วา สภาพฒน ในตำแหนงหวหนากองวางแผนเตรยมพรอมดานเศรษฐกจ และ ปฏบตภารกจในฐานะเลขานการของคณะกรรมการพฒนาพนทเพอความมนคง ในเขตกองทพภาคท ๑-๔ จงทำใหผมไดมโอกาสสมผสงานในพนทในเขตกองทพภาคตางๆ โดยทำหนาทเปนเลขาของแมทพภาค ตางๆ และแมทพทานหนงทผมเคยไปปฏบตหนาทเปนเลขาอยนน คอ ฯพณฯ พลเอก เปรม ตณสลานนท ขณะนนทานมยศเปนพลโท ดำรงตำแหนงแมทพภาคท ๒

กอนหนาป ๒๕๒๔ นน ไมมองคกรใดทจะเปนหนวยงานประสานงานโครงการอนเนองมาจาก พระราชดำรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เมอพระองคทรงมพระราชดำร หนวยงานทเกยวของ จะรบสนองพระราชดำร จนบางครงเกดความซำซอน หรออาจจะไมมพระราชดำรกไปอางวามพระราชดำร ในชวงนนจงเกดความสบสนพอสมควร

พลเอก เปรม ในฐานะททานเคยเปนแมทพซงคนเคยกบงานในพนท รบร และทราบวา มปญหานอย เมอทานดำรงตำแหนงนายกรฐมนตรจงมดำรทจะจดตงสำนกงานเพอถวายงานในโครงการ อนเนองมาจากพระราชดำรใหดำเนนการไปอยางราบรน ทานจงมอบหมายให ดร.เสนาะ อนากล เลขาธการสภาพฒนในขณะนน ศกษาและกำหนดวาควรจะเปนองคกรรปแบบใดและมระบบงานอยางไร

68

กปร. องคกรระดบชาต กลไกเพอการประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร

ดร.เสนาะ ไดมอบใหผมศกษา ดวยสมมตฐานงายๆ วา โครงการพระราช ดำรนนสวนมากอยในเขตชนบทและแหลง ทรกนดาร ซงขณะนนผมรบผดชอบงาน พฒนาชนบทอย และบงเอญอกวาผม มประสบการณเรองการพฒนาองคกร ความมนคง ผมจงดำเนนการโดยยดตาม แบบระบบทเคยดำเนนการเกยวกบการ พฒนาองคกรความมนคง คอออกเปน ระเบยบสำนกนายกรฐมนตรมคณะกรรมการ

ควบคมดแล โดยจะตองมความคลองตวในการปฏบตงาน อนเปนหวใจสำคญของความสำเรจ เนองจากงานโครงการพระราชดำร มลกษณะเหมอนการพฒนาความมนคงทตองการความฉบไว รวดเรว รวมทงไดถอดแบบระบบบรหารการเงนมาดวย ซงขณะนนยงไมมใครใชมากอนคอ งบลอย (Floating Fund) เปนงบทตงไวกอนเหมอนงบของการพฒนาความมนคง

เมออาจารยเสนาะนำไปให พลเอก เปรม พจารณา ทานบอกวาดแลว และใหพจารณาหาตวบคคลมารบงานน อาจารยเสนาะจงเสนอชอผมและเรมจดตงองคกรขนตาม “ระเบยบสำนกนายกรฐมนตร วาดวยโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร พ.ศ. ๒๕๒๔” ซงมผลบงคบใชเมอวนท ๙ กนยายน ๒๕๒๔ กำหนดใหมองคกรระดบชาต มหนาทรบผดชอบการดำเนนการโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร เรยกวา “คณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร”

ทรงแสดงความเปนประชาธปไตย... ทรงละพระราชอำนาจสงการ

เดมเราคดกนไววาจะใชชอคณะกรรมการโครงการตามพระราชดำรตามทเราคนเคย แตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงทกทวงและรบสงวา ไมไดหรอก เปนเผดจการ พระเจาแผนดน จะมาสงอะไรตอมอะไรไมได หนาทเราคอตองคด เหนดวยหรอไมเหนดวย หนวยงานราชการสามารถ ทำไดเตมท ซงทรงแสดงความเปนประชาธปไตย และทรงเนนยำในระยะตอมาหลายครงหลายหนวา หนาทของพระองคทรงเปนทปรกษา ไมไดเกยวของกบกระทรวง ทบวง กรม พระองคไมทรงมอำนาจ อะไรทจะมาสงงาน ทรงมพระราชประสงคทจะชวยเหลอประเทศในฐานะทปรกษา เพราะฉะนน เมอตงองคกรในระบบราชการมากดแลว กลองพจารณา เหนดวยกทำ ผลสดทายชอจงกลายมาเปน “อนเนองมาจากพระราชดำร” แลวทรงมรบสงวาตอไปนใหใชชอในลกษณะนอยางเดยว จงไดมการจดตง

69

“คณะกรรมการพเศษเพอประสานงาน โครงการอนเนองมาจากพระราชดำร (กปร.)” ขนในป ๒๕๒๔ มนายกรฐมนตร เปนประธานกรรมการ และผมเปน กรรมการและเลขานการ ทำหนาท ดำเนนการควบคม อำนวยการ กำกบ ดแลตดตามผลประสานการดำเนนงาน นอกจากนนเปนหนวยปฏบตทงหมด กรรมการ ไดแก ปลดกระทรวงสำคญๆ ทเกยวของกบงานพระราชดำร โดยม

สำนกงานเลขานการคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร (สำนกงานเลขานการ กปร.) สงกดสภาพฒน ทำหนาทฝายเลขานการของคณะกรรมการฯ

ขณะนนผมทำงานในตำแหนงผอำนวยการกองวางแผนเตรยมพรอมดานเศรษฐกจของ สภาพฒน จงมหนาทหลากหลาย และหนงในนนยงเปนผอำนวยการสำนกงานเลขานการคณะกรรมการ พเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร รบผดชอบงานโครงการอนเนองมาจาก พระราชดำรดวย

ตามเสดจฯ เรยนร จด จำ และนำมาปฏบต... หนาทแรกของเลขาธการ กปร.

หนาทประการแรกของการเปน เลขาธการ กปร. คอ ตามเสดจฯ และ เนองจากโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร มหลากหลายรปแบบมาก ทงท เปนเรอง เกยวกบอาชพของประชาชน ปญหาสงคม และพนทดำเนนการกกระจายทวทกภมภาค ซงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจะเสดจฯ และประทบในภมภาคตางๆ ภมภาคละ ๒ เดอน ๔ ภาคก ๘ เดอน

ระยะแรกๆ ไมกลาตามเสดจฯ เขาไปใกลๆ เพราะไมมกฎชใหเราเขาใจกอนวาเราควรอยตรงไหน อยางไร จำไดวาตามเสดจฯ ครงแรกทอำเภอชะอำ แลวกจงหวดนราธวาส ผมอยทายขบวน หางพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวมาก พอพระองคทรงรบสงไปตามถงเงนมา เนองจากผมดแลงบประมาณ พระองคจงทรง ตงชอวา “ถงเงน” ทกคนกเลกลก เพราะไมมใครรจก ตอนหลงจงรวาคอผมเอง

70

ตงแตนนมาถงไดรวาตวเองควรอยตรงไหน คอ ใหอยใกลๆ พระองค จดทกสงทกอยางทม พระราชกระแสวาพระองคมพระราชดำรอะไรบาง ผมจงมกบอกกบใครๆ เสมอวา การถวายงานตองศกษา และเรยนรเอง คอยสงเกตและซมซบการปฏบตงานตางๆ ไมมใครมาสอน และกไมมใครสามารถสอนดวย

ตองเคารพภมสงคม พฒนาพนทในทกมต

พระองคทรงมพระเมตตา พนฐาน ของผมไมไดเรยนเกษตร แตพระองคทรงม ความรอบรเชยวชาญทางการเกษตร เพราะ เปนกจกรรมทพระองคทรงงานอย ทรงสอน ทกอยาง ใหเรารจกดน นำ ลม ไฟ รจกธรรมชาต รจกคน ซงพระองคทรงสรปใหฟงในวนหนงวา ตองเคารพภมสงคม ภม คอ ดน นำ ลม ไฟ สวนสงคม คอ คน ซ ง เปนคนในมตทม ขนบธรรมเนยมประเพณ ความเชอ และ คานยมของเขาดวย พระองคทรงสอนใหเรา รอบรหมดทกอยางในการทำงาน เชน เวลาทำโครงการเราคดแตจะวางโครงการบนแผนกระดาษเทานน แตเมอไดถวายงานจงไดเรยนรวา กจกรรมหรอโครงการนจะตองมครบทกมต แตกอนเราดแตมตกายภาพ ดเปนถนน เปนสะพาน เปนตกอาคาร เราดเพยงแคนน แตพระองคทรงสอนใหเหนถงมตของคน หรอความจรงทวา “คน” คอผใชถนน เปนสงมชวต คนใชเขาพรอมจะใชหรอเปลา การไปลาดยางถนน ในขณะทเขาใชเกวยนเปนพาหนะอย ถาลาดยางแลวเขาจะใชหรอเปลา เหมาะสมหรอไม เพราะฉะนน ทรงสอนใหมองมตตางๆ อยางครบถวน เวลาทำงานพฒนาจงตองมองทกมต ทกอยางตองวางใหสอดคลอง กบภมประเทศและสงคมทแตกตางกนไป

นอกจากน โครงการตางๆ มหลากหลายสาขา ตองประสานงานกบหลายหนวยงาน เรมตนจากการสรางแหลงนำ จากแหลงนำกตองมอาชพ เรองการเกษตร ปศสตวเขามา หนาทหลกๆ ของ สำนกงานเลขานการ กปร. อกประการหนงคอ เปนตวกลางคอยประสานเพอใหงานลลวงไปดวยด ซงจะทำใหดไดตองเขาใจพระราชดำรอยางแทจรง พระองคทรงมพระราชกระแสหรอพระราชดำร อะไรตองจดใหหมด ดงนน ในการตามเสดจฯ กลบมาแตละครง จะทำรายงานวาวนนทรงมพระราชกระแส รบสงอะไรบาง เปนคมภร ใครจะมากลาวอางเปนอยางอนไมได รวมทงตองทำบนทกใหทมงานนำไป ประสาน ถาหากจำเปนจะตงเปนคณะทำงานหรอเปนกรรมการในระดบโครงการในพนท กทำเปน โครงการเลกๆ และประสานการจดสรรงบประมาณจนครบถวนกระบวนการตามพระราชดำร

71

งานทกขนตอนตองถกตองเปนระบบ... ทรงตรวจเยยมและตดตามความกาวหนาของโครงการดวยพระองคเอง

หนาทประการตอมาคอ ตดตามประมวลผล และถวายรายงาน ทก ๓-๔ เดอนตองประมวล ตดตาม ผลกระทบเปนอยางไร ประชาชนเขาเปลยนไปไหม รายไดเปนอยางไร สภาพแวดลอม ปา นำ ไดรบการฟนฟ หรอไม ตองตดตามประมวลผลอยางใกลชด ทำเปนระบบ และทลเกลาฯ ถวาย จะทำแบบหละหลวมไมได เนองจาก พระองคทรงตดตามเรองดวยพระองคเอง บางปถดมา เสดจฯ ซำในพนทเดม ในพระหตถจะมรายงานนนอย จรงไมจรงทรงร โดยทรงตรวจตดตามความกาวหนาของ โครงการอกครงดวยพระองคเอง ตลอดจนพระราชทานพระบรมราชวนจฉยในการแกไขปญหาของ ราษฎรเพอใหโครงการประสบความสำเรจ

ใครๆ มกคดวาโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรไมมใครมาตรวจสอบ จรงๆ แลวไมใช เราทำกนอยางเขมงวดมาก เพราะจะผดพลาดไมได ตองระมดระวงเพมอกหลายเทา เพราะวาทกสง ทกอยางทดำเนนการ ไมวาจะเปนนามธรรมหรอรปธรรม ยอมสงผลตอสถาบน ตองระวงทกยางกาว โดยเฉพาะอยางยงไดกำชบใหหนวยปฏบตหามอางวาเปนโครงการพระราชดำร ตองใหประชาชนเขา ทำดวยความเตมใจ

ทกโครงการไดรบความเชอถอ... ถกตอง รดกม และรอบคอบ

ทกโครงการตองผานระบบราชการ มการ ตรวจสอบ ไมไดมอภสทธอะไร จำไดวานำแบบฟอรม ใหคณะกรรมาธการงบประมาณตรวจสอบ ซงเขา เขมงวดมากกบการตดตามประเมนผล เมอตรวจสอบแลว คณะกรรมาธการงบประมาณบอกวา อยากใหการตดตาม ประเมนผลของสำนกงานเลขานการ กปร. เปนตนแบบ ใหกบหนวยราชการทกหนวยดำเนนการตามนดวย นนคอ งานในโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร

จงไดรบความเชอถอวาทำอยางรดกมรอบคอบทสด ไมมหนวยราชการไหนจะทำละเอยดถถวนทกมต เทากบทสำนกงานเลขานการ กปร. ทำ ทำใหไดรบการยอมรบในเรองนมาก

ถอไดวางานประสานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรนน มสภาพฒนเปนหนวยงาน เรมตน เหมอนกบอกหลายหนวยงานในประเทศทแตกรากมาจากสภาพฒน เชน สำนกงานสถตแหงชาต สำนกงานนโยบายและแผนพลงงาน

72

จากสภาพฒน... สตกแดง โรงเรยนนายรอย จปร. ตอมา ผมไดเลอนตำแหนงเปนผชวย เลขาธการฯ และทำงานในตำแหนงผอำนวยการ ศนยประสานการพฒนาชนบทแหงชาตของ สภาพฒนดวย และไดเลอนตำแหนงสงขนอก เปนรองเลขาธการสภาพฒน ตองดแลเรอง งานบรหารและงานวชาการเพมขน เมอปรมาณ งานมากขน จงคดวานาจะถงเวลาแยกออกจาก สภาพฒน เนองจากโครงการตางๆ ขยายเพม มากขน เจาหนาทสภาพฒนตองสวมหมวก หลายใบ ทำหนาทหลายอยาง งานลนคน จงขอ

แยกสำนกงาน โดยมการตรากฎหมายเฉพาะของสำนกงาน กปร. เปนหนวยงานระดบกรม สงกดสำนก นายกรฐมนตร ตงแตวนท ๗ กนยายน ๒๕๓๖ ยายมาอยทโรงเรยนนายรอย จปร. เกา หรอตกแดงหลงเลก โดยผมดำรงตำแหนงเปนเลขาธการคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจาก พระราชดำร (กปร.) เปนคนแรกในป ๒๕๓๖ ตอมาในป ๒๕๓๗ ทางรฐบาลไดขอใหผมกลบสภาพฒน เพอดำรงตำแหนงเลขาธการฯ ตอนนนผมมเพยงเงอนไขเดยวทขอไวคอ ผมขอทำงานรบใชเบอง พระยคลบาทดวย ระหวางดำรงตำแหนงเลขาธการสภาพฒน ผมจงรกษาการตำแหนงเลขาธการ กปร. ไปพรอมกนดวย จนกระทงครบ ๒ ป

ทรงใหความสำคญกบทรพยากรธรรมชาต... ดน นำ ลม ไฟ

งานทพระองคทรงมพระราชดำรและทรงงานมาตลอด ชวยรกษาแผนดนไวใหเรา ปญหาสำคญทสด คอ ทรพยากรธรรมชาต ไดแก ดน นำ ลม ไฟ ผมคดวาเราตองรกษาดน นำ ลม ไฟ ไวใหได เพราะขณะนถกทำลายไปมาก นำเนา ดนพงทลาย ปาถกเผา ตนไมถกตด คนบกรกปากนทกวน ตลอดระยะเวลาททรงงาน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงใหความสำคญอยางยงคอ การรกษาดน นำ ลม ไฟ ทำอยางไรใหทรพยากรทเสอมโทรม แลวฟนกลบคนมา ทงทรงแกไข ฟนฟ และบำรงรกษา พระองค ทรงมรบสงแลวทรงทำใหดดวย ศนยศกษาการพฒนาอนเนอง มาจากพระราชดำร ทำไมตองม ๖ แหง ทงทางภาคกลาง เหนอ อสาน ใต ตะวนออก และตะวนตก กเพอใหเหนวธการแตละภาค ไมเหมอนกน

73

การคดโครงการแลวนำมาทำเหมอนกนหมดทงประเทศ พระองคตรสวาไมใช แตละแหงยอมม ภมสงคม ดน นำ ลม ไฟ กระทงคน แตกตางกน ทรงยดถอเปนอยางมากวา การพฒนาใดๆ นน จะตองใหสอดคลอง กบปญหาทเกดขนในภมภาคนนๆ ทำอะไรใหคดถงภมประเทศกอน และใหนกถงสงคมหรอคน เพราะฉะนน สงทปฏบตในแตละทองทตองใหสอดคลองกบสภาพแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และลกษณะของคน ซงมเรองประเพณ หลกปฏบต คานยม แตละแหงไมเหมอนกน

ทรงคดคนวธแกปญหา จนเปนองคความร ถายทอด และขยายผลสการปฏบตจรง

ตลอดระยะเวลากวา ๖๕ ปท ผานมา ทรงคดคนวธการแกไขปญหา เฉพาะหนา แนนอนทสดประชาชนปอน ความตองการเขามา เราสนอง แตในขณะท เราสนองการแกไขปญหาเรองดน นำ ลม ไฟ อาชพ และปญหาสารพดทแอบแฝงอย ไมใชโครงการทรกษาหายหรอใหแลวกจบ พระองคทรงเปนองคความร ใหแตละแหง ทไปชวย เกดบทเรยนขนมา ใหมการ ถายทอดตอเนองกน ดวยเหตน แหลง ความรจงมอยมากมายตามโครงการตางๆ ซงนาเสยดายททกคนมองขามไป

กอนทพระองคจะพระราชทานแนวพระราชดำรในการพฒนา จะทรงทำการทดลองกอน ทรงรวบรวมองคความรเปนระบบ แลวจงทรงนำมาถายทอด ทรงมรบสงเสมอวา การทเราจะแนะ หรอไปสอนเขาตองระวงใหมาก เพราะหากพลาดไปแลว เราไมไดแยนะ แตเขาจะแย เชน เราไปแนะใหเขา ปลกอะไรสกอยาง ถาไดผลกดไป แตถาไมไดผล เขาแย เพราะฉะนน เราตองระวงใหมาก และทแยกวานนคอ ตนไมทเราแนะใหเขาปลก กวาจะรวาสำเรจหรอไม ใชเวลา ๔-๕ ป เพราะฉะนน เรองเกษตร ดน นำ ลม ไฟ ตองระวงอยางมาก เพราะเมอพลาดแลวฟนกลบคนยาก ไมเหมอนเรองอตสาหกรรมหรอเรองอนๆ ทสามารถไปกเงนมาดำเนนการตอได เรองธรรมชาตฟนกลบมายากทสด

จากหองทดลองในพระราชวง... ถายทอดสประชาชน

หากยอนกลบไปดประชาชนทเราชวยอย ทเขาพฒนาตวเองสำเรจ และประชาชนไดมาเรยนร จากสงทเกดขน หรอทศนยศกษาการพฒนาฯ ไดชวยเหลอประชาชนเปนรอยเปนพนเปนหมนสรปรวมไว เราทำงานอยางจรงจง มการบรหารจดการ มการทดลองหรอหองทดลอง เรมจากในวงเปนหองทดลอง สวนพระองค และมเปาหมายสำคญคอถายทอดความร ซงกอนเกษยณอายราชการ ผมไดรวบรวมทฤษฎ และแนวความคดของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในเชงวทยาศาสตรไวคอนขางสมบรณ จดทำเปนหนงสอ

74

ทงภาคภาษาไทยและภาษาองกฤษ ซงผมภมใจทสด เพราะ ยงสามารถใชไดจนทกวนน เชน หากพบปญหาดนอยางนมคำตอบ มวธการซงลวนไดพสจนแลว ถายทอดไวหมดวาลมเหลวหรอ สำเรจอยางไร

การดำเนนงานตางๆ เหลานจะวาไปแลว เรมจาก หนวยงานเลกๆ ทสภาพฒนผมหนาทพฒนาประเทศนนเอง ซงไดทำมากอน แตไมไดนำไปพฒนาตอยอด ทำตงแตสมย ผมรบผดชอบเปนผอำนวยการศนยประสานการพฒนาชนบท แหงชาต โดยมการนำปราชญชาวบานมาใหความร รวมถงจดทำ ขอมลและตวชวดความยากจนตางๆ รวบรวมเปนขอมลพนฐาน แลวผมกนำงานจากสภาพฒนมาตอยอดทสำนกงาน กปร.

การพฒนาตองเรมจากจดเลกๆ กาวทละกาว อยางพถพถน

ดงนน ทกยางกาวตองระวงอยางทสด พระองคทรงกำชบเสมอวาอยาลดขนตอน เปนพระราชดำร ของพระองคคอ การพฒนาตองเรมจากจดเลกๆ กอน ตองพถพถน และกาวไปทละกาว (Step by Step) รวมทงยงทรงเปนนกพฒนาทมความเปนศลปน ทำแลวตองสวยงามดวย เชน ศนยศกษาการพฒนาฯ ทกศนยจะสวยงามและสอดคลองกบธรรมชาต ความคดตองสวยงาม แลวยอนกลบมาพฤตกรรมตอง สวยงามดวย เพราะฉะนน ยอนมาตอนตนเรองทพระองคทรงสอนใหรจก ดน นำ ลม ไฟ ทรงสอนใหรจกคน ใหเรารจกเปนคนทรจกการให พระองคตรสมาตลอดคอ ไมนกถงตวเราเปนเบองตน ใหนกถงคนอน คอใหเสยสละ

มลนธชยพฒนา... เพอการพฒนาอยางครบวงจร

ในชวงป ๒๕๓๑ ขณะอยทจงหวดสกลนคร มเหตการณหนงคอ มงานชนหนงลาชามาก จนไมทนการและสงผลกระทบทำใหผคนลำบาก และหลายครงเวลาเราไปทำงานแลวตองแขงกบเวลา แขงกบฤดกาลของธรรมชาต ไมเชนนนตองรออก ๔-๕ เดอน ประชาชนจะพลาดโอกาส ตองรอวงจรอกรอบ ตองรอเรมตนใหมอก เราจงตองรชวงจงหวะ ธรรมชาต ผมจงมธรรมอย ๒ ขอ ธรรมดา และธรรมชาต

เมอเกดเหตการณเชนนแลว พระองคตรสถามผม “ทำแบบโง” เปนหรอเปลา ทรงม พระอารมณขน ทรงใหความรและทดสอบเชาวแบบฉบพลน โง คอทำแบบองคกรเอกชน หรอ NGOs นนเอง

ถาเชนนนตองสรางเครองมอใหม เพอใหการพฒนาครบวงจร จงทรงใหจดตงมลนธขนมา พรอมพระราชทานชอ “มลนธชยพฒนา” ซงทรงรบสงวา จะสงการเองโดยพระองคจะทรงเปนองค นายกกตตมศกด สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ทรงเปนองคประธานกรรมการมลนธฯ และโปรดเกลาฯ ใหผมเปนกรรมการและเลขาธการ

75

พระองคทรงมรบสงวา การแกปญหาของประชาชนและประเทศชาต ไมใชเรองงาย เปนงานยาก การเขาไปดำเนนการแกไขปญหา เหมอนกบการเขาสงคราม แตเปนการทำสงครามทไมใชอาวธ เปนการตอสกบปญหาเพอนำไปสชยชนะ โดยใชกระบวนการพฒนานำไปสความสำเรจ จงเปนทมาของชอ “มลนธชยพฒนา” ดงนน ในทศนะของพระองค กระบวนการพฒนาทงเรองสงคม การเมอง หรออะไรกตาม ตองพฒนาคนดวย

ตองพฒนา “คน” และอาศย “ศรทธา” การพฒนาจงจะประสบผลสำเรจ

นอกจากน ทรงมรบสง วาอยาไปเรยไรเขา แลวพระองค พ ร ะ ร า ช ท า น พ ร ะ ร า ช ท ร พ ย ส วนพระองคมา ให ดำ เนนงาน จำนวนหนง เมอทำอะไรแลวใหแจง ขาวสารเผยแพรใหประชาชนรบร และเมอเขาศรทธา เขากจะใหเงน มาเอง เราจงมวารสารเผยแพร ออกสอ เปนขาวบาง หลงจากททรงมรบสง ในวนนน เงนบรจาคเขามาตลอด เรยกไดวามจำนวนเพยงพอ แลวกไมเคยหยด ไมวาจะยามวกฤตหรอไมกตาม จำนวนเงนทไดรบบรจาค กยงคงเสนคงวาอยตลอด เพราะฉะนนคำวา “ศรทธา” จงเปนสงสำคญอยางยงในการพฒนา รวมถง การพฒนาและแกปญหาในสามจงหวดชายแดนภาคใต ถาแกตรงจดนไมไดกไมสามารถแกปญหาได

ดงนน ตองพฒนาคนและอาศย “ศรทธา” การพฒนาจงจะประสบความสำเรจ โดยตงแต ป ๒๕๓๑ เปนตนมาจนกระทงป ๒๕๔๒ ผมจงม ๒ มอ มอหนงคอมอของหนวยงานราชการ เปนเลขาธการ กปร. ใชงบของทางราชการ สวนมออกขางหนงคอ เลขาธการมลนธชยพฒนา ใชงบสวนพระองค ดงนน หลงจากตงมลนธฯ ขนมาแลวงานจงไมสะดด เนองจากมลนธชยพฒนาสามารถทำงานได ๒๔ ชวโมง สามารถสงเดยวนนออกไดเดยวนนเลย หรอสามารถออกไปกอน หรอจะใชไปเลยกได ถาทางนกระบวนการชา จะมาใชทหลงกยงได เพราะฉะนน กทำใหเกดความคลองตวในการบรหารงานมาก ทง กปร. และมลนธชยพฒนา ดำเนนงานควบคกนไปอยางบรณาการ

ผมดำรงตำแหนงเลขาธการฯ ทง ๒ แหงจนกระทงผมเกษยณในป ๒๕๔๒ จงแยกสำนกงาน มลนธชยพฒนาออกมาอยทสนามเสอปา แตวางานกยงเดนคกนไป กลาวคอ พอมลนธชยพฒนาพบกบ ปญหางานโครงสรางพนฐาน ทเปนโครงการใหญๆ ตองใชงบประมาณมาก เรากจะสงไปท สำนกงาน กปร. ซงจะรบชวงตอ ในมมกลบกน หากสำนกงาน กปร. พบปญหาอะไร เชน ไมสามารถเบกงบประมาณไดทน

76

แตจะตองดำเนนการอยางเรงดวน กสงมาใหมลนธชยพฒนา และพระองคทรงมรบสงใหทง ๒ หนวยงาน ไปอยดวยกน โดยในวนท ๙ กนยายน พ.ศ. ๒๕๕๔ เรากจะยายสำนกงานไปอยดวยกน ตรงบรเวณหลง อนสาวรยรชกาลท ๘ เชงสะพานพระราม ๘

ทรงสรางระบบบรหารและพฒนาครบวงจรอยางตอเนอง

ตลอดชวงระยะเวลา ท ได ถวายงาน ทำให ได เร ยนร อกอยางหนงวา ระหวางทพระองค ทรงงานพฒนาอยนนจะทรงสราง ระบบบรหารไปดวย เปนสงทนาทง ทนกพฒนาทกคนควรคำนงถงดวย เช น ก า รพฒนาชนบทควร ใช กระบวนการอยางนจะตองสราง กลไกอะไรบางเพอใหงานพฒนา บรรลผล ด งจะเหนวา ทรงให จ ดต งม ลน ธ ต า งๆ โดยแตละ มลนธมหนาทตางกนไป เมอเกด ภยพบต นำทวม ไฟไหม หรอสนาม มลนธตางๆ เชน มลนธราชประชานเคราะห จะรบออกไปแจก ถงยงชพกอน ชวงนนแมจะไมเหนมลนธชยพฒนาเปนขาวในการใหความชวยเหลอ แตแททจรงแลว มลนธชยพฒนาไดเรมงานแลว เพราะมหนาทพฒนาและฟนฟ โดยนำทมลงไปสำรวจเกบขอมลในพนท และเตรยมใหความชวยเหลอในรายละเอยด ในเรองอนๆ ททกคนคาดไมถง เชน การแจกเมลดพนธพช เพอชวยเหลอคนในพนทประสบภย แตละคนจะไดรบไมเหมอนกน เราตองศกษาถงความตองการ และความจำเปนของเขาดวย อาจจะแจกเมลดแตงโมไปสก ๕ กลอง สำหรบปลกไวขาย เมลดผกบงอก ๒ กลอง เมลดคะนาอก ๒ กลอง สำหรบปลกไวกนและขาย เปนตน

นอกจากน การใหความชวยเหลอจะตองมการบรณาการ เหนตวอยางไดชดเจนจากเหตการณ สนาม ในเบองตนตองสรางบานใหประชาชนไดอยอาศย แตการสรางนไมใชแคสรางบานใหอยเทานน ตนแบบของบานทมลนธชยพฒนาวางไว สรางไวโดยคดเผอถงวถชวตของประชาชนทเปลยนไปดวย ซงขณะนเหตการณสนามผานไปกวา ๖ ป งานยงไมสนสด แตยงตองเชอมโยงบรณาการถงเรองการพฒนา อาชพอยางตอเนอง โดยเชน ไดนำเดกๆ ไปฝกเรยนวชาการโรงแรม เมอจบแลว ใหเขาใชบาน ๑๐ หลง มาทำเปนโฮมสเตย (Home Stay) ใหเขาจดระบบบรหารจดการกนเอง เพอยดเปนอาชพอกทางหนง โดยเขากยงสามารถจบปลาไปขายได และเรากมโรงงานแปรรปรบซออย นำมาแปรรปเปนกะป นำปลา ปลาหยอง แฮมปลา และสเตกปลา สงขายโรงแรม เปนอาชพตอเนองไปไมรจบและครบรอบดาน

77

ทรงงานใกลชดประชาชน... ทรงมพระราชวรยะอตสาหะในการชวยเหลอพสกนกร

การตามเสดจฯ นนมเหตการณมากมายททำใหผมประทบใจ ซงเปนภาพทประชาชนไทย คนตา เชน ชาวบานนงผาขาวมากเขาเฝาฯ ได และ พระองคจะประทบนงพบเพยบอยบนพนดนรบสง กบชาวบานเปนชวโมงๆ เปนภาพปกต ไมใชภาพนานๆ เกดสกท เสดจฯ ครงใดกทรงปฏบตอยางนทกครง ทรงโนมพระวรกายไปหาประชาชน ทรงคกเขาตอหนา ประชาชน เปนภาพทลมไมได

นอกจากน เสดจพระราชดำเนนบกปาฝาดง ขนเขาลงหวย ขามลำนำ บางทมเสนทางเดนเลกๆ ขางลางเปนเหว กเสดจพระราชดำเนน ไมทรงคำนงวาจะมอะไรขวางกน ฝนจะตกแดดจะออกไมใชปญหา มอยครงหนงตองหยดรถพระทนง เพอแกะตวทากออกจากพระวรกาย นำทวมกเสดจพระราชดำเนน ลยนำเขาไป บางทเราขอเปลยนจดเพราะฝนตกนำทวมหมดแลว แตไมทรงเปลยน เสดจพระราชดำเนน ลยนำเขาไป แสดงถงพระราชวรยะอตสาหะในการชวยเหลอพสกนกรของพระองคเปนอยางยง

บางทนำเสดจฯ พระองคหลงทางกบอย ทงๆ ทมแผนท มเครองมอเครองไมพอสมควร มครงหนงทภาคใต ทรงเปลยนจดโดยกะทนหน วนนนเสดจฯ ไปพนทโครงการพฒนา “พรแฆแฆ” ทอำเภอสายบร จงหวดปตตาน ยำคำแลว ทรงมรบสงวาจะไปทอดพระเนตรอกจดหนง ตองเปลยนแผน กนกลางปา กลางสวน จนไดมโอกาสพบลงวาเดง กวนนนเอง สนกสนานทสด

78

พระราชกรณยกจของพระองคแตกตางจากพระมหากษตรยทวโลก

เพราะพระองคทรงรกแผนดน ทรงรกประชาชน จงทรงทำทกสงทกอยางใหแผนดน ใหประชาชนมความสข ขณะททรงมโอกาสแปรพระราชฐานไดทอดพระเนตรเหนความทกขของ ประชาชน เสดจฯ ออกเยยมเยยนราษฎรและโครงการตางๆ เสดจฯ ออกยามบาย และเสดจฯ กลบทประทบ ยามดกแกๆ ทกวน เสดจฯ แปรพระราชฐานทหวหนกทรงเจออากาศรอน เสดจฯ ใตทรงเจอฝนแนนอน อสานรอนสลบหนาว และภาคเหนอกหนาวเหนบ โดยเฉพาะภาคเหนอ ถนนหนทางทรกนดาร ประทบเฮลคอปเตอรบอยมาก ทรงลงจากเฮลคอปเตอร บางครงตองเสดจพระราชดำเนนเปนระยะไกลๆ ขามเนนเขาลงหบหวยผานไปในนาขาว บางทฝนตก แตมไดทรงปรพระโอษฐบนอะไรเลยแมแตนอย แลวประการถดไปคอ ประชาชนหวงจากพระองค พอเหนพระเจาแผนดนเสดจฯ มา เขาไขวควา เขาชอบ มาระบายความทกขกบพระองควาเขาลำบากยากเยน เขาจะกราบบงคมทลระบายปญหาตางๆ

พระองคทรงเปนพระเจาแผนดนททรงรบฟงปญหา ทรงเขาไปแกไข ไมทรงวางเฉย ซงพระองคจะทรงวางเฉยกได จะสงหนวยราชการตางๆ ไปกได แตทรงเลอกทจะทรงทำดวยพระองคเอง อนนคอจดแตกตาง จนกระทงตางประเทศยกยองพระองควาทรงเปน Working Monarch พระเจาแผนดน ททรงงาน มพระเจาแผนดนพระองคไหนบาง ทรงงานตองเสดจพระราชดำเนนบกลยปาลยดง กลางคำ กลางคน ไมวาฝนตกหรอแดดออกกตาม

79

เพราะฉะนน ถงมความรสกวาถวายงาน นหยดไมได งานหนกอยางไรเรากสนก พอเจอ ความทกขของประชาชนแลว เราชวยไดสำเรจ ปญหาลลวงไป ประชาชนกหลดจากทกขเรองนน ทำใหเรามความสขไปดวย ความสขอยางนซอไมได เราอาจจะมเงนไปซอของแพงๆ อะไรเลน สงนน ไมใชความสข เปนความสนก

แตนเปนความสขทเราไดมาจากการ ถวายงาน พนทบางแหงแหงแลงมา ๓-๔ ปแลว ฝนไมตกเลย กเสดจฯ ไปสรางอางเกบนำ พอเราไป อกปหนง โอโห ความสมบรณพนสขเกดขน ถงแมเรา ไมใชคนอยตรงนน แตเหมอนไดแบงสวนของความ สำเรจนนมาใหเราดวย เราเปนผปฏบตคนหนง เราก มความสข แลวยงมคณคามากกวาเงนทองหลายเทา เงนทองซอไมได บางคนมเงนทองกไมมโอกาส ทจะทำ ตรงนตางหากทมคา

วนหนงหลายปมาแลว พระองคทรงมรบสง เปนปรศนากบพวกเราทถวายงาน โดยทรงมรบสง ลอยๆ ขนมาวา “ทำไมพระเจาอยหวตองเหนดเหนอย อยอยางน ทตองเหนดเหนอยกเพราะประชาชน ยงยากจนอย และเมอเขายากจน เขาจงไมมอสรภาพ เสรภาพ และเมอเขาไมมอสรภาพ เสรภาพ เขาจง เปนประชาธปไตยไมได” ฉะนนการปพนฐานของ ประชาธปไตย มใชเรองกฎหมาย ระเบยบ กตกา

เพยงอยางเดยว หากพนฐานจรงๆ คอตองพฒนาประชาชนใหหลดพนจากความยากจนกอน จงจะเปน ประชาธปไตยได

ยงทรงงานดวยพระราชหฤทยหวงใยพสกนกร

ในสายตาของพวกเราคนไทยมองพระองควาทรงไมเคยเปลยนแปลงเลย เมอเหลยวกลบมาด ในวนนตองอยาลมวา ทรงเจรญพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษาแลว จะใหพระองคเสดจพระราชดำเนน ออกพนทสมบกสมบน ตากแดดตากฝน ขามเขาลกแลวลกเลาเหมอนแตกอนนไมไดแลว ในฐานะททรงงาน ตอเนองมาอยางหนกและยาวนานอยางพระองค ทรงเหนดเหนอยมากแลว จงเปนหนาทของเราทตอง

80

แบกรบถายทอดงานตางๆ แทน พระองคเสยท อยาใหทรงแบกอะไรมากเหมอนแตกอน แมวนนอาจจะ ไมไดเหนพระองคเสดจฯ ออกพนท แตพระองคกยงทรงงานอยทกวน

ทกวนน แมพระองคจะประทบ อยทโรงพยาบาลศรราชกยงทรงงาน ไมไดหยด ในหองประทบตดตง คอมพวเตอรและระบบไอทเชอมโยง ฐานขอมลของหนวยงานตางๆ ทงกรมชลประทาน กรมอตนยม

วทยา และระบบสารสนเทศเพอการเกษตรตลอด ๒๔ ชวโมง เพอทรงตดตามการเปลยนแปลงของดนฟา อากาศ หากมแมขาวพายกอตวทไหนสกแหง พระองคจะทรงมรบสงและทรงชแนะแนวทางการแกปญหา พรอมทงทรงใหหนวยงานในพระองคเตรยมพรอมทนท รวมถงทรงมพระราชดำรเพมเตมวาจะแกไขสงใด เมอพระองคทรงมพระราชกระแสรบสงมายงหนวยปฏบตการอยางพวกเราใหรบไปทำตอ จงทำใหมงาน อยางตอเนองตลอดเวลา

ชวยกนลงมอทำ... ถวายในหลวง

พระองคทรงเคยมรบสงวา ธรรมชาตปรบตวไวหมดแลว แตเรา ละเลย ผลสดทายกใชประโยชนไมได เชน แมนำลำคลองเรากไปปลกบาน ยนลงไปในแมนำ ทงขยะจนทำใหตนเขน ส ง เหลานตองระวง การท รกชาต บานเมองทพระองคทรงเคยมรบสงไว กคอ “การดแล” เราอยาบอกวารกเฉยๆ หรอแคยนตรงเคารพธงชาต เราจะตอง ลงมอทำดวย รกษาดน นำ ดแลเรอง มลพษ ขยะ ควบคมบรหารทรพยากรธรรมชาตใหอยในสภาพสมบรณ ซงจะทำใหประชาชนมคณภาพชวต ทดขน เพราะฉะนนตอไปนจะมชวตอยดวยการปลอยปละละเลยไมไดแลว เปนหนาทของเราตองทำ ทกคน

81

๒ โ ค ร ง ก า ร ส ว น พ ร ะ อ ง ค สวนจตรลดา หองทดลองในพระราชวง

82

สวนท ๒โครงการสวนพระองคสวนจตรลดา

หองทดลองในพระราชวง คงไมมใครคาดคดวาในพระราชวงของพระมหากษตรย จะมทงนา โรงสขาว โรงเลยงโคนม บอเลยงปลา หรอแมกระทงโรงงานแปรรปผลตภณฑทางการเกษตร ฯลฯ แตสงเหลานมอยในพระตำหนก จตรลดารโหฐาน สถานทประทบของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

จากการทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเสดจพระราชดำเนนไปทรงดแลทกขสขของพสกนกร ในจงหวดตางๆ ทวประเทศ ทรงพบวาราษฎรสวนใหญมความเดอดรอนและประสบปญหามากมาย ในการดำรงชวต โดยเฉพาะอยางยงผททำอาชพเกษตรกรรม พระองคจงทรงมงมนทจะพฒนาการเกษตร ของไทยใหเจรญกาวหนา เพอชวยเหลอเหลาพสกนกรใหหลดพนจากความทกขยาก จงมพระราชดำร ทจะศกษา คนควา และทดลองโครงการตางๆ ดวยพระองคเอง และนำความรนน มาฝกฝนปฏบตใหไดผล ทแนนอน กอนทจะพระราชทานพระราชดำรแกพสกนกรอยางเหมาะสมกบสภาพสงคมและ สภาพแวดลอมของแตละทองถน เพอนำไปปรบปรงการพฒนาอาชพของตนเองตอไป

เมอป ๒๕๐๔ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงอทศพนทในเขตพระราชฐาน พระตำหนก จตรลดารโหฐานเปนสถานททดลองตามพระราชประสงคดงกลาว ภายใตชอ “โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา” โดยไมหวงผลตอบแทนใดๆ นอกจากประโยชนทจะทรงมอบใหแกพสกนกรของพระองค

ในปจจบนโครงการสวนพระองคฯ เปนแหลงรวมนวตกรรมและองคความรดานการเกษตร ของแผนดน อนเปนตนแบบทสามารถนำไปถายทอดใหแกเกษตรกรในภมภาคตางๆ และมพระบรม ราชานญาตใหผทสนใจสามารถเขาชมกจการ รวมทงฝกปฏบตงาน เพอเรยนรกจกรรมการเกษตร ตามแนวพระราชดำร นำความรไปเปนแบบอยางหรอแนวทางในการประกอบอาชพตอไป ซงปจจบนม ผสนใจเขาชมและศกษาดงานเปนจำนวนมาก และไดนำความรทไดรบไปปฏบตจนเกดประโยชนตอตนเอง มากมาย

ในโอกาสน สำนกงานฯ ไดรบความกรณาจากนายแกวขวญ วชโรทย เลขาธการพระราชวง และผอำนวยการโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา เลาใหทราบถงการถวายงานตามโครงการฯ วา ทกตารางนวของพนทโครงการสวนพระองคฯ นน เตมไปดวยโครงการทดลองมากมายทกอประโยชนสงสด ตอเกษตรกรไทย สงททานไดเหนมาตลอดคอพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงหวงใยพสกนกรทประกอบ อาชพเกษตรกรรมเปนอยางมาก โดยทรงถอเปนพระราชภารกจของพระองคโดยตรงทจะชวยเหลอและ แกไขปญหาใหแกเกษตรกร

83

โครงการสวนพระองค สวนจตรลดาหองทดลองในพระราชวง

พระตำหนกจตรลดารโหฐาน ในพระราชวงดสต ทประทบของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในกรงเทพมหานคร มความแตกตางจากพระราชวงแหงอนๆ ในโลก เนองจากภายในเขตรวพระราชฐานนน เปนทตงของโรงงานเลกๆ เกยวกบการแปรรปผลตภณฑทางการเกษตร เชน นาขาวทดลอง ยงฉางขาว โรงสขาว โรงเลยงโคนม บอเลยงปลานล เรอนเพาะชำ โรงเหด หองปฏบตการวจยและแปรรปผลตภณฑ ทางการเกษตร และโรงงานเกยวกบการแปรรปผลตผลทางการเกษตรเปนจำนวนมาก สงเหลานคอ โครงการทดลองสวนพระองค สวนจตรลดา ททรงเรมตน และคอยๆ ขยายขอบขายงานตงแตป ๒๕๐๔ เปนตนมา

จดเรมตนโครงการทดลองสวนพระองค สวนจตรลดา

สบเนองจากในป ๒๕๐๓ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหฟนฟ พระราชพธพชมงคลจรดพระนงคลแรกนาขวญ เพอเปนการรกษาขนบธรรมเนยมโบราณราชประเพณ และเปนการบำรงขวญกำลงใจแกเกษตรกร ซงไดถอเปนประเพณปฏบตสบตอมาจนถงปจจบน จงทรงให

84

กรมการขาวในสมยนนนำขาวพนธตางๆ จากทว ประเทศมาทดลองปลกในพนทแปลงนาขาวทดลอง ณ พระตำหนกจตรลดารโหฐาน พระราชวงดสต เพอศกษาวธการทำนา รวมทงการปลกพชหมนเวยน เพอบำรงดน กอนนำความรมาเผยแพรใหแก เกษตรกร

โดยในป ๒๕๐๔ ซงเปนปแรกของ การดำเนนงาน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรง ขบรถไถนาแบบ ๔ ลอ หรอทเรยกวาควายเหลกคนแรกของประเทศไทย รวมทงทรงหวานขาวและทรง เกยวขาวดวยพระองคเอง ผลผลตขาวจากแปลงนาขาวทดลอง สวนหนงจะนำไปใชในพระราชพธพชมงคล จรดพระนงคลแรกนาขวญในปถดไปตราบจนถงปจจบน

สวนจตรลดา... แหลงกำเนดโครงการสวนพระองค จากการท พระบาทสมเดจพระเจาอยหวเสดจ พระราชดำเนนแปรพระราชฐานไปในจงหวดตางๆ และ ทรงพบวา ราษฎรสวนใหญยงคงมความเดอดรอนและ ประสบปญหามากมายในการดำรงชวต โดยเฉพาะอยางยง ชาวไทยทยดอาชพเกษตรกรรม พระองคฯ จงทรงมงมนทจะ พฒนาการเกษตรของไทยใหเจรญกาวหนา เพอชวยเหลอ เหลาพสกนกรใหหลดพนจากความทกขยาก

ดวยเหตดงกลาว พระองคฯ จงมพระราชดำรทจะศกษา คนควา และทดลองโครงการตางๆ และนำความรนนมาฝกฝนปฏบตจนเกดผลประจกษแจงและเกดความชำนาญเสยกอนทจะทรงนำไป ประยกตใชในการแกปญหาและเผยแพรแกเกษตรกร รวมทงเปนการแสวงหาแนวทางการพฒนา ทถกตองและเหมาะสมกบสภาพสงคมไทยและสภาพแวดลอมในแตละทองถน โดยจำลองความเปนอย และการประกอบอาชพของราษฎรจากภาคตางๆ ทวประเทศมาอยในบรเวณทประทบ เพอทดลองหาวธ แกไขปญหาตางๆ ใหถกตองและตรงจดดวยพระองคฯ เอง ไมวาจะเปนโครงการปาไมสาธต เพอศกษา เกยวกบพนธไม การเพาะเลยงปลานล เพอเปนอาหารโปรตนราคาถกใหแกเกษตรกร โดยเฉพาะโรงโคนม สวนจตรลดา ถอเปนจดเรมตนโครงการกงธรกจภายในโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา และมการแปรรป ผลตนมเปนนมสดพาสเจอรไรส นมผงสวนดสต นมเมดสวนดสต ตลอดจนผลตภณฑอนๆ ทผลตไดจาก นำนมสด แสดงใหเหนถงการใชประโยชนจากกระบวนการผลตในทกขนตอนอยางมประสทธภาพสงสด รวมถงกจกรรมอนๆ อกมากมายทเกดขนภายใตรมพระบารมในพระตำหนกจตรลดารโหฐาน หรอ ทคนสวนใหญเรยกวา “สวนจตรลดา”

85

วตถประสงคของโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา มวตถประสงคเพอ หนง ศกษา ทดลอง และวจยหาวธ แกไขปญหาเกยวกบงานทางดานการเกษตร เชน การปลกขาว การเลยงโคนม การเพาะพนธปลานล รวมถงอตสาหกรรมการเกษตรตางๆ สอง โครงการ ศกษาทดลองด งกลาวเปนตวอยางใหผท สนใจ สามารถเขามาศกษา และนำไปประยกตใชได และ สาม การดำเนนการตางๆ ดงกลาว ไมมงหวงผลตอบแทน ในเชงธรกจ แตเปนการดำเนนการเพอบรรเทา ความเดอดรอนของราษฎร เชน เมอเกดปญหานำนมดบลนตลาด พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดทรง พระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางโรงนมผงขน เพอแปรรปนำนมดบใหเกบไวไดนานขน โดยพระราชทาน พระราชทรพยสวนพระองคเปนทนในการกอสราง และยงมการตงศนยรวมนม เพอรบซอนำนมดบจาก เกษตรกรผเลยงโคนมดวย

ดวยพระวสยทศน พระปรชาสามารถของพระบาท สมเดจพระเจาอยหว ทรงอทศพนทในเขตพระราชฐาน เพอเปนสถานททดลองโครงการตางๆ โดยไมหวงผลตอบแทน ทำใหวนน โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา กลายเปน แหลงรวมนวตกรรมและองคความรดานการเกษตรของ แผนดน อนเปนตนแบบทสามารถนำไปถายทอดใหแก เกษตรกรในภมภาคตางๆ และจากพระราชประสงคทจะให

โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา เปนโครงการศกษาทดลอง และเปนโครงการตวอยาง จงมพระบรม ราชานญาตใหผทสนใจสามารถเขาชมกจการ รวมทงฝกปฏบตงาน เพอเรยนรกจกรรมการเกษตรตามแนว พระราชดำร นำความรไปเปนแบบอยางหรอแนวทางในการประกอบอาชพตอไป ซงปจจบนมผสนใจเขาชม และศกษาดงานทงจาก นกเรยน นสต นกศกษา ขาราชการ บรษทเอกชน ตลอดจนประชาชนทวไป ประมาณ ๔๐,๐๐๐ - ๕๐,๐๐๐ คนตอป

ยดแนวพระราชดำร “เศรษฐกจพอเพยง” การดำเนนงานทงหมดในโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา แมจะมขอบขายหลากหลาย ตงแตการพฒนาสายพนธขาวของกรมการขาวและสายพนธโคนมรวมกบกรมปศสตว จนถงการพฒนา เครองจกรและเทคโนโลยในการแปรรปผลตผลทางการเกษตร แตสงหนงทเปนลกษณะรวมกนในโครงการ ทงหมดกคอ การมงเนนดำเนนงานโดยยดแนวพระราชดำรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเกยวกบ

86

“เศรษฐกจพอเพยง” ซงใหความสำคญกบการพฒนาคณภาพชวต ของเกษตรกรอยางยงยน ใหเกษตรกรสามารถพงตนเองไดควบคไปกบ การอนรกษทรพยากรธรรมชาต

นอกจากน แมวาจะมหลกวชาการชนสงรองรบ แตโครงการ สวนพระองค สวนจตรลดา กเนนการใชวธการและเครองจกรทไมยงยาก ซบซอน สามารถดดแปลงและหาไดงายในประเทศ ซงเหมาะสำหรบเกษตรกรทจะนำไปปรบใช กบความตองการของแตละคน เชน มการศกษาวจยเกยวกบการแปรรปผลผลตทางการเกษตร ภายในประเทศ เพอลดการนำเขาผลตภณฑจากตางประเทศ และการนำวสดเหลอใชทางการเกษตร มาใชใหเกดประโยชนสงสด ดวยกระบวนการผลตทงาย แตมประสทธภาพ ประหยดเวลา และคาใชจาย โดยดำเนนการภายใตกระบวนการทางวทยาศาสตรทมการศกษา ทดลอง เกบรวบรวมขอมลและผลการศกษา เพอเผยแพรองคความรใหแกเกษตรกร และประชาชนผสนใจทวไป

รปแบบโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา

โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา เปน โครงการทเรมดำเนนการจากพระราชทรพย สวนพระองค และดำเนนการตอมาดวยรายได จากการจำหนายผลตภณฑ รวมทงจากการ ทลเกลาฯ ถวายเงนสนบสนนจากพสกนกร ตลอดจนการนอมเกลาฯ ถวายอาคาร เครองมอ และคำแนะนำตางๆ ทงจาก ภาคเอกชน หนวยราชการและสถาบนการ ศกษา จงถอเปนหนวยงานราชการทสามารถ บร ห ารจ ดการด านบญช และการ เ ง น

เลยงตนเอง ซงแตละโรงงานจะรบผดชอบคาใชจายของตน และมบญชเบกจายแยกกนไป โดยโครงการ สวนพระองค สวนจตรลดา แบงกจกรรมออกเปน ๒ ประเภท คอ โครงการทไมใชธรกจ และโครงการ กงธรกจ

โครงการประเภทไมใชธรกจ นบเปนตนกำเนดของโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา เนองจาก พระราชประสงคเรมแรกของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในการดำเนนโครงการคอ เพอพฒนา ประสทธภาพการผลตทางการเกษตร โดยใหความสำคญกบการพฒนาคณภาพชวตของเกษตรกร ในระยะยาว เพอใหเกษตรกรสามารถพงพาตนเองได ควบคไปกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาต โดยทรงเรม “นาขาวทดลอง” และ “ปาไมสาธต” ภายในพระตำหนก จตรลดารโหฐาน

87

จากนนจงมโครงการประเภทไมใชธรกจเกดขนตามมาอกหลากหลายโครงการ โดยไดรบ คำปรกษาสนบสนนจากหนวยงานทงภาครฐ และภาคเอกชนทเกยวของตางๆ อาท กงหนลม ระบบผลต นำเยนโดยใชพลงงานความรอนจากแกลบ บานพลงงานแสงอาทตย ระบบสบนำดวยพลงงานแสงอาทตย ระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานลม และการเพาะเลยงเนอเยอพช

ตวอยางโครงการประเภทไมใชธรกจ

นาขาวทดลอง ในป ๒๕๐๔ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหกรมการขาวจดทำนาขาวทดลอง ปลกขาวพนธตางๆ ซงทางราชการไดขอพระราชทานเมลดพนธขาวเปลอกทปลกไดสวนหนงไปใชใน พระราชพธพชมงคลจรดพระนงคลแรกนาขวญ และเกบเมลดพนธสำหรบไวใชในพระราชพธปถดไป

ปาไมสาธต ในคราวเสดจฯ แปรพระราชฐานไปประทบ ณ วงไกลกงวล อำเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ เมอเสดจฯ ผานอำเภอทายาง จงหวดเพชรบร ทอดพระเนตรสองขางทางมตนยาง ขนาดใหญปลกอยจำนวนมาก จงมพระราชดำรทจะสงวนบรเวณปายางนไวเปนสวนสาธารณะ แตไมสามารถ ดำเนนการไดเพราะมราษฎรทวไปทำสวน ทำไร จงทรงทดลองปลกตนยางดวยพระองคฯ เอง โดยทรง เพาะเมลดยางในกระถางบนพระตำหนกเปยมสข วงไกลกงวล และทรงปลกตนยางนนในแปลงปาไมทดลอง ตอมา ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหนำพนธไมตางๆ ทวประเทศมาปลกในบรเวณพระตำหนกจตรลดา รโหฐานในลกษณะปาไมสาธตโดยคณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และกรมปาไม

ปลานล ในป ๒๕๐๘ สมเดจ พระจกรพรรดแหงญปน ขณะนนดำรงพระยศ เปนมกฎราชกมารเจาชายอากฮโตะ ไดทลเกลาฯ ถวายพนธปลาจากประเทศญปน (Tilapia Nilotica) จำนวน ๕๐ ตว พระองคฯ ทรงเลยงไว ในบอปลาภายในสวนจตรลดา โดยทรงปลอย ปลาดวยพระองคฯ เอง และไดพระราชทานชอ ปลาพนธ ใหม ว า “ปลานล” พร อมท ง พระราชทานพนธปลานลดงกลาวแกกรม ประมง เพอนำไปขยายพนธทวพระราชอาณาจกร

ขาวไร ในป ๒๕๑๗ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหกระทรวงเกษตรและสหกรณทดลอง ปลกขาวไร (ขาวหยอดหลม) ขนในบรเวณสวนจตรลดา เพอชวยแกปญหาทมผลผลตตำ ซงทำใหเกษตรกร มรายไดจากขาวไรไมเพยงพอกบคาครองชพ

โครงการประเภทกงธรกจ เปนการศกษาทดลองเกยวกบการแปรรปผลผลตทางการเกษตร และจำหนายโดยไมแสวงผลกำไรและไมแขงขนทางธรกจ แตมงสงเสรมใหประชาชนไดบรโภค ผลตภณฑทผลตไดภายในประเทศในราคาทเปนธรรม และนำรายไดมาใชพฒนาโครงการสวนพระองค

88

สวนจตรลดาตอไป โดย “โรงโคนม” เปนโครงการกงธรกจโครงการแรกททรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางขน โดยมพระราชประสงคเพอสงเสรมใหชาวไทยไดดมนำนมซงมคณคาตอรางกาย และสงเสรม ใหเปนอาชพใหมแกเกษตรกร ในระยะแรกของการสงเสรมการเลยงโคนม พระองคฯ ยงทรงพระกรณา โปรดเกลาฯ ใหสาธตการปลกหญาขนในสวนจตรลดา โดยวธทำ “นาหญา” เพอใหเกษตรกรสามารถนำ วธการนไปทดลองปฏบต

สำหรบโครงการประเภทกงธรกจสามารถแบงเปนกลมงานตางๆ ไดแก กลมงานเกยวกบนม และการแปรรปผลตภณฑนม กลมงานเกยวกบการเกษตรและการแปรรปทางการเกษตร กลมงานทดลอง ผลตภณฑเชอเพลง ดงน

กลมงานเกยวกบนมและการแปรรปผลตภณฑนม มวตถประสงค เพอศกษาและเผยแพรความรเกยวกบการเลยงโคนมในประเทศไทย และ การแปรรปนำนมดบเปนผลตภณฑตางๆ พรอมทงสงเสรมใหประชาชนบรโภคนม และผลตภณฑแปรรปจากนำนม ซงมประโยชนตอสขภาพ ไดแก โรงโคนม สวนจตรลดา โรงนมผงสวนดสต ศนยรวมนม โรงนมเมดสวนดสต โรงเนยแขง โรงนมยเอชท สวนจตรลดา และโรงนำดม

กลมงานเก ยวกบการเกษตรและการแปรรป ทางการเกษตร ไดแก โรงสขาวตวอยางสวนจตรลดาและโรงบด แกลบ มวตถประสงคเพอศกษาและเผยแพรความรเกยวกบ การเกบรกษาขาวเปลอก การสขาว และการใชประโยชน จากผลพลอยไดจากการสขาว พรอมทงสงเสรมใหชาวนา รวมกลมกนเปนสหกรณ และดำเนนการสขาวเปลอก โรงนำ ผลไมพาสเจอรไรส สวนจตรลดา โรงนำผลไมบรรจกระปอง โรงผลไมอบแหง และขนมอบ มวตถประสงคเพอศกษาและ เผยแพรความรเกยวกบการแปรรปผลผลตผกและผลไม รวมทง

สงเสรมใหประชาชนบรโภคผลตภณฑแปรรปจากผกและผลไม นอกจากน ยงมการศกษาและเผยแพร ความรเกยวกบการแปรรปผลตผลทางการเกษตร และการนำวสดเหลอใชทางการเกษตรมาใชใหเกด ประโยชน ไดแก โรงปยอนทรย การเพาะเลยงสาหรายเกลยวทอง และการแปรรปสาหรายเกลยวทอง โรงเพาะเหด โรงนำผง และโรงหลอเทยน

กลมงานทดลองผลตภณฑเชอเพลง มวตถประสงค เพอศกษาและเผยแพรความรเกยวกบการผลตแกสโซฮอล ดโซฮอล และการผลตไบโอดเซล เพอเปนพลงงานทดแทนนำมน รวมทง การผลตผลตภณฑจากแอลกอฮอล เชน การผลตแอลกอฮอลแขง เจลลางมอไมตองใชนำ นำหอมแกวเจาจอม ฯลฯ

89

ตวอยางโครงการกงธรกจ... สงเสรมอาชพและการบรโภคผลตภณฑในประเทศ

โรงโคนม พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางขนภายใน เขตพระราชฐานสวนจตรลดา โดยพระราชทาน พระราชทรพยสวนพระองคในการจดสราง และเรมเลยง โคนม ๖ ตว ซงบรษท เอส.อาร. จำกด นอมเกลาฯ ถวาย ๔ ตว และกรมปศสตวนอมเกลาฯ ถวาย ๒ ตว โดยไดรดนมและนำนำนมจำหนายใหแกขาราชบรพาร

ภายในสวนจตรลดา เมอป ๒๕๐๔ ตอมาเมอมจำนวนโคนมเพมขน ทำใหสามารถผลตนำนมสด ออกจำหนายแกบคคลภายนอกและโรงเรยนในละแวกใกลเคยง เมอมกำไรสะสมมากขน จงไดขยายงาน ออกไปตามลำดบ ทงในดานการผลตนำนม คณภาพของนม และการสงเสรมอาชพแกเกษตรกร

โรงนมผงสวนดสต ในป ๒๕๑๒ เกดภาวะนมสดลนตลาดภายในประเทศ พระบาทสมเดจ พระเจาอยหวทรงทราบถงความเดอดรอนของผเลยงโคนม ทไมสามารถจำหนายนมสดทผลตได มนมสด เหลออยมากเกนความตองการของตลาด จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางโรงงานผลตนมผง ขนาดยอมขนภายในสวนจตรลดา เพอทดลองผลตนมผงจากนมสดทรบซอจากสมาชกผเลยงโคนม เปนการแกปญหานมสดลนตลาดและบรรเทาปญหาความเดอดรอนของเกษตรกรสวนหนง และไดเสดจฯ ทรงเปดโรงงานเมอวนท ๗ ธนวาคม ๒๕๑๒ และพระราชทานชอวา “โรงนมผงสวนดสต” ซงถอเปนโรงนมผงแหงแรกในประเทศไทย

ศนยรวมนม สวนจตรลดา การผลตนมผงในระยะแรกประสบอปสรรคและภาวะขาดทน อยเนองๆ จงมความจำเปนทจะตองดำเนนกจการอนเสรม จงทรงสราง “ศนยรวมนม” ขนในป ๒๕๑๒ เพอรบซอนำนมดบจากเกษตรกร และจากสหกรณตางๆ โดยผานกรรมวธการผลตระบบพาสเจอรไรส และโฮโมจไนส มระบบการบรรจอตโนมตเพอนำรายไดจากการจำหนายไปสนบสนนการดำเนนกจการ ของโรงงานนมผงสวนดสตในระยะเรมตน

โรงสขาวตวอยาง สวนจตรลดา ดวยทรงหวงใยฐานะความเปนอยของชาวนา และทรง ตระหนกวา ชาวนาสวนใหญมหนสน เนองจากการขายขาวเปลอกไดในราคาถก แตตองซอขาวสารและ เครองอปโภคในราคาแพง จงมพระราชดำรสวาสมควรทจะแกไข โดยมพระราชดำรใหจดตงโรงสขาว ตวอยาง ซงกองเกษตรวศวกรรม กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดจดสงเจาหนาท มาควบคมดำเนนการกอสรางโรงสขาว และทำการสขาวในระยะเรมแรก ในป ๒๕๑๔ โครงการนถอเปน โครงการเพอการศกษาหาขอมลตางๆ เกยวกบการเกบรกษาขาว และการสขาวใหไดผลด โดยจดซอ ขาวเปลอกจากชาวนาในตนฤดกาลเกบเกยว นอกจากนน ยงมการทดลองใชแกลบใหเปนประโยชน โดยนำไปผสมกบดนทำเปนปยใชในการปลกผกสวนครว ไมดอก และอดแกลบบดเปนแทง เพอนำไปใช เปนเชอเพลงแทงตอไป

90

บทสมภาษณ นายแกวขวญ วชโรทยเลขาธการพระราชวง

ผอำนวยการโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา

นายแกวขวญ วชโรทย ไดรบพระมหากรณาธคณจากสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ใหตามเสดจฯ ไปศกษาตอทประเทศสวตเซอรแลนด ซงเปนเหตการณหนงทคณแกวขวญกลาววา ไมเคยลมในพระมหากรณาธคณ และถอเปนการเรมตนของการเปนขาราชบรพารในพระองค

หลงจากสำเรจการศกษาคณแกวขวญไดเขารบราชการทสำนกพระราชวง จวบจนไดดำรง ตำแหนงเลขาธการพระราชวง ตงแตป ๒๕๓๐ จนถงปจจบน ในขณะเดยวกนคณแกวขวญยงไดรบ พระมหากรณาธคณโปรดเกลาฯ ใหเปนผอำนวยการโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา ตงแตเรมดำเนน กจการ ในป ๒๕๐๔

91

เรมตนโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา

ผมไดมโอกาสตามเสดจฯ ไป ศกษาทประเทศสวตเซอรแลนด และโปรดเกลาฯ ใหศกษาทางดานการเกษตร เมอกลบมาแลว ผมกทำงานรบใชพระองคตงแตครงทยงไมม โครงการสวนพระองคฯ ตอมาพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวทรงใชพนทภายในสวนจตรลดา อนเปนทประทบสวนหน ง ทำโครงการ สวนพระองคฯ เพอเปนแหลงทดลองวทยาการ ใหมๆเกยวกบการเกษตร และเปนแบบอยาง ในการดำรงชวตแบบเศรษฐกจพอเพยง

กอนจะเรมโครงการฯ ตองหกรางถางพงและปรบพนทใหเรยบ เนองจากสมยนนบรเวณ สวนจตรฯ ชกชมไปดวยง แลวจงเรมกจการโครงการตางๆ ในป ๒๕๐๔ เปนตนมา ซงในชวงเรมตนนน มการทำนาขาวทดลองและปาไมสาธตในบรเวณทประทบ ไดปลกตนไมนานาชนด โดยไดรบความชวยเหลอ จากกรมปาไม และคณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ซงคดเฉลยแลวเปนบรเวณทปลกตนไม ถง ๑๒๕ ไร คอปลกประมาณ ๑ ใน ๔ ของบรเวณทประทบ

เมอมพระราชดำรใหจดตงโครงการสวนพระองคฯ ขน ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหผมเปน ผอำนวยการ มหนาทดแลเกยวกบกจการเกษตรในสวนจตรลดา แลวตอมาจงไดโปรดเกลาฯ ใหเปนเลขาธการ พระราชวง โดยพระองคทรงยำดวยวาเปนเลขาธการพระราชวงแลวอยาทงโครงการฯ

ผมเปนผอำนวยการโครงการสวนพระองคฯ ตงแตเรมแรก โดยโครงการสวนพระองคฯ แบงเปน ๒ แบบ คอ แบบไมใชธรกจ และแบบกงธรกจ โครงการแบบไมใชธรกจ... ทดลองและพฒนาเพอการเกษตร

โครงการแบบไมใชธรกจนนเปนแบบทดำเนนการโดยทไมมรายได แตมสวนราชการหรอ หนวยงานตางๆ มาชวยในการดำเนนการ เชน กรมการขาว กรมปาไม กรมประมง โครงการเหลาน จงประกอบดวย การทำนาขาวทดลอง เมอป ๒๕๐๔ การทำขาวไร โดยทดลองปลกเมอป ๒๕๑๗ การทำปาไมสาธต ซงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหปลกตนไมจากภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคใต ซงไดรบ ความชวยเหลอจากนสตและอาจารยคณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และขาราชการ กรมปาไม ทงน โดยมวตถประสงคเพอการศกษา โดยเฉพาะพวกทเรยนเกยวกบตนไมตองรถงลกษณะ ตองรวาเปลอกตนไมและการเจรญเตบโตเปนอยางไร เชน ตนยางทปลกมาตงแตตน เหมาะสมกบดน ทใชปลกเพยงใด

92

นอกจากน มการเลยงปลานล เดมทมการเลยงปลาหมอเทศซง เอฟ.เอ.โอ. นำมาถวาย ปรากฏวาคนไมชอบรบประทาน เพราะมกลน เมอเจาชายอากฮโตะ มกฎ ราชกมารญปนนำปลานลมาถวาย ๒๕ ค จงพระราชทานใหเจาหนาทไปเลยง ตอนหลง ปลาเหลอ ๒๐ ตว ทางกรมประมงจงจดสง เจาหนาทมาชวยดำเนนการ จนเดยวน ม เปนล านๆ ต ว พส จน ได ว าปลานล ขยายพนธ เกงและเจรญเตบโตรวดเรว ถาหากเลยงไมแออดจนเกนไป

โครงการแบบกงธรกจ... สงเสรมอาชพประชาชน

สำหรบโครงการแบบก งธรกจ จะเปนการศกษาทดลองเกยวกบการแปรรป ทางการเกษตรตางๆ โดยไมแสวงผลกำไร เชน โรงสขาวตวอยาง มวตถประสงค เพอใหผผลต ผบรโภค ไดมการตดตอ ใกลชด โดยไมหวงผลกำไรจากการซอขาย มากเกนไป โดยเฉพาะชาวนาซงเปนทง ผผลตและผบรโภค ทงน ไมใชเปนการ ตดคนกลาง แตเปนการชวยใหชาวนามสวน เปนเจาของกจการ และยนดใหภาคเอกชน

หรอชาวบานทรวมกลมเปนสหกรณ เขามาศกษาขอมลการลงทนเพอนำไปดำเนนการเองได

อยางไรกตาม โรงสขาวตวอยางนตองศกษาขอมลทกๆ อยางในการสขาว รวมถงการทดลอง เกบขาวดวยวธตางๆ วาวธใดจะไดผลดทสด ตลอดจนทดลองการสขาว ซงพบวาถาขาวเปลอกทเราซอมา ดอยคณภาพ เมอสขาวออกมาจะไดจำนวนนอยลง รวมทงทรงโปรดเกลาฯ ใหดำเนนโครงการอนๆ เชน โครงการสรางโรงบดแกลบแลวอดใหเปนเชอเพลงแทง และทดลองเผาแกลบอดแทงใหเปนถาน ออกจำหนาย การทดลองนำแอลกอฮอลจากออยมาใชเปนเชอเพลง เปนพลงงานทดแทน เปนตน

ทงน การทำงานทกอยางจะตองสรปผลถวายรายงานเปนระยะๆ และทกปตองทำรายงาน การดำเนนงานประจำปเปนรปเลมถวายดวย

93

ทรงสอน... ทำใหดทสด ดวยความรอบคอบ พระราชจรยวตรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงงานอยางหนกและมพระวรยะอตสาหะ เปนแบบอยาง ในการทำงานทผมจดจำและดำเนนตามรอยเบองพระยคลบาท มาโดยตลอด โดยเฉพาะอยางยง พระราชกรณยกจตางๆ ซงเปนท ประจกษและทราบกนดวา พระองคทรงงานอยางมากมายเพอ ประชาชนเสมอมา พระองคทรงสอนผมวา ตองทำใหดทสด ทำใหสำเรจดวย อยาไปคดทอแท ตองมความอดทน และมความ ตงใจด การจะทำสงใดควรจะไตรตรองคดใหรอบคอบ นกถง ขอดและขอเสยกอนจะลงมอทำ

ดงนน หลกในการทำงานของผมจงยดตามแนวทางการทรงงานของพระองค ทมงเสยสละ ความสขสวนตวเพอสวนรวม ผมจงทำงานถวายใหดทสด มความจรงจงกบงาน โดยไมนกถงสงตอบแทน แตประการใด

ตอนนอายมาก พระองคกยงทรงใชงานอย แสดงวาทรงวางพระราชหฤทยในตวเรา คดแบบน กไมเหนอย ไมทอ และขอทำงานดวยความจงรกภกด และเทดทนสถาบนชาต ศาสนา และพระมหากษตรย อยางสงสดตลอดไป

พสกนกรมความสข... เปาหมายของพระองค ดงทพสกนกรชาวไทยไดประจกษแลววา พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงใชพนทภายใน พระตำหนกจตรลดารโหฐาน อนเปนทประทบ ดำเนนโครงการสวนพระองคฯ เพอเปนแหลงทดลอง วทยาการใหมๆ เกยวกบการเกษตร เรยกไดวาทกตารางนวของพนทโครงการสวนพระองคฯ นน เตมไปดวย โครงการทดลองมากมายทกอประโยชนสงสดตอเกษตรกรไทย

ดงนน สงทผมไดเหนมาตลอดและประทบใจผมอยเสมอมาคอ พระองคทรงเปนหวง เหลาพสกนกรทประกอบอาชพเกยวกบการเกษตรมาก เมอเกษตรกรมปญหาและขอความชวยเหลอ กมพระเมตตาและพระราชทานความชวยเหลอใหพนจากความทกขยาก โดยถอเปนพระราชภารกจของ พระองคโดยตรง และทประทบใจมากทสดอกเหตการณหนงกคอ ทรงไมพระราชทานพระบรมราชานญาต ใหขนราคานมผงสวนดสต เนองจากเปนโครงการทดลอง และไมมวตถประสงคในเรองกำไร แตอยางไรกตาม โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา กยงมความจำเปนทจะตองปรบราคาขนบางตามสถานการณ โดยไมไดเนนเรองผลกำไรแตอยางไร

94

๓ แนวพระราชดำรในการพฒนาประเทศ แล ะการนอมนำ ไปส ก ารปฏบต

95

สวนท ๓แนวพระราชดำรในการพฒนาประเทศ

และการนอมนำไปสการปฏบต จากการเสดจพระราชดำเนนเยยมเยยนราษฎรทวประเทศในทกภมภาค พระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ทรงรบทราบถงความทกขยากเดอดรอนของราษฎร โดยเฉพาะปญหาโรคภยไขเจบ เนองจาก ขณะนนการพฒนาประเทศยงไมเจรญกาวหนาเทาทควร ในระยะแรกพระองคจงมพระราชดำรจาก สงทจำเปนทสดกอน คอ ดานการแพทย สาธารณสข และสงคมสงเคราะห เพอชวยเหลอราษฎร ทเจบไขไดปวยและยากไร ในพนทหางไกลทรกนดาร ใหพนจากโรคภยทงผอง โดยทรงตระหนกวา เมอเหลาพสกนกรมรางกายสมบรณแขงแรงแลวกจะสามารถทำประโยชนดานอนๆ ตอไปได จากนน จงเปนเรองสาธารณปโภคขนพนฐานและสงจำเปนในการประกอบอาชพ อาท ถนน แหลงนำเพอ การเกษตร การอปโภคบรโภค การพฒนาอาชพ การศกษา ฯลฯ ทเออประโยชนตอการดำรงชพของ ประชาชน และพฒนาคณภาพชวตใหดขน

พระมหากษตรยนกพฒนา เพอประโยชนสขสปวงประชา

ทกครงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเสดจฯ ไปยงพนทชนบท พระองคจะทรงซกถาม เรองราวตางๆ ทำใหทรงรบทราบถงปญหาทเกดขนจากราษฎรเอง และจากเจาหนาทของรฐทปฏบตงาน อยในพนท รวมทงทรงสงเกตสภาพทางภมศาสตรและสงคมไปพรอมๆ กน โดยทรงรวบรวมขอมลเหลานไว เพอเปนแนวทางทจะพระราชทานพระราชดำรชวยเหลอราษฎรใหมความอยดกนด และสามารถ พงตนเองได ซงเปนทประจกษและซาบซงในนำพระทยและพระวรยะอตสาหะของพระองค ททรงทมเท พระวรกายและพระทยในการทรงงานอยางมยอทอตอความเหนอยยากในการเสดจฯ ไปทกหนแหง เพอปดเปาทกข และนำประโยชนสขสปวงประชาในทกพนท ไมวาจะเชอชาตและศาสนาใด โดยพระองค จะทรงงานอยางถถวน รอบคอบ และรอบดาน สมดงพระราชสมญญานาม “พระมหากษตรยนกพฒนา” ดงพระอรรถาธบายการทรงงานของพระองคในพระราชดำรสของสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ทพระราชทานเนองในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา เมอวนท ๑๑ สงหาคม ๒๕๕๔ ความตอนหนงวา

“...พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงตดตามงานทกโครงการโดยตลอด และทรงงานละเอยดมากทกอยาง ภาพทคนตาประชาชนคอ ภาพททรงถอแผนท ทตดพระองคเปนประจำ แมเวลาประทบบนเฮลคอปเตอร หรอเวลาททรงขบรถยนต พระทนง จะทรงวางแผนทไวขางพระองค และทอดพระเนตรสภาพพนทจรงเทยบกบ แผนท และทรงซกถามชาวบานถงชอหมบาน ถนน แมนำลำคลอง ทรงทำเครองหมายไว และเพมเตมขอมลใหมลงไปเสมอ ในหองทรงงานทพระตำหนกทกแหง จะมแผนท ประเทศไทยขนาดใหญตดผนงหองไว ทำใหทกพนทในประเทศไทยอยในสายพระเนตรตลอดเวลา...”

96

พระคลงขอมลดานการพฒนา... สแนวพระราชดำรและโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร ขอมลทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงทราบจากการเสดจฯ ไปทรงเยยมราษฎรในภมภาค ตางๆ ดงกลาว เปนประดจ “พระคลงขอมลดานการพฒนา” ททรงนำมาเปนฐานขอมลสำคญเพอ การดำเนนงานดานการพฒนา ดวยพระราชประสงคทไมเพยงจะใหราษฎรมคณภาพชวตทดขนเทานน หากยงทรงมองถงการพฒนาสงอำนวยความสะดวกขนพนฐาน และการพฒนาคน ซงจะชวยเสรมใหการ พฒนาสภาพแวดลอมโดยรอบทกดานๆ มความกาวหนาทนตอสถานการณทมการเปลยนแปลงอยาง รวดเรว โดยทรงยดหลกการอนรกษวถชวต ขนบธรรมเนยมประเพณ ตลอดจนวฒนธรรม และภมปญญา ของทองถนดวย รวมถงการเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรมใหแกประชาชน ตลอดจนแนวคดใหสามารถ พงตนเองได จงจะเปนการพฒนาอยางถาวรและยงยน ดงปรากฏใหเหนเปนโครงการตางๆ จำนวนกวา ๔,๑๐๐ โครงการ

แนวพระราชดำรในการพฒนาประเทศตามโครงการตางๆ ลวนเกดจากพระอจฉรยภาพ และพระปรชาสามารถของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในการทรงคดคน ดดแปลง ปรบปรง และแกไข ใหการพฒนาเปนงานทดำเนนการไดโดยงาย ไมยงยากซบซอน และสอดคลองกบสภาพความเปนอย และระบบนเวศโดยสวนรวม ตลอดจนสภาพทางสงคมของชมชนนนๆ โดยทรงมจดมงหมายในการพฒนา คน สงคม และทรพยากรธรรมชาตอยางครบวงจร ใหบงเกดความสมบรณ มนคง และนำไปสการพฒนา อยางยงยนโดยแทจรง

พระมหากรณาธคณทพระองคทรงงานพฒนาประเทศ โดยพระราชทานแนวพระราชดำร ซงมอยมากมายนน สำนกงานฯ ขอยกตวอยางแนวพระราชดำรในการพฒนาประเทศดานตางๆ มาสรป สาระสำคญโดยสงเขปรวม ๑๔ ดาน ไดแก ดานการแพทยและสาธารณสข การศกษา สงคมสงเคราะห และสวสดการ เกษตรกรรม การสงเสรมอาชพ ทรพยากรนำ ดน และปาไม การพฒนาชนบท การคมนาคม พลงงาน การจดตงศนยศกษาการพฒนาอนเนองมาจากพระราชดำร ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และทฤษฎใหม

รวมทงนำเสนอบทสมภาษณของผถวายงานในการนอมนำแนวพระราชดำรไปปฏบต ใหบงเกดผล โดยไดเลอกมานำเสนอในบางดาน ไดแก ดานการศกษา นายขวญแกว วชโรทย รองเลขาธการ พระราชวง ฝายกจกรรมพเศษ และประธานกรรมการบรหารมลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม และ ศาสตราจารยเกยรตคณ นายแพทย เกษม วฒนชย องคมนตร และเลขาธการมลนธพระดาบส ดานสงคมสงเคราะหและสวสดการ นายกองเอก ดร.ดสธร วชโรทย รองเลขาธการพระราชวง ประธาน กรรมการบรหารมลนธราชประชานเคราะห ในพระบรมราชปถมภ และผอำนวยการกองงานสวนพระองค ดานทรพยากรนำ ดร.รอยล จตรดอน ผอำนวยการสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำและการเกษตร (องคการมหาชน)

97

๑. แนวพระราชดำรดานการแพทยและสาธารณสข พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพบวาราษฎรไดรบบรการดานการแพทยและสาธารณสข ไมทวถง ทำใหประสบปญหาดานสขภาพอนามย อนเปนอปสรรคตอการดำรงชวตเปนปกตสข และ ทรงเหนความสำคญของการมสขภาพอนามยทด โดยเมอประชาชนมรางกายทสมบรณแขงแรงจะนำไปส สขภาพจตทด และสงผลใหการพฒนาประเทศชาตโดยรวมเปนไดดวยความราบรน ดงนน จงมแนว พระราชดำรใหการชวยเหลอประชาชนทเนนความรวดเรวและการเขาถงประชาชนทกพนท โดยใชหลก “เรงดวนเคลอนเขาหา” และ “สรางความเขมแขง” ดงพระบรมราโชวาททพระราชทานเมอวนท ๒๒ ตลาคม ๒๕๒๒ ความตอนหนงวา

“...การรกษาความสมบรณของรางกายเปนปจจยของเศรษฐกจทด และสงคม ทมนคงเพราะรางกายทแขงแรงนน โดยปกตจะอำนวยผลใหสขภาพจตใจสมบรณ และเมอมสขภาพสมบรณด พรอมทงรางกายและจตใจแลว ยอมมกำลงทำประโยชน สรางสรรคเศรษฐกจและสงคมของบานเมองไดเตมท สขภาพทสมบรณในรางกาย และจตใจนนเปนรากฐานของการสรางสรรคจรรโลงประเทศ อนจะเปนทางขจดปญหา ของสงคมสวนสำคญลงได และจะทำใหการพฒนาสงคมและเศรษฐกจของประเทศ บรรลถงความสำเรจ มนคง และเจรญกาวหนา...”

98

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงพระราชทานพระราชดำรโครงการดานการแพทยและ สาธารณสขเปนจำนวนมาก เพอขจดทกขผดงสขแกราษฎร โดยการสงเสรมสขภาพ รกษา และปองกน โรคภยตางๆ มสาระสำคญสรปไดดงน

๑.๑ การส ง เสรมสขภาพ พระบาทสมเดจพระเจ า อยหว ทรงตระหนกวาราษฎรในชนบทขาดสารอาหาร จงทรงสงเสรม การเลยงปลาเพอเปนแหลงอาหารโปรตน โดยทรงทดลองเลยง ในเขตพระราชฐานแลวไดผลดจงพระราชทานแกประชาชน อาท ปลาหมอเทศ จากปนง ประเทศมาเลเซย และปลาทเจาฟาชายอะกฮโตะ แหงประเทศญปนทลเกลาฯ ถวาย ซงพระราชทานนามวา “ปลานล” เปนอาหาร ทสำคญของคนไทยในปจจบน รวมทงทรงทดลองเลยงโคนมในบรเวณ สวนจตรลดา และตอมาทรงสงเสรมใหมการเลยงโคนมอยางกวางขวาง ดวยทรงตระหนกถงคณคาของนมและทรงปรารถนาใหคนไทยไดบรโภค

นมอยางเพยงพอ

๑.๒ การปองกนโรค จากการเสดจฯ เยยมราษฎร ในภมภาคตางๆ ทรงพบวา ประชาชนเปนโรคคอหอยพอก อยมากในหลายพนท จงทรงนำนำเกลอผสมไอโอดนไปแจกจาย ประชาชนในถนทรกนดารหลายครง และไดพระกรณา โปรดเกลาฯ พระราชทานเกลอเสรมไอโอดนใหกระทรวง สาธารณสขและสภากาชาดไทย แจกจายใหแกทกครวเรอน

เพอปองกนการขาดสารไอโอดน อนเปนจดเรมตนทกระตนใหชาวไทยบรโภคเกลอเสรมไอโอดน เปนประจำ และเมอเกดโรคระบาดตางๆ ในประเทศ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมไดทรงนงนอนพระทย อาท เมอป ๒๕๐๑ เกดอหวาตกโรคระบาดในกรงเทพฯ และอก ๓๕ จงหวด พระองคไดพระราชทานพระราชทรพย ใหจดตง “ทนปราบอหวาตกโรค” ขน และพระราชทานเครองฉดยาปองกนแบบใหมททนสมยและ ฉดไดรวดเรว พรอมอปกรณผลตวคซนแกสภากาชาดไทย และดวยทรงหวงใยสวสดภาพของประชาชนจาก การระบาดของโรคไขเลอดออก กระทรวงสาธารณสขจงไดจดตง “สำนกควบคมไขเลอดออก” ขน เพอเปน หนวยงานเฉพาะกจดำเนนการและประสานงานการปองกน และควบคมโรคไขเลอดออกในประเทศไทย นอกจากน ทรงใหจดตง “หนวยยวพทธสงเคราะห” ขน เพอจดอบรมเยาวชนใหมความรและเขาใจพษภย ของยาเสพตด

๑.๓ การรกษาพยาบาล ทกครงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เสดจฯ เยยมราษฎร ในทองถนทรกนดาร จะพระราชทานแพทยหลวงใหรกษาราษฎรทเจบปวย ทรงใหจดตง “หนวยแพทย เคลอนทพระราชทาน” ซงมการจดบรการอยางเปนระบบเสมอนเปนโรงพยาบาลเคลอนท โดยไมคด คารกษาพยาบาล และหากมผใดเจบปวยอาการรายแรง จะทรงรบไวเปนคนไขในพระบรมราชานเคราะห และ “โครงการแพทยหลวงเรอเวชพาหน” เปนอกโครงการหนงททรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทาน

99

พระราชทรพยใหสภากาชาดไทยจดหาเรอใชเปนพาหนะ นำหนวยแพทยเคลอนทไปรกษาราษฎรทมบานเรอนอย ตามลำนำ และเดนทางไปรบการรกษาทโรงพยาบาลในเมอง ลำบาก รวมถงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ให “หนวยแพทย หนาวง” ตรวจรกษาและแจกจายยาบรเวณหนาพระตำหนก ในเขตพระราชฐาน ๒ แหง คอ พระตำหนกภพานราชนเวศน จงหวดสกลนคร และพระตำหนกทกษณราชนเวศน จงหวด นราธวาส

ตอมา พระองคทรงขยายการรกษาพยาบาล ในสาขาตางๆ อาท “หนวยจกษแพทยพระราชทาน” และ “หนวยทนตกรรมเคลอนทพระราชทาน” ทรงจดซอ รถทนตกรรมพระราชทานพรอมอปกรณ และเครองมอทำฟน โดยมทนตแพทยอาสาสมครรวมออกปฏบตงาน รวมถงโครงการฟนเทยมพระราชทาน ทกระทรวงสาธารณสขไดสนองพระราชดำรจดทำขน เพอรณรงค สงเสรมและฟนฟสขภาพชองปากผสงอาย

นอกจากนน เพอใหราษฎรไดรบบรการดานการแพทย เปนการถาวร พระบาทสมเดจพระเจาอยหว จงพระราชทาน พระราชดำร “โครงการหมอหมบาน” โดยคดเลอกคน หนมสาวในหมบานมารบการอบรมใหมความร สามารถ ใหยาและรกษาพยาบาลเบองตนเมอคนในหมบานเจบปวย และตดตอสงตวผปวยไปรกษา ณ โรงพยาบาลเมอจำเปน รวมทงใหความรดานบำรงรกษาสขภาพอนามยแกคน

ในหมบาน และ “คลนกศนยแพทยพฒนา” ใหบรการตรวจรกษาโรคแกประชาชนโดยไมมงผลกำไร โดยแพทยผชำนาญจากโรงพยาบาลตางๆ หมนเวยนมาปฏบตงาน โดยระยะแรกพระองคพระราชทาน พระราชทรพยจำนวนหนงจดตงบรษทขนบรหารงาน ตอมาไดโอนเปนโรงพยาบาลของทางราชการ

๑.๔ การสงเสรมบคลากรดานการแพทย พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทาน “ทนอานนทมหดล” แกอาจารยแพทยไปศกษาและวจย ณ ตางประเทศ เพอขยายการศกษาแพทยศาสตร ใหกวางขวางยงขนและตอมาไดพระราชทานพระราชทรพยสวนพระองคเปนทนเรมแรกเพอกอตงเปน “มลนธอานนทมหดล” เพอพระราชทานทนในสาขาวชาตางๆ เพมขนเปนลำดบ ตอมาไดพระราชทาน พระบรมราชานญาตใหจดตง “มลนธรางวลสมเดจเจาฟามหดล” เพอเฉลมพระเกยรตสมเดจ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก และเปนรางวลทจดตงขนเพอสนบสนนบคคลหรอ องคกรทปฏบตงาน และ/หรอวจยดเดนทางดานการแพทย หรอดานสาธารณสข อนเปนประโยชนแก สขภาพอนามยของมนษยชาต

100

๑.๕ การกอสรางตกและอาคารเพอการแพทยและ พยาบาล พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานพระราชทรพยใหสภากาชาดไทยสราง “อาคาร มหดลวงศานสรณ” เพอเปนศนยผลตวคซน บ.ซ.จ เพอปองกน รกษาวณโรค ซงกอนหนานนตองนำเขาจากตางประเทศ และ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานรายไดจากการฉาย ภาพยนตรสวนพระองคใหสราง “ตกอานนทมหดล” ในโรงพยาบาล ศรราช เพอใชเปนศนยรกษาเดกทปวยดวยโรคตดเชอโดยเฉพาะ และ “อาคารราชสาทส” ในโรงพยาบาลสมเดจเจาพระยา เพอใหมสถานพยาบาลทมบรรยากาศ อนจะชวยใหผปวยจตเวช มสภาพจตใจดขน รวมถงพระราชทานพระราชทรพยสวนพระองค

สมทบทนโครงการสราง “ตกอานนทราช” ในบรเวณโรงพยาบาลศรราช สำหรบเปนหนวยวจยโลหตวทยา และกอสรางตกผาตดภายในบรเวณโรงพยาบาลเพชรบรโดยพระราชทานนามวา “ตกเพชรานกล” รวมทง “ตกพทกษไทย” ในโรงพยาบาลประจำจงหวดนาน

๑.๖ การจดต งกองทนและมลนธต างๆ เมอป ๒๔๙๕ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหวทย อ.ส. ประกาศ เชญชวนประชาชนบรจาคโดยเสดจพระราชกศลเพอจดตง “มลนธโปลโอสงเคราะห” นำเงนไปรกษาผปวยและจดซอ เครองมออปกรณในการรกษา รวมทงพระราชทานพระราชทรพย ใหกระทรวงสาธารณสขจดซอ “ปอดเหลก” ซงเปนเครองมอ ทางการแพทยสำหรบใชในการชวยหายใจของผปวย เพอรกษา โรคไขสนหลงอกเสบ หรอโรคโปลโอใหแกโรงพยาบาลศรราช นำไปรกษาผปวยทระบบหายใจเปนอมพาต เนองจากขณะนน โรคดงกลาวกำลงระบาดในกรงเทพฯ

ตอมาทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทาน เงนรายไดจากการฉายภาพยนตรสวนพระองค เปนทนสำหรบ สรางอาคารเพอการวจยและพฒนาการบำบดรกษาโรคทาง ระบบประสาท โดยตอมากระทรวงสาธารณสขไดจดตงเปน “มลนธวจยประสาท ในพระบรมราชปถมภ” และพระราชทานพระราชทรพยสวนพระองคเปนทนเรมแรกในการจดตง “มลนธพฒนาอนามย” ขนในจงหวดสราษฎรธาน เพอซออปกรณการแพทย เวชภณฑ และจดการรกษาโรคแกประชาชนในพนท

101

๒. แนวพระราชดำรดานการศกษา ตลอดระยะเวลากวา ๖๕ ป ของการครองราชย พระบาทสมเดจ พระเจาอยหวทรงสนพระราชหฤทย ในการศกษาของพสกนกรเปนอยางยง ทรงมพระราชปณธานทจะใหการ ศกษาแกประชาชนอยางทวถงและ มคณภาพ ทรงเหนวาการศกษา มความสำคญตอการพฒนาชวต ความเปนอยของประชาชนและตอ การพฒนาประเทศ

แนวพระราชดำรดานการศกษาทสำคญ สรปไดดงน

๒.๑ ทรงสนบสนนใหประชาชน ไดรบการศกษาอยางทวถงในทกระดบ พระองค มแนวพระราชดำรใหวางรากฐานความรและการศกษา อยางทวถงและเพยงพอ ซงจะสงผลตอการสรางคน ใหมาพฒนาประเทศตอไป โดย “สรางโอกาสให ประชาชนไดรบความร” ในทกระดบของการศกษา ทงในระบบและนอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย นบตงแตในระดบปจเจกบคคล จนถงระดบประเทศ และทรง “สรางรากฐานอยางทวถง” โดยพระราชทานพระราชดำรใหราษฎรทดอยโอกาส ไมไดรบการศกษา ในโรงเรยน ใหไดรบการศกษาอยางเทาเทยมกน ดงเหนไดจากการพระราชทานพระราชทรพยสวนพระองค หรอทดน ในการจดสรางโรงเรยนตางๆ อาท การจดตงโรงเรยนสำหรบเยาวชนชาวเขาและเยาวชนใน ชนบทหางไกล และพระราชทานนามโรงเรยนวา “โรงเรยนเจาพอหลวงอปถมภ” นอกจากน ทรงจดตง “โรงเรยนรมเกลา” สำหรบเยาวชนในทองถนชนบทหางไกลหรอพนทเสยงภย ทงในภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคกลาง และภาคใต และทรงสนบสนนใหจดตง “โรงเรยนราชประชาสมาสย” เพอเปนสถานศกษาอยประจำสำหรบเยาวชนทเปนบตรธดาของคนไขโรคเรอน ซงมไดตดโรคจากบดา มารดา โรงเรยนสงเคราะหเดกยากจนในวดหลายแหง อาท ในจงหวดสมทรปราการ ราชบร นครพนม และนาน โรงเรยนจตรลดา โรงเรยนราชวนต และโรงเรยนราชวนตมธยม สำหรบบตรขาราชบรพาร ในพระราชวงและประชาชนในทองถน รวมถงโรงเรยนพระราม ๙ กาญจนาภเษก เปนโรงเรยนพระราชทาน สาธตแหงแรกของกรงเทพฯ

102

ตลอดจนทรงรบโรงเรยนวงไกลกงวล และโรงเรยน ภ.ป.ร. ราชวทยาลย ไวในพระบรมราชปถมภ รวมทงทรงรเรมใหมสถาบนเกยวกบการพฒนาการบรหาร อนเปนสวนสำคญของการพฒนาประเทศ โดยไดพระราชทานพระราชดำรใหศกษาแนวทางการกอตงสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร หรอ NIDA

๒.๒ พระราชทานทนการศกษาในทกระดบ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรง พระกรณาพระราชทานทนการศกษาและรางวล ตางๆ ทกระดบการศกษา เชน ทนการศกษาในมลนธ ชวยนกเรยนขาดแคลน ทนการศกษาแกนกเรยน ชาวเขา รางวลแกนกเรยนและโรงเรยนด เดน ระดบประถมและมธยมศกษาทงประเทศ ทนมลนธ ราชประชานเคราะหเพอเกอหนนครอบครวทประสบ

สาธารณภย ทรงสงเสรมการจดตงและดำเนนกจการโรงเรยนสำหรบเดกพการทกประเภท ทรงพระกรณาฟนฟ ทนเลาเรยนหลวงและทรงกอตงทนภมพล และทนอานนทมหดล สงเยาวชนไปศกษาวทยาการระดบสง สาขาตางๆ ในตางประเทศ

๒.๓ จดทำโครงการสารานกรมสำหรบเยาวชน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดพระราชทานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร ทสำคญแกเยาวชน ไดแก โครงการสารานกรมไทยสำหรบเยาวชน โดยทรงมวตถประสงคใหเปนหนงสอความร ทเหมาะแกเดกในวยตางๆ รวมทงผใหญกสามารถใชประโยชนได

โดยพระองคทรงกำหนดหลกการทำคำอธบาย เรองตางๆ แตละเรองเปนสามตอนหรอสามระดบ สำหรบใหเดก รนเลกอานเขาใจระดบหนง สำหรบเดกรนกลางอานเขาใจได ระดบหนง และสำหรบเดกรนใหญ รวมถงผใหญผสนใจอานได อกระดบหนง เพออำนวยโอกาสใหบดามารดาสามารถใชหนงสอนน เปนเครองมอแนะนำวชาแกบตรธดา และใหพแนะนำวชาแกนอง เปนลำดบกนลงไป นอกจากนน เมอเรองหนงเรองใดมความเกยวพน ตอเนองถงเรองอนๆ กใหอางองถงเรองนนๆ ดวยทกเรองไป ดวยประสงค จะใหผศกษาทราบและตระหนกวาวชาการแตละสาขามความสมพนธเกยวเนองถงกน ควรศกษา ใหครบถวนทวถง

๒.๔ พระราชทานการศกษาเพอพฒนาอาชพ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวยงทรงมพระราชดำรดวยวาราษฎรในชนบทโดยเฉพาะ ในทองททรกนดารควรไดรบการศกษาเพอใหสามารถพฒนาคณภาพชวตและยกระดบความเปนอย

103

ใหสามารถอยไดโดยการ “พงตนเอง” ซงเปนการพฒนาแบบยงยน โดยพระราชทานโครงการตางๆ เพอให เปนแนวทางในการพฒนาอาชพและความเปนอยของราษฎรในทองถนชนบทใหชวยตวเองได

๒.๕ สรางศนยศกษาการพฒนาฯ ใหราษฎรเรยนร นอกจากนน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเนนถงความจำเปนทจะตองม “ตวอยางของความสำเรจ” ในเรองการพงตนเอง มพระราชประสงคทจะใหราษฎรในชนบทไดมโอกาส ไดรไดเหนถงตวอยางของความสำเรจนและนำไปปฏบตไดเอง ดงนน พระองคจงพระราชทาน ศนยศกษาการพฒนาจำนวน ๖ ศนย กระจายอยในภาคตางๆ ตามสภาพภมศาสตรทแตกตางกน เพอใหเปนแหลงศกษาสรรพวชา คนควา ทดลอง สาธตและดงานทงของสวนราชการและประชาชน ทกสงทกอยางจดไวใหผเขามาศกษาดไดในลกษณะของ “พพธภณฑธรรมชาตทมชวต” แลวนำไปเปน แนวทางประกอบอาชพทเหมาะสม

๒.๖ ทรงสอนใหคนอยรวมกบธรรมชาต ทรงตระหนกดวาประเทศไทยนนเปนประเทศ เกษตรกรรมโดยพนฐาน ประชาชนทประกอบอาชพการเกษตร ตองอาศยธรรมชาตในการทำมาหากน จงจำเปนตองใชประโยชน จากธรรมชาตใหมากทสด และไมทำลายธรรมชาต ทรงมงเนน ใหประชาชนชาวไทยอยรวมกบทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอมอยางสนต ไมเบยดเบยนหรอกอปญหาใหเกดขน

กบสภาวะแวดลอม แนวพระราชดำรทพระราชทานดงกลาว คอ การใหการศกษาแกเกษตรกรใหมการทำ การเกษตรอยางยงยน

๒.๗ พระราชทาน “ทฤษฎใหม” เพอเกษตรกร นอกจากน พระบาทสม เด จ พระเจาอยหวไดพระราชทานเศรษฐกจพอเพยง สำหรบเกษตรกรไดแก “ทฤษฎใหม” วาดวยการบรหาร จดการทดนและแหลงนำเพอการเกษตร การปฏบตตาม ทฤษฎใหมน เกษตรกรจะสามารถเลยงตวเองได ในขนแรก และสามารถพฒนาไปขนทสอง เปน การรวมพลงกนในรปกลมหรอสหกรณในการขาย ผลผลตและเมอผานพนขนทสองแลว กสามารถพฒนา ไปขนทสาม เพอหาทนหรอแหลงเงนมาชวยในการลงทน และพฒนาคณภาพชวตตอไป

กลาวโดยสรป จะเหนไดวา พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเปน “ครแหงแผนดน” โดยวธการสอนของพระองค คอ “ทรงทำใหด” ซงรบสงอยเสมอวา “ทำใหเขาด” ดงจะเหนวา

104

โครงการอนเนองมาจากพระราชดำรตางๆ จะทรงทดลอง ทดสอบ แลวจงแสดงใหดเพอชกจงใหประชาชนสนใจ อนเปนลกษณะประชาธปไตย และทรงมความเปนครมาก โดยจะพระราชทานคำอธบายทมแงมมตางๆ อยางละเอยด

ทงน จะทรงใช “อบาย” เปนการสอนแบบ ทางออม เชน บางสถานการณท เรงดวนและอาจมภย ถงประชาชน พระองคจะทรงไตถามสถานการณขณะนนวา เปนอยางไร เพอใหผปฏบตเกดความรสกและเขาใจวา ตองรบดำเนนการโดยทนท จะรอเวลาราชการไมได เพราะความทกขยากของประชาชนไมมวนหยด

นอกจากน ทรงตระหนกวา การศกษามความสำคญตอการพฒนาชวตความเปนอยของ ประชาชนและการพฒนาประเทศ และทรงถอวา “การศกษาเปนกระบวนการพฒนาชวตมนษย” ดงกระแสพระราชดำรส และพระบรมราโชวาทซงไดพระราชทานไว ณ โอกาสตางๆ ทอญเชญมาบางตอน ความวา

“...การพฒนาใหประชาชนทวไป มความอยดกนด มความมนคงดวยการ ใหการศกษา การศกษาเปนเครองมอสำคญในการพฒนาบคคลใหมคณภาพ ใหเปน ทรพยากรทางปญญาทมคาของชาต...”

“...งานดานการศกษา เปนงานสำคญทสดอยางหนงของชาต เพราะความเจรญ และความเสอมของชาตนน ขนอยกบการศกษาของพลเมอง เปนขอใหญ...”

พระมหากรณาธคณในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในดานการศกษาดงกลาวแลวน ไดกอใหเกดประโยชนแกการดำเนนชวตพสกนกรของพระองค เพอสามารถมการศกษาเรยนร ในการประกอบอาชพ มรายไดพอเพยงเลยงตนเองและครอบครว มจรยธรรมคณธรรม ซงจะเปนกำลงสำคญ ในการพฒนาประเทศใหเจรญรงเรองตอไป และประชาชนสามารถดำรงชวตอยไดดวยความผาสกภายใตรม พระบารมตลอดไป

ทงน สำนกงานฯ ขอนำเสนอการดำเนนงานของมลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม และมลนธพระดาบส ซงเปนกลไกสำคญในการขบเคลอนการพฒนาทางดานการศกษา ตามแนวพระราชดำร โดยสำนกงานฯไดรบเกยรตจากนายขวญแกว วชโรทย รองเลขาธการ พระราชวง ฝายกจกรรมพเศษ ประธานกรรมการบรหารมลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม และ ศาสตราจารยเกยรตคณ นายแพทย เกษม วฒนชย องคมนตร และเลขาธการมลนธพระดาบส ทไดกรณาใหสมภาษณถงความเปนมาและการนอมนำแนวพระราชดำรไปปฏบตผานมลนธ ดงกลาวดงน

105

บทสมภาษณ นายขวญแกว วชโรทยรองเลขาธการพระราชวง ฝายกจกรรมพเศษ

ประธานกรรมการบรหารมลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานพระบรมราชานญาตใหจดตงสถานโทรทศนขน ทโรงเรยนไกลกงวล อำเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ เพอดำเนน “โครงการศกษาทางไกล ผานดาวเทยม” โดยเปนแมขายการถายทอดระบบทางไกลผานดาวเทยม สงสญญาณออกอากาศแพรภาพ ไปยงโรงเรยนตางๆ ในเครอขายทวประเทศ ซงนอกจากจะเปนการนำเทคโนโลยมาใชเสรมสราง ประสทธภาพการเรยนการสอนใหขยายไปสชนบทหางไกล ซงไมมใครคดทำมากอนแลว ยงเปนการสราง โอกาสทางการศกษาทมคณภาพและมาตรฐานเดยวกน ระหวางโรงเรยนชนบททองถนทรกนดาร และโรงเรยนในเมอง รวมทงชวยใหประชาชนไดนำมาพฒนาคณภาพชวตความเปนอยทดขน ตลอดจน บรรเทาปญหาของโรงเรยนในจงหวดหางไกลและโรงเรยนในชนบททขาดแคลนครสอนวชาเฉพาะหรอ สอนวชาสามญ โดยพระองคไดมพระราชดำรใหจดตง “มลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม” เพอบรหาร

106

จดการและดำเนนโครงการดงกลาว ซงในปจจบนมโรงเรยนตางๆทวประเทศเขารวมโครงการฯ เพอแกไข ปญหาการขาดแคลนครไดอยางมประสทธภาพดยง

ปจจบนโรงเรยนทจดการศกษาทางไกลผานดาวเทยม มจำนวนกวา ๒๔,๐๐๐ โรงเรยน ซงรวมถงโรงเรยนปอเนาะในจงหวดชายแดนภาคใต โดยเปดสอนวชาสามญตงแตระดบประถมศกษา ถงมธยมศกษา โครงการนไมไดมประโยชนเฉพาะในประเทศไทยเทานน ไดถายทอดไปยงโรงเรยน และมหาวทยาลยในประเทศตางๆ ไดแก ลาว พมา เวยดนาม จน สงคโปร กมพชา และวดไทย ๑๕ แหง ในรฐกลนตน ประเทศมาเลเซย สอนภาษาไทย พทธศาสนา และวฒนธรรมไทยใหกบคนมาเลยเชอสาย ไทยดวย

“ครต” คณครพระราชทานผานดาวเทยม

ตลอดระยะเวลา ๑๖ ปทผานมา มลนธ การศกษาทางไกลผานดาวเทยมไดจดการศกษา โดยการถายทอดการเรยนการสอนหลกสตร ขนพนฐานจากโรงเรยนวงไกลกงวล หวหน ซงเปน โรงเรยนของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ฉะนน การรบฟงการเรยนการสอนจากโรงเรยนนเทากบ ไดรบฟงการเรยนการสอนทพระราชทานจาก โรงเรยนของพระองคทานในรปแบบ “ถายทอดสด

๑ ชอง ๑ ชน” สอนโดยครคนเดยวกน วชาเดยวกน เวลาเดยวกน คณภาพมาตรฐานเชนเดยวกน กบนกเรยนโรงเรยนวงไกลกงวล เพอเปนการเปดโอกาสใหโรงเรยนตางๆ ทขาดแคลนครโดยเฉพาะ ครประจำวชา สามารถดำเนนกจกรรมการเรยนการสอนไดเทาเทยมกน อกทงชวยใหเดกนกเรยน ในตางจงหวดผดอยโอกาสและยากจนรสกวาตนมไดถกทอดทง แตไดรบพระราชทานการศกษา ผาน “ครต” หรอเครองรบโทรทศน ถายทอดการเรยนการสอนสหองเรยนแตละหอง แตละชนเรยน ในโรงเรยนตางๆ ทวประเทศ โดยแตละโรงเรยนตดตงจานดาวเทยมเพยงจานเดยว และตดตงเครอง รบสญญาณ (IRD) จำนวนเทากบจำนวนหองเรยนเทานน กสามารถรบสญญาณได

“ศกษาทศน” รายการพระราชทาน... คนหาความรจากพนทและภมปญญาทองถน

นอกจากหลกสตรขนพนฐานแลว พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานรายการ “ศกษาทศน” หรอ Quest for Knowledge เปนรายการทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว นกเรยนและคร โรงเรยนวงไกลกงวล เดนทางไปทศนศกษานอกสถานท ศกษาหาความรจากพนทและภมปญญาทองถน ในเรองภมศาสตร ประวตศาสตร สถานททองเทยว และศลปะแขนงตางๆ โดยพระราชทานใหมการ

107

บนทกเทปการเรยนการสอน อาท การดแลปรบปรง คณภาพดนในโครงการอางเกบนำเขาเตา กจการ ฝนหลวง โดยทรงหยบยกประสมประสานเรองราว ตางๆ ทมแงคดชวนตดตาม ทรงแสดงแผนภมททรง วาดและภาพถายฝพระหตถเปนสอการสอน ซงแสดงถงพระปรชาสามารถในศาสตรแขนงตางๆ นบวามพระมหากษตรยพระองคเดยวในโลกททรง สอนนกเรยนในลกษณะเชนน

มลนธฯ มอบอปกรณ และจดการเรยนการสอน

สำหรบวธดำเนนงาน มลนธฯ จะจดสรรอปกรณรบสญญาณ ดาวเทยมใหแกโรงเรยนราชประชานเคราะหทวประเทศ และ ดำเนนการซอมแซมและจดสรรให ใหม ในกรณชำรดหรอ เสอมคณภาพ ตลอดจนจดสรรกลอง Video Conference เพอ การศกษาสอสาร ๒ ทาง รวมทงสงสญญาณการเรยนการสอน ใหแกโรงเรยนราชประชานเคราะหทกแหง

นอกจากน มลนธฯ ไดรวมกบศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต หรอ NECTEC นำเทปทบนทกการเรยนการสอนจากโรงเรยนวงไกลกงวล มาปรบปรงและจดทำในรปแบบ e-Learning ตามโครงการในพระราชดำรของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร โดยนำ เทปการสอนทกกลมสาระสงกลบไปใหครประจำวชาทโรงเรยนวงไกลกงวลตรวจสอบความถกตอง กอนจะนำเขาระบบคอมพวเตอรแมขาย (Server) เพอเผยแพรตามโรงเรยนตางๆ ทรวมโครงการ เพอการสอนเสรมดวยอนเทอรเนตนอกเวลาเรยน โดยมลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยมจะจดสรร คอมพวเตอรแมขายใหแกโรงเรยนราชประชานเคราะหทกแหง

พฒนาการศกษาทางไกล... สความเปนสากล

มลนธฯ ไดพฒนาจดการศกษาทางไกลผานเครอขาย อนเทอรเนตตามโครงการ DLF e-School โดยจดการเรยนการสอน ทกชนเรยนดวยระบบ e-Learning ท www.dlf.ac.th ซงสามารถ เลอกเขาชมไดทงการถายทอดสด (Live Broadcast) เชนเดยวกบ ทออกอากาศทางโทรทศนในชวงเปดภาคการศกษา หรอเลอกชม รายการยอนหลง (On Demand) ได ตลอดจนไดรบความรวมมอจากกระทรวงการตางประเทศและ วดไทยในตางประเทศ จดตงศนยการเรยนรทางไกลขน ๔ แหง ไดแก วดปาธรรมชาต นครลอสแอนเจลส

108

และสถานกงสลใหญ ณ นครชคาโก ประเทศสหรฐอเมรกา วดศรนครนทร วราราม ประเทศสวตเซอรแลนด และวดไทยธรรมประทป ประเทศฝรงเศส เพอจดการศกษาทางไกลใหลกหลานไทยในตางประเทศ และชาว ตางประเทศทสนใจสามารถเรยนรเกยวกบประเทศไทยไดตามอธยาศย โดยสามารถรบชมไดท www.dlfeschool.in.th ซงเปนการสอน นอกระบบใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง

และตงแตป ๒๕๔๖ มหาวทยาลยโอเรกอน เมองยจน สหรฐอเมรกา ไดจดโครงการอบรมคร สอนภาษาองกฤษใหโรงเรยนทวประเทศไทย ดวยระบบประชมทางไกลผานจอภาพ (Video Conference) ทบรษท ทโอท จำกด (มหาชน) ใหการสนบสนน

เทคโนโลยทธรรมดาแบบไมธรรมดา... เรยบงาย ไดผล และประหยด

เมอป ๒๕๔๙ คณะกรรมาธการเศรษฐกจ และสงคมแหงสหประชาชาต หรอ เอสแคป ไดจด ประชมกลมผเชยวชาญระดบผทรงคณวฒในภมภาค จากนานาประเทศในภมภาคเอเชยแปซฟก อาท ประเทศจน อนเดย อหราน มาเลเซย เนปาล ปากสถาน เกาหล และไทย เพอเตรยมขอเสนอแนะ สำหรบการประชมระดบรฐมนตรในภมภาคเอเชย และแปซฟก วาดวยการใช เทคโนโลยอวกาศ

เพอการพฒนาทยงยน ปรากฏวารายงานผลการประชมดงกลาว ไดชนชมมลนธฯ วา ความรวมมอจาก หลายฝายทงภาครฐและเอกชน รวมถงองคกรระหวางประเทศ และประชาชนทงชาวไทยและชาวตางประเทศ ลวนเปนเครอขายทเขมแขง ซงเปนปจจยหลกททำใหการจดการศกษาทางไกลสมฤทธผลเปนทพสจนได สมควรเปนแบบอยางของความรวมมอดานการจดการศกษาทางไกลในภมภาค ตลอดจนการรจก เลอกใช “เทคโนโลยทธรรมดาแบบไมธรรมดา” เปนเทคโนโลยทเรยบงาย แตไดผลและประหยด เปนสงทผเชยวชาญระดบผทรงคณวฒมความประทบใจ ไมวาเปนลกษณะการจดการหองเรยนตนทาง ทประหยด หรอการสอสาร ๒ ทางดวยระบบ TV Conference ในลกษณะ ๒ Way Audio, ๑ Way Visual ทปลายทางเหนภาพและไดยนเสยงตนทาง สวนตนทางไมเหนภาพ แตไดยนเสยงปลายทาง สามารถ โตตอบกนไดโดยผเชยวชาญเหนดวยวา ตนทางไมจำเปนตองเหนปลายทาง ๔ ลานคน เนองจาก ไมสมเหตผลและไมคมคา

เรยนผาน “ครต” ผลสมฤทธทพสจนได

ผลสมฤทธทางการศกษาจากการเรยนกบระบบการศกษาทางไกลผานดาวเทยม หรอ “ครต” เปนทนาพอใจอยางยง และมสถตสงขนทกป โดยนกเรยนในโครงการศกษาทางไกลผานดาวเทยม

109

ทไดเกรดเฉลย ๓.๕ ขนไป มลนธราชประชานเคราะห จะสนบสนนทนการศกษา ใหไดรบการศกษาตอ ในระดบปรญญาตร โดยขณะนมนกเรยนทจบจาก โรงเรยนราชประชานเคราะหทวประเทศดวยระบบ ทางไกลผานดาวเทยมจากทกภาคของประเทศ จำนวน ๖๘๔ คน สามารถเขาศกษาตอในระดบอดม ศกษาและประสบความสำเรจเปนจำนวนมาก อาท มผจบการศกษาระดบอดมศกษาในป ๒๕๔๔ และ ๒๕๔๕ โดยไดรบเกยรตนยมอนดบหนง

จำนวนปละ ๔ คน ในป ๒๕๔๖ จำนวน ๕ คน ป ๒๕๔๗ จำนวน ๑๒ คน ป ๒๕๔๘ จำนวน ๒๔ คน ป ๒๕๔๙ จำนวน ๒๒ คน และป ๒๕๕๐ จำนวน ๒๕ คน ซงจะเหนไดวามแนวโนมเพมขนในทกๆ ป นอกจากน มนกเรยนทเรยนจบจาก “ครต” และเรยนจบถงระดบปรญญาโท หรอไดรบทนพระราชทาน เขาเรยนระดบอดมศกษา มความสามารถจนไดรบรางวลชนะเลศการแขงขนโตเถยงปญหาทางกฎหมาย โดยการแถลงดวยวาจาในชนศาลอทธรณ รวมกบ ๒๐ มหาวทยาลย หรอแมแตชาวเขาเผาลซอกสามารถ ประสบความสำเรจ โดยศกษาตอในคณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยธรกจบณฑตย หรอนกเรยน ในโรงเรยนปอเนาะ ทมนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๖ ประมาณ ๑๐๐ คน สามารถสอบเขามหาวทยาลย ไดถง ๗๐ คน

สงเหลานพสจนไดวาการศกษาทางไกลผานดาวเทยม หรอ “ครต” ไมไดดอยกวาการเรยน ในชนเรยนปกต อกทงการเรยนจากโทรทศนผานดาวเทยมชวยฝกฝนใหเดกนกเรยนรจก “รกด รกเรยน” ตรงตอเวลา มระเบยบวนยในการเรยนรดวยตนเอง พงตนเอง สามารถจบใจความ ยอความ เกบสาระของบทเรยน และ ตดตามเรองราวได และจากการททางโรงเรยนวงไกลกงวล ไดกำหนดวชาชพให เปนวชาเลอก เชน การโรงแรม ชางกล ฯลฯ ชวยใหนกเรยนทจบมธยมศกษาปท ๖ สามารถชวยตนเองไดเพมขน ไมตองเปนภาระกบผปกครองและสงคม

นอกจากน มลนธฯ ยงใหความสำคญเปนอยางยงกบการสงเสรมนกเรยนใหรกความเปนไทย ซงเปนสงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงหวง คอ กรยามารยาท จรยธรรม คณธรรม มใชการเรยนหนงสอ เพยงอยางเดยว แตนกเรยนควรรจกชวยเหลอตนเองและสงคม มความเมตตากรณา เออเฟอเผอแผ รจก กตญญกตเวทตอผมพระคณ โดยเนนใหนกเรยนรทนเทคโนโลยและเรยนรความเปนไทยควบคไปดวย จงจะสามารถเตบโตเปนคนไทยทสมบรณแบบ ชวยพฒนาประเทศชาตไดตอไป

110

บทสมภาษณ ศาสตราจารยเกยรตคณ นายแพทย เกษม วฒนชยองคมนตร และเลขาธการมลนธพระดาบส

ตงมลนธพระดาบส... สรางอาชพ... พฒนาผดอยโอกาส

ในการพฒนาคนนน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว มพระราชวนจฉยเกยวกบการมองคนไทยวา จะทำอยางไรใหราษฎรของพระองคพนทกข มความสข สามารถพฒนาศกยภาพไดอยางเตมท ไดม พระราชดำรตงมลนธอานนทมหดล เพอใหทนการศกษาแกผทเรยนเกงทสดไปศกษาวชาการทด ทสดของโลก ไดแก วชาการแพทย และสาขาอนๆ ในระยะตอมา เพอกลบมารบใชประเทศชาต สวนกลม ทพนวยเรยนแลว แตไมไดรบการศกษา ไมมสมมาอาชวะอะไร ทรงรบสงวา นาจะใหไดรบการฝกวชาชาง สกสาขาหนง เพอจะไดชวยตนเองและครอบครว เมอสามารถชวยครอบครวไดแลวกจะเปนกำลงในการ ชวยสงคม เดกกลมนสชวตดวยตนเองดวยความยากลำบาก อาจจะทำสงทไมดไมงามใหกบสงคม พระองคจงมพระราชดำรทจะเปลยนชวตของคนเหลานนใหดขน ซงเปนทมาของโรงเรยนพระดาบส

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชดำรใหโรงเรยนพระดาบสรบนกเรยนรนแรก ในป ๒๕๑๘ จำนวน ๖ คน เพอเรยนชางวทย ซงสำเรจการศกษาในป ๒๕๑๙ โดย พลตำรวจตร สชาต เผอกสกนธ เปนผรบสนองพระราชดำร ซงขณะนน ทานเปนอธบดกรมไปรษณยโทรเลข เนองจาก สำเรจการศกษาดานวศวกรรมศาสตร ทานจงมความเชยวชาญในงานชางตางๆ จงไดขอทไรกวาๆ จาก สำนกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย บรเวณตรงขามหอสมดแหงชาต เทเวศร ตงโรงเรยนพระดาบสขน

111

ปจจบน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเปนองคประธานกรรมการกตตมศกด สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ทรงเปนองครองประธานกรรมการกตตมศกด และ พลอากาศเอก กำธน สนธวานนท เปนประธานกรรมการ

เหตใดใชชอ “พระดาบส”

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานนามโรงเรยนวา “พระดาบส” โดย ทรงเปรยบเทยบกบเรองจนทโครพ ทเขาไป เรยนรกบพระฤาษในปา เขามาอยมากนเรยนวชา กบพระดาบส เพราะผกพนกน ไมใชสอนเฉพาะ วชาชาง แตใหวชาความดดวย เมอออกไปแลว จะไดเปนคนด วชาระเบยบวนย โทษของอบายมข ถาสามารถเรยนจนจบ เรามนใจวาศษยพระดาบส จะเปนคนด แตทกปกจะมคนปรบตวไมได เชน อดบหรหรอเหลาไมได ถกหกคะแนน ตองออกไปประมาณปละ ๕ - ๑๐ คน

โรงเรยนพระดาบสเปดกวางสำหรบผดอยโอกาส ทมความตงใจจรง

โรงเรยนพระดาบสเปดใหการศกษาโดย ไมจำกดเพศ วย ศาสนา ถนฐานทอย หรอวฒของผท จะเขามาเปนศษยพระดาบสแตอยางใด เพยงอานออก เขยนไดกเพยงพอ โรงเรยนจะมการอบรมวชาชพควบค ไปกบการอบรมดานคณธรรมและจรยธรรม เพอให ศษยพระดาบสสามารถดำเนนชวตในทางทชอบทควร เปนผมความรควบคคณธรรม มความประพฤต เรยบรอยเปนพลเมองด เพอสรางสรรคประโยชน

ใหสงคมและประเทศชาตตอไป

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงรบสงวาตองไมสรางเงอนไขในการรบเขา เพราะถาสราง เงอนไขมาก คนจนจะไมมสทธเขามาเรยนได ทรงรบสงวาไมใชมาเรยนเพราะพอแมใหมา แตมาเพราะ ตนเองตองการจะเรยน เพราะเปนผใหญมความรบผดชอบ ตรงนคอเงอนไขหลกของเรา ปจจบนมผสำเรจ การศกษาจากโรงเรยนพระดาบส และออกไปประกอบอาชพตางๆ แลวกวา ๓,๐๐๐ คน

วธการเรยนการสอนของโรงเรยนพระดาบส ซงรบสนองมาจากพระราชดำรพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว มเปาหมายในการฝกชางฝมอ และฝกใหเปนคนด ศษยพระดาบสมจดเดน คอ เปนผม อปนสยดและมความสามารถ มความขยน และรบผดชอบตองาน

112

เดกทมาเรยนมพนฐานความรและสภาพแวดลอมทแตกตางกน เราไมจำกดเรองความร พนฐาน เพยงอานออกเขยนไดกรบมาสอนเสรม เดกสวนใหญจบมธยมปท ๓ หรอปท ๖ แตเนองจาก ความยากจนและเกดวกฤตในชวตจงสมครเขาเรยน สวนใหญมาจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอ อายระหวาง ๑๘-๓๕ ป เคยรบอายเกน ๓๕ ป ปรากฏวาเรยนไมไหว ขณะนรบปละ ๑๕๐ คน อยประจำทโรงเรยน เราเคยรบนกเรยนแบบไป-กลบ แตไมประสบความสำเรจ เนองจากกนเหลา สบบหร กคดวาลงทนใหอย ประจำดกวา เพอสนองตามแนวพระราชดำร

โครงการหลวงไดคดเลอกเดกชาวเขาใหเขามาเรยน เปนประจำ สำเรจการศกษาไปหลายรนแลว หรอผทประสบภยสนาม เรากไปรบมาเรยน เชน รายหนง สามกบลกเสยชวต เหลอลกคนเดยว ฝากยายไว ตอนทเราไปชวนมาเรยนยงอยในสภาวะทไมสมบรณ ทำใจไมได ตองใหจตแพทยชวยดแลอยประมาณ ๒ เดอน จงสามารถ ปรบตวได และเรยนจบไดงานโรงแรมใกลๆ บาน และสามารถเลยงดลกได

อกรายหนงเปนพนองอยจงหวดลพบร เปนลกทหารยศนายสบ พอไปปฏบตราชการท ๓ จงหวดชายแดน ภาคใต แลวถกฆาตาย เมอพอซงมสทธอยบานหลวงเสยชวตลง ทำใหลกไมมทอย มนายทหารนำมา ฝากเขาเรยน ซงจบการศกษาและมงานทำแลว

๑ ป... กบการใชชวตอยางมคณคา ขณะนโรงเรยนพระดาบส มการสอน ๘ หลกสตร ไดแก หลกสตรวชาชพชางไฟฟาวทยโทรทศน หลกสตรวชาชพชางยนต หลกสตรชางอเลกทรอนกส หลกสตรวชาชพเกษตรพอเพยง หลกสตรชางซอม บำรง หลกสตรเคหบรบาล หลกสตรชางไมเครองเรอน และหลกสตรชางเชอม

สำหรบชางยนตนน เรามโรงฝกงานดแลรถยนต จกรยานยนต เครองจกรกลเกษตร สวนชางไฟฟานกเรยนจะตองสามารถแกไขระบบไฟฟาและเดนสายไฟได ชางคอมพวเตอร สามารถ ซอมเครองคอมพวเตอรได ชางซอมบำรง ๒ กลมสาขา เดกทเรยนจบแลว สามารถดแลซอมบำรง ในหมบานจดสรร บรษทใหญๆ โรงเรยนตางๆ และหมอนำในบรษทใหญๆ สวนสาขาชางเชอมเรมเปด มาได ๒-๓ ป แลว และไดสงนกเรยนไปฝกในบรษทญปน เมอกลบมาไดเปนครชางเชอม ปรากฏวาชางเชอม ของเราเปนทตองการของตลาดแรงงานอยางมาก

นอกจากน ยงมหลกสตรใหมคอชางไมเครองเรอน ซงสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร มพระราชดำรวา ชางนนบวนจะหายาก และเปนทตองการ ดงนนจงเปดสอนเพอจะได ถายทอดฝมอตอไป ศษยของเรามความสามารถในดานชางอยาง แทจรง เคยชนะการประกวด และไดงานทำทกคน

113

ตวเขมความรเรองชาง... เสรมการพฒนาจตใจ ในชวง ๑ ป แบงการเรยนออกเปน ๓ ระยะ ไดแก ระยะท ๑ คอ ๓ - ๔ เดอนแรก เรยนรชางพนฐานทกสาขา หมนเวยนกนไปตามสถานชางตางๆ ใหไดรบความรทสามารถ นำไปปฏบตไดจรง ซงถอวาตรงนเปนประโยชนสำหรบชวต สมมตวาเขาเปนชางซอมบำรง ถาสขภณฑในหมบานเสย ตองซอมได สามารถเดนสายไฟได ซงทำใหนายจางพอใจมาก เดกจะตระหนกไดวา วชาชางทกสาขาเชอมโยงกน ซงควร ใหความสำคญในการผลตแรงงานสาขาชางใหมาก เพอรองรบการพฒนาในดานอตสาหกรรม ๘ เดอนทเหลอ จะศกษาตามสาขาในหลกสตร โดยระยะท ๒ ใน ๖ เดอนแรกจะเรยนทฤษฎและฝกปฏบตในหองทดลอง สวนระยะท ๓ คอ ๒ - ๓ เดอนสดทาย จะออกไปเรยนรจากประสบการณ โดยการฝกงานทโรงงาน หรอบรษทตางๆ

นอกจากน ในชวง ๔ เดอนแรก นกเรยนจะไดรบการปรบฐานความร และพฒนา ในดานจตใจ โดยไดจดใหมการเรยนวชาศลธรรม จรยธรรม ในวนศกรและวนเสาร สวนวนอาทตย ฝกใหเปนผมจตอาสา โดยการบำเพญประโยชนตอสาธารณะ เชน ทำความสะอาดลานวดใกลๆ อาท วดราชาธวาส เพอเปนการฝกใหเดกรจกคนสสงคม สวนวนอนๆ กเรยนหนงสอตามปกต

หากถามวาทำไมลกศษยพระดาบสจงแตกตางจากศษยจากสถาบนอน นายจางจะใหเหตผลวา ศษยพระดาบสไดรบการกลอมเกลาในเรองอปนสย ทงในเวลาเรยนหนงสอ และขณะรบประทานอาหาร รวมกน ดาบสอาสาจะสอดใสเรองวนยและเรองพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทงน เพอสรางจตสำนกวา ความร ประสบการณ และหลกปฏบตตนตางๆ ทไดเรยนรมา เนองจาก พระมหากรณาธคณของพระองค เดกจะตองรบทราบวาเมอสำเรจการศกษาแลว จะตองประพฤตตนเปนคนด และใหตระหนกในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวตลอดเวลา เมอสำเรจการศกษา จะไดรบพระราชทานประกาศนยบตรจากสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ททรงม พระเมตตา ซงชวยสรางความภาคภมใจใหแกศษยพระดาบสและครอบครวเปนอยางมาก

จบแลวพฒนาสระดบมาตรฐานของประเทศ... พระราชทานทนเรยนตอ หลกสตรการเรยน ๘ สาขานถอวาเปนสาขาทประเทศชาตตองการ โดยเฉพาะในระดบ ชางฝมอ ซงคนไทยมความสามารถดานนมาก เมอเรยนจบหลกสตรของโรงเรยนพระดาบสแลว ไดสนบสนน ใหไปสอบมาตรฐานฝมอแรงงานของกระทรวงแรงงาน เพอพฒนาสระดบมาตรฐานของประเทศ (Thailand Quality Qualification Standard) ซงสอบไดทกคน โดยทกปไดพยายามสงเสรมใหนกเรยน ประมาณ ๑๕๐ คน ผานการทดสอบน

114

ทงน นกเรยนของเราทมาจากครอบครวยากจน ประมาณรอยละ ๘๐-๙๐ ไดมโอกาสเขาทำงานในบรษทเอกชน และ นกเรยนทมความตงใจและเรยนดเปนพเศษ รอยละ ๓-๔ ไดรบ การคดเลอกจากคณะกรรมการใหไดรบพระราชทานทนการศกษา เพอเรยนตอ ซงสำเรจการศกษาแลวหลายคน และบางสวนไดกลบไป ชวยงานทางบาน

โครงการลกพระดาบส และการขยายการเรยนการสอน

ไดมการจดตง “โครงการลกพระดาบส” ขน ทอำเภอบางพล จงหวดสมทรปราการ เพอเปน ศนยกลางการเรยนร และถายทอดเทคโนโลยทาง ดานการเกษตรสมนไพร การใชพลงงานทดแทน และอนๆ จดการเรยนการสอนแกศษยพระดาบส ในหลกสตรการเกษตรพอเพยงซงมทงเกษตร ปศสตว ประมงนำกรอย เลยงกง เลยงปลา เพาะเหด ปลกผก ไฮโดรโปนกส (แบบไรดน) หลกสตรเคหะบรบาล

สำหรบสตร ซงแยกเปน ๒ ดาน คอ การดแลเดกเลกและดแลผสงอาย หลกสตรนเรมมาประมาณ ๕ ปแลว ไดผลดมาก และหลกสตรชางไมเครองเรอน นอกจากน ยงรบประชาชนทวไปมาเรยนแบบเชาไปเยนกลบ เพอฝกอาชพเสรม เมอจบแลวจะมอปกรณใหเพอนำไปประกอบอาชพ

นอกจากน ไดมการจดตงโครงการฝกอาชพจงหวดชายแดนภาคใตตามแนวทางโรงเรยน พระดาบส ทจงหวดยะลา โดยศนยอำนวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอบต.) เหนวาควรจะ ใหโอกาสเดกหนมสาวชาวมสลม หรอชาวไทย-มสลม ไดรบการฝกอาชพ เพอสรางงานและรายได โดยทางมลนธพระดาบสสงครไปชวยสอน และสงนกเรยนใหมาดงานทกรงเทพฯ ดวย สำเรจการศกษา รนแรกเมอป ๒๕๕๓ จำนวน ๓๙ คน ใน ๒ หลกสตร คอชางยนตและชางไฟฟา และไดงานทำแลวทกคน ขณะนรบรนท ๒ แลว

ศษยพระดาบสเรยนจบอยางมคณภาพ... เกงและด

เมอทบทวนถงคาใชจายประมาณ ๖ - ๗ หมนบาทตอคนตอป นบวาไมแพง เพราะได เปลยนชวตคนใหดขนปละประมาณ ๑๕๐ คน ซงเงนจำนวนนเมอเขาทำงานเพยง ๑ ป กนบวาคมคาแลว ทเหลออก ๒๐-๓๐ ป ถอเปนกำไร เราเคยสำรวจอตราเงนเดอนของเดกทสำเรจออกไปทำงานไดรบ เงนเดอนประมาณ ๘,๐๐๐-๑๐,๐๐๐ บาทเศษ ซงนบวาดมากสำหรบผทไมมพนฐานอะไรมากอนเลย จงนบวาเปนการลงทนทคมมาก

115

เราจางครวฒปรญญาตรดาน วศวกรรมศาสตรจากตางประเทศมาสอน หลกสตรชางเชอมในโรงงาน ขณะทไมจำเปน ตองใชแรงงานวฒในระดบนน ดงนน จงควรประสานเชอมโยงกบโรงงานตางๆ เพอใหนกศกษาทสำเรจหลกสตรแลว ไดทำงาน นอกจากน ผทสำเรจการศกษาทาง ดานชางไมเครองเรอน ยงเปนทตองการของ ตลาดแรงงานอยางมากดวย ซงทำใหเราตอง ใหความสำคญกบการผลตแรงงานสายชาง

อยางมคณภาพ มสมรรถนะความสามารถ และมความอดทน ขยนหมนเพยรในการฝกฝนควบคกน ไปดวย

โรงเรยนนายรอยตำรวจไดสงนายตำรวจมาชวยในเรองการฝกวนย และการปรบปรง อปนสยใหมความอดทน อดกลน ซงสงผลดตอการฝกงาน เมอคราวสงไปฝกทโรงงานในประเทศญปน จงไดรบความชนชมมาก เนองจากญปนใหความสำคญในเรองระเบยบวนย และเมอรวมในเรอง ความฉลาดทางอารมณ (EQ) เขาดวยแลว ทำใหไดผลผลตทสงและมคณภาพมากขนเพราะสามารถ ทำงานอยางมความสข

ดาบสอาสา... เครอขายการเรยนการสอน ระบบครอาสาม ๒ รปแบบ คอ แบบท ๑ การสรางเครอขายพนธมตรชวยตงแตตน เชน สถาบน เทคโนโลยพระมงกฎเกลาพระนครเหนอ ชวยดแล อปกรณการเรยนการสอน สงอาจารยมาชวยเปน ประธานหลกสตร หรอสอนดวย มหาวทยาลยเทคโนโลย สวรรณภม สงอาจารยและเครองมอมาชวย และสถาบน พฒนาฝมอแรงงานและมหาวทยาลยเทคโนโลย ราชมงคลพระนคร วทยาเขตเทเวศร สงอาจารยมา ชวยสอน เปนตน

อกประเภทหนง คอ ผททำงานอยตามกระทรวง ทบวง กรม หรอทำงานตามบรษทหางราน หรอคร อาจารยทเกษยณอายแลว สมครมาเปนพระดาบสอาสา ผอำนวยการโรงเรยนชวยกนคดเลอกวา ใครจะเขามาสอนวชาอะไรบาง นอกจากวชาชพ ยงมวชาพฒนาทกษะชวต วชาประวตศาสตรชาตไทย ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง สถาบนของชาต ศลธรรม พทธธรรม โดยใชหลกสตรนกธรรมตร

116

งบประมาณจากทรพยสนสวนพระองค และผมจตศรทธา

ปจจบนมลนธพระดาบส ตองใชงบประมาณในเรอง ของวสดอปกรณ และเครองมอจำนวนมากตอผทเขามาเรยน ในโครงการมลนธพระดาบสแตละราย ซงในแตละปมลนธ พระดาบสสามารถรบศษยพระดาบสไดประมาณ ๑๕๐ คน ตอป งบประมาณทใชจายนนสวนใหญไดรบมาจาก ทรพยสนสวนพระองคเปนหลก และอกสวนหนงมาจาก ผมจตศรทธา หางรานตางๆ ชวยเหลอสงเคราะห

ทงเครองมออปกรณและครฝก สวนคาใชจายประจำไดรบบรจาคเปนเงนสด รวมทงไดรบบรจาค เพอกอสรางอาคารเรยน เชน เมอเรวๆ น คณชมพล พรประภา และครอบครว ไดสรางอาคารเรยนให ๑ หลง บรษทตะวนออก ฮอลลเมอร ในกลมวทรยและปกรณ สรางอาคารให ๑ หลง เปนอาคารเรยน ของเดกผหญง พรอมโรงอาหารและหอพกดวย

ทงน มลนธฯ จะตองบรหารการใชจายใหเพยงพอ เพราะตองดแลคาใชจายใหผทเขามาเรยน ตงแตตนจนจบ

โรงเรยนพระดาบส... ตนแบบการพฒนาคนและสงคม

ควรมการขยายผลการเรยนการสอนในแนวทาง ของโรงเรยนพระดาบส อาจดำเนนการโดยภาครฐหรอ ภาคเอกชน เพอฝกชางฝมอตางๆ ทตลาดแรงงานตองการ บรษทใหญๆ ทมการทำกจกรรมเพอสงคม (Corporate Social Responsibility : CSR) อาจพจารณาเปดโรงเรยน ลกษณะดงกลาวในถนทรกนดาร เพอผลตบคลากรดาน อตสาหกรรมและเกษตรกรรม โดยสรางเครอขายกบครผฝก ซงทำไดไมยากในการออกแบบระบบโรงเรยนในแนวทางของโรงเรยนพระดาบสในพนทตางๆ เพอพฒนาคน ใหมอาชพ เปลยนแปลงคณภาพชวตใหดขนอยางมนคง เปนการคนกำไรใหกบสงคม

ทรงมองประชาชนเสมอนลกหลาน... ทรงใหความรก ความหวงใย และความสำคญอยางเทาเทยมกน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมองประชาชนทกคนเสมอนลกหลาน พระองคทรง ใหความรก ความหวงใย ทรงใหความสำคญกบลกทกคน ไมวาจะอยในเมอง หรอบนดอย ไมวาจะยากดมจน ไมวาจะฉลาดมากหรอนอย ไมวาจะมโอกาสมากโอกาสนอย ทำใหพระองคมพระราชดำรวาจะทำอยางไร ใหลกแตละคนสามารถทจะพฒนาตนเองไดสงสด พงตนเองได ผทมพนฐานทดมากอยแลวกขอใหตอยอด

117

ขนไปอก เพอกลบมาชวยคนอนชวยสงคม เชน ลกศษยคนหนงเปนเจาของโรงงาน ๔ โรงงาน ในพนท อำเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร และสำนกอยเสมอวาทไดรบโอกาสชวตอยางน เพราะวาโรงเรยน พระดาบสมอบให จงไดตงแหลงเรยนรคลายๆ โรงเรยนพระดาบสขนในพนท

ดวยพระอจฉรยภาพและสายพระเนตรอนยาวไกล พระองคทรงทราบวาจะชวยประชาชน แตละกลมและแตละพนทอยางไร ทรงตงพระราชหฤทยใหลกทกคนสามารถชวยตนเอง ครอบครว และชวยสงคมได นบเปนบญของคนไทยทไดรบพระมหากรณาธคณพระราชทานแนวพระราชดำร โครงการตางๆ มากมาย เพอใหลกแตละคนไดรบการพฒนาสงสด และพระองคทรงหวงวา ลกบางคน เมอชวยตนเองไดแลวจะสามารถชวยผอนตอไป ซงตรงนจะทำใหประชาชนของพระองคมความร รก สามคค

๓. แนวพระราชดำรดานสงคมสงเคราะหและสวสดการ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว มพระราชดำรวา การใหหรอการ ส ง เ ค ร าะห ช ว ย เหล อ ผ ท ไ ด ร บ ความทกขยากลำบาก จะชวยทำใหโลกนมความสงบรมเยน และชวยให ทกคนสามารถอยรวมกนในสงคม ไดดวยความสข โดยทรงมหลกการ ในการพระราชทานความชวยเหลอวา “ให เพอใหชวยตนเองได” ดงนน พระองคจงทรงมงมนสงเสรมฐานะ ความเปนอยของราษฎรให “พออย พอกน” และสามารถพงตนเองได

ซงจะชวยใหพวกเขามความมนคงในการดำรงชวต อนจะสงผลใหประเทศชาตมความเจรญรงเรอง และมความมนคงในทสด

นอกจากน หากราษฎรประสบความเดอดรอนจากภยพบตตางๆ พระองคจะพระราชทาน ความชวยเหลอในทนททนใด จนอาจกลาวไดวา เมอเกดความทกขแกราษฎรขน ณ ทใด พระบาทสมเดจ พระเจาอยหวจะทรงประทบอย ณ ทนน หรอหากเสดจฯ ไปชวยเหลอดวยพระองคเองไมได จะทรงม พระกรณาโปรดเกลาฯ ใหขาราชบรพารททรงไววางพระทยเดนทางไปใหความชวยเหลออยางทนการณ โดยมรบสงวา “ไปใหไว ไปใหถง ไปใหเรว”

สำหรบพระราชดำรดานสงคมสงเคราะหและสวสดการ อาท

118

๓.๑ โรงงานแขนขาเทยมพระราชทาน โดย พระราชทานพระราชทรพยสวนพระองคจดตงขน เพอให บรการอวยวะแขนขาเทยมสำหรบทหารพการ ทงน ในระหวาง ฝกหดการใชอวยวะแขนขาเทยม และฟนฟสมรรถภาพ จะได พจารณาความถนดและความตองการของผปวย เพอฝกอาชพ ตอไป โดยไดมการจดตงศนยฝกอาชพใหแกทหารผานศกพการ ภายในโรงพยาบาลพระมงกฎเกลาดวย

๓.๒ งานคนไขในพระบรมราชานเคราะห ตงขนเพอชวยเหลอราษฎรเจบปวยทยากจน ซงทรงพบในระหวางเสดจฯ ทรงเยยมราษฎรทวประเทศ รวมถงผทหนวยแพทยพระราชทาน หนวยแพทย ทตามเสดจฯ แพทยหลวงหรอผแทนพระองคพบ หรอผทมหนงสอมาขอพระราชทานการรกษาทวไป ใหความชวยเหลอจดสงคนไขเขาโรงพยาบาล และตดตามผลระยะยาวไปจนกวาจะสนสดการรกษา ๓.๓ มลนธสายใจไทย ในพระบรมราชปถมภ โดยทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจดตงมลนธสายใจไทย เมอวนท ๒ เมษายน ๒๕๑๘ เพอชวยเหลอทหารทบาดเจบ หรอพการจากการปฏบตราชการสนามทวประเทศ เยยมเยยนใหกำลงใจในระหวางการรกษา ชวยตดตาม ทวงถามสทธราชการใหแกผทไดรบสทธลาชา สอบถาม ทกขสข ใหความชวยเหลอดานอาชพหรอการศกษาแก ทหารพการและครอบครว มอบเงนชวยเหลอแกครอบครว ผเสยชวต และสำหรบผบาดเจบทพพลภาพใหรบเปนรายเดอนตลอดชพ

๓.๔ งานฎการองทกข ในชวงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเสดจพระราชดำเนน เพอทรงเยยมเยยนราษฎรตามภมภาคตางๆ ทวประเทศ มผไดรบความเดอดรอนจำนวนมากเฝาคอย รบเสดจฯ เพอทลเกลาฯ ถวายฎกาอยเสมอ จนถงปจจบนยงคงมราษฎรจำนวนมากทลเกลาฯ ถวายฎกา ผานสำนกราชเลขาธการ ซงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหประสานหนวยงานทมอำนาจหนาทในเรองนน ๆ ตรวจสอบขอมล หากพบวาราษฎรนนไดรบความเดอดรอน กจะใหความชวยเหลอคลคลายปญหาหรอ บรรเทาความเดอดรอนตอไป

ทงน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสำนกราชเลขาธการ จดทำ “โครงการพระราชทานความชวยเหลอ” เพอใหความชวยเหลอแกราษฎรททลเกลาฯ ถวายฎกา เพมเตมจากขนตอนดงกลาวขางตน ซงหากพบวาราษฎรรายใดยงมความเดอดรอนอย จะสงใหคณะกรรมการ โครงการฯ พจารณาใหความชวยเหลอทเปนรปธรรมอยางชดเจนตามหลกเกณฑ อนเปนการพระราชทาน ความชวยเหลอโดยตรง เพอใหมคณภาพชวตทดขนอยางยงยนในทสด นอกจากน หากพบวาราษฎร

119

กลมใดไดรบความเดอดรอน ขาดแคลนปจจยในการ พฒนาคณภาพชวตดานตางๆ แมวาจะมไดทลเกลาฯ ถวายฎกา โครงการฯ จะพจารณาใหความชวยเหลอ ใหมคณภาพชวตทดขน ตามความเหมาะสมตอไป ทงน ในขณะทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทาน ความชวยเหลอตอราษฎรททลเกลาฯ ถวายฎการองทกข ในเรองตางๆ ทรงหาทางใหราษฎรทไดรบการชวยเหลอ

เหลานรจกชวยเหลอตนเอง และสามารถพงพาตนเองไดอยางยงยนตอไปดวย

การทมราษฎรจำนวนมากทลเกลาฯ ถวายฎกา แสดงถงความเชอมนและความศรทธาทมตอ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว และตระหนกในนำพระทยทเปยมลนดวยพระเมตตา ทพระราชทาน ความชวยเหลอตอราษฎรของพระองค ประดจบดาทดแลบตรดวยความรกและเมตตาอยางสมำเสมอ ตลอดมา โดยไมเคยทรงเลอกวาเขาเหลานนจะเปนใคร ทงยงแสดงถงความไมมชองวางระหวาง “พระเจาแผนดน” กบ “ราษฎร” ซงไมมแผนดนใดในโลกนเสมอเหมอน ๓.๕ มลนธราชประชานเคราะห ใน พระบรมราชปถมภ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ จดตงขน สบเนองจาก มหาวาตภยพายโซนรอน “แฮเรยต” ทแหลมตะลมพก อำเภอปากพนง จงหวดนครศรธรรมราช เมอป ๒๕๐๕ มผเสยชวตประมาณ ๑,๐๐๐ คน และทำความเสยหายแก ภาคใตถง ๑๒ จงหวด พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเปนหวงผประสบภย และทรงตดตอขอเครองบน จากกองทพอากาศใหกรมประชาสงเคราะหเดนทาง ไปชวยเหลอประชาชนโดยดวน รวมทงทรงพระกรณา โปรดเกลาฯ ใหสถานวทย อส. พระราชวงดสต ประกาศเชญชวนใหผมจตศรทธาบรจาคทรพยและ สงของเพอชวยเหลอผประสบภย ทรงรบและพระราชทานสงของดวยพระองคเองเปนเวลา เดอนเศษ นบเปนการใชสอวทยในกจการลกษณะนเปนครงแรก ทงนมผบรจาคทรพยถง ๑๑ ลานบาท และสงของมลคาประมาณ ๕ ลานบาท ทรงใหจดและขนสงสงของไปบรรเทาภยแกประชาชนตลอดเวลา และจดซอมแซมบานและทพกใหผประสบภย รวมทงเครองมอประกอบอาชพ หลงจากการใหความชวยเหลอ บรรเทาทกขแกผประสบภยเฉพาะหนาแลว พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานเงนบรจาค สวนทเหลอจำนวน ๓ ลานบาท ใหเปนทนประเดมกอตง “มลนธราชประชานเคราะห” โดยทรงรบไว ในพระบรมราชปถมภ เพอใหการสงเคราะหชวยเหลอและบรรเทาทกขแกราษฎรทประสบสาธารณภย

120

ทวประเทศ และใหการสงเคราะหดานการศกษา แกลกหลานผประสบภย โดยพระราชทานทน การศกษาแกนกเรยนทเรยนดเยยมในโรงเรยน ราชประชานเคราะหฯ และเดกกำพราหรออนาถา ทครอบครวประสบสาธารณภยทวประเทศ จนจบ ชนสงสด รวมทงการบรณะซอมแซมและปรบปรง โรงเรยนราชประชานเคราะหฯ ตามความเหมาะสม ซงขณะนมอยทวประเทศรวม ๔๔ แหง ดำเนนการ

ใหมการปองกนสาธารณภยทวประเทศ ตลอดจนใหการสงเคราะหชวยเหลอแกประชาชนทไดรบ ความทกขยากเดอดรอนประการอน ซงคณะกรรมการบรหารมลนธฯ พจารณาเหนสมควร และไดรบ ความเหนชอบจากมลนธฯ

นอกจากน ไดพระราชทานพระราชทรพยสวนพระองคใหกระทรวงศกษาธการ สรางโรงเรยน ประชาบาลทถกพายพดพง รวม ๑๒ โรงเรยน ใน ๖ จงหวดภาคใต ซงภายหลง พระราชทานชอวา “โรงเรยนราชประชานเคราะห ๑, ๒, ๓, ๔, ๕ ถง ๑๒” ตามลำดบ

ในโอกาสน นายกองเอก ดร.ดสธร วชโรทย รองเลขาธการพระราชวง ประธานกรรมการ บรหารมลนธราชประชานเคราะห ในพระบรมราชปถมภ และผอำนวยการกองงานสวนพระองค ไดใหเกยรตสำนกงานฯ โดยใหสมภาษณเกยวกบการนอมนำแนวพระราชดำรการจดตงมลนธฯ ไปปฏบต บทบาทและการดำเนนงานของมลนธฯ ตลอดจนไดกรณาใหคณะทำงานจดทำหนงสอฯ รวมคณะในการเดนทางไปชวยเหลอและแจกถงยงชพพระราชทานแกผประสบอทกภย ครงใหญ ณ จงหวดนครปฐม เมอวนท ๒๑ ตลาคม ๒๕๕๔ โดยมรายละเอยดดงน

121

บทสมภาษณ นายกองเอก ดร.ดสธร วชโรทยรองเลขาธการพระราชวง

ประธานกรรมการบรหารมลนธราชประชานเคราะห ในพระบรมราชปถมภผอำนวยการกองงานสวนพระองค

มลนธราชประชานเคราะหฯ บรษไปรษณยของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

มลนธราชประชานเคราะห ในพระบรมราชปถมภ เปนเหมอน “ไปรษณย” มหนาทนำพานำพระราชหฤทยของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ซงทรง เปยมลนดวยพระเมตตา พระมหากรณาธคณ และความหวงใยประชาชน ไปพระราชทานแกผประสบสาธารณภยทวประเทศ เชน นำทวม พาย ดนถลม ไฟไหม อากาศหนาวจด

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจะทรงตดตามเหตการณอยาง ใกลชด และทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหมลนธฯ จดหนวยสงเคราะห เคลอนทนำสงของพระราชทาน อาท เครองอปโภคบรโภคทจำเปน และเปน ประโยชนกบประชาชนผประสบภยแตละประเภท ออกไปรวมปฏบตงาน

กบสวนราชการตางๆ เพอเปนขวญและกำลงใจแกประชาชนทจะฟนฟการประกอบอาชพใหกลบคนเชนเดม หรอดกวาเดม รวมทงการใหความชวยเหลอในระยะยาว โดยการพจารณาสงเคราะหแกเดกทประสบ สาธารณภยใหไดรบทนพระราชทานการศกษาสงเคราะหดวย

122

เวลาไปพบประชาชนผมจะบอกอยตลอดเวลาวา เราไมใชผแทนพระองค แตเปน “บรษไปรษณย” คอ เรานำความหวงใยของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไปสประชาชนทไดรบ ความเดอดรอน เปนหนาทของบรษไปรษณยทมเจานายพระนามวา “พระบาทสมเดจพระเจาอยหว”

พระบรมราโชบาย “ไปชวยเหลอผตกทกขไดยากโดยฉบพลน ไปใหความอบอน”

มลนธฯ จงโชคดทไดมโอกาสทำหนาทน โดยยดมนในพระบรมราโชบายของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว พระราชทานเรองการใหความชวยเหลอ ผตกทกขไดยากวา “ตองไปโดยฉบพลนและรวดเรว ทสด ไปใหความอบอน ทำใหผประสบภยไดรบการ ชวยเหลอ และมกำลงใจทจะปฏบตงานตอไป”

เนองจากพระองคทรงเหนวาผประสบภย เหมอนคนทกำลงจะจมนำ เขายอมตะเกยกตะกายไขวควาหาอะไรยดเหนยว เพอเอาชวตรอด มลนธฯ กเปรยบเสมอน “พระหตถของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว” ทยนเขาไปชวยเหลอราษฎร ใหได ควาพระหตถของพระเจาแผนดนเปนอนดบแรก เพอใหพนจากภยนน

“พระหตถของพระเจาแผนดน” ซงคอมลนธฯ เปนสงแรกทดงคนขนจากนำ และพระหตถ เดยวกนนจะสงตอใหหนวยงานทเกยวของมาเยยวยา ดงพระราชดำรสทพระราชทานแกคณะกรรมการ มลนธราชประชานเคราะหฯ ณ ศาลาดสดาลย สวนจตรลดา เมอวนท ๘ สงหาคม ๒๕๒๖ ความตอนหนงวา

“...ใหไปใหความอบอน ไปชวยเหลอผตกทกขไดยากโดยฉบพลน ทำใหผประสบภยไดรบการชวยเหลอ มกำลงจะปฏบตงานตอไป... การชวย ผประสบภยนน จะตองชวยในระยะสน หมายความวา เปนเวลาทฉกเฉนตอง ชวยโดยเรว และตอไปกจะตองชวยใหตอเนอง... สวนเรองการชวยเหลอ ในระยะยาวกมความจำเปนเหมอนกน... เปนผลวาเขาไดรบการดแลเหลยวแล มาจนกระทงไดรบการศกษา ทสามารถทำมาหากนไดโดยสจรตและโดยม ประสทธภาพ เปนพลเมองดของประเทศชาต...”

ดงนน ทกครงเมอเกดสาธารณภยขนในพนทใดในประเทศไทยกตาม เปนภาพคนตาทจะเหนเจาหนาทมลนธฯ ตลอดจนอาสาสมครเขาไปมอบถงยงชพพระราชทาน และใหความชวยเหลอประชาชน เปนหนวยงานแรกๆ ซงสะทอนถงการยดมนในพระบรมราโชบายของพระองค และการสงสรรพกำลงไปส ความชวยเหลอทยงใหญขน ผานความรวมมอของหนวยงานตางๆ และเพอใหงานสงเคราะหผประสบภย เปนไปอยางมประสทธภาพมากขน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ให ผวาราชการจงหวดทกจงหวดปฏบตหนาทในฐานะประธานกรรมการมลนธราชประชานเคราะห

123

ประจำจงหวดนนๆ โดยมลนธฯ สนบสนนเงนปละ ๕ แสนบาท ยามมสาธารณภยจะไดดแลชวยเหลอได อยางรวดเรว

ถงยงชพพระราชทาน... นำพระทยและความเอออาทร ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

แมวามลคาของใน “ถงยงชพพระราชทาน” ทผประสบภยไดรบไป จะเพยงแคประทงชวต แตสงทเขาเหลานนไดรบคอ ความปรารถนาด ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมความเอออาทรและพระราชทาน กำลงใจแกผประสบภย จงนบเปนพระมหากรณาธคณอนใหญหลวง ทครงหนงในชวต ขณะทประสบภยและไดรบความเดอดรอน จะไดรบ ถงยงชพพระราชทานจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เพอบรรเทา ความเดอดรอนในเบองตน จากความหวงใยและนำพระทยของ พระองคททรงไมทอดทงประชาชน เวลาคนหมดหนทาง พอเขาได อะไรมาคำช โดยเฉพาะอยางยงเปนนำพระทยของพระเจาแผนดน กจะมแรงมาสตอไป

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเปนมากกวาพระเจาแผนดน พระองคทรงเปนศนยรวม จตใจและทยดเหนยวของทกคน ผมจะบอกกบราษฎรวา มลคาสงของนนนอยนด แตนำพระทยเปยมลน ไปดวยพระเมตตาทพระราชทานใหกบพวกเรา

การบรหารจดการทมประสทธภาพของมลนธฯ

สำหรบการเลอกวาจะซออะไรมาใส ถงยงชพนน เราพจารณาอยางถวนถ เพอใหเปน ประโยชนตอผประสบภยมากทสด โดยเนนของทสามารถ บรโภคไดทนทและเกบไดนานพอสมควร สำหรบขนตอน การแจกสงของพระราชทาน ผมไดกราบบงคมทล อยางชดเจนถงวธการแจกของวาเหตใดจงไมจดสงของ ใสถงไปตงแตแรก จะเหนวาเวลาทมลนธฯ ไปแจกถงยงชพ พระราชทาน จะวางสงของตางๆ ทจะแจกไวเปนจดๆ เพอใหทกคนไดเหนและทราบวาของทนำไปแจกนนมทงหมดกอยาง แตละอยางทใหไปนนมจำนวนเทาไร และซอมาจากไหน ซงสำคญมาก หากของไมมคณภาพกสามารถนำไปขอเปลยนกบรานคาทมลนธฯ ซอมาได โดยทกคนจะถอถงพระราชทานเดนผานเพอรบของในแตละจด เหมอนการตกบาตร ฉะนน ทกคนจะไดรบสงของทมคณภาพเหมอนกน ในเวลาเดยวกน รวมทงเปนการลดการใชกำลง และคาใชจาย ในการจดของลงถง ตลอดจนปองกนการเสยหายไดดวย

124

สวนการประสานใหผประสบภย มารวมตวและรบของในจดเดยว แทนทมลนธฯ จะเดนทางเขาไปแจกของถงตวประชาชน ณ ท พ ก ช วย ให สามารถแจกถ งย งชพ พระราชทานไดมากถง ๖,๐๐๐ ชดตอวน รวมถงใชวธการใหผ รบของแจกชวยเกบ เกาอและขยะ เพอลดภาระของเจาหนาท ซงนบเปนการบรหารจดการทเปนไปอยาง มประสทธภาพ รวดเรว และชวยสรางวนย ใหเกดแกประชาชนดวย

ดานการกำหนดพนทใหความชวยเหลอ จะเขาไปแจกในสวนทเดอดรอนทสด โดยใชกลไก ของทางรฐบาลในจงหวดคอผวาราชการจงหวดทำงานรวมกบฝายปกครองสวนทองถน ซงอยใกลชด ขอมลชวยคดเลอกให และเวลาทมลนธฯ ลงพนทจะมองคการบรหารสวนตำบล (อบต.) และองคการ บรหารสวนจงหวด (อบจ.) เขามารวมดำเนนการดวย ซงจะชวยใหการแจกของของหนวยงานตางๆ ไปถงผทเดอดรอนจรง และมการกระจายอยางทวถง และนคอเหตผลทมลนธฯ เขาถงพนทเรวทสด

ใหการสงเคราะหและชวยเหลอผประสบภยอยางบรณาการ

อยางไรกตาม มลนธฯ ไมสามารถทำงาน ทกอยางเพยงลำพงได รฐบาลยงคงตองเปนเสาหลก ในการทจะเขามาชวยเหลอ มลนธฯ เพยงแตชวยดงเขา ขนมากอน หนาทตอไปคอ ไปตามหมอหรอผทเกยวของ มาชวยเหลอเขา เพราะเราคงไมสามารถทำทกอยาง เพยงลำพง เราไปถงทเกดเหตกอน เพอใหความชวยเหลอ เบองตนแกผประสบภย คำวา เบองตน คอ นำทวม

ไมมอาหารกน กสงเครองบรโภค ขาวปลาอาหาร นำดม ฯลฯ ไปให ไฟไหม บานพง กสงเครองอปโภค เชน หมอ กระทะ อปกรณตางๆ หรอผประสบภยหนาว กจะไดรบพระราชทานผาหม เปนตน เราทำหนาท อมชเขาขนมา แลวสงตอผานใหกบหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชนใหการชวยเหลอตอไป

ดงพระราชดำรสพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทไดรบสงแกเจาหนาทและอาสาสมครท มลนธราชประชานเคราะห ความตอนหนงวา

“...เมอผใดประสบภยธรรมชาตแลวยอมมความเดอดรอนมาก เพราะไมทราบ ลวงหนาวาภยธรรมชาตจะมาเมอไหร ใครจะโดนมากนอยแคไหนกไมทราบ ฉะนนเมอ ถกภยธรรมชาตแลว จงทำใหจตใจมความทกขมาก และการทมลนธราชประชานเคราะห

125

ไดปฏบตการ กไดบรรเทาความเดอดรอนนนไดเปนอยางด เพราะวาเมอเดอดรอน ไดมผไปชวยเหลอโดยเรว กทำใหจตใจนนเบกบานขนได ในการนกตองอาศยกำลงคน ทจะไปปฏบตการ และกำลงทรพยทจะนำสงของไปบรจาค ทานทงหลายทบรจาคเงน จงเปนผทชวยเหลอกจการนและนบไดวาไดบญมากทไดสงเคราะหผทตกทกขไดยาก โดยฉบพลน...”

ดวยเหตน บทบาทการทำงานของมลนธฯ ไมเพยงแคสงมอบถงยงชพพระราชทาน แตรวมถง การประสานงานกบสวนราชการตางๆ ใหเขาชวยเหลอประชาชนไดอยางทนทวงท คอชวย “เตมเตม ในสงทขาด” ซงเปนภาระหนาทสำคญอกประการหนงของมลนธฯ ทจะตองทำงานรวมกบหนวยงาน ตางๆ ได ดวยมเปาหมายเดยวกนคอ ชวยเหลอประชาชนของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวใหพนจาก ความทกขทเขาประสบ เพราะมลนธฯ ไมใชมเพยงพระราชา แตโดยความหมายคอ พระราชาและประชาชน อนเคราะหซงกนและกน อนเปนการแสดงนำพระราชหฤทยของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทวา “เวลาทำงานควรใหประชาชนมสวนรวมดวย” ปจจบนน จงมหนวยงานราชการ องคกรสาธารณกศล เขามามสวนรวมชวยเหลอผประสบภย โดยไมตองแขงกนทำ แตเปนการรวมมอ รวมแรง รวมใจจาก ทกๆ คน ทกๆ ฝาย

ไมควรใหปลาแกผยากไร แตควรใหเบด เพอใหเขายงชพตอไปได

นอกจากการเขาชวยเหลอไดรวดเรวและ ประสานงานกบผทเกยวของใหเยยวยาตอไปไดแลว สงทสำคญกวานนคอ แนวทางชวยเหลอระยะยาว แกผไดรบความเดอดรอน โดยเฉพาะกลมเดกกำพรา ทสญเสยผปกครองจากภยพบต กจะขาดผอปการะ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชประสงค ใหเดกเหลานไดเรยนหนงสอตามกำลงความสามารถ เดกคนใดถนดทางวชาชพกสงเสรมในทางวชาชพ คนใดขยนขนแขงกสงเสรมใหเรยนถงขนอดมศกษา เพอจะไดชวยตนเองและเปนกำลงรบใชประเทศชาตตอไป โดยมลนธฯ ใหทนการศกษาตอเนองระยะยาว เพอแบงเบาภาระงบประมาณของทางราชการ โดยพระองครบสงวา

“เราไมควรใหปลาแกผยากไร เราควรใหเบด เพอใหเขายงชพตอไปไดในอนาคต”

การใหการศกษา จงเปนหนาทอนยงใหญของมลนธฯ ทจะชวยใหลกหลานของผประสบภย ไดเลาเรยนจนถงวฒการศกษาทสงสดตามทเดกประสงคจะเรยน เพอนำไปใชประกอบอาชพ และเปน พลเมองทดของชาตตอไป

126

ขยายขอบเขตทนพระราชทานการศกษา

นอกจากนในระยะเรมแรกกรรมการ เปนหวงเรองจะตองใชเงนจำนวนมาก แลวเดกจะ เรยนตอไปไมได หากมลนธฯ มปญหาเรองการเงน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวรบสงวา จะทรงชวย โดยใหกรรมการมลนธฯ กราบบงคมทลขอไป

ตอมา เมอมลนธฯ เตบโตมนคงขน ทรง พระกรณาโปรดเกลาฯ ใหขยาย “ทนพระราชทาน การศกษา” แกนกเรยนทเรยนดเยยมในโรงเรยน ราชประชานเคราะหทกแหง โดยไมจำเปนตอง เปนบตรผประสบภยเทานน โดยขยายโอกาสถงเดกยากจนมากเปนพเศษ มปญหาเกยวกบยาเสพตด ถกทอดทงและกำพรา ถกทำรายอยางทารณ ไดรบผลกระทบจากโรคเอดสหรอโรคตดตอรายแรงทสงคม รงเกยจ เดกในชนกลมนอย เรรอน ถกบงคบใหขายแรงงานอยในธรกจบรการทางเพศ และเดกในสถานพนจ และคมครองเดกและเยาวชน ดงนน จงมเดกในความอปถมภของมลนธฯ เรยนจบออกไปทำงานรบใช ชาตบานเมองเปนจำนวนมาก

ทนดำเนนการของมลนธฯ

การดำเนนงานของมลนธฯ ไดรบการสนบสนน ดานการเงนจาก ๕ สวนดวยกน หนง ไดรบพระราชทานจาก พระบาทสมเดจพระเจาอยหว สอง เงนอดหนนจากรฐบาล สาม เงนบรจาคจากผมจตศรทธา โดยผทบรจาคเงนเกน หนงพนบาททางมลนธฯ จะนำเงนไปฝากธนาคารหรอซอ พนธบตร ภายใตชอโครงการ “สมดออมเงนเพอผลบญ ทงอกเงยไปอยางไมมวนสนสด” ส ทรพยสนซงมผยกให และ หา จากดอกผลทเกดจากทรพยสนอนเปนทนของมลนธฯ

ผลการดำเนนงานสำคญ

นบเปนเวลา ๔๘ ป ทไปรษณยแหงนไดทำหนาทชวยเหลอผประสบสาธารณภยตางๆ โดยใหความชวยเหลอตงแตดานอาหาร เสอผา เครองนงหม ยารกษาโรค ซอมแซมทพกอาศย สรางทพกชวคราว รวมทงรบสงเคราะหบตรหลานของผประสบภยทกำพราบดา มารดา หรอผปกครองทเสยชวต

127

ดานการชวยเหลอผประสบสาธารณภย ตงแตเรมกอตงมลนธฯ เมอเดอนสงหาคม ๒๕๐๖ - กนยายน ๒๕๕๔ ไดใหความชวยเหลอรวม ๒,๔๖๕,๘๒๒ ครอบครว มจำนวน ๙,๖๖๖,๔๒๗ คน คดเปนมลคาสงของพระราชทาน ๖๖๒.๕ ลานบาท ประกอบดวย อทกภย ๔๖๑.๔ ลานบาท ภยหนาว ๑๐๘.๐ ลานบาท อคคภย ๓๖.๘ ลานบาท วาตภย ๒๐.๓ ลานบาท และภยอนๆ ๓๖.๐ ลานบาท

สำหรบการมอบทนพระราชทานการศกษาสงเคราะหตอเนองแกนกเรยนกำพราทครอบครว ประสบสาธารณภยตางๆ โดยไดมอบทนการศกษาแกนกเรยนทเรยนด ในโรงเรยนราชประชานเคราะห ซงมอย ๔๔ แหงทวประเทศ ตลอดจนใหการสงเคราะหชวยเหลอแกประชาชนทไดรบความทกขยาก เดอดรอนตามทคณะกรรมการเหนสมควร ใหไดศกษาเลาเรยนตามความถนดของแตละคนจนจบการศกษา ขนสงสดเทาทจะเรยนได ตงแตป ๒๕๐๙ จนถงปจจบน รวม ๑,๗๑๖ คน โดยสำเรจการศกษาระดบตางๆ แลว ๑,๒๐๖ คน และกำลงศกษาอย ๕๑๐ คน

“เครอขายสงคม” ภาพลกษณใหมและแนวทางบรหารของมลนธฯ

แนวความคดหลกการบรหารของผมคอ พบกนเมอเกดภย เวลาททศนยภาพสวยงาม อากาศ เยนสบาย ผมไมเคยไดไปเทยวเลย ถาอากาศหนาวจดผมจะไปแจกผาหม ภยแลงกไปทำฝนหลวง นำทวม กไปแจกถงยงชพ มลนธฯ จะเขาไปถงกอน ตอมาหนวยงานราชการกจะตามเขามาบรณาการตอไป จากนน เราจะกลบเขาไปอกรอบไปดแลสงเคราะหวาเขามความเปนอยอยางไร พรอมทงใหทนการศกษาแก เดกกำพราทสญเสยผปกครองจากภยพบต สรางโรงเรยน หรอสถานทสาธารณประโยชนททำใหเกด ประโยชนอยางยงยน

ปจจบนผมไดใชแนวการบรหารแบบใหม ซงเหนไดจากการปรากฏตวของมลนธฯ ในโลกของ เครอขายสงคม (Social Network) ทนยมในปจจบนคอ facebook ทวดาวเทยม สอสงพมพ และไดรวมทำ กจกรรมกบหนวยงานทหลากหลาย ตลอดจนรวมจดทำ ภาพยนตรเฉลมพระเกยรต จำนวน ๗ เรอง เพอให

ประชาชนชาวไทย โดยเฉพาะคนรนใหมไดรบรถงพระราชกรณยกจอนแสดงถงพระวรยะอตสาหะ พระมหากรณาธคณ และความเสยสละของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทมตอปวงชนชาวไทย เดกรนใหมรวาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระมหากรณาธคณอยางยง แตไมซาบซงวา การใชชวตอยางสขสบายในทกวนน สวนหนงเปนสงทพระองคไดทรงงานไวอยางเหนอยยากและ ตรากตรำ โดยมสวนราชการทเกยวของ หรอภาคเอกชนเขามารวม จงทำใหเกดประโยชนสข

การเปด facebook ของมลนธฯ เปนประโยชนอยางมาก มผทจตอาสาเขามาเปนเครอขาย จำนวนมาก เชนขณะนประชาชนประสบปญหาอทกภย ในบางพนทจำเปนตองจดถงยงชพไปจาก สำนกงาน ตองบรรจถงยงชพครงละ ๒ หมนถง เราใชวธแจงทาง facebook ปรากฏวาผมจตอาสาเขามา ชวยเปนจำนวนมาก

128

โชคดทเกดมาเปนคนไทย และโชคดทคนไทยมในหลวง

เราโชคดมากทเกดมาเปนคนไทย เนองจาก คนไทยมพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงหวงใย และคอยดแลสอดสองทกขสขของประชาชนเสมอมา ผมบอกไดเลยวาไมมประชาชนประเทศไหนโชคดเทากบ ประเทศไทย ไมวาจะเกดภยธรรมชาต สาธารณภย หรอ อะไรกตาม พระบาทสมเดจพระเจาอยหวของเราไมเคยทอดทง ประชาชนทพระองคทรงรกเลยแมแตครงเดยว พระองค ทรงเปนพระมหากษตรยทไมเคยเอาเปรยบประชาชน ทรงเปนผให ใหความอนเคราะห ใหความ ชวยเหลอ ซงเหลานลวนเปนทประจกษชดตอสายตาประชาชนทงชาวไทยและชาวโลก

ประเทศไทยมพระมหากษตรยทดและประเสรฐทสด การไดถวายงานใกลชดเบองพระยคลบาท ชวยใหมโอกาสเรยนรหลายสงหลายอยางจากพระองค โดยทรงเปนพระมหากษตรยทเสยสละความสข ของพระองคใหแกประชาชน ทรงใชหลกทศพธราชธรรมครบทกขอ ทรงเปนแบบอยางของผมตลอดมา ดงนน หนาทของผมคอ ทำงานทไดรบมอบหมายไดดทสด และรสกภาคภมใจมากทไดรบความไววางพระทย โดยทรงมอบหมายใหไปปฏบตภารกจหลายๆ อยาง ในการใหความชวยเหลอราษฎรทเดอดรอนทสดในชวต เพอใหเขามชวตทดขน ดวยพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

“คดด ทำด ไดด” คอสงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานมาตลอด การทำงาน ทดตองเรมตนจากความคดทด เพราะเราคดดแลว เรากตองทำใหด เมอคดด ทำด จะไดดเมอไหรกตองได มลนธฯ จงมงมนปฏบตหนาทตอไป เพอนำพาความหวงใยและความปรารถนาดของพระองคไปสประชาชน ทไดรบความเดอดรอน โดยยดมนในรบสงของพระองควา “เมอไรกตามทผคนรสกทอแท กใหนกถง พระองค” และนกคอหนาทของพวกเรา

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวและพระบรมวงศานวงศ ไมเคยทรงทอดทงประชาชน

วนทประเทศชาตมความสข พระบาทสมเดจพระเจาอยหว กทรงมความสข แตเมอไหรกตามทประชาชนมความทกข พระเจา แผนดนของเราไมเคยทรงอยนงเฉย เราจะเหนพระองคและพระบรม วงศานวงศ พระราชทานความชวยเหลอตลอดมา สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ทรงใหสภากาชาดททรงเปนองคอปถมภ ดแล

เครองอปโภค บรโภค ยารกษาโรค เครองนงหม เราจะแบงกนชดเจนเลย นอกจากน ยงมมลนธ อาสาเพอนพง (ภาฯ) ยามยาก โครงการสายใยรกแหงครอบครว เปนตน และทสำคญทสดคอ เราม พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเปน The Greatest of the King และมลนธราชประชานเคราะหฯ น เปนนำพระทยอนยงใหญทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดมอบแกผยากไรและผประสบภยทกคน

129

๔. แนวพระราชดำรดานการพฒนาเกษตรกรรม พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงตงพระทยทจะใหชาวชนบททมอาชพ เกษตรกรรม สามารถพงตนเอง โดยอาศย ปจจยภายนอกใหนอยทสด ทรงเหนวาการ จดสรรทรพยากรและโครงสรางพนฐาน ทสำคญๆ จะชวยแกไขปญหาไดในระยะยาว และบางกรณจำเปนตองมมาตรการแกไข ความเดอนรอนเฉพาะหนาของราษฎร พระบาทสม เด จพระ เจ าอย ห วม แนว พระราชดำรทถอเปนหลกเกณฑ หรอเทคนควธการทจะบรรลถงเปาหมายเพอการพฒนาเกษตรกรรม หลายประการ อาท

๔.๑ การใหเกษตรกรอยไดดวยตนเอง พระองคทรงพยายามทำทกวถทางทจะชวยให เกษตรกรสามารถอยไดดวยตนเอง โดยการบรรเทาทกขตางๆ เชนไดมพระราชดำรใหจดตง “ธนาคารขาว” ขน เพอใหราษฎรมาขอยมขาวได เมอทำนาและมขาวเหลอจงนำมาใชคน โดยใหชาวบานดแลจดการ กนเอง หรอเมอทรงทราบวามราษฎรผยากจนในพนทโครงการพฒนาพนทราบเชงเขา จงหวดปราจนบร ตามพระราชดำรจำนวนมาก ตองเชาโค–กระบอไวใชแรงงานในราคาแพง และบางครงเมอจำหนาย ผลผลตทางการเกษตรแลวแทบไมเหลออะไร เพราะเงนทไดตองจายเปนคาเชาโค–กระบอเกอบหมด จงมพระราชดำรใหกรมปศสตวจดตง “ธนาคารโค-กระบอ” ขน เพอชวยเหลอเกษตรกรผยากจน ไดมโค-กระบอไวใชแรงงานเปนของตนเอง โดยการเชาซอหรอวธการอนใด ในราคาทถกจากสวนราชการ องคกร หรอเอกชน เปนตน

๔.๒ การเนนมใหเกษตรกรพงพาอยกบ พชเกษตรแตเพยงอยางเดยว ดวยพระองค ทรงเหนวา การพงพาพชเกษตรแตเพยงอยางเดยวจะเกดความเสยหายงาย เนองจากความแปรปรวน ของตลาด และความไมแนนอนของธรรมชาต พระองคจงทรงมงคนควาทดลอง และวจยหา พนธพชใหมๆ ทงพชเศรษฐกจ พชเพอการ ปรบปรงบำรงดน และพชสมนไพร อาท พนธขาว พระราชทานในพระราชพธจรดพระนงคล

แรกนาขวญทกป ตลอดจนทรงศกษาเกยวกบแมลงศตรพช รวมทงพนธสตวตางๆ ทเหมาะสม เชน โค กระบอ แพะ แกะ พนธปลา ฯลฯ เพอแนะนำใหเกษตรกรนำไปปฏบตไดดวยราคาถก โดยใชเทคโนโลยทงายและไมสลบซบซอน ซงเกษตรกรจะสามารถรบไปดำเนนการเองได

130

๔.๓ การทดลองคนควาตองปฏบตอยางคอยเปน คอยไป ดงเปนททราบกนดวา พระองคไดทรงทำใหอาณาเขต พระราชฐานสวนจตรลดาบางสวนกลายเปนสถานคนควา ทดลอง ดานเกษตรกรรมในทกๆ เรองตามโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา มาตงแตป ๒๕๐๔ โดยทรงเนนใหมการคนควาทดลองทงกอน และหลงการผลต ซงพจารณาตงแตเรองความเหมาะสมของพช และดน สวนการคนควาวจยหลงการผลตคอ การดเรองความสอดคลองของตลาด คณภาพของผลผลต ทำอยางไรจงจะใหเกษตรกรไดมความรเบองตนในดานการบญชและธรกจการเกษตรในลกษณะทพอจะ ทำธรกจแบบพงตนเองได เชน “ศนยสาธตสหกรณโครงการหบกะพง” จงหวดเพชรบร ซงมผลการ ดำเนนงานเปนอยางดและยกระดบขนเปนหมบานสหกรณตวอยาง

๔.๔ การพฒนาและอน ร กษ ทรพยากรธรรมชาตเพอเปนรากฐาน ของการพฒนาประเทศในระยะยาว พระบาทสม เด จพระ เจ าอย ห วทรง สนพระทยอยางยงตอการอนรกษและ ฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไมวาจะเปนปาไม ดน แหลงนำ ฯลฯ ใหอย ในสภาพทจะมผลตอการเพมประสทธภาพ การผลตมากทสด รวมทงควรจะตองม

รายไดเพมขนนอกเหนอไปจากภาคเกษตร เชน การอตสาหกรรมในครวเรอน ดงเชนมลนธสงเสรมศลปาชพ ในสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ ทสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ทรงสานตอ งานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจวบจนปจจบน

๔.๕ การใหความสำคญกบความสมพนธหรอการอยรวมกนระหวางธรรมชาต สงแวดลอม และมนษย โครงการพระราชดำรในดานการเกษตรหลายโครงการสะทอนถงความสมพนธดงกลาว เปนอยางด เชน การพฒนาแหลงนำ ทรงใหมการปลกปาควบคกนไปดวยเสมอ และปาทปลกนนจะมทง ปาไมยนตน ปาไมผล และปาไมใชสอย เพอใหราษฎรมผลไมบรโภคและมไมใชสอยตามความจำเปน และยงเปนการปลกปาเพอชวยยดหนาดนไมใหนำเซาะพงทลาย และเพอใหเกดความชมชนของดนและอากาศ ในบรเวณนนๆ เปนตน

๔.๖ การใชประโยชนจากธรรมชาตใหมากทสด ทรงเนนความจำเปนทจะลดคาใชจาย ในการทำมาหากนของเกษตรกรลงใหเหลอนอยทสด โดยอาศยพงพงธรรมชาตเปนปจจยสำคญ ซงม ลกษณะสอดคลองกบวธการทสำคญของพระองคอกประการหนงคอ การประหยด

131

๔.๗ การแนะนำและสงเสรมการเกษตรทสง โดยเฉพาะพชเศรษฐกจทเหมาะกบสภาพภมประเทศของ ภาคเหนอ เพอใหชาวไทยภเขามรายไดสง โดยไมจำเปนตอง เคลอนยาย ถางปา ทำไรเลอนลอย หรอปลกฝน โดยพระองค ทรงเหนวาชาวไทยภเขาเปนปจจยสำคญทสดในการรกษา แหลงตนนำลำธาร ดงนน วธการทสำคญคอ ทรงพยายามเขาถง ชนกลมนอยเหลาน แมในพนทจะทรกนดารและยากแสนลำบาก พระองคกเสดจฯ ไปทรงเยยมเยยน ดงพระราชดำรสของสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ทพระราชทานเนองในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา เมอวนท ๑๑ สงหาคม ๒๕๕๔ ณ ศาลาดสดาลย ความตอนหนงวา

“...กอนทจะเปนโครงการหลวงนน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว เสดจฯ ไปตาม ดอยตางๆ ไมทราบวากรอยครง ลงจาก รถพระทนง หรอเฮลคอปเตอร แลวกตอง ทรงพระดำเนนตอไปอกหลายกโลเมตร พระราชประสงคททรงจดตงโครงการหลวง กเพอทจะชวยชาวไทยภเขาใหเขาสามารถ ชวยตนเองได ในการเลยงชพ ปลกพชทม

ประโยชน เชน พช ผก ผลไม และไมดอกเมองหนาวมากกวา ๒๐๐ ชนด ทดแทนการปลก พชเสพตด ชวยสรางรายไดใหชาวไทยภเขา สามารถเลยงครอบครวของเขาไดดกวา แตกอน และมคณภาพชวตทดขน นอกจากนน โครงการหลวงยงชวยลดการทำลายทรพยากรธรรมชาต โดยเฉพาะ ปาไม ซงเปนแหลงตนนำลำธารของไทย พระบาทสมเดจพระเจาอยหวรบสงวา ถาเราชวย ชาวไทยภเขาใหอยดกนด โดยไมตองปลกพชเสพตด เทากบชวยบานเมองของเราให ปลอดภยไดทวประเทศ และไดรกษาปาไม รกษาดนใหเปนประโยชนตอไป ซงประโยชน อนนจะยงยนมาก

ขณะน โครงการหลวงกลายเปนสถานททองเทยวสำคญ ทมทงชาวไทย และ ชาวตางชาต นยมไปทองเทยว และพกผอนจำนวนมากทกป ผลงานของโครงการหลวง เปนทประจกษไปทวโลก หลายประเทศมาขอรบคำแนะนำ จนกลายเปนตนแบบของ การพฒนาพนทสงใหแกหลายประเทศไปแลว...

การทพระองคเสดจฯ ไปในพนททรกนดารดวยพระองคเอง ทำใหทรงเขาถง ปญหาของแตละพนท และหาวธแกไขไดตรงจด...”

132

๔.๘ การสงเสรมอาชพดานเกษตรและ ปศสตว เมอป ๒๕๐๕ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงจดตงศนยฝกอบรมการเลยงโคนมไทย-เดนมารก ขนทอำเภอมวกเหลก จงหวดสระบร รวมกบพระเจา เฟรเดรคท ๙ แหงประเทศเดนมารก และตอมาไดพฒนา กลายเปนองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย รวมทงทรงรเรมใหจดตงบรษท ผลตภณฑนมหนองโพ จำกด ในพระบรมราชปถมภ ดำเนนการผลตนมผง โดยตอมาทรงโอนกจการใหสหกรณโคนมราชบร จำกด และ ไดเปลยนชอเปนสหกรณโคนมหนองโพราชบร จำกด ในพระบรมราชปถมภ

นอกจากน ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหกอตงโครงการพระบรมราชานเคราะหชาวเขา เมอป ๒๕๑๒ ซงตอมาเปลยนชอเปน “โครงการหลวง” โดยมมลนธโครงการหลวง เปนผดแลและ ดำเนนงานชวยเหลอชาวเขา ปจจบนไดดำเนนการครอบคลมพนท ๕ จงหวดภาคเหนอ ไดแก เชยงใหม เชยงราย ลำพน แมฮองสอน และพะเยา ซงในแตละจงหวดประกอบดวยสถานวจยและศนยพฒนา โครงการหลวง โดยสถานวจยโครงการหลวง ดำเนนงานทดลองคนควาและสนบสนนการวจย พชเมองหนาวชนดตางๆ พรอมทงพฒนาและเผยแพรผลการศกษาวจยใหแกเกษตรกรในโครงการหลวง นำไปเพาะปลก เพอสนองความตองการของตลาดทดแทนการปลกฝน ปจจบนมลนธโครงการหลวง มสถานวจยหลก ๔ สถาน ในพนทจงหวดเชยงใหม

สำหรบศนยพฒนาโครงการหลวง มลนธโครงการหลวงไดจดตงขน เพอนำประโยชน จากการวจยไปสชาวเขา ซงครอบคลมพนท ๕ จงหวด ๒๐ อำเภอ โดยมจำนวน ๓๔ แหง อาท ศนยพฒนาโครงการหลวงอางขาง ศนยพฒนาโครงการหลวงอนทนนท โดยดำเนนงานสงเสรม เกษตรกรใหมรายไดจากการปลกพชชนดตางๆ จากผลงานวจย รวมทงการเลยงสตวและการประมง และ พฒนาปจจยพนฐานและคณภาพชวตชาวเขา ตลอดจนอนรกษ ฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมกบหนวยงานทเกยวของ

นอกจากน ไดมพระราชดำรใหจดสรรทดนแก ราษฎร พรอมทงจดหานำใหสามารถเพาะปลกได ตลอดทงป หรอปรบปรงพนทใหเปนทงหญาสำหรบใช เลยงสตวในจงหวดตางๆ เชน โครงการศนยพฒนาปศสตว ตามพระราชดำร อำเภอดานซายจงหวดเลย และ โครงการหมบานปศสตว-เกษตรมโนะ ในเขตอำเภอ ตากใบ อำเภอสไหงโก-ลก จงหวดนราธวาส เปนตน

ตลอดจนทรงใหเกษตรกรรวมตวกนจดตงโครงการเมองสหกรณ โดยมพนทนำรองในจงหวดกาฬสนธ นาน นครนายก และไดขยายความสำเรจจากพนทนำรองไปสพนทอนในลกษณะของเครอขายในจงหวด

133

สระแกว กาญจนบร บรรมย พะเยา นครราชสมา ลพบร นราธวาส นครพนม มกดาหาร ทงน ไดพระกรณา โปรดเกลาฯ พระราชทานพระราชทรพยสวนพระองคสรางโรงสขาวพระราชทาน เพอสนบสนน สหกรณตามโครงการเมองสหกรณอนเนองมาจากพระราชดำร จงหวดกาฬสนธ เปนโรงสขาวคณภาพ มาตรฐาน รวมทงทรงสงเสรมสมาชกสหกรณในการประกอบอาชพ เชน โครงการสงเสรมพฒนาอาชพ ผเลยงปลากะพง ไดแก สหกรณผเลยงสตวนำยะหรง จำกด และโครงการสงเสรมและฟนฟอาชพ ของสมาชกสหกรณทประสบภยธรรมชาตจากพายไตฝนเกย จงหวดชมพร เปนตน

๕. แนวพระราชดำรดานการสงเสรมอาชพ เมอพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดพระราชทานโครงการเพอพฒนาหรอชวยเหลอ ราษฎรในพนทใดแลว พระองคจะพระราชทาน พระราชดำรใหมการสงเสรมอาชพแกประชาชน ดวยเสมอ โดยเฉพาะศนยศกษาการพฒนาอนเนอง มาจากพระราชดำรทง ๖ แหง ซงมจดมงหมาย ทสำคญคอ เพอแสวงหาแนวทางและวธการ พฒนาดานตางๆ ทเหมาะสมกบสภาพแวดลอม

และการประกอบอาชพของราษฎรทอาศยอยในภมภาคนนๆ และใหราษฎรสามารถนำไปปฏบตได รวมถง โครงการประเภทการสงเสรมอาชพโดยตรง เพอใหประชาชนนำความรจากการฝกอบรมและถายทอด เทคโนโลยทงหลายไปประยกตใชในการประกอบอาชพ สามารถเลยงตวเองและพงตนเองไดในทสด

นอกเหนอจากการสงเสรมอาชพทาง การเกษตรแลว ยงมการสงเสรมอาชพอนๆ ดงน

๕.๑ การสงเสรมอาชพดานงานฝมอ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชดำรใหฟนฟ และพฒนางานฝมอพนบานในแตละภมภาคขน โดยสงเสรมใหราษฎรมอาชพเสรมตามทกษะความ สามารถ ซงสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ทรงสานตองานตามพระราชดำร โดยทรงจดตง “มลนธสงเสรมศลปาชพ ในสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ” ซงนอกจากราษฎรจะมรายได เลยงชพแลว ยงเปนการอนรกษงานศลปะทองถนอนทรงคณคาของชาตดวย

นอกจากน ในคราวเสดจฯ โรงพยาบาลพระมงกฎเกลาเพอทรงเยยมทหารบาดเจบจากราชการ สงครามในสาธารณรฐเวยดนาม พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระราชปรารภวา กองทพบก ควรมหนวยงานฟนฟสมรรถภาพและฝกอาชพใหแกทหารพการ เพอใหมอาชพเลยงตนและครอบครวได

134

“ศนยฝกอาชพพระราชทาน” จงไดกอกำเนดขน ณ โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา เมอป ๒๕๑๓ ซงตอมา ไดแยกออกมาสรางเปนสถานฝกอาชพทถนนวภาวดรงสต โดยพระองคไดพระราชทานพระราชทรพย เปนคากอสรางตก และเครองมอเครองใชทจำเปนในการรกษา สำหรบผทขาดทนทรพย หรอผทพพลภาพ ทยงพอทำงานเลยงตวได

๕.๒ การสงเสรมอาชพดานการแปรรปและ การตลาด พระองคทรงตระหนกถงกลไกทางดานการผลต และการตลาดททนสมย จงไดพระราชทานพระบรมราชา นญาตใหจดตงโครงการหลวงอาหารสำเรจรปแหงแรก เพอผลตสนคาอปโภคบรโภคภายใตตราสญลกษณ “ดอยคำ” รวมท งพระราชทานพระราชทรพย สวนพระองคจดตง บรษท มงคลชยพฒนา จำกด ขน เพอศกษา ทดลองและดำเนนงานดานการตลาด ตลอดจน

แปรรปสนคาเกษตรไปสสนคารปแบบใหม รวมทงวจยและพฒนาผลตภณฑตางๆ เพอสรางมลคาเพม ใหแกสนคาเกษตรทผลตไดจากโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา

นอกจากน ทรงใหจดตง บรษท สวรรณชาด จำกด ในพระบรมราชปถมภขน เพอจำหนาย สนคาในโครงการทพระองคไดสงเสรมไวจำนวนมาก ซงสามารถผลตสนคาไดหลากหลายและมคณภาพ มาตรฐาน โดยพระราชทานนามรานวา “โกลเดน เพลซ” (Golden Place) เพอพฒนาชองทางการคาปลก ทเหมาะสมแกผผลตและผบรโภค ปจจบนมจำนวนทงสน ๕ สาขา ซงยงถอเปนโครงการทดลองเพอศกษา ถงรปแบบและการจดการทเหมาะสมสำหรบดำเนนการตอไปในอนาคต โดยมวตถประสงคการดำเนนการ คอ

l เปนตนแบบ ของรานคาปลกของไทยทมรปแบบและการจดการทเหมาะสมกบ ประชาชนไทย โดยใหเปนประโยชนทงดานผบรโภคทไดซอสนคาด มคณภาพมาตรฐาน ราคายตธรรม และดานผผลตทสามารถจำหนายสนคาไดโดยไมขาดทน l เปนแหลงรวบรวมผลตภณฑตางๆ จากโครงการตามพระราชดำร โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา และสนคาเกษตรปลอดภยจากสารพษตามมาตรฐานสากล สนคาเกษตรแปรรป สนคา ในทองถนทมคณภาพ เพอคณภาพชวต l เปนชองทางการจำหนายสนคาดงกลาวขางตน และสนคาในโครงการอนๆ ทสนบสนน เกษตรกรกลมแมบานตางๆ รวมทงสนอปโภคบรโภคทวไป โดยมเจาหนาทใหคำแนะและตรวจสอบ คณภาพถงแหลงผลต ตลอดจนถายทอดความร เทคโนโลยใหกบเกษตรกรเพอผลตสนคาใหไดมาตรฐาน สากล

“โกลเดน เพลซ” มสวนในการสรางงานใหกบเกษตรกรเพมขน โดยการใหความรและสงเสรม การผลตสนคาเกษตรปลอดสารพษตามมาตรฐานสากล ซงแนวโนมตลาดมความตองการมากขน ซงจะจงใจ ใหเกษตรกรมการพฒนาเทคโนโลยในการผลตททนสมย และเปนการใชทรพยากรทมอยอยาง

135

มประสทธภาพคอนขางมาก ประกอบกบการทรฐเขามาใหความรในเรองของการพฒนาการผลตทสอดคลอง กบความตองการของตลาดกจะเปนอกทางหนงทจะทำใหภาคการผลตสนคาเกษตร มประสทธภาพมากยงขน รวมทงสงเสรมดานการผลตใหผลผลตมคณภาพสมำเสมอ ใชหลกอตสาหกรรมการเกษตรหรอ Agro Industry และกำหนดยอดขาย หรอ Margin คอนขางตำเพอใหผบรโภคไดซอสนคาทมคณภาพ และเปนประโยชน ตอสขภาพในราคายตธรรม ดงนน จงกลาวไดวา “โกลเดน เพลซ” ตามแนวพระราชดำร สามารถสงผล ตอการฟนฟภาวะเศรษฐกจไดโดยตองอาศยระยะเวลาในการปรบตวของภาคเกษตร และภาคธรกจ คาปลก ซงจะสงผลดตอการแกไขปญหาเศรษฐกจในระยะยาวไดอกทางหนง

๖. แนวพระราชดำรดานทรพยากรนำ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวรบสง อยเสมอวา “นำคอชวต” และทรงตระหนกวา ประชาชนสวนใหญยงคงประกอบอาชพเกษตรกรรม แหลงนำจงมความสำคญเปนอยางยงทจะตอง มการจดหาและพฒนาใหมปรมาณมากเพยงพอ ทจะใชไดตลอดป พระบาทสมเดจพระเจาอยหว จงทรงสนพระทยและทมเทพระวรกายในการ ศกษา คนควา และวเคราะหขอมลตางๆ เกยวกบ เรองนำจากทกแหลงดวยพระองคเอง ทงจาก เอกสารและรายงานทางวชาการทเกยวของ รวมทงทรงศกษารายละเอยดจากแผนทภาพถายทางอากาศ ตลอดจนเสดจฯ ทรงตรวจสภาพพนทภมประเทศ จากนนทรงรางโครงการตางๆ ขนบนแผนท และทรง วเคราะหอยางถวนถอกครงถงความคมคาของโครงการ โดยเปรยบเทยบคาลงทนกบประโยชนทราษฎร ในทองถนจะไดรบ เพอมพระบรมราชวนจฉยวาสมควรดำเนนการหรอไม จากนนจงพระราชทาน พระราชดำรใหหนวยงานทรบผดชอบรบไปพจารณาดำเนนการตามความเหมาะสม ซงโครงการตางๆ ไดชวยแกปญหาการขาดแคลนนำของราษฎร และชวยใหมนำเพออปโภคบรโภค และทำการเกษตร ตามความตองการอยางเพยงพอในทกฤดกาล

พระองคทรงมหลกและวธการการจดการทรพยากรนำทสำคญ คอ การพฒนาแหลงนำ จะเปนรปแบบใด ตองเหมาะสมกบรายละเอยดสภาพภมประเทศแตละทองทเสมอ และตองพจารณา ถงความเหมาะสมในดานเศรษฐกจและสงคมของทองถน หลกเลยงการเขาไปสรางปญหาความเดอดรอน ใหกบคนกลมหนง โดยสรางประโยชนใหกบคนอกกลมหนง โดยมงขจดปญหาความแหงแลงอนเนอง มาจากสภาพของปาไมตนนำเสอมโทรม และลกษณะดนทเปนปญหา

ทงน ทรงเชญนกวชาการตางๆ มารวมปรกษาหารอและชวยดำเนนโครงการตางๆ โครงการ พระราชดำรโครงการแรกเกดทภาคกลาง โดยทรงเรมโครงการอางเกบนำทเขาเตา อำเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ เพอชวยชาวบานเขาเตาทขาดแคลนนำ

136

นอกจากน พระองคทรงมองวา แมประเทศไทย มปรมาณนำตนทนอยางมาก แตไมสามารถเกบกก หรอนำมาใชไดอยางเตมประสทธภาพ ทงยงประสบ ปญหาซำซากเปนประจำทกปจากอทกภย และมลภาวะ ทางนำ ทำใหตองเผชญกบการขาดนำอนนำไปสการ แยงชงทรพยากรนำ และมแนวโนมวา ปญหาดงกลาว จะทวความรนแรงย งขน และดวยทรงตระหนก

ในความสำคญของนำตอการประกอบอาชพและการดำรงชวตของพสกนกร จงทรงมองทางแกปญหา จากนำฝนทตกลงมาสพนโลกวา จะบรหารจดการนำใหเกดประโยชนสงสดไดอยางไร โดยสามารถ นำนำนนมาใชเพอเออประโยชนแกราษฎรได ไมวาจะเปนนำทมมากจนทวมลน หรอนำเสยทตองไดรบ การฟนฟ รวมไปถงการดำเนนการตอพนททขาดแคลนนำ

พระองคจงทรงคดคนวธการแกไขปญหาทงจากภยนำแลง นำทวม และนำเนาเสย ตลอดเวลา เพอบรรเทาความเดอดรอนของราษฎร ใหมนำกนนำใชทพอเพยง และมคณภาพ โดยมหลกการบรหาร จดการนำตามแนวพระราชดำร และหลกการสรางแหลงเกบนำเพออนรกษฟนฟสงแวดลอม ซงสามารถ สรปประเดนสำคญ ดงน

๖.๑ หลกการบรหารจดการนำเพอให เกดประโยชนอยางสงสดตามแนวพระราชดำร ซงประกอบดวยการบรหารจดการนำแลง การบรหาร จดการนำทวม การจดการนำเสย การจดการนำเคม และ นำกรอย ซงมสาระสำคญสรปไดดงน

๖.๑.๑ การบรหารจดการนำแลง จากการเสดจฯ ทรงเยยม ราษฎรในพนททรกนดารในภมภาคตางๆ ปญหา ทพระองคทรงพบอยเสมอคอ ราษฎรขาดแคลนนำเพอการอปโภคบรโภคและทำการเกษตร จงมพระราชดำร แกไขปญหาการขาดแคลนนำใหกบราษฎร อนประกอบดวย

(๑) การพฒนาแหลงนำผวดน ไดแก การกอสรางอางเกบนำ สรางฝาย ทดนำ ประตระบายนำ การขดลอกสระนำเพอการเกษตร การขดลอกหนองบงทตนเขน ตลอดจนการสราง อโมงคผนนำ (๒) การจดการทรพยากรนำในบรรยากาศ อาท การปฏบตการฝนหลวง เนองจาก ขณะเสดจฯ ไปทรงเยยมเยยนพสกนกร ทรงพบวาพนทในภมภาคหลายแหงประสบปญหาจาก ภาวะฝนแลงหรอฝนทงชวง อนเปนสาเหตททำใหราษฎรไดรบความเดอดรอนและยากจน โดยเฉพาะ ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงไดมพระราชดำรแก ม.ร.ว.เทพฤทธ เทวกล วาจะทรงคนหาวธการทจะทำใหเกดฝนตกนอกเหนอจากทจะไดรบจากธรรมชาต และ

137

ทรงให ม.ล.เดช สนทวงศ คดคนหาเทคนคหรอวธการ ทางวทยาศาสตรดานการแปรสภาพอากาศ มาชวยให เกดการกอและรวมตวของเมฆใหเกด “ฝน” โดยทรง เชอมนวา ดวยลกษณะภมอากาศและภมประเทศของ บานเราจะสามารถดำเนนการใหบงเกดผลสำเรจไดอยาง แนนอน

การพฒนาคนควาเกยวกบฝนหลวงไดพฒนา กาวหนาขนเปนลำดบ ทงน เนองจากพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหว ไดทรงทำการทดลองวจยดวยพระองคเอง รวมทงไดพระราชทานพระราชทรพยสวนพระองค เปนคาใชจายเพอทำการทดลองปฏบตการฝนหลวง ตลอดจนไดพระราชทานคำแนะนำและมพระราชดำร เพมเตมในการปรบปรงหลายประการ จนสามารถปฏบตการฝนหลวงไดด และทรงใหการสนบสนน ในดานตางๆ โดยเฉพาะทรงตดตามการปฏบตงานทดลองอยางใกลชดทกระยะ พรอมกนนไดจดตง สวนราชการ “สำนกงานปฏบตการฝนหลวง” ขน รบผดชอบการดำเนนงานฝนหลวง ซงตอมาไดรวมกบ กองบนเกษตร และจดตงเปน “สำนกฝนหลวงและการบนเกษตร” ดำเนนการมาจนถงปจจบน

หลงจากททรงประสบผลสำเรจ และมการยอมรบจากทงภายในและตางประเทศ แลวนน ปรมาณความตองการฝนหลวงเพอชวย พนทเกษตรกรรม และการขาดแคลนนำเพอ การอปโภคและบรโภคไดเพมขนเปนจำนวนมาก นอกจากน ประโยชนสำคญอกประการหนงคอ ชวยเพมปรมาณนำตนทนใหแกอางเกบนำ แหลงนำตามธรรมชาต และเขอนกกเกบนำ เพอการชลประทาน และผลตกระแสไฟฟา อกทงยงเปนการชวยทำนบำรงปาไม โดยเฉพาะในชวงฤดแลง ความชมชนทไดรบเพมขนจากฝนหลวง ชวยลดการเกดไฟปาไดมาก รวมทงชวยแกไขและลดปญหาสงแวดลอมในการบรรเทามลภาวะ ทเกดขน จงนบวาฝนหลวงเปนความสำเรจทเกดจากพระอจฉรยภาพ และความสนพระราชหฤทย อยางจรงจงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวโดยแท โดยมพระราชประสงคเพอชวยเหลอประชาชน ของพระองค

๖.๑.๒ การบรหารจดการนำทวม พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงหวงใยในปญหาภยธรรมชาต ทงอทกภย และดนถลมในพนทตางๆ ซงกอใหเกดปญหานำทวม ทำใหประชาชนไดรบความเดอดรอนในหลายจงหวด พระองคจงทรงวเคราะหลกษณะทางกายภาพของพนททประสบปญหานำทวม โดยทรงศกษา

138

ทงจากเอกสาร แผนท และรายงานทางวชาการ ทเกยวของ ตลอดจนเสดจพระราชดำเนน โดย ทรงพระดำเนนลยนำเพอตรวจสภาพพนทจรง รวมถงวางแนวทางการแกไขดวยพระองคเอง และพระราชทานว ธ แ ก ไขและป อ งก น อนหลากหลายตามสภาพพนทและสถานการณ ใหแกหนวยงานทรบผดชอบรบไปพจารณา ดำเนนการตามความเหมาะสม

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชดำรและแนวทางบรหารจดการ เพอแกไขปญหานำทวมอนหลากหลาย อาท

(๑) การสรางเขอนเกบกกนำ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานพระราชดำรใหหนวยงาน ทเกยวของแกไขปญหานำทวมดวยการสรางเขอนเกบกกนำในหลายพนท อาท เขอนขนดานปราการชล จงหวดนครนายก เพอบรรเทาปญหาวกฤต ๓ ประการคอ นำทวม นำแลง และปญหาดนเปรยว และ เขอนปาสกชลสทธ จงหวดลพบร เพอแกปญหาอทกภยในชวงฤดนำหลากบรเวณลมแมนำปาสกตอนลาง และลมแมนำเจาพระยา ทสงผลสบเนองถงกรงเทพฯ และปรมณฑลอกดวย

(๒) การกอสรางทางผนนำ การกอสรางทางผนนำหรอขดคลองสายใหม

เชอมตอกบแมนำทมปญหานำทวม มหลกการอยวา จะผนนำ ในสวนทไหลลนตลงออกไปจากลำนำโดยตรง ปลอยนำ สวนใหญทมระดบไมลนตลงใหไหลอยในลำนำเดมตามปกต วธการนจะตองสรางอาคารเพอควบคมและบงคบนำบรเวณ ปากทางใหเชอมกบลำนำสายใหญ และกรณตองการผนนำ ทงหมดใหไหลไปตามทางนำทขดใหม ควรขดลำนำสายใหม แยกออกจากลำนำสายเดมตรงบรเวณทลำนำเปนแนวโคงและ ระดบทองนำของคลองขดใหมจะตองเสมอกบทองลำนำเดม เปนอยางนอย หลงจากนนกปดลำนำสายเดม เชน การผนนำ จากแมนำเจาพระยาโดยทางตะวนตก ผนเขาแมนำทาจน

แลวผนลงสทงบรเวณจงหวดสพรรณบร กอนระบายออกสทะเล สวนดานตะวนออกผนนำเขาคลอง ระพพฒนเขาสคลอง ๑๓ จากนนระบายออกคลอง ๑๔ โดยนำสวนหนงผนไปลงแมนำบางปะกง อกสวนหนง ลงคลองพระองคเจาไชยานชตผานสคลองชายทะเล หรอการผนนำออกสทะเลโดยคลองสนามบน คลองโคกเกลอ คลองบางเกวยนหก คลองนน และคลองทะเลนอย

139

(๓) การสรางคนกนนำ เปนวธปองกนนำมใหไหลลนตลง เขาไปทวมพนทใหไดรบความเสยหายดวยการ เสรมขอบตลงของลำนำใหมระดบสงมากขน กวาเดม เชน การทำคนดนปองกนนำทวมบรเวณ ตางๆ ในโครงการปองกนนำทวมกรงเทพฯ และปรมณฑล ซงสามารถปองกนนำจากแมนำ เจาพระยาและนำตามคลองไมใหไหลบาเขามา ทวมกรงเทพฯ ชนใน และพนทเศรษฐกจ

(๔) การปรบปรงสภาพลำนำ โดยการขดลอกลำนำในบรเวณทตนเขน ตกแตงดนตามลาดตลงทถก กดเซาะ กำจดวชพชหรอทำลายสงกดขวางทางนำไหล และกรณลำนำมแนวโคงมากเปนระยะไกล อาจ พจารณาขดคลองลดเชอมบรเวณดานเหนอโคงกบดานทายโคง ซงจะทำใหนำไหลผานไดเรวขน เชน โครงการปรบปรงคลองลดโพธอนเนองมาจากพระราชดำร ซงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดม พระราชกระแสรบสงใหหนวยงานทเกยวของรวมกนวางโครงการขดลอกคลองลดโพธขน เนองจาก ทรงเหนวาแมนำเจาพระยาตอนลางในเขตจงหวด สมทรปราการ มลกษณะโคงออมคลายกระเพาะหม เปนระยะทางถง ๑๘ กโลเมตร หากสามารถขยายและ ปรบปรงคลองลดโพธท เชอมตอดานเหนอโคงแมนำ และปลายโคงแมนำ มความยาวเพยง ๖๐๐ เมตร จะชวย ยนระยะทางระบายนำไดสนลงและเรวขนนน จะสามารถ บรรเทาปญหานำทวมได

นอกจากน พระองคมพระราชดำรสรางประตระบายนำทคลองลดโพธเพอปด - เปดในชวง เวลาตางๆ เชน ประตระบายนำจะปดในชวงหนาแลง เพอปองกนนำทะเลไหลกลบเขามาในแมนำเจาพระยา และจะเปดประตเพอระบายนำในชวงนำหลากทมนำไหลบามาจากทางภาคเหนอ เปนตน และเมอวนท ๑๗ พฤศจกายน ๒๕๔๙ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชดำรใหศกษาการใชพลงงานนำ ทระบายผานคลองลดโพธใหเกดประโยชน โดยมพระราชกระแสรบสงวา

“...โครงการคลองลดโพธจะทำประโยชนไดอยางมหศจรรย มพลงงาน มหาศาล จะใชพลงงานนำทระบายผานคลองทำประโยชนอยางอนดวยไดหรอไม...”

(๕) การระบายนำออกจากพนทลม โดยการจดหาพนทรองรบและกกเกบนำในชวงฝนตก มนำมากดวยการ ขดลอกคลองตางๆ เพอใหนำไหลมารวมกนแลวนำมาเกบไวในบอพกนำอนเปรยบเสมอนกบแกมลง แลวจง

140

ระบายนำลงทะเลเมอปรมาณนำทะเลลดลง เพอแกไขปญหาอทกภยและใหสามารถ เพาะปลกได และกอสรางประตระบายนำ ทำหนาทควบคมการเกบกกนำในคลองและ ปองกนนำจากบรเวณดานนอกไมใหไหลยอน เขาไปในพนท โดยพระองคพระราชทาน พระราชอรรถาธบาย ความตอนหนงวา

“...ลงโดยทวไป ถาเราสงกลวยให ลงกจะรบปอกเปลอกแลวเอาเขาปาก

เคยวๆ แลวเอาไปเกบทแกม จะกนกลวยเขาไปไวทกระพงแกมไดเกอบทงหว โดยเอาไป เกบไวทแกมกอนแลวจะนำออกมาเคยวและกลนกนเขาไปภายหลง ดวยพฤตกรรมการ นำเอากลวยหรออาหารมาสะสมไวทกระพงแกมกอนการกลนน จงเปนพฤตกรรมตวอยาง ทจะนำมาใชในการระบายนำทวมออกจากพนทนำทวมขง...”

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชดำรใหดำเนนโครงการแกมลงในหลายพนท ทวประเทศ อาท ในเขตกรงเทพฯ ไดแก โครงการแกมลงฝงตะวนออกของแมนำเจาพระยา เพอรบนำจาก จงหวดสระบร พระนครศรอยธยา ปทมธาน นนทบร และคลองสายตางๆ ในกรงเทพฯ โดยใชคลองทตงอย รมทะเลดานจงหวดสมทรปราการทำหนาทเปนบอพกนำ และพจารณาหนองบงหรอพนทวางเปลาตาม ความเหมาะสมเปนบอพกนำเพมเตม โดยใชคลองธรรมชาตในแนวเหนอ-ใต เชน คลองพระองคไชยานชต คลองบางปลา คลองดาน คลองบางปง คลองตำหร คลองชายทะเล เปนแหลงระบายนำเขาและออกจาก บอพกนำ และโครงการแกมลงในพนทฝงตะวนตกของแมนำเจาพระยา ทำหนาทรบนำจากจงหวดอางทอง พระนครศรอยธยา ปทมธาน นครปฐม กรงเทพฯ และสมทรสาคร ไปคลองมหาชย-สนามชยและแมนำทาจน เพอระบายออกสทะเลดานจงหวดสมทรสาคร

นอกจากน เพอใหการระบายนำออกสทะเลเรวขน ทรงชแนะใหดำเนนโครงการแกมลง นอกเขตกรงเทพฯ ทเออประโยชนกบในเขตกรงเทพฯ ไดแก โครงการแกมลงแมนำทาจนตอนลาง โดยใช หลกการควบคมนำ คอเปดประตระบายนำสอาวไทยเมอระดบนำทะเลตำ และปดกนเมอระดบนำทะเลสง รวมถงโครงการแกมลงคลองมหาชย-สนามชย และโครงการแกมลงคลองสนขหอน

โครงการแกมลงดงกลาวจะมประสทธภาพบรรลผลสำเรจตามแนวพระราชดำรได จะตองยดหลก ๓ ประการ ไดแก หนง พจารณาสถานททจะทำหนาทเปนบอพกและวธการชกนำทวมไหล เขาสบอพกนำ สอง เสนทางนำไหลทสะดวกตอการระบายนำเขาสแหลงททำหนาทบอพกนำ และ สาม การระบายนำออกจากบอพกนำอยางตอเนอง

141

ท งนพระองคไดพระราชทานแนว พระราชดำรแกไขปญหานำทวมในหลายกรณ อาท

๑) เหตการณนำทวมกรงเทพฯ ในป ๒๕๒๓ พระบาทสมเดจพระเจ าอย ห ว ได พระราชทานพระราชดำรแนวทางแกไขปญหา นำทวม ๕ ประการ ไดแก (๑) เรงระบายนำออก สทะเล โดยผานแนวคลองทางฝงตะวนออกของ กรงเทพฯ (๒) จดใหมพนทสเขยว (Green Belt) เพอกนการขยายตวของเมอง และเพอแปรสภาพ ใหเปนทางระบายนำเมอมนำหลาก (๓) สรางระบบ ปองกนนำทวมในเขตกรงเทพฯ (๔) สรางสถานท เกบกกนำตามจดตางๆ ในพนทกรงเทพฯ เพอ ชวยในโครงการปองกนนำทวม และ (๕) ขยาย หรอเปดทางนำในจดทผ านทางหลวงหรอ ทางรถไฟ

๒) เหตการณนำทวมอำเภอหาดใหญ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทาน แนวพระราชดำร โครงการบรรเทาอทกภย อำเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา โดยทรงเหนวาหากนำทวม อำเภอหาดใหญซงเปนเมองธรกจอยเนองๆ ยอมสงผลทไมดตอเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ จงได พระราชทานพระราชดำรใหกรมชลประทานรวมกบหนวยงานราชการทเกยวของดำเนนโครงการดงกลาว ดงพระราชดำรสทไดพระราชทานเมอวนท ๒๔ ธนวาคม ๒๕๓๑ ณ อาคารชยพฒนา สวนจตรลดา ความตอนหนงวา

“...การแกไขและบรรเทาอทกภยโดยมการสรางอางเกบนำขนาดใหญ ทคลองอตะเภาหรอตามลำนำสาขา เพอสกดกนนำจำนวนมากไมใหไหลลงมา อำเภอหาดใหญนน คงไมสามารถดำเนนการได เพราะไมมทำเลทเหมาะสมในการกอสราง อางเกบนำทมขนาดใหญดงกลาวไดเลย ดงนนการแกไขและบรรเทานำทวมทควรพจารณา ดำเนนการนาจะไดแก การขดคลองระบายนำขนาดใหญ ใหทำหนาทแบงนำจากคลอง อตะเภาหรอชวยรบนำทไหลลงมาทวมตวอำเภอหาดใหญใหระบายลงสทะเลสาบสงขลา โดยเรว นอกจากนนหากตองการทจะปองกนนำทวมพนทชมชนและพนทธรกจ ใหไดผลโดยสมบรณแลว หลงจากทกอสรางคลองระบายนำเสรจ กจะพจารณาสราง คนกนนำรอบบรเวณดงกลาว พรอมกบตดตงระบบสบนำออกจากพนทไมใหทวมขง ตามความจำเปน ทงนใหพจารณารวมกบระบบผงเมองใหมความสอดคลองและ ไดรบประโยชนรวมกนดวย...”

142

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดพระราชทานแนวทางและวธการแกไข เพอบรรเทาปญหานำทวมพนทชมชน และพนทธรกจในเขตอำเภอหาดใหญ โดยกรมชลประทานไดนอมรบมา ดำเนนการ โดยแบงงานออกเปน ๕ กจกรรม คอ ๑) การขดลอกคลอง ธรรมชาตเดม ๒) การขดลอกคลอง ระบายนำสายใหม จำนวน ๕ สาย ๓) การ กอสรางประตระบายนำในคลอง

ระบายนำตางๆ ๔) การตดตงระบบเตอนภย ๕) ออกแบบกอสรางอางเกบนำขนาดตางๆ และสระเกบนำขนาดใหญในรปแบบแกมลง

อยางไรกตาม การดำเนนงานดงกลาวเปนไปอยางลาชาในชวงตน เนองจากตดปญหา เรองการเวนคนทดนทจะใชในการขยายคลองธรรมชาตเดม และขดคลองระบายนำสายใหมทง ๕ สาย แตหลงจากเกดเหตนำทวมครงใหญอกครง ในป ๒๕๔๓ ทำใหประชาชนตนตวและใหความรวมมอกบ ทางราชการ ผลกดนโครงการบรรเทาอทกภยอำเภอหาดใหญฯ ทอยในแผนระยะเรงดวนแลวเสรจ อยางรวดเรว สามารถบรรเทาวกฤตนำทวมในป ๒๕๕๓ ทมปรมาณนำถง ๑,๖๒๓.๕๐ ลกบาศกเมตร ตอวนาท สงมากกวาป ๒๕๓๑ ทมปรมาณนำ ๘๓๙ ลกบาศกเมตรตอวนาท โดยสามารถแบงรบนำและ ระบายนำไดอยางมประสทธภาพ ลดความรนแรงของอทกภยทเกดขน กลาวคอ นำลดลงภายใน ๓ วน ซงกอนหนานใชเวลาถง ๗ วน

นอกจากน แมในขณะทรงประทบอย ณ โรงพยาบาลศรราช ยงทรงหวงใยและทรงงาน ตดตามสถานการณนำอยเสมอ และไดพระราชทานพระราชดำรและแนวทางการปองกนและแกไข ปญหานำทวมเปนระยะ ซงไดชวยใหการแกไขสถานการณนำทวมและนำทวมขงในหลายพนท สามารถ ลดลงอยางรวดเรว รวมทงลดระดบความเสยหายทเกดขนทงทางดานเศรษฐกจ และเปนขวญกำลงใจแก ผประสบอทกภย

๖.๑.๓ การจดการนำเนาเสย พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานพระราชดำรในการจดการนำเสยแก หนวยงานทเกยวของ โดยทรงใหศกษาทดลองและดำเนนการแกไขอยางเปนรปธรรม ทงโดยกระบวนการ ทางธรรมชาต ฟสกส เคม การใชเครองมอและเทคโนโลยทประดษฐคดคนขน หรอผสมผสานวธตางๆ เขาดวยกน โดยทรงเนนการใชวธการทเปนรปแบบงายๆ ดวยกรรมวธแบบธรรมชาต เสยคาใชจายนอย แตมประสทธภาพ และใหพจารณาดำเนนการใหเหมาะสมกบสภาพปญหาของแตละทองท และเมอผลการศกษาทดลองไดผลหรอประสบความสำเรจแลว พระองคจงไดพระราชทานโครงการ

143

อนเนองมาจากพระราชดำร เพอเปนตนแบบสำหรบ นำไปใชบำบดนำเสยในพนทตอไป ซงแตละโครงการ ไดชวยสงผลใหไดนำคณภาพดกลบคนมาอกครง และ เปนตวอยางใหหนวยงานตางๆ นอมนำพระราชดำร ไปใช ซงไดผลสมฤทธเปนทนาพอใจอยางมาก

ห ล ก ก า ร ส ำ ค ญ ของโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร ในการจดการ นำเนาเสย ประกอบดวยวธการโดยทางธรรมชาต การใชเครองกลเตมอากาศ และการผสมผสานทง ๒ อยาง ซงสรปไดดงน

(๑) การบำบดนำเสยโดยวธทางธรรมชาต ทรงใชกลไกทางธรรมชาต ในระบบนเวศในการบำบดนำเสย อาท

(๑.๑) นำดไลนำเสย เปนวธการใชนำทมคณภาพดชวยผลกดน นำเนาเสยออกไป โดยอาศยปรากฏการณนำขน-นำลง ควบคมระบบการถายเทของนำ ซงชวยใหนำเนาเสย มสภาพเจอจางลง พระราชดำรนไดนำมาแกไขปญหานำเนาเสยในคลองของกรงเทพฯ โดยใชนำจาก แมนำเจาพระยาเจอจางนำเนาเสยและชกพาสงสกปรกจากคลองตางๆ ทำใหคลองสะอาดขน

(๑.๒) เครองกรองนำธรรมชาต โดยการนำ ผกตบชวามาทำหนาทดดซบความสกปรกและ โลหะหนก รวมทงสารพษจากนำเนาเสย ซงทรงเรยกวา “ใชอธรรมปราบอธรรม” ในโครงการปรบปรง บงมกกะสน ททรงวางแผนศกษาดวยพระองคเอง และจากการทดสอบคณภาพนำในบงพบวาออกซเจน ทละลายในนำตามจดตางๆ มปรมาณเพมขน ซงแสดง ใหเหนวา นำในบงหลงปรบปรงโดยทวไปมคณภาพ ดขน สามารถชวยแกไขปญหาไดผลในระดบหนง

(๑.๓) การบำบดนำ เสยดวยระบบบอบำบดและพชนำ เปนการบำบดนำเสยชมชนดวยวธการธรรมชาต ประกอบดวย ๔ ระบบ คอ ระบบบอบำบดนำเสย ระบบบอชวภาพ ระบบหญากรอง และระบบบำบดนำเสยโดยใชปาชายเลน เชน โครงการศกษาวจยพฒนา สงแวดลอมแหลมผกเบยอนเนองมาจากพระราชดำร อำเภอบานแหลม จงหวดเพชรบร โดยนำนำเสย จากเทศบาลเมองเพชรบร แลวสงตอดวยระบบทอมายงพนทโครงการฯ ซงสามารถพสจนไดวาระบบ บอบำบดนำเสยดวยบอบำบดและพชทง ๔ ระบบ สามารถบำบดนำเสยไดเปนอยางด

144

(๒) การบำบดนำเสยโดยใชเครองกลเตมอากาศ เนองจาก สภาพความเนาเสยของนำบรเวณตางๆ ยงคงมแนวโนม รนแรงมากยงขน การใชวธธรรมชาตไมอาจบรรเทาความเนาเสยของนำอยางมประสทธภาพเทาทควร พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงไดพระราชทานพระราชดำรการแกไขปญหานำเสย โดยการเตมออกซเจน ในนำเสยซงม ๒ วธ คอ วธทหนง ใชอากาศอดเขาไปตามทอเปาลงไปใตผวนำแบบกระจายฟอง และ วธทสอง ใชกงหนวดนำ ตกขนไปบนผวนำ แลวปลอยใหตกลงไปยงผวนำตามเดม โดยทรงไดแนวทาง จาก “หลก” ซงเปนอปกรณวดนำเขานาอนเปนภมปญญาชาวบาน พระองคทรงมงชวยแบงเบาภาระ ของรฐบาลในการบรรเทานำเนาเสยอกทางหนง จงไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหมลนธชยพฒนา สนบสนนงบประมาณ เพอการศกษาและวจยสงประดษฐใหมน และใหดำเนนการจดสรางเครองมอ บำบดนำเสยรวมกบกรมชลประทาน ซงไดมการผลตเครองกลเตมอากาศขนในเวลาตอมาและ รจกกนแพรหลายทวประเทศวา “กงหนนำชยพฒนา”

ตอมา พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดพระราชทานรปแบและพระราชดำร ในการสร างและพฒนาเคร องตนแบบ กงหนนำชยพฒนา หรอ “เครองกลเตมอากาศ ทผวหนาหมนชาแบบทนลอย” ซงมใบพด ขบเคลอนนำและซองวดนำไปสาดกระจาย เปนฝอย เพอใหสมผสกบอากาศไดอยางทวถง เปนผลใหออกซเจนในอากาศสามารถละลาย เขาไปในนำไดอยางรวดเรว ซงในชวงทนำเสย ถกยกขนมาและกระจายสมผสกบอากาศ

ตกลงไปยงผวนำ จะทำใหเกดฟองอากาศจมตามลงไป กอใหเกดการถายเท ผสมผสาน และการทำให เกดการไหลตามทศทางทกำหนด โดยไดนำไปทดลองตดตงใชในกจกรรมบำบดนำเสยทโรงพยาบาล พระมงกฎเกลา และทวดบวรนเวศวหาร

ทงนเครองกลเตมอากาศทผวนำหมนชาแบบทนลอย (Chaipattana Low Speed Surface Aerator) หรอทรจกกนทวไปวา “กงหนนำชยพฒนา” ซงเปน Model RX-2 หมายถง Royal Experiment แบบท ๒ ซงสามารถบำบดนำเสยอยางมประสทธภาพ สะดวกในการใชงาน ประหยดคาใชจายและบำรงรกษาไดงาย ตลอดจนมอายการใชงานทยาวนาน จงเปนทยอมรบของ ประชาชนทงในประเทศและตางประเทศ “กงหนนำชยพฒนา” ไดรบการพจารณาและทลเกลาฯ ถวายสทธบตรในพระปรมาภไธย โดยกรมทรพยสนทางปญญา เมอวนท ๒ กมภาพนธ ๒๕๓๖ นบเปน สงประดษฐเครองกลเตมอากาศเครองท ๙ ของโลกทไดรบสทธบตร และเปนครงแรกทไดมการ รบจดทะเบยนและออกสทธบตรถวายแดพระมหากษตรยดวย

145

ตอมาพระองคไดพระราชทาน พระราชดำรใหกรมชลประทานพจารณา ศกษาและสรางตนแบบเครองกลเตม อากาศแบบ อารเอกซ - ๕ ซ ตามภาพ ฝพระหตถ และไดนำไปพฒนาปรบปรง ใหเครองมขนาดเลก จนในทสดพฒนา เปน “เครองกลเตมอากาศแบบอดอากาศ และดดนำ อารเอกซ - ๕ ซ มขนาดเพยง ๖๐ เซนตเมตร และมประสทธภาพการใชงาน สงสด โดยมคาใชจายในการจดสรางนอย

สามารถขนยายและตดตงงาย โดยสามารถนำไปใชในการปรบปรงคณภาพนำในแหลงชมชนและสถานทตางๆ ทไมสามารถตดตงกงหนนำชยพฒนาได หรอนำไปใชงานรวมกบกงหนนำชยพฒนา และมลนธชยพฒนา ไดรบพระบรมราชานญาตใหจดสทธบตรเครองกลเตมอากาศแบบอดอากาศและดดนำ อารเอกซ - ๕ ซ ในพระปรมาภไธยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ซงกรมทรพยสนทางปญญาไดออกสทธบตร การประดษฐ เมอวนท ๑๙ เมษายน ๒๕๔๔ ในชอ “เครองกลเตมอากาศแบบอดอากาศและดดนำ”

“กงหนนำชยพฒนา” และ “เครองกลเตมอากาศแบบอดอากาศและ ดดนำ อารเอกซ - ๕ ซ” ดงกลาวสามารถบำบดนำเสยไดอยางมประสทธภาพ ชวยคนสภาพแวดลอมทด ใหแกหนวยงานและชมชนใกลเคยง ดวยคาใชจาย และภาระในการดแลและบำรงรกษาเพยงเลกนอย เมอเทยบกบการกลบคนมาของคณภาพนำ สงแวดลอม และชวตความเปนอยทดขนอยางเหนไดชด นบเปนอกหนงพระอจฉรยภาพในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงใชเทคโนโลยท เรยบงาย แตสามารถแกไขและปรบปรงคณภาพนำใหดขนได และผลทไดรบนนมความสำคญตอการดำรงชวต ของมนษยอยางแทจรง

(๓) การบำบดนำเสยดวยวธผสมผสาน ทรงใชเครองจกรกลเตมอากาศมาชวยเพมออกซเจนละลายนำ นอกเหนอจากไดออกซเจนจากพชนำตามธรรมชาต ดวยการสรางบอดกสารแขวนลอย ปลกผกตบชวา ดดสงสกปรกและโลหะหนก และตนกกอยปต เพอใชดบกลน จากนนใชเครองกลเตมอากาศหรอกงหนนำ ชยพฒนาและแผงทอเตมอากาศใหกบนำเสยตามความเหมาะสม ตลอดจนใหตกตะกอนกอนปลอยลง แหลงนำ โดยไดนำมาทดลองทหนองสนม จงหวดสกลนคร ซงสามารถพสจนไดวาคณภาพนำในหนองสนม ใสและสะอาดยงขน และทบงพระราม ๙ ซงเปนบงขนาดใหญอยใจกลางกรงเทพฯ ดวยการสบนำเสย จากคลองลาดพราวเขาในบอเตมอากาศ ซงจะมการเตมอากาศดวยเครองเตมอากาศตลอดเวลา เพอให แบคทเรยทำการยอยสลายสารอนทรยในนำเสยโดยปฏกรยาแบบการใหออกซเจนอยางตอเนอง จากนน

146

จะไหลไปยงบอกงไรอากาศ เพอบำบดสารอนทรยทหลงเหลอในบอนำ เมอนำใสแลวจะสงลงคลองลาดพราว ตามเดม ผลปรากฏวาคณภาพนำในคลองดขน และสามารถบรรเทาปญหานำเนาเสยตามคลองและ ชมชนบางแหง

๖.๑.๔ การจดการนำเคมและนำกรอย พระบาทสมเดจพระเจ าอยห ว ไดพระราชทานพระราชดำร ใหหนวยงาน ทเกยวของพจารณาแกไขปญหานำเคมลกลำเขาไป ตามแมนำหลายสายในภาคใต เพอชวยเหลอ ราษฎรและพนทเพาะปลกบรเวณสองฝงแมนำ และลำนำสาขาตางๆ ใหมนำจดใชทำการเกษตร และใชอปโภคบรโภคตลอดป โดยพระองค

พระราชทานพระราชดำร ใหพจารณาสรางประตบงคบนำปดกนปากแมนำ เพอกนนำเคมไมใหไหล เขาไปในพนทเพาะปลก และเกบกกนำจดไวในแมนำหรอลำธาร เพอใชประโยชนในการเกษตรและ การอปโภคบรโภค มโครงการทดำเนนการแลวเสรจ ไดแก โครงการพฒนาลมนำบางนราอนเนอง มาจากพระราชดำร จงหวดนราธวาส โครงการพฒนาลมนำปากพนง อนเนองมาจากพระราชดำร จงหวดนครศรธรรมราช

สวนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ซงผประกอบการทำนาเกลอมกปลอยนำเคม จากลานตากเกลอหรอนำฝนทตกชะลานตากเกลอลงไปตามรองนำและลำหวยบรเวณขางเคยงโดย ไมมการควบคม นำเคมจงไหลตามรองนำและลำหวยตางๆ แพรกระจายเขาไปในตามพนทตางๆ เปน บรเวณกวาง จนเกษตรกรไมสามารถใชพนทเหลานนปลกขาวไดหรอไดรบผลผลตขาวนอยลง ทำความ เสยหายใหแกชาวนา พระบาทสมเดจ พระเจาอยหว จงไดพระราชทาน พระราชดำรแนวทางแกไขทผประกอบ การทำนาเกลอสามารถดำเนนการได โดย ไม ทำความ เส ยหายแกพ นท ปลกขาวใกลเคยง โดยผประกอบการ ทำนาเกลอท งหลายจะตองจดพนท สวนหนงทบรเวณลานตากเกลอ ขดเปน สระเกบนำใหญสำหรบรองรบนำเคม ทปลอยทงจากลานตากเกลอทงหมด เกบไวในสระเพอรอการระเหยหรอไหลลงในดนโดยบอบาดาลเลกๆ ทขดขนเพอระบายนำลงสชนนำเคมใตดนทสบขนมา

147

ทงน ขนาดของสระนำดงกลาว จะมขนาดและความลกเทาใด ตองกำหนด ใหสมพนธกบบรเวณนำทงจากลานตากเกลอ และความสามารถของนำในสระทไหลลงไป ใตดนท งน ใหมความสมดลพอดกนโดย ไมทำใหนำเคมไหลลนไปยงลำหวยขางๆ อกตอไป พระราชดำรในการแกไขปญหา นำเคมอนเนองจากการทำนาเกลอในภาค ตะวนออกเฉยงเหนอดงกลาว ไดนอมนำไป

ปฏบตอยางไดผลในพนทตางๆ อาท อำเภอวานรนวาสและอำเภอบานมวง จงหวดสกลนคร อำเภอบานดง จงหวดอดรธาน และอำเภอบรบอ จงหวดมหาสารคาม เปนตน

๖.๒ หลกการสรางแหลงเกบนำเพออนรกษสงแวดลอม พระองคไดพระราชทานพระราชดำรในการสรางแหลงเกบนำเพออนรกษฟนฟ สงแวดลอมวา ควรควบคมปรมาณและคณภาพนำใหพอด ไมมากและไมนอยเกนไป หากปรมาณนำ มากเกนไป กตองหาทางระบายออกใหทนการณ และในขณะทเกดภาวะขาดแคลนกจะตองมนำกกเกบ ไวใชอยางเพยงพอ โดยมคณภาพเหมาะสมแกการเกษตร อตสาหกรรม และอปโภคบรโภค การพฒนา แหลงนำอาจจะมผลกระทบตอสงแวดลอม จงมหลกในการสรางแหลงเกบนำเพออนรกษสงแวดลอม ดงน

๖.๒.๑ การกกเกบนำไวบนทสงใหมากทสด แลวจายปนลดหลนลงมา โดยพยายามเกบนำไวในดนใหมากทสด ควบคมและจดการสภาวะการไหลของนำให สมำเสมอ

๖.๒.๒ การจายปนนำ เพอแผขยายความชมชนแกสงแวดลอม ในพนท การอปโภค บรโภค และการเพาะปลก โดยการทำทอและลำเหมองสงนำ ซงพระองค ทรงใหความสำคญกบการใชวสดในพนท ทหางายและประหยดเปนหลก ดวยหลก งายๆ คอ “ธรรมชาตและธรรมดา” ๖.๒.๓ ส ำ ห ร บ พ น ท ทำกนทอยสงกวาลำหวย ทรงเลอกใชวธการกอสรางอาคารปดขวางทางนำไหลทเรยกวา “ฝายทดนำ”

148

เพอทดนำท ไหลมาใหมระดบ สงขน จนสามารถผนนำเขาไป ตามคลองหรอคสงนำใหแกพนท เพาะปลก สวนปรมาณนำทเหลอ จะไหลขามสนฝายไปเอง การ กอสรางฝายจะตองกำหนดให มขนาดความสงความยาวมากพอ ทจะทดนำใหไหลเขาคลองสงนำ และสามารถจะระบายนำในฤด นำหลากใหไหลขามสนฝายไปได ท งหมด สามารถแกปญหานำ ลนตลงและปญหาขาดนำในพนท เพาะปลกได

๖.๒.๔ ในทองทซงมหนองและบงธรรมชาตทตนเขนหรอถกมนษยบกรกทำลายนน มพระราชดำรใหขดลอกดนเพอเพมพนทรองรบปรมาณนำฝนไดมากขนเมอมฝนตกมาก นำจะไหลลงไป ในหนองนำ บางสวนกจะไหลลนไป และอกสวนหนงเกบกกไวในหนองและบง ซงสามารถนำมาใช ในการทำการเกษตรฤดแลง

การบรหารจดการทรพยากรนำตามแนวพระราชดำรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ดงกลาว นบเปนการจดการนำอยางครบวงจร เพอแกไขปญหาการขาดแคลนนำในฤดแลง การเกด นำทวมในฤดฝน และปญหานำเนาเสย สะทอนแนวคดทเปนระบบอยางครบถวน ทรงมองปญหาในองครวม หาวธการวาทำอยางไรจงจะสามารถนำนำมาใชเพอแกไขปญหาหรอบรรเทาความเดอดรอน และ แกไขปญหาสภาพความยากจนของประชาชนใหอยในฐานะพอมพอกน หรอถงขนมกนมใช ไมวาจะเปน นำจากบนฟา นำจากใตดน นำดทมมากเกนไป นำเสยทตองไดรบการบำบด ตลอดจนคดคนนวตกรรม ทหลากหลาย ทรงเปนเสมอนจดศนยรวมทเปน “แรงบนดาลใจอนยงใหญ” ใหประชาชนไดนอมนำ แนวพระราชดำรไปปฏบต เพอสรางความมนคงในการดำเนนชวตใหแกพสกนกรชาวไทยทวประเทศ อยางมนคงและยงยนสบไป

ในโอกาสน ดร.รอยล จตรดอน ผอำนวยการสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำและ การเกษตร (องคการมหาชน) ซงถวายงานในเรองสารสนเทศทรพยากรนำและการเกษตร ไดกรณาใหสมภาษณเกยวกบความเปนมาของสถาบนฯ และแนวพระราชดำรในการจดการ ทรพยากรนำ ดงน

149

บทสมภาษณ ดร.รอยล จตรดอนผอำนวยการสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำและการเกษตร (องคการมหาชน)

ภารกจของสถาบนฯ... สงตอความรสประชาชน

ปญหานำทวม นำแลงทเกดขนทกป เปนปญหาทพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวทรงใหความสำคญและหวงใยมาโดยตลอด จงมพระราชดำร ใหจดตงหนวยงานทรวมและจดการขอมลนำของประเทศ อนเปนทมา ของสถาบนสารสนเทศทรพยากรนำและการเกษตร

สถาบนสารสนเทศทรพยากรนำและการเกษตร มภารกจสำคญ ในการดำเนนงานวจยและพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยดาน การจดการทรพยากรนำและการเกษตร โดยรวบรวมขอมลทรพยากรนำ ลมนำเจาพระยาทงหมด จากหนวยงานตางๆ ทเกยวของ แลวสำเนา

กระจายขอมลนกลบไปใหหนวยงานตางๆ อกครง ใหไดใชขอมลรวมกน เกดเปนกลไกในการประสานงาน ประกอบการตดสนใจ และดำเนนการบรหารจดการนำของประเทศ

นอกจากน หนวยงานไดพจารณานำขอมลทรวบรวมไดจากระบบเครอขาย มาจดรวบรวม เพอเปดใหประชาชนนำขอมลไปใชได ไดแก ขอมลนำ อากาศ ฝน และพาย ซงจะเปนฐานในการพฒนา ความรวมมอกบภาคประชาชน ทจะเขามามสวนรวมในการดแลรกษาทรพยากรนำตอไป

150

สำหรบดานการเกษตร ไดม การดำเนนงานโครงการระบบเครอขาย สารสนเทศการเกษตร เพอใชเปนเครองมอ ในการนำขอมลมาสนบสนนการเรยนร ในการจดการ และการผลตดานการเกษตร และการพฒนาชมชน เพอสงตอใหแก เกษตรกรและชมชนนำไปใชประโยชน ซ งปจจบนชมชนหลายแห ง ไดนำไป ปรบใชอยางเหมาะสมกบชมชนของ ตนเอง เกดการเรยนรและถายทอดจาก ชมชนสชมชน สงผลใหการจดการทรพยากรนำชมชนในหลายพนทเกดประโยชนสงสดอยางยงยน

ทรงตดตามสถานการณนำและพระราชทานพระราชดำรอยางตอเนอง พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชดำรวา ในสภาพ ปจจบนทเปลยนแปลงไป เชน กระแสลมเปลยนทศทาง จากเดมเคยพด จากทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ มาเปนทศตะวนออกเฉยงใต จงจำเปน ตองกลบมาศกษา ทบทวน ทำความเขาใจ แลวปรบบรหารจดการนำ ใหมใหเหมาะสม รวมทงตองมการบนทกขอมลสภาพภมอากาศ ของปทผานมา เพอเปรยบเทยบกบขอมลปจจบน และคาดการณ ลวงหนา เพอนำมาใชตดสนใจในการปฏบตงาน โดยทรงเหนวา แนวทางการศกษาของสถาบนฯ เกยวกบอณหภม และคลนในทะเล และแบบจำลองลมของสถาบนนนถกแลว ใหดำเนนการตอใหใชได โดยเรว

การจดการทรพยากรนำในอนาคต

การบรหารจดการนำตอไปใหมการบรหารนำขามลมนำ โดยไมจำเปนตองใชทอ ใชแรงโนมถวง สภาพธรรมชาต หวย คลอง เพอคอยๆ ระบายนำขามลมนำ ระบายไปเรอยๆ โดยตลอด ไมจำเปนตองผนนำใหเรวและแรง คอยๆ ผนนำใหสมำเสมอ การบรหารจดการอยางน เปนการจดการ เขอนเปน “พวง” คอเปนกลมของเขอน บรหารนำขามลมนำได โดยใหคำนงถงประโยชนการใชนำ และสทธของเจาของนำเดมเปนหลก เชน ลมนำชายฝงทะเลภาคตะวนออก กใหนำเอาเขอนดอกกราย หนองปลาไหล ประแสร คลองใหญ และอาจรวมถงเขอนทาดาน (เขอนขนดานปราการชล) เขอนปาสก ชลสทธดวย มาบรหารจดการนำ ผนนำรวมกนเปนพวง ใหเกดประโยชนในการใชนำ โดยผนนอยๆ โดยตลอด เพอไมใหเกดผลกระทบและปญหาตามมา การจดระดบกกเกบนำกใหจดใหเหมาะสม เปนพวงหรอเปนกลม

151

สำหรบนำทไหลอยใตดนตามหนปนในภาคเหนอทเชยงดาว หวยลก ทแมฮองสอนไหลลง สาละวน ทอางขางไหลลงมาทางฝาง ลงมาทหนองอ กใหหาทางกกเกบแลวผนนำไปใชทภาคอสาน กจะม แนวโพรงหนปนเรมจากบรเวณศนยศกษาการพฒนาฯ ทสกลนครไปยงนครพนม นำทไหลตามโพรงน พระองครบสงวาเปน “นำร” ตองปดรใหไดเพอกกนำไวใช

เรงแกไขในสวนทใชเงนลงทนนอยและสำคญกอน

นอกจากน พระองคทรงยกตวอยางเขอนยางชม ทอำเภอกยบร จงหวดประจวบครขนธ ท เสรมสน อางเกบนำขนไปเพยงเลกนอย ๒-๓ เมตร ชวยใหกกเกบนำ เพมขนไดมาก ปองกนนำทวม ลดความเสยหายทจะเกดขน จะเหนไดวาหากเรงทำ เรงแก ในสวนทใชเงนลงทนนอย และสำคญๆ กอน กจะไดรบผลกำไรตอบแทนเรว เพราะ ถาชา เงนลงทนกยงมาก ความเสยหายยงสง ในการคด

ผลตอบแทน กำไร ใหคดทงการลดความเสยหาย ผลประโยชนอนทจะไดรบ ทงภาพรวมผลตอบแทน ทางเกษตรทงหมดและการผลตไฟฟา หากขาดแคลนงบประมาณกใหขอสำนกงาน กปร. หรอ มลนธชยพฒนาจดสรรให หรอจะเปนเงนสวนพระองคกทรงยนด และขอใหตดตามขอเทจจรงหลงจาก การกอสราง หรอแกไขปรบเปลยน

ทรงงานแกปญหาเรองนำแมทรงประทบ ณ โรงพยาบาล... ดวยทรงหวงใยพสกนกร ในป ๒๕๕๔ น แมขณะทพระองคทรงประทบ ณ โรงพยาบาลศรราช ดวยทรงหวงใยพสกนกร ในปญหาเรองนำ เนองจากฤดฝนมาเรวกวาปกต สงผลใหระดบนำในอางเกบนำหลายแหงเพมขน อยางรวดเรว ราษฎรไดรบความเดอดรอนจากอทกภยอยางหนกในหลายพนท พระองคไดพระราชทาน พระบรมราชวโรกาสใหคณะผบรหารสถาบนฯ เขาเฝาฯ กราบบงคมทลถวายรายงานผลการดำเนนงาน เมอวนท ๕ กนยายน ๒๕๕๔

สถาบนฯ ไดถวายรายงานวา สถาบนฯ และกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ไดนอมนำ แนวพระราชดำรระบบโทรมาตร และแบบจำลองลม มาดำเนนการพฒนาเทคโนโลยโทรมาตรตรวจวด ระดบนำในแมนำดวยคลนเรดาร โดยคำนวณระดบนำจากคลนสะทอนระหวางอปกรณกบผวนำ จนสามารถวดระดบนำทเปลยนแปลงไดอยางตอเนอง และอปกรณไมเสยหายจากกระแสนำ สำหรบ แบบจำลองลมและแบบจำลองสภาพอากาศ สามารถคาดการณลม และสภาพอากาศลวงหนาได ในหนงสปดาห โดยไดสงขอมลใหหนวยงานตางๆ นำไปใชในการดำเนนงาน เชน กรมปองกนและบรรเทา สาธารณภยใชเตรยมการปองกนและบรรเทาปญหาอทกภย กรมชลประทานใชตดตามและวเคราะห แนวโนมสถานการณนำ สำนกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน) ใชวางแผน

152

รบสญญาณขอมลดาวเทยม ตดตามและประเมนความเสยหาย จากอทกภย และสำนกฝนหลวงและการบนเกษตรใชวางแผนเพอ ปฏบตการฝนหลวง เปนตน

ทงน สถาบนฯ ไดตดตงระบบโทรมาตร ณ พระตำหนก เปยมสข พระราชวงไกลกงวล เพอสงขอมลปรมาณนำฝนรายชวโมง ทำใหทราบขอมลปรมาณฝนทตกในพนทไดอยางรวดเรว และมระบบ ฐานขอมลเกบรวบรวมขอมลสถตดงกลาว เรยกดยอนหลงได อกทง ยงสงขอความแจงเตอนผานระบบขอความสน (SMS) ทางโทรศพท เคลอนทไดอกดวย ซงพระองคไดมพระบรมราชวนจฉยวามประโยชนมาก สำหรบการบรหารจดการนำ เนองจากสามารถเรยกดขอมลไดทกท ทกเวลา ทงนในชวงนำทวมหาดใหญ และ ๓ จงหวดภาคใต สามารถ บรหารจดการไดด ดงนน ความกาวหนาในการดำเนนงานเกยวกบการจดทำขอมล เพอใชประโยชน ในการบรหารจดการทรพยากรนำ ขณะนไดจดทำจนเกอบจะครบวงจรทงหมด อนจะนำไปสการวางแผนและการคาดการณ เพอแกไขปญหาอบตภยในอนาคตได

ทรงเปรยบเทยบ... ระบบขอมลนำคอทวของพระองค

ในการทรงงานตดตามสถานการณนำ พระองคทรงตดตามระบบขอมลจากหนาจอคอมพวเตอร บางครงระบบขดของในชวงกลางดกหรอคอนรง เชาวนรงขนผมจะไดรบโทรศพทจากในวงแจงวา เมอคน ระบบขอมลของอาจารยขดของ โดยเคยทรงมรบสงผานมาทางทานองคมนตร เชาวน ณ ศลวนต วา “อาทตยทแลวทวฉนหาย” ทรงเปรยบเทยบวาระบบขอมลนำคอทวของพระองค

ทรงชนชมการจดการทรพยากรนำชมชน

ตงแตป ๒๕๕๐ เปนตนมา สถาบนฯ ไดรวมกบหนวยงานภาครฐและเอกชนจดการประกวด “การจดการทรพยากรนำชมชนตามแนวพระราชดำร” เพอคนหาและสรางเครอขายในการจดการนำ ชมชน ทรงชนชมมาก เนองจากชมชนใชวธงายๆ ลงมอปฏบตจนเขาใจแนวพระราชดำรตางๆ โดยเฉพาะ ทชาวบานใชแผนทในการวางแผนและจดการนำของชมชน สวนการจดการนำชมชนทมแบบอยาง ความสำเรจแลวจะขยายผล ทรงใหคำนงถงพนท สงคม ภมอากาศ ใหมการปรบตวตลอด นำไปสรป ใหเรยบงาย เหมาะสมกบพนท และดงใหชมชนมารวมทำงาน โดยตองเรยนจากชาวบานไปดวย ไมควรใชความสำเรจเปนทฤษฎ แลวปฏบตตามความเคยชน คดวาถกตองนำไปใชโดยไมปรบแก กจะพฒนาชมชนไมสำเรจ

ผมคดวาการนำพระราชดำรไปใชแลวประสบความสำเรจอยางยงยนนน ในระดบชมชน ไปไดดและเรว เนองจากเปนการ “ระเบดจากขางใน” ชาวบานทำแลวไดรบประโยชนและเหนผลจรง

153

เนองจากพระองคทรงเรมดวยขอมล จากนนทรงวเคราะหขอมล และทรงทดลอง จนไดแนวพระราชดำร คอการสรางตวอยาง เมอนำไปเปนตวอยางใหประชาชน จะสามารถทำความเขาใจไดงายขน

ความสำเรจของประชาชน... คอความสขของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

วนทพระองค ไดทอดพระเนตรวด โอ การประกาศผลการประกวดการจดการทรพยากรนำ ชมชนตามแนวพระราชดำรทนำขนทลเกลาฯ ถวาย นน พระพกตรของพระองคทรงฉายถง ความสขพระทย และทรงพระเกษมสำราญ ททรงเหนชาวบานแกไขปญหาไดสำเรจดวย แนวพระราชดำร ททำไดงายและใชเงนไมมาก ผมคดวาการทำงานถวาย ไมตองทำเรองทยงใหญ

เรมจากทำเลกๆ แตทำดอยางตอเนองและมนคง พระองคกจะทรงพอพระทย และทรงพระเกษม สำราญแลว

๗. แนวพระราชดำรดานทรพยากรดน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว มแนวพระราชดำรเพอแกไข ปญหาในเรองของทรพยากรทดน ทงในแงของปญหาดนทเสอมโทรม ขาดคณภาพ และการขาดแคลนทดนทำกนสำหรบเกษตรกร แนว พระราชดำรเกยวกบทรพยากรดนทสำคญมดงน

๗.๑ การจดการและพฒนาทดน พระบาทสมเดจ พระเจาอยหวทรงนำวธการปฏรปทดนมาใชในการจดและพฒนา ทดนทเปนปาเสอมโทรม ทงราง วางเปลา นำมาจดสรรใหเกษตรกร ทไรททำกน ไดประกอบอาชพในรปของหมบานสหกรณ และโครงการ จดและพฒนาทดนในรปแบบอนๆ โดยใหสทธทำกนชวลกชวหลาน แตไมใหกรรมสทธในการถอครอง พรอมกบจดบรการพนฐานใหตามความเหมาะสม โดยทรงมหลกการวา ตองมการวางแผนการจดการใหดเสยตงแตตน โดยใชแผนท และภาพถายทางอากาศชวยในการ วางแผน ไมควรทำแผนผงททำกนเปนลกษณะตารางสเหลยมเสมอไป โดยไมคำนงถงสภาพภมประเทศ แตควรจดสรรพนททำกนตามแนวพนทรบนำจากโครงการชลประทาน นนคอจะตองดำเนนโครงการ เกยวกบการพฒนาทดนเพอการเกษตรควบคไปกบการพฒนาแหลงนำ

๗.๒ การพฒนาและอนรกษดน หลงจากงานจดสรรทดนทำกนในระยะแรกแลว แนวพระราชดำรในการจดการทรพยากรดนของพระองคไดขยายขอบเขตไปสเรองการพฒนาและ

154

อนรกษดนเพอการเกษตรกรรม เพอปรบปรงประสทธภาพการผลตทางการเกษตรใหสงขนหรอรกษาไว ไมใหตกตำ เชน การวจยและการวางแผนการใชทดน เพอใหมการใชประโยชนทดนอยางมประสทธภาพ และเหมาะสมกบลกษณะสภาพดน การศกษาเพออนรกษ บำรงรกษา และฟนฟดน โดยวธสวนใหญ เปนวธการตามธรรมชาตทพยายามสรางความสมดลของระบบนเวศและสภาพแวดลอม รวมถงอนรกษ และฟนฟดนทมสภาพธรรมชาตและปญหาทแตกตางกนไปในแตละภมภาค

สำหรบพระราชดำรในการพฒนาและอนรกษดนทสำคญ แบงเปน ๔ สวน ไดแก ๗.๒.๑ แบบจำลองการฟนฟบำรงดนทมสภาพขาดความสมบรณ ดนปนทราย และปญหาการชะลางพงทลาย พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดมพระราชดำรใหศนยศกษาการพฒนาฯ ๖ แหงดงกลาว เปนแหลงศกษาวจยการแกไขปญหาและพฒนาพนทตามสภาพภมสงคมของแตละแหง ตลอดจนเปนแหลงศกษาดงานและนำความรไปปรบใชตามสภาพปญหาพนท และพระราชทานพระราชดำร ในการแกปญหาดนตางๆ อาท ปญหาดนทราย พระราชทานแนวทางแกปญหาคอ ตองปลกหญาตามแนว ระดบเพอยดดน และใหเกดปยอนทรย ปญหาดนดาน ดนลกรง ในเบองตนพระราชทานพระบรมราโชบาย “ปาไมหมบาน” ใหราษฎรเปนเจาของ ดำเนนการปลกปาและบำรงรกษาตนไมเอง ปญหาดนปนหน และกรวด ทรงมแนวพระราชดำรใหสรางอางเกบนำและฝาย เพอคนความชมชนใหแกพนทและพฒนา คณภาพของดน เปนตน

๗.๒.๒ การแกปญหาดนเปรยวดวย “ทฤษฎ แกลงดน” ในการแกปญหาดนเปรยวหรอดนพร ซงพบมาก ในภาคตะวนออกและภาคใต และบรเวณทราบลมชายฝงทะเล พระองคไดพระราชทานแนวพระราชดำร “แกลงดน” โดยทรงใชวธเลยนแบบธรรมชาต ทรงรนระยะเวลาชวงแลง และชวงฝนในรอบปใหสนลง คอ ปลอยใหดนแหง ๑ เดอน และขงนำใหดนเปยก ๒ เดอน สลบกนไป เพอเรงปฏกรยา

ใหดนเปรยวจดขน และทรงใชปนมารลซงมคณสมบตเปนดางผสมคลกเคลากบหนาดน เพอลดความ เปนกรดไดดในระดบหนง จากนน ทรงใชนำชะลางและทรงควบคมระดบนำใตดนควบคไปดวย อนเปน วธการทสมบรณทสดและใหไดผลมากกบทดนทเปนกรดรนแรง ความเปรยวของดนจะคอยๆ เจอจาง จนดนมความอดมสมบรณขน

๗.๒.๓ การอนรกษดนดวยหญาแฝก ในป ๒๕๓๔ พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงศกษาเอกสารเกยวกบหญาแฝกของธนาคารโลก (World Bank) และทรงพบวาหญาแฝกเปนพช ทมระบบรากลกแผกระจายลงไปในดนตรงๆ เปนแผง ซงชวยกรองตะกอนดนและรกษาหนาดนไดด จงควรนำมาใชในการอนรกษดนและนำ รวมทงปรบสภาพแวดลอมดนใหดขน โดยทรงใหศกษาดำเนนการ ทงในพนทเพาะปลกและในพนทปาไม และไดทอดพระเนตรการทดลองเกยวกบหญาแฝกอยเปนระยะๆ รวมทงพระราชทานพระราชทรพยสวนพระองคใหธนาคารโลกผานทางเครอขายขาวสารหญาแฝก เพอสนบสนนการวจยเกยวกบหญาแฝกดวย

155

นอกจากน ไดพระราชทานพระราชดำรใหศกษาเกยวกบลกษณะหญาแฝก และทรงให นำไปทดลองปลกทศนยศกษาการพฒนาเขาหนซอนอนเนองมาจากพระราชดำร จงหวดฉะเชงเทรา และศนยศกษาการพฒนาหวยทรายอนเนองมาจากพระราชดำร จงหวดเพชรบร และในบรเวณทตางๆ จงไดมการคนหาพนธหญาแฝก และพฒนาสายพนธทเหมาะสมกบสภาพดนของประเทศ เพอขยายพนธ และสงเสรมใหมการปลกอยางกวางขวาง

เมอนำหญาแฝกมาปลกเปนแถวตามแนวระดบ ขวางความลาดเทของพนทแลว หญาแฝกจะแตกหนอ เจรญเตบโตชดตดกนจนมลกษณะเสมอนมกำแพงทกนขวาง นำทไหลบา ลดความรนแรงและชะลอความเรวของ กระแสนำ โดยนำสวนใหญจะซมลงไปในดนทำใหดนม ความชมชนอยไดยาวนาน และประการสำคญคอ เปนหญาท มความทนทานปลกงาย ขนไดดในดนหลายๆ ประเภท

ทงในดนดและดนไมด ซงเปนวธงายๆ ประหยดคาใชจาย และเกษตรกรกสามารถทำไดดวยตนเอง นอกจากน ระบบรากทแขงแรงและหยงลกลงไปในดนตามแนวดง รวมทงสานกนอยางหนาแนนมากกวา ทจะแผขยายในแนวกวาง รากหญาแฝกจงชวยยดเกาะดน ปองกนการสญเสยดนทเกดจากการกดเซาะ ของนำไดเปนอยางด จงมหลายคนเรยกหญาแฝกวา “กำแพงทมชวต”

๗.๒.๔ การหมดน พระบาท สมเดจพระเจ าอย ห ว ไดพระราชทานแนว พระราชดำรในการดแลและรกษาดนอกทางหนง คอ “การหมดน” เพอใหดนมความชมชน จลนทรยทำงานไดด อนจะสงผลใหดนบรเวณนน ทำการเกษตรไดอยางมประสทธภาพ ปองกน การชะลางพงทลายของดน และพฒนาทรพยากร ดนใหเกดแรธาต การหมดนมหลายวธการ เชน ใชฟางและเศษใบไมมาหมดน หรอวสดอนตามทหาไดตามสภาพทวไปของพนท การใชพรมใยปาลม (wee drop) ซงทำมาจากปาลมทผานการรดนำมนแลว เรมจากการนำทะลายปาลมมาตะกยใหเปนเสน ๆ กอนจะเอาไปอดใหเปนแผนเปนผาหมดน นอกจากประโยชนทกลาวไปแลว การหมดนยงจะชวยคลมหนาดน ไมใหวชพชขนรบกวนตนไมหรอพชหลกอกดวย

๗.๓ การดำเนนการเกยวกบกรรมสทธทดน ไดมพระราชดำรวา ปญหาการบกรกเขาไป ครอบครองทดนของรฐโดยราษฎรทไมมทดนทำกนเปนหลกแหลงจะทวความรนแรงขน จงพระราชทาน แนวทางการจดการทรพยากรทดนและปาไม สำหรบทดนปาสงวนทเสอมโทรมและราษฎรไดเขาไป ทำกนอยแลวนน รฐนาจะดำเนนการตามความเหมาะสมของสภาพพนทนนๆ เพอใหกรรมสทธแกราษฎร

156

ในการทำกนไดอยางถกตองตามกฎหมาย แตมไดเปนการออกโฉนดทจะสามารถนำไปซอขายได เพยงแตควรออกหนงสอรบรองสทธทำกน (สทก.) แบบสามารถเปนมรดกตกทอดแกทายาทใหสามารถ ทำกนไดตลอดไป ดวยวธการนจะชวยใหราษฎรมกรรมสทธทดนเปนของตนเองและครอบครว โดยไมอาจนำทดนนนไปขาย และจะไมไปบกรกพนทปาสงวนอนๆ อก

๘. แนวพระราชดำรดานทรพยากรปาไม พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเหนความสำคญของ ปญหาปาเสอมโทรม ซงสงผลกระทบตอปญหาดานอนๆ ไมเฉพาะ แตปญหาเรองดน เรองนำเทานน หากโยงใยถงปญหาทางสงคม เศรษฐกจ การเมอง คณธรรม และระบบนเวศ ดวยเหตดงกลาว จงทำใหแนวพระราชดำรในการแกไขปญหาปา มไดเปนกจกรรม ทดำเนนไปอยาง โดดๆ หากแตทรงรวมงานพฒนาทเกยวเนอง ทงหมดเขาไปทำงานในพนทอยางประสานสมพนธกน

แนวพระราชดำรดานการปาไม จำแนกเปนหมวดหมตามงาน ได ดงน

๘.๑ การอนรกษปาและสงแวดลอม จากการเสดจฯ เยยม ราษฎรในพนทตนนำลำธาร ซงสวนใหญอยในภาคเหนอ พระองค

ทรงเลงเหนถงปญหาความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงสงผลกระทบตอ ความสมดลทางธรรมชาต จงพระราชทานแนวพระราชดำรในการจดการอนรกษปาและสงแวดลอม ไดแก ๘.๑.๑ การรกษาปาตนนำ ตามหลกการขนพนฐานคอ เมอมปากจะมนำ มดน อนอดม มความชมชนของอากาศ และเกอกลตอการดำรงชวตของคน สตว และสงมชวต เชน พระองค ไดพระราชทานพระราชดำร “ทฤษฎปาเปยก” โดยทรงใหหาวธใหนำจากปาไหลผานลกลงในใตดน เพอรกษาหนาดนใหมความชน ซงเปนกลยทธในการสรางแนวปองกนไฟในระยะยาว

๘.๑.๒ การจดการเรองนำและการสรางความชมชนในบรเวณพนทอนรกษ โดย การกกเกบนำไวบนทสงใหมากทสด แลวจายปนลดหลนลงมา ดวยการควบคมและจดการสภาวะการไหล ของนำใหสมำเสมอ เชน การสรางฝายชะลอความชมชน หรอ Check Dam ปดกนรองนำในเขตตนนำลำธาร เพอแผกระจายความชมชนออกไปใหกวางขวาง อนจะชวยฟนฟสภาพปาในบรเวณทสงใหสมบรณขนเปนภเขาปานำในอนาคต

๘.๑.๓ การจายปนนำ เพอแผขยายความชมชนแกสงแวดลอมในพนท เพอการอปโภค บรโภค และเพอการเพาะปลก โดยการทำทอสงและลำเหมอง ซงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเนน การใชวสดในพนททหางายและประหยดเปนหลก

157

๘.๑.๔ การอนรกษทรพยากรปาไม (สตวปาและอทยาน) โดยจดใหมการเพาะเลยง ขยายพนธใหแพรหลาย รวมทงสงเสรมใหราษฎรเลยงสตวปาเปนอาชพ และหากพนทโครงการมสภาพ ภมประเทศสวยงามอดมสมบรณ มความเหมาะสมกใหดำเนนการจดตงเปนวนอทยานหรออทยาน แหงชาตตอไป ๘.๑.๕ การรกษาปาชายเลน โดยปลกปาไมชายเลนดวยการอาศยระบบนำขนนำลง ในการเตบโต อนเปนแนวปองกนลมและปองกนการกดเซาะชายฝง และเปนแหลงอาศยของสตวนำ ซงเปนการ ชวยสรางความสมดลใหแกธรรมชาตใหกลบคนสความอดมสมบรณดงเดม

๘.๒ การฟนฟสภาพปาและการปลกปา พระองคมแนวพระราชดำรในการฟนฟสภาพปา และการปลกปา ไดแก “ปลกปาในใจคน” โดยการ ทำความเขาใจกบราษฎรใหรถงประโยชนของปา และการอยรวมกบปาอยางพงพาอาศยกน ใหราษฎร ไดเขามามสวนรวมในการปลกปา โดยจดจำแนก ความเหมาะสมการใชทดนตามลกษณะโครงสราง ของดน สงเสรมใหราษฎรมสวนรวมในกจกรรม

การปลกปา ตลอดจนรจกนำพชมาใชสอยอยางถกตอง ดงเชน โครงการพฒนาพนทลมนำหวยบางทราย ตอนบนอนเนองมาจากพระราชดำร จงหวดมกดาหาร และโครงการพฒนาพนทลมนำแมอาวอนเนอง มาจากพระราชดำร จงหวดลำพน

“ปลกปา ๓ อยาง ใหประโยชน ๔ อยาง” เปนแนวคดของการผสมผสานการอนรกษ ดน นำ และการฟนฟทรพยากรปาไม ควบคกบความตองการดานเศรษฐกจ ดวยการจำแนกปา ๓ อยาง คอ ปาไมใชสอย ปาไมกน และปาไมเศรษฐกจ ซงชวยอนรกษดนและตนนำลำธารดวย “การปลกปา ทดแทน” เชน การปลกปาทดแทนตามไหลเขา และในพนทปาเสอมโทรม เปนตน

นอกจากน ทรงชแนะแนวทางโดยถอหลกใหธรรมชาตฟนตวเอง เชน “การปลกปา โดยไมตองปลก” โดยการปรบสภาพแวดลอมใหเออตอการเตบโตของตนไม และควบคมไมใหคนเขาไป ตดตนไม และรบกวนเหยยบยำตนไมเลกๆ เมอทงไวชวงระยะหนง พช ลกไม พนธไมตางๆ จะคอยๆ เจรญเตบโตและขยายพนธฟนตวขน เชน โครงการศกษาวธการฟนฟทดนเสอมโทรมเขาชะงมอนเนอง มาจากพระราชดำร ตำบลเขาชะงม อำเภอโพธาราม จงหวดราชบร

๘.๓ การพฒนาเพอใหชมชนอยรวมกบปาอยางยงยน พระองคมพระราชดำรใหคนอยรวม กบปาได โดยพยายามเปลยนราษฎรจากผบกรกทำลายปาใหกลายมาเปนผอนรกษทรพยากรปา ดวยทรงตระหนกถงการพงพาของคนและปา โดยทรงมแนวพระราชดำร อาท สงเสรมใหราษฎรมสวนรวม ในกจกรรมการปลกปา และจดการทรพยากรดวยตนเอง พระองคทรงแนะนำใหตง “ปาไมหมบาน”

158

เพอใหราษฎรเพาะตนกลาใหแกราชการ เปนการเออประโยชนตอกน และเสรมสรางคณธรรมและจตสำนก เปนปจจยอนสำคญทจะชวยใหตนนำลำธารยงมอย การสรางจตสำนกแกราษฎรตามแนวพระราชดำร เปนการรวมกนดำเนนการ ซงชาวบานเหนและสมผสได ตลอดจนไดรบประโยชนไดจรงจากความอดมสมบรณ ของปา ดน และนำ

๙. แนวพระราชดำรดานการพฒนาชนบท พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงใหความ สำคญกบการพฒนาพนทชนบทกอนพนทอนใด เพอชวยเหลอและพฒนาใหประชาชนในชนบท สามารถพงตนเองได ดงพระบรมราโชวาทททรง เรมตนงานพฒนาในชนบท เมอวนท ๑๓ มถนายน ๒๕๑๒ ความตอนหนงวา

“..การทนำความเจรญการพฒนา ไปสชนบท หมายถงประชาชนในชนบทนน มเหตผลหลายประการ เหตผลใหญทสด

ขอแรกกคอมนษยธรรม ความเมตตาตอเพอนมนษยทอยรวมประเทศกบเรา... เหตผลทสอง ทจะตองพฒนาชนบทนนกคอ เพอความปลอดภยของบานเมอง... ความมนคงทเปน ปจจยสำคญคอ ความมนคงของประชาชนทวไปในชนบท เพราะประชาชนในชนบท เปนประชาชนสวนใหญ เปนประชาชนสวนรวม และประชาชนสวนรวมหรอประชาชน ทงหมดนนคอชาต เราจงตองปฏบตใหชาตคอประชาชนในสวนรวมมความมนคง...”

พระราชดำรทสำคญในการพฒนาชนบท สรปไดดงน

๙.๑ การสรางความแขงแรงใหชมชนดวยการสรางโครงสรางพนฐานหลกทจำเปน ตอการผลต เพอนำไปสการพงตนเองในระยะยาว อาท แหลงนำ เนองจากนำเปนปจจยสำคญทจะชวยให เกษตรกร โดยเฉพาะทตองพงพาอาศยนำฝนไดมโอกาสทจะผลตไดตลอดป และเมอชมชนแขงแรงพรอม ดแลว จงสรางโครงสรางพนฐานอนๆ ทจำเปนตอการยกระดบรายไดและคณภาพชวตของชมชน เชน เสนทางคมนาคม ฯลฯ การพฒนาในลกษณะทเปนการมงเตรยมชมชนใหพรอมตอการตดตอกบโลกภายนอก อยางเปนขนตอนนทรงเรยกวา “การระเบดจากขางใน” ตลอดจนพระราชทานสงจำเปนในการ ประกอบอาชพ เชน ในป ๒๕๑๘ ไดพระราชทานทดนแกสำนกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม จดสรร ใหพสกนกรไดมทดนทำกน จำนวน ๔๔,๖๒๔ ไร ใน ๕ จงหวด ไดแก ปทมธาน นครนายก ฉะเชงเทรา นครปฐม และอยธยา และมพระราชดำรใหกรมปศสตวจดตง “ธนาคารโค-กระบอ” โดยเรมแรกใหนำกระบอ จำนวน ๒๔๐ ตวใหเกษตรกรผยากจนทไมมโค-กระบอไวใชแรงงานเปนของตนเองในทองทอำเภอสระแกว และอำเภอวฒนานคร จงหวดปราจนบร เชาซอและผอนสงในราคาถก

159

๙.๒ การสงเสรมความรในการ ทำมาหากนตามหลกวชาการสมยใหม ท เหมาะสมแกราษฎร ปญหาหลก ประการหนงของการพฒนาการเกษตร ในปจจบน คอประสทธภาพการผลต โดย ปจจยหนงทมผลตอประสทธภาพการผลต ทางการเกษตร คอความรความเขาใจ ในการผลตตามหลกวชาการสมยใหม พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเนน ถงความจำเปนทจะตองม “ตวอยางของ

ความสำเรจ” ในเรองการพงตนเอง เพอใหราษฎรในชนบทไดมโอกาสเหนถงตวอยางและนำไปปฏบตไดเอง และทรงปรารถนาทจะใหตวอยางของความสำเรจทงหลายไดกระจายไปสทองถนตางๆ ทวประเทศ

๙.๓ การนำความรดานเทคโนโลยการเกษตรสมยใหมเขาไปใหถงมอชาวชนบทอยาง เปนระบบ และตอเนองเปนกระบวนการเดยวกน และตองเปนเทคโนโลยการผลตทชาวบานรบไดและ สามารถนำไปปฏบตอยางไดผลแทจรง อาท การสรางและพฒนาเครองจกรกลการเกษตรใหเหมาะสมตอ การผลตและการใชงานในประเทศไทย เชน ควายเหลก รถไถสำหรบงานเตรยมดน เปนตน

๙.๔ การยดปญหาสภาพ แวดลอมของแตละพนทเปนหลก โดยเฉพาะ ทรงใหความสำคญกบความกระตอรอรนของ คนในพนท รวมทงปญหาและความตองการ ของเขาเหลานนมากเปนพเศษดงพระราชดำรส ความตอนหนงวา

“ การพฒนาจะตองเปนไป ตามภมประเทศทางภมศาสตร และ ภมประเทศทางสงคมศาสตรในสงคม วทยาภมประเทศตามสงคมวทยาคอนสยใจคอของคนเราจะไปบงคบใหคนคดอยางอน ไมได เราตองแนะนำ เราเขาไป ไปชวยโดยทจะดดเขาใหเขากบเราไมได แตถาเราเขาไปแลว เราเขาไปดวาเขาตองการอะไรจรงๆ แลวกอธบายใหเขาเขาใจ หลกการของการเขาไป พฒนานกจะเกดประโยชน...”

๙.๕ การรวมกลมประชาชนเพอแกปญหาหลกของชนบท ซงเปนรากฐานสำคญ ประการหนงของการพฒนาเพอสการพงตนเอง โดยเฉพาะการรวมตวกนในรปของสหกรณ ทรงเนนเสมอ ถงความจำเปนทจะตองกระตนใหเกดการรวมตวกนในรปแบบตางๆ เพอแกปญหาทชมชนเผชญอยรวมกน

160

หรอเพอใหการทำมาหากนของชมชนโดยสวนรวมเปนไปอยางมประสทธภาพและประหยด จะเหนไดวา กลมสหกรณในโครงการพระราชดำรทประสบความสำเรจในหลายโครงการ พฒนาขนมาจากการรวมตวกน ของราษฎรกลมเลกๆ ๙.๖ การพฒนาโดยกระตนผนำชมชนใหเปนแกนนำในการพฒนา เปนอกวธหนงททรงใช ในบางพนทตามความเหมาะสม ทรงพจารณาผนำ โดยเนนในดานคณธรรม ความโอบออมอาร ความเปน คนในทองถนและรกทองถน จากนนทรงอาศยโครงสรางสงคมไทยโดยการกระตนใหผนำชมชนทมกจะ มฐานะดใหเปนผนำในการสรางสรรคความเจรญใหกบทองถน โดยชาวบานทยากจนใหความสนบสนน รวมมอ ซงในทสดแลวผลแหงความเจรญทเกดขน กจะตกแกชาวบานในชมชนนนทกคน

อาจกลาวไดวา การพฒนาชนบทตาม โครงการพระราชดำรนน เปนกจกรรมทกระจาย ครอบคลมอยางกวางขวางในพนทตางๆ ทวทกภาค ของประเทศ โดยเฉพาะพนทลาหลงและทรกนดาร ซงทรงใหความสำคญเปนพเศษ และเสดจฯ เยยมพนทเหลานนอยเสมอ จากเปาหมายของ การพฒนาชนบทททรงมงเนนในเรองพนฐาน การพ งตนเองของประชาชนในระยะยาว โดยเฉพาะอยางยงพนฐานในเรองของปจจย

การผลตทจำเปน เชน แหลงนำ ทดน ปาไม ตลอดจนความรในการทจะใชทรพยากรเหลานใหเปนประโยชน สงสด ทงหมดนไดชวยใหชนบทภายใตโครงการพฒนาอนเนองมาจากพระราชดำรในปจจบน ไดรบประโยชน อยางมาก และมสภาพชวตความเปนอยดขนอยางเหนไดชด ดงทสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร มพระราชดำรสวา

“ทซงเคยเสดจพระราชดำเนนไปแลว ในปตอๆ มาจะดขน คนมสขภาพด สภาพแวดลอมดขน เศรษฐกจดขน คมกบแรงทเราเหนอยและเงนทองทเสย”

๑๐. แนวพระราชดำรดานการคมนาคม เพอพฒนาคณภาพชวตใหราษฎรมความเปนอยทดขน พระองคมพระราชดำรเปดเสนทาง การพฒนาสชนบททหางไกล อนเปนปจจยพนฐานทสำคญของการนำความเจรญไปสชนบท โดยถนนสาย ประวตศาสตรสายแรกทสรางตามพระราชดำรคอ โครงการถนนเขาสหมบานหวยมงคล ตำบลหนเหลกไฟ (ปจจบนคอ ตำบลทบใต) อำเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ เมอป ๒๔๙๕

นอกจากน พระองคไดเสดจฯ ไปในพนทอนตรายหลายแหง เพอพระราชทานขวญและ กำลงใจแกเจาหนาททเขาไปดำเนนการบกเบกสรางเสนทาง นำมาซงโครงการกอสรางถนนอนเนอง มาจากพระราชดำรมากมายหลายสายทพระราชทานแกพสกนกรทวประเทศ รวมทงทรงหวงใยปญหา

161

การจราจรทแออดบนทองถนนในกรงเทพมหานคร ดวยทรงเลงเหนวาเปนปญหาใหญทตองเรงแกไข พระองคจงมแนวพระราชดำรเกยวกบการแกไขปญหาจราจรในกรงเทพฯ มากมาย อาท

๑๐.๑ การขยายผวการจราจรและเพม เสนทางคมนาคม พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรง ตระหนกวาปญหาการจราจรทตดขดของกรงเทพฯ เกดขน เนองจากปรมาณรถและการจราจรทเพมขนอยางรวดเรว ดงนน พระองคจงพระราชทานใหดำเนนการทงแบบเรงดวน ในจดวกฤตและแบบระบบโครงขายจราจร การแกปญหา จราจรเฉพาะหนาอยางเรงดวน อาท โครงการกอสราง ถนนเลยบทางรถไฟสายใตจากสถานบางกอกนอยถงถนน จรญสนทวงศ และพระราชทานนามวา “ถนนสทธาวาส” การขยายพนผวจราจร เชน โครงการถนนหยดนำ และการปรบปรงขยายผวจราจรโดยรอบอนสาวรยประชาธปไตย โครงการกอสรางถนนเลยบบงมกกะสน จากถนนศรอยธยาถงถนนอโศก-ดนแดง การขยายชองทางโดยไมทำลายภมทศนเดม เชน โครงการ สะพานผานฟาลลาศ และโครงการกอสรางสะพานคขนานสะพานมฆวานรงสรรค เปนตน

๑๐.๒ การแกปญหาการจราจรอยางเปนระบบ โครงขาย การทกรงเทพฯ เปนจดศนยกลางในการลำเลยงขนสงสนคา เขาและออกเพอผานไปยงตวเมอง พนทอตสาหกรรม หรอภมภาค อนๆ ของประเทศ เปนอกปจจยหนงททำใหการจราจรตดขด พระองค จงมพระราชดำรใหมการกอสรางเสนทางใหม การเชอมตอถนน และการสรางทางวงแหวนเลยงเมอง เพอบรรเทาปญหาจราจร อาท เมอป ๒๕๑๔ มพระราชประสงคใหสรางถนนเพมขนเพอแกไข ปญหาจราจร พระราชทานเปนของขวญแกประชาชน คอ โครงการ ถนนวงแหวนรชดาภเษก (ถนนวงแหวนชนใน) แทนการจดสราง พระบรมราชานสาวรย ททางราชการจะจดสรางและนอมเกลาฯ ถวาย เปนของขวญ เนองในโอกาสมหามงคลพระราชพธรชดาภเษก โครงขายจตรทศตะวนตก-ตะวนออก และเหนอ-ใต เพอเชอมเสนทาง

จราจรดวยถนน สะพาน และปรบปรงเสนทางเดมและเสนทางใหมใหเชอมกนอยางสมบรณ รวมถง โครงการถนนวงแหวนอตสาหกรรม เพอรองรบการขนถายสนคาจากทาเรอกรงเทพฯ ตอเนองไปจนถงพนท อตสาหกรรมในจงหวดสมทรปราการ และภมภาคอน เพอไมใหรถบรรทกวงเขาตวเมองหรอทศทางอน อนเปนสาเหตของการจราจรตดขดโดยรอบ

ทงน สำนกงานฯ ขอยกตวอยางพอสงเขป เพอใหผอานไดเขาใจและซาบซงในแนวพระราชดำร การแกไขปญหาจราจรดงกลาว ไดแก โครงการพระราชดำรถนนคขนานลอยฟา ถนนบรมราชชนน โครงการ

162

สะพานพระราม ๘ โครงการสะพานภมพล ๑ และสะพานภมพล ๒ และการแกไขปญหาจราจรรอบโรงพยาบาล ศรราช ดงน

๑๐.๒.๑ โครงการพระราชดำร ทางคขนานลอยฟาถนนบรมราชชนน พระบาท สมเดจพระเจาอยหว ไดทอดพระเนตรเหนการจราจร ท ต ดขด เปนอย างมากบร เวณสะพานสมเด จ พระปนเกลา ตอเนองไปจนถงถนนบรมราชชนน จงพระราชทานแผนทการกอสรางทางคขนาน ททรงรางดวยลายพระหตถของพระองคเองแก กรงเทพมหานคร เพอศกษาหาแนวทางแกไข จากนน ไดพระราชทานแนวพระราชดำรใหกอสรางทาง คขนานลอยฟาจากเชงสะพานสมเดจพระปนเกลา ไปยงบรเวณสถานขนสงสายใตแหงใหม เชอมสะพาน ขามสแยกอรณอมรนทรและสะพานขามถนนจรลสนทวงศเขาดวยกน เพอใหการจราจรคลองตว ยงขน โดยเฉพาะเพอระบายรถทจะออกนอกเมองใหไดเรวทสด ผอนคลายสภาพการจราจรทตดขด ในถนนราชดำเนนตอเนองถงถนนหลานหลวงได

จากแนวพระราชดำรน รฐบาลในสมยนนไดนอมรบมามอบใหแกกรงเทพ มหานครและกรมทางหลวงรวมกนรบผดชอบการกอสรางทางคขนานลอยฟาจากแยกอรณอมรนทรไปจนถง แยกพทธมณฑลสาย ๒ อนเปนการเพมขดความสามารถในการรองรบการจราจร จากบรเวณสะพาน สมเดจพระปนเกลาจนถงทางแยกตลงชนถนนบรมราชชนนทงขาเขาและขาออกโดยไมตดสญญาณไฟ จราจร และเพอแยกการจราจรของยวดยานทตองการเดนทางระยะไกลออกจากยวดยานทเดนทาง ในระยะใกล ตงแตสะพานสมเดจพระปนเกลา ทางแยกตลงชน จนถงพทธมณฑลสาย ๒

๑๐.๒.๒ โครงการสะพานพระราม ๘ พระบาทสมเดจ พระเจาอยหวไดมพระราชดำรชแนะวา ควรกอสรางสะพานขาม แมนำเจาพระยาเพมขนอก ๑ แหง บรเวณถนนอรณอมรนทร ไปเชอมกบถนนวสทธกษตรยใกลกบธนาคารแหงประเทศไทย เพอรองรบปรมาณการจราจรทเพมขนจากการเปดใชเสนทาง คขนานลอยฟา ถนนบรมราชชนน รวมทงเพมจดเชอมโยง กรงเทพมหานครฝงพระนครและธนบร และเปนจดเชอมตอ

“โครงขายจตรทศ” พระองคจงไดพระราชทานพระราชหตถเลขาแนวแผนผงสะพานใหกรงเทพ มหานครนำไปศกษาความเหมาะสมในการดำเนนการ อกทงโปรดเกลาฯ พระราชทานชอของสะพาน แหงใหมนวา “สะพานพระราม ๘” เพอแบงเบาปรมาณการจราจรทขามแมนำเจาพระยาบรเวณสะพาน สมเดจพระปนเกลา และผอนคลายปญหาการจราจรในถนนทตอเนองจากสะพานสมเดจพระปนเกลา ทงฝง

163

พระนครและฝงธนบร เชน ถนนราชดำเนน ถนนสมเดจพระปนเกลา ถนนบรมราชชนน ถนนจรญสนทวงศ เปนตน และเพอลดปรมาณการจราจรทจะผานเขาไปในเกาะรตนโกสนทร ตลอดจนเพอเชอมตอ โครงขายถนนใหมความสมบรณ เอออำนวยการคมนาคมขนสง ตลอดจนเปนสวนหนงของ“โครงขาย จตรทศตะวนตก-ตะวนออก” ทเชอมตอกนใหผสญจรระหวางฝงพระนครและฝงธนบรไดเลอกใช ไมตองเดนทางเขาเมองโดยไมจำเปน รวมทงเปนการพฒนาพนท สภาพแวดลอมทด และสงเสรมคณภาพชวต ใหกบประชาชนในพนทในฝงธนบรและบรเวณใกลเคยง

๑๐.๒.๓ โครงการสะพานภมพล ๑ และสะพาน ภมพล ๒ หรอชออยางไมเปนทางการวา “สะพานวงแหวน อตสาหกรรม” เปนโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรท พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหกอสรางขนเชอมตอเขตราษฎรบรณะและเขตยานนาวา กรงเทพมหานคร กบอำเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ ซงเปนเขตอตสาหกรรมขนาดใหญเขาไวดวยกน เพอเปน โครงขายถนนรองรบการขนถายลำเลยงสนคาจากทาเรอ

กรงเทพฯ ตอเนองไปจนถงพนทอตสาหกรรมในจงหวดสมทรปราการ และภมภาคอนๆ ของประเทศ มใหรถบรรทกวงเขาไปในตวเมองหรอทศทางอน อนเปนสาเหตของการจราจรตดขดโดยรอบ โดย “สะพานภมพล ๑” เชอมระหวางแขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรงเทพมหานคร กบตำบลทรงคะนอง อำเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ และ “สะพานภมพล ๒” เชอมระหวางตำบลทรงคะนองกบ ตำบลบางหญาแพรก อำเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ

๑๐.๒.๔ การแกไขปญหาการจราจรรอบ โรงพยาบาลศรราช แมวาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจะทรง ประทบ ณ โรงพยาบาลศรราช พระองคยงทรงหวงใยทจะแกไข ปญหาใหพสกนกรอยตลอดเวลา โดยเมอวนท ๒๗ มถนายน ๒๕๕๔ พระองคไดพระราชทานพระบรมราชวโรกาสใหผท เกยวของเฝาฯ กราบบงคมทลถวายรายงานโครงการแกไขปญหา การจราจรโดยรอบโรงพยาบาลศรราช ซงเปนการดำเนนการ ตอเนองกบโครงการทางคขนานลอยฟาถนนบรมราชชนน และสะพานพระราม ๘ เพอบรรเทาปญหา การจราจรในบรเวณดงกลาว โดยมพระราชกระแสรบสงใหหนวยงานทเกยวของ รวมกนดำเนนงานสำรวจ และออกแบบโครงการกอสรางตางๆ อาท การตอเชอมสะพานพระราม ๘ กบถนนพรานนก และ พทธมณฑลสาย ๔ งานขยายสะพานอรณอมรนทร ตลอดจนผวการจราจรกลบรถใตสะพานอรณอมรนทร และสะพานขามคลองบางกอกนอย ถนนจรญสนทวงศ การกอสรางทางลอดใตทางสามแยกไฟฉาย และ สะพานขามแยกถนนเลยบทางรถไฟ เพอเพมโครงขายถนนท เชอมโยงพนทฝงตะวนตกและ

164

ตะวนออกของกรงเทพฯ และประสทธภาพการจราจรบรเวณแยกอรณอมรนทร แยกศรราช แยกพรานนก สามแยกไฟฉาย และทางแยกอนๆ ทตอเนองกน พรอมกนนน ยงชวยลดจดตด และทางแยกสญญาณไฟจราจร บนถนนจรญสนทวงศ ทเปนสวนหนงของถนนวงแหวนรชดาภเษก ซงชวยใหถนนวงแหวนรชดาภเษก ฝงธนบรสญจรไดสะดวกขน

โอกาสน พระองคทรงซกถามเกยวกบ การจดทำระบบรถไฟฟาบรเวณโดยรอบโรงพยาบาลศรราช และการพฒนารถไฟความเรวสงไปสสวนภมภาคตางๆ โดยม พระราชดำรสตอนหนงวา

“...ทจรงรถไฟนจะไดประโยชนมาก เพราะวาดกวาการคมนาคมทางถนน ทางถนน แพงมาก รถไฟจะถกลงไปมาก ดสำหรบการเศรษฐกจ ของไทย ถาทำไดสำเรจโดยเรว...”

๑๐.๓ การแกปญหาจราจรดวยหนวยเคลอนทเรว พระองคไดพระราชทานพระราชทรพยสวนพระองคเปนทน เรมตนในโครงการจดหารถจกรยานยนตใหแกกองบญชาการ ตำรวจนครบาล ใหจดหารถนำขบวนใหแกประชาชน เพอแกปญหาจราจรในชวโมงเรงดวน ตอมาพฒนาเปน จราจรโครงการพระราชดำร ซงตำรวจจราจรในโครงการ พระราชดำรน ตองผานการอบรมการปฐมพยาบาลเบองตน และการทำคลอดดวย เพราะนอกจากการอำนวยความสะดวก

แกการจราจรแลว ยงพบปญหาผเจบปวยและผใกลคลอดระหวางการเดนทางอยเสมอ ซงเจาหนาท จราจรโครงการพระราชดำรน จงเปนทพงยามคบขนของประชาชนเปนอยางดยง โครงการดงกลาว ดำเนนการมาตงแตป ๒๕๓๖ โดยมหนวยปฏบตภารกจ ๓ ชด คอ ชดเคลอนทเรว ชดอำนวยความสะดวก การจราจร และชดตำรวจชาง

๑๑. แนวพระราชดำรดานพลงงาน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงหวงใยเรองนำมนในโลกซงนบวนจะคอยๆ หมดไป จงทรง ใหความสนพระทยเกยวกบพลงงานทดแทน กอนทจะเกดภาวะนำมนขาดแคลน ดวยทรงเลงเหนถง ความสำคญของแหลงพลงงานทดแทนทจะนำมาใชภายในประเทศ และชวยเหลอใหเกษตรกรลดตนทน การผลต รวมทงสามารถผลตพลงงานขนมาใชไดเอง ดงพระราชดำรสพระราชทานแกเอกอครราชทตไทย และกงสลใหญไทยทวโลกทเขาเฝาฯ เนองในโอกาสประชมประจำป เมอวนท ๑๖ สงหาคม ๒๕๔๘ ความตอนหนงวา

165

“...การทนำมนแพงขน คนซอกตกใจ เพราะวานำมนนนเปนสงทจะชวยให ทำมาหากนได และถานำมนแพงแลวคาตอบแทนในอาชพมนคงท หรอคาใชจาย มากขน แตรายไดนอยลง อยางนบางคนเกอบจะอยไมได ฉะนน จะตองคนควา นำมนเชอเพลงทดแทนทราคาถก... เรองพลงงานทดแทนนน เปนการนำพชมาทำพลงงาน ทดแทน และมหลายชนดศกษามาหลายสบป ไมใชเพงจะมาทำตอนนำมนแพงขน ครงละ ๔๐ สตางค…. สำหรบเชอเพลงทจะไดจากดนโดยการปลกนน กตองใหสามารถปลกในราคาทประหยด...”

พระองคจงทรงรเรมการศกษาวจยเรอง พลงงานทดแทนรปแบบตางๆ ผานโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา อยางเปนรปธรรมมาอยางตอเนองกวา ๓๐ ป โดยมพระราชดำรใหนำพชผลการเกษตรมาผลต เปนพลงงานทดแทน เพอใหคนไทยพงตวเองไดในดาน พลงงาน รวมทงรองรบปญหาราคาพชผลเกษตรตกตำ ตลอดจนเปนการนำเศษวสดเหลอใชมาทำประโยชน ใหคมคาทสด และสรางระบบนเวศใหเกดความสมดล อาท

๑๑.๑ ผลตแกสชวภาพจากมลโค ในป ๒๕๑๘ พระองคมพระราชดำรวา ควรนำแกลบ มาใชงานใหเปนประโยชน ทงดานการทำเปนปยสำหรบปรบปรงสภาพดน และทำเปนเชอเพลง โดยได ทดลองนำวสดตางๆ อาท แกลบบด ผกตบชวา และขเลอยจากถงเพาะเหดมาอดเปนเชอเพลงแทงทให ความรอนไดด ซงปจจบนมจำหนายแกบคคลทวไป รวมทงผลตแกสชวภาพจากมลโคนมในการดำเนนงาน โรงโคนมสวนจตรลดา เพอไมใหมลโคเหลานถกขนไปทงเปลาประโยชน โดยนำมาเกบใสถงหมก เพอผลตแกสชวภาพใชในโรงโคนม ไดกาซมเทนกวา ๕๐ เปอรเซนต และกาซอนๆ ทใชเปนเชอเพลงได

๑๑.๒ การวจยและพฒนาโรงงานแปรรปปาลมนำมน หรอไบโอดเซล พระองคทรงคนพบวา ปาลมนำมนเปนพชทใหปรมาณนำมนสงกวาพชนำมนชนดใดๆ ในโลก จงมพระราชดำรใหทำการวจยและ พฒนาโรงงานแปรรปปาลมนำมน โดยไดพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหมหาวทยาลยสงขลานครนทรทำการวจย และพฒนาโรงงานสกดนำมนปาลมขนาดเลกใหกลมเกษตรกรสวนปาลมรายยอย และจดสรางโรงงาน ทดลองขนทสหกรณนคมอาวลก จงหวดกระบ และไดพฒนาปรบปรงเครองจกรหลายครง จนกระทงป ๒๕๓๑ ไดรบสงใหสรางโรงงานแปรรปนำมนปาลมขนาดเลกครบวงจรทศนยศกษาการพฒนาพกลทองอนเนอง มาจากพระราชดำร จงหวดนราธวาส และในป ๒๕๔๓ โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา และกองงาน สวนพระองค วงไกลกงวล อำเภอหวหน จงหวดประจวบครขนธ เรมการทดลองใชนำมนปาลมเปน เชอเพลงสำหรบเครองยนตดเซล และจากการทดสอบพบวา นำมนปาลมกลนบรสทธ ๑๐๐ เปอรเซนต

166

สามารถใชเปนนำมนเชอเพลงสำหรบเครองยนตดเซล โดยไมตองผสมกบนำมนเชอเพลงอนๆ หรอ อาจใชผสมกบนำมนดเซลไดตงแต ๐.๐๑ เปอรเซนตไปจนถง ๙๙.๙๙ เปอรเซนต

จากการจดประกายความคดการพฒนาพลงงาน ทดแทนดงกลาว ประกอบกบเมอคร งทพระบาทสมเดจ พระเจาอยห ว เสดจพระราชดำเนนไปทรงประกอบพธ วางศลาฤกษเขอนคลองทาดาน จงหวดนครนายก ในวนท ๒ มถนายน ๒๕๔๔ รถยนตพระทนงตดสตกเกอรทายรถวา “รถคนน ใชนำมนปาลม ๑๐๐%” ทำใหมการเคลอนไหวและตนตว ในการศกษาคนควาทดลอง และทำวจยเกยวกบการนำ นำมนพชมาใชเปนเชอเพลงกนอยางกวางขวาง สวนใหญเปนการนำนำมนพชและนำมนมะพราวมาใชในเครองยนต

และเรยกเชอเพลงทไดจากนำมนพชนรวมๆ วา “ไบโอดเซล”

ในป ๒๕๔๗ จงไดเรมมการศกษาเกยวกบการผลตไบโอดเซลจากนำมนพชทใชแลว โดยโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา รวมกบหนวยงานและบรษทตางๆ ดำเนนการสรางอาคารและ อปกรณผลตไบโอดเซลขน ในบรเวณงานทดลองผลตภณฑเชอเพลงโครงการสวนพระองคฯ และปถดมา บรษท บางจากปโตรเลยม จำกด (มหาชน) ไดนอมเกลาฯ ถวายการปรบปรงกระบวนการผลตไบโอดเซล เพอลดตนทนการผลต และไดผลตภณฑทมคณภาพดขน ตลอดจนกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษ พลงงาน กระทรวงพลงงาน ไดสนองพระราชดำรดวยการใหการสนบสนนและสงเสรมใหประชาชน ทำไบโอดเซลจากนำมนพชใชแลว เพอใชเตมเครองยนตทางการเกษตรดวย

นอกจากน จากบนทกขอมลของสำนก ราชเลขาธการในการเขาเฝาฯ ของ ดร.สเมธ ตนตเวชกล ประธานกรรมการกตตมศกดสถาบนสารสนเทศทรพยากร นำและการเกษตร และ ดร.รอยล จตรดอน กรรมการและ เลขานการสถาบนฯ เมอวนท ๙ กมภาพนธ ๒๕๔๙ พระองค ไดรบสงเรองนำมนปาลม หรอการทำ “ไบโอดเซล” วา จะตองคดใหรอบดาน ไมเชนนนจะเปนการนำนำมนดเซล มาทำไบโอดเซล เนองจากตองนำดเซลมาใชเตมรถเพอ ขนไบโอดเซล การนำไบโอดเซลใหมาใชประโยชนไดจรงควรทำเพอรองรบการใชงานในพนท เพอไมตองขนสง ตลอดจนสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ทรงเคยเลาถวายวา ไดใหทำวจยสวนอนประกอบดวย เพอเปนผลผลตขางเคยง อาท กลเซอรน มาการน และถาน หากทำไดครบอยางน เปนการเพมมลคาใหสงขน ผลผลตเพมขน และพงตนเองได

167

๑๑.๓ แกสโซฮอล พลงงานทดแทนนำมน เบนซน สำหรบพลงงานทดแทนนำมนเบนซน พระองค มพระราชดำรสใหศกษาตนทนการผลตเอทานอลจาก ออย เพอรองรบสถานการณในอนาคตทอาจจะเกด ภาวะนำมนขาดแคลนหรอราคาออยตกตำ ตงแตป ๒๕๒๘ การนำออยมาแปรรปเปนเอทานอลเพอใชเปนพลงงาน ทดแทนจงเปนแนวทางหนงทจะแกปญหาซงแมวา ในชวงป ๒๕๒๘-๒๕๓๐ นำมนเบนซนยงคงมราคาถก แตพระองคยงทรงใหศกษาวจย ปรบปรงและพฒนาเอทานอลอยางตอเนองมาตลอด ดงนน เมอเกดวกฤตราคานำมนขนสง จงไดมการนำผลการศกษาวจยพลงงานทดแทนตามพระราชดำร มาตอยอดขยายผลในเชงพาณชยอยางรวดเรว

ทงน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทาน เงนทนวจยสำหรบการดำเนนงาน เพอใชจดสรางอาคาร และซออปกรณตางๆ ในขนตน โดยในป ๒๕๔๐ โครงการ สวนพระองคฯ รวมกบการปโตรเลยมแหงประเทศไทย (บรษท ปตท. จำกด (มหาชน) ในปจจบน) และสถาบนวจย วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย ดำเนนการ ปรบปรงคณภาพของเอทานอลทใชเตมรถยนต โดยสามารถ กลนเอทานอลทมความบรสทธรอยละ ๙๙.๕ แลวนำ

กลบมาผสมกบนำมนเบนซนธรรมดาในอตราสวน ๑ : ๙ ไดแกสโซฮอลทมคาออกเทนเทยบเทานำมน เบนซน ๙๕

ตอมา บรษท ปตท. จำกด (มหาชน) รวมกบโครงการสวนพระองคฯ ผลตและจำหนายนำมน แกสโซฮอล ซงเปดจำหนายแกประชาชนทวไป และภายในเวลาไมกป นำมนแกสโซฮอลไดรบความนยม ในหมประชาชนอยางกวางขวาง เปนพลงงานสำคญในปจจบน ซงนอกจากชวยลดการนำเขานำมน ไดสวนหนงแลว ยงชวยลดมลพษในอากาศไดอกดวย

๑๑.๔ พลงงานทดแทนอนๆ สำหรบพลงงานดานอนๆ พระองคทรงศกษาเกยวกบนำอยางละเอยดลกซง ทำให ทรงทราบถงปรมาณนำทสามารถนำมาใชใหเกดประโยชนดานตางๆ และพระราชทานขอสงเกต แนวทาง แกปญหาแกเจาหนาททเกยวของนำไปพฒนาการใชพลงงานนำใหสมบรณยงขน รวมถงพระราชดำร เกยวกบการสรางเขอนและโรงไฟฟาพลงนำขนาดเลก เพอกกเกบนำไวใชประโยชนและสรางกระแสไฟฟา ใหชมชนในละแวกใกลเคยงในพนทชนบทหางไกล และมพระราชดำรเกยวกบการพฒนาพลงงานลม ซงสวนใหญนำมาใชในการสบนำ เชน มพระราชดำรใหปลกปาดวยการนำพลงงานลมมาใชสบนำขนไป

168

บนภเขา เพอใหดนมความชมชน สรางสภาพแวดลอมทเหมาะแกการเจรญเตบโตของตนไม โดยทรงนำไป ใชประโยชนในโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรเปนจำนวนมาก

นอกจากน กระทรวงพลงงาน ไดสนองพระราชดำรพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรง สนพระทยในการนำพลงงานจากแสงอาทตยมาใชประโยชน ดวยการตดตงระบบเซลลแสงอาทตยผลต กระแสไฟฟาในโครงการอนเนองมาจากพระราชดำรตางๆ เชน โครงการฟารมตวอยางบานพระกำ จงหวด ราชบร โครงการศนยศลปาชพเกาะเกด จงหวดพระนครศรอยธยา สถานพฒนาเกษตรทสงตามพระราชดำร ดอยมอนลาน จงหวดเชยงใหม และโรงเรยนจตรลดา เปนตน

๑๒. แนวพระราชดำรการจดตงศนยศกษาการพฒนา อนเนองมาจากพระราชดำร พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเหน ความสำคญของการม “ตนแบบของความสำเรจ” หรอ ตวอยางของการพฒนาในแตละพนท วาควรจะดำเนนการ ไปในทศทางใดจงจะประสบความสำเรจ และแนวทางนน ตองเปนสงทราษฎรสามารถทำตามตวอยางไดโดยงาย จงมพระราชดำรจดตง “ศนยศกษาเพอการพฒนา อนเนองมาจากพระราชดำร” ขน

ดงพระราชดำรส เมอวนท ๑๑ กนยายน ๒๕๒๖ เกยวกบศนยศกษาการพฒนา ความตอนหนงวา

“...เปนการสาธตการพฒนาเบดเสรจ หมายถง ทกสงทกอยาง ทกดานของ ชวตประชาชนทจะหาเลยงชพในทองทจะทำอยางไร และไดเหนวทยาการแผนใหม จะสามารถทจะหาดวธการจะทำมาหากนใหมประสทธภาพ...ดานหนงกเปนจดประสงค ของศนยการศกษา กเปนสถานทสำหรบคนควา วจยในทองท เพราะวาแตละทองท สภาพฝนฟาอากาศและประชาชนในทองทตางๆ กน กมลกษณะแตกตางกนมาก เหมอนกน...”

ทงน สามารถสรปแนวทางและวตถประสงคของศนยศกษาการพฒนาตามพระราชดำร ไดดงน ๑) ทำการศกษา คนควา ทดลอง วจย เพอแสวงหาแนวทางการพฒนา วธการแกปญหา ตลอดจนเทคโนโลยสมยใหมทเหมาะสมสอดคลองกบสภาพแวดลอม และการประกอบอาชพของราษฎร ทอยในพนทนน รวมทงขยายผลจากความรหรอผลจากการทดลองและการวจยใหกระจายไปสประชาชน อยางกวางขวางดวยเทคนควธการอยางงาย โดยผานการสาธตและการอบรมในรปแบบตางๆ ในขณะเดยวกน

169

กมผลการศกษาทดลองทไมประสบผลสำเรจ แตมคณประโยชนในฐานะเปนตวอยางทไมควรดำเนนการตาม นอกจากน ยงมสวนของการสาธตเทยบเคยง ระหวางพนทกอนและหลงการพฒนา และการปรบปรง ดดแปลงดวย

๒) เปนแหลงแลกเปลยนสอสารระหวางนกวชาการ นกปฏบต และประชาชน โดยให ศนยศกษาการพฒนาฯ เปนแหลงผสมผสานวชาการและการปฏบต โดยเปนแหลงความรของราษฎร แหลงศกษาทดลองของเจาหนาทผปฏบตงาน และแหลงแลกเปลยนถายทอดประสบการณและแนวทาง แกไขปญหาระหวางคน ๓ กลม คอ นกวชาการ เจาหนาท และราษฎร

๓) เปนการพฒนาแบบผสมผสาน ศนยศกษา การพฒนาฯ เปนตวอยางทดของแนวความคดแบบสหวทยาการ โดยแตละแหงจะเปนแบบจำลองของพนทและรปแบบการ พฒนาทควรจะเปน เพอกอใหเกดประโยชนสงสดในพนทนนๆ อนจะเปนตวอยางวา ในพนทและรปแบบการพฒนาพนท ลกษณะหนงๆ นน จะสามารถใชประโยชนอยางเตมทไดโดย วธใดบาง โดยใชความรทกสาขาใหเปนประโยชนเกอหนนกน อยางทสด มใชการพฒนาเฉพาะทางใดทางหนง และระบบ ของศนยศกษาการพฒนาฯ จะเปนการผสมผสานไมเพยงเฉพาะเรองความรเทานน แตตองมการผสมผสาน การดำเนนงานและการบรหารทเปนระบบดวย

๔) เนนการประสานงานระหวางสวนราชการ แนวทางการดำเนนงานของศนยศกษา การพฒนาฯ ทกแหงเนนการประสานงาน แผน และการจดการระหวางกรม กอง และสวนราชการตางๆ เพอแกไขปญหาระบบราชการ

๕) เปนศนยบรการแบบเบดเสรจ (One Stop Service) กลาวคอ ศนยศกษาการพฒนาฯ มการศกษาทดลอง และสาธต ใหเหนถงความสำเรจของการดำเนนงานพรอมๆ กนในทกดาน ทงดานการเกษตร ปศสตว ประมง ตลอดจนการพฒนาทางดาน สงคม และงานศลปาชพ ในลกษณะของ “พพธภณฑธรรมชาต ทมชวต” เมอผสนใจเขาไปศกษาดงานโดยจะมใหดไดทกเรอง

ในบรเวณศนยศกษาการพฒนาฯ ทงหมด ผสนใจหรอเกษตรกรจะไดรบความรรอบดาน อกทงมความสะดวก รวดเรว ซงนำไปสการไดรบประโยชนสงสด

เมอผลการศกษาของแตละศนยประสบผลสำเรจ จะทำการขยายผลไปยงหมบานทตงอย รอบๆ ศนยฯ เรยกวา “หมบานรอบศนยฯ” ซงเปนหมบานเปาหมายอนดบแรก โดยใหเกษตรกรเขามา รบการอบรม หรอจดสงเจาหนาทออกไปใหคำแนะนำ เมอสงเสรมใหกบหมบานรอบศนยจนไดผลใน

170

ระดบหนงแลว หมบานเหลานจะทำหนาทเปนหมบานตวอยางใหเกษตรกรพนทอนๆ ทหางออกไปไดเขามา ศกษาและดงานได เพอสามารถขยายขอบเขตกวางขวางออกไปเรอยๆ

นอกจากน ศนยศกษาการพฒนาฯ ยงไดขยายผลการดำเนนงานทมประสทธภาพแลว ไปสพนทแหงอนในลกษณะของ “ศนยสาขา” เพอทำการศกษาเปนการเฉพาะเรอง เฉพาะพนทนนๆ และ ผลทไดจากการศกษาจะไดสงเสรมใหเกษตรนำไปใชในการประกอบอาชพเชนกน

สำหรบศนยศกษาการพฒนาฯ ดงกลาว ไดมพระราชดำรใหจดตงขนรวมจำนวน ๖ แหง ทวภมภาค ดงน

๑๒.๑ ศนยศกษาการพฒนาเขาหนซอน อนเนองมาจากพระราชดำร อำเภอพนมสารคาม จงหวด ฉะเชงเทรา “ปาหาย นำแหง ดนเลว... กพฒนาได” เนองจากผนดนบรเวณตำบลเขาหนซอน อำเภอพนมสารคาม จงหวดฉะเชงเทรา เสอมโทรม ไมสามารถทำการเกษตรได เนอดนเปนทราย มการชะลาง พงทลายของดนสง และปลกพชชนดเดยว (มนสำปะหลง) ตดตอกนเปนเวลานาน โดยไมมการปรบปรงบำรงดน ผลผลตพชทไดรบตำ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงมพระราชดำรใหจดตงศนยศกษาการพฒนา เขาหนซอนฯ เพอพฒนาใหเปนศนยตวอยางดานเกษตรกรรมทสมบรณแบบทงการพฒนาแหลงนำ ฟนฟสภาพปา การพฒนาดน การวางแผนปลกพช และเลยงสตวทเกษตรกร และผสนใจสามารถ เขามาชมศกษาคนควาหาความรเพมเตมและนำไปปฏบตตามได เพอพฒนาอาชพและพนททำกน ของตนใหเพมผลผลตมฐานะความเปนอยทดขน ผลงานของศนยศกษาการพฒนาเขาหนซอนฯ เปรยบเสมอน “ตนแบบ” ของความสำเรจ ทสามารถเปนแนวทางและตวอยางใหแกพนทอนๆ โดยรอบได และไดสนองพระบรมราโชบายในการบรหารจดการองคกรตามแนวทางทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมงหวงทจะพฒนาใหเปนแหลงเอนกประสงคของผคนในทกดาน

๑๒.๒ ศนยศกษาการพฒนาพกลทอง อนเนองมาจากพระราชดำร อำเภอเมอง จงหวด นราธวาส “ปาพรเสอมโทรม สะสมดนเปรยว แกลงดนอยางเดยว พฒนาไดยงยน”

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงวเคราะหและพระราชทานความรเกยวกบการจดตง ศนยศกษาการพฒนาพกลทองอนเนองมาจากพระราชดำร วา

“...สวนใหญเปนสภาพ ‘พร’ เกา ดนประกอบดวยพชททบถมลงมาเปนเวลานาน และผสมกบนำทะเล มผลใหเปนดนทมแรกำมะถน เมอผสมกบอากาศกกลายเปน ออกไซด และเมอผสมกบนำกกลายเปนกรดกำมะถน...”

171

พระองคจงทรงใหจดต งศนยศกษา การพฒนาพกลทองฯ ขน เพอแกไขปญหา ดนพร หรอดนเปรยว โดยเนนศกษาทดลอง คนควาวจย และพฒนาพนทดนพร ใหสามารถ นำมาใชประโยชนในดานเกษตรกรรมใหได มากทสด เชน ทรงใชวธการ “แกลงดน” การใช หนปนปรบสภาพนำเปรยว (การปรงนำเปรยว) โดยใหศกษาวธการใชหนปนฝนผสมนำเปรยว

เพอเจอจางความเปนกรด กอนเขาสพนทการเกษตร และการยกรองปลกพชในพนทพร ซงเมอได ดำเนนการตามพระราชดำรแลว ปรากฏวาพชสามารถเจรญเตบโตและใหผลตไดด และเปนแบบอยาง ในการแกไขปญหาดนเปรยว รวมทงจดทำหนงสอคมอการปรบปรงดนเปรยว แจกจายแกหนวยงานตางๆ เกษตรกร และผทสนใจ

๑๒.๓ ศนยศกษาการพฒนาอาวคงกระเบน อนเนองมาจากพระราชดำร อำเภอทาใหม จงหวดจนทบร “การฟนฟและจดการทรพยากรชายฝงทะเล จากยอดเขาสทองทะเล”

ดวยประชาชนทอาศยอยในบรเวณอาวคงกระเบน อำเภอทาใหม จงหวดจนทบร ไดรบความเดอดรอนในการทำมาหากน เนองจากพนทบรเวณนและทะเลชายฝงใกลเคยงอนเปนแหลง ทรพยากรธรรมชาตเสอมโทรมอยางรนแรง พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงไดพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสำรวจขอเทจจรง ซงทรงพบวา สภาพปาชายเลนรอบชายฝงอาวคงกระเบนซงเปนเขตปาสงวนนน มพนทบางสวนทสภาพปาเสอมโทรมลง และราษฎรไดบกรกเขาไปจบจองและประกอบอาชพ อยจำนวนหนง ทรงเหนวา สภาพดงกลาวสามารถทจะพฒนาการเพาะเลยงชายฝงและจดตงสถาน เพาะพนธสตวนำ เพอประโยชนแกราษฎรและชมชนโดยรอบ จงทรงใหพจารณาหาพนทปาสงวน เสอมโทรม หรอพนทสาธารณประโยชน เพอจดตงศนยศกษาการพฒนาเกยวกบการพฒนาในเขตทดน ชายทะเล โดยมเปาหมายในการศกษาคนควา เพอปรบปรงสภาพแวดลอมดานประมงชายฝง เพอให เกษตรกรสามารถเพมผลผลต เพอการพงตนเองในระยะยาว และมการดำเนนงานในกจกรรมทสำคญ อาท การสงเสรมและพฒนาอาชพเกษตรกรในพนทรอยตอปาชายเลนและเชงเขา การอนรกษปาชายเลน ทสมบรณรอบอาวคงกระเบน การสงเสรมและพฒนาการเพาะเลยงสตวนำชายฝง

๑๒.๔ ศนยศกษาการพฒนาภพาน อนเนองมาจากพระราชดำร อำเภอเมอง จงหวด สกลนคร “สรางนำ เพมปา พฒนาชวตแบบพอเพยง”

ศนยศกษาการพฒนาภพานฯ แตเดมนนเปนปาโปรง เนองจากชาวบานตดไมสำหรบ เปนฟน และใชพนททำเกษตรกรรม ปาไมทอยเหนอพนทถกทำลายไปมาก จงไมมนำในหนาแลง นำไหลแรง ในหนาฝน ทำใหมการชะลางหนาดนบางลง และเกลอทอยขางใตจงผดขนเปนหยอมๆ พระบาทสมเดจ

172

พระเจาอยหว จงทรงใหพจารณาวางโครงการจดหานำ สนบสนนโครงการศนยศกษาการพฒนาภพานตาม พระราชดำร จงหวดสกลนคร เพอศกษาทดลอง งานพฒนา แบบเบดเสรจ ไดแก การพฒนาปาไม การเกษตรตางๆ ตามความเหมาะสม รวมทงการดำเนนงานดานเกษตร อตสาหกรรม สำหรบเปนตวอยางอนจะนำไปสความ สามารถในการพงตนเองไดตอไป และไดใหราษฎรนำไป ปฏบตในพนทของตนเองได

ศนยศกษาการพฒนาภพาน อนเนองมาจากพระราชดำร จงถอกำเนดขน เพอเปนแบบจำลองของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และเปนพนทสวนยอ ทสอดคลองกบการแกปญหา และศกษา วธการพฒนาของภมภาคนไดอยางเหมาะสม โดยมงศกษาวจย เกยวกบการทำเกษตรกรรมทเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เนนในดานการปรบปรงบำรงดน การเรงรดพฒนาปาไมโดยอาศยระบบชลประทาน และการปลก พชเศรษฐกจทมผลตอการเพมรายไดของเกษตรกร โดยมการ ดำเนนงานในกจกรรมทสำคญ อาท การพฒนาปาไมในเขต ปรมณฑลของศนย ดวยระบบชลประทาน การพฒนาแหลงนำ เพอการเกษตรและอปโภคบรโภค การเปนศนยศกษาทดลองควบคกบการสงเสรมพฒนาอาชพการเกษตรดานตางๆ ฯลฯ

๑๒.๕ ศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครอนเนองมาจากพระราชดำร อำเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม “ตนทางคอปาไม ปลายทางคอประมง ระหวางทางคอเกษตรกรรม”

ในคราวเสดจไปตรวจเขอนหวยฮองไครตอนลาง พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระราชดำรทจะใชพนทบรเวณเหนอเขอนสำหรบการเลยงโคนม แตเนองจากทรงพบวาผนดน ดงกลาวเปนพนทปาเสอมโทรม ซงเกดจากการลกลอบตดไมและจากไฟไหมปา และดนนนถกชะลาง เปนสวนใหญ เหลอเปนหนลกรงและกรวด พระองคจงทรงขอใชบรเวณลมนำหวยฮองไครทงลม จดตง เปนศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครฯ และไดพระราชทานแนวทางการดำเนนงาน โดยเนนการศกษา คนควารปแบบทเหมาะสมของการพฒนาพนทตนนำลำธาร เพอประโยชนทางเศรษฐกจ รวมทง รปแบบการพฒนาตางๆ ททำใหเกษตรกรพงตนเองไดโดยไมทำลายสภาพแวดลอมทางธรรมชาต อาท การพฒนาใหเนนเรองการอนรกษตนนำลำธารเปนพเศษ โดยใหศกษาระบบการควบคมไฟปาในลกษณะ Wet Fire Break ควบคกบงานศกษาพฒนาปาตนนำลำธาร ใหสงเสรมราษฎรในหมบานทอยบรเวณ รอบอางเกบนำหวยฮองไคร เขามาอยในแผนงานโครงการ โดยเฉพาะใหกรมประมงวางแผนจดระบบ

173

การจบสตวนำ ใหพฒนาพนทสวนหนงเปนทงหญาสตวเลยง และใหความสำคญตอการพฒนาในดาน Agro-Industry โดยใหศกษาผลผลตเพอการอตสาหกรรม เชน หอม กระเทยม หญาหวาน รวมทงสมนไพร ทเกยวของกบสขภาพอนามยและไมหอม

๑๒.๖ ศนยศกษาการพฒนาหวยทราย อนเนองมาจากพระราชดำร อำเภอชะอำ จงหวด ประจวบครขนธ “ฟนดน คนปา พฒนาคณภาพชวต”

ในอดตพนทศนยศกษาการพฒนาหวยทรายฯ มทรพยากรธรรมชาตอดมสมบรณ มสตวปามากมาย โดยเฉพาะเนอทรายอาศยอยเปนจำนวนมาก จงไดชอ วา “หวยทราย” ภายหลงราษฎรจากพนทตางๆ อพยพ เขามาอาศยทำกน โดยบกรกแผวถางปา ทำการเกษตร อยางผดวธ ทำใหพนทบรเวณดงกลาวแปรสภาพอยาง รวดเรว ดนกลายเปนดนทรายและดนดานทไมมแรธาต สงผลใหระบบนเวศเสอมโทรมลงอยางรวดเรว

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงมพระราชดำรใหพฒนาพนทเปนศนยศกษา การพฒนาเพอฟนฟสภาพแวดลอม ดวยการปลกปา และจดหาแหลงนำโดยจดใหราษฎรททำกนเดม ไดมสวนรวมในการรกษาปาไมและไดประโยชนจากปาไมควบคไปกบการพฒนาเกษตรกรรมทเหมาะสม เพอพฒนาอาชพ โดยเฉพาะอยางยง พชจากพระราชดำร สทฤษฎการปองกน การเสอมโทรมและพงทลายของดน โดยทรงศกษาถงศกยภาพ “หญาแฝก” และไดพระราชทานพระราชดำรใหดำเนน การศกษาทศนยศกษาการพฒนาหวยทราย ซงมทรายแขง ดนเหนยว หนปนและแรธาต ตางๆ รวมตวกนเปนแผนแขงคลายหน ยากทพชชนสงจะเจรญเตบโต เมอทำการ ปลกหญาแฝกในดนดานพบวา รากหญาแฝก สามารถหยงลกลงไปในเนอดนดานทำให ดนแตกรวนขน สำหรบหนาดนจะมความชนเพมขน ศนยศกษาการพฒนาหวยทรายฯ จงเปนแบบอยาง ของการฟนดน โดยปลกหญาแฝกเพอการอนรกษดนและนำในรปแบบตางๆ ตามแนวพระราชดำร และ การพฒนาฟนฟสภาพปาเสอมโทรม โดยวธการทใหเกษตรกรมสวนในการปลก ปรบปรง และรกษาสภาพปา พรอมๆ กบมรายไดและผลประโยชนจากปาดวย

174

๑๓. แนวพระราชดำรปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เปนแนวทางการดำเนนชวตและวถปฏบตทพระบาท สมเดจพระเจาอยหวพระราชทานพระราชดำรสชแนะแกพสกนกรชาวไทยมาโดยตลอดเกอบ ๔๐ ป และ ไดทรงเนนยำแนวทางการพฒนาทตงอยบนพนฐานของทางสายกลางและความไมประมาทโดยคำนงถง ความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนในตวทด ตลอดจนใชความรและคณธรรม เปนพนฐานในการดำรงชวตการปองกนใหรอดพนจากวกฤต และใหสามารถดำรงอยไดอยางมนคงและยงยน ภายใตกระแสโลกาภวตนและความเปลยนแปลงตางๆ

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ในฐานะ หนวยงานหลกในการวางแผนของประเทศตระหนกถงความสำคญของแนวคดดงกลาว จงไดเชญ ผทรงคณวฒจากสาขาตางๆ มารวมกนพจารณากลนกรองพระบรมราโชวาทและพระราชดำรสของ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวในโอกาสตางๆ ทเกยวของกบเศรษฐกจพอเพยง สรปออกมาเปนนยาม ความหมาย “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” และนำความกราบบงคมทลฯ ขอพระราชทานพระบรม ราชวนจฉย ซงพระองคไดทรงพระกรณาปรบปรงแกไขพระราชทาน และทรงพระกรณาโปรดเกลา โปรดกระหมอมพระราชทานพระบรมราชานญาตให สศช. นำไปเผยแพร เพอเปนแนวทางปฏบตของ ทกฝายและประชาชนทวไป เมอวนท ๒๙ พฤศจกายน ๒๕๔๒ องคประกอบของ “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทอดพระเนตร เหนความเสยงของเศรษฐกจและสงคมไทยทพงพงปจจย ภายนอกสง ภายใตกระแสโลกาภวตนและการเปลยนแปลง ตางๆ อยางรวดเรว จงทรงเตอนใหพสกนกรตระหนกถง ความสำคญของปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ซงนำส การพฒนาทยงยน และทรงเนนยำวา การพฒนาตองเรม จากการ “พงตนเอง” สรางพนฐานใหพอม พอกน พอใช ดวยวธการประหยดและถกตองตามหลกวชาการใหไดกอน โดยตองรจกประมาณตนและดำเนนการดวยความรอบร รอบคอบ ระมดระวง และ “ทำตามลำดบขนตอน” สการ “รวมมอชวยเหลอซงกนและกน” เมอพฒนาตนเองและชมชนใหเขมแขงแลว จะได “พฒนา เครอขายเชอมสสงคมภายนอกอยางเขมแขง มนคง และยงยน” ตอไป

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงใหเปนแนวทาง การดำเนนชวตและวถปฏบตนำสความสมดล อนจะสงผลใหมความสขอยางยงยน โดยมองคประกอบสำคญ ดงน

175

l ความพอประมาณ หมายถง ความพอด ตอความจำเปนและเหมาะสมกบฐานะของ ตนเอง สงคม สงแวดลอม รวมทงวฒนธรรม ในแตละทองถน ไมมากเกนไป ไมนอยเกนไป และตองไมเบยดเบยนตนเองและผอน

l ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจ ดำเนนการอยางมเหตผลตามหลกวชาการ หลกกฎหมาย หลกคณธรรมและวฒนธรรมทดงาม โดยคำนงถงปจจยทเกยวของอยางถวนถ “รจดออน จดแขง โอกาส อปสรรค” และคาดการณ ผลทจะเกดขนอยางรอบคอบ “รเขา รเรา รจกเลอกนำสงทดและเหมาะสมมาประยกตใช”

l การมภมคมกนในตวทด หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปลยนแปลง ดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจากทงในและตางประเทศ เพอใหสามารถ บรหารความเสยงปรบตวและรบมอไดอยางทนทวงท การปฏบตเพอใหเกดความพอเพยงนน จะตองเสรมสรางใหคนในชาตมพนฐานจตใจในการ ปฏบตตน ดงน

l มคณธรรม ทงน บคคล ครอบครว องคกร และชมชนทจะนำปรชญาของเศรษฐกจ พอเพยงไปใช ตองนำระบบคณธรรมและความซอสตยสจรตมาประพฤตปฏบตกอน โดยเรมจากการอบรมเลยงดในครอบครว การศกษาอบรมในโรงเรยน การสงสอนศลธรรม จากศาสนา ตลอดจนการฝกจต ขมใจของตนเอง l ใชหลกวชา-ความร โดยนำหลกวชาและความรเทคโนโลยทเหมาะสมมาใช ทงใน ขนการวางแผนและปฏบต ดวยความรอบร รอบคอบ และระมดระวงอยางยง

l ดำเนนชวตดวยความเพยร ความอดทน มสต ปญญา และความรอบคอบ

การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงสำหรบสงคมแตละระดบ

เศรษฐกจพอเพยงสามารถนำมาประยกตใชไดกบสงคมทกระดบ ไดแก

ระดบบคคลและครอบครว

เศรษฐกจพอเพยงระดบบคคลและครอบครวนน คอความสามารถในการดำรงชวตได อยางไมเดอดรอน กำหนดความเปนอยอยางประมาณตนตามฐานะ ตามอตภาพ และทสำคญไมหลงไหล ไปตามกระแสวตถนยม มอสรภาพ เสรภาพ ไมมพนธนาการอยกบสงใด สามารถใหตนเปนทพงแหงตน ใน ๕ ดาน คอ พงตนเองไดทางจตใจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เทคโนโลย และทางเศรษฐกจ

176

รจกคำวา “พอ” และไมเบยดเบยนผอน พยายามพฒนาตนเอง เพอเสรมสราง ความเขมแขงและความชำนาญ และ มความสขและความพอใจกบชวตทพอเพยง ยดเสนทางสายกลางในการดำรงชวต เชน ไมซอของมากมายเกนความจำเปน หากพจารณาใหดจะเหนวาของหลายอยาง ทซอมาแลวไมไดใช กลายเปนขยะรกบาน ความสขอยท ความพอใจในชวตท พอเพยง

ระดบชมชน ประกอบดวย บคคลและครอบครวทมความพอเพยงแลว คนในชมชนรวมกลมทำประโยชนเพอสวนรวม โดยอาศยภมปญญาและความสามารถ ของบคคลและชมชน ซงในการดำเนนงานของชมชนใหประสบผลสำเรจได จะตองมสำนกในคณธรรม ความซอสตยสจรต ดำเนนงานดวยความโปรงใส ตรงไปตรงมา ตรวจสอบได ดำเนนงานดวยความพอประมาณ อยางมเหตผล ไมสนบสนนการลงทนจนเกนตว ดำเนนงานอยางรอบคอบ มสต ปญญา อกทงตองม ความรอบรทเหมาะสม เพอนำมาปรบปรงการดำเนนงานของชมชนใหพฒนาอยางตอเนอง และนำมาสราง ภมคมกนเพอรองรบการเปลยนแปลงตางๆ ทอาจเกดขนจากทงภายในและภายนอก และมการพฒนาไปสเครอขายระหวางชมชนตางๆ

นอกจากน การอยรวมกนในครอบครวและชมชนตองถนอมนำใจและอยรวมกนใหได อาศย ภมปญญาความสามารถของตนและชมชน มความเอออาทรตอกนระหวางสมาชกชมชน จะชวยใหมเครอขาย เกดพลงขน ชวยเหลอซงกนและกน ปจจบนคนในเมองมกจะไมรจกคนขางบาน เพราะตนเชากตองรบ ออกจากบานไปทำงาน ไมเหมอนสงคมสมยกอนทมกจะรจกกนหมด จงเหนไดวาสงคมของเรากำลง ออนแอลงไปทกท

ระดบรฐหรอระดบประเทศ ประกอบดวย สงคมตางๆ ทเขมแขง

เปนการบรหารจดการประเทศ โดยเรมจากการวางรากฐานใหประชาชนสวนใหญ อยอยางพอมพอกน และพงตนเองได มความรและคณธรรมในการดำเนนชวต มการรวมกลม ของชมชนหลายๆ แหง เพอแลกเปลยนความร สบทอดภมปญญา และรวมกนพฒนาตามแนวทาง เศรษฐกจพอเพยงอยางร รก สามคค เสรมสรางเครอขายเชอมโยงระหวางชมชนใหเกดเปนสงคม แหงความพอเพยง

การพฒนาระดบประเทศ เปนการวางรากฐานของประเทศวาควรเดนไปขางหนาอยางไร แคไหน ตองดสมรรถนะหรอจดแขงของเราเสยกอน พอประมาณของเราอยแคไหน ศกยภาพของเราอยทไหน

177

กควรไปทางนน เชน เรองอาหารมนโยบาย “ครวไทย สครวโลก” เรานาจะทำได เพราะอาหารของเรา อรอย และมคณภาพมากกวาของหลายๆ ประเทศ และเราเปนประเทศเกษตรมวตถดบทมคณภาพ มากมาย ถาไดรบการสงเสรมจะไดประโยชนตงแต คนผลตวตถดบจนถงนกธรกจเพยงแคผลตฮาลาล สงบรไน มาเลเซย และตะวนออกกลาง กนาจะมรายได มากเพยงพอแลว ถาเลอกใหเหมาะสม เราจะสามารถ ไปสท ๑ ของโลกได เปนตน

ระดบนกธรกจ

เรมจากความมงมนในการดำเนนธรกจทหวงผลประโยชนหรอกำไรในระยะยาวมากกวา ระยะสน ยอมรบการมกำไรในระดบพอประมาณ (Normal Profit) และมเหตมผลทพอเพยงตอนกธรกจ ทลงทนหรอผถอหน และตองไมเปนการแสวงหากำไรโดยการเอาเปรยบผบรโภคหรอผดกฎหมาย หลกของ เศรษฐกจพอเพยงไมปฏเสธการสงออก แตตองมการสรางภมคมกนในตวทด เพอใหพรอมรบตอความ เปลยนแปลงตางๆ โดยระลกเสมอวาการจะกาวใหทนตอกระแสโลกาภวตนตองอาศยความรอบร รอบคอบ และระมดระวงอยางยง

ทงน นกธรกจสามารถกเงนมาลงทนเพอสรางรายได และตองสามารถใชหนได ไมทำอะไร เกนตว ตองมคณธรรม ซอสตยสจรต มความเพยร อดทน และรบผดชอบตอสงคม โดยมการพฒนา ประสทธภาพการผลต ปรบปรงสนคาและคณภาพใหทนกบความตองการของตลาดและการเปลยนแปลง ทางเทคโนโลย มจรยธรรมคณธรรม รกษาความสมดลในการแบงปนผลประโยชนของธรกจในระหวาง ผมสวนไดสวนเสยตางๆ ไดแก พนกงาน บรษท ผบรโภค และสงคมโดยรวม จะอยไดอยางยงยน

ระดบนกการเมอง

การกำหนดนโยบายการออกกฎหมายและขอบญญตตางๆ หรอดำเนนวถทางการเมอง ใหยดมนอยบนพนฐานของความพอเพยงและผลประโยชนของสวนรวม ตองใชความเสมอภาค มทศนคตและความคดทด บนพนฐานของความพอเพยงซอสตย สจรต มความเพยร และมสต ในการทำกจการตางๆ

ระดบเจาหนาทของรฐ

ระดบองคกรหรอผบรหาร ตองบรหารความเสยง ไมทำโครงการทเกนตวหรอเสยงเกนไป ปรบขนาดองคกรใหเหมาะสมจดกำลงคนตามความร ความสามารถ บรหารงานตามหลกธรรมาภบาล ดวยความโปรงใสและมคณธรรม บรหารจดการทรพยากรดวยความประหยดและคมคา และถายทอด

178

ความรในการปฏบตงาน การจดเตรยม นโยบาย แผนงานหรอโครงการตางๆ ตองสอดคลองกบเศรษฐกจพอเพยง โดยเนนพฒนาและแกไขปญหาดาน สงคมเศรษฐกจและจตใจควบคกนไป

ระดบเจาหนาท ควรปรบวถและ ใชชวตแบบพอเพยง รจกพอประมาณ และพงตนเองเปนหลก ซอสตยสจรต ปฏบตหนาทดวยความรบผดชอบ

รอบคอบ ระมดระวง ใชจายอยางเหมาะสมกบรายได พฒนาตนเองและความรอยเสมอ หลกเลยงอบายมข รกษาวฒนธรรมไทย ยดประโยชนสวนรวมมากกวาสวนตน สามคค แบงปน ใหบรการและชวยเหลอ ประชาชนดวยนำใจไมตร อยางรวดเรวและเสมอภาค

ในการประกาศนโยบายดานตางๆ ตองมเหตมผล คลองตว ทำอยางคอยเปนคอยไป ปองกนการเกดปญหาในภายภาคหนา โดยการสรางภมคมกน ซงภาษาสมยใหมเรยกวา การบรหาร ความเสยง (Risk Management)

ระดบครอาจารยและผบรหารสถานศกษา

เลงเหนความสำคญและนอมนำ ปรชญาฯ มาปฏบตใหเปนตวอยาง เปนแมพมพ และพอพมพทด ทงในดานการดำเนนชวต อาท ขยน อดทน ไมยงเกยวกบการพนนและอบายมข ไมฟงเฟอ ฯลฯ และพฒนาระบบการเรยนการสอน ตามหลกปรชญาฯ อาท ตงใจสอน หมนหาความร เพมเตม เปดโอกาสใหเดกแสดงความคดเหน เพอแลกเปลยนเรยนรระหวางครกบนกเรยน กระตนใหเดกรกการเรยนคดเปน ทำเปน และ ปลกฝงคณธรรม เพอเปนการสรางคนด คนเกงใหแกสงคม

ระดบนกเรยน นสต นกศกษา

ตองรจกแบงเวลาเรยน เลน และดำเนนชวตอยางเหมาะสมและพอประมาณกบตนเอง ใฝหาความร ใชหลกวชาและความรจรงในการตดสนใจลงมอทำสงตางๆ ปฏบตตนและคบเพอนเปน กลยาณมตร ขยนหมนเพยร ซอสตย แบงปน กตญญ รจกใชจายเงนอยางมเหตผลและรอบคอบ รวมทง สรางภมคมกนทางศลธรรมใหแกตนเอง อาท ไมลกขโมย ไมพดปด ไมสบบหร และไมดมสรา

179

ประชาชนทกคน

ดำรงชวตบนพนฐานของการรจกตนเอง การคดพงพาตนเอง และพงพาอาศยซงกนและกน อยางเออเฟอเผอแผ ใชชวตอยางพอเพยงสอดคลองกบหลกคำสอนของทกศาสนาทใหดำเนนชวต ตามกรอบคณธรรม ไมทำการใดๆ ทเบยดเบยนตนเองหรอผอน ไมฟงเฟอหรอทำอะไรทเกนตน รจก แบงปนและชวยเหลอผอนตามความเหมาะสมและกำลงความสามารถของตน ดำเนนชวตบนทางสายกลาง คอ คำนงถงความพอดไมมากเกนไป หรอนอยเกนไป

๑๔. แนวพระราชดำรทฤษฎใหม พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานทฤษฎใหมสำหรบเกษตรกรเพอเดนทางไปส ความพอเพยง เนองจากระบบทนนยมกระตนใหเกษตรกรปลกพชเชงเดยว เชน ปลกขาว ออย ยางพารา ปอ หรอสบปะรดเพยงอยางเดยว เพราะขณะนนมรายไดด แทนทจะปลกหลายๆ อยางไวกนและใชเอง ในครอบครว และไวขายดวย หากพชนนมปญหากไมสามารถมรายไดจากทางอน และยงตองซอพชอนๆ มาทำอาหารบรโภคอกดวย

180

ยกตวอยางเชน ชาวนาทปลกขาวอยางเดยว พอขายขาวเปลอกแลวกตองซอขาวสาร และผกอนๆ สำหรบบรโภค จงชวยตวเองไมได หากปไหนฝนไมแลง และพชนนราคาสง กไมมปญหา แตถาปไหนแหงแลง กจะทำใหเสยหายได พระองคจงทรงใหความสำคญกบการทำการเกษตรเพอพออยพอกนกอน โดยแบง พนทออกเปนสดสวน ๓๐ : ๓๐ : ๓๐ : ๑๐ โดย ๓๐ เปอรเซนตแรก ใหขดสระนำ เพอกกเกบนำไวใช โดยไมหวงพงนำจากธรรมชาตเพยงอยางเดยว สระนำน ยงสามารถเลยงปลาไดอกดวยเปนอาหารโปรตนราคาถก ดวย และหากมมากยงขายเพมรายไดอกทางหนง

อก ๓๐ เปอรเซนตทสอง ปลกขาว เพอไวกน รำขาวใชเลยงหมไดอก พระบาทสมเดจพระเจา อยหวทรงสอนวาขาวกลองมคณคาทางอาหารสง เพราะทสออกไปเพอใหไดขาวขาวนนเปนการเอาสง ทมประโยชนออกไปหมด ไดความสวยงามและความอรอยแตประโยชนนอย ทำใหคนไทยหนมานยม กนขาวกลอง ซงในปจจบนเปนทนยมและราคาแพงกวาขาวขาวเสยอก เพราะฉะนนหมทกนรำขาว กลบไดกนของดทสด

สวนอก ๓๐ เปอรเซนตทสาม ปลกพชไร พชสวน และผกสวนครวสำหรบบร โภคและ ขายไดดวย อาท พรก หอม ตะไคร กระเทยม มะพราว ผกและผลไมตางๆ เมอทำครบถวนหมดแลวจะ สามารถมอาหารบรโภคโดยไมตองซออะไรเลย ไมมสารพษดวย สำหรบ ๑๐ เปอรเซนตท เหลอ เปนทอยอาศย

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวตรสวา เศรษฐกจ พอเพยงนกนอยางไรกไมหมด ทเหลอนำไปขายได

รวมกลมกนขนมาและนำไปขายทเดยวกน หรอจะแปรสภาพเปนเครองแกง หรออนๆ ตามวตถดบ ไดมากมาย และเมอมทนมากขนกสามารถซอเครองปนมาทำเครองแกงได จากนนกรวมกลมกนเปนสหกรณ หรอรานคาชมชนขนมา เพอเปนแหลงขายสนคาภายในชมชน จากอตสาหกรรมนนำไปสธรกจได เปนการทำตามลำดบขน และรวยแบบยงยน

181

๔ ประโยชนสขสปวงประชา

182

จากแนวพระราชด�ารในการพฒนาประเทศของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเพอชวยเหลอ พสกนกรนน ไดสรางประโยชนสขใหแกผยากจนและดอยโอกาสในถนทรกนดาร และราษฎรผก�าลง ตกอยในความทกขยากทวประเทศ ไมเวนแมแตหนวยงานและองคกรตางๆ หรอคนกรงเทพฯ ตางไดรบ พระราชทานความชวยเหลอทงโดยทางตรงและทางออมจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

การไดรบพระราชทานความชวยเหลอ มทงจากโครงการอนเนองมาจากพระราชด�าร ทปรากฏใหเหนเดนชดอยางเปนรปธรรมเปนจ�านวนกวา ๔,๑๐๐ โครงการ รวมทงความชวยเหลอตามโครงการ ตามพระราชประสงค โครงการหลวง โครงการพฒนาสวนพระองค และโครงการในพระบรมราชานเคราะห ซงโครงการทมชอเรยกขานแตกตางกนน มทมาและวตถประสงคทไมเหมอนกน แตจดหมายปลายทาง ของทกโครงการคอการพฒนาเพอ “ประโยชนสข” แกพสกนกรของพระองค

เนองจากพระมหากรณาธคณในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทมตอการพฒนาประเทศนน มมากมายเหลอคณานบ หนงสอเลมนจงไดเลอกพระราชกรณยกจทพระราชทานแนวพระราชด�ารเกยวกบ การพฒนาประเทศในหลากหลายดานมาน�าเสนอเปนตวอยาง เพอใหเหนถงประโยชนสขทประชาชน ในภาคสวนตางๆ ไดรบจากการนอมน�าแนวพระราชด�ารไปปฏบตหรอประยกตใชในการพฒนาดานตางๆ โดยสวนนจะไดน�าเสนอบทสมภาษณผทเกยวของ ตลอดจนประชาชนในพนททไดรบประโยชนจาก แนวพระราชด�าร ซงไดชวยปดเปาความทกขยาก และสรางความผาสกแกพสกนกร รวม ๙ ดาน ไดแก การประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและทฤษฎใหม การบรหารจดการน�า การพฒนาพลงงาน ทดแทน การแกไขปญหาจราจร การน�าหญาแฝกมาใชอนรกษดน การขยายโอกาสทางการศกษา การสงเคราะห ประชาชนของมลนธราชประชานเคราะห การใหความชวยเหลอประชาชนททลเกลาฯ ถวายฎกา

จากการสมภาษณผทเกยวของ และประชาชนในพนททไดรบประโยชนจากแนวพระราชด�าร ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทกคนพดเปนเสยงเดยวกนวา ปญหาหรอความทกขรอนทมอยนน ไดคลคลาย บรรเทา และหมดสนไป กลบกลายเปนความส�าเรจ ความสข มคณภาพชวตดขน

สวนท ๔ประโยชนสขสปวงประชา

183

ตลอดจนมความมนคงในชวต โดยเฉพาะอยางยง ประชาชนทยากไร ตกอยในภาวะวกฤต หรอภยพบตตางๆ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานความชวยเหลออยางทนทวงท เพอแกไขปญหาเฉพาะหนา จากนนทรงใหความชวยเหลอเพอใหเขาเหลานนสามารถยนหยดไดดวยตนเอง ผทประสบเคราะหกรรม จงเกดความรสกอบอน และกลบมามพลงและก�าลงใจในการท�าความด และตอสชวตตอไปอยางบากบน อดทน และมคณธรรม

นอกจากน โครงการอนเนองมาจากพระราชด�ารหลายๆ โครงการไดชวยคนสภาพแวดลอม ทดใหแกพนทและชมชนใกลเคยง ชวยลดคาใชจาย ลดมลพษ สรางความสมดลใหแกระบบนเวศ สงเสรมใหชมชนมความเขมแขงและสามารถพงพาตนเองได อนน�าสการพฒนาชมชนและสงคมใหสามารถ พงพาตนเองไดอยางยงยน

บางทานเลาวา เมอพบปญหาจนเกอบท�าใหธรกจตองลมละลายนน หลงไปหาต�าราตางประเทศ หลายสบเลมมาอาน กไมพบทางแกไขปญหา แตในทสดกคดถงพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และไดนอมน�า ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใช ชวยใหรอดพนวกฤตมาได อกทานหนงเลาวา พยายามใชสารเคม เพอบ�าบดน�าเสยอยนาน กไมส�าเรจ สดทายไดหนมาใชกงหนน�าชยพฒนา ชวยใหน�าเสยกลบคนมาเปน น�าดตราบจนทกวนน

ผ ใหสมภาษณทกทานตางซาบซงและส�านกในพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมได จงมค�าพดทมาจากใจของหลายทานบอกวา “คนไทยโชคดทสดทมในหลวง” และอกหลายทานกบอกวา “พระองคทรงดแลและหวงใยประชาชนเหมอนพอดแลลก” “ทรงเปนพระมหากษตรยททรงงานหนก เพอประชาชน เพราะพระองคทรงรกประชาชน” บางคนบอกวา “ภมใจทเกดบนแผนดนของพระองค” “รกในหลวงยงกวาชวตตวเอง” “พระองคทรงประทบอยกลางใจของพสกนกรเสมอ”

ตวอยางบทสมภาษณของประชาชนทน�ามาเสนอน เปนเพยงสวนหนงของประชาชน ทวทงประเทศ ทไดมคณภาพชวตทดขน อนเกดจากผลของการทรงงานอยางตรากตร�าพระวรกาย ตลอดเวลา ๖๕ ป ทไมเคยทรงเหนดเหนอยหรอยอทอทจะชวยเหลอพสกนกรของพระองค เพราะ ความสขของประชาชนคอความสขของพระองค

ค�าบอกเลาของประชาชนทน�ามาเสนอน เปนเสยงสะทอนทไดกลาวถงพระมหากษตรย ทประชาชนรกทสด ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ในฐานะผจดท�าหนงสอ “พระมหากษตรยนกพฒนา เพอประโยชนสขสปวงประชา” ขอเปนเสยงหนงทบอกวา “พระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ทรงเปนพระมหากษตรยนกพฒนาทยงใหญทสดในโลก”

184

นายแสนหมน อนทรไชยา ไดนอมนำาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปฎบตจนสามารถพฒนาตนเองและครอบครวใหหลดพนจากความทกขยากสามารถพงตนเองไดและเปนแบบอยางทดของคนในชมชนจากนนไดแบงปนความรใหความชวยเหลอคนในชมชนใหมคณภาพชวตทดข นอกทงยงใชบานของตนเองเปนศนยการเรยนรและแบบอยางของการประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงทมผสนใจมาดงานถงเดอนละกวา๑๐๐ราย

๑. การประยกตใชปรชญาของ เศรษฐกจพอเพยง

“ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” เปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชด�ารสชแนะแนวทางการด�าเนนชวตแกปวงชนชาวไทยมาเปนเวลาเกอบ ๔๐ ป ซงทกคนสามารถนอมน�ามาเปนหลกปฏบตในการด�าเนนชวตได

ในปจจบนหลายภาคสวนไดนอมน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปใชน�าทางชวตและประสบความส�าเรจอยางดยง ซงส�านกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชด�าร (ส�านกงาน กปร.) ไดจดการประกวดผลงานตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงขน เพอคนหาและน�าตวอยางความส�าเรจของการประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มาเผยแพร สงเสรม และยกยองใหเปนท

รจก ทส�าคญสามารถน�าไปประยกตใชในการด�าเนนชวตพฒนาชมชน องคกร สงคม และประเทศชาตตอไป

เศรษฐกจพอเพยงมใชเรองของเกษตรกร ชาวไร ชาวนา หรอคนยากจนเทานน แตสามารถ น�ามาประยกตใชไดในทกกลมอาชพ ทงหนวยงานภาครฐ ธรกจเอกชน ทงขนาดเลกและขนาดใหญ จงขอน�าตวอยางบางสวนของบคคล ชมชน และองคกร ทไดรบรางวลพระราชทาน ซงเปนตวอยางแหง ความส�าเรจมาน�าเสนอ ดงน

๑.๑นายแสนหมนอนทรไชยา ต�าบลถอนนาลบ อ�าเภอบานดง จงหวดอดรธาน ชนะเลศการประกวดผลงานตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ป ๒๕๕๐ ประเภทบคคล ดานประชาชนทวไป

185

พงตนเอง หลกธรรมขอแรกของชวต

เนองจากครอบครวของผมมฐานะยากจน มหนสน เมอเรยนจบชนประถมศกษาปท ๔ ไมมโอกาสเรยนตอ ประกอบกบสขภาพไมด เกดความทอแท ไมอยากมชวตอยอกตอไป กระทงไดบวชเรยน ศกษาหลกธรรม และคดไดวาการทไดเกดมาเปนมนษยนนบวาสดประเสรฐแลว ขณะบวชเปนพระไดยดหลกการพงตนเอง และไดตระหนกในภายหลงวา หลกเศรษฐกจพอเพยงทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานใหพสกนกรนน เปนหลกธรรมตามค�าสอนของพระพทธเจาทใหยดหลกการพงตนเองเชนกน

ประยกตใชเศรษฐกจพอเพยง... สรางฐานความมนคงใหตนเองและชมชน

ผมไดนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในชวตประจ�าวน โดยยดแนวปฏบตเปน ๓ ระดบ คอ ระดบแรก พงตนเองเปนหลก ระดบทสอง รวมกลมในชมชน แบงปน และใหความชวยเหลอซงกนและกน ระดบทสาม สรางเครอขายรวมกนขยายผลสนอกชมชนตอไป

นอกจากน ไดยดหลก ๕ ประการในการด�าเนนชวต ไดแก หนง มความซอสตยตอตนเอง สอง มความเสยสละเพอสวนรวม สาม มความรบผดชอบรวมกน ส มความเหนอกเหนใจกน หา มความไววางใจกน ผมไดเรมตนดวยการพฒนาตนเองใหมคณภาพชวตทดขนเรอยๆ จนมกน มใช มออม สมาชกครอบครวมความสข แลวจงขยายผลสเพอนบานและชมชน

ตอมาเมอมโอกาสเรยนรหลกเกษตรทฤษฎใหม จงจดการพนทตามหลกทฤษฎใหมและท�าไรนาสวนผสม ขดสระเพอเกบน�าไวใชในหนาแลง โดยยงสามารถหาปลาจากสระมาประกอบอาหารไดดวย ผมจงชกชวนชาวบานชวยกนขดสระ โดยผลดกนขด ทกบานจงมสระน�าไวใช

แกปญหา พฒนาอาชพ สรางรายไดใหชมชน

ผมยงรวมพฒนาชมชนกบชาวบาน โดยเรมแรกไดแกปญหาทส�าคญคอ ภาระหนสนและปญหาน�าทวม โดยตงกลมนาปรง และยมเงนจากกลมออมทรพยเพอท�าคลอง ผลจากการขดคลองท�าใหสามารถท�านาไดปละ ๓ ครง ชวยใหมรายไดมากขน

จากนนมาผมไดรบความไววางใจใหเปนสมาชกองคการบรหารสวนต�าบล ๓ สมย ไดผลกดนใหชาวบานมโอกาสแกปญหาและพฒนาชมชนรวมกน เรมตงแตการกอตงรานคาและปมน�ามนชมชน กลมผลตขาวชมชน ซงสามารถสรางรายไดและความเขมแขงใหแกหมบาน เพราะมพลงในการตอรองกบพอคาคนกลาง การเรยนรรวมกนของสมาชกกลมท�าใหเกดปญญาในการท�าสงใหมทเปนประโยชนตอตนเองและชมชน เชน กลมผลตขาว ไดเรยนรถงการคดพนธขาวทมคณภาพ หรอการน�าทรพยากรทเหลอใชในชมชน

186

มาสรางความคมคาโดยน�ามาท�าปยหมกชวภาพ ปยหมกอนทรยอดเมด และสงเสรมใหเยาวชนในหมบานไดร จกวฒนธรรมภไท ซงเปนวฒนธรรมของคนในหมบานและสบทอดใหคงอย กบชมชน โดยจดตงกลมพณแคนแดนภไทใหลกหลานไดสบทอด

สรางแหลงทน ฟนฟภมปญญา ตอยอดงานพฒนา

เมอคนในชมชนเรมเหนประโยชนของการรวมกลม ท�าใหมการรวมกลมกนมากขน ไมวาจะเปนกลมอาชพ เชน กลมกอสราง กลมโรงสขาวชมชน กลมสตรเลยงหม กลมผลตอาหารสตว กลมจกสาน เมอกลมอาชพเตบโตขน ความตองการเงนทนกมมากขน ผมจงสรางระบบเครอขายของเงนทน โดยการจดตงกองทนรวมเปน “ธนาคารชมชน” ทเกดจากการออมของชาวบานเปนปจจยส�าคญอยางหนงในการบรหารชมชน ท�าใหมการตงธนาคารชมชนแหงแรกของจงหวดอดรธานเมอ ๑๐ ปทผานมา และขณะนก�าลงจดตงศนยการคาในหมบาน เพอเปนแหลงจ�าหนายสนคาของชมชนโดยไมตองผานพอคาคนกลาง และแกไขปญหาการถกโกงตาชง

นอกจากน ผมพยายามฟนฟภมปญญาชาวบาน เชน การทอ ไดมการพฒนาจนเปนอตสาหกรรม ในครวเรอน และรวมกบชาวบานน�าสมนไพรมาปลก สงเสรมหมอสมนไพร และจะตอยอดเปนการนวดสปา และอบสมนไพร รวมทงไดสงเสรมอาชพใหมๆ เชน การท�าเครองประดบจากหอยกาบ การจกสาน ชวยสราง รายไดใหแกชาวบานไดมาก จนในปจจบนพฒนาเปนอาชพหลก และอาชพท�านากลายเปนอาชพเสรม ทส�าคญคอ ผมใหความส�าคญกบการอนรกษปา ตามพระราชด�ารสในหลวง

การสรางความเขมแขงและพงตนเองในชมชน

สงส�าคญอกประการหนง ผมคดวาทชมชนอยรวมกนไดอยางสงบสขกเนองจากการทเราไดรวมกนตงกฎใหทกคนยดถอปฏบต เชน การหามบกรกทสาธารณะ ปาไม หรอพนทของวด เดกวยรนชกตอยตกน หรอสามภรรยาทะเลาะววาทกน กจะถกปรบ และใหน�าเงนมาเปนกองกลางส�าหรบพฒนาหมบาน ท�าใหเยาวชนไดซมซบเปนจตส�านกในการอนรกษธรรมชาต

การทชมชนจะพฒนาเจรญกาวหนาได ผน�าตองเสยสละ ชวยเหลอเพอสวนรวม มความซอสตย และในการบรหารหมบานตองมการประชมหารอเปนประจ�า เมอชาวบานเหนดวยแลวจงด�าเนนการ โดยไมหวงผลประโยชน เนนพออยพอกน พอใช มงท�างานแบบพนอง

ทกครงเมอมโอกาส ผมจะเขารบการอบรมดงานเสมอ และน�าความรทไดรบมาประยกตใช จนเปนแบบอยาง โดยทกเชาผมจะสงเสยงตามสายในหมบาน เผยแพรความรและประสบการณตางๆ ใหชาวบานไดรบทราบ และเขารวมกจกรรมของชมชน รวมถงยนดทจะถายทอดความรและประสบการณใหแกประชาชนทวประเทศทมาดงานดวย

187

เศรษฐกจพอเพยง... น�าชวตและครอบครวสความสข

จากการยดมนด�าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ชวยใหผมและครอบครวมความอบอน เอาใจใสซงกนและกน ไมทะเลาะววาท ไมตดอบายมข ทส�าคญคอเรามการปรกษาพดคย และใหอภยกน ครอบครวผมไมเคยจดงานวนเกด แตจะพาลกเขาวดท�าบญแทน

นอกจากน ยงสงผลใหผมและครอบครวมอาหารเหลอกน และเงนเหลอเกบ ทงยงสรางประโยชนใหชมชนไดอยางมากมาย รางวลตางๆ ทไดรบนน เปนสงทมคาและเปนเกยรตอยางยง ทส�าคญคอ คนในชมชนหนมาใหความรวมมอ และยดหลกเศรษฐกจพอเพยงในการด�าเนนชวตเชนเดยวกบผม

พระมหากรณาธคณในหลวง... เศรษฐกจพอเพยงน�าสงคมสความมนคงอยางยงยน

เมอชาวบานตางเขาใจหลกปรชญาฯ ผมจงสามารถน�ามาประยกตใชในการบรหารจดการ ชมชนจนประสบความส�าเรจ โดยชาวบานจะใหความชวยเหลอเกอกลกน แบงปน ไมกาวกระโดด มความรตามภมปญญาของเรา ไมตองหวงพงใคร ชวยลดความขดแยงและชมชนมความเขมแขง สามารถ พงตนเอง ทงยงเปนแบบอยางใหกบชมชนอนดวย

ผมเชอมนวาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนประโยชนตอชาวบาน ชวตนจะท�าเพอ ในหลวง หลกการทรงงานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวนบเปนหลกการทสมบรณแบบ ถาใคร ปฏบตตามพระราชด�ารสของพระองคจะเจรญกาวหนา ไมมศตร มแตมตร ผมไดปฏบตมาหลายสบปแลว เปนเรองจรง

ในโอกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจะมพระชนมายครบ ๗ รอบ ขอเชญชวนชาวไทยทกคนด�าเนนชวตตามแนวพระราชด�าร ถวายแดพระองค โดยมงพงตนเอง แบงปน เพอสรางความสงบรมเยนใหแกประเทศชาตครบ

๑.๒นางคอสหมะแลแมแน บานยะออ ต�าบลจะแนะ อ�าเภอจะแนะ จงหวดนราธวาส ชนะเลศการประกวดผลงานตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ป ๒๕๕๒ ประเภทประชาชนในพนทหางไกลและกนดาร ดวยความยากลำาบากทอาศยอยในพนทหางไกลตวเมองและยงเปนพนทเสยงภยจากการกอความไมสงบใน๓จงหวดชายแดนภาคใตแตคอสหมะแลแมแนไมคดจะยายไปไหนเนองจากรกในถนบานเกดและเทดทนพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงงานหนกทสดในโลกจงทำาตามคำาสอนนอมนำาหลกเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชชวยใหชวตมความเปนอยทดขนอยางเหนไดชดเจนและไดชวยเหลอกลมสตรมสลมในชมชนปฏบตตาม

ซงชวยใหทกคนพออยพอกนสขกายและใจไมมหนสนมเงนออมและรจกแบงปนชวยเหลอซงกนและกน

188

ชวตดขนดวยหลกเศรษฐกจพอเพยง

ดฉนอาศยอยทอ�าเภอจะแนะ ซงเปนพนทเสยงภยจากการกอความไมสงบใน ๓ จงหวดชายแดนภาคใต ชวตความเปนอยยากล�าบาก เนองจากอยหางไกลจากตวเมอง ทส�าคญคอประสบปญหาน�าทวมทกป ดฉนและครอบครวรกทน จงไมเคยคดทจะยายไปไหน โดยยดอาชพเกษตรกรรมเลยงชวต แตรายไดไมเพยงพอกบรายจาย ตองกหนยมสน

ดฉนและครอบครวจงหนมานอมน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใช ตงแตป ๒๕๔๗ เรมจากการท�าบญชครวเรอน วางแผนการผลต ใชจายในครวเรอนอยางประหยด ใชความพอประมาณ สมเหตสมผล เชน ปลกผกกนเอง เพอลดรายจาย ท�าบญชครวเรอน รจกการออมเงน ท�าใหพออย พอกน นอกจากน ยงน�าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการประกอบอาชพดวยความซอสตยสจรต หารายไดเสรม ปฏบตตนตามหลกศาสนา เออเฟอเผอแผ เสยสละ และสงเคราะหชวยเหลอผดอยโอกาส โดยเปนอาสาสมครสาธารณสขประจ�าหมบาน (อสม.) เขาไปดแลผปวย ใหก�าลงใจผสงอาย บรจาคเงนชวยเหลอผทล�าบากและไมเบยดเบยนผอน รวมถงอนรกษทรพยากรธรรมชาต ปรบปรงสภาพแวดลอมใหสะอาดนาอย เมอปฏบตตนตามวถชวตแบบเศรษฐกจพอเพยงแลว ชวยใหชวตดขนอยางเหนไดชด

ขยายผลสชมชน สรางรายไดเสรมแกกลมสตรมสลม

หลงจากมชวตทดขน จงคดชวยเหลอกลมสตรมสลมใหลดรายจายในครวเรอน และมงานท�าเปนอาชพเสรม โดยสอนวธการท�าบญชครวเรอนใหเพอนบานและทดลองน�าไปปฏบตและไดรวมกลมแมบานท�าอาชพเสรม เชน น�าเศษผาเหลอใชมาท�าผาเชดเทา ใชภมปญญาทองถนพฒนารปแบบผาคลมผมสตรชาวมสลมแบบดงเดมและผาละหมาด ใหตรงกบความตองการของตลาดทงในและตางประเทศ และท�าผลตภณฑใสขนม ชวยใหชาวบานมรายไดเพมขน สามารถน�าเงนมาพฒนาหมบาน เกดการวางแผนในการประกอบอาชพและใชจายอยางรอบคอบ ยกระดบจนเปนศนยเรยนรของชมชน

เศรษฐกจพอเพยงสรางสขใหชวต

หลงจากทไดน�าแนวทางการด�าเนนชวตแบบเศรษฐกจพอเพยงมาใชแลว ฐานะความเปนอยและการด�าเนนชวตดขนตามล�าดบ เปนทรกใครของคนทวไปจนไดเปนผน�าชมชน ท�างานเพอสวนรวม ท�าใหมความสขใจทไดชวยเหลอสงคม

189

การปฏบตตนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวชวยใหชาวบานมความพออยพอกน มความสขกาย สขใจ ไมมหนสน ท�าใหจตใจสบาย มเงนออม รจกประมาณตน มเหตมผลมภมคมกน และรจกแบงปนชวยเหลอซงกนและกน

ในความคดของดฉนพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเปนพระมหากษตรยททรงงานหนก ทสดในโลก ดงนนในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา ๗ รอบ น จงขอเชญชวนประชาชน ชาวไทยรวมกนท�าความด และขอใหพระองคทรงมพระพลานามยแขงแรง

๑.๓นายบาลบญก�า ชมชนบานดอกบว ต�าบลบานตน อ�าเภอเมอง จงหวดพะเยา ชนะเลศการประกวดผลงานตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ป ๒๕๕๒ ประเภทชมชนเศรษฐกจพอเพยง

ชมชนหมบานดอกบวไดหลงใหลไปตามกระแสของยคโลกาภวตนเสยเงนไปกบการซอสารเคมมาใชทำาการเกษตรจนรางกายสะสมสารพษตกคางและเกดหนสนเดอดรอนกนทวกระทงไดนอมนำาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในหม บานชวยใหทกชวตในชมชนบานดอกบวอยเยนเปนสขไมมหนสนไมตองดนรนหางานทำานอกหมบานซงตางซาบซงในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทไดพระราชทานปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงกอใหเกดประโยชนสขกบคนไทยจงเชญชวนประชาชนทงประเทศนอมนำาหลกเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชทกบานทกชมชนเพอจะไดมความสขอยางเชนชมชนบานดอกบว

หลงตามกระแสโลกาภวตน ชมชนมหนสน ปวยดวยสารพษตกคาง

อาชพหลกของชาวบานดอกบวคอการท�านา และปลกผก ซงเปนวถชวตทท�ากนมานานกวา๒๐๐ ป สมยกอนใชมลสตวเปนปยใสนาขาว จนเมอกาวสกระแสโลกาภวตน คนในชมชนหลงใหลไปตามกระแส หนมาใชปยเคมและยาฆาหญาในการท�านา เปนสาเหตใหคนในชมชน ๙๐ เปอรเซนต มสารพษตกคางในรางกาย และเปนหนเปนสนจากคาใชจายซอปยเคม กอใหเกดความเดอดรอนกนไปทว

อยดมสขเพราะเศรษฐกจพอเพยง

ตอนทผมรบต�าแหนงผใหญบานใหมๆ ไมมประสบการณดานการปกครอง จงตองหาขอมลจากภายในและนอกหมบาน แลวน�ามาวเคราะหวาบานดอกบวมจดแขงและจดออนอยางไร โดยเปดเวทประชาคม และกระจายอ�านาจใหกบคนในชมชนมาชวยกนคด ชวยกนท�า และหาแนวทางพฒนาชมชน

พวกเราจงคดหาวธแกปญหาสารเคมตกคางในรางกาย ดวยการ ลด ละ เลกใชสารเคม จนป ๒๕๓๙ หมบานของเราไดนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปรบใชในการท�านาคอ ใชปยหมก

190

ปยอนทรย และปยชวภาพ แทนปยเคม ฟนฟวฒนธรรมการลงแขกเกยวขาว ชวยกนท�านา หนมาปลกพชผกสวนครวรวกนได และปลกผกปลอดสารพษ เลยงกบ ปลาดก ไกพนธพนบาน และท�าบญชรายรบรายจายเพอปดรรว ซงชวยใหเราเหนทมาของรายรบรายจาย เพอน�ามาบรหารจดการลดภาระหนสน รวมทงสงเสรมใหชาวบานทกครวเรอนน�ามาใชดวย

นอกจากน ในชมชนมววอยประมาณ ๔๐๐ กวาตว เราจงน�ามลววมาท�าแกส และกากมลใชท�าปย ตามแนวพระราชด�าร และสงเสรมใหคนในชมชนใชวตถดบในชมชนมาท�าอาชพเสรม เชน น�าไมไผมาสานเปนเขงและสมไกขาย ไดราคาดกวาขายตนไผถง ๖ เทา ท�าใหคนในชมชนไมตองจากบานเกดไปหางานท�าทอน

หลงจากนอมน�าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบตชวยใหเรารวาสงไหนท�าแลวดหรอไมดถาไมดกชวยกนแกไข พรอมทงหาแนวทางทจะชวยใหชมชนมคณภาพชวตทดและมความสขยงขนหาแหลงวชาการมาสนบสนนความรใหคนในหมบาน เชน เกษตรจงหวด และกรมพฒนาชมชน ผมใชการบรณาการโดยดงความรจากนกวชาการลงมาปฏบต เชน ประสบปญหาแหลงน�าในชมชนแหง จงไดศกษาดงานเรองท�าฝายชะลอน�าทศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครอนเนองมาจากพระราชด�าร จงหวดเชยงใหม และกลบมาท�าฝาย ชวยใหชมชนของเรามน�าใชตลอดทงป มสตวน�าเพมขน เชน กง หอย ป ปลา และสาหราย ซงสามารถน�ามาเปนอาหารของชาวบาน ปจจบนเราปลกพชผกและเลยงสตวไวบรโภค ชวยลดรายจาย และคนในชมชนไดรบประทานอาหารทปลอดภย เหลอกขาย หรอแบงปนใหคนบานใกล อยกนแบบเครอญาตเหมอนสมยกอน ทบอกวา “มพรกบานเหนอ มะเขอบานใต” นอกจากน ยงผลกดนใหชมชนรวมกนปกครอง โดยรวมตงกฎระเบยบตางๆ

นอมน�าเศรษฐกจพอเพยงมาใช คนไทยอยเยนเปนสข

การนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบต ไดสรางประโยชนสขใหกบคนไทย ชวยใหคนในชมชนลดรายจายและตนทนการผลต ไมมหนสน และมเงนส�าหรบน�ามาใชในกจกรรมตางๆ ขณะนไดขยายผลจนครบ ๑๑ หมบาน และก�าลงขยายไปอกหลายต�าบล และหลายอ�าเภอ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระมหากรณาธคณแกพสกนกรชาวไทยเปนอนมาก ผมจงขอเชญชวนประชาชนคนไทยทงประเทศนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบตกนทกบาน ทกชมชน เหมอนกบหมบานของเราทไดนอมน�ามาประยกตใชและปฏบต ชวยใหอยเยนเปนสขจนทกวนน

191

๑.๔นายเอนนซอสวรรณ อดตรองผจดการธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ชนะเลศการประกวดผลงานตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ป ๒๕๕๒ ประเภทหนวยงาน/องคกรภาครฐในสวนกลาง

แนวพระราชดำารเรองเศรษฐกจพอเพยงและเกษตรทฤษฎใหมทพระองคพระราชทานแกปวงชนชาวไทยนนทำาไดจรงมหลกการแนวทางวธการและเทคนคทครบถวนคนไทยจงโชคดทสดสงทพระองคพระราชทานถาเราชวยกนทำาแลวขยายผลออกไปจะกอใหเกดประโยชนแกประเทศชาตและประชาชนอยางแทจรงพระองคทรงขอใหเราทำาซงเปนการทำาเพอตวเราเองทรงขอแคนเราทำาไมไดหรอเราจะปลอยใหพระองคทรงเหนอยอยตลอดไปเชนนนหรอ

นอมน�าพระบรมราโชวาท... เปนแนวทางแกไขวกฤต

ชวงเกดวกฤตเศรษฐกจป ๒๕๔๐ ผมเปนรองผจดการฯ ดแลดานนโยบายของ ธกส. วกฤตดงกลาวท�าใหโรงงานตองปดไปจ�านวนมาก ลกหลานเกษตรกรถกเลกจาง ไมมรายไดสงกลบไปทางบานและตองกลบไปพงพงพอแม ท�าใหในป ๒๕๔๑ ยอดการช�าระหนของ ธกส. ลดลงมาก รวมถงมสนเชอทไมกอใหเกดรายไดเพมขนดวย ผมพยายามหาวธแกไขเพอชวยเกษตรกร โดยคนควาวธแกปญหาจากต�าราเศรษฐกจตางๆ กไมไดค�าตอบ ในทสดผมคดถงพระบรมราโชวาทเรองเศรษฐกจพอเพยง และเกษตรทฤษฎใหม ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว จงตระหนกวาคอแนวทางปฏบตทสามารถชวยเกษตรกรได และนอมน�าหลกไปใชกบลกคาทเปนเกษตรกรกอน โดยใชสถาบนพฒนาการเกษตรชนบท จ�าเนยร สาระนาค (สจส.) เปนเครองมอชวยพฒนาเกษตรกร และขอใหอาสาสมครซงเปนพนกงาน ธกส. มาอบรม เพอใหทราบแนวทางด�าเนนงาน โดยไดทดลองท�าขนท ๑ คอ ใหชาวบานลดละเลกอบายมข ลดรายจายโดยปลกของทกน กนของทปลก ทดลองท�าแลวปรากฏวาเกดประโยชนไดผลด

ตอมาท�าขนท ๒ ตอคอ การรวมตวของชมชน มงท�าแผนแมบทชมชน โดยยดตนแบบชมชนไมเรยง น�าไปทดลองท�าทต�าบลเขาคราม อ�าเภอเมอง จงหวดกระบ เปนแหงแรก โดยมผน�าชมชน ผน�าองคกรทองถน และพนกงาน ธกส. ทประจ�าอยทนนชวยท�าแผนชมชน ท�าอย ๒ ป ไดแผนทดมาก เปนแผนทชาวบานไดเรยนร ไดบทเรยนและองคความรดวยตนเอง

ระเบดจากขางใน... เรยนรหาวธแกปญหาดวยตวเอง

การด�าเนนงานชวยเหลอชาวบาน ธกส. เนนใหเขา “ระเบดจากขางใน” ตามหลกการทรงงานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โดย ธกส. เปนผประสานและใหความร ใหเขาคดโครงการยอยๆ ทจะสรางรายไดจากสงทเขาม ตามทพระองคทรงสอนคอ “ใชสงทตวเองม”

192

ในการท�าโครงการ ชาวบานตองการกเงนเพอด�าเนนการ แตเนองจากยงมหนคางช�าระ ธกส. อย จงไมสามารถกได ปรากฏวากลบเปนสงด เพราะชาวบานไปตงกลมออมทรพยขนมา แลวน�าเงนมาลงทน จนเงนงอกเงยสามารถน�าไปใชหนนอกระบบได

การตงเปนกลมออมทรพย สามารถปลอยกใหสมาชกดวยดอกเบยทถกกวา โดยแบงเงนออกเปน ๒ สวน สวนหนงใหเปนดอกเบยส�าหรบผออม อกสวนหนงน�ามาเปนสวสดการ และลงทน โดยมการประชมชแจงการด�าเนนงานรวมกนทกเดอน ชวยใหเกดความโปรงใส ตรงนเปนจดแขงทท�าใหประสบความส�าเรจ เกดการเรยนรและถายทอดความรระหวางกลม

สงทผมไดเรยนรจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว สามารถน�ามาขยายผลแกปญหาใหญ ของประเทศได โดยระเบดจากขางใน ท�าตามขนตอนได เปนบทพสจนความส�าเรจ โดยตองมแผนและการลงมอท�าจรง ชาวบานตองทราบวาชมชนของตนเองมปญหาอะไร และหาแนวทางแกปญหาดวยตวเองมแผนปฏบตการ จดท�าเปนโครงการอยางละเอยด ถาด�าเนนการอยางนจะแกไขปญหาไดอยางเปนรปธรรม

คนหาผท�าเกษตรทฤษฎใหมขนท ๓ จดท�าเปนศนยเรยนรของจงหวด

ขณะนเราดแลชมชนทถอวาอยในขนท ๑ คอสามารถชวยเหลอตวเองได ประมาณ ๒,๒๐๐ ชมชน และมชมชนทถอวาอยในขนท ๒ คอมการรวมกลมชวยเหลอกนภายในชมชน ประมาณ ๓๓๐ ชมชน ผมอยากจะผลกดนใหถงขนท ๓ คอ สรางเครอขายธรกจ ซงขณะนก�าลงคดเลอกชมชนจ�านวน ๘๔ แหงทวประเทศ จดท�าเปนศนยเรยนรของจงหวด เพอรวมเทดพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในโอกาสเฉลมพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษา

นอมน�าแนวพระราชด�ารมาประยกตใชในองคกร

ตลอดเวลาประมาณ ๘ ป ธกส. ไดแตบอกกบลกคาใหท�าโนนท�าน ผมเคยไปรวมประชมกบชาวบาน เขาถามวา “หวหนาบอกใหออม หวหนาละออมหลายแลวบ” ผมจงหนกลบมาสงเสรมพนกงานของ ธกส. ดวย โดยคณะกรรมการ ธกส. ก�าหนดเปนนโยบายขบเคลอนพรอมกนทง ๓ ดานคอ หนง ลกคา ซงเราท�าแลว สอง พนกงาน เพอใหเปนพนกงานพอเพยง ท�าสงทเราไปสอนชาวบาน และ สาม นโยบายของ ธกส. ตองวางแผนไมเกนตว เราใชแนวพระราชด�ารมาเปนแนวทางจดท�านโยบายของ ธกส. ตงแตป ๒๕๔๙ จนถงปจจบน

193

ยงลงมอท�ายงเขาใจในพระอจฉรยภาพ

ผมท�างานเรองนมานาน เหนตวอยางจ�านวนมาก แตละตวอยางพสจนไดวา แนวพระราชด�าร ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานไว ท�าไดจรง มหลกการ แนวทาง วธการ และเทคนค ครบถวนมาก ด�าเนนการทกอยาง ดวยความรอบคอบระมดระวงทกขนตอน กอใหเกดประโยชนไดอยาง แทจรง คนท�านอยๆ อาจจะไมเขาใจ โชคดทผมมตวอยางมาก ไดเรยนร ท�าใหผมซาบซงในพระอจฉรยภาพ ผมคดวาคนไทยโชคดสงสดแลว

ชวนคนไทยรวมกนปฏบตบชา ถวายแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

นอกจากความจงรกภกด และเคารพบชาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวแลวสงทเหนอกวานนคอ ควรปฏบตตามค�าสอนของพระองค ดงเชน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชด�ารส เมอวนท ๔ ธนวาคม ๒๕๑๗ ณ ศาลาดสดาลย วา

“...ขอใหทกคนมความปรารถนาทจะใหเมองไทย พออยพอกน มความสงบ... ถาทกทานซงถอวาเปนผมความคด และมอทธพล มพลงทจะท�าใหผอนซงมความคดเหมอนกน ชวยกนรกษาสวนรวมใหอยดกนดพอสมควร ขอย�าพอควร พออยพอกน มความสงบ ไมใหคนอนมาแยงคณสมบตนจากเราไปได กจะเปนของขวญวนเกดทถาวร ทจะมคณคาอยตลอดกาล...”

ผมอานแลวน�าตาซม พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงขอใหเราท�า ซงเปนการท�าเพอตวเราเอง ทรงขอแคนท�าไมไดหรอ เราจะปลอยใหพระองคทรงเหนอยอยตลอดไปเชนนนหรอ สงทพระองคพระราชทาน ถาเราท�าคนละเลกละนอย ท�าแลวตวเองดขน แลวชวยขยายผลสคนใกลตว ญาตพนอง คนในองคกรเดยวกนกจะดขนเหมอนน�าหยดลงบนผนน�าซมสตวเองแลวคอยๆ กระจายขยายเปนวงกวางตอไป

๑.๕นายกานตตระกลฮน กรรมการผจดการใหญ เอสซจ ชนะเลศการประกวดผลงานตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงป ๒๕๕๐ ประเภทธรกจขนาดใหญ

นบเปนการพลกวกฤตใหเปนโอกาสครงสำาคญทสดขององคกรขนาดใหญอยางบรษทปนซเมนตไทยจำากด(มหาชน)หรอเอสซจในปจจบนทไดนอมนำาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชบรหารจดการองคกรทชวยใหองคกรผานวกฤตนนมาไดและสามารถกาวเดนตอไปดวยความมนคงและแขงแกรงจงนบเปนพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมไดทพระบาทสมเดจพระเจาอย หวไดพระราชทานหลกปรชญาฯแกชาวไทยซงไมจำากดเฉพาะแคในประเทศนานาประเทศตางยกยองวาเปนสจธรรมอนยงใหญหากนอมนำาไปปฏบตยอมชวยใหทกชวตในโลกอยรวมกนอยางมความสขและยงยน

194

บทเรยนครงส�าคญของเอสซจ

เอสซจ เปนองคกรธรกจทเตบโตควบคกบการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศไทยมาเกอบ ๑๐๐ ป และขยายธรกจอยางตอเนอง มงสอตสาหกรรมใหมๆ ทมความหลากหลาย จนมกลมธรกจถง ๑๐ กลม ไดแก ปนซเมนต วสดกอสราง เซรามก จดจ�าหนาย ปโตรเคม กระดาษ เหลก ยานยนต ไฟฟา และเครองจกรกล มผลก�าไรเฉลย ๔,๔๐๐ ลานบาทตอป แตในเวลาเดยวกนกมเงนก สทธสงถง ๑๑๙,๐๐๐ ลานบาท

ถงแมจะมแผนงานทด และด�าเนนการโดยพนกงานทมความร ความสามารถ แตเมอเกดเหตการณทไมคาดคด คอ การเปลยนมาใชอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศแบบลอยตวเมอวนท ๒ กรกฎาคม ๒๕๔๐ เอสซจจงเปนหนงในหลายองคกรทไดรบผลกระทบอยางหนก ปรากฏวายอดเงนกสทธเพมขนเปน ๒๔๖,๗๐๐ ลานบาทในป ๒๕๔๐ ขณะทยอดขายในประเทศลดลงอยางมาก เนองจากตลาดภายในประเทศหดตว ถอเปนวกฤตครงส�าคญทเอสซจประสบ

จากวกฤตเศรษฐกจ สรางโอกาสใหพบหลกปรชญาอนยงใหญ

เมอตองเผชญกบปญหาวกฤตเศรษฐกจ เอสซจจงไดนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช เพอใหบรษทกาวเดนผานพนวกฤตนน โดยเรมจากปฏบตดวย “ความพอประมาณ” คอ ประเมนความสามารถขององคกรวามความเชยวชาญในดานใด เพอน�าไปส “ความมเหตผล” คอลดบทบาทในธรกจทองคกรไมถนด และหนมาทมเทกบธรกจทองคกรมความถนดใหมประสทธภาพมากยงขน โดยท�าการปรบโครงสรางธรกจ จากเดม ๑๐ กลมธรกจ เหลอเพยง ๕ กลมธรกจ และลดบทบาทบรษทรวมทนทไมไดอยในธรกจหลกของเอสซจ พรอมกบการเรงสราง “ภมคมกน” โดยบรหารความเสยงอยางเครงครด และใหความส�าคญกบการมงพฒนาพนกงานอยางตอเนอง โดยไมมนโยบายปลดพนกงานอยางทองคกรอนๆ ถอปฏบต รวมทงเสรมสราง “ความร” โดยพฒนาระบบการบรหารองคความรภายในองคกร และตอยอดไปสการเปนองคกรแหงนวตกรรม พรอมทงยดมนใน “คณธรรม” ดวยการบ�าเพญกจกรรมทเปนประโยชนตอสงคมและสงแวดลอมอยางตอเนอง

บทพสจนของการประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงในภาคธรกจ

ดวยพนฐานความเปนไทยทหลอหลอมพนกงานของเอสซจใหเปนเสมอนคนในครอบครวเดยวกน กอใหเกดเปนความรวมมอรวมใจในการทมเทของพนกงานทกระดบเพอประหยดคาใชจาย รวม

195

ทงคณะกรรมการและผบรหารระดบสงปฏบตตนเปนแบบอยางทด โดยเสยสละไมขนคาจางประจ�าปของตนเอง ท�าใหบรษทสามารถผานพนวกฤตเศรษฐกจ และยงสามารถท�าก�าไรสงสดนบตงแตกอตงบรษทมาโดยในป ๒๕๔๗ มผลก�าไรสทธสงสดเปนประวตการณถง ๓๖,๔๘๓ ลานบาท ในขณะทเงนกสทธลดลงเหลอ ๑๐๕,๕๑๒ ลานบาท และมฐานะการเงนทแขงแกรง สามารถเตบโตตอไปอยางยงยน

การผานพนวกฤตเศรษฐกจครงน เปนบทพสจนวาหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวปฏบตทสามารถประยกตใชไดกบองคกรภาคธรกจ และประชาชนในสงคมทกระดบและทกภาคสวนของประเทศ โดยเปนการเตบโตอยางมนคง ยงยน เปนตวอยางและแรงบนดาลใจใหแกผประกอบการรายอนๆ ใหเหนถงคณประโยชนของเศรษฐกจพอเพยง

ส�าหรบเอสซจ เราเชอวาเปาหมายสงสดขององคกรไมใชเพยงการท�าก�าไร แตก�าไรจากการด�าเนนธรกจ เปนเสมอนทางผานไปสประโยชนสขรวมกนของทกฝายทเกยวของ จงเชอมนวา หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จะเปนกรอบในการด�าเนนงานดวยความสมดล โดยค�านงถงศกยภาพของตนเองและสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม เพอน�าองคกรสความมนคงในการด�าเนนงาน

พระมหากรณาธคณ... สรางประโยชนสขแกชาวไทยและชาวโลก

หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทคนไทยสามารถน�าไปใชไดทกระดบ ตงแตครอบครว ชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและบรหารประเทศ เพอมงไปสการพฒนาทสมดล ยงยน และมภมคมกน ท�าใหคนไทยมความเปนอยทดมความสข และสงคมกมความสขอยางยงยน ซงไมไดจ�ากดอยเฉพาะในประเทศไทยเทานน แตเปนปรชญาทมประโยชนตอนานาประเทศ ทสามารถเรมไดจากการสรางภมคมกนในตนเอง

สชมชน และสเศรษฐกจในวงกวางขนในทสด

ในโอกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระชนมพรรษาครบ ๘๔ พรรษา จงขอเชญชวนใหพนองชาวไทยทกคนรวมกนแสดงความจงรกภกดดวยการประพฤตตนเปนคนด คดด ท�าด และนอมน�าพระราชด�ารส โดยเฉพาะหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปประยกตใชในการด�าเนนชวตของตวเอง อนจะน�ามาซงความสขอยางยงยน และขอใหชาวไทยรกและสมครสมานสามคคกน เพราะความสามคคจะเปนพลงขบเคลอนประเทศใหกาวไปขางหนาอยางมนคง เพอสนองพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวผเปนทรกยงของพวกเราชาวไทย

196

๑.๖ดร.วชรมงคลเบญจธนะฉตร ประธานกรรมการ บรษท บาธรมดไซน จ�ากด ชนะเลศการประกวดผลงานตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ป ๒๕๕๒ ประเภทธรกจขนาดกลาง

ดร.วชรมงคลเบญจธนะฉตรไดนอมนำาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนแนวทางในการปรบรปแบบการทำางานเพอแกไขปญหาของบรษทในชวงทเกดวกฤตเศรษฐกจจนสามารถนำาพาบรษทเจรญเตบโตอยางยงยน เขาคดอยเสมอวาการทำางานอยางหนกของตนเองเปนเพยงเศษเสยวธลของพระบาทสมเดจพระเจาอย หวซงทรงงานมาอยางเหนอยยากตลอดเวลากวา๖๕ปเขาไมตองการแคพดวารกพอแตตองการทำาดใหเปนตนแบบแกครอบครวพนกงานและขยายผลสสงคมตอไป

นอมน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเพอแกไขวกฤตเศรษฐกจ

บรษทของผมกอตงในป ๒๕๓๘ ตอนนนเราพงพาสนคาตางประเทศ ๑๐๐ เปอรเซนต พอเกดวกฤตเศรษฐกจป ๒๕๔๐ ท�าใหองคกรของเราตองปรบรปแบบการท�างาน ผมมโอกาสไดรบฟงพระราชด�ารสเกยวกบเรองปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และไดฟงการบรรยายเรองเศรษฐกจพอเพยงจาก ดร.สเมธ ตนตเวชกล ทานบอกวาผทจะน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใช ไมจ�าเปนตองเปนเกษตรกรเทานน หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงคอ ปรชญาแหงความสมดล ซงจะน�าไปส ความสขคอ ประโยชนสขทสมดล ถาธรกจเสยสมดลยอมเกดปญหา ดร.สเมธ ไดใหแนวคดกบผมวาลองยอนกลบมาวเคราะหธรกจวาขาดความสมดลมตไหน

ผมไดวเคราะหและพบวา ปญหาแรกคอ อตราแลกเปลยน ผมจงท�าประกนความเสยงอตราแลกเปลยนกบธนาคาร ปญหาท ๒ คอ เราไมมตราสนคาเปนของตวเอง เราจงเรยนรทจะสรางตราสนคาของคนไทย ปญหาท ๓ คอ เราพงพาสนคาจากตางประเทศอยางเดยว เราจงลดการน�าเขา และพงพาตวเองมากขน หลงจากนนจงสรางนวตกรรมสนคาใหมๆ ทสามารถยนอยบนตลาดโลกได เพอใหสมดลทกมต

ใชความพอประมาณ มภมคมกน มเหตผล และขบเคลอนองคกรดวยความรก

หลงจากนนเรานอมน�าค�าวา “พอประมาณ การสรางภมค มกน และความมเหตผล” มาประยกตใชแบบงายๆ ความพอประมาณคอ ตองเรยนรการพงพาตนเอง การสรางภมคมกนคอ การเรยนรทจะปรบตวใหสามารถแขงขนกบตลาดโลกได ความมเหตผลคอ ท�าใหองคกรเปนประโยชนตอผอนใหได ค�าวาผอนในทนคอ ผถอหน ผบรหาร และพนกงานทกคน รวมถงลกคา คนในชมชนรอบๆ องคกร จนกระทงคนในสงคม ประเทศ และสงแวดลอม

197

นอกจากน องคกรของเราไดใชความรกเปนตวขบเคลอน บรหารงานตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ความรกดานแรกคอ รกสงทเราท�า สงทเราถนด นนคอการสรางภมตานทาน เมอพบปญหาแลวสามารถยมได และไมยอมแพ ความรกดานทสองคอ ตองรกในสงทตวเองม และยนดในสงทตวเองได ความสขอยทความพอใจ และไมโลภ นนคอความพอประมาณ

ผมน�าหลกปรชญาฯ มาประยกตใชกบวสยทศนของบรษทใน ๓ ประเดน คอ หนง เราตองเปนผ น�าดานนวตกรรมของหองน�า ๑ ใน ๕ ของโลก สอง เราจะประยกตใชปรชญาฯ และหลกธรรมาภบาลในการบรหารองคกร และสาม เราจะพฒนาองคกรเพอใหเกดคณคาตอผมสวนเกยวของ

ใหความรกกบพนกงาน ยงใหยงได ยงมความสข

ผมมองพนกงานเหมอนนอง ใหคาแรงกบโบนสทเปนมาตรฐาน ใหพนกงานเรยนตอโดยไมมสญญาผกมด มทนการศกษาใหลกของพนกงาน มศนยเลยงเดกเลกส�าหรบดแลลกพนกงานหลงเลกเรยน มหนงสอการตนใหอาน มกจกรรมใหเดกๆ ท�า และสอนท�าการบาน ใหพนกงานหยดงานในวนเกดและมของขวญให ในทางกลบกนพนกงานตองรจกการให โดยแบงเงนทไดรบเปนของขวญวนเกดสวนหนงตงเปนกองทนเลยงเพอน มแปลงปลกพชไวท�าอาหารรบประทานรวมกน

เราใชนโยบายใหพนกงานมเงนเหลอดกวาใหมรายไดมากขนแตไมมเงนเหลอ เราเลยงอาหารกลางวนพนกงานทกคนฟร และมนโยบายบายปลดหนใหพนกงาน ใหท�าบญชครวเรอน ดงนน พนกงานทนอยกบเรามากกวา ๑๐ ป ไมมสมองไหล เราดแลครอบครว ดแลลกหลาน ดแลคณพอคณแมของเขา เปนสงหนงทมดใจเขา

หลายคนอาจสงสยวาการท�าธรกจใหผลประโยชนพนกงานมากขนาดนจะอยไดอย างไร ผมคดวาการท�าธรกจใหอย ได ไม ได หมายความว าเราต องเอาเปรยบพนกงาน เอาเปรยบลกคา ความจรงเราตองใหกอน สงตอบแทนทไดกคอ ประสทธภาพการท�างานทดขน พนกงานทมเทท�างานและดแลองคกรเหมอนกบเปนองคกรของเขาเอง นคอสงทเงนซอไมได

198

ในชวงนเศรษฐกจไมด พนกงานระดบปฏบตทรายไดต�ากวาหนงหมนบาท บรษทแจกขาวสารและอาหารแหงให แมจะไมมากแตกเปนน�าใจ ค�าวาก�าไรไม ได หมายถงเงนอย างเดยว ก� าไรสงสดในความหมายของพระเจาอยหวคอ “ประโยชนและความสข” ไมใช มองแคระยะสน เราตองมองระยะยาว แลวก�าไรในแงของประโยชนและความสข จงท�าใหองคกรสามารถเลยงตวเอง และขยายธรกจได

ขณะเดยวกนคนทท�างานและอยรอบองคกรกตองมความสข

ถายทอดแนวทางปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงสพนกงาน

ผมถายทอดแนวคดปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และแนวพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวใหพนกงาน โดยจะบรรยายใหพนกงานฟงทกเดอน ขณะเดยวกนผมท�าใหด อยใหเหน และเยนใหสมผส น�าแนวพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาปฏบตเปนตวอยาง นอกจากน ผมไดสรางกจกรรมใหเขาเหนความสขงายๆ เรามกจกรรมทชวยเหลอคนอน และจดประกวดเรองของบญชรายจายครวเรอน ทกวนพธพนกงานทบรษทจะสลบกนไปชวยงานบานเดกก�าพรา หรอบานพกคนชรา ท�าใหพนกงานมความสขกบการท�าประโยชนใหแกคนอนกอน และน�ามาถายทอดและเชดชเพอเปนตวอยางตอไป

ใหความรกกบลกคาและสงคม... สความยงยน

ส�าหรบลกคาเรารกเหมอนพอแม ตองใหเขาไดใชของดมคณภาพเหมอนทเราอยากใหพอแมของเราใช ผมจงพฒนาสนคาอยางตอเนอง เพอประโยชนและความค มคาอยางสงสดใหกบลกคา สนคาของเราจงแตกตางจากสนคาบรษทอน ซงในปจจบนสนคาของเราไดการรบรองมาตรฐานจากสถาบนภายในประเทศ และประเทศในยโรป

ขณะเดยวกนตองใหความรกกบคนในสงคมดวย เชน ชวยงานโครงการพระเมตตาสมเดจยา และเปนวทยากรชวยงานในการขบเคลอนการน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในภาคธรกจทวประเทศ นอกจากน ผมเปนกรรมการทางดานธรกจเพอสงคมของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยโดยพยายามประยกตใชกจกรรมความรบผดชอบตอสงคม หรอ CSR (Corporate Social Responsibility) ของฝงตะวนตกกบปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

199

ของขวญถวายแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

สงทผมท�าเพอตอบแทนพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวได คอการนอมน�าแนวพระราชด�ารสของพระองคมาประยกตใช และท�าใหคนไทยไดเหน เชน ในเรองของสงคมถาบรษทหนงบรษทชวยจางพนกงานหนงคนมาชวยดแลผดอยโอกาส สงคมจะงดงาม เราตองท�าเปนแบบอยางแลวขยายผล พวกเราจงควรตองลกขนมาชวยกนปฏบตใหพระองคทรงหายเหนอย ใหพระองคทรงยมได

ผมคดวาของขวญทดทสดทคนไทยจะท�าเพอถวายแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว คอ ตองมองทกคนเปนเพอน มองโลกในแงด รจกสนโดษ คอพอใจในสงทตนม นอกจากค�าวากตญญแลว ตองกตเวทดวย คอตองทดแทนบญคณ ศกษาค�าทพอสอนและท�าดทสด แลวขยายผลตอ

นโยบายของบรษทผมจะท�าใหพนกงานศกษา เขาใจ และรกพอทสด แลวน�าความรไปใชทบาน แคนกเพยงพอแลว ปจจบนบรษทเอกชนในประเทศไทยมประมาณ ๒.๓ ลานบรษท ถานอมน�าแนวพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไปใช ถาบรษทหนงมพนกงาน ๑๐ คน และดแลพนกงานเหมอนลกเหมอนนอง กจะมคนไทยครงประเทศทอบอนและมความสข

ขอท�างานเพอเผยแพรแนวพระราชด�ารสจนกวาชวตจะหาไม

บรษทของผมกอตงมาเพยง ๑๖ ป แตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงงานมากวา ๖๕ ป การท�างานของผมเปนเพยงเศษเสยวธลของพระองค เวลาทผมเหนอย เมอมองเหนพระพกตรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวแลวกหายเหนอย ผมคดวาผมเปนแคสวนเลกๆ เปนแคลกทรกพอ ทไมใชแคพด แตตองการท�าดใหเปนตนแบบใหครอบครว พนกงาน และขยายผลสสงคมอยางกวางขวางตอไป และจะท�าอยางสดก�าลงความสามารถจนกวาจะหมดลมหายใจ ดวยส�านกในพระมหากรณาธคณอยางหาทเปรยบมได

๒.การประยกตใชทฤษฎใหม

พระบาทสมเดจพระเจาอย หวทรงเลงเหนปญหาหลกของเกษตรกรทส�าคญประการหนง คอ การขาดแคลนน�าเพอเกษตรกรรม และมความเสยงกบความเสยหายอนเนองมาจากความแปรปรวนของดน ฟา อากาศ และฝนทงช วง จงได พระราชทาน “ทฤษฎใหม” เพอเปนแนวทางบรหารการจดการทดนและน�าเพอการเกษตรในทดนขนาดเลกใหเกดประโยชนสงสด

200

จากการนอมน�าแนวพระราชด�าร “ทฤษฎใหม” มาเปนแนวทางในการด�ารงชวตของเกษตรกรในภมภาคตางๆ พบวา ชวยใหเกษตรกรสามารถบรหารจดการทดนควบคกบการบรหารจดการน�าในพนทใหเกดประโยชนอยางสงสด สามารถด�ารงชวตอยไดตามอตภาพ มงานท�า มอาหารไวบรโภค มรายไดเพยงพอตอการครองชพตลอดทงป ตามหลก “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ทเนนการด�ารงชวตใหอยในความพอด ไมเดอดรอน สามารถอมชตนเองได ดงตวอยางความส�าเรจของนายจนทรท ประทมภา เกษตรกรต�าบล

ตลาดไทร อ�าเภอชมพวง จงหวดนครราชสมา ผชนะเลศการประกวดผลงานตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ดานเกษตรทฤษฎใหม ป ๒๕๕๐ โดยสรปไดดงน

ผมพนวกฤตชวตมาไดเพราะนอมนำาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและทฤษฎใหมทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานใหแกพสกนกรชาวไทยมาใชพระองคทรงงานเหนดเหนอยเพอปวงประชาชนทรงเปนหวงประชาชนถาเรารกในหลวงกควรทำาตามทพระองคทรงสอน

ขยน ประหยด รบฟงความคดเหน จดเรมตนของความพอเพยง

สมยกอนครอบครวของผมคอนขางมฐานะ แตเพราะความโลภผมถกหลอกใหเปนนายหนาหาคนไปท�างานตางประเทศ แลวไมไดไป ผมตองเอาเงนทมอยใชหน ท�าใหเราหมดเนอหมดตว จงเปลยนอาชพมาเปนกรรมกรรบจางเลอยไม ขดดน จากทเคยหาเงนไดวนละ ๒๐๐-๔๐๐ บาท เหลอเพยง ๒๐ บาท รบจางอย ๒-๓ ป เพอนสนทชวนผมไปท�างานรบเหมากอสรางทประเทศมาเลเซย

ความล�าบากจากการรบจางขดดน ท�าใหผมตองเปลยนตวเอง สงแรกคอ มความขยนหมนเพยรมากขน ผมท�างานไดเงนคาลวงเวลาอนดบ ๑ ของพนกงาน ๕๐๐ คน สงทสองคอ รจกการประหยดการออม ไมใชจายฟมเฟอย ผมท�างานอยทประเทศมาเลเซย ๑ ป เกบเงนได ๑๕๐,๐๐๐ บาท และสงทสาม คอการวางแผนการเงนรวมกบคนในครอบครว ผมปรกษากบคนในครอบครวแลวสรปวา เราควรท�าสงทเราถนด จงกลบมาท�านาอยางเกา และแบงเงนสวนหนงใชหน อกสวนหนงไถทนาคน

ยดหลกทฤษฎใหม และเศรษฐกจพอเพยงเลยงชวต

เมอไดนาคนมาแลวแตไมมอปกรณท�านาเพราะเงนหมด จงตดสนใจกเงน ธ.ก.ส. ๕,๐๐๐ บาท น�าเงนมาลงทนท�านา และใชเงนทกบาททกสตางคอยางคมคาทสด ผานไป ๓ ป หนกลบเพมขน ผมจงศกษา

201

หาความรจากพอผาย สรอยสระกลาง ปราชญชาวบาน ททานท�าเกษตรแลวประสบความส�าเรจ พอผายบอกวาใหใชหลกเกษตรทฤษฎใหม ปดรรวและวางแผนจดพนทส�าหรบท�าการเกษตร อนดบแรกคอขดสระน�าเอง และท�าเกษตรผสมผสานแบบครบวงจร จากนน ผมไดส�ารวจขอมลรายรบรายจายในครอบครวเพออดรรว และวางแผนการเพาะปลก โดยปลก

ทกสงทกอยางทเราซอกน ปท ๒ ผมเรมหาตลาดขายพชผลใกลบาน ส�ารวจรานคาใกลบานวาเขาขายอะไร จากนนจงวางแผนขดสระเพม น�าเงนจากการเกบออมมาซอปจจยการผลต ผมสามารถเกบเลกผสมนอยไดเงนกอน และน�ามาขยายพนทปลกไมผล ไมยนตน ไมเศรษฐกจ และเลยงสตว จากพนท ๕ ไรเปน ๒๒ ไร และสามารถใชหนไดหมดภายใน ๕ ป

หลกส�าคญทผมเนนคอการลดรายจาย เปลยนจากการใชปยเคมมาท�าปยชวภาพใชเอง ผลตอาหารปลาและแปรรปผลผลตเอง ประยกตทฤษฎและการปฏบตใหเขากน น�าเทคโนโลยสมยใหมมาใชใหสอดคลอง ดวยความพอประมาณ และมเหตผล ในทสดผนนาของเรามความอดมสมบรณ มทกสงทกอยางในพนทของเรา นคอภมคมกน

ขยายความรสชมชนตอบแทนพระมหากรณาธคณ

ความส�าเรจของผมเกดขนไดเพราะไดนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาปรบใชในการด�ารงชวต ผมคดวาหากประชาชนเปนทกข ในหลวงกทรงเปนทกขดวย ถาประชาชนมความสข พระองคกทรงมความสขดวย ผมรสกเปนหนพระองค ผมจงอยากตอบแทนพระมหากรณาธคณพระองคททรงท�าใหเราสามารถพนวกฤตได ผมจงเรมขยายความรสชมชน ใหเขามาเรยนรสงทเราท�าจนประสบความส�าเรจ โดยสอนใหรจกท�าเกษตรผสมผสานตามแนวทฤษฏใหมของในหลวง ผมทมเทแรงใจแรงกายเพอถวายพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ใชบานของผมเปนแหลงศกษาดงาน และน�าเงนทสะสมมาสรางอาคาร เพอขยายการฝกอบรมใหกบเกษตรกร มคนมาศกษาดงานเปนจ�านวนมาก ทงหนวยงานราชการ ชมชน นกเรยน นกศกษา รวมถงลกหลานและคนในครอบครวของผมกกลบมาชวยงานทศนยการเรยนรเศรษฐกจพอเพยง

หลกเศรษฐกจพอเพยงท�าไมยากถามใจ

ผมพนวกฤตชวตมาไดเพราะนอมน�าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและทฤษฎใหม ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานใหแกพสกนกรชาวไทยมาใช พระองคทรงงานเหนดเหนอยเพอปวงประชาชน ทรงเปนหวงประชาชน ถาเรารกในหลวงกควรท�าตามทพระองคทรงสอน ชวตจตใจของผมเพอในหลวง ถาไมม

202

พระองคผมคงไมมวนน หลกเศรษฐกจพอเพยงท�าไมยากถามใจ และมความเพยร ความรคคณธรรมอยในนนหมด หลายคนรกในหลวง แตไมท�าตาม ถาจะท�าขอใหอนดบแรกเรมจากพฒนาตวเอง จากนนจงขยายไปสคนในครอบครว แลวคอยขยายขบเคลอนสชมชน

ในโอกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจะทรงมพระชนมพรรษาครบ ๘๔ พรรษา ขอเชญชวนใหชาวไทยทกคนสรางความสามคคทกหมเหลา อยาคดแตกแยก อยาคดสงไมด ชวยกนขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ใหเหนเปนรปธรรม เมอทกคนมความสขพระองคกทรงมความสข เราควรท�าใหประสบความส�าเรจเพอสนองพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอนเปนทรกของคนไทยทกคน

๓.การบรหารจดการน�า

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงตระหนกวา “น�าคอชวต” จงทรงสนพระทยและ ท มเทพระวรกายในการศกษา คนควา และวเคราะหขอมลตางๆ เกยวกบเรองน�าจากทกแหลง โดยทรงตรวจสภาพพนทภมประเทศดวยพระองคเอง แลวจงพระราชทานแนวพระราชด�ารในการบรหารจดการน�าอยางครบวงจรและเหมาะสมกบลกษณะปญหา สภาพภมประเทศ และกอเกดประโยชนสงสดแกราษฎร ทงนส�านกงานฯ ขอน�าเสนอตวอยางการบรหารจดการน�าตามแนวพระราชด�ารทกอใหเกดประโยชนมากมายแกพสกนกร อนไดแก (๑) การจดการน�าชมชน (๒) โครงการฝนหลวง (๓) การแกไขปญหาน�าทวมทหาดใหญ และการปรบปรงคลองลดโพธ (๔) การบ�าบดน�าเสย ดงมรายละเอยดแตละเรองดงน

๓.๑ การจดการทรพยากรน�าชมชน ตามแนวพระราชด�าร

แนวพระราชด�ารในการจดการทรพยากรน�าของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดรบการนอมน�าไปปฏบตในภาคสวนตางๆ และประสบความส�าเรจเปนอยางด โดยเฉพาะอยางยงในระดบชมชน เหนผลอยางเปนรปธรรมและเปนตวอยางทชดเจนในการประยกตใชแนวพระราชด�ารอยางผสมผสานในการบรหารจดการน�า ซงสถาบนสารสนเทศทรพยากรน�าและการเกษตร (องคการมหาชน) รวมกบหนวยงานภาครฐ

203

และเอกชนไดจดการประกวด “การจดการทรพยากรน�าชมชนตามแนวพระราชด�าร” อยางตอเนองตงแตป ๒๕๕๐ เปนตนมา

ผลจากการจดประกวดดงกลาว ชวยฉายภาพไดชดยงขนวา แนวพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเมอน�าไปปฏบตแลวเกดผลไดจรง อกทงยงประโยชนและ

ความสขแกผนอมน�าไปปฏบตดวย นอกจากน การทสถาบนฯ ไดสรางเครอขายผชนะการประกวดในการจดการน�าชมชน ไดเปนจดเรมตนของการกอก�าเนดเครอขายการบรหารจดการทรพยากรน�าชมชน อนน�าไปสการขยายผลความส�าเรจของการด�าเนนงานทชวยใหชมชนมน�าเพยงพอส�าหรบท�าการเกษตร และอปโภคบรโภค

ดงตวอยางบทสมภาษณของชมชนทชนะเลศจากการประกวดดงกลาว ๓ ชมชน ทใชวธการบรหารจดการทรพยากรน�าตามแนวพระราชด�าร ในพนทปาตนน�า พนทชลประทาน พนทน�าหลาก และพนทน�าแลง ซงตางไดรบประโยชนมน�าใชตลอดป และสามารถปองกนน�าหลากและน�าทวม น�าความสข ความสามคคมาสชมชน

๓.๑.๑นายทองค�ายมรมย ผแทนชมชนบานโนนขวาง ต�าบลโนนขวาง อ�าเภอบานดาน จงหวดบรรมย รางวลชนะเลศประกวดการจดการทรพยากรน�าชมชนในพนทน�าแลง ตามแนวพระราชด�าร ป ๒๕๕๐

จากสภาพปญหาขาดนำาและดนเสอมสภาพทบานโนนขวางทองคำายมรมยไดศกษาและนอมนำาแนวพระราชดำารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาบรหารจดการแหลงนำาและดนจนประสบความสำาเรจมรายไดจากผลผลตเพมขนถง๑๐เทาชาวบานเหนตวอยางนำาไปปฏบตตามจนสามารถฟนผนดนบานโนนขวางใหกลบอดมสมบรณมนำาใชตลอดปและขยายผลถายทอดความรสชมชนอนสามารถตอยอดพฒนาโครงการอนๆนำาความอบอนกลบสชมชนเพราะไมตองไปทำางานตางถนจงนบเปนบญกศลอนยงใหญทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงชแนะและทรงเปนตนแบบใหกบพสกนกรชวยใหเหลาพสกนกรมความสขและชมชนมความเขมแขง

ขาดแคลนน�า ดนเสอมสภาพ... ปญหาทรมเราบานโนนขวาง

ชมชนบานโนนขวางตงอยบนทดอน มรองน�าทแหงขอด และเสนทางน�าอยไกลออกไปถง ๑๐ กโลเมตร จงมปญหาน�าไมเพยงพอตอการปลกขาว และท�าการเกษตรอนๆ รวมทงประสบภยแลงซ�าซากมาโดยตลอด ประกอบกบสภาพดนสวนใหญเปนดนเคม ดนดาน และดนทราย เมอขาดทงน�าและดนมปญหา ท�าการเกษตรไมไดผล ยงท�ากลบยงจน มรายไดไมพอกบรายจาย คนในชมชนจงตองละถนฐานไปรบจาง

204

ผมจงศกษาพบวา เกดจากการทเราใชดนมานาน ประกอบกบหมบานมสภาพพนทลาดชน เวลาไถนาท�าใหชะลางหนาดนทมธาตอาหารทพชตองการหมดไป ผมจงปลกหญาแฝกท�าแนวกนตลง เพอปองกนการพงทลายของหนาดน และเลยงสตว เพอน�ามลสตวมาท�าปยปรบปรงดน รวมทงน�าดนในหมบานไปวเคราะหวาเหมาะสมแกการปลกพชประเภทใด จนสามารถแกปญหาไดระดบหนง แตพชผลทไดไมดเทาทควร เนองจากมน�าไมเพยงพอ จงท�าใหพบวาถงดนดขนาดไหน ถาไมมน�ากไมสามารถอยได

ด�าเนนตามแนวพระราชด�าร... ชมชนมคณภาพชวตดขน

จนกระทงป ๒๕๒๖ ผมไดศกษาพบวาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงใหความส�าคญกบน�า จงศกษาเรองการบรหารจดการแหลงน�าและทดนอยางจรงจงและตอเนองมาตลอด และไดนอมน�าแนวพระราชด�ารทฤษฎใหมมาใช เรมดวยการวางแผนขดสระเกบน�าในไรนาดวยตนเอง และไดเตมมลสตวลงไปเพอปรบสภาพของดนและน�า และเพอเปนแหลงอาหารของปลาดวย

นอกจากน ผมแกสภาพปญหาดนดานดวยการปลกพชตระกลถว และไมยนตนตางๆ เพอแปลงผนดนแลงใหเปนสวนปา แรกเรมพชพนธลมตาย แตดวยความอตสาหะและเชอมนในพระราชด�ารสของในหลวงวา ตนไมงอกงามและทนไดดในสภาพภมนเวศของทองถน ผมจงสดวยสองมอปลกตนไมนานนบสบป กระทงตนไมสามารถหยงรากใหความรมรน ระบบนเวศไดฟนฟ โดยเปนการใหธรรมชาต

เยยวยาธรรมชาตตามแนวพระราชด�าร รวมทงขอฝนหลวงดวย เราจงมน�าใชตลอดป

ภายหลงปรบปรงคณภาพดน และบรหารจดการน�าตามแนวพระราชด�ารแลว สามารถปลกพชหมนเวยนไดตลอดทงป มรายไดถงไรละ ๓๐,๐๐๐ บาทตอป จากเคยปลกพชเชงเดยวขายผลผลตไดปละ ๓,๐๐๐ บาทตอไร ชวยใหมคณภาพชวตดขนมาก

เมอชาวบานเหนผมมรายไดและสภาพความเปนอยดขน จงเหนประโยชนและเรมน�าไปปฏบตตาม สงผลใหชมชนบานโนนขวางมแหลงน�าและน�าไวใชเพอการเกษตร มรายไดเพมขน ปญหาวางงานและการออกไปท�างานตางถนลดนอยลง ทส�าคญชมชนมความร เขาใจ และรจกการอนรกษจดการทรพยากรน�าใหเกดประโยชนมากทสด ตามแนวพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

205

ขยายผลการจดการทรพยากรน�าในชมชนอยางยงยน ปจจบนไดขยายผลการด�าเนนงานการจดการทรพยากรน�าชมชนอยางตอเนอง และนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการบรหารจดการน�า ผมใชบานจดตง “ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยง” และขยายเครอขายสโรงเรยนภายในชมชนและชมชนใกลเคยง จนเกดการขยายเครอขายตอไปเรอยๆ โดยเรมจากการแกปญหาเรองน�ากอน จากนนจงแกปญหาเรองดนและปา ท�าใหหมบานทเคยแหงแลงกลบอดมสมบรณ และสามารถตอยอดพฒนาโครงการอนๆ ตอไปไดอกดวย

ดวยพระมหากรณาธคณ... ทรงเปนตนแบบใหกบพสกนกร

ดวยพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทพระราชทานแนวพระราชด�ารในเรองตางๆ ซงตวผมเองไดศกษาเรยนรจากพระองคผานสอตางๆ และไดนอมน�ามาปรบใชในการพฒนาคณภาพชวตใหดขน ถาไมมพระองคทรงเปนตนแบบใหกบพสกนกรแลว ผมไมรวาจะแกไขปญหาเหลานไดหรอไม แนวพระราชด�ารของพระองคเมอเรานอมน�ามาปรบใช เกดผลสมฤทธดลบนดาลใหพสกนกรมอยมกน และมความเขมแขงอยางยงยน นบเปนพระมหากรณาธคณทพระองคพระราชทานให และเปนบญกศลอนยงใหญทชาวไทยมพระองคทรงชแนะ

เราโชคดทเกดมาเปนคนไทย มพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ททรงชวยปกปกษและดแลพวกเรามาโดยตลอด ผมจงขอเชญชวนพนองเกษตรกรและประชาชนชาวไทยทงประเทศรวมกนเดนตามรอยพอ โดยนอมน�าแนวพระราชด�ารมาใชในการด�ารงชวต และลดการตดไมท�าลายปา เพอตอบแทนพระมหากรณาธคณ

๓.๑.๒นายประชวนแพงดา ผแทนชมชนบานหนองปงไก ต�าบลนาบอค�า อ�าเภอเมอง จงหวดก�าแพงเพชร รางวลชนะเลศประกวดการจดการทรพยากรน�าชมชน ตามแนวพระราชด�าร ครงท ๓ ป ๒๕๕๒ ประเภทพนทชลประทาน

เนองจากปญหานำาหลากจนฝายกนนำาพงทลายอยเนองๆตองซอมแซมเปนประจำาทกปนำาไปสปญหาการทำานาไดเพยงปละครงเดยวชาวบานหนองปงไกและประชวนแพงดาไดนอมนำาแนวพระราชดำารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวดานการจดการทรพยากรนำามาชวยกนแกไขปญหาและบรหารจดการระบบชลประทานดวยการทำาฝายขดคลองสงนำาและทำานบแบงนำาทเรยกวา“แต”จากความรวมแรงรวมใจชวยใหชมชนมนำากนนำาใชตลอดปทำานาไดถงปละ๓ครงมรายไดเพมขน๒เทาจงมชวตความเปนอยทดขนไมตองอพยพยายถนไปทำางานนอกพนทชาวหนองปงไกจงขอสบสานการบรหารจดการทรพยากรนำาและปฏบตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอตอบแทนพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมไดตลอดชวลกชวหลานสบไป

206

เมอน�าหลากมาพาฝายพง... ปญหาใหญทชมชนหนองปงไกตองเผชญ

ป ๒๔๙๙ ชาวบานจากจงหวดตากไดอพยพมาตงถนฐานทบานหนองป งไกในจงหวดก�าแพงเพชร เปนเหตใหเรมมการบกรกปา หลงจากยายมาตงถนฐานได ๑ ป ชาวบานไดประชมรวมกนเพอหาวธน�าน�าจากคลองสวนหมาก สายน�าหลกอนเปนแหลงน�าส�าคญของชมชนไปใชท�าการเกษตร โดยเรมแรกชาวบานรวมกนขดคลองสงน�าไปตามพนทท�าการเกษตร จากนนไดรวมกนสรางฝายกนน�าสวนหมาก เพอกนน�าใหเขาตามล�าคลองทขดขน เนองจากพนทท�าการเกษตรอยสงกวาระดบคลอง

การสรางฝายกนน�าสวนหมากครงแรกใชไมไผ ไมสามารถทนกระแสน�าในชวงน�าหลากได จงเปลยนมาใชไมซงและหน กพงทลายอก ตองซอมแซมอยตลอดเวลา ตอมาชมชนรวมตวกนสรางฝายคอนกรตแตยงไมทนส�าเรจ ฝายพงทลายอกครงเมอเกดน�าหลาก แตชมชนไมยอทอตออปสรรคทเกดขน คดหาวธท�าฝายดวยการน�าดนมาเทหนาคอนกรต ปรากฏวาดนโดนน�ากดเซาะไปจนหมด จากปญหาดงกลาวจงท�าใหชาวบานท�านาไดแคปละครง เพราะหลงจากท�านาเสรจ ตองมาชวยกนซอมแซมฝายเปนประจ�าทกป

สรางฝายถาวร ขดคลองสงน�า สรางระบบน�าประปา... แกปญหาน�าของชมชน

ในป ๒๕๓๒ ชาวบานหนองปงไกจงไดรวมกนเขยนโครงการสรางฝายถาวรเพอขอรบสนบสนนงบประมาณจากกรมชลประทาน เพอเปนแหลงน�าถาวร ตอมาไดรบอนมตใหสรางฝายคลองสวนหมาก ซงสามารถน�าไปใชในพนทการเกษตรไดประมาณ ๑,๐๐๐ ไร แตพนทท�าการเกษตรทงหมดมประมาณ ๓,๕๐๐ ไร ชาวบานจงรวมกนขดคลองสงน�าเพมเปนระยะทาง ๒๐ กโลเมตร เพอน�าน�าเขาสพนทการเกษตรอก ๒,๕๐๐ ไร

คลองสงน�าและคลองซอยแตละสาย จะมผดแลบรหารจดการในการใชน�าอยางเพยงพอ และรวมกนก�าจดวชพช ชวยใหคลองสงน�ามสภาพทดตลอดป และองคการบรหารสวนต�าบลนาบอค�า ไดสรางระบบน�าประปาส�าหรบชาวบานใชอปโภคบรโภคดวย

นอกจากน ชาวบานหนองปงไกไดรวมกนบรหารจดการน�าจากฝายคลองสวนหมากผานคลองสงน�าภายในชมชน โดยนอมน�าแนวพระราชด�ารมาประยกตใชในการแกไขปญหา ผสานกบภมปญญาชาวบาน คดคนวธแบงน�าทเรยกวา “แต” ซงหมายถงท�านบกนน�าในล�าเหมอง ท�าหนาทควบคมปรมาณน�า และแบงน�าใหแตละพนทอยางเปนธรรมและเทาเทยมกน การจดสรรน�าผานระบบแตน ท�าใหชมชนไดรบน�าอยางพอเพยง และเปนไปตามสภาพความเปนจรงของการใชน�าในพนทเกษตร

207

ความส�าเรจในชมชน... ขยายผลจากรนสรนอยางยงยน

ผลจากการรวมบรหารจดการน�าของชมชน ชวยใหชาวบานหนองปงไกมรายไดและความเปนอยทดขน จากเดมทท�านาไดเพยงปละ ๑ ครง และตองซอมฝายเปนประจ�าทกป ปจจบนสามารถท�านาไดถงปละ ๓ ครง รวมทงมเวลาและมน�าเพอปลกพชผกสวนครวส�าหรบรบประทานในครอบครว และเหลอไวขายในชมชน นอกจากน สภาพแวดลอมในชมชนมความสะอาด สวยงาม มการจดสรรทดนของชมชนอยางเปนระเบยบ ความเปลยนแปลงทางสงคมทเหนอยางชดเจน คอ ชาวบานหนองปงไกไมตองอพยพยายถนฐานไปท�างานนอกพนท

นบตงแตป ๒๕๐๐ ทชมชนหนองปงไกไดจดตงกลมผใชน�า เพอดแลการจดสรรน�าในชมชน ไดสบตอกนเรอยมาจากรนสรน ปจจบนนบเปนรนท ๓ แลว ซงยงคงนอมน�าแนวพระราชด�ารการบรหารจดการทรพยากรน�าชมชนของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาปรบใชในการพฒนาชมชน และถายทอดแนวพระราชด�าร ตลอดจนภมปญญาชาวบานตางๆ จากรนสรน จนถงเยาวชนในปจจบน

ดวยพระมหากรณาธคณ... ขอรวมนอมน�าพระราชด�ารมาปฏบตชวลกชวหลาน

จากการนอมน�าแนวพระราชด�ารพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เรองการบรหารจดการทรพยากรน�า และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบต ไดชวยใหชมชนมน�ากนน�าใชตลอดทงป มชวตความเปนอยทดขน และมรายไดเพมขนถง ๒ เทา

ดวยพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว หมบานหนองปงไกขอรวมกนนอมน�าแนวพระราชด�ารมาปฏบตตอไปจนชวลกชวหลาน รวมมอ รวมใจกนรกษาดแลทรพยากรน�าของชมชนและท�าการเกษตรอยางพอเพยง ไมท�าเกนก�าลงทมอย และพรอมใจถวายความจงรกภกดตอในหลวงของปวงชนชาวไทย ตลอดจนขอถวายพระพรใหพระองคมพระชนมพรรษายงยนนาน และทรงเปน

รมโพธรมไทรของเหลาพสกนกรทกหมเหลาตลอดไป

208

๓.๑.๓นายมนสคลายรง ผแทนชมชนบานคลองเรอ ต�าบลปากทรง อ�าเภอพะโตะ จงหวดชมพร ชนะเลศประกวดการจดการทรพยากรน�าชมชนตามแนวพระราชด�าร ครงท ๔ ป ๒๕๕๔ ประเภทพนทตนน�า

พนทปาบานคลองเรอถกถางทำาลายเพอการตงถนฐานอยอาศยจนเกดภาวะขาดแคลนนำามนสคลายรงและชาวบานจงไดรวมใจนอมนำาแนวพระราชดำารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาปฏบตทงการจดการดแลรกษาปาและแหลงนำาเศรษฐกจพอเพยงและทฤษฎใหมนำาความสขและความอบอนสชมชนเพราะการมนำาใชตลอดปนำาไปสการผลตไฟฟา

พลงนำาตามแนวพระราชดำารชวยสรางอาชพและรายไดไมตองไปทำางานตางถนเปนความภาคภมใจทสดในชวตทเขาไดนอมนำาแนวพระราชดำารมาใชพฒนาชมชนนานกวา๑๐ปจงเชอมนวาการพฒนาตามแนวทางนจะชวยใหประเทศมความมนคงนบเปนพระมหากรณาธคณอนยงใหญ

นอมน�าแนวพระราชด�ารมาปฏบต... “คนอย ปายง”

บานคลองเรอเปนหมบานทเกดจากการรวมตวของคนตางถนจาก ๔ ภาค อพยพเขามาตงถนฐานตงแตป ๒๕๑๘ ท�าใหเกดการบกรกปาเพอใชพนทในการสรางบานและท�าการเกษตร ท�าใหเกดสภาวะขาดแคลนน�า ประสบปญหาฝนทงชวง น�าแลง เนองจากขาดความรความเขาใจในการบรหารจดการทรพยากรน�า

ป ๒๕๓๖ หนวยอนรกษและจดการตนน�าพะโตะ ไดเขามาใหความรกบชมชนเพอใหหยดการถางปา เพอใหสามารถอยในพนทตอไปได แทนการอพยพคนออกจากพนทปาตามนโยบายของรฐในขณะนน ผมจงนอมน�าแนวพระราชด�ารพระบาทสมเดจพระเจาอยหว คอ “ปา ๓ อยาง ประโยชน ๔ อยาง” และโครงการอนเนองมาจากพระราชด�าร “บานเลกในปาใหญ” ของสมเดจพระนางเจาฯ

พระบรมราชนนาถ มาจดท�าโครงการรวมกบชมชน คอ โครงการ “คนอย ปายง” ท�าอยางไรใหคนอยได และยงคงมปาอยดวย

นอกจากน ผมไดน�าตวอยางความส�าเรจของชมชนหลายแหง ทนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและทฤษฎใหมมาปฏบต มาปรบใชในทดนท�ากน โดยท�าเกษตรผสมผสานแทนการปลกพชเชงเดยว และด�าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง รวมทงไดนอมน�าแนวพระราชด�ารดานการจดการปาตนน�าและทรพยากรน�าชมชน มาปรบใชในการพฒนาดานตางๆ ในชมชน โดยป ๒๕๒๗ เรมสรางฝายชะลอน�า จนปจจบนมฝายชะลอน�าเปนระยะๆ ตลอดล�าหวยทง ๔ หวย และไดตอทอเพอท�าประปาภเขา จดสรรน�าใชภายในชมชน รวมถงไดรวมกนสรางฝายกกเกบน�าขนาดใหญ เปนฝายน�าลน สามารถใชประโยชนจากตวฝายเปนถนนและสะพานในการสญจรไปมาไดอกดวย

209

ชมชนคลองเรอคนสความสมบรณ

จากการมน�าใชตลอดทงป จงเปนจดเปลยนความคดของคนในชมชนวา เพยงไมบกรกปา มการบรหารจดการทด กสามารถมน�าไวใชในชมชนมากขน ชมชนจงหยดบกรกพนทปา และหนมาชวยกนรกษาตนน�าไวไมใหถกท�าลาย โดยรวมมอรวมใจกนฟนฟ ดแลรกษาปาเปนอยางด จนไดรบพระราชทานธง “พทกษปา เพอรกษาชวต” จากสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ และชมชนไดใชประโยชนจากปาในการท�ามาหากนดวย

เมอผนปาคนความอดมสมบรณ ความชมชนกกลบคนสบานคลองเรอ สงผลใหมน�าใชและท�าเกษตรผสมผสานและพชหมนเวยนไดตลอดทงป คนในชมชนมรายได ไมเดอดรอนเรองการท�ามาหากน ชวยใหสามารถพฒนาเรองอนๆ ตอไปได

ขยายผลการจดการน�า... สการผลตไฟฟาใชในชมชน และแบงปนแกชมชนอนๆ

พระบาทสมเดจพระเจาอย หวตรสเสมอวา “น�าคอชวต” ผมไดประจกษแลว การดแลรกษาปาไมเพยงชวยใหมน�าเพอใชท�าการเกษตรและอปโภคบรโภคเทานน เราสามารถน�าน�ามาผลตไฟฟาใชไดดวย เมอผมไดศกษาดงานเรองไฟฟาพลงน�าทบานแมก�าปอง จงหวดเชยงใหมจงกลบมาประดษฐเครองใชไฟฟาขนาดเลก ทดลองใชกบบานตนเองกอน เมอเหนผลแลวชาวบานจงท�าตาม

ตอมากรรมการหมบานมความเหนรวมกนวาควรสรางโรงไฟฟาพลงน�าชมชนคลองเรอ เพอใหทงชมชนมไฟฟาใช จงรวมกนท�าฝายแมวขนมาเพอเกบกกน�า โดยรวมกนบรจาคเงนเพอซอเสาไฟฟาและสรางอาคาร และไดรบการสนบสนนเครองผลตกระแสไฟฟาพลงน�าจากการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย โดยชมชนเกบคาใชไฟกนเอง

รายไดจากคาไฟ สวนหนงน�ามาใชบ�ารงรกษาอปกรณ และอกสวนหนงจดตงเปนกองทนดแลเดกนกเรยนและสวสดการดแลผสงอาย ทนการศกษา และ “กองทนหมนไป” ส�าหรบสนบสนนใหหมบานทยงไมมไฟฟาใช น�าไปด�าเนนการในลกษณะเดยวกน และเมอมไฟฟาใชและมรายไดแลว กใหจดตงเปนกองทนเพอสนบสนนหมบานอนๆ ตอไป

ภมใจทไดปฏบตตามแนวพระราชด�าร... ชมชนอยดมสข

ความภาคภมใจทสดของผม คอการไดนอมน�าแนวพระราชด�ารของพระองคมาปฏบตในการพฒนาชมชนมานานกวา ๑๐ ป สงทไดรบคอ ชมชนมรายไดเพมขน คนอยกบถน ไมอพยพไปขาย

210

แรงงานทอน มความมนคงดานอาหาร และคนในชมชนมความสามคค โดยขณะน ชมชนไดรวมกนท�าใหบานคลองเรอเปนแหลงทองเทยวเชงนเวศ ขณะนชมชนของเรามชวตความเปนอย ทดขน หลงจากทไดอนรกษทกสงทกอยางไว ไมหลงไปตามกระแสทฟงเฟอ

ท�าหนาทของตนเองใหดทสด… ถวายในหลวง

ผมจะปฏบตตามแนวพระราชด�ารและขยายผลการพฒนาหม บานเลกๆ น ใหเปนแบบอยางขยายผลสชมชนอนๆ ตอไป และเชอวาถาพฒนาไปตามแนวทางนประเทศจะมความมนคง กลบสวถเดมทมความเปนไทย มความอบอน และมความสขทพอเพยงอยางยงยน ในโอกาสทพระองคทรงมพระชนมพรรษาครบ ๘๔ พรรษา ขอเชญชวนใหพสกนกรชาวไทยท�าหนาทของตวเองใหดทสด ซงคอหวใจของชาวชมชนคลองเรอ

๓.๒ “ฝนหลวง”... สายฝนสปวงประชาในถนทรกนดาร

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดพระราชทานแนวพระราชด�ารใน การจดท�า “ฝนหลวง” หรอ “ฝนเทยม” เพอชวยเหลอเกษตรกรทประสบภยแลง ซงฝนหลวงไดสรางประโยชนสขใหแกราษฎรทมปญหาขาดแคลนน�า สภาพพนทความแหงแลงอนเปนภยพบตจากธรรมชาต ใหสามารถเพาะปลกไดแมในฤดแลง ชวยใหมรายไดเพมขน ครอบครวอยดกนด รมเยนเปนสข ลกหลานไดเรยนหนงสอ และมคณภาพชวตดขน ทงยงชวยปกปองผนปาจากไฟ แมชาวนาชาวไรทหางไกลพนทชลประทาน สามารถมน�ากนน�าใช ดวยพระราชด�าร “ฝนหลวง” อนเกดจากน�าพระทยทเปยมดวยพระเมตตาททรงสอดสองดแลทกขสขของพสกนกร และนบเปนทพงของเกษตรกรยามเกดภยแลงไดอยางแทจรง

ทงน เกษตรกรและอาสาสมครฝนหลวง จะไดบอกเลาใหทราบถงประโยชนของฝนหลวงทพวกเขาไดรบ สรปไดดงน

211

๓.๒.๑นายเสรพงษพทกษ เกษตรกร อ�าเภอสวางอารมณ จงหวดอทยธาน และประธานอาสาสมครฝนหลวงจงหวดอทยธาน ดวยทรงหวงใยพสกนกรประกอบกบพระวรยะอตสาหะและ

พระอจฉรยภาพพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทาน“ฝนหลวง”เสรมฝนธรรมชาตชวยใหชาวไรชาวนาไมตองรอฝนสามารถเพาะปลกไดแมในฤดแลงทงยงสรางความรมเยนแกผนดนและปกปองผนปาจากไฟแมชาวนาชาวไรทหางไกลพนทชลประทานสามารถมนำากนนำาใชดงเชนเสรพงษพทกษและเกษตรกรในอำาเภอสวางอารมณจงหวดอทยธานทไดรบประโยชนจากฝนหลวงชวยใหอยดกนดไดผลผลตสงเกนคาดหมาย

“ฝนหลวง” ชวยเกษตรกร เพาะปลกไดแมในฤดแลง

กอนนชาวนาชาวไรไดรบความเดอดรอนเพราะตองรอใหฝนตกลงมากอนจงจะไถไรไถนา และถาปใดฝนไมตกตองตามฤดกาล ตองไปหางานท�าตางถน แตปจจบนม “ฝนหลวง” ชวยใหชาวไรชาวนาไมตองรอฝน สามารถเพาะปลกไดเลยแมในฤดแลง นอกจากน ฝนหลวงยงชวยบรรเทาปญหาอนๆ ในฤดแลง อาท ชวยใหแผนดนเยนและชมชน และปองกนไมใหเกดไฟไหมปาสงวน (ปาหวยขาแขง) แมแตชาวนาชาวไรทมพนทท�ากนหางจากคลอง หนอง บง หรอหางจากพนทชลประทาน กสามารถมน�ากนน�าใช ไมอดน�าอยางแตกอน

“อาสาสมครฝนหลวง” ประสานความตองการฝนหลวงทกพนท

ทกต�าบลในพนทอ�าเภอสวางอารมณ จงหวดอทยธาน ม “อาสาสมครฝนหลวง” คอยชวยเหลอดแลชาวไรชาวนา โดยจะเปนผประเมนความตองการขอฝนหลวง และเปนผแทนชมชนในการแจงความตองการ หรอไมตองการขอฝนหลวงของชมชนตอคณะปฏบตการฝนหลวงในพนท รวมทงใหความรความเขาใจแกชมชนในการปฏบตการฝนหลวงในพนท และประสานระหวางชมชนกบคณะปฏบตการฝนหลวง เพอพฒนาการบรการฝนหลวงอยางตอเนอง

“ฝนหลวง” ชวยใหเกษตรกรอยดกนด

ตงแตมฝนหลวง เกษตรกรในจงหวดอทยธาน ตางอยดกนด มเงนใช ท�าการเพาะปลกไดผลผลตสงขนเกนความคาดหมาย เมอกอนไมมฝนหลวง การท�าไรมนส�าปะหลงมกประสบปญหาความแหงแลง เนองจากฝนทงชวง ปจจบนฝนหลวงไดชวยใหการท�าไรมนส�าปะหลงไดผลผลตไมต�ากวา ๔ ตนตอไร รวมทงแปงทไดจากหวมนมคณภาพและมน�าหนกด

212

ด�ารงตนเปนคนด สานตองานอาสา... ตอบแทนพระมหากรณาธคณ

ดวยน�าพระราชหฤทยทเปยมลนของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงหวงใยพสกนกร ประกอบกบพระวรยะอตสาหะและพระอจฉรยภาพ จงไดพระราชทานพระราชด�ารนานปการทเกยวกบการจดการทรพยากรน�า โดยเฉพาะอยางยง พระราชด�าร “ฝนหลวง” ซงชวยเสรมฝนธรรมชาต อนชวยน�าพาใหเหลาพสกนกรและประเทศชาตรอดพนจากปญหาภยแลง และฝนทงชวงในทกภาคของประเทศ จงขอตอบแทนพระมหากรณาธคณดวยการด�ารงตนเปนคนด และเปนอาสาสมครฝนหลวง สานตอแนวพระราชด�ารตามพระราชประสงคของพอแหงแผนดนตลอดไป

๓.๒.๒นายบญทงบวปน เกษตรกร และอาสาสมครฝนหลวง อ�าเภอเมอง จงหวดสระแกว

“ฝนหลวง”ไดชวยคนความชมชนและชบชวตใหแกพชผลของชาวนาชาวไรในจงหวดสระแกวซงเปนจงหวดทแหงแลงมากไดอยางรวดเรวและทนการณบญทงบวปนกลาววาการไดรบพระราชทานฝนหลวงเปนสงทหาทเปรยบมไดกอใหเกดประโยชนมหาศาลกบเกษตรกรผลผลตดขนโดยลำาดบชาวสระแกวไดยดฝนหลวงเปนหลกพงพงลวนซาบซงในพระมหากรณาธคณอนใหญหลวงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวตลอดมาททรงหวงใยพสกนกรในถนทรกนดารทขาดแคลนนำาในการอปโภคบรโภคและทำาการเกษตร“ฝนหลวง”ชวยใหมรายไดเพมขนครอบครวอยดกนดรมเยนเปนสขลกหลานไดเรยนหนงสอและมคณภาพชวตดขน

สภาพปญหาในพนทท�ากน กอนมฝนหลวง

เมอกอนพนทในจงหวดสระแกวแหงแลงมาก พอถงชวงฤดฝน บางครงฝนทงชวงยาวนาน ท�าใหการปกด�าของเกษตรกรเสยหาย พนทแถบนซงสวนใหญปลกพชหลก อาท ขาวโพด ออย ไดผลผลตไมเตมเมดเตมหนวย โดยเฉพาะอยางยงป ๒๕๔๗ เปนปทแลงมาก และเปนปแรกทฝนหลวงเรมเขามา ซงผมไดรบการตดตอใหเปนตวแทนอาสาสมครฝนหลวง ผมจงลองด เพราะคดวาเราเปนเกษตรกรนาจะเกยวของกบเรองน�า เรองฝน

การเปนอาสาสมครฝนหลวงตองอธบายใหชาวบานเขาใจ เพราะมความเขาใจผดวา ฝนหลวงมความเคมจด ท�าใหพชผกทโดนน�าฝนเนาตาย เกดเชอรา และโรคตางๆ ความจรงแลวไมใช แตเปนเรองของสภาพความแหงแลง เหมอนกบรางกายเรารอนจดแลวมากระทบความเยนจะปรบตวไมทน การประเมนความตองการหรอไมตองการฝนหลวง ตองพจารณาจากชวงเวลาของการท�าเกษตรกรรมแตละชนด แลวน�าไปประสานกบส�านกฝนหลวงฯ พรอมทงแจงสภาพความชนทางอากาศ ซงหากไมมความชนจะท�าฝนหลวงไดยาก

213

“ฝนหลวง” คนความชมชน ฟนชวตเกษตรกร

การไดรบพระราชทานฝนหลวงเปนสงทหาทเปรยบมได ก อให เกดประโยชนมหาศาลกบเกษตรกร เปนการชบชวตใหมใหพชผล ผลผลตดขน ชวยใหมรายไดเพมขน ครอบครวอยดกนด รมเยนเปนสข ลกหลานไดเรยนหนงสอ และคณภาพชวตดขน นอกจากน ยงใหความชมชนและรมเงา ชาวสระแกวทกคนไดประโยชนและตางยดฝนหลวงเปนหลกพงพง

เดนตามรอยพอ สานงานตอใหลลวง ถวายพอหลวงของเรา

ชาวบานในพนททไดรบพระราชทานฝนหลวงลวนรสกตนตนทไดรบการชวยเหลออยางฉบพลน และปลาบปลมทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงพระปรชาสามารถ และซาบซงในพระมหากรณาธคณของพระองคเสมอมาตลอดมา ททรงหวงใยพสกนกรในถนทรกนดารทขาดแคลนน�าในการบรโภค อปโภค ท�าไร ท�านา ในโอกาสทพระองคจะทรงมพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษา จงขอใหคนไทยมความรวมมอรวมใจกน นอมน�าแนวพระราชด�ารของพระองค ตงแตเรองเศรษฐกจพอเพยง ทฤษฎใหม และพระราชด�ารสมาปฏบต ซงจะชวยใหชวตอยเยนเปนสข

พระมหากรณาธคณอนใหญหลวงน เราทกคนขอนอมร�าลกและภาวนาอยเสมอวา บญกศลทเราไดสรางไดท�ารวมกน ขอไดสงผลดลบนดาลใหพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระชนมพรรษายงยนนาน และทรงเปนพระมงขวญของชาวไทยตราบนานเทานาน และขอเชญชวนใหคนไทยทกคนรวมถวายความจงรกภกด ดวยการคดด ท�าด ๓.๓ การแกไขปญหาน�าทวม… บรรเทาความเดอดรอนพสกนกร

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงหวงใยในปญหาภยธรรมชาต ทงอทกภย และดนถลมในพนทตางๆ ซงกอใหเกดปญหาน�าทวม ท�าใหประชาชนไดรบความเดอดรอนในหลายจงหวด พระองคจงพระราชทานวธแกไขและปองกนอนหลากหลายตามสภาพพนทและสถานการณ ใหแกหนวยงานทรบผดชอบรบไปพจารณาด�าเนนการตามความเหมาะสม

214

แนวพระราชด�ารเกยวกบการบรหารจดการน�าเพอปองกนและแกไขปญหาน�าทวมทหลากหลายตามสภาพปญหาและพนทนน สามารถบรรเทาปญหาและชวยใหราษฎรพนจากความเดอดรอน

โดยในทนขอเสนอประโยชนสขทประชาชนไดรบจากโครงการพระราชด�าร ๒ โครงการ อนไดแก โครงการบรรเทาอทกภยอ�าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา และโครงการปรบปรงคลองลดโพธอนเนองมากจากพระราชด�าร เพอเปนตวอยาง ดงน

๓.๓.๑ ชาวหาดใหญพนภยน�าทวม ดวยพระอจฉรยภาพ

เมอปลายเดอนพฤศจกายน ๒๕๓๑ ไดเกดอทกภยอยางรนแรงในพนทอ�าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา สรางความเสยหายเปนอยางมาก ประกอบกบมกจะเกดอทกภยในพนทอ�าเภอหาดใหญเกอบทกป พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงไดพระราชทานแนวทางและวธการแกไข หลายประการ อาท การขดลอกคลองธรรมชาตเดม การขดลอกคลองระบายน�าสายใหม การกอสรางประตระบายน�า การตดตงระบบเตอนภย และการกอสรางอางเกบน�าและสระเกบน�าขนาดใหญในรปแบบแกมลง

ภายหลงจากด�าเนนการแลวเสรจ ไดชวยบรรเทาวกฤตน�าทวมในป ๒๕๕๓ ทมปรมาณน�าสงถง ๑,๖๒๓.๕๐ ลกบาศกเมตรตอวนาท สงมากกวาป ๒๕๓๑ ทมปรมาณน�า ๘๓๙ ลกบาศกเมตรตอวนาท โดยสามารถแบงรบน�าและระบายน�าไดอยางมประสทธภาพ ลดความรนแรงของอทกภยทเกดขน กลาวคอ น�าลดลงภายใน ๑-๓ วน ซงกอนหนานใชเวลาถง ๗ วน

215

ปจจบน นอกจากจะชวยบรรเทาปญหาน�าทวมแลว ยงเปนแหลงประมงน�าจด และแหลงส�ารองน�าจดเพอการเกษตรในฤดแลง รวมทงเปนสถานททองเทยวพกผอนหยอนใจใหกบประชาชนชาวหาดใหญไดใชชวตอยางมความสข นบเปนพระมหากรณาธคณแกชาวหาดใหญอยางหาทสดมได ดงความเหนของเจาหนาท ผประกอบการ และผน�าชนในพนทหาดใหญ ดงน

(๑)นายดเรกฤทธทวะกาญจน ผอ�านวยการสวนชางสขาภบาล เทศบาลนครหาดใหญ

ดวยสภาพพนทตำาของอำาเภอหาดใหญและการเตบโตของเมองทขวางกนทางนำาไหลทำาใหนำาทวมหาดใหญอยางหนกแสนสาหสหลายครงสรางความเสยหายเปนอยางมากจงนบเปนพระมหากรณาธคณอยางใหญหลวงตอชาวหาดใหญทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานแนวพระราชดำารและโครงการแกไขปญหาไดชวยปองกนและบรรเทาอทกภยในอำาเภอหาดใหญและพนทใกลเคยงอยางดยงรวมทงยงไดรบประโยชนตอเนองมากมาย

การแกไขปญหาน�าทวมตามแนวพระราชด�าร กอเกดประโยชนนานปการ

อทกภยในพนทอ�าเภอหาดใหญเกดขนเนองจากมการพฒนาทดนจากทงนาและพนทรกรางมาเปนทอยอาศยมากขน ท�าใหขวางทางน�าไหลตามธรรมชาต สงผลใหน�าจากคลองอตะเภาไหลบาเขาทวมทพกอาศย และพนทพาณชยกรรมในบรเวณกวาง

การด�าเนนกจกรรมตางๆ ตามโครงการบรรเทาอทกภยอ�าเภอหาดใหญฯ ไดกอใหเกดประโยชนนานปการแกชาวหาดใหญ โดยการขดคลองระบายน�าขนาดใหญ ท�าหนาทแบงปรมาณน�าจากคลองอ ตะเภา และชวยรองรบน�าทไหลลงมาทวมอ�าเภอหาดใหญใหระบายลงสทะเลสาบสงขลาอยางรวดเรว สวนคนกนน�ารอบชมชนและแกมลง ท�าหนาทตดลดปรมาณน�าหลากไมใหไหลเขาทวมชมชน ซงนบเปนการสรางเกราะปองกนน�าทวมไดเปนอยางด

นอกจากน บรเวณคลองระบายน�าตางๆ มทศนยภาพทสวยงามกลายเปนแหลงทองเทยว และสามารถพฒนาเปนเสนทางคมนาคมทางน�าตอไปในอนาคต อกทงการปลกตนไมรมคลองนบเปนการเพมพนทสเขยวใหกบอ�าเภอหาดใหญ ตลอดจนเปนแหลงน�าส�าหรบเกษตรกรรมใหกบชมชนโดยรอบอ�าเภอหาดใหญ และแหลงน�าส�ารองของชมชนไวใชในชวงฤดแลง รวมทงใชในการดบเพลง

216

ขอถวายความจงรกภกด และปฏญาณตนเปนคนด

เนองในวโรกาสเฉลมพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษา เทศบาลนครหาดใหญจงไดจดท�า “โครงการหาดใหญงามตาเฉลมฉลอง ๘๔ พรรษา เทดไทองคมหาราชน” โดยมการทาสบานเรอนประชาชนในถนนนพทธอทศ ๑ ตลอดทงสาย ใหมความสดใสและความสวยงามนาอย และในวนท ๕ ธนวาคม ประจ�าทกป พสกนกรชาวเทศบาลนครหาดใหญจะจดงานวนพอ ถวายความจงรกภกดและปฏญาณตนเปนคนด เพอแสดงใหพระองคทรงเหนวาพวกเราส�านกในพระมหากรณาธคณของพระองคจนกวาชวตจะหาไม

(๒)นางสาวสทธนาถลกษณะจนทร ผจดการหางสรรพสนคาเซนทรล สาขาหาดใหญ จงหวดสงขลา

นำาททวมอยางหนกและรวดเรวในอำาเภอหาดใหญเมอป๒๕๕๓ลดลงในชวขามคนรวดเรวมากเปนประวตการณตางจากครงกอนๆททวมขงอยหลายวนและสรางความเสยหายแกชวตและทรพยสนของประชาชนเปนอยางมากชาวหาดใหญทกคนตางร สกซาบซงในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงมพระราชดำารในการแกไขและปองกนนำาทวมซงไดบงเกดผลอยางดยงชวยสรางความมนใจและอนใจในการดำารงชวต

อทกภยหาดใหญป ๒๕๔๓ น�าทวมขงนานวน สรางความเสยหายอยางใหญหลวง

ในป ๒๕๔๓ เปนปทเกดน�าทวมครงใหญครงหนงในอ�าเภอหาดใหญ และเปนปทหางสรรพสนคาเซนทรล สาขาหาดใหญ และยานธรกจ รวมทงพนทอยอาศยไดรบผลกระทบอยางหนก น�าไหลทวมบรเวณชน ๑ และขงอยในชนใตดนของหางฯ เปนเวลา ๓ คน กอใหเกดความเสยหายอยางหนก โดยเฉพาะรานคาทอยชนใตดนตองปดจ�าหนายหลายเดอน ส�าหรบพนกงานของบรษทฯ กถกน�าทวมบานพกอาศย ในบางทองททวมนานเปนสปดาห จงหวดไดสรปความเสยหายทางเศรษฐกจในอ�าเภอหาดใหญรวมทงสนประมาณ ๑๘,๐๐๐ ลานบาท

จากอทกภยดงกลาว ท�าใหชาวหาดใหญทราบวา พระบาทสมเดจพระเจาอย หวมพระราชด�ารแกไขและปองกนน�าทวมหาดใหญตงแตป ๒๕๓๑ และไดมการศกษาพนท เพอจดท�าแผนงานและโครงการตางๆ สนองพระราชด�ารมาโดยตลอด และเรมด�าเนนการอยางจรงจงในป ๒๕๔๓ ประกอบกบทางเทศบาลนครหาดใหญ ไดมโครงการขดวางทอระบายน�าใหมเพอรองรบปญหาน�าทวม หลงจากนนจะเหนไดว า เมอเกดฝนตกหนกตดตอกนจะไมมน�าท วมขงในเขตตวเมอง เนองจากคลองตามแนวพระราชด�ารสามารถระบายน�าไดทน

217

ตอมาไดเกดน�าทวมใหญอกครงในป ๒๕๕๓ เนองดวยไมสามารถตานปรมาณน�าฝนทตกตดตอกนเปนเวลานานทวทกพนทในภาคใต และพายทกระหน�าอยางหนก ดวยพระมหากรณาธคณ น�าไดไหลบาและทวมอ�าเภอหาดใหญเพยงชวขามคน และลดลงภายในวนเดยวกน รวดเรวเปนประวตการณ

ส�าหรบบานพกอาศยของพนกงานบรษทฯ กวา ๗๐๐ คน ซงกระจายอยในอ�าเภอหาดใหญ กไดรบผลกระทบนอยลงเชนกน จากทเคยทวมขงบานพกกวา ๕ วนในป ๒๕๔๓ เหลอเพยง ๑-๒ วน สวนพนกงานทอยบรเวณรอบนอกสวนใหญน�าทวมไปไมถง จากทเคยตองประสบปญหาน�าทวมขงในป ๒๕๔๓

อนใจในการด�ารงชวต ดวยน�าพระทยของในหลวง ประชาชนชาวหาดใหญทกคนตางซาบซง

ในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอย หว หลงจากทได ด�าเนนการตามโครงการฯ ไดสรางความมนใจและอนใจในการด�ารงชวตของชาวหาดใหญ แมจะมฝนตกหนกเพยงใด คลองระบายน�าตามพระราชด�ารจะสามารถระบายน�าไดทนทวงท หรอถาทวมขงกลดลงอยางรวดเรว

เพมพนทสเขยว ปฏบตตนตามพระราชด�ารส ตอบแทนพระมหากรณาธคณ

ในปมหามงคลน ทางหางฯ ขอตอบแทนพระมหากรณาธคณ โดยจดท�าโครงการมอบตนไมใหกบลกคาน�ากลบไปปลกในบรเวณทพกอาศย เพอเพมพนทสเขยว และขออาราธนาคณพระศรรตนตรยและสงศกดทงหลาย โปรดดลบนดาลใหพระบาทสมเดจพระเจาอย หวมพระพลานามยทแขงแรง สมบรณ เปนรมโพธ รมไทรของปวงชนชาวไทยตลอดกาลนาน และขอรวมถวายความจงรกภกดดวยการประพฤตปฏบตตนตามพระราชด�ารสในทกๆ ดานตลอดไป

218

(๓)นายสเชษฐพงษภเมธากล ผประกอบการรานขายทองค�า จงหวดสงขลา

วกฤตนำาทวมหาดใหญแตละครงในชวงกวายสบปทผานมาเปนความทรงจำาอนยากจะลมเลอนในความทกขยากอยางแสนสาหส

แตแลวชาวหาดใหญไดคลายจากทกขและวตกกงวลดวยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงใหความหวงใยพระราชทานพระราชดำารแกไขปญหานำาทวมใหเบาบางลงทกวนนชาวหาดใหญยมไดอยางสขใจและไดรบประโยชนอยางมหาศาลจากโครงการอนเนองมาจากพระราชดำารสเชษฐพงษภเมธากลชาวหาดใหญคดเสมอวาโชคดทมพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนทพงของแผนดนทรงทำาทกอยางใหประชาชนในทกพนทของประเทศไทยมชวตความเปนอยทดขนและมความสข

ดวยพระมหากรณาธคณ เมองหาดใหญกลบฟนฟและเปนเมองแหงการคาอกครง

โครงการต างๆ ทพระบาทสมเดจพระเจ าอย หวมพระราชด�ารใหจดท�า ชวยบรรเทาความเสยหาย ทเกดจากอทกภยในอ�าเภอหาดใหญและพนทใกลเคยงอยางมประสทธภาพ ท�าใหปรมาณน�าททวมขงระบายไปสทะเลสาบไดอยางรวดเรว บานเรอนและธรกจไดรบความเสยหายลดลงอยางมาก ชวยใหสามารถฟนฟและพฒนาไดภายในระยะเวลาอนสน ไมนานทกอยางกลบมาสสภาพปกต

โครงการอนเนองมาจากพระราชด�ารสรางประโยชนสขแกชาวหาดใหญ

โครงการบรรเทาอทกภยอ�าเภอหาดใหญฯ ชวยใหชาวหาดใหญรอดพนจากทกขภยทน�าความเดอดรอนแสนล�าเคญ มความอนใจมากขน กลบมาสชวตทอบอน ปลอดภย การคาขายดขน และสรางประโยชนสขอยางมหาศาล ชวยใหรอบโครงการมพนทเพาะปลก มน�าอดมสมบรณ สามารถเพาะปลกไดทงฤดฝนและฤดแลง ชวยสรางอาชพใหคนในพนทมากขน

ภมใจทเกดเปนคนไทย โชคดทมพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนทพง

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงท�าทกอยางใหประชาชนในทกพนทของประเทศไทยมชวตความเปนอยทดขน ไมวาทใดมปญหาเกดขน พระองคจะทรงตามไปแกไขปญหาใหประชาชนในทกพนท ทรงหวงใยพสกนกรชาวไทยทกชาต ทกศาสนา ทกพนทในประเทศน ไมทรงหยดทจะท�า และทรงท�าทกอยาง

219

เพยงเพอใหประชาชนของพระองคอยอยางมความสข โดยไมเคยทรงคดถงความยากล�าบาก ทกนาทของพระองค จะทรงคดถงประชาชนอยเสมอ ผมภมใจทเกดเปนคนไทย และโชคดทมพระเจาอยหวเปนทพง เปนพอของแผนดน ผมพรอมแลวทจะมงมนด�าเนนตามค�าพอสอน เพอใหพระองคทรงหายเหนอย

(๔)นายเจรญพพงศศรพนธ ประธานชมชนหนาวดหาดใหญในจงหวดสงขลา

เวลาฝนตกในอำาเภอหาดใหญนำาจะไหลจากสายนำาลำาคลองเลกๆระบายสคลองทไดรบการขดลอกและขยายใหใหญขนรวมถงคลองทขดเพมเตมตามโครงการอนเนองมาจากพระราชดำาร๕สายอยางรวดเรวนำาจงลดและแหงภายใน๑-๒วนไมเปนสปดาหอยางในอดตไดชวยบรรเทาความเดอดรอนและสรางความสขใหแกประชาชนรวมถงเจรญพพงศศรพนธซงซาบซงในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอยางลนพน

โครงการอนเนองมาจากพระราชด�าร ดบทกขแกประชาราษฎร

ปญหาส�าคญของหาดใหญคอ ในฤดฝนน�าจะทวมขงหลายวนกอนไหลลงสทะเลสาบสงขลา ภายหลงจากมโครงการบรรเทาอทกภยอ�าเภอหาดใหญฯ เวลาฝนตกน�าจะไหลจากสายน�าล�าคลองเลกๆ ระบายสคลองในโครงการอนเนองมาจากพระราชด�าร ๕ สาย ซงเปนคลองขนาดใหญ และยาว เปนคลองเสนตรง มความลกมาก สามารถรองรบน�าไดมาก และสามารถระบายน�าลงสทะเลสาบสงขลาไดอยางรวดเรวภายใน ๑-๒ วน ไมทวมขงเปนสปดาหเหมอนในสมยกอน นอกจากน สภาพพนทใกลเคยงมความเจรญขน

พระมหากรณาธคณ สรางความสขแกปวงประชา

ดวยพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ท�าใหพสกนกรชาวไทยมความสขกวาเดม เพราะนอกจากโครงการอนเนองมาจากพระราชด�าร จะชวยบรรเทาความเดอดรอนของชาวบานในกรณน�าทวมขงแลว ยงเกดประโยชนอนๆ อกมากมาย

ในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา ๗ รอบน ผมขอเชญชวนพสกนกรทกชมชนรวมถวายความจงรกภกดตอพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โดยท�ากจกรรมทมประโยชนตอตนเอง ครอบครว และสงคม รวมถงรวมกนจดเทยนชยถวายพระพรใหพระองคทรงมพระชนมพรรษายงยนนาน

220

๓.๓.๒ แนวพระราชด�ารปรบปรงคลองลดโพธ... น�าความสขสชาวพระประแดง

จากสภาพของแมน�าเจาพระยาตอนลางในเขตจงหวดสมทรปราการ ทมลกษณะไหลคดเคยวท�าใหการระบายน�าททวมพนทชนในลาชา สงผลใหเกดปญหาน�าทวมขงในพนทลมน�าเจาพระยา พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจ งมพระราชกระแสรบส ง ให หน วยงานทเกยวของรวมกนจดท�าโครงการขดลอกคลองลดโพธอนเนองมาจากพระราชด�ารขน เพอชวยยนระยะทางระบายน�าใหสนลงและเรวขน

ซงจะชวยบรรเทาปญหาน�าทวมได โดยด�าเนนการแลวเสรจในป ๒๕๔๙

หลงจากมโครงการประตระบายน�าคลองลดโพธอนเนองมาจากพระราชด�าร ชวยรนเวลาการไหลของน�าในแมน�าเจาพระยาสอาวไทย จาก ๕ ชวโมงเหลอเพยง ๑๐ นาทเทานน และสามารถระบายน�าททวมขงในพนทกรงเทพฯ และปรมณฑลไดเรวขน ๑ - ๒ วน เนองจากสามารถระบายน�าออกสอาวไทยไดเฉลยวนละประมาณ ๔๐ ลานลกบาศกเมตร ชวยใหประชาชนมความสขมากขน ไมมปญหาน�าทวมขงในพนทนานวนอกเลย ในชวงฤดน�าหลากสามารถระบายน�าไดเรว สวนในชวงน�าทะเลหนนสง น�าเคมกไมไหลทวมพนทเกษตร ประชาชนในพนทสามารถประกอบอาชพเกษตรกรรมไดผลผลตด สรางรายได รวมทงยงไดรบผลพลอยไดจากการด�าเนนโครงการคอ มสถานทพกผอนทมทศนยภาพสวยงาม ดงดดนกทองเทยวใหมาเยยมชม กอใหเกดรายไดแกประชาชนในพนทอกทางหนงดวย

ประชาชนทไดรบประโยชนตางซาบซงในพระมหากรณาธคณและพระอจฉรยภาพแหงพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงบรหารจดการน�าทวมลนไดอยางมประสทธภาพ โดยขอน�าเสนอความเหนของผบรหารสวนทองถน และประชาชนในพนทต�าบลทรงคนอง ดงน

(๑)นายวชระเตมวรรธนภทร นายกองคการบรหารสวนต�าบลทรงคนอง จงหวดสมทรปราการ

ในอดตชาวทรงคนองและพนทบรเวณใกลเคยงในอำาเภอพระประแดงตองประสบภาวะนำาทวมหลายเดอนในแตละปไดรบความเดอดรอนอยางแสนสาหสดวยพระอจฉรยภาพของพระบาทสมเดจพระเจาอย หวทรงใหขดลอกและขยายคลองลดโพธและสรางประตระบายนำาวชระเตมวรรธนภทรกลาววาเหมอนฟาประทานทกขทเคย

221

เผชญอยหายไปสนไมตองทนทกขกบนำาทวมอกตอไปอกทงชวยใหคณภาพชวตของประชาชนดขนเขามนใจวาไมมใครทรกประชาชนเทากบพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระองคทรงดแลพสกนกรอยางใกลชดเพอใหอยดกนดและมความสขความสขของประชาชนคอความสขทแทจรงของพระองคไมมพระมหากษตรยพระองคไหนททรงงานหนกเพอประชาชนมากเพยงน

ปญหาน�า ๓ น�า ท�าใหน�าทวม “บางกระเจา” ทกป

เมอกอนชาวทรงคนองและพนทใกลเคยงในอ�าเภอพระประแดงตองเผชญกบปญหาน�าทวมอยเสมอ เนองจากสภาพพนทต�าบลทรงคนองและบรเวณใกลเคยงเปนทลม และเมอมน�าฝนทตกลงมาและน�าเหนอทไหลบาน�าตลอดจน น�าทะเลหนน ยงท�าใหปรมาณน�าสะสมเพมมากขน ดงนน พนท “บางกระเจา” จงประสบปญหาน�าทวม และเกดอยเปนประจ�าเชนนมาโดยตลอด

ปญหาเหลานเกดขนซ�าๆ อย ทกป ตงแตผมจ�าความได โดยปหนงจะทวมประมาณ ๓ เดอน ทวมแลวมขนและลงตามกระแสน�า ซงกอใหเกดความเดอดรอนในวถชวตของคนในชมชน เชน น�าทวมถงเอว การสญจรไปมาไมสะดวก ตองยกของหนน�า และทส�าคญคอท�าใหผลตผลทางการเกษตรลดลง ชาวสวนตองหนไปประกอบอาชพอน และบางสวนยายหนออกจากพนท

เหมอนฟาประทาน... ชวยชาวบานคลายความเดอดรอน

เมอพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชด�ารใหขดคลองลดโพธ เหมอนฟาประทาน ทกขทเคยเผชญอยหายไปสน น�าสามารถไหลลดลงสอาวไทยไดเรวขน จากทเคยตองจมอยกบน�านานเปนเดอน แมน�าจะยงคงทวมอยบางกเพยงเลกนอยและทวมอยเพยงวนสองวน ดงนน ชาวบานจงคลายความเครยดและความเดอดรอน สามารถด�าเนนชวตไดอยางปกตสข

ความสขของประชาชนคอความสขทแทจรงของพระองค

นบเปนพระมหากรณาธคณอยางลนพนตอชาวทรงคนองและชาวพระประแดง ซงไมไดชวยเฉพาะแกไขปญหาน�าทวมเทานน แตยงชวยใหคณภาพชวตของประชาชนดขนในทกมต ผมเชอว าไม มใครรกประชาชนเทากบพระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระองคทรงดแลพสกนกรอยางใกลชดเพอใหอยดกนด มความสขอยางพอเพยงบนพนฐานของความ

222

เสมอภาค ไมมพระมหากษตรยพระองคไหนททรงงานหนกเพอประชาชนมากเพยงน พระราชวงของพระองคไมใชวงทสวยงาม แตเปนวงแหงการเรยนรเพอประโยชนสขของประชาชน คนไทยและประเทศไทยโชคดทสดทมพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ขอเชญชวนทกทานรวมกนนอมน�าแนวพระราชด�ารมาปฏบตในชวตประจ�าวน ท�าความด ท�าประโยชนเพอสวนรวม ร รก สามคค ชวยกนพฒนาประเทศตามแนวพระราชด�าร ซงเปนของขวญทดทสดส�าหรบพระองค ผมเชอวาความสขของประชาชนคอความสขทแทจรงของพระองค พระองคทรงเหนอยเพราะพวกเรามามากแลว ขอใหพวกเรารวมกนตอบแทนพระองค ดวยการด�าเนนชวตตามแนวพระราชด�าร เพอการพฒนาทยงยนของประเทศไทย

(๒)นางประนอมถระรตน สมาชกองคการบรหารสวนต�าบลทรงคนอง จงหวดสมทรปราการ

สภาพนำาทวมทประสบแตวยเดกทำาใหประนอมถระรตนไดสมผสถงความยากลำาบากของชาวชมชนตองเดนลยนำาหรอใชเรอในการสญจรเรอกสวนเสยหายปวยดวยโรคภยจากนำาทวมและบางรายตองเสยชวตเพราะเดนทางไปโรงพยาบาลไมทนภายหลงจากการขดคลองลดโพธและสรางประตระบายนำาตามพระราชดำารนำาไมเออลนขนทวมสงอกชาวสวนกลบมาปลกไมผลไดใหมไมตองวตกกงวลวานำาจะทวมหรอไมสภาพชวตความเปนอยดขนมากและมความสขไมคดโยกยายออกจากพนทดวยพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงทำาทกอยางเพอใหประชาชนมความสข

น�าทวม... การสญจรล�าบาก เรอกสวนเสยหาย

ตอนเปนเดกกสนกกบน�าทวม จนเขาโรงเรยนการเดนทางจากซอยออกสถนนใหญเปนไปดวยความยากล�าบาก ไดรบความเดอดรอนมาก ผปวยบางรายตองเสยชวตเนองจากไปโรงพยาบาลไมทน สวนใหญทวมเลยเอวขนมา ตองใชเรอพายสญจรไปมา และชาวบานตองถมดนยกพนบานใหสงขนอกประมาณ ๒ เมตร และในชวงทน�าทวมขงเปนเวลานาน โดยเฉพาะเมอน�าทะเลหนน ท�าใหน�าเคมทวมสวนผลไม สรางความเสยหายอยางมาก

223

สภาพชวตดขน ชาวสวนเรมปลกไมผลได ไมมใครคดโยกยายอก

กอนทจะมการขดคลองลดโพธ ชาวบานตองคอยพะวงวางแผนและเตรยมการตางๆ เพอรบสภาพน�าทวม แตเดยวนมสภาพชวตความเปนอยดขนมาก ไมตองหวงวตกกงวลวาน�าจะทวมหรอไม จะมทวมเฉพาะชาวบานทอาศยอยรมน�า และทวมนอยลงมาก ชาวสวนหนมาปลกไมผลกนมากขน ทมชอเสยงคอมะมวงน�าดอกไม เมอมความสะดวกสบายและมความสขมากขน จงไมดนรนหาทางยายออกจากพนทอก

ขอถวายความจงรกภกด... ดวยความเทดทนและตนตนในน�าพระทยของพระองค

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระวสยทศนทกวางไกล ทรงด�ารและทรงท�าทกอยางเพอใหประชาชนมความสข จงขอถวายความจงรกภกดตอบแทนพระมหากรณาธคณ ดวยความรสกเทดทนและตนตนใจในน�าพระทยของพระองค พวกเราชาวทรงคนองทกคนตางมความจงรกภกดตอพระองคเสมอมา และขอถวายพระพรใหพระองคทรงพระเกษมส�าราญ มพระชนมายยงยนนาน ทรงเปนมงขวญของประชาชนตลอดไป

(๓)นางเตอนใจเสกตระกล ประชาชนต�าบลทรงคนอง จงหวดสมทรปราการ

เมอถงหนานำาชาวสวนในอำาเภอพระประแดงตองคอยพะวงทำาคนดนกนนำาและเมอนำาทะลกทำาลายคนดนจำาตองหยดภารกจทกอยางเตอนใจเสกตระกลจงมความคดตงแตยงเดกเหมอนคนในพนทวาอยากโยกยายออกจากถนพำานกแตดวยพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยททรงใหความสำาคญกบความทกขยากของประชาชนในทกพนทโครงการปรบปรงคลองลดโพธฯทพระราชทานมานนมคณคามหาศาลตอคณภาพชวตและจตใจของชมชนชวยใหพนจากภยนำาทวมอยางเหนผลทนตาสามารถดำารงชวตเปนปกตสขในบานเกดของตนเองทกคนตางซาบซงจนไมสามารถอธบายเปนคำาพดได

จากน�าททวมถงระดบอก... วนน อยไดอยางปกตสข

สมยกอนตองเผชญกบปญหาน�าทวมอยางหนก บานอยในสวนน�าสงถงหนาอก ไมสามารถปฏบตภารกจในชวตประจ�าวนได ทกอยางตองหยดหมดในชวงหนาน�า คนในพนทมความรสกวาไมเหมาะทจะใชชวตอยทน ตางอยากยายออกไปจากพนท ตอนเดกๆ กมความคดเชนนเหมอนกน

224

หลงจากโครงการปรบปรงคลองลดโพธฯ เปดใช เหนผลทนตา น�าทเคยทวมมากๆ ทกปกทวมนอยลงมาก ไมสรางความเดอดรอนในการด�ารงชวตประจ�าวน จากสมยกอน หนาน�าตองคอยท�า คนดนกนน�า พอน�าขนสงมากกจะพง แตเดยวนไมทวมแลว แมอาจจะมน�าไหลเอออยบาง กจะลดอยางรวดเรว นอกจากน การเปด-ปดประตระบายน�าคลองลดโพธยงชวยใหน�าเคมไมลนทะลกเขาทวมพนทสวน ชวยใหชาวบานกลบมาท�าสวนผลไมตางๆ ตอไปได

ทรงเหนความส�าคญของประชาชนทกพนท แมเปนเพยงจดเลกๆ ในประเทศ

พระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงเลงเหนความส�าคญของพนททเราอยอาศย ไดกอใหเกดความรสกตนตนใจแกชาวทรงคนองและชาวพระประแดงทกคน ซงแมเปนพนทเลกๆ จดหนงในประเทศ แตสงททรงมพระราชด�ารและพระราชทานใหนนเปนเรองทยงใหญ มคณคามหาศาลตอคณภาพชวตและจตใจของพวกเรา ทกคนตางซาบซงจนไมสามารถอธบายเปนค�าพดได ดวยพระมหากรณาธคณอนสงสดททรงชวยเหลอพสกนกรอยางมากมาย พระองคไมไดทรงตองการสงใดมากไปกวาขอใหพสกนกรของพระองคมความสขในแผนดนบานเกด จงขอเชญชวนใหทกคนท�าในสงทคดวามประโยชนตอตนเองและผอน ไมสรางความเดอดรอนใหผใด มความสามคค รวมทงชวยกนดแลปกปองรกษาบานเมองใหคงไวอยางยงยน เพอพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรกยงของเรา ๓.๔ การบ�าบดน�าเสย... คนคณภาพน�าสประชาชน

นบเปนพระมหากรณาธคณอนยงใหญทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงคดคนหาวธการแกไขและปรบปรงคณภาพน�าใหดขน ดวยทรงเหนวา “น�า” มความส�าคญตอการด�ารงชวตของมนษย

225

เพราะ “น�า คอ ชวต” พระองคจงทรงมงมนทจะแกไขและปรบปรงแหลงน�าทกภมภาคทวประเทศ เพอชวยเหลอพสกนกรใหไดใชน�าทมคณภาพดในการด�ารงชวตและประกอบอาชพ รวมทงอยในสงแวดลอมทด

ทงน ไดมหนวยงาน องคกร สถาบนการศกษา และบรษทตางๆ นอมน�า “กงหนน�าชยพฒนา” และ “เครองกลเตมอากาศแบบอดอากาศและดดน�า อารเอกซ – ๕ ซ” ไปใชประโยชนในหนวยงาน และบงเกดผลเปนทประจกษแกเหลาพนกงานในองคกรและชมชนบรเวณใกลเคยง ทชวยท�าใหมคณภาพชวตและสงแวดลอมดขนอยางเหนไดชดเจน ดงค�าบอกเลาจากผทไดนอมน�าไปใชประโยชน

๓.๔.๑นายแพทยวโรจนวรชย ผอ�านวยการสถาบนธญญารกษ

วกฤตนำาเนาในบอพกนำาขนาดใหญหนาสถาบนธญญารกษไดสงกลนเหมนรบกวนชมชนคนไขและเจาหนาทของสถาบนฯเปนอยางมากหลงจากพยายามใชวธบำาบดนำาเสยหลายวธไมไดผลจนเกอบจะสนหวงในทสดไดนอมนำา“กงหนนำาชยพฒนา”ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานพระราชดำารใหประดษฐขนมาใชแกไขปญหาปรากฏผลสมฤทธอยางดยงนำากลบคนสสภาพปกตในเวลาอนรวดเรวทกวนนสถาบนฯจงสนความกงวลในเรองนำาเนาเสยอกทงยงไดภมทศนทสดชนและสวยงามดวยพระอจฉรยภาพและพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงเปรยบเสมอนพอของเรา

วกฤตน�าเนา สงผลตอชมชน คนไข และเจาหนาทของสถาบนฯ

สถาบนธญญารกษ เปนทงสถานทฝกอบรมบคลากรเกยวกบเรองยาเสพตด และสถานพยาบาลดแลรกษาผตดยาเสพตด มบอพกน�าขนาดใหญ ซงเดมใชเลยงปลาและจดกจกรรมตางๆ บอนจงมความส�าคญตอสถาบนฯ และชมชน แตเนองจากสภาพพนทของสถาบนฯ เปนทต�า เมอถงหนาน�าจงเปนทรวมของน�าทงจากน�าฝนและน�าทเออลนจากคลองตางๆ และพอถงหนาแลง น�ากแหงและเนา

เดมทางสถาบนฯ แกไขปญหาโดยใชสารชวภาพตางๆ พรอมทงปลกผกตบชวา ในระยะแรกดขน แตตอมาไมสามารถตานความเนาเสยของน�าททวความรนแรงมากขน และเมอป ๒๕๕๑ เปนปทน�าเนาเสยมาก ปลาตายลอยเกลอน สงกลนเหมนจนไดรบการรองเรยนจากคนในชมชน คนไข และแมแตเจาหนาทของสถาบนฯ

226

เหนผลประจกษชด... ไดน�าดกลบคนมา เสรมภมทศนสวยงาม

ภายหลงจากทไดหาวธบ�าบดน�าเสยหลายวธมาด�าเนนการ กไมสามารถแกไขปญหาน�าเนาเสยได จนเกอบจะสนหวง ผมเหนเรองราวเกยวกบ “กงหนน�าชยพฒนา” ในหนงสอพมพ จงคดไดวาควรนอมน�าแนวพระราชด�ารนมาชวยบ�าบดน�าเสย จงประสานไปยงมลนธชยพฒนาและกรมชลประทาน เพอตดตงกงหนน�าชยพฒนา

สงทเหนผลทนทในเดอนแรกหลงจากตดตงกงหนน�าชยพฒนาแลวคอ กลนเหมนทเกดจากการเนาเสยของน�าจางลง และสภาพน�าคอยๆ ลดความด�าคล�าลงอยางเหนไดชด พอยางเขาเดอนทสาม น�าในบอกลบมาดเปนปกต และไมมปลาตายอกเลยจนทกวนน

ทางสถาบนฯ ไดประโยชนจากกงหนน�าชยพฒนาเปนอยางมาก จากเดมทตองคอยวตกกงวลวาน�าจะเสยหรอไม พอมระบบบ�าบดน�าเสยดวยเครองกงหนน�าชยพฒนา ท�าใหสบายใจ และมนใจไดวาจะไมมปญหาจากน�าเนาเสย อกทงยงไดภมทศนทสวยงาม และสามารถกลบมาใชในการจดกจกรรมตางๆ ไดดงเดม

นบเปนพระมหากรณาธคณอยางยงตอสถาบนฯ

ตามทสถาบนฯ ไดรบพระมหากรณาธคณในเรองกงหนน�าชยพฒนา ชวยบรรเทาความเดอดรอน บ�าบดน�าเสย จนไดน�าคณภาพดกลบคนมา ตลอดจนชวยใหน�าในบออนๆ ในบรเวณใกลเคยงทมทางไหลน�าเชอมตอกนในฤดน�าหลาก รวมถงคลองอกมากมาย พลอยไดรบประโยชน ไดน�าดกลบคนมาดวยเชนกน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเปรยบเสมอนพอของเรา และเราเองทราบอยแลววาสงทพระองคทรงมพระราชประสงคคอ การปฏบตด ในโอกาสน จงขอเชญชวนใหเราปฏบตด ท�าสงทดใหแกบานเมอง และทพระองคทรงหวงใยคอใหเรามความสามคคเหมอนพนองในครอบครวเดยวกนภายใตรมพระบรมโพธสมภาร ผมในนามขาราชการและเจ าหน าทสถาบนธญญารกษ ขอถวายพระพรใหพระองคทรงพระเกษมส�าราญ

มพระพลานามยสมบรณแขงแรง อยเปนพระมงขวญของเราชาวไทยตลอดไป

227

๓.๔.๒นายปรชารวยประสทธ ผจดการฝายความปลอดภยและผจดการฝายวศวกรรมและสงแวดลอม บรษท สยาม ไวเนอร จ�ากด จงหวดสมทรสาคร

กอนหนานทกปในชวงฤดฝนตอกบฤดหนาวบรษทสยามไวเนอรจำากดจะมปญหาเรองคณภาพนำาในบอพกนำาเสยจากการผลตไวนทำาใหปลาทเลยงไวเปนตวชวดคณภาพนำาตายหลงพยายามหาสาเหตจงพบวานำาขาดออกซเจนบรษทฯไดนอมนำา“เครองกลเตมอากาศแบบอดอากาศและดดนำารนอารเอก-๕ซ”มาใชเพอสนองพระราชดำารและเทดพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวผลปรากฏวาไดประโยชนอยางมากคมคาทงในเชงเศรษฐศาสตรและสงคมมคาใชจายนอยและไดสงแวดลอมทดเราชาวไทยตางประจกษชดและซาบซงในพระเมตตาและความหวงใยตอพสกนกรเสมอนพอหวงใยลก

น�าเสย ปลาตาย เนองดวยน�าขาดออกซเจน

ในขนตอนการผลตไวนสวนหนงจะมน�าเสยออกมา ซงบรษทฯ จะบ�าบดกอนทจะน�ามาปลอยลงทบอพกน�าเสยบรเวณหนาอาคารของบรษทฯ และโดยปกตจะสามารถรองรบน�าไวในบอไดทงหมด แตในชวงฤดฝนตอกบฤดหนาว จะมปญหาเรองคณภาพน�า เนองจากเมอฝนตกหนกปลาทเลยงในบอจะตายและลอยขนมาเตมทวทงสระ ตองตกทงเปนจ�านวนมาก จงพยายามหาสาเหตทท�าใหปลาตาย วเคราะหกนไปตางๆ นานา ในทสดสรปไดวา เนองจากน�าขาดออกซเจน

ผมจงตดตอมลนธชยพฒนา ใหชวยออกแบบเครองมอเตมออกซเจน ซงเดมทเราเขาใจและรจกกนคอ กงหนน�าชยพฒนา แตเมอมลนธฯ สงผเชยวชาญมาตรวจสอบ พบวาบอของบรษทฯ ตน ความลกไมเกน ๒ เมตร ไมเหมาะกบกงหนน�าชยพฒนา จงไดแนะน�าใหใชเครองกลเตมอากาศแบบอดอากาศและดดน�า รนอารเอก-๕ ซ ในการบ�าบดน�าในบอพกน�าดงกลาว จากนนเจาหนาทจากกรมชลประทานเขามาตดตงเครอง พรอมทงสอนการใชงานและการดแล

ตนกกในแปลง และปลาในบอ... ตวชวดคณภาพน�า

การตดตงเครองกลเตมอากาศดงกลาว ตองจดท�าแปลงบ�าบดน�าดวยพชน�า โดยใช “ตนกก” เพอดดซบสารพษและสงสกปรกตางๆ กอนปลอยน�าออกมา ซงตนกกนสามารถใชเปนตวชวดคณภาพไดดวย กลาวคอ ถาตนกกเจรญเตบโตไดด แสดงวาแหลงน�านนยงคงเปนน�าเสย เนองจากมธาตอาหารซงเปนของเสยส�าหรบตนกกอย แตถาตนกกเรมแคระแกรนหรอเฉาตาย แสดงวาน�านนมคณภาพดขน ดงนน เมอน�ามคณภาพดขน ตนกกจะเรมแคระแกรน จงตองเปลยนใหม หมนเวยนเชนนเรอยไป

228

นอกจากน เรายงคงเลยงปลาไวเปนตวชวดดวย ซงทผานมาตงแตตดตงเครองกลเตมอากาศแลว ไมมปลาลอยใหเหนอก เมอน�ากลบคนสสภาพดแลว บรษทฯ จงมโครงการทจะน�าน�าทผานการบ�าบดกลบมาใชในหองน�า เพอใหเกดประโยชนสงสด

เครองกลเตมอากาศฯ... คมคาทงเชงเศรษฐศาสตรและสงคม

เมอพจารณาความคมคาในการน�าเครองกลเตมอากาศแบบอดอากาศและดดน�ามาใช ในทางธรกจถอวาไดประโยชนคมคามาก โดยเฉพาะอยางยงหากน�าไปเปรยบเทยบกบกรณทเกดปญหาน�าเนาเสย ซงตองเสยคาใชจาย ๕๐,๐๐๐ - ๖๐,๐๐๐ บาท ในการท�าความสะอาดบอหรอตากบอแตละครง โดยตองตากบอเกอบทกป ภายหลงมเครองกลเตมอากาศดงกลาว เสยคาใชจายในการดแลบ�ารงรกษาเครองเพยง ๕,๐๐๐ บาทตอเครองตอปเทานน

ดงนนไมวาจะเปนเชงเศรษฐศาสตรหรอสงคม นบวาค มคามาก เนองจากมคาใชจายเพยงเลกนอย อกทงยงไดสงแวดลอมทดใหกบชมชนรอบ

บรษทฯ ซงผมคดวาไดประโยชนอยางลนเหลอ

โครงการตางๆ คอรปธรรมปลายทาง ทส�าคญกวาคอพระเมตตาตอประชาชน

สงทผมไดเรยนรมาตงแตเดกคอ พระองคมพระราชประสงคใหประชาชนมคณภาพชวตทดขน โครงการตางๆ เปนปลายทางทเปนรปธรรม สวนนามธรรมทเรามองไมเหนคอ พระวจารณญาณของพระองคททรงคดคนไตรตรองขอเทจจรงดวยเหตผลรอบคอบและรอบดาน กอนพระราชทานพระราชด�ารหรอโครงการตางๆ ใหกบประชาชน ซงลวนแสดงใหเหนถงพระเมตตาและความหวงใยตอพสกนกรเสมอนพอหวงใยลก

เนองในโอกาสทพระองคทรงเจรญพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษา ซงพระองคทรงงานมาอยางเหนดเหนอยมากแลว ดวยความซาบซงในพระมหากรณาธคณของพระองค จงขอตอบแทนพระมหากรณาธคณดวยการท�าความด เพอแสดงออกถงความจงรกภกด และขอเชญชวนทกทานวาใครสามารถท�าอะไรได ควรจะชวยกนท�า เพอใหพระองคทรงทราบวา พวกเรากรกพอหลวงดวยเหมอนกน

๔.การพฒนาพลงงานทดแทนเพอชาวไทย

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงรเรมการศกษาวจยเรองพลงงานทดแทนรปแบบตางๆ อยางต อเนองกว า ๓๐ ปจากผลการด�าเนนงานโครงการตามแนวพระราชด�ารต างๆ แสดงถงพระอจฉรยภาพของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสายพระเนตรอนยาวไกล ททรงคาดการณอนาคต

229

ไดอยางแมนย�า และทรงศกษาคนควาทดลองหาวธ เพอรองรบปญหาทจะเกดขนจากการพงพาพลงงานน�าเขา ซงสงผลใหสามารถน�าแนวพระราชด�ารจากโครงการตางๆ มาแกไขปญหาดานพลงงานของประเทศเหนผลอยางเปนรปธรรม ซงมหนวยงานและประชาชนทสนใจนอมน�าไปปฏบต จนบงเกดผลส�าเรจ ดงตวอยางของผ บรหารสวนทองถนและประชาชนทตางไดรบประโยชนสขในการชวยลดคาใชจาย ลดมลพษ สงเสรมใหชมชนมความ

เขมแขงและสามารถพงพาตนเองดานพลงงาน

๔.๑นายชวนค�าบญเรอง นายกเทศมนตรเทศบาลต�าบลอโมงค อ�าเภอเมองล�าพน จงหวดล�าพน

จากแนวพระราชดำารดานพลงงานทดแทนทพระบาทสมเดจพระเจ าอย หวได ทรงศกษาวจยและทดลองใช ด วยพระองค เองกอนพระราชทานใหพสกนกรชาวไทยไดเปนทมาของ“โครงการนำามนไบโอดเซลชมชนทดแทนพลงงานไทย”ทชวนคำาบญเรองไดนอมนำามาดำาเนนการในตำาบลอโมงคเพอแกไขปญหาราคานำามนดเซลทพงสงขนเปนอนมากชวยลดคาใชจายในครวเรอนลดมลพษและลดปจจยกอมะเรงอกทงการใชวตถดบทมในชมชนมาผลตเปนนำามนไบโอดเซลสงเสรมใหชมชนมความเขมแขงและสามารถพงพาตนเองได

นอมน�าแนวพระราชด�าร... สโครงการน�ามนไบโอดเซลชมชนฯ

ในป ๒๕๔๙ น�ามนดเซลมราคาสงขนอยางมาก เปนปญหาส�าคญของชาวบานในต�าบลอโมงค จงหวดล�าพน เนองจากสวนใหญประกอบอาชพปลกล�าไย ท�าสวน ท�าไร และท�านา ตองใชน�ามนดเซลในการเดนเครองจกรกลและการขนสงผลผลต โดยพบวาภายในเทศบาลต�าบลอโมงค มการใชน�ามนดเซลไมต�ากวาปละ ๒๐,๐๐๐ ลตร คดเปนเงนประมาณ ๖๐๐,๐๐๐ บาทตอป

เทศบาลต�าบลอโมงค จงไดนอมน�าแนวพระราชด�ารการพฒนาพลงงานทดแทน มาก�าหนดเปนนโยบายของเทศบาล เพอสงเสรมการผลตและการใชน�ามนไบโอดเซลทดแทนน�ามนดเซล และไดศกษาหาวธด�าเนนการผลตน�ามนไบโอดเซลจากน�ามนพชหรอน�ามนสตวทใชแลวในครวเรอนของ

230

ประชาชน เพอทดแทนน�ามนดเซล โดยขอความรวมมอใหชมชนรวบรวมปรมาณน�ามนพชหรอน�ามนสตวทใชแลว จากนนจงท�าหนงสอถงกรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน ขอรบการสนบสนนเครองจกรผลตน�ามนไบโอดเซล จ�านวน ๑ เครอง ขนาดก�าลงผลต ๑๐๐ ลตรตอครง และไดเรมผลตทนท

ตอมาเทศบาลไดรวมกบส�านกงานพลงงานจงหวดล�าพน ด�าเนน “โครงการน�ามนไบโอดเซลชมชน ทดแทนพลงงานไทย” โดยบรษทเอกชนไดขายน�ามนพชใชแลวจ�านวนมากในราคาถก จงขยายการผลตเปนวนละ ๓๐๐ ลตร และจ�าหนายใหกบประชาชนในพนทและนอกพนท

ประหยดคาใชจาย ลดมลพษ และลดปจจยกอโรคมะเรง

นบตงแตไดด�าเนนโครงการดงกลาว ชวยใหเทศบาลสามารถประหยดคาใชจ ายไดถงปละประมาณ ๒๐๐,๐๐๐ บาท สามารถน�าเงนทประหยดไดไปพฒนาชมชนตามภารกจอนๆ ของเทศบาล รวมทงปรบปรงเครองจกรผลตไบโอดเซลใหมคณภาพและไดมาตรฐานยงขน ทส�าคญชวยลดคาใชจายในครวเรอนของชมชนในพนทและพนทใกลเคยง เนองจากเทศบาลจ�าหนายน�ามนใหในราคาถกกวาทองตลาด

นอกจากน ยงชวยลดปญหามลพษสงแวดลอมจากการเผาไหมของเครองยนต ตลอดจนลดปญหาการน�าน�ามนทใชแลวไปใชทอดซ�า ซงมผลเสยตอสขภาพและเปนปจจยหนงทกอใหเกดโรคมะเรง

เทศบาลไดสงตวอยางน�ามนทผลตไปใหบรษท ปตท. จ�ากด (มหาชน) ตรวจสอบรบรองคณภาพมาตรฐานเรยบรอยแลว และขยายผลการด�าเนนงาน โดยการจดวทยากรบรรยายใหความรแกผศกษาดงาน

ดวยพระมหากรณาธคณ... พฒนาพลงงานทดแทนลดการน�าเขาจากตางประเทศ

ดวยพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอย หว ทไดพระราชทานแนวพระราชด�ารในการพฒนาพลงงานทดแทน ซงกอใหเกดประโยชนมากมายแกพสกนกร ดงนน เพอสนองแนวพระราชด�ารในการสรางประโยชนสขใหแกประชาชน เราควรหนมาใสใจและจรงจงกบการใชพลงงานทดแทนจากสงทมอยในประเทศ เพอทดแทนการพงพาตางประเทศ ซงนอกจากชวยลดการน�าเขาน�ามน

231

เชอเพลงทนบวนจะมราคาสงขนแลว ยงเปนการพงพาทรพยากรของคนไทย โดยเฉพาะเกษตรกรไทย ทส�าคญคอการใชวตถดบทมในชมชนเองมาผลตเปนน�ามนไบโอดเซลนน เปนการสงเสรมใหชมชนมความเขมแขงและสามารถพงพาตนเองดานพลงงานได และมงหวงใหประเทศไทยสามารถพงพาตนเองดานพลงงานทดแทนไดอยางยงยน

เนองในโอกาสทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระชนมพรรษาครบ ๘๔ พรรษา ผมขอเชญชวนใหพสกนกรชาวไทยรวมถวายความจงรกภกด นอมน�าแนวพระราชด�ารในเรองการพงพาตนเองดานพลงงาน ดวยการใชพลงงานทดแทน เพอแกไขวกฤตการณดานพลงงานทกอตวและทวความรนแรงเพมมากขนทกขณะ อนเปนการด�าเนนตามรอยพระยคลบาทตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ทน�าไปสการพฒนาชมชนและสงคมใหสามารถพงพาตนเองไดอยางยงยนในทสด

๔.๒นางละมลแกวตาล ผแทนชมชนบานทรพยตะเคยน ต�าบลซบมะกรด อ�าเภอคลองหาด จงหวดสระแกว จากการศกษาดงานโครงการสวนพระองคสวนจตรลดา

ไดสรางแรงบนดาลใจใหละมลแกวตาลนอมนำาแนวพระราชดำารการทำาบอหมกแกสชวภาพจากมลโคนมมาศกษาและทดลองในหมบานทรพยตะเคยนซงชาวบานสวนใหญมอาชพเลยงโคนมโคเนอและสกรโดยดดแปลงใชโองขนาดใหญมาทำาเปนบอหมกบงเกดผลนาภาคภมใจทไดนอมนำาแนวพระราชดำารมาปฏบตไดสำาเรจและไดถายทอดสชาวบานในชมชนและชมชนใกลเคยงชวยใหชวตมความสขดวยสามารถลดคาใชจายและตนทนทางการเกษตร

ดงานโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา... จดประกายความคดผลตโองงามละมล

ปญหาของชมชนในหมบานทรพยตะเคยนประการหนงคอ ตองเสยคาใชจายสงกวาปกตในการซอแกสส�าหรบใชเปนเชอเพลงในการหงตมประกอบอาหารภายในครวเรอน เนองจากหมบานอยหางไกลตลาด ท�าใหตองเสยคาขนสงเพมขน และบางครวเรอนทใชถานกประสบปญหาถานมราคาแพง กอใหเกดปญหาการตดไมท�าลายปา และเขมาควนจากการเผาถาน

ดฉนไดมโอกาสศกษาดงานโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา ซงเปนโครงการทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดทรงรเรมและด�าเนนการทดลองการแปรรปผลตผลการเกษตรและอนๆ ไดเหนการท�าบอหมกแกสชวภาพจากมลโคนม ซงเมอน�ามาหมกจะได “แกสชวภาพ” จงเกดแรงบนดาลใจในการนอมน�าโครงการดงกล าวมาลองท�าดบ าง เนองจากอาชพหลกของหม บ าน

232

ทรพยตะเคยน คอการเลยงโคนม โคเนอ และสกร จงมมลโคนม โคเนอ และสกรเปนจ�านวนมาก จงคดวานาจะน�ามาท�าแกสชวภาพเพอใชประกอบอาหารได

เมอกลบมาจงคดหาหนทางวาท�าอยางไรจงจะท�าบอหมกแกสชวภาพเหมอนโครงการสวนพระองคฯ ทมบอหมกขนาดใหญ ในขณะทคดเหลอบไปเหนโองเกบน�าฝนขนาด ๒,๐๐๐ ลตร จงน�ามาทดลองท�าแกสชวภาพหมกมลสตวในโอง ลองผดลองถกอยหลายครง

จนสามารถท�า “โองงามละมล” ไดส�าเรจ ซงใชงานไดดและไดรบหนงสอรบรองการแจงขอมลภมปญญาทองถนไทย ประเภทองคความรกลมบคคลทองถน สาขาการผลตผลตภณฑจากวสดเหลอใช เรองการท�าแกสชวภาพหมกมลสตว จากกรมทรพยสนทางปญญา

ประหยดพลงงาน ลดคาใชจาย... ขยายผลสชมชน

เมอประสบผลส�าเรจดแลว ไดชกชวน แนะน�า และถายทอดวธการท�าแกสชวภาพจากมลสตวทผลตจากโองแกสชวภาพงามละมลใหกบคนในชมชนบานทรพยตะเคยน ชวยใหแตละบานประหยดพลงงานและลดคาใชจายแกสหงตมส�าหรบการประกอบอาหารไดถงปละ ๓,๐๐๐ บาท นอกจากนกากมลสตวและน�าทเหลอจากการหมกเพอท�าแกสแลว สามารถน�าไปใชผลตเปนปยหมกและน�าหมกชวภาพเพอใชแทนปยเคม ส�าหรบเพมผลผลตทางการเกษตรไดอกดวย ซงชวยใหลดคาใชจายทดแทนการซอปยเคมถงปละ ๕,๐๐๐ บาทตอครอบครว รวมถงชวยลดปญหาดานดนแขงและดนเคมซงเกดจากการใชปยเคม

ปจจบนไดมการขยายผลไปยงชมชนทองถนขางเคยงทงในจงหวดสระแกว รวมถงจงหวดใกลเคยง โดยจงหวดสระแกวสนบสนนงบประมาณจดตงศนยเรยนรปราชญชาวบาน และศนยเรยนรถายทอดเทคโนโลยดานการเลยงสตว และพลงงานทดแทน ตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง ซงมผสนใจเดนทางมาศกษาดงานปละกวา ๑,๐๐๐ คน

ท�าตามค�าพอสอน... ชมชนอยด กนด ชวตมความสข

การทดฉนและประชาชนบานทรพยตะเคยน ไดนอมน�าแนวพระราชด�ารในการพฒนาพลงงานทดแทน หรอโครงการตางๆ อนเนองมาจากพระราชด�ารมาใชประโยชนในการประกอบอาชพและพฒนาชมชนนน ไดน�ามาซงความอยด กนด และเปนความส�าเรจทนาภาคภมใจของโครงการโองหมกแกสชวภาพ ทได น อมน�าแนวพระราชด�ารมาปฏบต ช วยลดคาใชจ าย ลดตนทนทางการเกษตร

233

เพมผลผลต ชวยใหชวตมความสข และสามารถแกไขปญหาทเกดขนในการประกอบอาชพไดโดยยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

เนองในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธนวาคม ๒๕๕๔ ขอเชญชวนประชาชนรวมถวายความจงรกภกดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ดวยการนอมน�าแนวพระราชด�ารน�ามาปฏบต ดวยความเพยร มความอดทน เมอท�าแลวชมชนจะมความสข มความรก ความสามคค และชวตครอบครวอบอน ดวยการยดถอหลกงายๆ วา “ท�าตามค�าพอสอน”

๕.การแกไขปญหาจราจร

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชด�าร ใหหนวยราชการทเกยวของพจารณาความเหมาะสมของการเพมผวการจราจร ตลอดจนการกอสรางถนนหลายสาย ซงนอกเหนอจากเพออ�านวยความสะดวกดานการสญจรของประชาชน ยงรวมถงเพอความมนคงของประเทศชาตอกดวย อนสงผลใหเศรษฐกจและความเปนอยของของราษฎรดขน

เพอใหตระหนกถงประโยชนอนใหญหลวงของโครงการพระราชด�ารดานการเพมพนทผวจราจรอยางเปนรปธรรม ส�านกงานฯ ไดขอเรยนสมภาษณผบงคบการต�ารวจจราจร ซงชวงชวตสวนใหญในการท�างานไดดแลรบผดชอบเรองการจราจรในกรงเทพฯ รวมทงไดสมภาษณประชาชนทไดรบประโยชนจากทางคขนานลอยฟา ถนนบรมราชชนน สะพานพระราม ๘ สะพานภมพล ๑ และสะพานภมพล ๒ ทลวนพบวาไดชวยลดเวลาการเดนทางลง มทางเลอกใหไมตองฟนฝากบการจราจรทแออดบนถนน อนสงผลใหประชาชนมคณภาพชวตทดขน และปญหาจราจรตดขดไมเปนอปสรรคตอการประกอบธรกจอกตอไป

234

๕.๑พลต�ารวจตรอทยวรรณแกวสอาด ผบงคบการต�ารวจจราจร

ดวยทรงเขาพระทยในความลำาบากและความเดอดรอนของประชาชนทตองประสบกบปญหาการจราจรตดขดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานแนวพระราชดำารในการเพมผวการจราจรเสนทางคมนาคมรวมถงการสรางสะพานเพอเพมจดเชอมตอการจราจรใหสะดวกและคลองตวยงขนดวยพระวสยทศนททรงมองการณไกลอยางละเอยดลกซงและพระปรชาสามารถททรงชแนะการเชอมโยงเสนทางตางๆไดอยางสมบรณชวยใหการจราจรในเขตกรงเทพฯและปรมณฑลรวมถงจงหวดใกลเคยงโดยรอบเดนทางถงกนไดอยางสะดวกรวดเรวสงผลใหประชาชนมคณภาพชวตทดขน และช วยให ประเทศ

ประหยดพลงงานนบเปนพระมหากรณาธคณอยางหาทเปรยบมได

ทางคขนานลอยฟา... ลดความคบคง แบงเบาการจราจร

ยอนไปเมอป ๒๕๓๘ สะพานกรงธนบร และสะพานสมเดจพระปนเกลาไมสามารถรองรบปรมาณการจราจรทเพมขนได จงนบเปนพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวตอพสกนกรทไดพระราชทานพระราชด�าร “ทางคขนานลอยฟา ถนนบรมราชชนน” ซงไดชวยสรางประโยชนสขใหกบประชาชนในดานคณภาพชวตของชมชนเมองเปนอยางยง เนองจากการจราจรสะดวกสบายขน ประชาชนจงปลกสรางบานพกอาศยในฝงธนบรเพมขน ชวยลดความแออดของชมชนฝงพระนคร สงผลตอคณภาพชวตและสภาพเศรษฐกจโดยรวมดขน

สะพานพระราม ๘... บรรเทาปญหาจราจรบนสะพานสมเดจพระปนเกลา

ดานการกอสราง “สะพานพระราม ๘” ตามพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวชวยลดปรมาณการจราจรทตดขดบรเวณสะพานกรงธนบรและสะพานสมเดจพระปนเกลาไดมาก โดยสามารถแบงเบาการจราจรในสวนของสะพานพระปนเกลาประมาณ ๓๐ เปอรเซนต สะพานกรงธน ๒๐ เปอรเซนต และชวยลดปรมาณการจราจรทเขาไปสเกาะรตนโกสนทรหรอฝงพระนครดวย

นอกจากน การทสะพานพระราม ๘ และทางคขนานลอยฟาเชอมตอเสนทางสายใต ไดชวยใหการจราจรและการคมนาคมการขนสงสะดวกและรวดเรว ตลอดจนเชอมตอโครงขายถนนวงแหวนโดยรอบสมบรณมากขน

235

สะพานภมพล ๑ และสะพานภมพล ๒… แกปญหาเสนทางขนสงสนคาและลดเวลาการสญจร

ส�าหรบสะพานภมพล ๑ และ ๒ เปนโครงการทพระองคมพระราชด�ารใหขยายถนนวงแหวนอตสาหกรรมใหครบรอบ ชวยใหการเดนทางจากถนนปเจาสมงพรายมาทาเรอกรงเทพฯ สะดวกและรวดเรวยงขน จากการส�ารวจผใชประโยชน พบวามปรมาณรถทใชสะพานทง ๒ เฉลยประมาณ ๗๐,๐๐๐ คนตอวน ซงสวนใหญเปนรถสบลอและรถพวง เนองจากเปนเสนทางทรองรบรถขนสงจากถนนปเจาสมงพราย

เชอมตอเปนวงรอบ ลดปญหาจราจรในเมอง ประหยดเวลา คาใชจาย

ตามแนวพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว จะมวงแหวนรอบนอกเปนวงแหวนกาญจนาภเษก และมวงแหวนอตสาหกรรม ซงตามพระราชประสงคคอ ใหเชอมโยงกนเพออ�านวยความสะดวกการจราจร โดยรถใหญใหวงออมเมองแลวมงตรงสทาเรอคลองเตยได เพอไมใหไปสรางปญหาจราจรภายในใจกลางเมอง ดงนน การสรางสะพานดงกลาว จงกอใหเกดประโยชน ไดแก

ประการแรก เปนการเชอมตอถนนวงแหวนอตสาหกรรมทางตอนใตคอ เขตพระประแดง เขตปเจาสมงพราย มาบรรจบกบทาเรอคลองเตยเพอใหสะดวกตอการขนสงอตสาหกรรมขนาดใหญล�าเลยงสนคาไปขายตอตางประเทศ และจากทาเรอเขามาในประเทศ ชวยยนระยะเวลาและเสนทางการจราจรขนสงทงทางบกและทางเรอ ซงขณะนอยในระหวางเชอมตอกบถนนกาญจนาภเษกวงแหวนฝงใต ซงคาดวาปหนาจะเปดใชไดสมบรณแบบ ซงจะชวยลดปญหาดานการจราจรเปนอยางมาก

ประการทสอง เปนการเชอมตอถนนพระราม ๓ กบทาเรอคลองเตย ซงชวยใหประหยดทงเวลาและน�ามน โดยกอนนใชเวลาเดนทางจากปเจาสมงพรายไปทาเรอคลองเตยเกอบ ๒ ชวโมง ขณะนเหลอเพยงประมาณ ๒๐-๓๐ นาท เทานน และประการทสาม คอ พนทโดยรอบไดจดท�าเปนสวนสาธารณะ ชวยสรางทศนยภาพใหสวยงาม และเปนปอดใจกลางเมองกรงเทพฯ

236

ทรงมพระวสยทศน และทรงพระปรชาสามารถอยางยง

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระวสยทศนทละเอยดลกซง จะเหนวาแนวพระราชด�ารทกเรองลวนมงแกไขปญหาใหกบประชาชนและเกดประโยชนตอสวนรวม โดยทรงมองเรองความล�าบากและความเดอดรอนของประชาชนเปนตวตงทจะทรงแกไขปญหา แลวจงพระราชทานแนวพระราชด�ารตางๆ เพอใหประชาชนไดรบความสะดวกและมความเปนอยทดขน พระองคทรงมพระปรชาสามารถมาก ทรงมองการณไกลและตอเนองกน ไมใชเฉพาะจด และทรงสามารถทจะไปเชอมโยงกนไดหมด

เนองในวโรกาสเฉลมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ขอเชญชวนใหพสกนกรชาวไทย รวมถวายความจงรกภกด โดยขอใหเออเฟอซงกนและกนในการใชรถใชถนน และเคารพกฎจราจรอยางเครงครด รวมทงรจกความพอเพยง เปนสาระส�าคญทพระองคตรสวาทกอยางตองพอเพยง ซงเรานอมน�ามาประยกตใชไดในทกเรอง ถาเรารจกพอไมวาเรองอะไรกตาม ทงเรองเศรษฐกจ สงคม เราจะอยรวมกนอยางมความสข

๕.๒นายสรพลเลอวศษฎ ผประกอบการธรกจอญมณ

ปญหาการจราจรทตดขดในกรงเทพฯทำาใหครอบครวของสรพลเลอวศษฎตองใชชวตอยบนถนนถงวนละ๕-๖ชวโมงสงผลตอสขภาพและสมพนธภาพในครอบครวรวมถงการประกอบธรกจภายหลงจากมถนนค ขนานลอยฟาและสะพานพระราม๘อนเน องมาจากพระราชดำารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวสามารถบรรเทาปญหารถตดลงไปไดมากชวยใหคณภาพชวตของคนในครอบครวดขนสรพลกลาววาพระองคทรงตรากตรำาเพอชวยเหลอราษฎรมาแลวกวา๖๕ปเขาและครอบครวซาบซงและสำานกในพระมหากรณาธคณของพระองคแทนคนไทยทงประเทศพระองคทรงประทบอยกลางใจของพวกเขาเสมอ

ปญหาจราจรตดขด สงผลตอสขภาพ การประกอบธรกจ และคณภาพชวต

กอนทจะมถนนคขนานลอยฟา และสะพานพระราม ๘ อนเนองมาจากพระราชด�าร ผมและประชาชนทอาศยอยบนเสนทางถนนบรมราชชนน โดยเฉพาะในชวงทจะเขากรงเทพฯ คอบรเวณถนนพทธมณฑลสาย ๒ มปญหาในการเดนทางเปนอยางมาก เพราะคนสวนใหญจะมงหนาเขาไปท�างาน ในตวเมอง ท�าใหรถตดอยางแสนสาหส เวลาตหาครงรถกเรมตดตงแตหนาหมบานแลว ซงในตอนเชาผมจะตองไปสงลกๆ ทง ๔ คนไปโรงเรยนในฝงพระนคร จงมความจ�าเปนตองใชสะพานสมเดจพระปนเกลาเปนประจ�า ซงการจราจรตดขดเปนอยางมาก ครอบครวของเราจงตองเดนทางออกจากบานเชามาก แตกยงมบอยครงทไปสงลกๆ ไมทนเวลาเขาเรยน สวนตวผมเองกเขาบรษทสายไปดวย ดงนน ครอบครวของเราจงจ�าเปนตองตนนอนตงแต

237

ต ๓ ครง เพอใชเวลาเดนทางอยางนอย ๒-๓ ชวโมง จงจะไปสงลกๆ เขาเรยน ผมเองและภรรยาเขาท�างานไดทนเวลา ในชวงเยนกตองใชเวลาเดนทางอกประมาณ ๒-๓ ชวโมง ในวนหนงเราจงใชชวตอยบนถนนราว ๕-๖ ชวโมง

จากสภาพดงกล าว ได สงผลกระทบตอผมและครอบครวเปนอยางมาก คอ ลกๆ พกผอนไมเพยงพอ สงผลกระทบตอการเรยน ภรรยาและลก ๒ คนเปนโรคกระเพาะ โดยเฉพาะภรรยาของผม เป น โรคกระ เพาะป สสาวะอก เสบ ส วนตวผมเองกท�างานไดไมเตมทในเวลางาน ตองยอนกลบเขามาสะสางงานทบรษท หลงรบประทานอาหารค�าอยเสมอ จงไมมเวลาไดอยกนพรอมหนาพรอมตาในบาน ซงขณะนนลกๆ อยในชวงวยรน ควรใหการดแลอยางใกลชด

ดวยพระมหากรณาธคณ... ชวยใหเกดความอบอนในครอบครว

ภายหลงจากมถนนคขนานลอยฟา และสะพานพระราม ๘ อนเนองมาจากพระราชด�าร สามารถบรรเทาปญหารถตดลงไปไดมาก และเกดความสะดวกยงขน โดยเฉพาะอยางยงพระอจฉรยภาพของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทพระราชทานพระราชด�ารใหเชอมโยงทางยกระดบเขากบสะพานพระราม ๘ ชวยใหรถทมาจากพทธมณฑลสามารถขามไปยงฝงพระนครได โดยไมตองลงมาวงบนถนนบรมราชชนน ลดเวลาเดนทางลงไปครงหนงของทเคยใช ครอบครวของเราจงไมตองตนเชาเกนไป มเวลารบประทานอาหารเชาดวยกน ชวยใหเกดความอบอนในครอบครว ไมเครยด และชวยใหประหยดน�ามนไดมาก นอกจากน ผมกบภรรยามเวลาดแลเอาใจใสลกมากขน ลกๆ มสขภาพแขงแรงและผลการเรยนดขนตามล�าดบ สงผลใหลกทง ๔ คนสอบเขามหาวทยาลยชนน�าได นอกจากน ภรรยาของผมกไมกลบไปเปนโรคกระเพาะปสสาวะอกเสบอก ทางดานธรกจ ลกคาทมาตดตอกบบรษทกไมตองเผชญกบปญหารถตดมากเหมอนแตกอน

พระมหากษตรยททรงประทบอยกลางใจพสกนกร

จากโครงการอนเนองมาจากพระราชด�ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทผมกลาวถง และโครงการดานอนๆ อกมากมายทพระองคทรงตรากตร�า หนกเกนกวาทพระมหากษตรยพระองคหนงจะทรงงานใหแกราษฎร แตพระองคกทรงปฏบตมาแลวกวา ๖๕ ป แมกระทงประทบอยโรงพยาบาลกยง มพระราชด�ารเพอชวยบรรเทาปญหาจราจรบรเวณรอบโรงพยาบาลศรราช ผมคดไมออกวาจะมใครทรกเราไดมากขนาดน

238

เรามความซาบซงและส�านกในพระมหากรณาธคณของพระองคแทนคนไทยทงประเทศ ทกๆ ครงทผมไดใชถนนตามพระราชด�าร หรอแมกระทงการนอมน�าหลกการทรงงานและปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาปฏบต จะเหนพระองคประทบอยกลางใจของเราเสมอ เกดความรสกภาคภมใจเปนอยางยงทไดเกดบนแผนดนของพระองค และทกครงทเราไดเลาถงการทรงงานของพระองคใหลกคาชาวตางชาต ไดเขาใจในพระมหากรณาธคณทมตอพสกนกรชาวไทย ผมและครอบครวขอบอกวา “เรารกพระเจาอยหวยงกวาชวตของเราครบ”

ในโอกาสน ผมขอเชญชวนพนองชาวไทยทงทอาศยอยในประเทศไทยและตางประเทศรวมกนถวายความจงรกภกด ดวยการปฏบตตามค�าสอนของพระองค และรวมกนถวายพระพรใหพระองคมพระสขภาพทแขงแรง สถตเปนพระมงขวญของปวงชนชาวไทยตลอดไป

๕.๓นายปรชาธรรมทกษา ผประกอบการขนสง และสมาชก อบต. ทรงคนอง

การพระราชทานสะพานภมพล๑และสะพานภมพล๒ไดชวยใหพสกนกรไดรบความสขอยางยงจากทเคยตองประสบปญหาการจราจรตดขดและมลภาวะทเกดจากควนรถยนตทกวนนการเดนทางและการขนสงในพนทตำาบลทรงคนองรวมถงพระประแดงซงเปนเขตอตสาหกรรมมความคลองตวสะดวกและรวดเรวนบเปนพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมได

เดมเสนทางทรถใชคอขามแพขนานยนต

ระยะแรกกอนทจะมโครงการอนเนองมาจากพระราชด�ารเกดขน การจราจรในยานพระประแดงตดขดมาก เนองจากการสญจรของประชาชนและการขนสงสนคา ไมวาจะขามไปถนนปเจาสมงพราย หรอถนนพระราม ๓ ใชแพขนานยนตขามฟากไดเพยงอยางเดยว กอใหเกดรถคบคงถนนภายในพระประแดงทน�ารถมารอขามแพขนานยนต ประมาณ ๑-๒ ชวโมง และเปนผลใหเกดมลพษทางอากาศแกชมชนบรเวณนนดวย

โครงการอนเนองมาจากพระราชด�ารชวยลดเวลา และคาใชจาย

หลงจากโครงการวงแหวนอตสาหกรรม สะพานภมพล ๑ และสะพานภมพล ๒ เกดขน สภาพการจราจรและการขนสงสนคาดขนกวาแตกอนมาก โดยปจจบน การเดนทางขามจากฝงพระประแดง

239

ไปโรงงานยานถนนปเจาสมงพรายใชเวลาเพยง ๑๕-๒๐ นาท เปรยบเทยบกบเมอกอนใชเวลา ๑-๒ ชวโมง ชวยประหยดเวลา คาใชจาย และลดตนทนในการขนสงไดมาก โดยเฉพาะคาน�ามนรถทตองเสยไปเวลารถตด นอกจากน ถนนปเจาสมงพรายยงเชอมกบถนนวงแหวนรอบนอกไปสถนนกาญจนาภเษกได รวมถงเชอมไปทางจงหวดสมทรสาคร ซงสะดวกและมประโยชนอยางมากตอการขนสงของผ ประกอบการ ส�าหรบการขนสงสนคาในองคการบรหารสวนต�าบลทรงคนอง ซงมทาเรอและใชเรอในการขนสง ทงการน�าเขาและสงออก ชวยใหการขนสงสะดวกขน เปนไปอยางรวดเรวตามก�าหนดเวลา

เชญชวนชาวไทยท�าความดถวายในหลวง

การมสะพานภมพล ๑ และสะพานภมพล ๒ นบเปนพระมหากรณาธคณอยางทสด ชวยใหพสกนกรไดรบความสขเพมขน จากเดมทผพกอาศยอยยานนตองประสบกบสภาพแวดลอมทมมลภาวะตางๆ รวมทงชวยใหการเดนทางเพอประกอบภารกจในเขตอตสาหกรรมคลองตวขน จงขอเชญชวนพสกนกรชาวไทยทกคนถวายความจงรกภกด และท�าความดเพอถวายพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โดยเฉพาะดานสงแวดลอม และการพฒนาทองถน

๕.๔นายตฤณสทธไตรวระพงศ ผประกอบการธรกจสวนตว และจตอาสา อบต.ทรงคนอง

หากดภาพถายจากดาวเทยมจะพบวาพนทในเขตพระประแดงทเคยเปนสดำาดวยกลมหมอกควนรถยนตทตดขดเกอบตลอดทงวนไดแปรเปลยนเปนสเขยวนนเนองดวยพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงหวงใยประชาชนเสมอนพอทหวงลกๆทรงหวงใยประชาชนทเจบปวยและตองเดนทางเขารบการรกษาทประสบปญหาการจราจรตดขดโดยจะทรงงานอยตลอดเวลาเพอหาทางแกไขพวกเราจงควรตระหนกถงความหวงใยและการทรงงานอยางหนกของพระองคขอใหทกคนทำาความดเพอถวายในหลวงของเรา

เดมรถตดมควนพษมาก ปจจบนสะดวก รวดเรว และสภาพแวดลอมดขน

เมอกอนนยานพระประแดงประสบปญหารถตดมาก จะเหนกลมควนมหาศาลลอยแออด คนในชมชนตองสดดมควนพษทงวนและทกวน เมอมสะพานภมพล ๑ และสะพานภมพล ๒ แลว

240

สงแวดลอมดขนมาก ประการส�าคญ การสญจรไปมาสะดวกขนมาก สามารถเดนทางผานไปขนสะพานดานถนนสขสวสด โดยไมตองฝาเขาไปในตวอ�าเภอพระประแดง ชวยใหการจราจรไมตดขด ผดกบสมยกอนซง การจราจรตดขดมาก โดยเฉพาะรถสบลอเขาแถวยาวเหยยด จากสามแยกพระประแดงมาตลาด ตดขดครงละกวา ๒ ชวโมง กอนนนเวลาเรยกรถแทกซเพอใชบรการ หากบอกวาไปพระประแดงเขาจะไมมา เดยวนเรยกแลวมาทนท

ขอใหคดอภยซงกนและกน อยามองผลประโยชนตนเอง

ผมรสกซาบซงในพระมหากรณาธคณของในหลวง พระองคทรงงานเหนอยมากเพอปวงชนชาวไทยทกคน พระองคทรงเปรยบเสมอนพอ ประชาชนคอลกๆ ท�าอยางไรใหลกๆ สบาย มความสข จงอยากใหพวกเราตระหนกถงความหวงใยของพระองค ในขณะทพระองคทรงงานอยางเหนอยยาก ขอใหทกคนคดใหอภยซงกนและกน อยามองผลประโยชนตวเอง ท�าความดใหมากทสดเพอถวายในหลวงของเรา

๖.หญาแฝก...หญามหศจรรย พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรง

ตระหนกถงสภาพปญหาการชะลางพงทลายของดน และการสญเสยหน าดนทอดมสมบรณ ซงเกดจากน�าฝนทไหลบากดเซาะและพดพาหนาดนซงมธาตอาหารของพชและปยไป รวมทงขาดการดแลรกษา และมการบกรกท�าลายปา ท�าใหการเพาะปลกไดรบผลผลตต�า และถาปลอยทงไวหนาดนจะถกชะลางไปจนหมด จนไมสามารถท�าการเกษตรไดอกตอไป

พระองคจงทรงสงเสรมใหปลก “หญาแฝก” เพอชวยรกษาหนาดน รวมทงปรบสภาพแวดลอมดนใหดขน เนองจากสามารถอนรกษดนและน�า ดวยการยดเกาะดน ปองกนการสญเสยจากการกดเซาะไดอยางดยง

ประชาชนและหนวยงานตางๆ ทน�าหญาแฝกไปปลกตางพบวา หญาแฝก

241

เปนเสมอนหญามหศจรรย ทสามารถแกปญหาเรองดน น�า และสงแวดลอม นอกจากชวยพลกฟนผนดนใหกลบมามสภาพอดมสมบรณแลว ยงสามารถขายกลาแฝกและน�าไปท�าผลตภณฑชวยเพมรายได สงผลใหมชวตความเปนอยดขน ดงประสบการณของเกษตรกร และผดแลการปลกหญาแฝก ของโรงเรยนต�ารวจตระเวนชายแดน ๖.๑ นายโกศลหมายทอง ต�าบลโชคนาสาม อ�าเภอปราสาท จงหวดสรนทร ไดรบรางวล การประกวดการปลกหญาแฝกเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในวโรกาสทรงครอง สรราชสมบตครบ ๖๐ ป ป ๒๕๔๙ ประเภทการปลกและสงเสรมการปลก (ชมชน)

นายโกศลหมายทองจากเดมทมองเรองเงนเปนหลกทำาใหชวตและครอบครวแยลง เมอหนมาดำาเนนชวตตามรอยพระยคลบาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงทำาใหคนพบวาเดนตามรอยพอแลวมความสขและอมเปนแคเกษตรกรทมความรนอยกสามารถพฒนาตนเองไดเน องดวยความร มอย รอบตวเราโดยเฉพาะ“หญาแฝก”ทพระองคพระราชทานพระราชดำารใหปลกนนไดพลกผนชวตและชมชนบานมะเมยงใหมรายไดมความอบอนและมผนดนทอดมสมบรณกลบคนมาไดอยางมหศจรรย

ทฤษฎใหม... จดประกายความคดสการปลกหญาแฝก

เดมผมปลกพชเชงเดยว ท�านาไดปละครง เมอถงชวงหนาแลงจงตองเดนทางเขามาท�างานเปนกรรมกรรบจางในกรงเทพฯ และปรมณฑล และทจงหวดนครปฐม ผมไดพบคณยายทานหนงซงท�าไรตามหลกเกษตรทฤษฎใหมตามแนวพระราชด�าร มพนทเพยง ๑ ไร แตสามารถมเงนเกบสงลกเรยนจบปรญญาโท คณยายถามผมวา “อยทางโนนมทถง ๑๐ ไร ท�าไมตองล�าบากมาหากนถงน ทตรงนนเปนบอเงนบอทอง ขอใหมน�า และท�าตามหลกทฤษฎใหมของในหลวงกจะมความสขเหมอนยาย ไมตองเพยรพยายามมาหาเงนถงทนหรอก” ตรงนเองไดจดประกายใหผมไดคดและกลบบานทจงหวดสรนทร

ผมคดจะพฒนาแหลงน�า จงไปดงานทวดมงคลชยพฒนา ซงเปนวดตนแบบเกยวกบเรองเศรษฐกจพอเพยงและเกษตรทฤษฎใหม ผมไดศกษาและน�ากลบมาปรบใชกบพนทของตนเอง ไดพฒนาแหลงน�า ตอเนองมาจนกระทงถงการแกปญหาการพงทลายของดนดวยการปลกหญาแฝก

ชวงป ๒๕๔๒ จากจดเรมตนทพอจะมความรเรองดนและเปนหมอดนอาสา ประกอบกบไดรบการอบรมเรองหญาแฝก ผมจงเรมเหนความส�าคญของหญาแฝก ผมพบวาหญาแฝกนนมหศจรรย สามารถแกปญหาเรองสงแวดลอม น�า และเรองอนๆ ได เพยงปลกบรเวณขอบสระ ตามคนนา กสามารถทจะปรบสภาพน�า ดน และสงแวดลอมได ผมจงชกชวนเกษตรกรมารวมตวกนเปนกลม เพอเขารบการอบรมเรองหญาแฝก ป ๒๕๔๗ เราเรมปลกหญาแฝก โดยสถานพฒนาทดนจงหวดสรนทรสนบสนนกลาหญาแฝกจ�านวนมาก

242

สระน�าพง ทางขาด... หญาแฝกปองกนได

ชวงแรกเกษตรกรไมเขาใจเรองหญาแฝก ตางเหนวาปลกแลวไมสามารถน�าไปท�าอะไรไดและท�าใหรก ผมตองพยายามผลกดน โดยชกชวนญาตๆ ใหมาชวยปลก โดยชแจงวาหญาแฝกสามารถแกปญหาความแหงแลง และภาวะโลกรอนได ประโยชนของหญาแฝกมมากมาย ใบใชเปนปย เปนอาหารโค กระบอ และน�าไปท�าผลตภณฑตางๆ รวมทงปลกเปนสายพนธไวขายได ผมกบพนองและกลมเครอขายชวยกนปลกหญาแฝกตามขอบสระและคนนา ในค ทางล�าเลยง และในแปลงอยางนอยคนละ ๑ ถง ๒ งาน เพอท�าใหชมชนเหนและเชอวาหญาแฝกสามารถชวยในเรองตางๆ ดงกลาวได เมอเกดน�าทวมในป ๒๕๔๘ หมบานเราตรงไหนทไมปลกหญาแฝก ขอบสระพงทลาย และทางขาด แตตรงไหนทปลกหญาแฝก ขอบสระไมพง และทางยงสามารถใชสญจรได ชาวบานจงเรมเหนประโยชนของการปลกหญาแฝก และหนมาปลกกนมากขน

จากนนเราพยายามสรางเครอขายจากชมชนบานมะเมยง ไปชมชนทอยรอบๆ และจากหมบานไปสต�าบล จากต�าบลไปสต�าบลใกลเคยง และอ�าเภอใกลเคยง ขณะนกระจายไปถงอ�าเภอปกธงชยแลว เราสรางจากจดศนยกลางแลวกระจายออกไปรอบๆ เปนวงแหวน

สรางมลคาเพมจากใบหญาแฝก

หญาแฝกมประโยชนมาก นอกจากน�ามาซงความอดมสมบรณของระบบนเวศชวยใหฝนตกถกตองตามฤดกาล ยงเปนพชมหศจรรยทสามารถแกปญหาเรองดน น�า และสงแวดลอม รวมถงปรบนสยคนไมใหทะเลาะกน เนองจากมรายไดเพมขน สงผลใหมชวตความเปนอยทดขน เราคดตอไปอกวาใบหญาแฝกสามารถน�าไปท�าอะไรไดอก และท�าอยางไรจะสามารถใหคนในชมชนคนถนเดม

ผมไดประสานงานกบบรษท ปตท. และมลนธชยพฒนา เรองการน�าหญาแฝกมาท�าเปนผลตภณฑ หนวยงานทงสองแหงไดจดหาอาจารยมาสอน จากนนไดน�าความรนนมาถายทอด และสรางเครอขาย จนท�าใหชมชนมผลตภณฑทผลตจากใบหญาแฝก ท�าใหเดยวนคนรกหญาแฝก เพราะวาสวนหนงชวยใหชาวบานมรายได บางคนขายกลาได ๕๐,๐๐๐-๘๐,๐๐๐ บาทตอป

เดนตามรอยพอ... ชวตและครอบครวมความสขและอมใจ

โครงการอนเนองมาจากพระราชด�ารชวยท�าใหชมชนสามารถผานพนวกฤตตางๆ เราจงมความศรทธาและมความเชอมนในพระบาทสมเดจพระเจาอยหววาทรงเปนพอทชวยลกหลานททกขยาก

243

เมอกอนผมมองเรองเงนเปนหลก ท�าใหชวตครอบครวผมแยลงๆ ผมจงหนมายดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงซงชวยใหครอบครวมความสข เมอเราเดนตามรอยพอแลวรสกอมใจ แมกระทงถนทรกนดารพระองคยงเสดจฯ ไปทกแหงหน พระองคทรงเหนอยมาตลอด พวกเราตองชวยกน เราเปนแคเกษตรกรทมความรนอย เรากสามารถทจะเรยนรและเดนตามรอยพอได เราสามารถทจะพฒนาจากความรมอยรอบตวเรา โดยไมจ�าเปนตองเรยนจบระดบดอกเตอร

ทกคนบอกวารกพอ แตไมไดเดนตามรอยพออยางแทจรง ไมเคยน�าโครงการพอมาปรบใช เราตองน�ามาใชแลวเราจะมความสข เราตองมองอนาคตขางหนา ประเทศไทยไมใชเปนประเทศอตสาหกรรม เราตองเนนทเกษตรกรรมกอน ถาเราปฏบตตามแนวทางของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในทกระดบและหนวยงานตางๆ น�ามาปรบใชจรงๆ ประเทศไทยจะเปนประเทศมหาอ�านาจดานชวภาพ สงแวดลอม และอาหารไดในทสด

๖.๒ด.ต.สพฒนกจโนนทง โรงเรยนต�ารวจตระเวนชายแดนบานหมองกวะ หม ๗ ต�าบลแมจน อ�าเภออมผาง จงหวดตาก ไดรบรางวลการประกวดการพฒนาและรณรงคการใชหญาแฝก อนเนองมาจากพระราชด�าร ครงท ๔ ป ๒๕๕๒ ประเภทการปลกและสงเสรมการปลก (โรงเรยน)

ด.ต.สพฒนกจโนนทงเรมตนลงมอปลกหญาแฝกเพอการสาธตตามโครงการพฒนาและรณรงคการใชหญาแฝกอนเนองมาจากพระราชดำารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเมอไดเหนคณประโยชนททรงคณคามหาศาลจงตงใจขยายพนทปลกอยางจรงจงทาทายกบความเชอของชมชนจนปจจบนชาวบานไดรบประโยชนมากมายและเหนวาหญาแฝกเปนพชมงคลของคนบนดอยทหยงรากลกและแผกานใบเสมอนความรกและพระเมตตาของพระองคททรงเปนรมโพธรมไทรของคนไทยภเขาตราบจนทกวนน

ทามกลางภเขาทสลบซบซอน... กบปญหาทซ�าซอนของบานหมองกวะ

บานหมองกวะ เปนชมชนบนทราบเชงเขาและบนภเขาสลบซบซอน ซงสวนใหญเปนชาวสกอรและโปว ทไดรบสญชาตไทย ประกอบอาชพท�าไรและท�านา สภาพพนทอยอาศยและพนทท�าการเกษตรมความลาดเอยงเกอบทงหมด ท�าใหหมบานประสบปญหาการพงทลายของหนาดนในพนทเกษตรกรรมในชวงฤดฝน และการกดเซาะของน�ารมตลงในหมบาน ปญหาถนนทางเขาหมบานซงไปมาล�าบากอยแลว ยงมอปสรรคมากขน และบรเวณคอสะพานเกดการขาดช�ารดอยบอยครง

244

สาธต... สอนใหรจกและลงมอท�าจรง

เมอพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานแนวพระราชด�ารเรองหญาแฝก ท�าใหหญาแฝกเรมเขามามบทบาทในโรงเรยนตงแตป ๒๕๔๐ ในชวงแรกทางโรงเรยนฯ ไดมอบหมายใหผมจดท�าแปลงปลกหญาแฝก เพอเปนการสาธตและขยายพนธในพนทของโรงเรยนทมความลาดเท เนองจากไมเคยมการปลกหญาแฝกในพนทนมากอน ชาวบานมความเขาใจผดเพราะความเชอและประเพณทยดถอของชนเผามาตงแตโบราณวา ถาน�าสงใหมๆ เขามาในหมบาน จะน�าความเจบปวยมาสคนในหมบาน จงตองใชวธปลกสาธต แลวสอนใหเดกนกเรยนรจกดวยการลงมอท�าจรง ใหเดกไดสมผสและรวาหญาแฝกมประโยชนจรงๆ แลวเดกจะเปนปากเปนเสยงแทนเรา

หลงจากปลกทโรงเรยนเรมเหนผล จงมความคดทจะน�าเขาไปปลกในหมบาน ดงนน คณะครจงไดรวมกนประชาสมพนธกบชาวบาน อาศยเดกนกเรยนเปนศนยกลางการถายทอดกบชมชน ใชวธการใหเดกนกเรยนน�ากลบไปปลกทบานคนละ ๑ กอ และคณะครออกตดตามดวยการเยยมบานเดกและพบปะผปกครองเดอนละครง ซงท�าใหไดมโอกาสพดคย แนะน�าประโยชนของหญาแฝก รวมถงการตดแตงใบหญาแฝกและก�าจดวชพช

ปรบเปลยนความคดชาวบาน... ใหหญาแฝกกลายเปน “พชมงคล”

การปลกหญาแฝกชวยลดปญหาดนพงทลาย และหนาดนเสอมคณภาพ อกทงชวยใหดนในแปลงปลกไมผลในโครงการเกษตรเพออาหารกลางวนเกดความชมชนในฤดแลง สามารถปลกพชผกสวนครวน�ามาท�าอาหารใหนกเรยนรบประทาน และมน�าส�าหรบอปโภคบรโภคในฤดแลงอยางพอเพยง

ถนนและตลงตามล�าน�าในหมบานไมถกน�ากดเซาะพงทลาย ชวยประหยดงบประมาณในการซอมแซม ผลตภณฑจากการท�าหลงคาหญาแฝกชวยใหเดกนกเรยนเกดรายได นอกจากนใบหญาแฝกยงสามารถน�ามาท�าปยหมกไดอกดวย

ในทสดชาวบานเกดความเชอวา หญาแฝกซงเปนสงใหมทน�าเขามาในชมชน ไม ได ก อให เกดความไม เป นมงคลในหม บาน แตเปน “พชมงคลของคนบนดอย และเปนหญาของพอหลวงททรงใหชาวดอยปลก”

พระเมตตาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว... เสมอนรากหญาแฝกทหยงลกลงในดน

ชาวบานมความรความเขาใจและซาบซงในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มการปลกหญาแฝกในทกสวนราชการและบรเวณพนทลาดชนตามทางทเทคอนกรตทงสองขางทาง บรเวณ

245

คอสะพาน และทตางๆ ทเหนวาเปนประโยชน เพอใหหญาแฝกเปนก�าแพงทมชวต เปนเขอนธรรมชาต สมกบความรกความเมตตาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวหรอพอหลวงของคนไทยททรงเปนรมโพธรมไทรของคนบนดอย เสมอนรากหญาแฝกทหยงลกลงในดนใหแขงแกรงตราบนานเทานาน

๗.การขยายโอกาสทางการศกษา

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงตระหนกวา การศกษาเปนปจจยส�าคญในการเสรมสรางและพฒนาความคด สตปญญา ความประพฤตและคณธรรมของคนในชาต ซงจะเปนก�าลงส�าคญในการพฒนาประเทศตอไป จงมพระราชปณธานทจะสงเสรมการศกษาใหแพรหลาย ทงในเมองและในชนบทททรกนดาร โดยเฉพาะแกเดกยากจนและดอยโอกาส เพอจะไดมคณภาพชวตทดขนตอไป

ในทนขอน�าเสนอการจดการเรยนการสอนตามแนวพระราชด�าร ๒ เรอง ไดแก มลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม ซงเปนตนแบบการบรหารจดการการศกษาทน�าเทคโนโลยมาชวยขยายโอกาสทางการศกษาใหแกนกเรยนทวประเทศ และนกเรยนไดมโอกาสเรยนในมาตรฐานเดยวกนแลว ยงเปนการบรรเทาปญหาของโรงเรยนในจงหวดหางไกล และโรงเรยนในชนบททขาดแคลนครสอนวชาเฉพาะ หรอสอนวชาสามญ รวมทงไดถายทอดไปยงโรงเรยนและมหาวทยาลยในประเทศตางๆ อกดวย และโรงเรยนพระดาบส ซงเปดโอกาสใหผพนวยเรยน หรออยนอกระบบโรงเรยนไดเขารบการฝกอบรมอาชพวชาชางตามความสนใจ

246

โดยไมเสยคาใชจายใดๆ ในโอกาสน ส�านกงานฯ ไดขอสมภาษณผบรหาร อาจารย และนกเรยนทส�าเรจการศกษาดวยระบบทางไกลผานดาวเทยมและโรงเรยนพระดาบส และไดประกอบอาชพตามความใฝฝน ซงลวนไดรบประโยชนสขอยางยงยน ซงประสบความส�าเรจในชวตและมอาชพมนคง มารวมเปนพลงของแผนดนตอไป ดงน

๗.๑ มลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม... ขยายโอกาสทางการศกษาอยางทวถง และเทาเทยม๗.๑.๑นายอนสรณฟเจรญ ผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต ๑

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเปนครของแผนดนอยางแทจรงไดพระราชทานการศกษาทางไกลผานดาวเทยมจากโรงเรยนวงไกลกงวลซงมทเดยวในโลกชวยใหโรงเรยนในเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบรเขต๑จำานวน๑๔๖แหงสามารถแกปญหาการขาดแคลนครและนกเรยนไดเรยนกบครทมคณภาพและมาตรฐานเดยวกบโรงเรยนวงไกลกงวลซงปรากฏผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสงขนโรงเรยนตางๆจงสนใจนำาไปใชแกไขปญหาของโรงเรยนอนจะชวยยกระดบคณภาพการศกษาของโรงเรยนใหไดมาตรฐานและเทาเทยมกนตามพระราชประสงคสบไป

นอมน�าการศกษาทางไกลผานดาวเทยม... แกปญหาขาดแคลนคร ยกระดบคณภาพการศกษา

ปจจบน ประเทศไทยก�าลงเผชญกบปญหาการขาดแคลนคร และครไมมความช�านาญในการสอน โดยเฉพาะวชาส�าคญๆ อาท ภาษาองกฤษ วทยาศาสตร คณตศาสตร เนองจากครส�าเรจการศกษาไมตรงกบวชาทสอน

เมอ ๕ - ๖ ปกอน ขณะทผมท�างานในเขตพนทการศกษาสพรรณบร เขต ๒ ไดมโอกาสเดนทางไปส�ารวจโรงเรยนตามโครงการศกษาทางไกลผานดาวเทยม พบวาโรงเรยนทมครไมเพยงพอ สามารถจดการเรยนการสอนใหนกเรยนไดเรยนครบตามหลกสตร ทส�าคญนกเรยนมผลการเรยนด เมอผมมาด�ารงต�าแหนงผอ�านวยการเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต ๑ จงไดทดลองใชระบบการศกษาทางไกลผานดาวเทยมประมาณ ๑๐ โรงเรยน

247

การเรยนการสอนโดยรบสญญาณถายทอดทางไกลผานดาวเทยมสเครองรบโทรทศนทเรยกวา “ครต” นน ชวยใหนกเรยนไดเรยนกบครทมคณภาพและมาตรฐานเดยวกบโรงเรยนวงไกลกงวล ซงเปนโรงเรยนของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว “ครต” เปนครทมความสามารถ ไดรบการคดสรรและอบรมมาอยางด ใชสอททนสมย การน�าเทคโนโลยทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานมาใช ไดชวยแกไขปญหาใหแกโรงเรยนทมครและงบประมาณไมเพยงพอไดอยางแทจรง

นอกจากน ผมยงไดจดท�าคมอคร เพอใหครทดแลในหองเรยนทราบวาจะตองมบทบาทอยางไร ขณะทนกเรยนก�าลงเรยนกบครต ซงครจะตองเตรยมการชวยสอนลวงหนา เพอใหค�าแนะน�าแกนกเรยน และตองท�าบนทกภายหลงการสอนทกครง เพอระบใหชดเจนวาเดกคนไหนเรยนไมทน หรอมปญหาอะไร

ด�าเนนตามแนวพระราชด�าร... ใชเทคโนโลยเพมประสทธภาพการเรยนการสอน

เมอพบวาระบบการศกษาทางไกลผานดาวเทยมทน�ามาทดลองใชมประสทธภาพดมาก ผมจงขยายผลไปใชกบทกโรงเรยนในเขตพนทการศกษาประถมศกษาสพรรณบร เขต ๑ รวมจ�านวน ๑๔๖ โรงเรยน เพอพฒนาคณภาพการเรยนการสอนดวยเทคโนโลยการศกษาทางไกล และยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนใหสงขนตามพระราชปณธานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

ประเมนผลสมฤทธ... เดกใฝเรยนร ผลการเรยนดขน

หลงจากนน ไดท�าการศกษาวจยพบวา นกเรยนมความพงพอใจทไดเรยนกบสอภาพและกจกรรมทหลากหลาย สรางความสนใจและสนกสนานในการเรยน สวนผปกครองมความเขาใจและพงพอใจเมอเหนเดกสนใจเรยนและมผลการเรยนดขน รวมทงมวนยและรบผดชอบในการแสวงหาความร

ทงน ไดมผบรหารโรงเรยนทวประเทศเดนทางมาศกษาดงานของโรงเรยนในเขตนจ�านวนมาก เนองจากเราจดการเรยนการสอนดวยระบบการศกษาทางไกลทกโรงเรยน มโรงเรยนดเดนระดบ ๑ ใน ๕ ของประเทศ ทไดคาเฉลยในวชาภาษาไทยสงถงรอยละ ๗๕ ขณะทคาเฉลยทวประเทศเพยงรอยละ ๕๐ และมโรงเรยนทมผลการประเมนคณภาพการศกษาขนพนฐาน ระดบชนประถมศกษาปท ๓ ปการศกษา ๒๕๕๓ ในวชาภาษาไทย คณตศาสตร และวทยาศาสตร สงขนทกวชาถง ๑๐๒ โรงเรยนจากจ�านวนทงหมด ๑๔๖ โรงเรยน โดยโรงเรยนทประสบความส�าเรจ จะมผบรหารทสามารถบรหารงานอยางมประสทธภาพ แกไขปญหาตางๆ ไดด

248

การศกษาทางไกลผานดาวเทยม สรางโอกาสทางการศกษาใหแกเดกดอยโอกาส

นอกจากน ผมไดขยายไปถงเดกทขาดโอกาสทางการศกษา เชน เดกพการ เดกทมความบกพรองทางการเรยนร เพอใหมโอกาสเรยนรไดเทาเทยมกบเดกปกต จงประสานโรงเรยนเพอรบทราบขอมลเดกทมความตองการศกษาตอดวยเทคโนโลยการศกษาทางไกล และน�าวสดอปกรณและสอการเรยนการสอนสงมอบใหเรยนทบาน พรอมจดสงครจตอาสาเขาไปชวยดแล และใหค�าแนะน�า

เนนไดเรยนกบครพระราชทานและครในหองเรยนพรอมกนถง ๒ คน

เมอผลการเรยนจาก “ครต” เปนทยอมรบ จงสอสารใหตระหนกวาครคนแรก คอ ครทไดรบพระราชทานจากพระบาทสมเดจพระเจาอย หว ครอกคนคอครของโรงเรยน ซงมความยนดทไดรวมในการสอน ท�าใหนกเรยนไดเรยนกบครถง ๒ คน รวมทงเปนทประจกษชดวาโครงการศกษาทางไกลผานดาวเทยมให ประโยชนส�าคญ ๒ ด าน คอ หนง เดกทกคนไดมโอกาสเรยนครบตามหลกสตร สอง

เดกไทยไดรบการศกษาทมคณภาพ ไดเรยนกบครทเกง มสอการสอนทด และชวยประหยดงบประมาณของประเทศดวย

ส�านกในพระมหากรณาธคณ... พระผทรงเปนครแหงแผนดน

ผมส�านกในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอย หวทไดพระราชทานการศกษาทางไกลผานดาวเทยม และโครงการอนเนองมาจากพระราชด�ารตางๆ แกพสกนกรชาวไทย พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงเปนครของแผนดน พระองคไมไดทรงสอนดวยค�าพด แตทรงสอนดวยการปฏบตอยางเปนรปธรรม ผมขอเชญชวนทกทานรวมกนถวายความจงรกภกดในโอกาสทพระองคทรงมพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษา ดวยการตงใจท�างาน มงมนพฒนาประเทศชาต และรวมกนเผยแพรพระเกยรตคณของพระองคททรงสรางประโยชนสขใหแกประเทศชาตของเราอยางอเนกอนนต

249

๗.๑.๒นายสายณโยรยะ ผอ�านวยการโรงเรยนราชประชานเคราะห ๒๑ จงหวดแมฮองสอน

ผบรหารของโรงเรยนราชประชานเคราะห๒๑จงหวดแมฮองสอนและประชาชนในพนทตางสำานกในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอย ห วเปนลนพนเน องดวยโครงการศกษาทางไกลผานดาวเทยมไดชวยจดระบบการศกษาของประชาชนใหสามารถเขาถงแหลงวทยาการและเรยนรไดอยางเทาเทยมและเสมอภาคกนทวทงประเทศโครงการตางๆตามแนวพระราชดำารนบเปนโครงการตนแบบทสามารถนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวน เพอพฒนาคณภาพชวตครอบครวและสงคมไดอยางมประสทธภาพและยงยน

ใชระบบการศกษาทางไกลผานดาวเทยม แกปญหาขาดแคลนคร

เมอเขามารบต�าแหนงผอ�านวยการโรงเรยนราชประชานเคราะห ๒๑ ทจงหวดแมฮองสอน พบวาครสวนใหญไมใชคนในพนท มการโยกยายบอยครง ท�าใหเกดปญหาขาดแคลนคร ประกอบกบโรงเรยนตองเผชญกบปญหาทางเศรษฐกจ ท�าใหไมสามารถจดซอสอการเรยนการสอนไดอยางเหมาะสมและเพยงพอกบความตองการ

ดงนน ผมจงน�าระบบการศกษาทางไกลผานดาวเทยมมาใช เนองจากมประสบการณจากโรงเรยนทเคยสอนในอดต โดยเรมประยกตใชในบางวชากอน ทงในรปแบบของการรบสญญาณถายทอดสดโดยตรง การบนทกเทปเพอเรยนยอนหลง และการใชระบบ TV Conference เพอใหครและนกเรยนสามารถสอสาร ๒ ทางไดในระหวางเรยน รวมทงการเปดโอกาสใหครโรงเรยนปลายทางกบโรงเรยนตนทาง ตดตอสอบถามปญหาหรอขอสงสยไดทนททางโทรศพทและโทรสาร เปนการพฒนาครตนทางและปลายทางไปพรอมๆ กน ตลอดจนปรบปรงยกระดบครและผบรหาร

วางแผน... เตรยมความพรอมอปกรณรบสญญาณและทมบคลากร

ในการรบสญญาณการศกษาทางไกลผานดาวเทยมไดอยางมประสทธภาพนน โรงเรยนตองจดหาอปกรณรบสญญาณทมคณภาพเพยงพอ โดยไดรบพระมหากรณาธคณจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และมลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยมสนบสนนสอและวสดอปกรณทใชประกอบการเรยนการสอน รวมทงสรางความ

250

รความเขาใจแกบคลากรของโรงเรยน และวางแผนรวมกบครของโรงเรยนวงไกลกงวลในการจดเตรยมสอและอปกรณใหสอดคลองกน

นอกจากน ไดจดทมบคลากรปรบปรงหลกสตรของโรงเรยนให ตรงกบหลกสตรโรงเรยนวงไกลกงวล เพอใหการจดตารางเรยนตรงกบตารางการออกอากาศ การวดผลการเรยน ตลอดจนการพฒนาหลกสตรและกจกรรมตางๆ โดยเฉพาะอยางยง หลกสตรการปรบพนฐานภาษาไทยและการใชทกษะชวต ส�าหรบนกเรยนของโรงเรยนซงเปนชาวเขาถงรอยละ ๙๕

พระมหากรณาธคณ... ประชาชนไดเรยนรอยางเทาเทยมและเสมอภาคกน

จากการประเมนผลการเรยน พบวา นกเรยนไดเรยนรกบสอการสอนทมคณภาพในหลากหลายสาขาวชา ครบทกกลมสาระการเรยนร ในระดบมาตรฐานเดยวกบโรงเรยนตนทาง ชวยใหการเรยนการสอนมประสทธภาพเพมมากขน ผลสมฤทธทางการเรยนสงขน นกเรยนมความสข และสนใจในการเรยน มความกระตอรอรน เรยนรไดอยางรวดเรว มความรบผดชอบ และมวนยตอตนเองมากขน ซงเหนไดชดเจนวาแตกตางจากผลการเรยนกอนใชระบบการศกษาทางไกลผานดาวเทยมอยางสนเชง และยงชวยแกปญหาเกยวกบการขาดแคลนครและสอทมคณภาพ

ครทกคนตางซาบซงในพระมหากรณาธคณ จงมงมนท�างานสนองเบองพระยคลบาทโดยปฏบตตามแนวพระราชด�าร พฒนาโรงเรยนใหเปนตนแบบในการจดการเรยนการสอนดวยระบบการศกษาทางไกลผานดาวเทยม ซงไดชวยในเรองการจดระบบการศกษาของประชาชนใหสามารถเขาถงแหลงวทยาการ และเรยนรไดอยางเทาเทยมและเสมอภาคกนทวทงประเทศ

ผมและคณะผบรหารของโรงเรยน รวมทงนกเรยนทกคน ขอปฏบตตน สรางคณความด ท�างานสนองเบองพระยคลบาท และขอเชญชวนทกทานรวมกนปฏบตตามแนวพระราชด�าร รวมกนสรางสรรคงานพฒนา ใหเกดความรก ความสามคค และประโยชนสขของประชาชนและประเทศชาตของเราตลอดไป

251

๗.๑.๓นายวศษฎวทยวรการ ผอ�านวยการโรงเรยนราชประชานเคราะห ๒๙ จงหวดศรสะเกษ

โรงเรยนราชประชานเคราะห๒๙จงหวดศรสะเกษเปนอกหนงโรงเรยนในพระบรมราชปถมภของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทมพระราชประสงคใหเดกดอยโอกาสไดรบการศกษาซงระบบการเรยนการสอนทางไกลผานดาวเทยมไดชวยแกไขปญหาขาดแคลนครสงผลใหนกเรยนมผลสมฤทธ ทางการเรยนสงขนนบเปนพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมไดททรงชวยใหพสกนกรทกหมเหลาไมวาจะเปนผดอยโอกาสหรออยชนบทหางไกลไดมโอกาสรบการศกษาอยางเทาเทยมกนในทกพนท

เผชญปญหา... เมอเรมกอตงโรงเรยน

โรงเรยนราชประชานเคราะห ๒๙ เปนหนงในโรงเรยนราชประชานเคราะหทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจดตงขน เพอพระราชทานโอกาสทางการศกษาแกผดอยโอกาสทางการศกษา และพฒนาทกษะการด�าเนนชวต

ในชวงแรกของการกอตง โรงเรยนตองประสบปญหาหลายประการ ทส�าคญคอการขาดแคลนคร ท�าใหครไมครบชน เนองจากรฐบาลมนโยบายควบคมก�าลงคนภาครฐท�าใหไมไดรบการจดสรรอตราก�าลง และยงขาดครในกลมสาระทหายาก เชน วทยาศาสตร คณตศาสตร เคม ฟสกส เปนตน อกทงครสวนมากบรรจใหม จงขาดประสบการณในการจดกจกรรมการเรยนการสอน ตลอดจนขาดแคลนสอเทคโนโลย

ส�าหรบใชในการจดการเรยนการสอน

โรงเรยนจงพฒนาและสงเสรมการเรยนการสอนโดยใชระบบการเรยนการสอนทางไกลผานดาวเทยม สงผลใหนกเรยนมความรความเขาใจในเนอหาสาระการเรยนรในกลมรายวชาตางๆ อนสงผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

ส�านกในพระมหากรณาธคณ... รวมด�าเนนงานสนองพระราชปณธาน ผม พรอมทงคร และนกเรยน ลวนส�านกในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงตรากตร�าพระวรกายพฒนาประเทศดานตางๆ เพอชวยเหลอปวงชนชาวไทยใหมความกนดอยด โดยเฉพาะโครงการศกษาทางไกลผานดาวเทยม ซงไดชวยใหพสกนกรทกหมเหลา ไมวาจะเปน

252

ผดอยโอกาสหรออยชนบทหางไกล ไดมโอกาสรบการศกษาอยางเทาเทยมกนในทกพนท นบเปนพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมได โรงเรยนราชประชานเคราะห ๒๙ จงไดรวมด�าเนนงานสนองพระราชด�ารและพระราชปณธานโดยเปนทปรกษาใหกบโรงเรยนทเขาโครงการฯใหม เพอให ค�าแนะน�าในเรองตางๆ

โรงเรยนราชประชานเคราะห ๒๙ ขอเชญชวนชาวไทยทกคนไดโปรดรวมใจกนสนองพระราชด�าร รวมกนท�าความด มความรก ความสามคค และรวมกนถวายพระพรขอใหพระองคทรงพระเจรญยงยนนาน

๗.๑.๔นางสาวสวมลกณะจนทร เจาหนาท e-Learning มลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยมอดตนกศกษาเรยนมลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงดแลเดกนกเรยนอยางใกลชดโดยพระราชทานอปกรณการเรยนและเครองใชทจำาเปนใหเดกดอยโอกาสทโรงเรยนราชประชานเคราะหทกปรวมทงพระราชทานทนการศกษานกเรยนทกคนกลาวเปนเสยงเดยวกนวาซาบซงในพระมหากรณาธคณททรงชวยใหเดกในพนทชนบทหางไกลไดรบการศกษาตามมาตรฐานอยางเทาเทยมและทวถงกนอยางแทจรง

เดกดอยโอกาสและหางไกล... ไดเรยนกบ “ครต” ครคณภาพและไดมาตรฐาน

ครอบครวดฉนอยทจงหวดแพร เราอยกนอยางแรนแคน เมอส�าเรจชนมธยมศกษาปท ๓ ไดสมครเรยนตอทโรงเรยนราชประชานเคราะหท ๒๕ จงหวดแพร ดฉนโชคดทไดรบโอกาสน จงไดเรยนกบ “ครต” ทถายทอดการเรยนการสอนจากโรงเรยนวงไกลกงวล นกเรยนทกคนกลาวเปนเสยงเดยวกนวาซาบซงในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงชวยใหลกหลานและเดกในพนทชนบทหางไกล ไดรบการศกษาตามมาตรฐานอยางเท าเทยมและทวถงกนอยางแทจรง

นกเรยนจากโรงเรยนปลายทางจะไดเรยนพรอมๆ กบโรงเรยนวงไกลกงวลซงเปนโรงเรยนตนทาง ในบรรยากาศเดยวกน โดยมครทโรงเรยนคอยดแลอยดวย นกเรยนใน

253

โรงเรยนปลายทางจะคนเคยกบนกเรยนตนทางเสมอนเปนเพอนหองเดยวกน หากมขอสงสยสามารถถามคณครทโรงเรยน หรอฝากค�าถามและสงผลงานใหครตชวยตอบหรอตรวจในการเรยนครงตอไปได ท�าใหเดกปลายทางดใจทผลงานไดออกโทรทศน ระบบการศกษาทางไกลฯ... สรางวนย ความรบผดชอบ

มคนชอบถามวาเรยนผานโทรทศนมความรสกอยางไร แตกตางจากการเรยนกบครในหองเรยนหรอไม ส�าหรบตวเอง ในชวงแรกตองปรบตวอยระยะหนง แตเมอปรบตวไดแลวกลบรสกวาการเรยนแบบนด เนองจากเราไดฝกใหเปนคนมวนย มความรบผดชอบสง และทส�าคญคอ ไดสรางทกษะการจบประเดน และสรปใจความส�าคญ เรยนจบแลวยงน�าทกษะนมาใชในการท�างานไดอก

นอกจากน ทางโรงเรยนไดนอมน�าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนหลกสตรการเรยนการสอน จงไดซมซบและนอมน�ามาปฏบตจนทกวนน ซงเปนสงทดฉนคดวาไดกลอมเกลาใหดฉนใชชวตเปน รจกจดสรรชวต ขยน ประหยด อดออม มความกตญญกตเวทตอผมพระคณ

พระองคทรงดแลนกเรยนอยางใกลชด

ภมใจมากทเปนเดกดอยโอกาสแตกลบไดรบโอกาสเรยนในโรงเรยนทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชด�ารใหจดตง ตลอดชวตทเตบโตมา ดฉนไดรบโอกาสมากมายทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทาน ตงแตเปนนกเรยนในโรงเรยนราชประชานเคราะห พระองคทรงดแลเดกนกเรยนอยางใกลชด โดยทกปจะพระราชทานชดนกเรยน และอปกรณการเรยนการสอนอนๆ แมแตสบ และยาสฟน รวมทงทนการศกษาผานทางมลนธฯ

ดวยส�านกในพระมหากรณาธคณ... ท�างานทมลนธฯ เปนตนแบบทดแกเดกๆ

นบเปนพระมหากรณาธคณอนลนพน ทดฉนไดมโอกาสเขาเฝาฯ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอยางใกลชด เพอรบพระราชทานเขมราชประชานเคราะห เนองจากเปนนกเรยนทนของมลนธราชประชานเคราะห ทไดเกยรตนยมอนดบหนง และขณะนก�าลงศกษาตอระดบปรญญาเอก โดยไดรบทนจากมลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม

ดวยส�านกในพระมหากรณาธคณ ขณะศกษาในระดบปรญญาโทจงมาท�างานทมลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม ดฉนประทบใจและซาบซงในพระมหากรณาธคณของพระองคเปนอยางยง

254

จงขอถอโอกาสนเชญชวนทกทานรวมกนปฏบตตามแนวพระราชด�าร เพอชวยกนพฒนาตนเอง ครอบครว และประเทศชาตใหมความเจรญมนคง

๗.๑.๕นางสาวจนทรดวงคสวสด นตกร ส�านกงานคณะกรรมการการเลอกตง (กกต.) อดตนกเรยนมลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม

ดวยพระวสยทศนอนยาวไกลของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดชวยใหจนทรด วงคสวสดซงมาจากครอบครวผดอยโอกาสในถนทรกนดารไดมโอกาสเรยนตอในโครงการการศกษาทางไกลผานดาวเทยมดวยทนของมลนธราชประชานเคราะหทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระราชทานพระราชทรพยใหจดตงขนจนประสบความสำาเรจและปจจบนมงานทำาทมนคงเธอกลาววารสกสำานกในพระมหากรณาธคณทเหมอนชบชวตใหมใหกบเธอ

เรยนทโรงเรยนราชประชานเคราะห ผานระบบการศกษาทางไกลผานดาวเทยม

ครอบครวของดฉนมอาชพท�านา ไมมทดนท�ากน หลงจากส�าเรจการศกษาชนมธยมศกษาปท ๓ แลว ไดรบทนเขาศกษาตอทโรงเรยนราชประชานเคราะห ๒๙ จงหวดศรสะเกษ ซงจดการเรยนการสอนตามโครงการศกษาทางไกลผานดาวเทยมตงแตชนมธยมศกษาปท ๔ - ๖ ดฉนเรยนสายวทย-คณต ตองใชเครองมอในการทดลอง โรงเรยนวงไกลกงวลจะแจงลวงหนาวาจะมการทดลองเรองอะไร และตองเตรยมอปกรณอะไรบาง เมอถงชวโมงเรยน นกเรยนตองเตรยมวสดอปกรณใหพรอม และท�าการทดลองไปพรอมกบโรงเรยนวงไกลกงวล โดยมคณครก�ากบดแล ในแตละปนกเรยนจะไดรบคมอการเรยนตามระบบการศกษาทางไกลผานดาวเทยม ซงโรงเรยนจะจดตารางเรยนตามคมอใหสอดคลองกบการเรยน การสอนของโรงเรยนวงไกลกงวล เมอโรงเรยนตนทางสงสญญาณวชาใด โรงเรยนปลายทางจะปรบแผนการเรยนใหตรงกน ในบางวชาทมอาจารยประจ�ากสามารถเรยนกบครของโรงเรยนโดยไมตองเรยนผานระบบทางไกลได เชน วชาพลศกษา วชาโครงงาน ซงเปนการเรยนภายนอกหองเรยน

สอนใหมวนย... ตรงตอเวลา ตงใจ ขยน และอดทน

นกเรยนทเรยนกบ “ครต” รสกสนกกบการเรยน เพราะคณครมเทคนคการสอนใหเดกสนใจ และมอปกรณและสอการสอนครบครน ทส�าคญคอ คณครมความเชยวชาญในเรองทสอน

255

แตนกเรยนจะตองมวนย เชน การตรงตอเวลา ตงใจ ขยน และอดทน ถาไมเขาใจจะไมสามารถปะตดปะตอเรองราวได โดยเฉพาะเดกนกเรยนเลกๆ คณครทดแลในหองเรยนจะตองคอยก�ากบดแลเอาใจใส เมอมขอสงสย บางครงคณครจะชวยคนหาค�าตอบมาให หรอคนควาจากสอในหองโสตทศนศกษา ซงอดวดโอไวทกวชา โดยสามารถเลอกมาดยอนหลงได

ไดทนเรยนตอปรญญาตรและไดงานทมนคง

ภายหลงจากจบชนมธยมศกษาปท ๖ ได ทนของโรงเรยนราชประชานเคราะห เพอศกษาตอทคณะนตศาสตร สาขาบรหารงานยตธรรม มหาวทยาลยเกษมบณฑต เมอส�าเรจการศกษาไดท�างานทมหาวทยาลยนเปนเวลา ๔ ป จากนนสอบไลไดเนตบณฑตไทยและเรยนส�าเรจภายใน ๑ ป จงไดเปลยนต�าแหนงจากเจาหนาทเปนอาจารยประจ�าวชาคณะนตศาสตรอย ๓ ป ตอมาในป ๒๕๕๓ สอบบรรจเปนขาราชการในต�าแหนงนตกรทส�านกงานคณะกรรมการการเลอกตง (กกต.)

พระมหากรณาธคณ... พระราชทานการศกษาเปนสมบตอนล�าคา

จากการเรยนดวยระบบการศกษาทางไกลผานดาวเทยม ท�าใหตองมวนยตอตนเอง เพราะถาขาดวนยเพยงวนเดยว จะตอไมตด ตองบงคบตนเองอานหนงสอลวงหนา เตรยมอปกรณการเรยนใหครบและจดบนทกใหทน ซงไดน�าประสบการณทไดรบจากโครงการศกษาทางไกลผานดาวเทยมมาใชในการท�างานดวย ถาไมมโรงเรยนหรอทนของมลนธราชประชานเคราะห หรอโครงการการศกษาทางไกลผานดาวเทยม กยง

ไมทราบวาทกวนนชวตของดฉนจะเปนอยางไร จงนบเปนพระมหากรณาธคณเปนลนพน

พระมหากรณาธคณทในหลวงมพระราชด�ารเกยวกบการศกษาทางไกลผานดาวเทยม ชวยแกไขปญหาการขาดแคลนครในพนท หากสามารถจดการศกษาทางไกลผานดาวเทยมไดในทกพนท จะชวยปดชองวางการศกษาระหวางพนททขาดแคลนในถนทรกนดารกบในเมองใหญ เปนการใหโอกาสทางการศกษาแกเดก จากครและสอทมคณภาพ รวมทงปลกฝงวนยใหแกนกเรยนตงแตชนอนบาล น�าไปใชในการศกษาระดบทสงขน ชวยยกระดบมาตรฐานคณภาพการศกษาใหทดเทยมกนทกโรงเรยน เดกจง ไมตองขวนขวายไปสอบเขาโรงเรยนทมชอเสยงในเมองใหญ หรอตองไปเรยนพเศษเพมเตม

ในโอกาสน จงใครขอเชญชวนทกทานรวมเผยแพรพระเกยรตคณของพระองค ดวยการท�าความด ตงมนอยในระเบยบวนย ขยน อดทน ศกษาหาความร เพอรวมกนพฒนาประเทศชาตของเราสบไป

256

๗.๒ โรงเรยนพระดาบส… พฒนาอาชพใหเปนคนเกงและด

๗.๒.๑นายประยรเหลานพนธ ประธานกรรมการบรษท แอล ดบบลว เอน ออฟโรด จ�ากด และโรงงานเหลาวฒนาคอนโซล โรงงานเหลาวฒนาออโต โรงงานเหลาวฒนากรป อดตนกเรยนโรงเรยนพระดาบส

นายประยรเหลานพนธจากเดกยากจนทตองทำางานแบกหามไดเขาเรยนวชาชางยนตในโรงเรยนพระดาบสและใชความรประกอบอาชพจนสามารถพลกผนชวตเปนเจาของธรกจขนาดใหญดวยสำานกในพระมหากรณาธคณและพระเมตตาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงชวยเหลอพสกนกรผดอยโอกาสใหมความรในการประกอบอาชพเสมอนทรงใหคนเบดและสอนวธตกปลาใหสามารถหาปลาเปนอาหารไดตลอดไปจงไดต งปณธานปฏบตตามแนวพระราชดำารใชความรและประสบการณทไดรบจากโรงเรยนพระดาบสตอบแทนพระมหากรณาธคณ

โรงเรยนพระดาบส... ชวยพลกชวต น�าความฝนสความจรง

ผมเกดในครอบครวทยากจนในอ�าเภอบานแพว จงหวดสมทรสาคร ในป ๒๕๒๗ เมอผมอาย ๑๖ ป ไดทราบประกาศจากทางโทรทศนวาโรงเรยนพระดาบสเปดสอนวชาชาง โดยไมตองเสยคาใชจายใดๆ จงสมครเขาเรยนแตไมไดรบการเรยกตว ในวนมอบตวจงตดสนใจเดนทางไปรอ หวงวาคงม ผสละสทธ เหมอนโชคชวย เพราะมผสละสทธจรงๆ ผมจงไดรบโอกาสส�าคญในการเรยนวชาชางยนต ทชวยพลกฟนชวต และชวยท�าความฝนใหเปนจรง รวมทงไดเรยนรหลกธรรม ซงน�ามาใชในการด�ารงชวตจนถงทกวนน

อาจารยอาสา… ผเสยสละและฝนลกพระดาบสใหเปนเพชร

อาจารยทสอนพวกเรา เปนอาจารยทอาสาสมครมาถายทอดความร และประสบการณ ทานทมเททงแรงกายและแรงใจ เสยสละทงเวลาและทรพยสน เพอใหพวกเราไดความรในวชาชางอยางแทจรง จนพวกเราคดวาทานรกพวกเราเหมอนลกของทาน เชน สละเวลาสวนตวมาสอนขบรถตอนต ๔ ตดตอหางานมาใหลกศษย เพอฝกฝมอและสรางรายได อาจารยสอนเสมอวาเงนทพวกเราใชในการเรยนตามหลกสตรน คนทงประเทศอยากไดรบ แตไมมโอกาส พวกเราโชคดกวาเขา ควรใชประโยชนใหสงสด ท�าใหพวกเราตดเปนนสย พยายามใช

257

เงนและสงของทกอยางใหเกดประโยชนสงสด ตระหนกถงคณคาของวสดอปกรณทกชน ทานยงสอนใหชวยเหลอตนเอง ฝกความอดทน มความละเอยดรอบคอบ รอบรทกเรองในงานทท�า และสามารถพฒนาตอได อาจารยพยายามเจยรนยใหพวกเราเปนเพชรน�าหนง หรออยางนอยจากดนธรรมดาใหกลายเปนดนทใชท�าเครองเบญจรงคทมคณคา ผมและพวกเราทกคนจงรกอาจารยมาก ปฏบตตามหลกการสอน... สรางฐานอาชพทมนคง

โรงเรยนพระดาบสมหลกการสอนทส�าคญ ๔ ประการ คอ หนง ตองท�าใหได สอง ตองท�าใหไดด สาม ตองท�าใหไดเรวขน และส ตองถายทอดใหผอนท�าได แลวจงมงท�างาน เรยนร และพฒนาในสวนอนตอไป และประการส�าคญ เมอเรยนจบแลวตองสามารถประกอบอาชพ และไมเปนภาระของสงคม

จากการฝกฝนตนเองตามหลกการเหลาน ท�าใหผมสามารถพฒนาขนเปนหวหนาชางไดใน ระยะเวลาสนๆ เมอเขาท�างานในอซอมรถแหงหนง เนองจากมความรบผดชอบสง ท�างานจนเปนท ไววางใจจากเจาของอ ผมตระหนกตามทอาจารย พร�าสอนเสมอวาเมอมหนาทเรยนตองเรยนใหเตมท เมอท�างานตองท�างานอยางจรงจงใหรอยางละเอยด รอบคอบทสด เพอถายทอดใหคนอนท�าได

และมาท�างานแทนเรา และเรามความพรอมทจะรบงานใหมตอไป

ประยกตใชหลกการทรงงานและความรจากโรงเรยนพระดาบสบรหารธรกจ

ภายหลงท�างานอยทอซอมรถประมาณ ๕ – ๖ ป จงตดสนใจลาออก โดยมเงนตดตวอยประมาณ ๔๐,๐๐๐ กวาบาท น�าเงนไปลงทนท�าธรกจผลตอปกรณตกแตงรถยนต แตไมประสบความส�าเรจและขาดทน จงเดนทางกลบบาน พอไดใหก�าลงใจและใหขอคดวาควรพยายามคนหาสาเหต และหาทางแกไขกอนจะลมเลกไปท�าอยางอน การท�าธรกจตองใสใจ ทมเท มสตเรยนรปญหาและหาทางแกไขใหได ธรกจจงจะอยรอด และทส�าคญสนคาทเราท�าจะตองมคณภาพดกวาคแขง เพอสรางอ�านาจตอรองดานราคาได

ผมเรมท�ากจการอกครง โดยประยกตใชหลกการทรงงานของในหลวง บรหารงานดวยระบบประชาธปไตย เปดกวางในการรบฟงความคดเหน และศกษาทดลองจนรจรง เพอใหสามารถ น�าไปปฏบตไดอยางเปนรปธรรม รวมทงน�ากฎระเบยบและหลกการทไดเรยนรจากโรงเรยนพระดาบส และขอคดของพอมาประยกตใช จนสามารถขยายกจการและตงบรษทผลตชนสวนประกอบรถยนตรายใหญ ๑ ใน ๑๐ ของประเทศซงผลตเพอจ�าหนายใหกบดเลอรขายรถยนตทวประเทศ และตลาดตางประเทศ

258

การพฒนากจการของบรษทนน ผมจะพฒนาผลตภณฑใหมๆ ขนเสมอ โดยจะเรยนรกบระบบงานในสวนนนๆ อยางลกซงในทกขนตอนจนมความช�านาญ แลวจงถายทอดใหลกนองดแล จนสามารถบรหารจดการภายในตวเองได ดงนน ผมจงตงแผนกใหมขนเรอยๆ เพอกระจายความเสยง เปนผใหและตอบแทนสงคม... ดวยส�านกในพระมหากรณาธคณ

ผมส�านกในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอย หวทไดพระราชทานพระราชทรพยใหจดตงโรงเรยนพระดาบสขน ดวยพระเมตตาของพระองคทมพระราชประสงคชวยเหลอพสกนกรผดอยโอกาส ซงแมจะไมมวฒการศกษา หรอเปนผพการ แขนขาขาด กยงสามารถเขารบการศกษา และน�าความรมาประกอบอาชพชาง หาเลยงตนเองและครอบครว และไมเปนภาระแกสงคม ผมคดวาโครงการพระราชด�ารเปรยบเสมอนแสงเทยนทประชาชนทงหลายควรรวมกนตอเทยน นอมน�ามาปฏบตเพอใหแสงเทยนนนสองสวางไปทวทงประเทศ ผมจงนอมน�าแนวทางดงกลาวมาปฏบต โดยพยายามเปนผใหแกสงคมเมอมโอกาส เชน บรจาคเงนชวยเหลอ จดหาเครองมอและอปกรณการเรยนการสอนมอบใหแกโรงเรยนพระดาบส ชวยฝกอาชพ สรางงานใหแกคนในทองถน และทกครงทเหนรถเสยขางทาง ผมจะเขาไปใหความชวยเหลอ เพอใชความรและประสบการณทไดจากโรงเรยนพระดาบสตอบแทนสงคม แมจะเปนเพยงเสยวเลกๆ แตหากทกคนรวมกน เชอวาจะสามารถขยายผลเปนวงกวาง อนจะน�าพาใหสงคมไทยสความสขอยางรมเยนสบไป

๗.๒.๒นายอบดลเลาะแวฮามะ ผชวยครฝายปกครอง โครงการฝกอาชพจงหวดชายแดนภาคใต ตามแนวทางโรงเรยนพระดาบส ศษยเกาโรงเรยนพระดาบส

“ประเทศไทยโชคดทมในหลวง...พระองคทรงเปนพระผใหอยางแทจรง”อบดลเลาะแวฮามะกลาววาเปนประโยคทถกตองทสดเขาไดรบโอกาสเขาเรยนในโรงเรยนพระดาบสทมพระราชดำารใหจดตงขนจนสามารถมอาชพทภาคภมใจเขาจงตงใจแนวแนวาทจะเปนคนดและพยายามอยางดทสดในการพรำาสอนเยาวชนภาคใตใหเปนคนดเพอพอของแผนดนททรงงานหนกมากเพราะทรงเปนหวงพสกนกรและทรงทำาทกอยางใหประชาชนทกภาคสวนมความสข

สงทไดเรยนรจากโรงเรยนพระดาบส... มคณคาและมความหมายมาก

ผมเปนชาวจงหวดยะลา หลงจากจบชนมธยมศกษาปท ๓ ไมมโอกาสศกษาตอเพราะขาดทนทรพย จงชวยแมคาขายอยประมาณ ๓-๔ ป ไดทราบจากญาตวา “โรงเรยนพระดาบส” เปดสอนวชาชพชางฝมอตางๆ โดยไมตองเสยคาใชจาย จงตดสนใจสมครเขาเรยน

259

เรยนอย ๒ เดอน เรมเขาใจในจดประสงคของโรงเรยนทฝกฝนนกเรยนอยางเครงครด ใหเปนคนมวนย ขยน ซอสตย อดทน และยดมนในกฎระเบยบของสงคม วชาชวตทฝกอยนนมคณคาและมความหมายมาก นอกจากน การไดอยรวมกนท�าใหเกดความเขาใจซงกนและกนมากขน โดยเฉพาะอยางยง ชวยลดอคตเรองลทธศาสนา จากทเมอกอนเคยคดวา เมอนบถอศาสนาทตางกนจะอยรวมกนไมได ผมตระหนกแลววาไมจรง ทกศาสนามจดหมายเดยวกน เพยงแตเสนทางทจะเดนไปจดหมายนนแตกตางกน

เมอเรยนวชาชางขนพนฐานครบ ๓ เดอน จากนนอก ๖ เดอน เปนการเรยนวชาเฉพาะ คอ เกษตรพชไรพชสวนตามทผมเลอก ไปฝกปฏบตจรงทโครงการลกพระดาบส จงหวดสมทรปราการ จากนนจงไปฝกงานในโครงการหมอนไหมของสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ ทจงหวดประจวบครขนธ เพอเรยนรการปลกพชชนดตางๆ

ภมใจยง... ไดรบพระราชทานประกาศนยบตรจากสมเดจพระเทพฯ

เมอจบหลกสตร ผมกลบมาทโรงเรยนพระดาบสเพอเตรยมตวรบพระราชทานประกาศนยบตรจากสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ซงผมร สกภาคภมใจและส� านกในพระมหากรณาธคณเปนลนพนทไดรบพระราชทานโอกาสเขาเฝาฯ

ผมเรมชวตการท�างานดวยการเปนผชวยครฝายปกครอง ในโครงการฝกอาชพจงหวดชายแดนภาคใต ตามแนวทางโรงเรยนพระดาบส ซงตงอยในศนยศกษาและพฒนาชมชน จงหวดยะลา ผมพยายามถายทอดวชาการใชชวตทไดเรยนรมาใหแกรนนองอยางเตมความสามารถ และเครงครดในการฝกฝนใหทกคนเปนคนด

ประเทศไทยโชคดทมในหลวง... พระองคทรงเปนพระผใหอยางแทจรง

ผมส�านกในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจ าอย หว ทมพระราชด�ารใหจดตงโรงเรยนพระดาบสขน ถาไมมโรงเรยนพระดาบสกคงไมมผมมานงตรงน ทกลาวกนวา “ประเทศไทยโชคดทมในหลวง” ถกตองทสด จงไมแปลกเลยทในหองผมมพระบรมฉายาลกษณของพระองคจ�านวนมาก เมอไดศกษาเกยวกบการทรงงานของพระองค ยงท�าใหผมซาบซงในพระมหากรณาธคณทพระองคทรงเปนพระผใหอยางแทจรง ผมจงนอมน�าหลกการทรงงานของพระองค

260

มาปฏบต โดยอนดบแรกคอ “การให” พระองคทรงเปนถงพระมหากษตรยยงทรงงานหนกขนาดน ท�าไมเราจะท�าเพอพระองคไมได ซงผมจะพยายามท�าใหดทสด

นอกจากน ผมมค�าถามในใจทอยากถามคนไทยวาท�าไมตองทะเลาะกน ทงทพระองคทรงเปนหวงพวกเรา ผมคดวาพระองคคงไมมพระราชประสงคอะไรมากไปกวาความสามคคของคนในชาต ผมจงตงใจแนวแนวาจะตองเปนคนด และพยายามอยางดทสดในการพร�าสอนเยาวชนภาคใตใหเปนคนด มจตส�านก และจงรกภกดตอชาต ศาสนา และพระมหากษตรย มความรความเขาใจอยางถกตองและถองแทในสถาบนพระมหากษตรย โดยเรมจากจดเลกๆ ในเยาวชนภาคใต และใหเขาเหลานคอยๆ สานตอ เพอพอของแผนดนททรงท�าทกอยางเพอใหประชาชนทกภาคสวนมความสข ผมจงขอถอโอกาสนเชญชวนทกทานตงใจรวมท�าความดเพอในหลวงของเรา

๘.มลนธราชประชานเคราะหฯ...สงเคราะหประชาชนผประสบภยและดอยโอกาส

มลนธราชประชานเคราะห ในพระบรมราชปถมภไดมอบทนพระราชทานการศกษาสงเคราะหตอเนองแกนกเรยนก�าพราทครอบครวประสบสาธารณภยตางๆ ซงคณะท�างานจดท�าหนงสอฯ ไดมโอกาสสมภาษณผทเคยไดรบทนพระราชทานทประสบความส�าเรจในชวตอยางดยง นอกจากน ไดรวมเดนทางไปกบคณะของมลนธฯ ทไปชวยเหลอและแจกถงยงชพพระราชทานแกผประสบอทกภย ๖ อ�าเภอ ในจงหวดนครปฐม รวมจ�านวน ๔,๐๐๐ ครอบครว เมอวนท ๒๑ ตลาคม ๒๕๕๔

ผไดรบทนพระราชทานและประชาชนทมารบถงยงชพพระราชทานตางส�านกในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเปนลนพน ดงค�าบอกเลาของประชาชนบางสวน ดงน

261

๘.๑ รองศาสตราจารยดร.คณหญงอารมณฉนวนจตร อดตรองอธการบดมหาวทยาลยรามค�าแหง ฝายวทยบรการเฉลมพระเกยรต จงหวดตรง

เมอป๒๕๐๕ไดเกดมหาวาตภยทแหลมตะลมพกจงหวดนครศรธรรมราชครอบครวของรองศาสตราจารยดร.คณหญงอารมณ ฉนวนจตรประสบภยจนสนเนอประดาตวขณะนนทานกำาลงศกษาอยช น มธยมศกษาปท๔ไดกลายเปนเดกดอยโอกาสเมอเรยนจบชนมธยม ศกษาปท๕ตองหยดเรยนเพอทำางานเกบเงนอก๓ปจงเดนทางเขากรงเทพฯ เพอศกษาตอตามความใฝฝน เมอไดรบพระราชทานทน การศกษาจากมลนธราชประชานเคราะหฯอนเปนจดเรมของอนาคตทสดใส ตอมาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดพระราชทานเงน สวนพระองคใหยมเพอศกษาตอในระดบปรญญาเอกจนประสบความสำาเรจอยางสงในการทำางานทงนเพราะพระมหากรณาธคณทพระองค

“ทรงเปนยงกวาพอ”ทรงยนพระหตถชวยเหลอผทตกทกขไดยาก เดอดรอนทกคนใหดแลตวเองได มความสขและไมเปนภาระของสงคม

ไดรบพระราชทานทนการศกษาจากมลนธราชประชานเคราะหฯ

ภายหลงจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มพระบรมราโชบายใหตงมลนธราชประชานเคราะหฯ คณหญงอมพร มศข ประธานกรรมการฝายการศกษาสงเคราะห ไดสบหาผประสบภยทตองการศกษาตอ เพอใหทนการศกษา จนกระทงป ๒๕๑๑ ระหวางดฉนศกษาอยชนปท ๒ คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปากร ไดรบพระราชทานทนการศกษาจากมลนธฯ จนจบปรญญาตร รสกวาตนเองโชคด มวาสนา มความอบอน เกดก�าลงใจในการศกษาเลาเรยน เพราะรวาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงหวงใย ดงนน เมอจบปรญญาตร ความคดแรกคอ ตองการท�างานสนองพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ซงขณะนนพระองคทรงสงเสรมใหชาวเขาปลกพชเมองหนาวทดแทนการปลกฝน โดยไมมใครเขาใจวาเหตใดพระองคจงทรงสนพระราชหฤทยพระราชทานความชวยเหลอแกชาวเขาในขณะทชาวไทยยงทกขยาก แตตอนนเราทกคนเขาใจแลววา พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระวสยทศนกวางไกล หากปลอยใหชาวเขาด�ารงชพดวยการถางปาปลกฝนแลว นอกจากไมจะหมดปา จนเกดปญหาเกยวกบตนน�าล�าธารแลว ยงจะประสบปญหาฝนทเปนพชเสพตดดวย ดฉนสอบเขาท�างานทกองสงเคราะหชาวเขา กรมประชาสงเคราะห ท�างานในต�าแหนงพนกงานสงเคราะหชาวเขาฝายการศกษา อยบนดอยมเซอ จงหวดตาก และดอยแมเหาะ จงหวดแมฮองสอนเกอบ ๒ ป

262

พระราชทานเงนสวนพระองคใหยม เพอศกษาระดบปรญญาเอก

ตอมา ไดฟงพระราชกระแสของพระองควา ครเปนอาชพทบ�าเพญบญ หากสอนนกเรยน ๓๐ คน ถาเขาท�าตามทเราสอนเพยง ๕ คน กไดกศลแลว ดฉนจงตดสนใจรบราชการเปนอาจารยทมหาวทยาลยรามค�าแหง ตอมาไดลาศกษาตอในระดบปรญญาโททประเทศสหรฐอเมรกา โดยท�างานระหวางเรยนจนส�าเรจการศกษา หลงจากกลบมารบราชการ ๕ ป มความปรารถนาจะศกษาตอในระดบปรญญาเอก ปแรกของการเรยนนาจะหนกหนาเกนกวาจะท�างานไปดวยเรยนไปดวยได จงท�าหนงสอขอยมเงนจากมลนธราชประชานเคราะหฯ เพอใชศกษาใน ๑ ปการศกษาแรกเทานน แตเนองจากมลนธฯ ไมมระเบยบการใหกยม จงไมสามารถยมเงนได

แตแลวเหตการณทไมคาดคดกเกดขน เมอความทราบถงพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดโปรดเกลาฯ พระราชทานเงนสวนพระองค เพอสนบสนนการศกษาของนกเรยนมลนธฯ อยางถงทสด ซงไดสรางความปลมปตยนดและเปนขวญเปนพลงใจใหแกดฉนเปนอยางยงอกวาระหนง

ทรงเปนยงกวาพอ... ทรงดแลทกขสขทงปวง

เมอจบการศกษา ดฉนไดทยอยทลเกลาฯ ถวายเงนคนเพอพระองคทานจะไดพระราชทาน ความชวยเหลอแกพสกนกรคนอนตอไป แตดวยพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมได เมอสงไปได ระยะหนง พระองคไดพระราชทานยกเงนท เหลอให นบเปนเรองทไม คาดฝน ดฉนตนตนใน พระมหากรณาธคณอนหาทสดมไดของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวท “ทรงเปนยงกวาพอ” กลาวคอ โดยทวไป พอของใครกจะเลยงลกของตน แตพระองคทรงเปนพอของปวงชนชาวไทย ทรงชวยเหลอ ผทเดอดรอนทกคน ไมใชแคเลยงดใหมชวตรอดเทานน หากแตทรงดแลไปจนถงทกขสขทงปวง บางเรองไมใชหนาทของพระองคเลย แตกทรงท�า ทรงชวยถงขนาดนน เพราะวาทรงรกษาสญญาวา จะทรงครองแผนดนดวยพระเมตตากรณาและธรรมะขออนๆ อกมากมาย เพอประโยชน เพอความสข แหงมหาชนชาวไทยโดยแทจรง

263

เมอประเทศชาตเผชญวกฤต ทรงใหขอคด เตอนสตคนไทยทกคนเพอตงรบกระแสวตถนยมทถาโถมเขามาอยางรวดเรว พระราชทาน “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ทรงแนะใหทกคนมสต รตว ใชปญญา รคด รเทาทน ใชเหตผล ยอนดตนเพอประมาณตน ใฝหาความรเปนเครองมอเลยงชพ ในขณะเดยวกนกตองมคณธรรม เพอเปนกรอบความดในการอยรวมกน นอกจากนนทรงแนะใหหาวธปองกนปญหาขอผดพลาดในทกเรองซงอาจเกดขนเปนภมคมกน

ภาคภมใจทไดรวมสรางหลกสตรและสอนวชา “เศรษฐกจพอเพยง”

ดฉนภาคภม ใจมากท ได ร วมสอนวชาเกยวกบ “เศรษฐกจพอเพยง” ซง รองศาสตราจารย รงสรรค แสงสข อดตอธการบดมหาวทยาลยรามค�าแหง เปนผรเรมใหมหลกสตรวชาความรคคณธรรม ส�าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร โท และเอกตามล�าดบ ตงแตป ๒๕๔๓ จากนนอธการบด ทกทานไดใหความส�าคญอยางตอเนอง ขณะนมหาวทยาลยฯ มกระบวนวชาเศรษฐกจ

พอเพยง ๕ กระบวนวชา และก�าหนดเปนวชาบงคบในหลกสตรระดบปรญญาตร โท และเอก เพอปลกฝง และบรณาการใหนกศกษาในระดบตางๆ ไดเขาใจและนอมน�าไปปฏบต โดยเฉพาะอยางยงหลกสตร มหาบณฑตของสาขาวชานวตกรรม ไดจดการเรยนรส�าหรบนกศกษาทเปนครทวประเทศ คอกระบวนวชาเศรษฐกจพอเพยงกบการจดการเรยนรสชมชน

ในการสอนวชาเศรษฐกจพอเพยงนน จะอญเชญพระบรมราโชวาทของพระองคใหนกศกษาไดเขาใจวา พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงตองการจะใหคนไทยรจกคด คดเปน ท�าเปน และแกปญหาเปน โดยพระองคทรงท�าใหด เชน ทรงน�า “เกษตรทฤษฎใหม” เปนตวอยางในการบรหารจดการทดนทาง การเกษตรวา มทดนเพยงเลกนอยจะอยไดอยางไร ซงคนทกสาขาอาชพสามารถน�าวธคดไปปรบใชกบ ตวเองในเรองอนๆ ได ขอแตรจกคด และเรมทตวเองกอน

จะท�าธรกจกน�าไปใชไดโดยใชหลกการ หลกคดเหมอนกน ทรงประหยดในเรองไมจ�าเปน หากเรองใดจ�าเปนทรงสอนไมใหตระหน ยกตวอยาง ทรงลงทนสรางแกมลง ขดคลองใหชาวชมพรแกปญหาน�าทวมไดจนทกวนน ในขณะททรงขดคลองลดโพธใหชาวสมทรปราการรบปญหามหาอทกภยป ๒๕๕๔ ไดอยางนาอศจรรย

264

ท�าหนาทสอนตอไป... ใหคนไทยรซงถงพระมหากรณาธคณ

ดฉนเกษยณอายมา ๖ ปแลว แตยงคงเปนอาจารยพเศษใหแกมหาวทยาลยรามค�าแหง หลายคนถามวา ท�าไมยงท�างานอย เมอลองนกถงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษาแลว ยงทรงงานอย และไมเคยทรงหยด แลวเราเปนใคร ดฉนไดรบพระมหากรณาธคณจากพระองค ท�าใหมชวตทดจนมวนนได ดงนน จงอยาก จะท�างาน โดยไมตองมใครเหนวา เราท�าอะไรและแมวา งานทางดานการศกษาจะใหผลชามาก แตดฉนยนดทจะท�างานน สอนนกศกษาตอไป โดยอญเชญ พระบรมราโชวาท แนวพระราชด�าร และสงทพระองคไดทรงปฏบตมาแลวและเหนเปนรปธรรม เปนตวอยางใหคนทเขาไมทราบ ไมเขาใจ ไดทราบ ไดเขาใจ โดยเฉพาะลกศษยทเปนคร เขาจะไดสอน ลกศษยตอๆ ไป เพราะยงมคนไทยจ�านวนมากไมรจรงๆ วาพระเจาอยหวทรงท�าอะไรใหประเทศชาตและประชาชนบาง เมอไมรกขาดขอมลในการรบฟง จงเปนหนาทของคนไทยทกคนทจะชวยกนพดความจรงเกยวกบพระองคทาน

ชวตจะมแตความสขและร�ารวย หากรจกค�าวา “พอเพยง”

ส�าหรบชวตดฉน พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเปนผให ทรงเตมเตมในสวนทขาด พระราชทานขวญและก�าลงใจดวยพระเมตตา ทรงประกนความปลอดภยแกชวต เพราะรวาทกยางกาวทเดนไป ไมโดดเดยว แตมผทคอยสนบสนนและเปนหวงอยางจรงใจ ดฉนหวงเหลอเกนวาคนไทยทกหมเหลาทไดรบพระมหากรณาธคณ อยางนอยกไดรบพระราชทานแนวพระราชด�ารตางๆ ททรงคณคา โดยเฉพาะอยางยงปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง อยากใหคนไทยทกคนทดลองปฏบตดวยตวเอง แมเพยงเรองใดเรองหนง กจะเหนผล เมอนนทานจะเขาใจ และซาบซงถงน�าพระราชหฤทยทพระองคทรงมตอพวกเรา ดฉนพบดวยตวเองวาชวตประสบผลส�าเรจ แมวาจะไมร�ารวย แตกมความสข เพราะมความพอเพยง ดฉนรวยตงแตรสกวา “พอ”

ดฉนจะยงคงท�างานสนองพระมหากรณาธคณไปจนกวาชวตจะหาไม จะไมท�าใหผอญเชญพระมหากรณาธคณมาสดฉนผดหวง ทานผนนคอนายกมลนธราชประชานเคราะหฯ ทานขวญแกว วชโรทย และประธานกรรมการบรหารมลนธราชประชานเคราะหฯ ทานปจจบนคอ นายกองเอก ดร.ดสธร วชโรทย ทใหเกยรตนกเรยนทนของมลนธฯ มาโดยตลอด รวมทงจะยงคงท�าหนาทดแลนองๆ ทไดรบทนพระราชทานจากมลนธฯ ซงเปนครอบครวใหญ มหวหนาครอบครวเปนหลกชย เปนทสดของชวตพวกเรา คอพระบาทสมเดจพระเจาอยหว สมาชกจ�านวนมากกวาหนงพนคนทไดรบทนพระราชทาน จากรนหนงสอกรนหนง พรอมทจะเตบโต เพอท�างานสนองพระมหากรณาธคณของพระองคเพอชาตบานเมองสบไป

265

๘.๒เสยงจากใจของประชาชน...ทไดรบถงยงชพพระราชทาน

นางบรรจงเคยงสมพนธ ต�าบลบางเลน อ�าเภอบางเลน

ดใจมากทไดรบถงพระราชทานจากในหลวง พอหลวงของเราเปนพอทดทสดแลว หาทไหนไมไดอกแลว ทรงชวยเหลอลกทกคนทล�าบาก ถาอะไรพอทเราจะชวยเหลอตวเองไดกชวยกนนะ พอเหนอยมามากแลว อะไรกตามถาแบงเบาไดลกอยากแบงเบามารบไวเอง อยากใหพระองคเปนรมโพธรมไทรของคนไทยตลอดกาลนาน ขอใหลกๆ เชอฟงในค�าสงสอนของพอ ยงตอนนเหตการณเปนแบบน พนองทกคนตองสามคคกน หนหนาเขาหากน ชวยเหลอกนถงจะรอด

นางสาวกนกพรผองแผว ต�าบลบางเลน อ�าเภอบางเลน

เวลาประชาชนล�าบาก ในหลวงจะทรงคดถงเรา ทรงเขาใจความทกขยากของเรา แลวมาชวยเราเสมอ เชนในวนนกทรงสงของมาชวยเหลอเรา หนขอกราบขอบพระคณพระองคมากคะ เวลาเรยนหนงสอมการสอนเรองคณธรรม จรยธรรม และพระราชกรณยกจในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ท�าใหหนไดเรยนรและรจกพระองค โดยเฉพาะเรองความกตญญททรงมตอสมเดจยาทรงเปนแบบอยางใหกบหนคะ และความรกททรงมตอแผนดนและประชาชน หนขอเชญชวนใหพสกนกรชาวไทยรวมกนถวายความจงรกภกด ชวยกนสรางเครอขาย คนคดด ท�าด เพอในหลวง รวมกนเสยสละเพอสวนรวมและท�ากจกรรมเพอสงคม ใหขยายวงกวางกวานคะ

นายประกตสงหพนธ ต�าบลบางเลน อ�าเภอบางเลน

ทกครงทมน�าท วมในหลวงสงคนเขามาชวยเหลอเสมอ ผมนกถงพระมหากรณาธคณทพระองคทรงมตอพสกนกร ทรงชวยใหประชาชนไดมความสขทงกายและใจ มอาชพท�ากน ผมพยายามเรยนร และศกษาพระราชด�ารสและพระบรมราโชวาท นอมน�ามาเปนแนวทางในการใชชวต ผมขอเชญชวนพสกนกรชาวไทยรวมกนถวายความจงรกภกด โดยขอใหชวยกนปลกปา ปลกตนไม ถวายเปนพระราชกศลแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวครบ ขอพระองคทรงพระเจรญ

266

นายโสภณค�าไทรแกว ต�าบลบางไทรปา อ�าเภอบางเลน

ดใจและซาบซงมากทไดรบของพระราชทานจากในหลวง ซงมประโยชนมาก เพราะชาวบานกประสบปญหาเรมขาดอาหาร ของนมคณคามากเลยครบ เปนของจ�าเปนทสดของชาวบานและทกคนอยากได ผมเปนประธานชมชน ชวยคดเลอกผเขามารบถงยงชพ เนนคนทเดอดรอนมากทสดกอน คนดอยโอกาส คนทอพยพจากบานมาอย ตามถนนหนทาง คนแก คนพการ ผมเหนพระองคทรงงานไมหยดมาโดยตลอด เราเปนประชาชนตองท�าตวใหด สรางประโยชนใหหมบานของเรา ผมวากษตรยทกประเทศในโลกไมมใครเหมอนพระองค หาไมไดอกแลว พระองค

ทรงเปนจดศนยรวมและทยดเหนยวของประชาชน ทกวนนมพระองคทรงเปนก�าลงใจ อยากใหคนไทยรกกน มความสามคค พงพากน ชวยเหลอซงกนและกน ท�าใหหมบานเราเจรญ ตองท�าตวเราใหเปนคนด หางไกลยาเสพตด ท�ามาหากน ใหประเทศชาตเราอยได รกในหลวงอยาใหพระองคเหนอย ขอพระองคทรงพระเจรญยงยนนาน

นางจ�าลองปอพรง ต�าบลคลองโยง อ�าเภอพทธมณฑล

ยายดใจมากทไดรบถงยงชพของในหลวง พระองคเปนพอหลวงมความหวงใยประชาชน ไดมโอกาสเหนในหลวงทรงงานอยางตรากตร�า ในหลวงทรงเปนพอทดมาก ทรงท�าอะไรใหประชาชนมากทสด ทงเรองน�า การเกษตร และอนๆ อกมากมาย ทรงชวยประชาชนทกอยางมาตลอด ทรงดแลประชาชนดมาก ยายรกในหลวงมาก ทบานมรปในหลวงเตมไปหมด ไปดไดเลยทบานยาย ขอใหประชาชนชวยกนรวมมอกนทกฝาย อยาทะเลาะเบาะแวงกน ยายนกถงพระมหากรณาธคณทกวนทกคน สวดมนตทกคน ขอใหในหลวงทรงมพระชนมพรรษายนยาวมากๆ อยเปนมงขวญของคนไทยตลอดไป

นายสวสดเนยมแสวง ต�าบลคลองโยง อ�าเภอพทธมณฑล ดใจและปลมใจมากครบทไดรบถงยงชพของในหลวง พระองคทรงหวง

ประชาชนมาก ทรงชวยเหลอปวงชนทกอยาง ตรากตร�าเพอคนไทย พระองคไมเคยทอดทงประชาชน ผมรกในหลวงมาก ใหผมท�าอะไรกไดทกอยางเพอใหพระองคสขสบายด และมพระชนมพรรษายนนาน เปนรมโพธรมไทรของชาวไทยตลอดไป

267

นางสาววรรณพงษมน ต�าบลคลองโยง อ�าเภอพทธมณฑล

เมอชาวบานมปญหา ในหลวงจะทรงสงคนมาชวยเหลอตลอด อยางครงนแจกถงยงชพพระราชทาน ดใจมากทไดรบ เมอนกถงในหลวง จะนกถงเศรษฐกจพอเพยง เราท�าพชไรสวนผสม แบงพนทไวปลกผกกน จะไดประหยด และไวขายเปนรายไดดวย ถาเหลอกแจกจาย เวลาท�างาน จะนกถงพระราชด�ารสและพระบรมราโชวาทของในหลวง เปนสงน�าทางชวต ท�าใหไมเหนดเหนอย เหนพระองคทรงท�าทกอยางใหเราดวยความตรากตร�า จะตงใจท�ามาหากน ขนาดพระองคอยสงขนาดนน ยงไมทรงบนเลย ท�าใหเราตองอดทน สตอไป

นางเออมพรศรศาสตร ต�าบลคลองโยง อ�าเภอพทธมณฑล

ดใจมากทไดรบถงยงชพพระราชทานจากในหลวง รกและเทดทนพระองคมาก ทพอมเหตการณอยางนแลวทรงหวงใย สงคนมา เหนในหลวงทรงงานแลวปตคะ คดวาประเทศเราดกวาประเทศอนทมพระเจาอยหวททรงงานพฒนาเพอประเทศชาต อยากเลยงลกใหดเพอในหลวงคะ ใหเขาโตมาเปนคนทมประสทธภาพของประเทศชาต อยางนอยกใหคนในครอบครวท�าความดถวายในหลวง ไมทะเลาะเบาะแวงกน นายสมชายสงขาว ต�าบลมหาสวสด อ�าเภอพทธมณฑล

รสกยนดและปลาบปลมมากเลยครบ ทในหลวงทรงหวงใยราษฎรพระราชทานถงยงชพมาใหในเวลาเดอดรอน ทรงเอาใจใสดแลราษฎรทกอยางเปนอยางด ท�าใหประชาชนมคณภาพชวตทดขน พระองคทรงท�าเพอประชาชนโดยแทจรง ทรงมพระมหากรณาธคณกบประชาชนมาก ผมรกในหลวง รกมากเลย จะเปนประชาชนทด เลยงลกใหเปนคนด เพอตอบแทนในหลวง

นางล�าพงเทยงราตร ต�าบลมหาสวสด อ�าเภอพทธมณฑล

มลนธราชประชานเคราะหฯ เปนแหงแรกทเขามาชวย ดใจมาก และรสกมก�าลงใจตอสชวตตอไป เมอนกถงในหลวง จะนกถงพระราชด�ารสททรงสอนใหอดออม มนอยใชนอย มมากกใหออมไวยามขดสน ขอใหพระองค

ทรงมพระสขภาพแขงแรง

268

นางสาวสพนดาสวสดสรเดช ต�าบลศาลายา อ�าเภอพทธมณฑล

พอเรารวาบานเราน�าทวมแลวในหลวงสงคนมาแจกถงยงชพ รสกดใจมากคะ ชวยใหรวาในหลวงทรงหวงเราคะ ถงยงชพทไดนเปนก�าลงใจใหพวกเรา เคยเหนจากสารคด พระองคทรงท�างานเหนอยมากกเพอประชาชน หนรกพระองค และจะเปนคนดเพอพระองคคะ

นายพชรนมวงไหมทอง ต�าบลล�าลกบว อ�าเภอดอนตม

ซาบซงมากครบทไดรบถงยงชพ ซงเปนของพระราชทานจากในหลวง ผมนกถงภาพทพระองคทรงงาน ทรงเยยมราษฎร พระองคไมเคยทงพสกนกรเลย โดยเฉพาะเวลาทราษฎรเดอดรอน ทรงสอนใหทกคนน�าเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนแนวทางในการด�าเนนชวต เพอความพออย พอกน ผมและภรรยาไดพยายามเรยนร นอมน�ามาใชปฏบต

นางอรทยโตรตน ต�าบลล�าลกบว อ�าเภอดอนตม

เมอไดรบของพระราชทานในวนนรสกปลาบปลม ดใจมาก จะเอาไปไวทสงๆ เอาถงเกบไวเปนทระลก เพราะพระองคทรงหวงใยประชาชน พระองคทรงเปนทนบถอมาก ทรงหวงใย มพระเมตตา และไดพระราชทานแนวพระราชด�ารทดแกประชาชน วนนจงดใจทสด ดฉนจะประพฤตตนเปนคนด น�าแนวพระราชด�ารของพระองคมาใช อยางเรองเศรษฐกจพอเพยงททรงสงสอนมา สามารถน�ามาใชไดเปนอยางด สงใดทท�าใหประหยดไมสนเปลอง กท�าตามทพระองคทรงสอน อยางพระองคยงทรงใชยาสพระทนตจนหมดหลอดเลย

นางอาภรณบญสข ต�าบลบานหลวง อ�าเภอดอนตม

มลนธราชประชานเคราะหฯ มาชวยเหลอเปนแหงแรก ยายรสกส�านกในพระมหากรณาธคณในหลวงมาก พระองคไมเคยทอดทงประชาชนเลย ทรงรกประชาชน ยายอยมาจนถงทกวนนไมเคยเหนพระองคหยดทรงงานเลย ทรงงานเพอประชาชนตลอด พระราชาอยางนหาไมไดอกแลวในโลกน

269

นายสมบตกนเกด ต�าบลทรงคนอง อ�าเภอสามพราน

ผมเปนผใหญบาน พาลกบานทถกน�าทวมมารบของพระราชทานจากมลนธราชประชานเคราะหฯ ชาวบานดใจและซาบซงในพระมหากรณาธคณมาก ผมไดน�าพระราชด�ารสในหลวงมาเปนแนวทางด�าเนนชวต โดยเฉพาะเรองความสามคค ตองสงเสรมใหเกดขนในชมชน คนในหมบานตองรกกน ไมทะเลาะกน

นางเพยรนอยสมฤทธ ต�าบลทรงคนอง อ�าเภอสามพราน

ถงยงชพทในหลวงพระราชทานใหนท�าใหอยไดหลายวน มประโยชนมาก เมอนกถงในหลวง ยายจะนกถงเศรษฐกจพอเพยง คอ มบาทใชสองสลง อยาใหหมด เดยวอด มนอยใชนอย มมากกอยาใชหมด

นางสาวสมเจตนอนแขก ต�าบลทรงคนอง อ�าเภอสามพราน

น�าทวมครงน มมลนธราชประชานเคราะหฯ เขามาเปนแหงแรก ในหลวงไมทรงทงประชาชน ดฉนน�าเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนแนวทางด�าเนนชวต โดยขยน ประหยด ซอสตย อดทน ปลกผกกนเอง ลดรายจาย เพมรายได มนอยใชนอย ชวยเหลอ แบงปนเพอนบานดวยคะ

นายผดงศกดหาวงษ ต�าบลนครชยศร อ�าเภอนครชยศร

ดใจและประทบใจมากทในหลวงทรงหวงใยประชาชนอยตลอดเวลา ถงพระราชทานนเปนประโยชนมากเลยครบ ทงดานจตใจและการด�ารงชวต ในหลวงพระราชทานโครงการตางๆ มากมาย ไดสรางประโยชนสขใหกบประชาชนมากทสด ขอใหพระองคจงทรงพระเจรญ มพระสขภาพพลานามยแขงแรงครบ

270

นางสพนมวงคลองใหม ต�าบลขนแกว อ�าเภอนครชยศร

ในความรสกของฉน ของทไดรบพระราชทานเปนของมคาและสงสงมากๆ ถงทใสมาจะเกบไวเปนทระลกจนวนตาย ดใจและปลมปตมากคะ ฉนดทวทกวน รบรไดถงความหวงใยของในหลวงทมตอประชาชน ไดเหนในหลวงทรงงานมากมายมาตลอดเพอใหประชาชนมความสข กรไดวาพระองคทรงรกประชาชน และประชาชนทกคนไมวาเดกๆ หรอผใหญกรกพระองคมาก พระองคทรงพระปรชาสามารถมาก ขอใหพระองคมพระพลานามยทแขงแรงและพระชนมพรรษายงยนนาน อยดแลประชาชนตลอดไป

นางจนแสงใส ต�าบลหวยมวง อ�าเภอก�าแพงแสน

วนนดใจมากทไดรบของพระราชทานจากในหลวง ฉนรกในหลวงมาก ทเราอยดกนดกเพราะในหลวงทรงดแลทกสงทกอยางทประชาชนเดอดรอน ฉนมหลาน ๘-๙ คน อยกบฉนทงหมด เลาเรองในหลวงใหเขาฟง วาทรงตรากตร�าท�างานหนกมากเพอประชาชน เพราะฉะนนพวกเขาจะตองเปนคนดของประเทศ เพอในหลวงและตวเขาเองดวย

นางสายบวดอนจวไพร ต�าบลหวยมวง อ�าเภอก�าแพงแสน

ดใจมากทไดของพระราชทานจากในหลวง โดยเฉพาะพระบรมฉายาลกษณในหลวงชอบทสดเลยคะ รกในหลวงเหมอนพอ ทกวนนมพระองคเปนทยดเหนยวจตใจ ในหลวงทรงดแลประชาชนทวประเทศและทรงใหความชวยเหลอในทกๆ เรอง กอนนอนจะกราบหนารปในหลวงทกคน ขอพรใหพระองคทรงมพระสขภาพทสมบรณแขงแรง พระชนมพรรษายงยนนาน

นางสาวหนงฤทยพรหมสอน ต�าบลหวยมวง อ�าเภอก�าแพงแสน

หนรสกดใจมากคะทไดรบของพระราชทานจากในหลวง และดใจทเกดมาเปนคนไทย เพราะเรามในหลวงทรกพวกเรามากๆ คณพอคณแมของหนบอกวา พระองคทรงเหนดเหนอยมากเพอประชาชน ทรงดแลหมดทกคนไมวาจะเปนใคร ขอใหอยในประเทศไทย โดยมโครงการพระราชด�ารตางๆ มากมาย เมอหนโตมาหนกไดเหนคะ ขอใหทกคนท�าความดเพอพอของเรานะคะ หนดใจทมพออกคนทดมากๆ ทคอยท�าเพอประชาชน ท�าเพอลกของพระองค

271

๙.การทลเกลาฯถวายฎกา...สงเคราะหผยากไรและเดอดรอน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงดแลราษฎรประดจ “พอดแลลก” หากมหนทางใดทจะชวยแกไขปญหา บรรเทาความทกขยาก เพอใหราษฎรของพระองคมความสข พระองคจะทรงท�าทนท ดงนน จงมราษฎรจ�านวนมาก ทหมดหนทางในชวตจนไมรวาจะหนหนาไปพงใคร และผทรสกวาตนเอง ไม ได รบความเป นธรรม ได มาขอพง พระบารมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โดยการทลเกลาฯ ถวายฎกา เพอขอพระราชทานความชวยเหลอในเรองตางๆ

ซงราษฎรทไดรบความชวยเหลอตางซาบซงในพระมหากรณาธคณ และหลายรายไดเขยนจดหมายกราบบงคมทลใหทรงทราบวาทกวนนพวกเขามคณภาพชวตทดขนอยางไรบาง และพรอมท�าความดตอบแทนพระมหากรณาธคณอยางเตมก�าลงความสามารถ ดงตวอยางผทไดรบพระมหากรณาธคณชวยเหลอ ดงตอไปน

๙.๑นางฉววรรณสรอทยกล เกษตรกร จงหวดพระนครศรอยธยา

ครอบครวของฉววรรณสรอทยกลประสบปญหาในการประกอบอาชพตองลำาบากเหนอยยากอยางยงไมสามารถหนไปพงพงใครไดจงตดสนใจหวงพงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวโดยทลเกลาฯถวายฎกาขอพระราชทานความชวยเหลอทรงกรณาโปรดเกลาฯใหหนวยงานทเกยวของเขาชวยเหลออนเปนพลงและแรงบนดาลใจ ใหกลบมาสชวตตอไปอยางเขมแขงอดทนมคณธรรมและแบงปนเพอนมนษยชวยใหครอบครวยนหยดขนไดอกครงเธอและครอบครวขอเทดทนและสำานกในพระมหากรณาธคณอยางหาทสดมไดพระองคคอผใหโดย

ไมหวงสงตอบแทนใดๆทรงทำาทกอยางเพอประชาชนเปรยบเสมอนพอทคอยดแลทกขสขของคนไทยทกคน

ธรกจครอบครวประสบปญหา... ซ�าแลวซ�าเลา

ครอบครวของดฉนเคยมอาชพธรกจขายสง เคยรงเรองอยหลายป ตอมาในป ๒๕๔๐ เกดวกฤตเศรษฐกจ จงมปญหาสงของแลวไมสามารถเกบเงนจากลกคาได รายไดเรมถดถอย ตองทยอยขาย

272

ทรพยสนทอยระหวางการผอนสง ไมวาจะเปนตกแถวทใชเปนหนารานและรถยนตทใชสงของ เหลอแตรถบรรทกเกาๆ เพยงคนเดยว จงใชรถดงกลาวเปนเครองมอออกเรขายของหารายไดประทงชวตและครอบครวทมกนอย ๕ คน ซงเหนอยอยางแสนสาหส วนหนงสามบอกวานาจะท�าอาชพเกษตร จงใชเงนทมอยทงหมดและน�าทดนทมอยเพยง ๒ งานไปจ�านอง เพอลงทนเลยงอนบาลพนธปลาในทดนทขอเชาเขามา แตไมประสบความส�าเรจ เนองจากลกปลาทเลยงไวตายเกอบหมด จบขายไดไมคมกบตนทน ในชวงทตวเองก�าลงล�าบากมาก นองชายของสามทเคยใหความชวยเหลอเมอหลายปกอนบอกวาก�าลงเดอดรอนตองการใชเงนดวนมาก จงตองขายรถทมอยเพอน�าเงนใหนองชาย

ทลเกลาฯ ถวายฎกาขอพระราชทานความชวยเหลอ

ขณะทก�าลงมดแปดดาน สายตาไดมองไปทพระบรมฉายาลกษณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทอยในบาน จงคดวานาจะขอพระราชทานความชวยเหลอจากพระองค จงเขยนหนงสอทลเกลาฯ ถวายฎกา และเมอตนป ๒๕๔๔ ไดรบหนงสอจากส�านกราชเลขาธการ จากนนมหนวยงานราชการหลายแหงมาเยยม พรอมทงใหความรและใหก�าลงใจ โดยกรมประชาสงเคราะหไดมอบเงนทนจ�านวน ๑๕,๐๐๐ บาท และไดรบพนธปลาจ�านวน ๕,๐๐๐ ตว จากนนสามดฉนไดคนคดสตรอาหารปลาตนทนต�า โดยใชมนส�าปะหลงเปนวตถดบหลก นอกจากใชเอง ไดน�าไปจ�าหนายดวย ไดรบความสนใจเกนคาด ชวยใหมรายได ๒ ทาง

จากเงนทนทมในวนนน มาในวนนสามารถกฐานะไดส�าเรจจากการเลยงปลา ผลตอาหารปลา และตอนพนธ พชขาย จนสามไดรบโลเกยรตยศรางวลชนะเลศประเภท “ผ น�าอาชพยอดเยยม”จากผวาราชการจงหวดพระนครศรอยธยา และมทรพยสนเพมขนเปนมลคานบสบลานบาท ความส�าเรจน เปนผลสบเนองมาจากการไดรบพระราชทานความชวยเหลอจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โดยสงของทพระราชทานนนเปนแรงบนดาลใจใหดฉนและครอบครวตระหนกในการท�าหนาทอยางเขมแขง อดทน ประหยด มคณธรรม และเผอแผแบงปนเพอนมนษย รวมทงรวมกนพฒนาทองถนและชมชน โดยการเผยแพรและถายทอดความรและประสบการณใหแกผมาศกษาดงาน ตอมาพฒนาชมชนอ�าเภออทย ไดยกยองใหสามดฉนเปน “ปราชญชาวบาน” และ อ.บ.ต.อทย ยกยองใหเปน “เกษตรกรตวอยาง”

ทรงเปนพระผให... พอทคอยดแลทกขสขของคนไทยทกคน

ดฉนและครอบครวส�านกในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ อยางหาทสดไมได ขอเทดทนพระองคคอผใหโดยไมหวงสงตอบแทนใดๆ ทรงท�าทกอยางเพอประชาชนทงสน โครงการตามแนวพระราชด�ารทกๆ โครงการไดใหประโยชนสขแกประชาชนชาวไทยอยางยง พระองคทรงมสายพระเนตรอนยาวไกล ทรงเสยสละพระราชทรพย และทมเทพระวรกายเพอประชาชน จงขอตอบแทนพระมหากรณาธคณโดยตงมนทจะเปนคนดของสงคม

273

เนองในโอกาสทรงเจรญพระชนมพรรษาครบ ๗ รอบ ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ซงเปรยบเสมอน “พอ” ของคนไทยทกคน ไมวาจะนบถอศาสนาใด กอยในความรก ความดแลของพระองคทกคน จงขอเชญชวนคนไทยทกคน รวมใจถวายพระพร และแสดงออกซงความจงรกภกด เพอเปนการร�าลกถงความเหนดเหนอยทพระองคทรงท�าเพอคนไทยทกคน

๙.๒นางวรรณบตรวาปราษฎร จงหวดอดรธาน

บตรชายคนเดยวของวรรณบตรวาปไดรบอบตเหตตองเสยดวงตาดวยความยากจนจงไมสามารถหาคารกษาไดจนในทสดไดทลเกลาฯถวายฎกาขอพระราชทานความชวยเหลอจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวโดยสำานกราชเลขาธการประสานหนวยราชการทเกยวของใหความชวยเหลอพรอมตดตามสอบถามทกขสขอยางตอเนอง สภาพชวตของครอบครวดขนมากครอบครวของเธอซาบซงใน พระมหากรณาธคณททรงหวงใยและทรงมพระเมตตาพระราชทานความชวยเหลอแกผยากไรและดอยโอกาสหรอตกอยในภาวะวกฤต

อยางทนทวงททรงชวยปดเปาทกขภยและสรางประโยชนสขแกพสกนกรใหอยดกนดมอาชพทมนคง

พระราชทานความชวยเหลอ... มอบอาชพเลยงครอบครว

ครอบครวของดฉนมอาชพรบจางทวไป เมอลกชายคนเดยวซงหวงพงพายามแกเฒาประสบอบตเหตตาบอดสนททง ๒ ขาง ไมมเงนรกษา รสกอบจนหนทางไมรวาจะหนหนาไปพงพงใคร ญาตจงแนะน�าใหถวายฎกาขอพระราชทานความชวยเหลอจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

หลงจากนนทางราชการตางๆ และผชวยผใหญบานไดมาสอบถามและใหความชวยเหลอ เปนอยางดหลายดาน ตงแตใหการรกษาพยาบาลบตรชายอยางตอเนอง ขดบอน�าบาดาล ปรบพนทบาน และใหไมมาตอเตมบาน ฝกอบรมวธการเพาะเหดและจดท�าโรงเรอนเพาะเหดให พรอมมอบกอนเชอเหดขอนขาว เพอสรางรายได ตดตอสถานทเรยนใหลก และไดรบทนสนบสนนการประกอบอาชพจากโครงการพระราชทานความชวยเหลอ ตลอดจนตดตามใหความชวยเหลอตลอดมา ท�าใหรสกอบอนใจ

สภาพชวตของครอบครวในตอนนดขนมาก ตางกบเมอกอนมากทรายไดแทบไมพอประทงชวต หลงจากไดรบพระราชทานความชวยเหลอแลวทกอยางกดขน อยดกนด ไมตองออกไปหางานรบจางตางถนเหมอนเมอกอน ตอนนเกบเหดทบานขายกมพออยพอกนแลว

274

ซาบซงในพระมหากรณาธคณ... ชวยใหราษฎรมอาชพและรายไดทมนคง

ดฉนและครอบครวตางรสกซาบซงในพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ททรงหวงใยและทรงมพระเมตตาพระราชทานความชวยเหลอแกผยากไรและดอยโอกาส หรอตกอยในภาวะวกฤตในทนท ไมใชแตเฉพาะครอบครวของเรา พระองคยงมพระราชด�ารโครงการมากมายทคอยชวยปดเปาทกขภย และสรางประโยชนสขใหแกพสกนกรของพระองค ไดอยดกนด มอาชพทมนคง เพราะวาพวกเราชาวไทยทงประเทศมพอหลวงททรงหวงใยพสกนกรของพระองคจรงๆ พสกนกรชาวไทยรวมทงครอบครวของดฉนจงทงรกและเทดทนพระองคไวเหนอหวตลอดไป มงตอบแทนพระมหากรณาธคณ ดวยการตงใจประกอบอาชพสจรต ท�าแตความด สงสอนลกใหเปนคนด ขอถวายความจงรกภกดตอพระองค พระบรมวงศานวงศทกพระองคตลอดไป และขอถวายพระพรขอใหพระองคมพลานามยสมบรณแขงแรง ทรงเปนพระมงขวญของปวงประชาตลอดไป ขอพระองคทรงพระเจรญยงยนนาน

๙.๓นายปรชามลทองชน ราษฎร กรงเทพมหานคร

แมวาปรชามลทองชนจะโชครายประสบอบตเหตจนทำาใหมปญหาทางสายตาและการไดยนอกทงยงมปญหาเรองทอยอาศยแตหลงจากตดสนใจถวายฎกาดวยพระเมตตาของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเขากลาววาเปนโชคดทสดในชวตทไดรบพระราชทานความชวยเหลอใหมบานอปกรณชวยฟนฟสมรรถภาพสายตาและทนการศกษาตอเนองแกบตรท งสองทกวนน เขามอาชพท พ งตนเองไดชวยใหครอบครวมคณภาพชวตทดข นการไดรบพระมหากรณาธคณนเหมอนชบชวตใหเกดใหมและชทางใหแสงสวางแกการดำารงชวตโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยงปรชาซาบซงในพระเมตตาททรงหวงใยพสกนกรตลอดมาจงขอสำานกในพระมหากรณาธคณของพระองคตราบนานเทานาน

ประสบอบตเหตจากการชวยเหลอผบาดเจบ... เกดปญหาทางสายตาและการไดยน เดมผมมอาชพขบรถจกรยานยนตรบจาง และรวมอยในโครงการอาสาสมครสายตรวจจกรยานยนตรบจางของสถานต�ารวจนครบาลบางยขน จนเมอป ๒๕๔๔ ไดรบอบตเหตถกรถยนตพงชนขณะชวยเหลอผบาดเจบจากอบตเหต สมองไดรบความกระทบกระเทอนอยางรนแรง ท�าใหจอประสาทตาเสอมและมปญหาในการไดยน

275

จากนน ผมจงตองเปลยนอาชพ โดยขายของช�าเลกๆ นอยๆ ภายในบาน แตเนองจากสภาพพการทางสายตาและการไดยน ท�าใหถกขโมยสนคาในรานหลายครง ประกอบกบบานทอยอาศยเชาทดนของเอกชน ซงเจาของใหอยไดจนสนป ๒๕๕๑ และบานเสอมสภาพ ไมสามารถรอยายไปกอสรางใหมได รวมทงสภาพแวดลอมทางสงคมในบรเวณนนมปญหายาเสพตด ขโมยชกชม และบตรสาวเรมโต จงเกรงวาจะไมปลอดภย

ดวยพระเมตตา... ชบชวตใหม ใหอยไดดวยตนเอง

ขณะก�าลงอบจนกบปญหาทรมเรา มต�ารวจชนผใหญทานหนง แนะน�าใหผมถวายฎกาขอพระราชทานความชวยเหลอจากพระบาทสมเดจพระเจาอย หว นบเปนโชคดทสดในชวตของผมทไดรบพระราชทาน ความชวยเหลอ โดยหนวยงานตางๆ ทงภาครฐและเอกชนไดเขามาด�าเนนการและมอบสงของตางๆ ตงแตทอยอาศยในทดนราชพสด การปลกบาน การเชอมตอกระแสไฟฟา น�าประปา อปกรณชวยฟนฟสมรรถภาพสายตาและแวนสายตา และทนการศกษาตอเนองแกบตรทงสอง รวมถงสงของพระราชทานตามโครงการพระราชทานความชวยเหลอ

ปจจบนนชวตความเปนอยดขน และมรายไดจากการขายของช�า เลยงปลา เปด และไก เพอน�าไปขายทตลาดนดใกลบาน ชวยใหครอบครวสามารถด�ารงชวตอยไดดวยการพงตนเอง มสภาพจตใจดเยยม และมความสขตามอตภาพ การไดรบพระมหากรณาธคณนเหมอนกบชบชวตใหเกดใหม และชทางอนาคตใหแสงสวางแกการด�ารงชวต

พระมหากษตรยททรงเปยมลนดวยพระเมตตาธรรม

ผมคดวาในโลกน เราคงไมสามารถหาพระมหากษตรยททรงเปยมลนดวยพระเมตตาธรรม และความรก ความหวงใย ททรงมตอพสกนกรชาวไทยอยางมากมายขนาดนไดอกแลว ทกเชาผมจะถวายความเคารพตอพระบรมฉายาลกษณ พรอมถวายพระพรและส�านกในพระมหากรณาธคณ รวมทงตงปณธานวาจะด�ารงตนอยในศลธรรม ประกอบอาชพสจรตตามแนวพระราชด�ารปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ไมวาจะเกดมาในชาตไหน ขอเกดภายใตรมพระบรมโพธสมภาร มพระองคเปนรมโพธรมไทรสถตในดวงใจตลอดกาล และขอเชญชวนใหประชาชนทงแผนดนรวมใจกนถวายพระพรแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว และรกษาสถาบนชาต ศาสนา และพระมหากษตรยตลอดไป

276

๕ พระเกยรตคณเกรกไกร

277

เปนทประจกษชดวา พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชปณธานอนแนวแนในการขจดทกข บำรงสขแกประชาชน โดยเสดจพระราชดำเนนไปทรงเยยมเยยนพสกนกรทวประเทศ ตองทรงพระดำเนน ลยนำ หรอทรงขบรถยนตพระทนงดวยพระองคเองลยนำขามลำธาร รวมถงทรงพระดำเนนในปาทเตม ไปดวยทาก กมไดทรงหวาดหวนกบความยากลำบาก ดวยมพระราชประสงคทจะทรงรบทราบปญหาและ ความเดอดรอนของประชาชน เพอชวยเหลอใหมคณภาพชวตทดขน จงทรงรเรมโครงการพฒนาในทกภมภาค ตลอดจนพระราชทานปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง เพอเปนแนวทางปฏบตในการดำรงชวตของปวงชน ชาวไทย เพอนำสความกาวหนาอยางมนคงและยงยนตลอดไป

ตลอดชวงเวลา ๖๕ ป ผลสำเรจของโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร และการนอมนำ แนวพระราชดำรไปปฏบต รวมถงการสงเคราะหประชาชนผยากไร ไดชวยยกระดบคณภาพชวต และ สรางความผาสกใหแกประชาชนอยางยงยน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวจงทรงเปนศนยรวมจตใจของปวงชนชาวไทย หนวยงาน และ องคกรตางๆ จงพรอมใจกนถวายพระราชสมญญานามแดพระองค เพอเทดพระเกยรต และถวาย ความจงรกภกด อนแสดงถงพระอจฉรยภาพและพระปรชาสามารถในศาสตรดานตางๆ อาท พระบดา แหงเทคโนโลยของไทย พระบดาแหงฝนหลวง พระบดาแหงนวตกรรมไทย พระบดาแหงการวจยไทย และ พระผทรงเปนครแหงแผนดน

มไดมแตเพยงชาวไทยเทานนทซาบซงในพระมหากรณาธคณอนหาทเปรยบมได แตยง เปนทประจกษแกนานาประเทศทวโลก ตางยกยองสรรเสรญพระเกยรตคณและไดขอพระราชทาน พระบรมราชานญาตทลเกลาทลกระหมอมถวายรางวลเกยรตคณแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มากมายเชนกน ทงดานการพฒนาประเทศ การพฒนาชนบท การพฒนาการเกษตร การอนรกษทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม การพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย การประดษฐ การพฒนาสงคม การพฒนา ทรพยากรมนษย และสาธารณสข

สวนท ๕พระเกยรตคณเกรกไกร

278

“…ณ วนน ประชาคมโลกตางตระหนกถงความสำเรจทงหลายทงปวงของฝาพระบาท หมอมฉน องคพระประมข และพระราชอาคนตกะทกพระองคทมาพรอมเพรยงกน ณ ทน

จงมความปลาบปลมปตยนดเปนอยางยง ทองคการสหประชาชาต ไดทลเกลาฯ ถวายรางวลแหงความสำเรจสงสดดานการพฒนามนษยแดฝาพระบาท…

พระราชกรณยกจและความสำเรจทงหมดทกลาวมาของฝาพระบาท ทำใหหมอมฉน องคพระประมข และพระราชอาคนตกะทกพระองค ณ ทน ตางรซงตระหนกไดดวา

เหตใดประชาชนของพระองคจงไดพรอมใจกนนอมเกลาฯ ถวายพระราชสมญญา “มหาราช” แตหมอมฉน ตลอดจนองคพระประมข และพระราชอาคนตกะทกพระองค

ทมไมตรจตพรงพรอมกนมารวมงานในวนน ขอถวายพระราชสมญญาทเรยบงายแตมคาและสะทอนถงความรสกของหมอมฉนและทกพระองค ณ ทน คอ

ฝาพระบาททรงเปน “มตรทรกและพงเคารพอยางทสดของพวกเรา” ฝาพระบาททรงเปนพลงบนดาลใจใหกบพวกเราเหลาพระประมขดวยกน

และสงนคอเหตผลสำคญลำลก ของความพรอมเพรยงกนมาถวายพระเกยรตในครงน...”

พระราชดำรสสมเดจพระราชาธบดแหงบรไนดารสซาลามถวายพระพรแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในพระราชพธฉลองสรราชสมบตครบ ๖๐ ป

ณ พระทนงบรมราชสถตยมโหฬาร ๑๓ มถนายน ๒๕๔๙

279

สวนท ๕พระเกยรตคณเกรกไกร

ตลอดระยะเวลากวา ๖๕ ป แหงการครองราชย พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงหวงใย ดแลทกขสขของราษฎรของพระองคอยางมทรงเหนดเหนอย ดวยพระราชปณธานอนแนวแนในการขจดทกข บำรงสขแกประชาชน ไมวาจะเชอชาตและศาสนาใด หรอจะอยหางไกลเพยงใดกมทรงยอทอ ทรงเขาไป ชวยเหลอราษฎรในทกๆ ดาน เพอใหประชาชนของพระองคมความเปนอยทดขน โครงการอนเนองมาจาก พระราชดำรทกโครงการลวนชวยแกไขปญหาของประชาชนไดอยางครบวงจร และเปนการวางรากฐาน การพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาไดอยางมนคงและยงยน ๑. ชาวไทยรวมใจทลเกลาฯ ถวายพระราชสมญญานาม

ดวยพระราชกรณยกจนานปการททรงมงแกไขปญหาแกอาณาประชาราษฎร ตลอดจน พระราชทานความชวยเหลอราษฎรอยางตอเนอง พระองคทรงเปนศนยรวมจตใจของปวงประชา ซงตางพรอมใจกนถวายพระราชสมญญานามแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เพอเทดพระเกยรต และแสดงความจงรกภกด รวมถงความซาบซงในพระมหากรณาธคณตอพระมหากษตรยผเปนทรกยง ของปวงชนชาวไทย อาท

280

๑.๑ พระบดาแหงเทคโนโลยของไทย คณะกรรมการ เอกลกษณของชาต ทลเกลาฯ ถวายพระราชสมญญานามดงกลาว เมอวนท ๑๒ ธนวาคม ๒๕๔๓ เพอรำลกในพระมหากรณาธคณ ของพระองคททรงศกษาคนควาวจย และทรงนำเทคโนโลย สมยใหมมาประยกตใชในการแกไขปญหาความเดอดรอนของ ประชาชนใหมชวตความเปนอยทดขน และสามารถพงตนเองได ทงน คณะรฐมนตรไดกำหนดใหวนท ๑๙ ตลาคมของทกป เปน “วนเทคโนโลยของไทย” ดวย

๑.๒ พระบดาแหงฝนหลวง กระทรวงเกษตรและ สหกรณ ทลเกลาฯ ถวายพระราชสมญญานามเมอวนท ๒๐ สงหาคม ๒๕๔๕ เพอรำลกในพระมหากรณาธคณททรงกอใหเกด “เทคโนโลยฝนหลวง” ขนมาชวยเหลอพสกนกรใหรอดพนจากปญหาภยแลงไดอยางสมฤทธผล ซงเปน

ทประจกษชดในพระปรชาสามารถ เปนท ยอมรบทวไปทงในประเทศ และตางประเทศ โดยกำหนดใหวนท ๑๔ พฤศจกายนของทกป เปน “วนพระบดาแหงฝนหลวง”

๑.๓ พระบดาแหงนวตกรรมไทย คณะ รฐมนตรทลเกลาฯ ถวายพระราชสมญญานาม ดงกลาว เมอวนท ๒๗ มถนายน ๒๕๔๙ เพอ รำลกถงพระมหากรณาธคณพระอจฉรยภาพ และพระปรชาสามารถดานนวตกรรมโดยการ

ใชเทคโนโลยแกปญหาสภาพดนเปรยวใหสามารถใชประโยชน ทางการเกษตรได และกำหนดใหวนท ๙ ตลาคมของทกปเปน “วนนวตกรรมแหงชาต”

๑.๔ พระบดาแหงการประดษฐไทย สำนกงาน คณะกรรมการวจยแหงชาต สมาคมนกประดษฐแหงประเทศไทย มลนธชยพฒนา สมาคมแขงขนเรอใบแหงประเทศไทยในพระบรม ราชปถมภ สำนกงานปลดสำนกนายกรฐมนตร และสำนกงาน คณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจาก พระราชดำร ไดทลเกลาฯ ถวายพระราชสมญญานามดงกลาว เมอวนท ๒๑ พฤศจกายน ๒๕๔๙ ดวยสำนกในพระมหากรณาธคณ และ พระคณปการททรงมตองานดานวจยและงานดานการประดษฐ ตลอดระยะเวลาททรงครองราชย

281

๑.๕ พระบดาแหงการอนรกษ มรดกไทย (The Supreme Patron of Thai Cultural Heritage) คณะกรรมการดำเนนงาน วนอนรกษมรดกไทย กรมศลปากร กระทรวง วฒนธรรม ทลเกลาฯ ถวายพระราชสมญญานาม ดงกลาว เมอวนท ๒๐ มนาคม ๒๕๕๐ ดวยความ สำนกในพระมหากรณาธคณทพระองคทรง สรางสรรค และอปถมภบำรงงานศลปะสาขาตางๆ อกทงพระราชทานพระราชดำรและพระบรมราชวนจฉยในการอนรกษ ฟนฟ และสบทอดศลปวฒนธรรม ทกแขนงดวยพระอตสาหะวรยะและพระปรชาสามารถอนลำเลศ

๑.๖ พระบดาแหงการวจยไทย สภาวจยแหงชาต ทลเกลาฯ ถวายพระราชสมญญานาม เมอวนท ๒ ธนวาคม ๒๕๕๑ เนองจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงอทศกำลง พระวรกาย กำลงพระปญญา และกำลงพระราชทรพย ในการทรงศกษา วเคราะห วจย และทดลองจนปรากฏผลเปนท ประจกษแลว จงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานโครงการ

อนเนองมาจากพระราชดำรมากมาย เพอแกไขปญหาในการดำรงชวตและขจดทกขบำรงสขแกราษฎร โดยเฉพาะในชนบท

๑.๗ พระบดาแหงมาตรฐานการชางไทย คณะรฐมนตร ทลเกลาฯ ถวายพระราชสมญญานาม เมอวนท ๑๗ กมภาพนธ ๒๕๕๒ เพอเทดพระเกยรตพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวททรงมพระมหากรณาธคณตอปวงชนชาวไทย และทรงพระปรชาสามารถดานการชาง รวมทงทรงใหความ สำคญในการพฒนาฝมอแรงงานของชางไทยใหมความเปน มาตรฐาน และกำหนดใหวนท ๒ มนาคม ของทกป เปน “วนมาตรฐานฝมอแรงงานแหงชาต”

๑.๘ พระผทรงเปนครแหงแผนดน กระทรวง ศกษาธการ ทลเกลาฯ ถวายพระราชสมญญานามดงกลาว เมอวนท ๒๑ ธนวาคม ๒๕๕๓ ดวยพระมหากรณาธคณ ดานการพฒนาการศกษาของประเทศไทย สงผลใหการพฒนา การศกษาของชาตมความกาวหนา ครอบคลมทงการศกษา ในระบบ นอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ซงเปนคณประโยชนตอการพฒนาคณภาพชวต

282

ของคนไทยและการศกษาไทย ทสำคญทรงเปน แบบอยางแหงความเปนครไดพระราชทานพระบรม ราชานเคราะห พรอมขวญและกำลงใจแกครและ บคลากรทางการศกษาเสมอมา

๒. พระเกยรตคณเกรกไกร... นานาประเทศทลเกลาฯ ถวายรางวล

การทรงงานพฒนาประเทศดวยพระทยทมงมน เพอใหพสกนกรของพระองคมคณภาพชวตทดขน

เปนทประจกษและซาบซงในพระมหากรณาธคณแกชาวไทยและเปนทยอมรบแกนานาประเทศทวโลก ซงตางยกยองสรรเสรญพระเกยรตคณ และไดขอพระราชทานพระบรมราชานญาตทลเกลาทลกระหมอม ถวายรางวลเกยรตคณ เพอเทดพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในดานตางๆ อาท

๒.๑ ดานการพฒนาประเทศ และการพฒนาชนบท

๒.๑.๑ เหรยญทองเฉลม พระเกยรตคณในการนำชนบทใหวฒนา (The Gold Medal of Outstanding Leadership in Rural Development) The Asian Institute of Technology ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๓๐ เพอเทดพระเกยรตพระปรชา สามารถในการรเรมโครงการอนเนองมาจาก พระราชดำรเพอพฒนาคณภาพชวตของประชาชน ทอาศยอยในถนทรกนดาร

๒.๑.๒ เหรยญสดดขององคกรโรตารสากล (The Award of Honor) องคกรโรตารสากล ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๑๗ สงหาคม ๒๕๓๔ เพอเทดพระเกยรตพระองคททรงมงมนพฒนา ประเทศอยางจรงจง ตลอดจนทรงพยายามสรางสรรคสมพนธภาพอนดงามระหวางประเทศไทยและ

นานาประเทศเปนอยางด ดวยเหรยญสดดนเปนเหรยญ สงสดขององคกรโรตารสากลทมอบใหแกประมข หรอผนำ ของประเทศทมผลงานดเดนเกยวกบการพฒนาประเทศ

๒.๑.๓ เหรยญฟแล (Philae Medal) องคการศกษา วทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒ ธนวาคม ๒๕๓๔ เพอเทดพระเกยรต พระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงปฏบตพระราชกรณยกจ

283

ในการพฒนาประชาชนในถนทรกนดาร และยกระดบคณภาพชวตของปวงชนชาวไทยใหมชวตความ เปนอยทดขน

๒.๑.๔ รางวล UN HABITAT Scroll of Honour Award (Special Citation) โครงการ ตงถนฐานมนษยแหงสหประชาชาต (United Nations Human Settlements Programme : UN HABITAT) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒๕ กมภาพนธ ๒๕๔๗ เพอสดดพระเกยรตคณททรงบำเพญพระราชกรณยกจ ดวยพระวรยะอตสาหะ เพอพฒนาคณภาพชวตของประชาชนชาวไทย ทงในเมองและชนบท รวมทง ยงมบทบาทสำคญในการพฒนาการตงถนฐานอยางยงยน

๒.๑.๕ รางวลเกยรตยศ ดร.นอรแมน อ บอรลอค ประจำป ๒๕๔๙ มลนธเวรลฟด (World Food Prize Foundation) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๕๐ ในฐานะ “พระมหากษตรยนกพฒนา” ผทรง ตงพระทยอยางแนวแนและอทศพระองคดำเนนโครงการ พฒนาทวประเทศ ทงการสงเสรมเกษตรกรรม แนะนำ เทคโนโลยใหมสำหรบใชในการเกษตร การพฒนาแหลงนำ รวมถงการสงเสรมสขภาพของเดกและการศกษา ฯลฯ

๒.๒ ดานการพฒนาเกษตร การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๒.๒.๑ เหรยญทองประกาศเกยรตคณดานสงแวดลอม (UNDP Gold Medal of Distinction) โครงการสงแวดลอม แหงสหประชาชาต (UNEP) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๔ พฤศจกายน ๒๕๓๕ เพอเฉลมพระเกยรตททรงบำเพญพระราชกรณกจดเดน เปนทยอมรบของนานาประเทศเกยวกบการอนรกษธรรมชาต และสงแวดลอม

๒.๒.๒ เหรยญรางวลเทดพระเกยรตในดานการสงวน รกษาความหลากหลายทางชวภาพ (The Natura Pro Futura) The International Society of Chemical Ecology (ISCE) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒๖ มกราคม ๒๕๓๖ เพอประกาศเกยรตคณดานการอนรกษ ความหลากหลายทางชวภาพ นบเปนครงแรกทสถาบนฯ ไดรเรมจดใหมรางวล

๒.๒.๓ รางวล The International Merit Award โดย The International Erosion Control Association (IECA) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒๕ กมภาพนธ ๒๕๓๖ เพอเทดพระเกยรต ในฐานะททรงเปนแบบอยางสำหรบประเทศอนๆ ในการนำหญาแฝกมาใชอนรกษดนและนำ รวมทง ปรบปรงคณภาพสงแวดลอม

284

๒.๒.๔ รางวลหญาแฝกชบสำรด (The Bronze Vetiver Sculpture Award) ธนาคารโลก (World Bank) ทลเกลาฯ ถวายเมอวนท ๓๐ ตลาคม ๒๕๓๖ เพอเทดพระเกยรตพระบาท สมเดจพระเจาอยหวในฐานะททรงเปนนกอนรกษทรพยากรดนและนำ และสดดพระเกยรตคณความสำเรจ ดานวชาการและการพฒนาในการสงเสรมเทคโนโลยหญาแฝกระหวางประเทศ

๒.๒.๕ เหรยญอะกรคอลา (Agricola Medal) องคการอาหารและเกษตร แหงสหประชาชาต (The Food and Agriculture Organization : FAO) ทลเกลาฯ ถวาย เมอ วนท ๖ ธนวาคม ๒๕๓๘ ในฐานะททรงบำเพญพระราชกรณยกจ อทศพระองคเพอประโยชนสข ของปวงชนชาวไทยโดยเฉพาะผประกอบอาชพเพาะปลก และทรงบำรงรกษานำและปา ซงพระองค ทรงยดหลก “สนบสนนการพฒนาแบบยงยนเพอความมนคงในอนาคต” มาเปนหลกปฏบต

๒.๒.๖ เหรยญทองเทดพระเกยรตในฐานะทรงหวงใย และอทศพระองคในการพฒนา ชวตความเปนอยของเกษตรกร และพสกนกรโดยรวม (The International Rice Award Medal) สถาบนวจยขาวระหวางประเทศ (The International Rice Institute : IRRI) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๕ มถนายน ๒๕๓๙ เพอสดดและรำลกถงพระมหากรณาธคณททรงหวงใยและอทศพระวรกายในการ พฒนาชวตความเปนอยของเกษตรกรและพสกนกร ดวยการสงเสรมใหมการศกษาและวจยการปลกขาว

๒.๒.๗ เหรยญเทเลฟด (Telefood Medal) องคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต (The Food and Agriculture Organization : FAO) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๘ ธนวาคม ๒๕๔๒ เปนเหรยญเทเลฟดเหรยญแรกของโลก เพอเทดพระเกยรตทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงอทศพระองค เพอความผาสกของราษฎรในชนบท ใหยนหยดตอสเพมพนผลผลตทางการเกษตรและพงพาตนเองได ในทสด

๒.๒.๘ เหรยญรางวลดอกเตอร นอรแมน อ. บอรลอก มลนธเวลดฟดไพรซ ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๔๙ โดยเหรยญรางวลนจดทำขนเพอมอบแดผนำประเทศตางๆ ทอทศตนเพอมนษยธรรมในการขจดความหวโหยและความยากจน ชวยใหการพฒนามนษยกาวหนาขน โดยไมคำนงถงเชอชาต ศาสนา

285

สญชาต รางวลจากมลนธเวลดฟดไพรซนไดรบการยอมรบในระดบนานาชาตวา เปนเสมอนรางวลโนเบล สาขาอาหารและการเกษตร

๒.๓ ดานการพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลย และการประดษฐ

๒.๓.๑ รางวลอตนยมวทยาโลก (Award of Recognition of His Majesty’s Strong Support for Meteorology and Operational Hydrology) ซงองคการอตนยมวทยาโลก ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๑๘ กมภาพนธ ๒๕๔๐ เพอเฉลมพระเกยรตสดดพระปรชาสามารถและพระอจฉรยภาพ ททรง เปนผนำความรดานอตนยมวทยา

๒.๓.๒ โลรางวลเกยรตยศการศกษาวจยการทำฝนเทยมและพฒนาดดแปลง สภาวะอากาศ (UAE International Prize for Weather Modification) เอกอครราชทตสหรฐอาหรบ เอมเรตสประจำประเทศไทยทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๕๐ เพอเทดพระเกยรตททรง ศกษาวจยการทำฝนเทยมและพฒนาดดแปลงสภาวะอากาศไดสำเรจ

๒.๓.๓ รางวลไอเอฟไอเอคพ (IFIA CUP) และรางวล Genius Medal ซงสมาพนธ นกประดษฐนานาชาต (The international Federation of Inventor’s Associations : IFIA) ทลเกลาฯ ถวายพรอมประกาศนยบตรเกยรตคณในผลงานเรอง กงหนนำชยพฒนา ทฤษฎใหม และเศรษฐกจพอเพยง เมอวนท ๑๒ พฤศจกายน ๒๕๕๐

๒.๓.๔ รางวล Special Prize พรอมประกาศนยบตร ซงสมาคมสงเสรมการประดษฐ สาธารณรฐเกาหลใต (Korea Invention Promotion Association : KIPA) หรอคปา ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๑๒ พฤศจกายน ๒๕๕๐ เปนรางวลพเศษจากผลงาน “กงหนนำชยพฒนา” ซงถอเปนรางวล ทรงเกยรตของนกประดษฐในระดบโลก

๒.๓.๕ รางวลอจฉรยภาพทางการประดษฐ (Glory to the Greatest Inventor Award from IFIA) ซงสมาพนธนกประดษฐนานาชาต (The International Federation of Inventor’s Associations : IFIA) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒ กมภาพนธ ๒๕๕๑ ในฐานะททรงมพระปรชาสามารถ หลายดาน และทรงมผลงานการประดษฐคดคนกวา ๑,๐๐๐ ชน รางวลดงกลาวถอเปนรางวลแรก และรางวลเดยวของโลก

๒.๓.๖ รางวล “ผนำโลกดานทรพยสน ทางปญญา” (WIPO Global Leaders Award) ทองคการ ทรพยสนทางปญญาโลก (World Intellectual Property Organization : WIPO) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๑๔ มกราคม ๒๕๕๒ เปนรางวลสงสดครงแรกขององคกร เนองจากไดประจกษในพระปรชาสามารถดานการประดษฐ คดคน จากผลงานทเปนทประจกษ คอ กงหนนำชยพฒนา ฝนหลวง ไบโอดเซล และทฤษฎใหม

286

๒.๔ ดานการพฒนาสงคม ทรพยากรมนษย และสาธารณสข

๒.๔.๑ เหรยญทองสาธารณสขเพอมวลชน (Health-for-All) ซงองคการอนามยโลก (WHO) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒๔ พฤศจกายน ๒๕๓๕ ดวยตระหนกในพระราชปณธานอนแนวแน ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในการปฏบตพระราชกรณยกจตางๆ นานปการ เพอประโยชนทางดาน การสาธารณสขของประเทศและเพอสขภาพและความกนดอยดของพสกนกรชาวไทย

๒.๔.๒ เหรยญทองคำสดดพระเกยรตคณดานการปองกนแกไขปญหายาเสพตด (Award of Appreciation in Recognition of Outstanding Contributions in the Field of International Drug Control) ซงโครงการควบคมยาเสพตดระหวางประเทศแหงสหประชาชาต (The United Nations International Drug Control Programme : UNDCP) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๑๒ ธนวาคม ๒๕๓๗ เพอเทดพระเกยรตและสำนกในพระมหากรณาธคณ ในดานการแกไขปญหาเรองยาเสพตดเพอชวยเหลอ พสกนกรทอาศยอยในพนทสง ๒.๔.๓ โลเกยรตคณในการบำเพญประโยชนเพอเพอนมนษยในระดบผนำประเทศ (The Presidential Award for Humanitarian Service) ซงองคกรโรตารสากล (The Rotary International) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒๔ ตลาคม ๒๕๓๙ เพอเทดพระเกยรตการทรงงานพฒนา ประเทศในพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเพอบำบดทกขบำรงสขแกพสกนกร และเพอธำรงไวซงสนตสข ความเจรญกาวหนา ความรงเรองของประเทศชาต ตลอดจนความเปนเอกภาพแกมวลมนษยทวโลก

๒.๔.๔ รางวล The Partnering for World Health Award ซงวทยาลยแพทย รกษาโรคทรวงอกแหงสหรฐอเมรกา (The American College of Chest Physicians) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๑๓ พฤศจกายน ๒๕๔๐ เพอแสดงความชนชมและสำนกในพระวรยะอตสาหะ ททรงสนบสนน ใหมการปองกนและรกษาโรคทรวงอกในประเทศไทย และเพอเทดพระเกยรตทพระองคทรงงานอยาง อทศพระวรกายเพอสขภาพและอนามยของปวงชนชาวไทย

๒.๔.๕ เหรยญทองเทดพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในฐานะททรง เปนทงผนำ ผบกเบก และดำเนนโครงการ ควบคมปญหาการขาดสารไอโอดนใน ประเทศไทย ซง The International Council for Control of Iodine Deficiency Disorders (ICCIDD) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒๕ มถนายน ๒๕๔๐

287

๒.๔.๖ เหรยญทองสดดพระเกยรตคณพระบาทสมเดจพระเจาอยหวททรงหวงใยตอ สขภาพปอดของประชาคมโลก ซงสหพนธองคกรตอตานวณโรคและโรคปอดนานาชาต (The International Union Against Tuberculosis of Lung Disease : IUATLD) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒๔ พฤศจกายน ๒๕๔๑

๒.๔.๗ รางวล International Humanitarian Award ซงสโมสรไลออน (The Lions Clubs International) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๓ มนาคน ๒๕๔๒ เพอเทดพระเกยรตทพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวทรงสนพระทยเปนอยางยง ในการปรบปรงและพฒนาคณภาพชวตของประชาชนชาวไทย ใหดขน โดยเฉพาะดานสาธารณสขและการศกษา

๒.๔.๘ โลเฉลมพระเกยรต (WHO Plaque) ซงองคการอนามยโลก (World Health Organization : WHO) ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๔๓ ในฐานะททรงสนบสนนงาน ดานสาธารณสขทกดานในประเทศไทย รวมทงการงดสบบหร ซงเปนแบบอยางแกชาวโลก

๒.๔.๙ รางวลความสำเรจสงสดดานการพฒนามนษย (Human Development Life Achievement Award) ซงองคการสหประชาชาต ทลเกลาฯ ถวาย เมอวนท ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๔๙ เปนครงแรกทองคการสหประชาชาตไดจดทำรางวลเกยรตยศนขน เพอมอบใหกบบคคลดเดน

288

ทอทศตนตลอดชวงชวต และสรางคณคาของผลงานเปนทประจกษ และคณปการทผลกดนความกาวหนา ในการพฒนาคน ซงในโอกาสน นายโคฟ อนนน เลขาธการสหประชาชาต ไดกลาวสดดพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ไววา

“... พระองคทรงเออมพระหตถเออไปยงบรรดาผทยากจนทสด และเปราะบาง ทสดในสงคมไทย ทรงรบฟงปญหาของพวกเขาเหลานน และใหความชวยเหลอ พวกเขาเหลานนใหสามารถยนหยดดำรงชวตของตนเองตอไปไดดวยกำลง ของตวเอง...โครงการเพอการพฒนาชนบทตางๆ ขององคพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวยงประโยชนใหกบประชาชนนบเปนลานๆ ทวทงสงคมไทย...”

พระเกยรตคณเกรกไกร... ประโยชนสขสปวงชนชาวไทย และนานาประเทศ

ผลสำเรจของโครงการตางๆ ตามแนวพระราชดำรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว นอกจากจะสรางประโยชนสขแกปวงชนชาวไทยแลว ยงสามารถนำไปประยกตใชในประเทศตางๆ ทวโลก จงมพระประมข ผนำองคกร และหนวยงานจากตางประเทศเปนจำนวนมากเดนทางเขามาศกษาดงาน โครงการอนเนองมาจากพระราชดำร สงผลใหเกดการขยายผลการดำเนนงานตามแนวพระราชดำรไปยง พนทอนในนานาประเทศ กอใหเกดประโยชนทเปนรปธรรมอยางแทจรง

289

๖ บ ท ส ร ปพระมหากษตรยนกพฒนา ผ ท ร งพร ะ คณอ น ย ง ใ หญ

290

สวนท ๖บทสรป

พระมหากษตรยนกพฒนาผทรงพระคณอนยงใหญ ประโยชนสขของประชาชน... เปาหมายของการครองแผนดน

ตลอดระยะเวลา ๖๕ ป นบตงแตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเสดจขนเถลงถวลยสรราชสมบต ทรงหวงใยทกขสขของราษฎรทวประเทศเปนอยางยง ทรงทมเทพระวรกายตรากตรำ เพอแกไขปญหา ความเดอดรอนใหแกพสกนกร ไมวาจะเชอชาตและศาสนาใด หรออยหางไกลในถนทรกนดารเพยงใด กมทรงยอทอ เสดจพระราชดำเนนบกปาฝาดง ขนเขาลงหวย ขามลำนำ บางทมเสนทางเดนเลกๆ ขางลาง เปนเหว กเสดจพระราชดำเนน ไมทรงคำนงวาจะมอะไรขวางกน ฝนจะตกแดดจะออกไมใชปญหา พระองค เสดจพระราชดำเนนไปทกหนแหงและทกเวลา เมอทรงทราบวามประชาชนเดอดรอน เพราะทกขของ ประชาชน คอทกขของพระองคดวยเชนกน

291

พระองคทรงเปน “พระมหากษตรย นกพฒนา” ททรงงานเพอประโยชนสข สปวงประชาอยางแทจรง สมดงพระปฐม บรมราชโองการ ทไดพระราชทานใน พระราชพธบรมราชาภเษก เมอวนท ๕ พฤษภาคม ๒๔๙๓ ความวา “เราจะ ครองแผนดนโดยธรรมเพอประโยชนสข แหงมหาชนชาวสยาม” โดยทรงใช ธรรมะเปนฐานหลกในการครองแผนดน พระองคตรสวา ธรรมะ คอ ความด ความถกตอง หรอความยตธรรม

ตลอดระยะเวลาททรงครองราชย ไดทรงปฏบตพระองคอยในธรรมะ ๑๐ ประการ หรอทศพธราชธรรม โดยเครงครด พระองคทรงกำหนดเปาหมายในการครองแผนดน “เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม” โดยการพฒนาประเทศเพอชวยเหลอประชาชน ผลของการดำเนนการพฒนาจะนำมาซงประโยชนสข นนคอ ประโยชนทมาพรอมกบความสขของประชาชนเปนสำคญ

แนวพระราชดำรทนำไปสชยชนะของการพฒนา

ในการพฒนาประเทศพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงใหความสำคญกบ “ภมปญญาของไทย” ทรงสอนใหมการพฒนาโดยประยกตใชภมปญญาทองถน (Local Wisdom) ซงมมากมายในประเทศ และพระองคทรงสอนเสมอวา การไปทำโครงการ หรอกจกรรมในพนทใด ควรใหความเคารพ “ภมสงคม” ภม คอ ดน นำ ลม ไฟ สวนสงคม คอ คน ซงมขนบธรรมเนยมประเพณ ความเชอ และคานยมในทองถน ทแตกตางกน จงทรงกำชบวาตองใหความเคารพตอสองสงน โดยตองปรบตวเราใหเขากบธรรมชาตของ สถานททไป รวมทงตองรจกเคารพคน ดความตองการ และความพรอมของคนในพนทนนๆ ไมใชบงคบ ใหทำเหมอนกนทวประเทศ รวมถงตองมวธคดอยางองครวมหรอมองอยางครบวงจร ซงไมจำเปนตองผกมด ตดตำรา หรอวชาการและเทคโนโลยทอาจไมเหมาะสมกบสภาพความเปนอยทแทจรงของคนไทย

ดงนนตลอดระยะเวลาทรงงาน สงทพระองคทรงใหความสำคญอยางยงคอ การรกษาดน นำ ลม ไฟ ทำอยางไรใหทรพยากรทเสอมโทรมแลวฟนกลบคนมา โดยแกไข ฟนฟ และบำรงรกษา พระองคทรงมรบสงแลวทรงทำใหดดวย โดยทรงใหสรางศนยศกษาการพฒนาอนเนองมาจากพระราชดำร ทงทางภาคกลาง เหนอ อสาน ใต ตะวนออก และตะวนตก เพอใหเหนวธการพฒนาในแตละภาค ซงแตกตางกนไปตามภมสงคม ทรงสอนใหมองมตตางๆ อยางครบถวนเวลาทำงานพฒนาจงตองมอง ทกมต ทกอยางตองวางใหสอดคลองกบภมประเทศและสงคมทแตกตางกนไป

292

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงรบฟง ปญหา ทรงเขาไปแกไข ไมทรงวางเฉย ในการเสดจฯ ไปทรงเยยมประชาชนดวยพระองคเองอยางใกลชด ทรงสงเกตการณ สอบถามและรวบรวมขอมลเบองตน เกยวกบสภาพภมประเทศ ความเปนอย และการดำรงชพ ของประชาชน ตลอดจนศลปวฒนธรรม และขนบธรรมเนยม ประเพณไดอยางลกซง ความชวยเหลอทพระองค พระราชทานจงลวนตรงตามความตองการของประชาชน

พระองคทรงสอนใหทำงานทกขนตอน อยางถกตองเปนระบบ โดยทรงตรวจตดตามความกาวหนา ของโครงการดวยพระองคเอง ตลอดจนพระราชทาน พระบรมราชวนจฉยในการแกไขปญหาของราษฎร เพอให โครงการประสบความสำเรจ และทรงกำชบใหหนวย ปฏบตตางๆ หามอางวาเปนโครงการพระราชดำร ตองให ประชาชนทำดวยความเตมใจ เพอใหเปนงานทไดรบ ความเชอถอวา ทำอยางรดกมรอบคอบทสด โดยกอนท พระบาทสมเดจพระเจาอยหว จะพระราชทานแนว พระราชดำรในการพฒนาใดๆ จะทรงทำการทดลองกอน ทรงรวบรวมองคความรเปนระบบ ทำตามลำดบขน มองปญหาอยางองครวม แลวจงทรงนำมาถายทอด ขยายผลสการปฏบตจรง ทรงมรบสงเสมอวา “...การทเรา จะแนะนำหรอไปสอนเขาตองระวงใหมาก ตองถกตอง ร ดกม และรอบคอบ เพราะหากพลาดไปแลว เราไมไดแยนะ แตเขาจะแย...”

พระราชดำรของพระองคคอ การพฒนา ตองเรมจากจดเลกๆ กอน ตองพถพถน ทกๆ สงตอง คอยๆ ทำไป คอยๆ กอรางสรางตวไปเรอยๆ และกาวไปทละกาว (Step by Step) เรมจากสงทจำเปน ของประชาชนทสดกอน ไดแก ดานสาธารณสข จากนนจงเปนเรองสาธารณปโภคขนพนฐานและสงจำเปน ในการประกอบอาชพ ตลอดจนตองม “ความพอเพยง” อยาใจรอน ทำอะไรเกนตว ถาเกนตวเมอไหรนน ภมคมกนจะไมม ความเสยงกจะเกดขน รวมทงยงทรงเปนนกพฒนาทมความเปนศลปน ทำแลวตอง สวยงามดวย เชน ศนยศกษาการพฒนาฯ ทกศนยจะสวยงามและสอดคลองกบธรรมชาต

293

พระองคทรงมพระอจฉรยภาพในการคดคนและแสวงหาเทคโนโลยใหมๆ มาชวยแกปญหา ความเดอดรอนของประชาชนและการพฒนาประเทศ พระองคทรงยดธรรมะเปนทตง “ธรรมะ” ในทน คอธรรมชาต วธการแกปญหาหรอแมกระทงการพฒนา ไมวาจะเปนเรองดน นำ อาชพ และสงแวดลอม จะทรงใชธรรมชาตในการแกไขปญหา เชน การนำนำดขบไลนำเสย เพอเจอจางนำเสยใหกลบเปนนำด กงหนนำชยพฒนา ทรงเลยนแบบ “หลก” เครองมอทชาวบานใชกนในภาคเหนอ หรอการแกไขปญหา ดนถลม แทนทจะใชเครองจกรกล กลบทรงใช “หญาแฝก” ปลกเปนแนวรกษาตามระดบไมใหดนพงทลาย

294

ลงมา การใชอธรรมปราบอธรรม อาท การแกไขนำเนาเสยโดยใช ผกตบชวา ตลอดจนพระราชทาน โครงการแกมลง เพอแกไขปญหา นำทวม พระราชทาน โครงการ ฝนหลวงเพอแกไขปญหาฝนแลง เปนตน

ทรงใช “ความรอบร รอบคอบ” ในการแกไขปญหา เชน จะแกไขปญหาเรองดน ตองร

เรองดน จะแกไขปญหาเรองนำ ตองรเรองนำ จะเหนวากอนเสดจฯ ประพาสแตละแหงจะทรงรวบรวมขอมล และศกษาอยางลกซง เพอหาหนทางทจะแกไขปญหาทเกดขนในแตละพนทและแตละกลมคน โดยคำนงถง “ความประหยด เรยบงาย ไดประโยชนสงสด”

พระองคทรงเนน เรองการบรหารจดการ ทงน ในระหวางททรงงานพฒนา อยนน จะทรงสรางระบบบรหาร ไปดวย เปนสงทนาทงทนกพฒนา ทกคนควรคำนงถง เชน การพฒนา ชนบทควรใชกระบวนการอยางไร ควรสรางกลไกอะไรบางเพอให งานพฒนาบรรลผล โดยทรงให จดตงมลนธตางๆ ขนมา เพอให การบรหารเกดความคลองตว นอกจากนทรงต งศนยศกษา การพฒนาขน ๖ แหง เนนใหม “การบรการรวม” ทจดเดยว เปนรปแบบการบรการแบบเบดเสรจ โดยแสดงใหเหนถงวธการทำงานรวมกนทตงอยบนหลก “ร รก สามคค” ซงถอเปนหลกการทำงาน อกประการหนง ทงน พระองคทรงยดหลกวา ตองมพลงผลกดนใหเราปฏบตอยตลอดเวลา และพลงผลกดน ทสำคญทสดคอ ความรก ความเมตตา อยาทำอะไรคนเดยว ตองตงอยบนหลกของความสามคค และ การมสวนรวม โดยใช การประชาพจารณ ในการเปดโอกาสใหทกคนไดแสดงความคดเหน

295

พระราชกรณยกจของพระองคแตกตางจากพระมหากษตรยทวโลก

จากพระราชกรณยกจดานการพฒนาประเทศนานปการ ททรงปฏบตมาอยางตอเนองและ ยาวนานนน ลวนกอใหเกดประโยชนตอประเทศชาต และประชาชนอยางใหญหลวงเปนทประจกษชดวา พระบาทสมเดจพระเจาอยหวมพระราชปณธานอนแนวแนในการบำบดทกข บำรงสขแกประชาชน ทรงชวยเหลอราษฎรในทกๆ เรอง ประดจ “พอดแลลก” พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงรกแผนดน ทรงรกประชาชน จงทรงทำทกสงทกอยางใหแผนดน ใหประชาชนมความสข

พระองคทรงเปนพระเจาแผนดนททรงรบฟงปญหา ทรงเขาไปแกไข ไมทรงวางเฉย ซงพระองคจะทรงวางเฉยกได จะสงหนวยราชการตางๆ ไปกได แตทรงเลอกทจะทรงทำดวยพระองคเอง อนนคอจดแตกตาง จนกระทงตางประเทศยกยองพระองควาทรงเปน “Working Monarch” ซงหมายถง พระเจาแผนดนททรงงานอยตลอดเวลา

องคการสหประชาชาตไดทลเกลาฯ ถวายรางวลความสำเรจสงสดดานการพฒนามนษยแด พระบาทสมเดจพระเจาอยหว นายโคฟ อนนน เลขาธการสหประชาชาต กลาววา

296

“...เปนครงแรกทองคการสหประชาชาตไดจดทำรางวลเกยรตยศนเพอมอบแกบคคล ดเดนทไดอทศตลอดชวงชวต สรางผลงาน ทมคณคาตอการพฒนา ความกาวหนาของคน จำนวนมาก พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงไดรบการถวายพระราชสมญญานาม จากชาวโลกวา ทรงเปน “พระมหากษตรยนกพฒนา”...”

นอกจากน The Belgium Chamber of Inventor ซงเปนองคกรสงประดษฐทเกาแกทสด ของยโรป ไดทลเกลาฯ ถวายรางวลเทดพระเกยรต และไดกลาวสดดพระเกยรตคณของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ความตอนหนงวา

“…พระมหากษตรยของไทยทรงเปนนกพฒนา มพระวรยะอนส งส ง รวมทงพระอจฉรยภาพและพระวสยทศนทด ทรงงานหนกเพอประชาชนของพระองค ทรงใชเทคโนโลยท เรยบงาย สงประดษฐในพระองคสามารถนำไปพฒนาใชงานได อยางกวางขวางทวโลก…”

ทรงไดรบการเทดพระเกยรตและถวายพระราชสมญญานามมากมาย อาท ทรงเปน พระบดา แหงการประดษฐไทย พระบดาแหงเทคโนโลยของไทย พระบดาแหงนวตกรรมไทย พระบดาแหงฝนหลวง พระผทรงเปนครแหงแผนดน ฯลฯ

แมวนนอาจจะไมไดเหนพระองคเสดจฯ ออกพนท แตพระองคกยงทรงงานอยทกวน ขณะประทบอยทโรงพยาบาลศรราช กยงทรงงาน ไมไดหยด ในหองประทบตดตงคอมพวเตอรและ ระบบไอทเชอมโยงฐานขอมลของหนวยงานตางๆ เพอทรงศกษาขอมล และตดตามสถานการณตางๆ มาประมวลวเคราะหอยางถถวนและรอบคอบ กอนพระราชทานแนวพระราชดำรใหหนวยงาน ทเกยวของพจารณานำไปแกไขปญหาทเกดขน อยางทนทวงท

ทรงอยากเหนการพฒนาทยงยน และประชาธปไตยทเขมแขง

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวเคยมรบสงกบ ดร. สเมธ ตนตเวชกล กรรมการและเลขาธการมลนธชยพฒนา ความตอนหนงวา

“...ทำไมพระเจาอยหวตองเหนดเหนอยอยอยางน ทตองเหนดเหนอย กเพราะ ประชาชนยงยากจนอย และเมอเขายากจน เขาจงไมมอสรภาพ เสรภาพ และเมอเขาไมม อสรภาพ เสรภาพ เขาจงเปนประชาธปไตยไมได...”

297

ซงเปนทประจกษชดวา ผลลพธสดทายทพระบาทสมเดจ พระเจาอยหวทรงอยากเหนกคอ การพฒนาทยงยนและประชาธปไตย ท เขมแขง ซ งการปพนฐานของ ประชาธปไตย มใชเรองของกฎหมาย ระเบยบ กตกาเพยงอยางเดยว หากพนฐานจรงๆ คอตองพฒนาประชาชนใหหลดพนจากความ ยากจน และสามารถยนไดดวย ตวเองกอน จงจะเปนประชาธปไตยได นบเปนการสรางรากฐานสำคญใหเกดความเขมแขงในระบบ การเมองไทยอยางมนคงและยงยน ในทศนะของพระองค กระบวนการพฒนาตองครอบคลมทงเรองเศรษฐกจ สงคม การเมอง ตองพฒนาคนดวย และตองอาศยศรทธาเปนสำคญ การพฒนาจงจะประสบความสำเรจ

พระองคทรงมงเนนเรองการพฒนาคน ทรงตรสวา “ตองระเบดจากขางใน” นนคอตอง สรางความเขมแขงใหคนในชมชนทเราเขาไปพฒนาใหมความพรอมทจะรบการพฒนาเสยกอน มใช การนำความเจรญหรอบคคลจากสงคมภายนอกเขาไปหาชมชนหมบานทยงไมทนไดมโอกาสเตรยมตว

นอกจากนทรงมงเนนหลกการ “เขาใจ เขาถง พฒนา” คอ กอนจะทำอะไรตองมความเขาใจ เสยกอน เขาใจภมประเทศ เขาใจผคนในหลากหลายปญหา ทงน จะตองทำใหผทเราจะไปทำงานกบ เขาหรอทำงานใหเขานน “เขาใจ” เราดวย เพราะถาเราเขาใจเขาแตฝายเดยว โดยทเขาไมเขาใจเรา ประโยชนคงจะไมเกดขนตามทเรามงหวงไว เมอรปญหาแลว เขาใจแลว กตองเขาถง เพอใหนำไปส การปฏบตใหได และเมอเขาถงแลวจะตองทำอยางไรกตามใหเขาอยากเขาถงเราดวย ดงนน จะเหนวา เปนการสอสารสองทาง ทงไปและกลบ ถาสามารถทำสองประการแรกไดสำเรจ เรอง “การพฒนา” จะประสบความสำเรจไดเปนอยางด

ชยของการพฒนาคอ ความสงบ ความเจรญ และความอยดกนดของพสกนกร

พระองคทรงมรบสงวา การแกปญหาของประชาชนและประเทศชาต ไมใชเรองงาย เปนงานยาก การเขาไปดำเนนการแกไขปญหา เหมอนกบการเขาสงคราม แตเปนการทำสงครามทไมใชอาวธ เปนการ ตอสกบปญหาเพอนำไปสชยชนะ โดยใชกระบวนการพฒนานำไปสความสำเรจ จงเปนทมาของชอ “มลนธชยพฒนา”

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงงานอยางหนกเพอประโยชนสขของประชาชน พระองค ทรงพยายามตอสทกสงทกอยาง เพอมงสชยชนะของประเทศ โดยใชกระบวนการพฒนานำไปส ความสำเรจ ดงพระราชดำรสทพระราชทานเมอวนท ๔ ธนวาคม ๒๕๓๗ เกยวกบเรองมลนธชยพฒนา

298

ความตอนหนงวา

“ . . . ช ยชนะของประ เทศน โดยงานของมลนธชยพฒนานนกคอ ความสงบ... เปนเมองไทยทมความ เจรญกาวหนา จนเปนชยชนะของ การพฒนาตามทไดตงชอ มลนธ ชยพฒนา ชยของการพฒนานม จดประสงค คอ ความสงบ ความเจรญ ความอยดกนด...”

บทสรปน ตรงกบเครองหมายประจำมลนธชยพฒนา ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว องคนายกกตตมศกดของมลนธ ชยพฒนา ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ กำหนดแบบ พรอมทง ความหมายดวยพระองคเอง และพระราชทานเปนเครองหมาย ประจำมลนธชยพฒนา ซงประกอบดวย พระแสงขรรคชยศร ธงกระบธช ดอกบว และสงข อนหมายถง พระองคทรงเปนจอมทพ โดยมประชาชนเขามามสวนรวมเปนทหารของพระองค เพอรวม เปนพลงของแผนดนเขาไปแกไขปญหาตางๆ โดยใชกระบวนการ พฒนาอนนำไปสชยชนะของประเทศและประชาชน กอใหเกด ความสงบ มคณธรรมจรยธรรม ความอยดกนดและความรมเยน เปนสขในแผนดนไทย

กลาวโดยสรป จะเหนไดวาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระมหากรณาธคณ เปนลนพนตอแผนดนไทยและประชาชนชาวไทย แนวพระราชดำรดานการพฒนาทพระราชทานไดสงผลด อยางยงตอการดำรงชวตของประชาชน ทำใหสามารถประกอบอาชพไดอยางมประสทธภาพ มฐานะ ความเปนอยและคณภาพชวตดขน พระอจฉรยภาพแหงความเปนผนำในการพฒนาประเทศของพระบาท สมเดจพระเจาอยหว มใชเพยงกอใหเกดความสำนกในพระมหากรณาธคณอยางลนเหลอตอปวงชนชาวไทย หากแตพระเกยรตคณเหลานไดแผไพศาลไปสนานาประเทศทวโลก พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดทรงนำพาประเทศไทยและประชาชนชาวไทยใหสามารถยนหยดอยไดอยางมความสข และดำรงไว ซงเกยรตภมของความเปนประเทศไทยและคนไทยตราบจนทกวนน

299

ในโอกาสอนเปนมหามงคลยงน สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต สำนกในพระมหากรณาธคณเปนลนพน ขอถวายความจงรกภกด และขอเทดทนพระองคไวเหนอเกลา เหนอกระหมอม และขอเชญชวนประชาชนชาวไทยทวทงประเทศสนองพระมหากรณาธคณลนเกลา ลนกระหมอม ดวยการเจรญรอยตามเบองพระยคลบาท นอมนำแนวพระราชดำรมาศกษา และยดถอ เปนแนวปฏบตใหบงเกดผลสบไป

ขอพระองคทรงพระเจรญยงยนนาน

300

บรรณานกรม

หนงสอ เอกสาร สงพมพ

กรมชลประทาน. “กงหนไฟฟาพลงนำคลองลดโพธ” วารสารขาวกรมชลประทาน. ปท ๑๗ (ฉบบท ๑๓๐) ; กมภาพนธ ๒๕๕๒.

กรมชลประทาน. เทดไทองคราชน ดวงใจราษฎร ปราชญแหงนำ ๑๐๙ ป ๑๓ มถนายน ๒๕๕๔ กรมชลประทาน งานเพอแผนดน. กรงเทพฯ : บรษท เนชน พรนตง เซอรวส จำกด, ๒๕๕๔.

กระทรวงพลงงานรวมกบสถาบนปโตรเลยมแหงประเทศไทย. พระบดาแหงการพฒนาพลงงานไทย. กรงเทพฯ : บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำกด (มหาชน), ๒๕๔๙.

กรงเทพมหานคร. ทรงเปนแรงบนดาลใจ. กรงเทพฯ : บรษท ดาวฤกษ คอมมนเคชนส จำกด, ๒๕๕๐.

กรงเทพมหานคร. แนวพระราชดำรดานการบรหารจดการกรงเทพมหานคร ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เนองในโอกาสงานฉลองสรราชสมบตครบ ๖๐ ป พทธศกราช ๒๕๔๙. กรงเทพฯ : บรษท อมรนทร พรนตงแอนดพบลชชง จำกด (มหาชน), ๒๕๕๐.

กองทนบำเหนจบำนาญขาราชการ. ประมวลพระบรมราโชวาทและพระราชดำรส ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว. พทธศกราช ๒๔๙๓ - ๒๕๔๘.

คณะกรรมการอำนวยการจดงานฉลองสรราชสมบตครบ ๖๐ ป. สารานกรมพระราชกรณยกจพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว ในรอบ ๖๐ ปแหงการครองราชย. กรงเทพฯ : บรษท พมพด จำกด. ๒๕๕๑.

ฐตพนธ พฒนมงคล. “อทกภย ’๕๓ วกฤตนำจากทราบสงถงคาบสมทร” นตยสารสารคด ฉบบท ๓๑๐ ; ธนวาคม ๒๕๕๓.

เทดศกด บญยขจร. “บทบาทกรมชลประทาน ในการปองกนและบรรเทาอทกภยตามแนวพระราชดำร” วารสารอนเนองมาจากพระราชดำร. ปท ๒ (๒); เมษายน- มถนายน ๒๕๔๗.

ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร. พากเพยร...เพอพอเพยง. กรงเทพฯ : ธนาคารเพอการเกษตร และสหกรณการเกษตร, ๒๕๓๓.

ฝายกจการเพอสงคม บรษท ปตท. จำกด (มหาชน). “แฝก” เปนไปไดมากกวาหญา รวมผลงานการประกวด การพฒนาและรณรงคการใชหญาแฝก อนเนองมาจากพระราชดำร ครงท ๔ ประจำป ๒๕๕๒. กรงเทพฯ : บรษท วงตะวน จำกด, ๒๕๕๒.

ฝายวจยและพฒนาสาขาคอมพวเตอรสมรรถนะสง. ระบบเครอขายเพอการจดการทรพยากรนำแหงประเทศไทย. กรงเทพฯ : บรษท วงตะวน จำกด, ๒๕๕๒.

มลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม. ๑๓ ป การศกษาทางไกลผานดาวเทยม จากโรงเรยนวงไกลกงวล หวหน หนงเดยวในโลก ตงแต พ.ศ. ๒๕๓๘. กรงเทพฯ : บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำกด (มหาชน), ๒๕๕๒.

301

มลนธชยพฒนา. กงหนนำชยพฒนา เครองกลเตมอากาศทผวนำหมนชาแบบทนลอย. กรงเทพฯ : บรษท อมรนทร พรนตงแอนดพบลชชง จำกด (มหาชน), ๒๕๕๔.

มลนธชยพฒนา. เครองกลเตมอากาศ แบบอดอากาศและดดนำ RX–5C. กรงเทพฯ : บรษท อมรนทรพรนตง แอนดพบลชชง จำกด (มหาชน), ๒๕๕๔.

มลนธชยพฒนา. มลนธชยพฒนา. กรงเทพฯ : บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำกด (มหาชน), ๒๕๕๔.

สถานวทย อ.ส. พระราชวงดสต และธนาคารออมสน. ในหลวงกบประชาชน ๔๕ ป สถานวทย อ.ส. พระราชวงดสต. กรงเทพฯ : บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำกด (มหาชน), ๒๕๔๒.

สถาบนเพอการพฒนาการเกษตรและชนบท จำเนยร สาระนาค. สถาบนเพอการพฒนาการเกษตรและชนบท จำเนยร สาระนาค. กรงเทพฯ : สถาบนเพอการพฒนาการเกษตรและชนบท.

สถาบนสารสนเทศทรพยากรนำและการเกษตร (องคการมหาชน). ประกวดการจดการทรพยากรนำชมชน ตามแนวพระราชดำร ครงท ๒. กรงเทพฯ: สถาบนสารสนเทศทรพยากรนำและการเกษตร (องคการมหาชน), ๒๕๕๒.

สถาบนสารสนเทศทรพยากรนำและการเกษตร (องคการมหาชน). ประกวดการจดการทรพยากรนำชมชน ตามแนวพระราชดำร ครงท ๓. กรงเทพฯ : สถาบนสารสนเทศทรพยากรนำและการเกษตร (องคการมหาชน), ๒๕๕๓.

สำนกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม. ผนดนพระราชทาน. กรงเทพฯ : สำนกงานการปฏรปทดน เพอเกษตรกรรม, ๒๕๔๙.

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. การทรงงานพฒนาประเทศของพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว. นนทบร : ศนยการพมพเพชรรง, ๒๕๕๔.

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. พระมงขวญของชาวไทย ผทรงเปนพลง พฒนาประเทศ. กรงเทพฯ : ๒๑ เซนจร จำกด, ๒๕๕๓.

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. เรยนรเศรษฐกจพอเพยง. กรงเทพฯ : ๒๑ เซนจร จำกด, ๒๕๕๒.

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. เรยนรหลกการทรงงานในพระบาทสมเดจ พระเจาอยหว. กรงเทพฯ : ๒๑ เซนจร จำกด, ๒๕๕๑.

สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร. แนวคดและทฤษฎ การพฒนาอนเนองมาจากพระราชดำร ในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว. พมพครงท ๒. กรงเทพฯ : สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร, ๒๕๔๒.

สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร. อนเนองมาจากพระราชดำร. กรงเทพฯ : บรษท รงศลปการพมพ (๑๙๗๗) จำกด, ๒๕๔๗.

302

สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร. พระเกยรตเกรกไกร. กรงเทพฯ : สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร.

สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร. การประยกตใชปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยงดานเกษตรทฤษฎใหม. กรงเทพฯ : หางหนสวนจำกด เทพเพญวานสย, ๒๕๕๓.

สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร. การบรหารธรกจ ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง. กรงเทพฯ : สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงาน โครงการอนเนองมาจากพระราชดำร.

สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร. ตวอยางความสำเรจ การประยกตใชปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง. กรงเทพฯ : หางหนสวนจำกด เทพเพญวานสย, ๒๕๕๓.

สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร. อนเนองมาจาก พระราชดำร ๖๐ ป ครองราชย ประโยชนสข ประชาราษฎร. พมพครงท ๒. กรงเทพฯ : หางหนสวนจำกด อรณการพมพ, ๒๕๔๕.

สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร . ๘๐ พรรษาปวงประชา เปนสขศานต. กรงเทพฯ : บรษท พร เสกล จำกด, ๒๕๕๐.

สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร. กษตรยนกพฒนา. พมพครงท ๔. กรงเทพฯ : หจก. อรณการพมพ, ๒๕๕๓.

สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร. ๓๐ ป กปร. สามทศวรรษ สามสะพาน. กรงเทพฯ : บรษท บทเอส เพรส จำกด, ๒๕๕๔.

สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร. นำคอชวต. พมพครงท ๒. กรงเทพฯ : สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร, ๒๕๕๐.

สำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต. จดหมายเหตสทธบตรฝนหลวง. กรงเทพฯ : หางหนสวนจำกด อรณการพมพ, ๒๕๔๙.

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา. ยงครสงสอนแจง ใจโลก THE GREAT PUNDIT. กรงเทพฯ : ด อลฟาเบตส กรป.

สำนกงานสถตแหงชาต. จดจารพระมหากรณา พระมหากษตรยนกพฒนา เพอปวงประชารมเยน. กรงเทพฯ : บรษท อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จำกด (มหาชน), ๒๕๕๑.

สำนกฝนหลวงและการบนเกษตร. เปนฝนสประชา จากบดาของแผนดน. กรงเทพฯ : สำนกฝนหลวงและ การบนเกษตร, ๒๕๔๗.

อครวฒน โอสถานเคราะห. หนงในโลก จอมกษตรยมหาราชผยงใหญ. พมพครงท ๔. กรงเทพฯ : สำนกพมพ รวมดวยชวยกน, ๒๕๔๙.

303

เวบไซต สอออนไลน

ASTV ผจดการออนไลน. “ในหลวง” ตรสชมสรางเขอนขนดาน เสรจเรวมประโยชนจรงๆ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.manager.co.th/Home/ViewNews.aspx? NewsID=9540000119441 (วนทคนขอมล : ๑๙ กนยายน ๒๕๕๔).

เครอขายกาญจนาภเษก. โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://kanchanapisek. or.th/kp1/index_th.html (วนทคนขอมล : ๑๐ กนยายน ๒๕๕๔).

เทศบาลตำบลอโมงค. โครงการนำมนไบโอดเซลชมชน ทดแทนพลงงานไทย. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.umongcity.org (วนทคนขอมล : ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๕๔).

กระทรวงเกษตรและสหกรณ. เปนฝนสประชา จากบดาของแผนดน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http:// www.thairoyalrain.in.th/index.php (วนทคนขอมล : ๕ กนยายน ๒๕๕๔).

กรงเทพมหานคร. ดานการจราจร. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.bangkok.go.th/th/page/?129- Transportation (วนทคนขอมล : ๓๐ สงหาคม ๒๕๕๔).

มลนธชยพฒนา. แนะนำมลนธชยพฒนา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.chaipat.or.th/chaipat/ index.php/th/publication/recommended-chai-pattana-foundation (วนทคนขอมล : ๑๘ สงหาคม ๒๕๕๔).

วกพเดย สารานกรมเสร. สะพานพระราม ๘. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : th.wikipedia.org/wiki/สะพานพระราม_๘ (วนทคนขอมล : ๒๙ สงหาคม ๒๕๕๔).

สถานวจยและพฒนาพลงงานทดแทนจากนำมนปาลมและพชนำมน มหาวทยาลยสงขลานครนทร. พระบาทสมเดจ พระเจาอยหวกบปาลมนำมนและไบโอดเซล. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.biodiesel. eng.psu.ac.th/pdf/king&biodiesel.pdf (วนทคนขอมล : ๗ กนยายน ๒๕๕๔).

สำนกการโยธา กรงเทพมหานคร. พระราชดำรดานการจราจรสำนกการโยธา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://portal.bangkok.go.th/subsite/index.php?strOrgID=001061 &strSection=services&intContentID=1337 (วนทคนขอมล : ๒๙ สงหาคม ๒๕๕๔).

สำนกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.rdpb.go.th/ (วนทคนขอมล : ๑๙ สงหาคม ๒๕๕๔).

สำนกชลประทานท ๔ กรมชลประทาน. ประวตหมบานและฝายหนองปงไก. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://ridceo.rid.go.th/kampang/Nong-Ping-Kai/resume-phai.html (วนทคนขอมล : ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๕๔).

สำนกฝนหลวงและการบนเกษตร. คำถามทหลายคนสงสย. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www. royalrainmaking.thaigov.net/faq. (วนทคนขอมล : ๕ กนยายน ๒๕๕๔).

304

คณะทปรกษาจดทำหนงสอพระมหากษตรยนกพฒนา เพอประโยชนสขสปวงประชา

ประธาน นายสเมธ ตนตเวชกล กรรมการและเลขาธการมลนธชยพฒนา

ทปรกษานายพนส สมะเสถยร ประธานกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตนายอาคม เตมพทยาไพสฐ เลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

คณะทำงานจดทำหนงสอพระมหากษตรยนกพฒนา เพอประโยชนสขสปวงประชา

ประธานนางเพญจา ออนชต

รองประธานนายสทน ลปยะชาต นางสาวกญญารกษ ศรทองรง

คณะทำงาน นางจนทรทพย ปาละนนทน นางสาวชอผกา แกวใหญ นางสาวจรวจน วงศาโรจน นายนพดล ธญญาด นางสาวรววรรณ เลยดทอง นางวรารตน ดลยพทกษ นางสาวรตนวรรณ โอสถรป นางสาวพนดา วงษภกด นางสาวธนสน จสงเนน

ขอมลเกยวกบหนงสอพระมหากษตรยนกพฒนา เพอประโยชนสขสปวงประชา

พมพครงท ๑ ธนวาคม ๒๕๕๔ จำนวน ๒๑,๐๐๐ เลมISBN 978-974-9769-99-7พมพท ศนยการพมพเพชรรง กรงเทพฯ

พระมหากษตรยนกพฒนา

“...ในการพฒนาประเทศนน จำเปนตองทำตามลำดบขน

เรมดวยการสรางพนฐาน คอความมกนมใชของประชาชนกอน

ดวยวธการทประหยด ระมดระวง แตถกตองตามหลกวชา

เมอพนฐานเกดขนมนคงพอควรแลว

จงคอยสรางเสรมความเจรญขนทสงขนตามลำดบตอไป...

การชวยเหลอสนบสนนประชาชนในการประกอบอาชพและตงตว

ใหมความพอกนพอใชกอนอนเปนพนฐานนน

เปนสงสำคญอยางยงยวด

เพราะผทมอาชพและฐานะเพยงพอทจะพงตนเอง

ยอมสามารถสรางความเจรญกาวหนา

ระดบทสงขนตอไปไดโดยแนนอน...”

พระบรมราโชวาทในพธพระราชทานปรญญาบตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

๑๙ กรกฎาคม ๒๕๑๗

พระมหากษตรยนกพฒนา เพอประโยชนสขสปวงประชา

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ๙๖๒ ถนนกรงเกษม เขตปอมปราบศตรพาย กรงเทพฯ ๑๐๑๐๐โทรศพท ๐-๒๒๘๐-๔๐๘๕ ตอ ๑๓๐๓-๕โทรสาร ๐-๒๖๒๘-๒๘๔๖ www.nesdb.go.th

เพอประโยชนสขสปวงประชา