thlaram (september) 16, 2017 inrinni (saturday)

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 GAS NEWS Agency : KIM JOE Booking :23rd. April., 2017 to 23rd.May., 2017 delivery :16-09-2017 (sAt) Time :9AM-ll stock STOCK: 306 (first come firse serve) GAS NEWS Agency : SAS Booking :1st. April., 2017 to 1st. May., 2017 delivery :16-09-2017 (sAt) Time :9AM-ll stock stOCK : 306/-rate:Rs. 700/- Hmasawnna Thar Vol - 32/326 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy THLArAm (sepTember) 16, 2017 InrInnI (sATurdAy) Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number 7085-256-377 NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI Hmar Thangsuo Zakuo CCpur : Hmar Thang- suo Zakuo chu Aizawla inthawk Churachandpur- ah a hungtlung nawk ta a, a dit le an chaw nuom han Haire Hai Store, Rengkai Bazar-ah inchawk thei a ni tah. Hnam thila pui- pungna, hnam danghai laia hnam hminga va \hangna hun haiah le Biekina mani hnam incheina ni haia hak chi a ni leiin inchawk sup sup dinga \ha a nih. An nomination file hnukkir dingin ImpHAL : Hungtlung ding October 7, 2017 a Manipur phairam biela Panchayat election hung um dingah hin Non-local (Vai) 71 an in candidate ve. Kangleipak Student’s Association (KSA) chun hieng non-local candidate- hai hi September 20,2017 chena nomination paper an file-hai hnukkir dingin thu an pek. September 20, 2017 chena an nomination paper file-hai hi an hlipkir naw a ni chun September 22, 2017 a inthawk October 7, 2017 chenin Non-local mihai chu tuol an suok phal lo le dang tlat ning an tih tiin Moi- rangthem Lakshman, Presi- dent, KSA chun a hril. Photography & Vid- eography training CCpur: State Bank of In- dia-Rural Self Employment Training Institute (SBI- RSETI) hnuoia \halai kum 18-45 inkar hai ta dinga trade tum tuma training neia um chu sunzawm pei a ni a. Zani hmasaa inthawk khan Basic Photography & Vid- eography training \an a ni a, trainee mi 18 an um. Thaw\anni hin Piggery Farming training \an nawk ning a tih. Hi taka training dinga hnina pe hai ta dingin Sept. 16, 2017 hin SBI- RSETI Office, Bijang-ah Personel Interview um a tih. Rengkai-ah inruithei khap CCpur: Rengkai Village Authority chun Rengkai khawsunga inruithei ching, laklut le zawr an khap tlat a, hi le inzawmin hi hma met khan thusuok siemin Rengkai mipui le hmun dang danga umhai hriet dingin inhriettirna an lo siem ta bawk. Rengkai VA thusuok thlawpna le mani veng- buk inruithei thil laka a fihlimna ding ngaituona leiin, vengbuk hran hrana thuoitu hai khawmin an vengbuk huom sunga in- ruithei ching, laklut le zawr an khap ve tawl a, vengbuk thenkhata lem chu inhrem- na dingin Savawm Bawm (Intang-In) hiel an siem pha ta bawk. Hi thu le inzawma dan khau tak siem a, hi hma khawma inruithei le a za- wrtu khawm lo man tah Shillong Hills Welfare Committee khawmin tulai hin ngawr takin hmalakna an fepui mek zing nia thu dawng a nih. Shillong Hills vengbuk huom sunga hin zantin duty zing hlak a ni a, inruithei ching a mawi lo taka khawsa le buoina siem, inruithei laklut le zawrtuhai chu vengbukin dan a siem angin an chun- gah action lak ning a ta. Vengbukin dan a siem inza lova bawsietu hai chu man le duty hai kut an lo tuor pal khawmin a thawsuoltu in a maw phur a ta, hmun thenkhata an thaw hlak an- gin an vengbuka inthawk hnawtdawk chen khawm lo tuok hai sien, thuoitu haiin maw an phur naw ding niin SHWC thuoitu haia in- thawk thu ei dawng. Union Minister in Exhibition a hawng ding CCpur: Union Minister of State, Heavy Industries & Public Enterprises, Gov- ernment of India Bubul Supriyo chu September 18, 2017 khin Manipur-ah hung inzin a ta, Manipur State Film Development Society Hall, Palace Com- pound, Imphal hmuna “Naya Bharat Hum Karke Rahenge (New India We Resolve to Make)” ti thu- pui hmanga Exhibition ni 2 sung aw ding chu khuol- liena \hangin hawng a tih. Dy. CM inban le a naupa man dingin ImpHAL : Manipur Depu- ty Chief Minister Yumnam Joykumar naupa Yumnam Devjit chun Muslim-hai an sakhuo thil le inzawmin an theida zawng le an lungril natna ding thu Facebook- ah a post tia intumin zan- ikhan All Manipur Muslim Welfare Organisation chun dodalna an nei. Chun, hi Organisation hin Deputy Chief Minister chu inban ding le Yumnam Devjit chu man dingin ngenna an siem bawk. AMWJU 43rd Foundation Day ImpHAL : Vawisun 10 AM hin Manipur Press Club, Imphal-ah All Ma- nipur Working Journalist’s Union (AMWJU) 43rd Foundation Day hmang ning a tih. Hi huna hin Th. Biswajit Singh, Minister (Works & IPR) khuollien, Guest of Honour in L. Jay- anta Kumar Singh, Minister (Health & Family Welfare) le Dr Sapam Ranjan Singh, Konthoujam A/C MLA, Functional President in Wangkhemcha Shamjai, President, AMWJU hai \hang tawl an tih. CoHSEM in hun a suksei ImpHAL: Council of Higher Secondary Education, Ma- nipur (CoHSEM) chun kum 2017-18 academic session fe mek sunga Class XI admission-a ding Eligibility Cer- tificate lakna ding application chu fine Rs. 600/- pein September 25, 2017 chenin lak le peklut thei ning a tih tiin September 15, 2017 khan inhrietirna a siem. CMRF-ah Rs. 20,000 an pek ImpHAL : Zanikhan All Manipur Selected SSB Volunteers \huoituhai chu Chief Minister’s Secretariat, Imphal-ah fein CM N. Biren Singh kuomah Rs. 20,000 Chief Minister’s re- lief Fund (CMRF) ah an pek. Hi sum hi Manipur a tuilien leia harsatna tuorhai \hangpuina ding tia an pek a nih. Health Director dingin Dr. Rajo Singh ImpHAL : Dr N. Loken Singh, Director, Medical and Health Services, Govt. of Manipur chu a sina in- thawk a pension ta leiin Dr Rajo Singh, Director, Fam- ily Welfare, Manipur chu Director, Medical & Health Services bakah State Mis- sion Director, SHS, NHM hai chelsa dinga ruot a nih. Dr Rajo Singh hin a sin thar hai hi zanita inthawk khan a chel \an. Mi 6 a inthawk rangkachak kg. 4 man ImpHAL : Zanikhan Bir Tikendrajit International Airport (Tuilihal Airport), Imphal-ah Indigo Airlines le Air Asia Flight haia Kol- kata pan tum passengers 6 a inthawk rangkachak kg. 4 Airport Security (CISF) han an man. Rangkachak hi pas- senger-hai hin an mawng- kuoa an thup tawl nia hril a nih. Passengers 6 hai hi tuolsung mi ni lo, vai (non- local) vawng an ni a, Secu- rity pawl kutah sie an nih. Rangkachak hi Myanmay a inthawka hung le Manipur puotienga phur tum a nih. Zanikhan CM in GRC a hawng ImpHAL : Zanikhan Chief Ministers’ Secre- tariat, Imphal-ah CM N. Biren Singh in Grievance Redressal Cell (GRC) a hawng. Hi Cell-ah hin mipui han Meeyamgi Nu- mit le Hill Leaders’ Day haia hnina an pekluthai iengang ngirhmuna um am an ta a tihai kan thei an tih. Hi Cell hi Office kai hun sung (Nipuiah 9:30 AM to 5 PM le thlasikah 9:30 AM to 4:30 PM) inkar sungin toll free number 1800-345- 3818 ah ngaiven thei an ta, hi bakah hin ziekin griev- [email protected] a pelut thei bawk an tih. Sa- wiselna le nuorna thu hai khawm hi number le email address haiah hin intlun thei bawk an tih. DC/CCPur in CSC Centre a hawng CCpur: District Hos- pital, CCPur chun natna chi tum tum 40 chuong a thlawna test thaw theina dinga sample peklut thei- na dinga indin Common Sample Collection Centre (CSC Centre) chu Septem- ber 15, 2017, 9AM khan Pu Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur in a hawng. CSC Centre a hawng zo hin DC, CCPur chun District Hospital Ward tum tum hai a fangkuol a, Medical Superintendent (MS) Conference Hall-ah hun tawite hmang a nih. MS Conference Hall-a hun hmangnaa hin District Hospital thawktu han DC/ CCPur kuomah lawmna thilpek an inhlan bawk. Pu Shyam Lal Poonia in thu a hrilnaa chun, district mipui hai hmakhuo ngaina leia District Hospital Ad- ministration in thisen test tum tum a thlawna thaw theina dinga sample peklut theina Common Sample Collection Centre an hung hawng chu lawmum a ti thu a hril a. Damnaw le technician hai kara inhri- etthiemnawna um rawp hlak a hung suknep pha ding thu hrilin, thisen test ding nei hai khawmin test room hran hran fekuol ngai loin hi Centre-ah an peklut thei ding a ni leiin damnaw hai ta dingin a zangkhai pha hle ding thu a hril. District Hospital le mipui mamaw CT Scan ma- chine \hanga machine tum tum chungthua chun thu- neitu insanglem hai kuoma intlun a ni a, tuta inthawk thla 2-3 sungin District Hospital-a hmang ding test machine tum tum insiem- tir mek le a thar thleng \ul hai thleng zo hman beisei a ni thu Pu Shyam Lal Poo- nia chun a hril bawk. CSC Centre-a hin natna dang dang test dinga thisen lak thei a ni nghal bawk ding a ni a. Hospital-a um thisen test ding han 9AM- 12Noon inkar sample pelut thei an ta, OPD fethlenga test ding nei han 10AM- 1PM inkarin test ding hai an peklut thei bawk ding a nih tiin District Hospital thuneituhaia inthawk ei thu dawngna chun a hril. “Swachhta Hi Seva” hawngna le Meeyamgi Numit CCpur: September 15, 2017, 11AM khan District Training Centre (DTC), Tuibong-ah “Swachhta Hi Seva” Campaign Fortnight hawngna le “Meeyamgi Numit” nei a nih. Hun hmangna hi Pris- cilla le Thienlaljoy han an inrawi a, Shyam Lal Poo- nia, IAS, DC, CCPur in welcome address a hril a, Khaipao Haokip, Chair- man, ADCC in Swachhta Hi Seva” Campaign Fortnight hawng a ni thu a puong. Hi huna special Guest-a \hang MH Khan, Principal Secretary (AR/Relief & DM/S&T/Fisheries), Govt. of Manipur chun, WL Hangshing DC, CCPur a ni lai kum 1992 khan thla 3 sung Addl. DC in CCPur- ah a lo hung um ta thu hri- lin, vawisun hun uop thei dinga a umna thuah law- mum a ti thu le C h u r a - chandpur boruok inhawi a ti thu a hril. Manipur sawrkarin IAS Officer pakhatin Dis- trict pahni pei enkai dinga a ruot angin ama khawm Churachandpur le Pher- zawl District enkaitu dinga mawphurna pek a ni thu a hril a. District tina Deputy Commissioner han mipui le sawrkar inlaichinna kawnga mawphurna lien- tak an nei thu, harsatna nei han Mini Secretariat, Imphal-a a office-ah ieng- tiklaikhawm inhmupui thei a ni thu a hril. Swachhta Hi Seva Fortnight hi Sepem- ber 15, 2017- October 2, 2017 inkar sunga nei ding a nih. Hi hun hmang sung hin Paukhanlian, EM (Town Planning and Sanitation), ADCC chun khawpui thienghlimna dinga ADC hmalakna hai a hril a. Th. Baite, Executive Engi- neer, PHED inrawinain fekhawm han “Swachhta Hi Seva” Pledge an hril ruol. Hun tawpah Pu Rakesh Balwal, IPS, SP, CCPur in lawmthuhrilna neiin hun hmang zo a nih. Meeyamgi Numit huna chun Augustine Khongsai, SDPO Thanlon, District Nodal Officer, Meeyamgi Numit in Team member hai inhmelhriettirna a nei zoin Meeyambi Numit hmang \an a ni a, mi 120 han an harsatna le buoina hai an peklut. Mr MH Khan chun zani chawhnungtieng khan Dis- trict Level Officers (DLOs) hai DC Office, CCPur Conference Hall-ah rewieu meeting a neipui bawk. Pieng danglamhai ta dingin Scheme hran siem nîng a tih: Chief Minister ImpHAL: Manipur a BJP \huoi sawrkârin thla tina ni 15-na pei Mipuihai Ni (Meeyamgi Numit) dinga a puong angin, sawrkâr thla nga a tlingna ni charin Chief Minister Mr N. Biren Sing chun September 15 (Zirtawpni) khan mi 1500 inhmupuiin Complaint hran hran 500 a ngaithlâk. Chief Minister Secretariat-ah zing dar 9am a inthawka zântieng dâr 5pm chen mipuihai an hmu- pui a. Mipuihai lo nghakna dingin Rangva chung hall hai siemin tui le thingpuihai khawm an dawn ding siepek vawng an nih. Medi- cal le Security Team inringin an um zing bawk. Thaw dan pangngaia anga mipui harsatna intlun dinga hun- ghai an harsatna a ngaithlâk laiin piengkena ruol banlo pieng dan- glamhai khawm an \hang a. Pieng danglam thiemna bik neihai chun a lungril an them hle niin a hril. Mihaiin pieng danglamhai ta ding khawmin sawrkar scheme tamtak a um thu an hrila chu, scheme narân hai an ta dingin a \angkai nawzie a hmuin, hieng mihai ta ding hin state sawrkârin a hran lieuin scheme hai a siem ding niin chanchinbumihai le an inpâwl hunah a hril. Hi thu le inzawm hin Planning Department and Social Welfare Department hai leh hriltlângna nguk takin an nei a. Pieng dan- glamhaiin an sung le kuohai chawkbuoi lova anni le anni an intodel theina ding Scheme hran buotsai dingin an hriettir niin a hril bawk. CM-in a hril dan chun, Meey- amgi Numit ah hin pieng dan- glam (differently-abled persons) tamtak an hung hlak a, an thil ngen chu dam khawsuokna ding fak le dawn (fakzawngna) liveli- hood \hangpui dinga ngênna niin a hril. “|halai pakhat lem chu pi- engkena ruol a ban naw zing laiin Mobile phone siem a thiem a. Thiemna nei a ni leiin a fakza- wngna ding, Mobile Repairing sin a \anna dingin Manipur State Co- operative Bank a inthawkin loan Rs.1-2 lakh pek a nih” tiin a hril. Thiemna bik nei lo, fak le dawn zawng thei lo, \henkhat khum beta um elhai ta ding khaw- min sawrkârin Scheme hran a buotsaipek ding thu a hril bawk. Harsatna (Complaint) hung intluntuhai lo \hangpuitu dingin Cooperative Bank, Education (S), YA & Sports, MOBC, SW le Po- lice Department, Manipur State Illness Assistance Fund, Medical Team le Fire Service hai chu a \ul ang peia \hangpuina sin thaw ng- hâl dingin hi huna hin an um zing bawk. CM chun, “Ka sawrkârin thla 5 a suo chauh a nih a, sawisêl din- gin a lan hma taluo deu. Sawrkar- in a thaw \hat le \hat naw, a sina a takinning le ning naw chu a ra suokah la hung inlang a tih. Thla nga sung chauva mipuihaiin sawrkâr an ringzo zie nasataka hmu thei a nih” tiin a hril a. Congress \huoitu le CM hlui Pu Ibobi thuhril le sawisêlna \henkhat, Congress thaw sa proj- ect vawng, hming thleng dan- glama an sunzawm a tina thuah, Pradhan Mantri Ujjwala Yojana hi Congress \an a ni le ni naw an dawn a. “Politics \awngbau nam zuta mipuihai hlêm a hun ta nawh. Indiktak le \hahnem ngai taka politics khêl a hun tah” tiin Pu Biren chun a hril bawk. “India mipui chun PM Nar- endra Modi \huoina hnuoia kum 3 sunga development hai an hmu a. Manipur ah khawm BJP \huoi sawrkârin thla 5 sunga develop- ment a thawhai hmu thei a nih” tiin a hril. Tulai Myanmar rama Rakhine State-a Rohingya Muslim ralt- lanhai Manipur an hung lut ding vengna ding thua thupêk an suo le suo naw thu zawna dawnin, sawrkâr chun thupêk insuoin ramri popo khau taka veng dingin thu a pek a. Abikin, Moreh, Jiri- bam le Behiang haiah vênghimna sukkhau niin a hril. “AR le MP han khau takin an veng a. Refugee hung lut man- hai chu thawnkir (deport) an nih theina dingin India sawrkâr kutah pek lut pei nîng an tih” tiin a hril. (DIPR) Khum 50 umna Girls’ Sports’ Hostel hawng ImpHAL: Education min- ister Mr Radheshyam chun, Thoubal district a Waik- hom Mani Girls’ College-a Sports’ Hostel khum 50- umna chu hmang thei tah dingin September 15 (Zir- tawpni) khan a hawng. Hi Hostel hi a College-a nuh- mei Sports tieng inhnikhaiin hma an sawn theina dinga an umna ding UGC \hangpuia bawl a nih. Minister chun, educa- tion tieng ei hmasâwn thei- na dingin school drop-out pung hrât taluo suktlâwm dan ding hi mitinin ngai pawimaw ding a nih, tiin a hril. School tina hotu- hai khawmin drop-out rate inhnuoina dinga \hang lak a pawimaw thu hrilin, tu taka drop-out rate hrietna dingin survey thaw mek niin a hril bawk. Hi college-a nuhmei, abîkin infiemna Games and Sports inhnikhai chu mi- hai entawn thlak ni ding le lawmman le chawimawina insangtak tak beiseia hung hawn \eu dingin ditsakna an hlan tâwl bawk. Education suonlama, a hminga college kai ve mei mei hi fashion ang nei ding an naw zie a hril a. Society ah contribution nei ve ngei theina dinga thiemna nei tumin education hi thaw ding a nih, tiin, inchuklai- hai khawmin iengleia edu- cation hi ei pawimaw am a na ti an hriet a \ul thu a hril. Additional Director Higher Education, Dr. R.K. Yaishkul Singh, student hai chun an hotuhai thiemna a ni dan ang tak an sawr thei- na ding le thafanna an pek theina dingin phur takin an inchûklai ah ain bur, inpum- pek ding a nih, tiin a hril ve. Hmangaina leh sawrkârin ro rêl a tih: Biren ImpHAL: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, sawrkâr chun ei state-a hnam hran hran le mi hran hran hai kârah inremna le inlainatnahai a um a, inthur- uol taka kal ei chawi theina dingin sawrkâr khawmin hmangaina \hangin ro rel a tih, tiin a hril. Hi thu hi All Manipur Bar Association (AMBA) hai 66th Foundation Day inserna, September 15 (Zirtawpni)-a Lamphel Court Complex, Imphal-a an neina huna a hril a nih. “Sawrkâr chun hmasâwnna inkhuongruol tak a um theina dingin a dawt dawt-in sin a thaw a. Khawvel hmasâwnna izir ang peia state-in hma a sawn ve theina dingin speed nei takin sin thaw a nih” tiin, dan kengkawtu Judi- ciary pawimaw zie hrilin, sawrkârin a pawimaw le \ul ang peiin Judiciary chu a \hangpui ding thu a hril. CM chun, All Mani- pur Bar Association hai chu mipuihai dan hrilvarna kawnga an hmalaknahai an pak a, a nêka nasa nawk zuola mipui hrilvar pei din- gin an fui bawk. Law Minister Mr L. Jayantakumar Singh chun, State Judicial Academy a ni dan ding ang taka a func- tion vat theina dingin state sawrkârin hma a lak ding thu a hril a. Ukil la naupang deuhai chu thawk zinga inchûkna lungril la nei din- gin an fui tâwl. All Manipur Bar As- sociation haiin hmangruo an lan dai nâwna thuah an pawimaw le \ul ang ang sawrkârin a ngaituopek pei ding thu a hril bawk. Information and Public Relations Minister Mr Th. Biswajit Singh chun, de- mocracy bul\hut le a hrâtna chu Legislature, Executive le judiciary hai a hran senga thuneina nei an \hangruol thiemna hi a nih tiin a hril. “Dan kengkawna le hlenna kawng sukhrât a \ûl a nih” tiin, tulaia ding chun IEC (Information, Educa- tion & Communication) hi indik taka ro fel relna (jus- tice delivery) a ding chun a \angkai hle niin a hril a. Dan kengkawna kawnga nuhmeihai an hung inhnam- hnawi ve pei ta hi lâwmum a ti thu a hril bawk. Hi huna hin AMBA member lo famtah hai hri- etzingna le sunnain minit hni to \awka hun hmang a ni a. Chief Minister inrawi- nain famtahai thlalâk par\hi inhlitirna nei a ni bawk. Card nei han K. Oil litre 1-ah Rs. 25 in CCpur: DSO, CCPur in pek AAY/BPL/PHH/APL Card neihai ta dingin S.K. Oil Dealers hai kuoma in- thawk litre 1-ah Rs. 25 pei- in thlakhatah litres 30 chen inchawk thei le Card neilo han litre 20 chen inchawk thei a ni thu DSO/CCPur chun September 15, 2017 khan inhriettirna a siem.

Upload: others

Post on 23-Mar-2022

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984

GAS NEWS Agency : KIM JOEBooking :23rd. April., 2017 to 23rd.May., 2017delivery :16-09-2017 (sAt) Time :9AM-tillstockSTOCK: 306(first come firse serve)

GAS NEWS Agency : SASBooking :1st. April., 2017 to 1st. May., 2017delivery :16-09-2017 (sAt) Time :9AM-tillstockstOCK : 306/-rate:Rs. 700/-

HmasawnnaTharVol-32/326 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

THLArAm (sepTember) 16, 2017 InrInnI (sATurdAy)

Contact Numbers pawimaw : dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police station : 03874-202248 sp Control room: 03874- 233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600

sp Hotline number 7085-256-377

NEWS TOMkiMCHANCHIN LAKTAWIHmar Thangsuo

ZakuoCCpur : Hmar Thang-suo Zakuo chu Aizawla inthawk Churachandpur-ah a hungtlung nawk ta a, a dit le an chaw nuom han Haire Hai Store, Rengkai Bazar-ah inchawk thei a ni tah. Hnam thila pui-pungna, hnam danghai laia hnam hminga va \hangna hun haiah le Biekina mani hnam incheina ni haia hak chi a ni leiin inchawk sup sup dinga \ha a nih.

An nomination file hnukkir dingin

ImpHAL : Hungtlung ding October 7, 2017 a Manipur phairam biela Panchayat election hung um dingah hin Non-local (Vai) 71 an in candidate ve. Kangleipak Student’s Association (KSA) chun hieng non-local candidate-hai hi September 20,2017 chena nomination paper an file-hai hnukkir dingin thu an pek. September 20, 2017 chena an nomination paper file-hai hi an hlipkir naw a ni chun September 22, 2017 a inthawk October 7, 2017 chenin Non-local mihai chu tuol an suok phal lo le dang tlat ning an tih tiin Moi-rangthem Lakshman, Presi-dent, KSA chun a hril.

Photography & Vid-eography training

CCpur: State Bank of In-dia-Rural Self Employment Training Institute (SBI-RSETI) hnuoia \halai kum 18-45 inkar hai ta dinga trade tum tuma training neia um chu sunzawm pei a ni a. Zani hmasaa inthawk khan Basic Photography & Vid-eography training \an a ni a, trainee mi 18 an um. Thaw\anni hin Piggery Farming training \an nawk ning a tih. Hi taka training dinga hnina pe hai ta dingin Sept. 16, 2017 hin SBI-RSETI Office, Bijang-ah Personel Interview um a tih.

Rengkai-ah inruithei khapCCpur: Rengkai Village Authority chun Rengkai khawsunga inruithei ching, laklut le zawr an khap tlat a, hi le inzawmin hi hma met khan thusuok siemin Rengkai mipui le hmun dang danga umhai hriet dingin inhriettirna an lo siem ta bawk. Rengkai VA thusuok thlawpna le mani veng-buk inruithei thil laka a fihlimna ding ngaituona leiin, vengbuk hran hrana thuoitu hai khawmin an vengbuk huom sunga in-ruithei ching, laklut le zawr an khap ve tawl a, vengbuk thenkhata lem chu inhrem-na dingin Savawm Bawm (Intang-In) hiel an siem pha ta bawk. Hi thu le inzawma dan khau tak siem a, hi hma khawma inruithei le a za-

wrtu khawm lo man tah Shillong Hills Welfare Committee khawmin tulai hin ngawr takin hmalakna an fepui mek zing nia thu dawng a nih. Shillong Hills vengbuk huom sunga hin zantin duty zing hlak a ni a, inruithei ching a mawi lo taka khawsa le buoina siem, inruithei laklut le zawrtuhai chu vengbukin dan a siem angin an chun-gah action lak ning a ta. Vengbukin dan a siem inza lova bawsietu hai chu man le duty hai kut an lo tuor pal khawmin a thawsuoltu in a maw phur a ta, hmun thenkhata an thaw hlak an-gin an vengbuka inthawk hnawtdawk chen khawm lo tuok hai sien, thuoitu haiin maw an phur naw ding niin SHWC thuoitu haia in-thawk thu ei dawng.

Union Minister in Exhibition a hawng dingCCpur: Union Minister of State, Heavy Industries & Public Enterprises, Gov-ernment of India Bubul Supriyo chu September 18, 2017 khin Manipur-ah hung inzin a ta, Manipur State Film Development

Society Hall, Palace Com-pound, Imphal hmuna “Naya Bharat Hum Karke Rahenge (New India We Resolve to Make)” ti thu-pui hmanga Exhibition ni 2 sung aw ding chu khuol-liena \hangin hawng a tih.

Dy. CM inban le a naupa man dinginImpHAL : Manipur Depu-ty Chief Minister Yumnam Joykumar naupa Yumnam Devjit chun Muslim-hai an sakhuo thil le inzawmin an theida zawng le an lungril natna ding thu Facebook-ah a post tia intumin zan-

ikhan All Manipur Muslim Welfare Organisation chun dodalna an nei. Chun, hi Organisation hin Deputy Chief Minister chu inban ding le Yumnam Devjit chu man dingin ngenna an siem bawk.

AMWJU 43rd Foundation DayImpHAL : Vawisun 10 AM hin Manipur Press Club, Imphal-ah All Ma-nipur Working Journalist’s Union (AMWJU) 43rd Foundation Day hmang ning a tih. Hi huna hin Th. Biswajit Singh, Minister (Works & IPR) khuollien,

Guest of Honour in L. Jay-anta Kumar Singh, Minister (Health & Family Welfare) le Dr Sapam Ranjan Singh, Konthoujam A/C MLA, Functional President in Wangkhemcha Shamjai, President, AMWJU hai \hang tawl an tih.

CoHSEM in hun a sukseiImpHAL: Council of Higher Secondary Education, Ma-nipur (CoHSEM) chun kum 2017-18 academic session fe mek sunga Class XI admission-a ding Eligibility Cer-tificate lakna ding application chu fine Rs. 600/- pein September 25, 2017 chenin lak le peklut thei ning a tih tiin September 15, 2017 khan inhrietirna a siem.

CMRF-ah Rs. 20,000 an pekImpHAL : Zanikhan All Manipur Selected SSB Volunteers \huoituhai chu Chief Minister’s Secretariat, Imphal-ah fein CM N. Biren Singh kuomah Rs. 20,000 Chief Minister’s re-lief Fund (CMRF) ah an pek. Hi sum hi Manipur a tuilien leia harsatna tuorhai \hangpuina ding tia an pek a nih.

Health Director dingin Dr. Rajo SinghImpHAL : Dr N. Loken Singh, Director, Medical and Health Services, Govt. of Manipur chu a sina in-thawk a pension ta leiin Dr Rajo Singh, Director, Fam-ily Welfare, Manipur chu

Director, Medical & Health Services bakah State Mis-sion Director, SHS, NHM hai chelsa dinga ruot a nih. Dr Rajo Singh hin a sin thar hai hi zanita inthawk khan a chel \an.

Mi 6 a inthawk rangkachak kg. 4 manImpHAL : Zanikhan Bir Tikendrajit International Airport (Tuilihal Airport), Imphal-ah Indigo Airlines le Air Asia Flight haia Kol-kata pan tum passengers 6 a inthawk rangkachak kg. 4 Airport Security (CISF) han an man. Rangkachak hi pas-

senger-hai hin an mawng-kuoa an thup tawl nia hril a nih. Passengers 6 hai hi tuolsung mi ni lo, vai (non-local) vawng an ni a, Secu-rity pawl kutah sie an nih. Rangkachak hi Myanmay a inthawka hung le Manipur puotienga phur tum a nih.

Zanikhan CM in GRC a hawngImpHAL : Zanikhan Chief Ministers’ Secre-tariat, Imphal-ah CM N. Biren Singh in Grievance Redressal Cell (GRC) a hawng. Hi Cell-ah hin mipui han Meeyamgi Nu-mit le Hill Leaders’ Day haia hnina an pekluthai iengang ngirhmuna um am an ta a tihai kan thei an tih. Hi Cell hi Office kai hun

sung (Nipuiah 9:30 AM to 5 PM le thlasikah 9:30 AM to 4:30 PM) inkar sungin toll free number 1800-345-3818 ah ngaiven thei an ta, hi bakah hin ziekin [email protected] a pelut thei bawk an tih. Sa-wiselna le nuorna thu hai khawm hi number le email address haiah hin intlun thei bawk an tih.

DC/CCPur in CSC Centre a hawng

CCpur: District Hos-pital, CCPur chun natna chi tum tum 40 chuong a thlawna test thaw theina dinga sample peklut thei-na dinga indin Common Sample Collection Centre (CSC Centre) chu Septem-ber 15, 2017, 9AM khan Pu Shyam Lal Poonia, IAS, DC, CCPur in a hawng. CSC Centre a hawng zo hin DC, CCPur chun District Hospital Ward tum tum hai a fangkuol a, Medical Superintendent (MS) Conference Hall-ah hun tawite hmang a nih. MS Conference Hall-a hun hmangnaa hin District Hospital thawktu han DC/CCPur kuomah lawmna thilpek an inhlan bawk. Pu Shyam Lal Poonia in thu a hrilnaa chun, district mipui hai hmakhuo ngaina leia District Hospital Ad-ministration in thisen test tum tum a thlawna thaw theina dinga sample peklut theina Common Sample Collection Centre an hung hawng chu lawmum a ti thu a hril a. Damnaw le technician hai kara inhri-

etthiemnawna um rawp hlak a hung suknep pha ding thu hrilin, thisen test ding nei hai khawmin test room hran hran fekuol ngai loin hi Centre-ah an peklut thei ding a ni leiin damnaw hai ta dingin a zangkhai pha hle ding thu a hril. District Hospital le mipui mamaw CT Scan ma-chine \hanga machine tum tum chungthua chun thu-neitu insanglem hai kuoma intlun a ni a, tuta inthawk thla 2-3 sungin District Hospital-a hmang ding test machine tum tum insiem-tir mek le a thar thleng \ul hai thleng zo hman beisei a ni thu Pu Shyam Lal Poo-nia chun a hril bawk. CSC Centre-a hin natna dang dang test dinga thisen lak thei a ni nghal bawk ding a ni a. Hospital-a um thisen test ding han 9AM-12Noon inkar sample pelut thei an ta, OPD fethlenga test ding nei han 10AM-1PM inkarin test ding hai an peklut thei bawk ding a nih tiin District Hospital thuneituhaia inthawk ei thu dawngna chun a hril.

“Swachhta Hi Seva” hawngna le Meeyamgi Numit

CCpur: September 15, 2017, 11AM khan District Training Centre (DTC), Tuibong-ah “Swachhta Hi Seva” Campaign Fortnight hawngna le “Meeyamgi Numit” nei a nih. Hun hmangna hi Pris-cilla le Thienlaljoy han an inrawi a, Shyam Lal Poo-nia, IAS, DC, CCPur in welcome address a hril a, Khaipao Haokip, Chair-man, ADCC in Swachhta Hi Seva” Campaign Fortnight hawng a ni thu a puong. Hi huna special Guest-a \hang MH Khan, Principal Secretary (AR/Relief & DM/S&T/Fisheries), Govt. of Manipur chun, WL Hangshing DC, CCPur a ni lai kum 1992 khan thla 3 sung Addl. DC in CCPur-ah a lo hung um ta thu hri-lin, vawisun hun uop thei dinga a umna thuah law-

mum a ti thu le C h u r a -chandpur boruok inhawi a ti thu a hril. Manipur sawrkarin IAS Officer pakhatin Dis-trict pahni pei enkai dinga a ruot angin ama khawm Churachandpur le Pher-zawl District enkaitu dinga mawphurna pek a ni thu a hril a. District tina Deputy Commissioner han mipui le sawrkar inlaichinna kawnga mawphurna lien-tak an nei thu, harsatna nei han Mini Secretariat, Imphal-a a office-ah ieng-tiklaikhawm inhmupui thei a ni thu a hril. Swachhta Hi Seva Fortnight hi Sepem-ber 15, 2017- October 2, 2017 inkar sunga nei ding a nih. Hi hun hmang sung hin Paukhanlian, EM (Town Planning and Sanitation), ADCC chun khawpui

thienghlimna dinga ADC hmalakna hai a hril a. Th. Baite, Executive Engi-neer, PHED inrawinain fekhawm han “Swachhta Hi Seva” Pledge an hril ruol. Hun tawpah Pu Rakesh Balwal, IPS, SP, CCPur in lawmthuhrilna neiin hun hmang zo a nih. Meeyamgi Numit huna chun Augustine Khongsai, SDPO Thanlon, District Nodal Officer, Meeyamgi Numit in Team member hai inhmelhriettirna a nei zoin Meeyambi Numit hmang \an a ni a, mi 120 han an harsatna le buoina hai an peklut. Mr MH Khan chun zani chawhnungtieng khan Dis-trict Level Officers (DLOs) hai DC Office, CCPur Conference Hall-ah rewieu meeting a neipui bawk.

Pieng danglamhai ta dingin Scheme hran siem nîng a tih: Chief MinisterImpHAL: Manipur a BJP \huoi sawrkârin thla tina ni 15-na pei Mipuihai Ni (Meeyamgi Numit) dinga a puong angin, sawrkâr thla nga a tlingna ni charin Chief Minister Mr N. Biren Sing chun September 15 (Zirtawpni) khan mi 1500 inhmupuiin Complaint hran hran 500 a ngaithlâk. Chief Minister Secretariat-ah zing dar 9am a inthawka zântieng dâr 5pm chen mipuihai an hmu-pui a. Mipuihai lo nghakna dingin Rangva chung hall hai siemin tui le thingpuihai khawm an dawn ding siepek vawng an nih. Medi-cal le Security Team inringin an um zing bawk. Thaw dan pangngaia anga mipui harsatna intlun dinga hun-ghai an harsatna a ngaithlâk laiin piengkena ruol banlo pieng dan-glamhai khawm an \hang a. Pieng danglam thiemna bik neihai chun a lungril an them hle niin a hril. Mihaiin pieng danglamhai ta ding khawmin sawrkar scheme tamtak a um thu an hrila chu, scheme narân hai an ta dingin a \angkai nawzie a hmuin, hieng

mihai ta ding hin state sawrkârin a hran lieuin scheme hai a siem ding niin chanchinbumihai le an inpâwl hunah a hril. Hi thu le inzawm hin Planning Department and Social Welfare Department hai leh hriltlângna nguk takin an nei a. Pieng dan-glamhaiin an sung le kuohai chawkbuoi lova anni le anni an intodel theina ding Scheme hran buotsai dingin an hriettir niin a hril bawk. CM-in a hril dan chun, Meey-

amgi Numit ah hin pieng dan-glam (differently-abled persons) tamtak an hung hlak a, an thil ngen chu dam khawsuokna ding fak le dawn (fakzawngna) liveli-hood \hangpui dinga ngênna niin a hril. “|halai pakhat lem chu pi-engkena ruol a ban naw zing laiin Mobile phone siem a thiem a. Thiemna nei a ni leiin a fakza-wngna ding, Mobile Repairing sin a \anna dingin Manipur State Co-operative Bank a inthawkin loan

Rs.1-2 lakh pek a nih” tiin a hril. Thiemna bik nei lo, fak le dawn zawng thei lo, \henkhat khum beta um elhai ta ding khaw-min sawrkârin Scheme hran a buotsaipek ding thu a hril bawk. Harsatna (Complaint) hung intluntuhai lo \hangpuitu dingin Cooperative Bank, Education (S), YA & Sports, MOBC, SW le Po-lice Department, Manipur State Illness Assistance Fund, Medical Team le Fire Service hai chu a \ul ang peia \hangpuina sin thaw ng-hâl dingin hi huna hin an um zing bawk. CM chun, “Ka sawrkârin thla 5 a suo chauh a nih a, sawisêl din-gin a lan hma taluo deu. Sawrkar-in a thaw \hat le \hat naw, a sina a takinning le ning naw chu a ra suokah la hung inlang a tih. Thla nga sung chauva mipuihaiin sawrkâr an ringzo zie nasataka hmu thei a nih” tiin a hril a. Congress \huoitu le CM hlui Pu Ibobi thuhril le sawisêlna \henkhat, Congress thaw sa proj-ect vawng, hming thleng dan-glama an sunzawm a tina thuah,

Pradhan Mantri Ujjwala Yojana hi Congress \an a ni le ni naw an dawn a. “Politics \awngbau nam zuta mipuihai hlêm a hun ta nawh. Indiktak le \hahnem ngai taka politics khêl a hun tah” tiin Pu Biren chun a hril bawk. “India mipui chun PM Nar-endra Modi \huoina hnuoia kum 3 sunga development hai an hmu a. Manipur ah khawm BJP \huoi sawrkârin thla 5 sunga develop-ment a thawhai hmu thei a nih” tiin a hril. Tulai Myanmar rama Rakhine State-a Rohingya Muslim ralt-lanhai Manipur an hung lut ding vengna ding thua thupêk an suo le suo naw thu zawna dawnin, sawrkâr chun thupêk insuoin ramri popo khau taka veng dingin thu a pek a. Abikin, Moreh, Jiri-bam le Behiang haiah vênghimna sukkhau niin a hril. “AR le MP han khau takin an veng a. Refugee hung lut man-hai chu thawnkir (deport) an nih theina dingin India sawrkâr kutah pek lut pei nîng an tih” tiin a hril. (DIPR)

Khum 50 umna Girls’ Sports’ Hostel hawng

ImpHAL: Education min-ister Mr Radheshyam chun, Thoubal district a Waik-hom Mani Girls’ College-a Sports’ Hostel khum 50-umna chu hmang thei tah dingin September 15 (Zir-tawpni) khan a hawng. Hi Hostel hi a College-a nuh-mei Sports tieng inhnikhaiin hma an sawn theina dinga an umna ding UGC \hangpuia bawl a nih. Minister chun, educa-tion tieng ei hmasâwn thei-na dingin school drop-out pung hrât taluo suktlâwm dan ding hi mitinin ngai pawimaw ding a nih, tiin a hril. School tina hotu-hai khawmin drop-out rate inhnuoina dinga \hang lak a pawimaw thu hrilin, tu taka drop-out rate hrietna dingin survey thaw mek niin a hril bawk. Hi college-a nuhmei,

abîkin infiemna Games and Sports inhnikhai chu mi-hai entawn thlak ni ding le lawmman le chawimawina insangtak tak beiseia hung hawn \eu dingin ditsakna an hlan tâwl bawk. Education suonlama, a hminga college kai ve mei mei hi fashion ang nei ding an naw zie a hril a. Society ah contribution nei ve ngei theina dinga thiemna nei tumin education hi thaw ding a nih, tiin, inchuklai-hai khawmin iengleia edu-cation hi ei pawimaw am a na ti an hriet a \ul thu a hril. Additional Director Higher Education, Dr. R.K. Yaishkul Singh, student hai chun an hotuhai thiemna a ni dan ang tak an sawr thei-na ding le thafanna an pek theina dingin phur takin an inchûklai ah ain bur, inpum-pek ding a nih, tiin a hril ve.

Hmangaina leh sawrkârin ro rêl a tih: BirenImpHAL: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, sawrkâr chun ei state-a hnam hran hran le mi hran hran hai kârah inremna le inlainatnahai a um a, inthur-uol taka kal ei chawi theina dingin sawrkâr khawmin hmangaina \hangin ro rel a tih, tiin a hril. Hi thu hi All Manipur Bar Association (AMBA) hai 66th Foundation Day inserna, September 15 (Zirtawpni)-a Lamphel Court Complex, Imphal-a an neina huna a hril a nih. “Sawrkâr chun hmasâwnna inkhuongruol tak a um theina dingin a dawt dawt-in sin a thaw a. Khawvel hmasâwnna izir ang peia state-in hma a sawn ve theina dingin speed nei takin sin thaw a nih”

tiin, dan kengkawtu Judi-ciary pawimaw zie hrilin, sawrkârin a pawimaw le \ul ang peiin Judiciary chu a \hangpui ding thu a hril. CM chun, All Mani-pur Bar Association hai chu mipuihai dan hrilvarna kawnga an hmalaknahai an pak a, a nêka nasa nawk zuola mipui hrilvar pei din-gin an fui bawk. Law Minister Mr L. Jayantakumar Singh chun, State Judicial Academy a

ni dan ding ang taka a func-tion vat theina dingin state sawrkârin hma a lak ding thu a hril a. Ukil la naupang deuhai chu thawk zinga inchûkna lungril la nei din-gin an fui tâwl. All Manipur Bar As-sociation haiin hmangruo an lan dai nâwna thuah an pawimaw le \ul ang ang sawrkârin a ngaituopek pei ding thu a hril bawk. Information and Public Relations Minister Mr Th.

Biswajit Singh chun, de-mocracy bul\hut le a hrâtna chu Legislature, Executive le judiciary hai a hran senga thuneina nei an \hangruol thiemna hi a nih tiin a hril. “Dan kengkawna le hlenna kawng sukhrât a \ûl a nih” tiin, tulaia ding chun IEC (Information, Educa-tion & Communication) hi indik taka ro fel relna (jus-tice delivery) a ding chun a \angkai hle niin a hril a. Dan kengkawna kawnga nuhmeihai an hung inhnam-hnawi ve pei ta hi lâwmum a ti thu a hril bawk. Hi huna hin AMBA member lo famtah hai hri-etzingna le sunnain minit hni to \awka hun hmang a ni a. Chief Minister inrawi-nain famtahai thlalâk par\hi inhlitirna nei a ni bawk.

Card nei han K. Oil litre 1-ah Rs. 25 in

CCpur: DSO, CCPur in pek AAY/BPL/PHH/APL Card neihai ta dingin S.K. Oil Dealers hai kuoma in-thawk litre 1-ah Rs. 25 pei-in thlakhatah litres 30 chen inchawk thei le Card neilo han litre 20 chen inchawk thei a ni thu DSO/CCPur chun September 15, 2017 khan inhriettirna a siem.

Hmasawnna Thar2 THLArAm (sepTember) 16, 2017InrInnI (sATurdAy) ArTICLe/HeALTH & empLOymenT neWs

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute:Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

VAWISUN THUPUILungril thar peng ka ti cheuva, thlarau thar nangni-ah sie bawk ka tih; chun in tisaa inthawkin lungril lung ang chu la hmang ka ta, tisa lungril innem pe lem ka ti cheu. - ezekiel 36:26

IMPHAL

EditorialKhawtlang Nun siem\hat

THIL|HA THAW, nundAn mAWI, TLAWmnGÂInA

By : Samuel Zothanglien

Hmar Youth Association motto – thil \ha thaw, nundan mawi le tlawmngaina tihai hi a \ha hle a, nitin nuna vawng zing le inchuk zing thlak niin ka hriet. Hieng thumalhai hi a mal malin ziek tum inla khawm an inkawp tlat vawng a nih. Thil\ha thaw ding chun nundan mawilo taka um dan a um naw a, chuong ang bawk chun tlawmngaina nei lo mi chun thil\ha ieng ti kawng khawmin thaw thei bawk naw nih. Chuleiin a ieng ieng hril inla khawm hrilkawp vawng chu ngai an tih. Chu khelah ei thupui hi hnesaw taka ei hrilfie ding chun taimakna, ringumna, \awngbau zângna, inzakaina, mani nina inhrietchiengna b^kah khawtlanga ei khawsak dan hrilsa naw chun a thei naw ding a nih. Iengpo khawm ni sien a dawt dawtin hei sep ei tih.THIL|HA THAW‘Thil\ha thaw dinga a siema umin, ama kutsuok ei ni si a, chu thil\ha thaw chu, ei umna dinga ama’n a buotsai lawk a nih,’ Ei thuring bu khawma thil \ha naw thaw ding chun a mi dit naw a, thil \ha thaw dinga tuta ei ngirhmuna seng hi a mi sie a ni lem ti ei hriet thei. Tiemsenglo khawp raka tam mihriemhai hin fakzawngna chi dang dang ei nei a. Chu fakzawngna zawn senga chun a remchang ang peia thil\ha thaw malam pei dinga ruot ei nih tina a nih. Thil\ha thaw ei ti chun, mani phingpui hnawpuomna ding ela thaw ding tina an’ nawh a, mani insung ta dinga sin \ha ei thaw hi thaw naw ding chu ka ti hlawl nawh. Amiruokchu, chu karlakah a remchang ang peia ph<tlet amanih, lawmman amanih iengkhawm beisei um lova mi dang ta ding annawleh ram le hnam ta dinga ei \angkaipui ding thaw ding tina a ni lem. Hi kawnga hin ei theina sengah hei thaw inla chu Hmar hnam hi hieng lawm hin a hnufuol dim chu aw ti thei dingin a um. Kohran \huoitu chun a kohran mi le sa \hatna ding chau a ngaituo chun la ngaituo suol rawp a tih. Ama zar zo thei ding taphawt ta dinga thil\ha a zawng ve a ngai a nih. Insung khata nau suol tak Bible ei inchuktir a, a \hahai lekha ei inchuktir a sawrkar sin ei zawngpek a, a suolhai khan Bible chu a hrietin an hung hriet tah a, an nunah hmu ding um mang si lovin chuong mi chun kohran an hung \huoi a, ram le hnam ta ding chu hril lo, an kohranhai ngei ta ding khawma damna an intlun thei ta nawh. Ins>kh>kna, insukdarna le intheidana intluntu chau a ni lem hlak. Chuong ang bawkin hnam \huoitu khawm ama phingpui chau ngaituo a hnam a \huoi chun iengtika khawm ngirsuok ngai naw mei nih. Hnamin iem a pawimaw a ti ngaituo chet chet puma mani \anghma ngai \hak lova thil\ha thaw mi ei pawimaw takzet. Sawrkar thawktu khawmin a theina zawnah thil \ha chu a thaw thei. Ei hnam mi lai ei ngirsuok ve theina ding chun a bik takin sawrkar tieng thilthawtheihai hi ei pawimaw zuol a nih. Chu ni lova mani insung ‘thingpui dawnna ding’ chau ngaituo a ram roreltu chun a ram le hnam la \huoisuol ngei a tih. nundAn mAWIKhaw lai hmuna khawm mihriem hi mi’n an inkhina pakhat, a pawimaw tak chu ei nungchang hi a nih. Ieng anga hmel\ha, hausa, mi var le lekha inchuk sang niin, sin insang tak chel sien khawm a nungchang an hmang tlat chun tukhawma iengah an ngai nawh. Amaah inngaisangna lien hle sien khawm mi dang ruok chun an ngaisang ve ngai nawh. Ei khawsakna inhnuoi le insang thu hi an’ naw a, ei nundan a mawi phawt chun mi pasie tak le insung \awp tak khawm ni inla mi mi endan a danglam nghal a nih. A tu tu khawma lungril ruk takah an hmusit ngam ngai nawh. A bul tienga ei hril ta angin, ei nundan a mawi ding chun a hun le hmun i zira \awngbau mawi hmang ding, zai innem ding, mani nina le inmil tawka khawsak ding, khawtlangah nu le pa hmuhawia a mawi tawka ei khawsak a ngai. Ei nungchang mihaiin mawi an ti ding chun thil lien tham tak khawm va thaw le hril a ngai kher nawh. A hun le hmun i zira, ‘Ka lawm ie,’ ti dam, ‘Lunginsiet takin’ ti dam, ‘Mi hrethiem la,’ ti dam hi \awngbau m^wlte le tawite te nihai sienkhawm ei inbiekpuihai lungril ruok chu iemani takin a hne thei a nih. Chu chu nundan mawi hung in\anna a lo ni zing. Chubakah a hun tawka hmel hlim put dam hi nundan mawi chu a lo va ni ngei el. Mi’n thil an mi’n dawn a, hmel hlim put hran chuong lova, ‘Aw le, aw awi’ ti chau dama dawn hmuk dam hi thil mawi chu an’ naw tawp el. Chu ni lova hmelhriet a ni am a ni naw tam, a mi bietu chu a thei ang tawka chieng le fel a innui sieu puma ei dawn chun ama ta dinga lawmna intluntu ei nih zing a nih. Hun khir le hun harsa, beidawngna iemanih a tuok lai tak khawm ei inbiekpui hun kha a hriet dawk chun, ‘Kha pa/nu kha tu reng amanih,’ ti a lungrilah ngaituo ngei a ta, a harsatna iemani chen bek theinghil a tih. Nundan mawi ka ti bek bek dang pakhat nawk chu, thil ei suksuol a, mani suolna ip \hak lova puong dawk ngamna dam hi a nih. Hi huoisenna hi ngaisang a um a a mawi bek bek ka tih hlak. Mani thuomhnaw ni lo, mi dang ta phalna iengkhawm la lova, ‘Phal tho a tih,’ ti lei ringawta lo tawk el dam hi nundan mawi chu an’ naw ngei. Ruol le pai seng seng khawm ni inla, mi dangin thil an hril laklaw laia lo va bawtan tawp tawp ti dam hi tulai \hangthar hin ei uor ta a, hi hi nundan mawilo t^wpkhawk a ni leiin bansan vat chi a va ni ngei. Ei khawtlang ei hang en a, tienlai pi le puhai hun leh an ang ta nawh. Nundan mawi ei tlasam ta leiin

nitin kartin hin ngaidam inhnina laibung thingpui khai hi ei kat nuk an ta naw maw? Tienlai pi le puhai chun, nunkhawnuom ni le insukhlim nikhuo’n zu le sa an ch>n a, tukhawm zu rui leia insukbuoi hril ding an um ngai nawh. Tulai \hangthar ruok chu a letling hlau ei ni tah. Zu ei dawn leh sap\awng ei dawn sa a, huoisenna tehlem a mi pek a, ei khawtlang hi mi dawizep deu le nu le nau ta ding khawma pang inthli thei zing ding khawpin a sie an tah. Neka upa inzana dam hi nundan lai po pova mawi tak ti thei ding khawpa mawi a nih a. Upa deu metin naupang an tir chun an pei naw hle khawma an tirna taka fe ngei ngei ding anga ngaina lungril lo um hlak hai dam kha tuhin chu hmu phak ruol an’ ta nawh. Ei hung tleirawl uok a, ei neka upa lem le vawk->k sir hmasa lemhai iengah ei ngai naw nghal dam hi ei pi le puhai kha hung tho nawkhai sien chu ieng tin takin am an mi ngai ding chu. TLAWmnGAInA‘Tlawmngaina’ ti thumal hi tawi r>n r^wn hle sien khawm a f<nkhawm rawn hle a. Hmun pakhat chau amanih, mani nuom zawng le thiem chau amanih haia tlawmngai hi tlawmngaina tluontling an’ naw a. Ei pei naw zawng dam, ei inhnik naw t^wpkh^wk dam, ei hlawkpui tam hlawkpui naw tam a pawimaw hun huna tlawmngaina insuo hi tlawmngaina indik tak chu a lo nih. A hma tienga ei hril ta angin tlawmngai insuo ding chun taimakna, tumruna, a teirei peina, inpekzo na le a dang dang ‘nina’ ei neisa a ngai a nih. Hieng ninahai bo hin khawlai hmuna khawm tlawmngaina insuo thei an nawh.a) pi le puhai tlawmngaina: Ei pi le puhai kha

khaw hranah mi tam naw te tea khawsa an lo ni a. Khawtlang in\huoidan a \hain, Val Upaha’n thu an nei hle a. Nuhmei pasal, an chinteta inthawkin tlawmngai sa dinga pieng am an nih ti ding khawpin an tlawmngai seng a. Ral hma le sahuoi hmaah chau tlawmngaina an inlangtir ngai nawh. Fak le dawn kawngah a fa nuhnung ni an tum a, sinthawna kawngah a rinumna le a sawlumna tieng tieng an pan lem hlak. An du zawng le an ditzawng nuomin an baw hut hut ngai nawh a, mi dang a pawimaw ding awm an zawng lem hlak. Ramah le khuoah ruol an inphatsan ngai nawh a, a \itumna hmun pan hmasak an inchu hlak. Anni huna khan chu nitina lo sinthaw an ni leiin zanah a hawnin tlangval zawlbukah an um khawm a, r$krum thilah tlawmngai insuona ding tam tak a um hlak.

b) Tulai \hangthar tlawmngaina: Tulai \hangthar hi teh hang en ei tih. Kohran hran hranin ei um a, ei chengna hmunah hlak mihriem ei tam deu deu. Val Upa le khawtlang \huoituhai hrietseng lo khawp nunghak tlangval ei um ta leiin puipung nikhuo le tlawmngai insuo theina nikhuoah a r<ka inhl>m a awlsam ta hle. Chubakah, \halai tam tak nitina Office kai annawleh sin pawimaw dang neisa an ni tawl lei hin chuong ang an sin maksana mithi um nikhuoa tlawmngaina hang insuo chu thil harsa tak a nina chin khawm a um. Chubakah, khawtlang \huoituhai neka thiem lem le var lem ei tam ta lei hin \huoituhai inzana khawm a thlahnuoi ta a, chu chun tlawmngaina kawngah inzirtirna khawm mumalin a fe thei ta naw a ni deu tak.

Amiruokchu, tlawmngaina hi insuo thei a la ni zing tho a nih. Ei umna hmun sengah, mani mimal in-en ei ta, khawtlang le kohranah a \ul le pawimaw hun huna hmang el thei dinga ei hun nei ang dungzuia inring zinga ei um chun ei tlawmngaina insuo thei ngei ei tih. Chukhelah puipungna ni kher lo fak le dawn kawngah hin ei tlawmngaina an hnuoi ta leiin ei inenfel a ngaiin an lang ta hle. ‘Ka ruolhai nekin fa rawn lem lang,’ ti lungril hi einiah umnaw phawt phawt sien, kawng dang dangah khawm ei tlawmngaina inlang el a tih. Ei chengna insung, ei umna kohran le ei khawtlanga tlawmngaina a da deu deu hi iemani kawng taka ngaituo chun nu le pahai khawma ei ngaith^ deu ta’m a nih ti thei dingin a um. Insunga hin ei nauhai hi an chinteta inthawk hin tlawmngai dingin hei infui nawn nawk sau sau inla nuom a um hle. Hieng ang zinga ei fe pei chun nakie chu mithi um nikhuo khawma thlan cho ding takngiel khawm hlawfa ruoi ngai a tih ti thei dingin a um a nih. Ei khawtlang ei hang thlir a, khawsunga inlawnpawna lampui, lamsira tuiluongkawrhai dam hi sawrkara inthawka iemanih \hangpuina a um naw chun thaw naw el ding anga ngaina chen dam a hung um ta pei a nih. Hi hi tlawmngaina ei tlaksamzie inentirtu pakhat ve a nih.COnCLusIOnEi ram ei hnam ei en a, ei sir le vela unau danghai ei en a. Kum hni kum thum liem ^wr chaua khuo indinhai dam an in\hang duok duok a. Eini ruok chu Tuipui Thi an hril ang deuin in\hanglien chu hril lo, ei hnung tawl deu deu lem am an ta aw ti dingin a um. Hieng po po hi ei en chet chet chun a san bulpui tak chu ei pi le pu nun, thil\ha thaw, nundan mawi le tlawmngainahai ei inthlada taluo ta lei a nih ti inla hrilsuol tampui naw mei nih. Kohran le khawtlang \huoitu b^kah hnam \huoitu le sawrkar tienga thuneituhai hi hi kawnga hin dawkan hei awt-tlang inla ei hnungtawlnahai a zunga kar dawkin a bul\hut hang rem\ha nawk inla chu kum tam khawm ngai naw nih, ei nau le te, ei suon le p^rhai hin thil\ha hung th^wng an ta, an nungchang hung mawi a ta, tlawmngaina thar hung nei ngei an tih.

Rengkai12th September 2017

Car le bike hrat tak taka khalin mi ei lepel zut zut a, sienkhawm ei changkang tak tak si nawh. Uttar Pradesh, Haryana le Punjab hai bufai le dal du lo ringa khawsa ei nih ti ei inhriet naw a, ei innui vur vur a, mani neka rethei le mawl lemhai ei hmusit a, mani nina ei inhmu thei der nawh. Zawngin a mawngkhak hmu lovin a ruolhai mawngkhak a nui-saw ti po ei thaw tawl a nih ti inla ei hril suol taluo ring a um nawh. Changkang taka um le khawsa ei nuom, sienkhawm ei neinain a la dai si naw leiin sawl a um a, harsatna chi tum tum ei tuor mek a, ei la tuor pei ding a nih. Ei dit le ei mit meng ei suksang a, ieng bar ei ni bawk si naw leiin ei nun le khawsak dan hi sawl um takel a nih. A chang hin chu ei pi le puhai huna an khawtlang nun kha ngai a um hle hlak; khawtlang inrelbawlna a felfaiin an lungruol a, khawtlang nun a zalenin an hawi em em a, a hausa bik le a nei fal bik an um naw a, an khawsakna le an ngirhmun kha an ang tlangpui a, kha tak kha khawtlang nun sukinhawitu a nih. Tulai ruok hin chu Zohnathlakhai lai khawm Vai han caste system an nei ang deuin, class system ang deuin ei in\he a, khawtlang nun an hawi thei tak tak ta nawh. A nei le a hau deuhai, a thiem le a var deuhai an inpawltlang a; a dawtah a mi naran le a dawt nawkah a rethei le a mawl deuhai an inpawltlang nawk a. Ei hrietnaw karin Zohnathlakhai lai hin kar awl a um ta a nih. Hi thil hi sietni le \hatni haiah a hung inlang chieng hle. Nuhmei le pasal inzawngna kawngah khawm a class system ang deuin ei inza-wng a, ei innei pei el ni tain an lang. Vaihai ang charin hnam hnuoihnung le hnam insanga in\heh-ranna dan neinaw inlakhawm ei fepui mek a nih. Hi lei hin ei khawtlang nun le hnam fe dan hi ei siem \hat a \ul ta a nih. Hi thil hi ei ngaitha vai chun ei hnam pumpuiin a la hung sietpui ding a nih. Tienlai mihai neka hmasawn le changkang le-mah inngai inlakhawm ei khawtlang nun, ei hnam fe dan le in\huoi dan hi tienlai nekin a changkang naw lem ta a nih. Tienlai mihai khan an neka upa lem hai thu an inzain an namnul ngai nawh. Tulai chu hlaw bo ding chun naupang khawm tir thei an um ta nawh. A naupang pang hi a \awng hrat lem le a thunei lemin an \hang ta a nih. Ei hnam in\huoi dan le ei khawtlang nun a fe suol ta a, siem \hat dinga ei \hangruol a hun ta takzet a nih. Ei khawtlang nun mawi takel kha tulaia hmasawnna le changkangna hai leia ei infe liemtir el ding an nawh. Vawng hringzing ding a nih. Ei pi le puhai kha an nunah indikna le ringumna a kawp tlat a, thingherin an In kawtkharpui an indel a, lungmuong takin an fesan el hlak. Tulai ruok hin chu vai siem Tala lien tak takin ei kawtkharhai ei kal a, a him chuong ta nawh. Mi lo le huonah a neitu hriet lovin ei lut a, a neituhai chang hmain an lo le huona thlai ra le thei hai ei inruk zo pei hlak. Ei lungril a piengsuol zo ta a nih. Mi thil inhmang lem chu pekkir nekin malsawmna angin ei ngai ni tain an lang. Kristienhai thaw dinga \ha lo le mawi lo tam tak ei thaw a, nuhmei le pasalna thil ei hmang suol nasa leiin HIV/AIDS invawi ei ramah ei pung deu deu. Inzakna chang ei hriet naw leiin suolnain ei ramah hin taluo a nei ta nawh. Hriselna dinga sum hmang ei inro a, sienkhawm dawn, hawp le hmuom thil hai inchawkna ding sum ruok chu ei inro der naw a, ei nein aw khawmin ei bat ngam a nih. Thuomhnaw khawm ei nei baka tam man ei inbel ngam. Com-pany \ha \ha le a man tam tam chu ei dit zawng a la ni nawk nghal! Motor, mobile phone le computer ei sum nei po poin ei inchawk a, ei insuk changkang, ieng uol chu ei ni si naw a ni hi!

SIT in Haryana Police commando 3 an man

pAnCHkuLA: Haryana Police-a Special Investiga-tion Team (SIT) pawl chun zani hmasa khan Panchkula hmuna Haryana Armed Po-lice commando 3 an man. Mana um hai chu Head con-stables pahni Rajesh le Amit le constable Rajesh hai an nih. Special CBI Court in kum 20 sung lungin intang

dinga August 25, 2017 nia a chungthu a lo rel tah Dera Sacha Sauda Chief intlanhmangtir tumnaah inrawlna neia intumna le inzawma Police comman-dos 3 hai hi man an ni a, Panchkula Court hmaa in-langtir an ni hnungin Court chun ni 3 sung Police Cus-tody-a la um phawt dingin a rel. (AIR)

Akhil Gogoi ni 4 sung PS custody a um dingin

dIbruGArH: Mipui hai tharum thaw dinga in-fuipawra intumna le inza-wma man Krishak Mukti Sangram Samity (KMSS) leader Akhil Gogoi chu Court hmaah inlangtir a ni a, Chief Judicial Mag-istrate chun ni 4 sung Po-lice Custody-a um dingin

a rel. Police han ni 14 sung kawl dinga an ngen laiin Court chun ni 4 sung chau an kawl a phal pek a nih. Akhil Gogoi hi zani hmasa kha Golaghat dis-trict-a Chandmari hmuna a chengnaina Dibrugarh Police han an man a nih.

Drugs sumdawngtu kum 12 intang dingGuWAHATI: Kum 2016-a Drugs-a sum-dawngna le inzawma man Md. Nawaz Sharif chu Kamrup Metro Addition-al Session Judge (No.1) in kum 12 sung jail in-tang dingin thiemnaw an

changtir bakah Fine Rs. 1 lakh chawi dingin a rel. Mr Sharif hi Narcotic Control Bureau (NCB) han July, 2016-a inruit-hei Morphine 1.560kg le a phurna Truck le Guwahati hmuna an man a nih. (AT)

A naupa sukhlum phalpek dingin President a ngen

kAnpur: Kanpur hmuna um nupui pakhat Janaki chun vun natnaa damnaw a naupa kum 10 mi sukhlum el phal pek dingin zani hmasa khan President Ram Nath Kovind kuomah lekha thawnin ngenna a siem. Ms Janaki hin a naupa enkawl-na ding pawisa a neinaw leia sukhlum phalpek el dinga ngenna hi a siem a nih.

Ms Janaki chun a naupa natna inenkawlna ding hin District Magistrate, Dep-uty Chief Minister Dinesh Shaarma, District Officer, Collector le Uttar Pradesh MLA Nilima Katiyar hai kuoma khawm \hangpui dinga ngenna a lo siem ta thu a hril a, sienkhawm tuchen hin a ngenna ngai-sak a la ninaw thu a hril. (ANI)

Naupang 80 an damnaw phabHAWAnpATnA: Od-isha-a Kalahandi district-a Lanjigarh block sunga Luma, Kubri, Bandhpari, Ranjendrapur le Dangri vil-lage haia Schools 5 haia naupang 80 chuong zet chu Mid-Day Meal an fakzo hnungin an damnaw pha. Hi thil hi zani hmasaa tlung a ni a, Mid-Day Meal an fak zo hin an inluok bakah an phing a hung naa Bish-wanathpur a government hospital panpui an ni a, an

rik zuol deu pahni hai chu Bhawanipatna government hospital tieng referred an nih. Lanjigarh block sunga schools 176 haia mid-day meal hi Trust pakhatin an siem le an supply a nih. District Education Officer (DEO), Sub-Collector le Tahsildar hai chun a hmuna fein thil umdan an enfel a, official han an suizui mek. Hospital-a admit damnaw tamlem hai chu insuoktir an ni ta bawk. (PTI)

World Ozone Day ImpHAL: September 16, 2017, 10:30AM hin GP Women’s College, Imphal-ah Directorate of Environ-ment, Department of Forests & Environment huoihawt-nain State level-a “World Ozone Day” hmang ning a tih. Hi huna hin Forest and Environment, Horticulture & Soil Conservation, MAHUD and Town Planning minis-ter Th. Shyamkumar khuollienin \hang a tih.

State Level Fish Fair-cum-Crop competition

ImpHAL: October 20, 2017 khin Department of Fisheries, Manipur huoihawtnain State level Fish Fair-cum-Fish Crop Competition, 2017 huoihawt a tum. Hi huna \hang fe nuom hai ta dingin District Fishery Of-ficers/Chief Executive Officers, FFDA haiah Septem-ber 23, 2017 chenin inhnina lekha peklut thei ning a tih tin David K. Shimray, Director of Fisheries, Manipur chun inhriettirna a siem.

Edn. Minister-in Meeyamgi NumitImpHAL: Education Minister Mr Radheshyam Singh chun, a biel sûnga mihaiin an harsatnahai a kuom an in-tlun ngei theina dingin Meeyamgi Numit September 15 chu a biel sûnga Laikol Community Hall, Heirok ah Zir-tawpni khan a nei. Minister-in a hril dan chun, mipui tamlem hi ni tina fak fâwm zawng le kut sinthawtu an nih leiin an ta dingin ni khat tha chai khawm a hlu a. Bakah Imphal chen chen kalman tamtak senga fe/hung an ta dingin a harsa leiin, bieltu DC le inrawnin an khaw hmunah nei a ni thu a hril. Mipuiin an harsatna thu an intlunna ding Department hran hran 14 chu mipui pan thei dinga hawng (siem) an nih a. Department tina lutak (Head of Department) hai chun mipui, an harsatna hung hrilhai lo ngaiin, Depart-ment hnuoia thaw thei ding le hmu thei ding scheme hran hran le project hran hran hai an lo hrilhmu bawk. Hitaka People’s Day hi Thoubal le Heirok DC hai \hangruola an buotsai a nih. Mipui sang tel an \hang a. Department hran hrana scheme 99 hai chu mipui hri-et dingin pholang le târlang an nih a. Minister hin ama chêngna in (residence) ah khawm mi iemani zat an hmu-pui bawk.

Hmasawnna Thar3 THLArAm (sepTember) 16, 2017InrInnI (sATurdAy) nATIOnAL/InTernATIOnAL & AdverTIsemenT

LAkTAWI

Ref. No. 222/OG/HMARTOB/2017 Date: 14/09/2017.

Tarik 31 August, 2017 khan Hmar Inpui - GHQ Presi-dent inah HMARTOB (2016-2017) term sunga pawisa hmu le hmangna hai Hmar Inpui auditors haiin enfelna an nei a. A hnuoia ang hin audit statement mipui hmu thei dingin ei hung tarlang.

HMARTOB AUDIT STATEMENT – 2017

1. PASAL|HA RALNA ACCOUNT: (i) 17 Villages inthawka hmu - 1,47,115.00 (ii) Hmang po po - 1,41,755.00 (iii) Balance - 5,360.00Balance Rs. 5,360.00 hi Main Account (Commission-ers A/C) a submit a nih.

2. 2017 HMARTOB AUDIT NOTE: (Commissioner’s Account)Received: (1) Entry fee from 33 Clubs = 1,32,000.00 (2) Gift = 3,47,000.00 (3) Donation = 2,15,630.00 (4) Ticket sale for seat = 46,929.00 (5) Pasal\ha ralna balance = 5,360.00 (6) Others = 58,589.00 Total = 8,05,508.00 Expenses = 7,28,999.00 Closing Balance = 76,509.00

N.B: Balance nei theia um hi lawmum ei tih.

AUDITORS:

1. F. Doliensung 2. Laltlanlien

3. Lalhmingmak JouteAuditors, Hmar Inpui Gen Hqrts, CCpur.

HMARTOB aiin,

(LALVULLIEN HMAR) (ALAN FAMHOITE) Chairman Secretary

Pak. Rangers hai silai kap leiin BSF pakhat a thi

JAmmu: Pakistan Rang-ers han ceasefire bawsie-a Jammu and Kashmir-a In-ternational Border (IB) lai silai nasa taka a hung kap nawk leiin zanikhan Bor-der Security Force (BSF) Constable Bijender Baha-dur in thina a tuok. Pakistan sipai hai hin a zawna ni 3 sung ceasefire bawsie-a ramria silai an hung kapna a nitah. Con-stable Bijender Bahadur hi Arnia Sector laia ramri dai bula duty a ni a, Pak-stan Rangers han mortars le silai chin hai hmanga an

hung kapnaa thi a nih. Bijender Bahadur hi a vawitieng phingnem lai hliemna a tuok a, hospital panpui a ni mek lai damzo lovin a thi a nih. BSF hai khawmin an kaplet ve leiin zani zing-kar chen khan ramri-a hin inkaptuona a tlung a nih. Zani hmasaa Pakistan sipai han silai an hung kap BSF han an kaplet venaah Pak-istan sipai pahni kaphlum an ni a, India sipai 3 in hliemna an tuok bawk niin official thusuok chun a hril.

SHRC in Rs. 35 lakh pe dingin an inhriettirJAmmu: Jammu and Kashmir State Human Rights Commission chun, kum 18 liemtaa terrorist hai chetna leia a sunghai mi 8 zet lo s<n tah pasal pakhat chu zangnadawmna Rs. 35 lakh pe dingin state sawrkar an hriettir. July 2, 1999 khan Poonch district-a Mendhar hmuna cheng Mr Roop Lal chengnain chu helpawl han an hlukhum a, a sunghai 8 zetin thina an tuok a, hi le inzawm hin state sawrkar chun Rs. 1 lakh chau zang-nadawmna a la pek a nih.

Hi le inzawm hin Roop Lal chun J&K State Hu-man Rights Commission (SHRC)-ah complaint a pek a, SHRC in \ha taka mate-rial um hai an enfel hnungah zangnadawmna Rs. 35 lakh pe dinga SHRC in state sawrkar an hriettir a nih. Hi le inzawma order chu zani hmasa khan SHRC member Jung Bahadur Singh Jamwal in an suo. Order dungzui hin mithi hai pakhat peiah zangnadawm-na Rs. 5 lakh seng pe din-gin Chief Secretary an hri-ettir a nih. (PTI)

PM in Delhi a pan nawk tah

neW deLHI: Ahmed-abad khawpuia India-Japan Summit a \hang zo hnungin Prime Minister Narendra Modi chun zan-ikhan Ahmedabad suok-sanin Delhi a pan nawk tah. PM hi Gujarat Governor O.P. Kohli, Chief Minister Vijay Rupani le midang dang han airport chen an van thla. Ni 2 sung cham dinga hung inzin Japanese Prime Minister Shinzo Abe le a nuhmei Mrs Abe hai khaw-min zanikhan Ahmedabad suoksanin Tokyo tieng an pan nawk tah.

Amit Shah Jharkhand-ah an zinrAnCHI: BJP President Amit Shah chu ni 3 sung cham dingin zanikhan Jarkhand khawpui Ranchi a tlung. Birsa Munda Airport-ah Chief Minister Raghuwar Das le mi-lien dang dang han an lo tuok.

Mr Shah hin freedom fighter Birsa Munda lim-ah par inhlanna a nei bakah Swachhata Pakhwara a hawng. A cham sungin party workers tum tum hai meeting neipui a tih.

Rohingya hai thawnkir ding thuah Centre in Affidavit a file dingneW deLHI: Myanmar a inthawk hung raltlan Ro-hingya Muslims hai Myan-mar ram tienga thawnkir nawkna ding thuah centre thutlukna Affidavit chu September 18, 2017 khin Supreme Court-ah file ning a tih tiin Union Home minis-ter Rajnath Singh chun zan-ikhan a hril. Rohingya Muslims refu-gee hai Myanmar tienga

thawnkir nawk tumna thua petition peklut a ni le inza-wmin Supreme Court chun September thlabul khan sawrkar thlungpui chu a thuthlukna pe dingin a lo inhriettir ta a nih. Myanmar-a Rakh-ine state sunga Rohingya helpawl han police post an hlukhuma inthawk buoina suok leiin Rohingya Mus-lims hai hi chawlkar thum

vel liemtaa inthawka kha ramri kana \henum rambung haia tlanlut an ni a, tamtak chu Bangladesh ram sungah an lut a nih. Rohingya mus-lim tam tak Bangladesh-a an tlanlut le inzawm hin Ban-gladesh sawrkar chun For-eign Secretary S. Jaishankar kuomah \hangpuina an ngen a, hi le inzawm hin India sawrkar chun \hangpuina a thawn mek a nih. (ENS)

Dera grant Rs. 51 lakh Haryana sawrkarin a cheltangCHAndIGArH: Hary-ana-a senior cabinet min-ister Ram Bilas Sharma in Dera Sacha Sauda kuoma grant Rs. 15 lakh pek dinga a lo puong ta chu Haryana sawrkarin a cheltang. August 16, 2017 nia Sirsa hmuna dera headquar-ters-a Dera chief Gurmeet Ram Rahim Singh birthday chawlkarkhat sung lawmnaa a \hangnaa Mr Ram Bilas Sharma in a lo puong a nih. Mr Sharma khan Sirsa hmuna Dera headquarters a sports village siemna dinga a discretionary fund-a inthawk Rs. 51 lakh pek dinga a lo puong a ni a, sienkhawm Dera chief

thiemnaw inchangtir a hung ni ta leia grant pek dinga puong chungthua sawiselna nasa tak um le inzawma Haryana sawrkar-in grant sum transfer ding hi a cheltang ta a nih. Kumkhat liemta sung ringawt khawm khan Hary-ana a BJP minister ieman-izat chun Dera \hangpuina dingin Rs. 1.54 crore vel \hangpuina an lo pek ta a nih. INLD national Gen. secretary R.S. Chaudhary chun, Mr Sharma baka Haryana Sports Minister Anil Vij khawmin Rs. 50 lakh pek dingin a lo pu-ong ta bakah Union Sports

minister hlui Vijay Goel in Rs. 31 lakh, Haryana Co-operation minister Man-ish Grover in Rs. 11 lakh, Haryana Transport minis-ter Krishan Lal Panwar in Dera kuomah grant Rs. 11 lakh pek dingin an lo pu-ong ta niin a hril. Dera chief thiemnaw inchangtir a ni le inzawma High Court in grant pek dinga puong hi release a la ninaw chun cheltang dinga \awngbaua a hril dungzuia cheltang a nih. Dera chief thiemnaw inchangtir a ni leia Haryana le Punjab haia buoina suoka khan mi 40 lai zetin thina an tuok pha a nih.(ENS)

IWT thuah India le Pak. han inbieknaWAsHInGTOn: Indus Water Treaty technical thuah India le Pakistan hai chun Washington hmunah high-level talk an nei tiin senior World Bank official chun a hril. Meeting huna hin hieng ram pahni haia cheng mipui hai hmak-huo ngainaa Treaty fe pei dan ding an hriltlang niin World Bank Spokesperson chun PTI a hril. Indus Waters Treaty

(IWT) hi kum 1960 a ziek a ni a, technical issues thua inbiekna hi September 14 le 15, 2017 haia kha an nei a nih. IWT dungzuiin In-dia chun Jhelum le Chenab vadung kaupeng haiah hy-droelectric power a bawl phal a ni a. Pakistan chun Kishanganga (33MW) le Ratle (850MW) hydroelec-tric power plant India in a bawl chu a dodal a nih. (ENS)

Srinagar -ah Curfew

srInAGAr: Security forces hai le helpawl hai inkaptuonaah Laskhkar-e-Toiba helpawl pahni kaphlum an ni le inzawma buoina suok thei ding laka invengnain Jammu and Kashmir-a Srinagar-a chun Police stations 5 huopsung haiah Section 144 CrPC puong a nih. CrPC puongna hmun hai chu Nowhatta, MR Gunj, Rainawari, Khan-yar le Safakadal police sta-tion huomsung hai an nih.

Suspended-a um DSP man

kumbAkOnAm: Tamil Nadu-a Deputy Superin-tendent of Police (Dy. SP) Kader Bacha chu kum 2008-a ancient idols (pa-thien lim) dan kala zaw-rnaah inrawla intumna le inzawmin zanikhan Police han an man. Mr Batcha hi June 29, 2017 a kha hi case-a in-rawlna neia intum leia case siemkhum a nih. Dan kala pathien lim zawra um hi Rs. 20 crore vel manhu nia hril a nih.

Ravi Shankar in Aadhar-PAN thlungzawm a thlawp; Aadhar le Driving licence khawm thlungzawm ding

neW deLHI: Sawrkar thlungpuiin Aadhar le Permanent Account Num-ber (PAN) thlungzawm vawng dinga sawrkarin hma a lak meka thlaw-pin, Union Minister Ravi Shankar Prasad chun, ‘thil \halo thawna ding le

indiklo taka pawisa chevel (money laundering) dan-gna dingin Aadhar le PAN thlungzawm hi \ul a nih tiin zanikhan a hril. Aadhar hi digital iden-tity a ni a, Digital identity hin physical identity suk-chiengna a ni a, hi lei hin

indiklo taka sum che vel dangna dinga PAN le Aad-har hi thlungzawm a nih tiin a hril. Sawrkar thlungpui chun Aadhar le PAN thlung-zawm thei hun hi a suksei leiin December 31, 2017 chena thlungzawm thei a ni a, hi thil hi Income Tax Returns file ding hai chun lo thei loa thaw \ul a nih. Hi baka hin Aadhar le Driving Licence khawm thlungzawm (link) tum a ni a, hi thua hin Road and Transport minister Nitin Gadkari khawm kan rawn-pui tah tiin Mr Prasad chun a hril.

Astra missile flight trials hlawtling

bALAsOre: India chun zanikhan Beyond Visual Range Air-to-Air Missile (BVRAAM) Astra missile development flight final trial hlawtling takin Bay of Bengal-a Chandipur hmuna a nei. Development flight trials hi Sept. 11-14 sunga a nei a nih.

SC in Jail haiah CounsellorneW deLHI: Supreme Court chun zanikhan India rama state tin hai zui dinga siem remruotna thar a pu-ongsuok. Hi dungzui hin State sawrkar tin hai chu jail intang hai \hangpuitu dingin Jail tinah Counsellor ruot dingin an hriettir a. Jail intang hai hriselna kawnga \hangpuina \ha tawk an dang am ti enfel ding le a thei ang anga hi kawnga

hma la dingin Justice MB Lokur le Deepak Gupta hai umna bench chun an hriettir. Hi baka hin High Court Chief Justices hai chu National Crime Re-cords Bureau-in kum 2012 le 2015 inkar sunga thidan pangngai lova thi sunghai ta dingin PIL ziekluta, zan gnadawmna um thei ang ang pe dingin an hriettir bawk.

North Korea-in Japan Chung Zawn-ah Missile Kâp NâwkpyOnGyAnG: UN-in thu a awi naw leia a rekbetna a sukkhau zo chau le, Japan chu tuipuia kap pil vawng dinga an \hi zo ni khat hnun-gah North Korea chun US le China hai direct challenge na ni bawkin Zirtawpni khan Sunan International Airport, Pyongyang hmar tienga in-thawkin Japan chung zawnah Missile a kap suok nawk. Missile hi intermediate range nia hriet a ni a, Guam (US) tieng tinzawna kap a ni naw a, tuipui tienga kap a nih leiin an lo kap thlak chuong naw a, Japan khêl Pacific Ocean ah a tla. South Korea hai lo sui dan chun, mel 2, 300 vel minit 19 a vuong a, a umzie chu North Korea le Guam inkar ang vela hla tina a nih. US suituhai chun, North Korea hin Guam (US) a kap phaka, a kap thei zing ti inentir a nuom leiin hienga a thaw niin an hril. Missile hin Guam zawn tienga vuong nisien chun Guam a tlung phâk ding a nih. Japan zawna vuong a ni lei hin Japan ramah chun inralringna inkiu an sukri nawk veng vung a. Mipui nasatakin an lo insaseng tâwl a nih. Prime Minister Shinzo Abe khawm a lung a sen em em a. Press conference ko nghalin, “North Korea thil thaw hi kan dem hle a. Hilai biela muongna suksetu ding, buoina châwk suoktu ding a

nih” tiin a hril. Japan TV le cell phones haia chun inralringna thu pek suok chum chum a ni a, mihai chu bomb shelter hnuoi sung tieng luta mani le mani invenghim seng dingin an hriettir. Japanhai sui dan chun mel 1, 370 vel a vuonga, Hokkaido thlierkâr ah a tla niin an hril. White House ah chun Missile kap suok hi zântieng an ta a, senior official hai chu Situation Room ah an inkhâwm a, dawn let an tum chuong naw a nih. White House chun Missile kap suok hma ni hni vela inthawka Missile an insiem rem lai khawm an lo hmu vawng a. Kap suok hmaa Launching Pad a um lai khawm kap siet thei a nia chu an tosan a nih, an ram tieng a tinzawna an hriet naw leiin. Vice President Mike Pence lem chu ni 2 hma khan a limhai leh lo inhmu-

tir vawng a nih tah. “North American Aerospace De-fence Command chun, hi missile hin North America ta dinga \ium a siem naw leiin kap thlak ngaiin a hriet nawh” tiin thusuok a siem a. “Guam ta ding khawmin ti a um bawk nawh” a tih bawk. US intelligence hai chun North Korea President Kim Jong-un hin US kap phâk Missile a nei ngei a nih ti a fie pha pha Nuclear ralthuomhai hmang thei zing dinga siein, hmang el lova inbiek a rawt an ring a. Tuta test hai chu mi a nawrna a nih, tiin an hril. North Korea-in UN thurêl khawm inza lova, ama (China) thuhril ngai thla bawk lova a thu thua Missile a ensin nawk hi a dem hle a. “China chun, North Korea in UN thurêl inza loa Missile a ensinna hi a dem a m takzet a, nasata-kin kan inthiem nawh; hilai

biela buoina châwk suoktu ding mi chophawktu \ha lo tak a nih leiin” tiin Chinese foreign thupesawngtu Hua Chunying chun a hril. President Trump le a sawrkâr chun, North Korea hin Missile a kap hma dai hin lo kap thei a nia chu lo kap thlak lo tha lema an hriet nawk leiin an tosan el niin an hril a. Guam annawleh US khawmuol tieng a kap dinga hriet a nih chun iengtiklai khawm a kap thei zing a nih tiin a hril. President Trump chu kar thar khin South Korea Presi-dent Moon Jae inhmupui dingin inzin a ta, Japan Prime Minister khawm inhmupui bawk a tih. North Korea-in dar 6:57am, Zirtawpni (September 15) Missile a kap suok zo char hin South Korea chun Hyunmoo-2 a lo kap suok ve a. Missile a kap thlak thei ti a lo suklang ve a nih. Tuta mi hi North Korea-in Missile a kap suok 15-na a ni ta a, nuclear bomb a ensin (Sept.3) hnunga a vawi khat-na a la nih. KCNA hril dan chun, “Tuhin America suks-iet hun a tlung tah. America khawmuolpui chu pilvut le meivamin inchangtir ei tiu!” tiin a ziek. Zir tawpni zânt ieng UNSC meeting neiin North Korea thu khawm hi hriltlang an tih.

Russia-in Western Rambung Hai Awnin War Games mOsCOW: Russia chu NATO member ni ve dinga phal a nia inthawkin Western rambunghai laia zel sana chin a um tho de khawmin a ni tak tak thei naw niin an lang. Soviet Union a ni laia a lungril a la pei thei naw zing niin an lang bawk. Western rambunghai chu a hmelmain a la hmu zing ti hriet thei a nih, tulai hnaia War Games a nei dânah. A ruol\ha Belarus leh \hang ruolin inhmaa Soviet Union hun 1970s laia an lo nei tah hlak War Games chi khat, Western rambung do dan ding inchûkna bik Za-pad-2017 an ti chu Ningani a inthawk khan an \an a, châwlkâr khat sung vel awng a tih. Hi an War Games hi “West” ti a nih a. Western rambung do dan ding tina a nih. Rambung pakhat bei dinga inbuotsaiin, chu rambung do dan ding lem a nih an chang ding, an inchûk ding hi. Ni ruk sûnga indo dan ding lem an changna hin Cold War hnunga sipai le râlthuom an chelek tamna tak a la nih ding a nih. Zapad-2017 hi Soviet Union hun lai khan an lo nei tah hlak a. Sipai le râlthuom

tharhai ensinna le hmang sinna a nih. Soviet Union a tluksiet hnung khawn hun sawt tak nei tah ngai lovin a um a, 1999 khan President Vladimir Putin a hung inlal a inthawkin an nei thar nawk a nih. Zapad hnuoia hin War-saw Pact hnuoia an ruolhai sipaihai khawm an \hang hlak a. Amiruokchu, a tam lem chu NATO member an ni tah a. Tuhin chu Belarus le chau an thaw ta ding a nih. Western rambunghai le an inlaichinna a \hat naw lai taka “West” do dan ding indo lem, joint exercise, an thaw ding hin an inlaichinna a suksiet nawk zuol tamtakin an ring. Western rambunghai chun Moscow an ringhlana hi an sang deu deu a. Tuta

Belarus le joint military ex-ercise an nei ding khawm hi, Belarus a inthawka a sipaihai hnuk dawkna ding nêka a nêka tamlem a sie lut theina lampui a ngaituo lei a nih an ring a. NATO le ramri nei hmasatak Belarus ah sipai hmunpui det tak nei a tum niin an ngai a nih. Poland le Baltic ram-hai chun 2014 a Crimea le Ukraine hai a lak ang khan, Belarus khawm a lak luina ding ‘exercise’ a ni el thei tiin \ha an ti naw thu an hril. NATO khawmin \ha a ti naw a, Secretary general Jens Stoltenberg chun, “NATO-in ngun takin enkai zing a tih” tiin a hril. Jens chun Russia chu Vi-enna Document inza le zâwm dingin a ngen. Vienna Docu-

ment dungzui chun, sipai 13, 000 neka tam le Tank 300 chen military exercise rêng rêng chu Russia le NATO inhriettir a, transparent taka thawa foreign rambung ob-server-in a monitor ngei ding a nih, ti a nih. “Transparency a um naw pha inhrietpaw lo a awl a, thil hisap suol a awl a, accident le incident \ium takhai a tlung nuom bik” tiin Iengkim uolau taka thaw a tha thu a hril. Baltic States le Poland hai ring dan chun, Russia sipai exercise-a \hang ding chu 100, 000 vel ni dingin an ring. Russia ruok chun si-pai \hang ding chu 12, 700 an nih a, vuongna 70, tank 250 le Battleships (indona lawnglien) 10 an nih ding niin a hril. NATO chun Russia hin thudik a hril ngai naw leiin a sipai hi nek hin an tam a ring a. Poland le Baltic States hai chu an ram a hnai taluo leiin an um an hawi naw deu a nih. Russia chun ‘mani in-veng dan’ chauh an inchûk/thaw ding a ni a, mi dang va bei (attack) dan ding \hang sa naw nih, tiin a hril a. Exercise hi September 20 chen nei nîng a tih.

tah a. Hi tuam operation-a khawm hin ISIS helpâwl pahni an thi a, an pahni hin thuoitu ve ve, pakhat lem chu pawl khat thuoitu a nih tiin an hril. Inkaptuonaah Pakistan sipai khawm 5 an

hliem niin an hril bawk. ISIS ha i ruok chu comment iengkhawm an la nei nawh. Pakistan rama Muslim tleirâwl tamtak chu tulai hnai khan ISIS ideology in a hne tamtak

an um a, \halai tamtak chun ISIS zuoi tieng pan tah chu Pakistan ah an la zâwm thar a. South Asia puol bika dinga ISIS-K tiin an hming khawm Walayat-e-Khurasan an inti niin a ziek bawk.

Pakistan ah hin ISIS hai chetna hmu ding a um zeu zeu zing a. April 2017 khawm khan ISIS nunghâk pakhat Noreen Laghari chun Lahore a Kristien hai Biekin pakhat thichil bomb hmanga sukpuok a tum laiin man a nih. H m u n t a m t a k a h Kristienhai biekin sûnga bomb sukpuok lai Park haia nuhmei le naupang inhnel, bazar kaihai lai Bomb an sukpuok khawm hriet ding a um nuol bawk. US chun Pakistan chu helpawlhai dona kawngah a thaw tâwk nawh tiin \hangpuina pawisa a pek hlak khawm a sukhrât naw chun a suktâwp pek ta ding thuin a zil.

ISIS Hai Buherna Khâwl A Inthawk Operated H A k A : T h e D h a k a Tribune-in a zieklang dan chun, Pakistan rama khawpui pakhat Peshawar a ISIS Muslim helpawlhai headquarter pakhat chu buherna khâwl a inthawka an operation (sin an thaw) hmu le man an nih tiin a ziek. An headquarter hi security forces han an runnaa man a nih. Pakistan security force hai hril dan chun, ISIS helpawlhai an tlâwm tiel tiel

Pakistan SC -in Nawaz Ngênna a hnâwlIsLAmAbAd: Pakistan Supreme Court chun Zirtâw-pni khan, bana um Prime Minister Nawaz Shariff-in ban a nina hlip pek ta dinga a ngênna chu a hnâwl pek. Prime Minister Nawaz Sharif hi Panama Papers-in ram dang dang mi tax pe lova pawisa inkhawlhai a hung phawrlang khan ama le

a nauhai khawm an \hang ti leiin a sina ban a nih. July thla bul khan Nawaz Sharif chu a nauhai leh Panama Papers ah an hming a chuong ve a. For-eign ah pawisa tamtak tax pe lovin an siekhâwl ti leiin Prime Minister a nina a in-thawkin a ban a nih. Kum 70 sunga PM ban 15-na a nih.

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTHLArAm (sepTember) 16, 2017InrInnI (sATurdAy)

Catherine Zeta Zones Naunu Cary Douglas Nu Ang

LOs AnGeLes: Mi tamtak chu annni mi ropui tak nia an nauhai an hnung hung zui ding um lo an nih a, \henkhat ruok chu anni ang char an hnung hung zui ding nau nei an um bawk. Chuonghai lai chun celebrity Catherine Zeta Zones, Olivia Newton John le Cindy Crawford hai hi mi vângnei nîng an tih. Catherine Zeta Zones khawm Douglas le an nau Carys Douglas chu kum 14 chauh a la nia chu a nunghâk ding ang an tah a. A hmêl le piengzie khawm a nu ang char, sikthlak ang a nih. |henkhat lem chu ‘mini-Catherine’ an tih hlawl a nih.

Nilaini khan Fashion Show a \hangna hmasatak dingah New York Fashion Week ah a nu leh an \hang ve a. E! News in inter-view na hun an nei remchâng hlau a. Mipui buoi nuoi nuoi kâra interview an lo neinaa chun, Catherine Zeta Zones chun a naunu chu ama an gang, thaa sip niin a hril. Carys chu ama sikthlak ang el an nawm ie, tia an comment chun, “Nih e. Nunghak hrât tak le fel tak a nih tah a. A hmêl a \ha bawk a. Ka ngaisangna tak khawm mani inringzo mi, hrattak a nina hi a nih” tiin a nunghâk laia tumru le hrata film ropui deu deu changtu Catherine chun a hril. An pahniin hlim takin camera men hai le chanchinbu mihai chu biein, “A hrât bâkah a smart a, a lungril a \ha bâkah remruot a thiema, thil inkhina lungril khawm \hatak a nei a nih. Kum 14 mi chauh tleirâwl ding chun, hieng ang ninahai hi hmu ding an um zen zen nawh” tiin a naunu \ha a ti thu an zawt bawk. Tulai tleirâwl tamtakhai angin Carys a nuom zawng model le Fashion a nih ve am tia an indawn chun, model nih ve thei ding Carys chun, “Aw, kan hnikna zawng tak a nih. Fashion hi ka ngaisang a nih. Ka vawi khat \hangna chauh a la nih a, la hei en pei ka ta, tu tak hin ka la hril thei nawa chuh, ka hmatieng chu Fashion hin hmun a chang lien tlat a nih” tiin a hril. A nu Catherine ruok chun, a naunu Carys hin thluok daktor (Brai surgeon) nih a nuom niin a hril a. A nuomzawng thi la hril a nuin a hrilsawnga, Fashion thu an hrilkai sa bawk leiin Carys chun, “Actor, model, brain sur-

Europa League:

Villarreal, Dynamo Kyiv, Braga, AC Milan, FCSB, Zenit St. Petersburg, Real Socie-dad, Arsenal le Marseille hai hrat; Everton muolpho; Andre Silva hattricke v e r T O n : Tukum Eu-ropa league inkhel hmasa tak chu Nin-gani zan khan Group A a’n thawka Group L chenhai-in an nei a. Group H-a um Arsenal chun FC Cologne an mikhuol a, awlsam deuin 3-1 in an lo hne. Inkhel \ana inthawk minute 9 na chauah Cologne tieng chun Jhon Cordoba hmangin goal an thun nghal a. Half chenah Arsenal chun goal an thun nawh. Half zo char minute 49 naah Arsenal chun Sead Kolasinac hmangin an goal bat an rul a. Minute 67 naah tulaia sawisel hlaw em em Alexis Sanchez chun Arsenal goal hnina a hung thun a, hun bo hma met minute 82 naah Hector Bellerin chun Arsenal hratna sukchiengna din-gin goal khat a thun sa a, FC Cologne chun goal an thun sap ta nawh.Group D-a um Austria Vienna chun AC Milan an mikhuol ve a. Mikhuol team hai 5-1 tawpin hratna an chang. AC Milan ta dingin minute 7 naah Hakan Calhanoglu chun goal a thun nghal a. Chu hnung minute 10, 20,

56 haiah Andre Silva chun goal a thun nawk a. Minute 63 naah Suso chun AC Milan hratna sukzuoltu dingin goal khat a thun bawk. Austria Vien-na ta dingin minute 47 naah Alezan-dar Borkovic chun goal khat ngawi a thun a chu an ta dingin umzie a um ta nawh. English club Everton chu Ata-lanta khelmuolah an van zin a. Goal thum tawp batin an inlawi. Atalanta ta dingin Andrea Masiello, Alejandro Gomez le Bryan Cristante haiin goal khat seng an thun a, Everton chun goal khat khawm an thun zo nawh. Group L-a um Vardar Skopje chun Zenit St. Petersburg an mikhuol ve a. Muolneituhai 5-0 tawpin an tlawm lem. Petersburg ta dingin Aleksander Kokorin chun goal hni a thun a, goal danghai chu Artem Dzyuba, Bran-

islav Ivanovic le Emiliano Ariel hai thun a nih. Spanish club Real Sociedad chun Roseborg an mikhuol a, 4-0 tawpin an lo hne. Real ta dingin Diego Llorente chun goal hni a thun a, David Zuru-tuza chun goal khat thunin Roseborg player Joergen chun anni goal tieng goal khat a thun bawk. Result danghai:Group ASlaviaPrague1-0MaccabiTelAvivGroup BDynamoKyiv3-1SkenderbeuYoungBoys1-1PartizanGroup CHoffenhem1-2BragaIstanbulBsaksehir0-0RazgradGroup dRijeka 1-2 AEK AthensGroup e Apollon1-1LyonGroup FFCKoebenhavn0-0LocomotiveMoscowZlin0-0SheriffGroup GFCSB3-0VictoriaPlzenHapoelBeer2-1LuganoGroup HFK Crvena 1-1 Bate BorisovGroup IHerthaBerlin0-0AthleticoBilbaoZorya0-2OestersundsFKGroup KVitesse2-3lazioZilteWaregen1-5Nice

Kan hrat nawnaa intum ding chu kei ka nih : Ronald KoemanLIverpOOL : Europa League inkhela Everton hai Atalanta laka an muolpho zan an manager Ronald Ko-eman chun intum ding chu ama a ni thu a hril. Serie A club Atalanta le an inkhela hin half hma’n goal pathum tawp an insuo a, chu chu pakhat khawm Everton chun an rul nawh. Koeman chun, ‘Kei le kei hi kan dem takzet a nih. Hieng ang inkhel pawimawa ding hin kan insingsatna a \ha tawk naw a, kan muolpho a nih,’ tiin BT Sport kuomah a hril. Everton hai hi Inrinni zan khawm khan Totten-ham lakah goal thum tho batin an hrat naw zo chau a, hienga muolphona an tuok nawk hi Koeman chun ama le ama an thiem thei hlawl naw a nih. Hi zana an kh-

ingpui Atalanta hai hi sea-son liem ta khan Seria A-ah palina an ni a, kum 1991 khan UEFA Super Cup Quarter Final-ah an tla a, chu hnunga European com-petition-a an inlang nawk hmasa takna a nih. Koeman bawk chun Everton nekin Atalanta an \ha lem a, anni ta ding chun hne ngaina hlawl a um naw thu le an insingsatna a \hat lem thu a hril bawk.

Mame Diouf chun Stoke City ta dingin contract suksei

sWAnseA : Senegal hmat^wng Mame Miouf chun kum thum dai ding a umna club Stoke City-ah contract a ziek. Ama hi Bundesliga club Hannover-a inthawkin kum 2014 khan Stoke City hi a zawm a. Tu chen hin vawi 99 inkhel tain goal 19 a thun ta bawk. Ama um sung hin Stoke City hai hi kum thum sung a zawnin premier league-ah pakuona an ni a, season nuhnung tak ruok khan chu sawm-

pathumna an ni hram a nih. Ama chun, ‘Top 10 tling nawk ngei chu kan tum phawt ding a ni a, chu neka insang lem khawm chu ka’n beisei tho. Inelna reng renga hlawtling hi ka thiltum a nih,’ tiin a hril. Chun Stoke City-a hin a um sawt thawkkhat ta leia club a ngainat hle thu a hril a, Stoke hin cup an lak naw sawt ta leia cup iemani tak bek lakpui a thiltum a ni thu a hril bawk. Arsenal le Cologne inkhel ding

darkar khat sukhnuk

LOndOn : Ningani zana Europa League Arsenal le German club Cologne hai Emirates Stadium-a an inkhel tawmin mipui an innawr buoi nasa taluo leiin inkhel \an vat thei an’ nawh a, darkar khat lai hiel \an thei lovin an um pha. Hi buoina hung in\anna chu Cologne fans hai muolnei-tu fan-hai umna ding tieng an lut rawn taluo leia hung in\an a nih. Hienga ticket khawm nei lo tam tak an hung lut mur mur hin \hun-gna a hung indai ta naw a,

\henkhat lem chu hnuoiah an \um hlawl a nih. Arsenal club thuneitu-hai chun hi buoina hi ieng ang chie am a na ti an sui-zui ding thu an puong. Hi inkhel enna ding ticket hi Cologne hai chu 3000 chau pek an ni a, an’achu hi zana stadium sunga Co-logne fans lut zat hi 20,000 an chuong ring a nih. Co-logne \antu a sang tel chu Arsenal fans hai lai an um ve leiin venghimna sin khawm a sukharsa pha hle bawk.

La Liga, English Premier League le Italian Serie A danglamna Alvaro Morato’n hril

Alvaro Morato hi tourna-ment le league hran hran a lo khel rawn ta a, kum 24 mi chau ni sien khawm cup khawm a lak rawn thawkkhat ta hle. Champi-ons league final vawithum an khel ta a, Real Madrid leh vawihni an lak a, Juven-tus-a a um lai Finala bawk an tlawm lem a. Spain le Italy-ah League cup vawi-hni ve ve a chawi ta bawk. Tuhin Chelsea tieng an sawn a, Chelsea-a khawm a hlawtling pei ring um tak a nih. Tuhin Chelsea hmin-

gin vawili an khel ta a, goal khawm pathum a thun hman ta bawk. Ama hi a pieng a huntawk bawk leiin an hnuoi le an sangah a buoi nawh a. Tuta Chel-sea ta dinga a goal thunhai khawm hi a lua a taulut ngawt a la nih. Ama chun, ‘English Football chu Italy le Spain hai leh an ang naw hle. Iengtik lai khawm inkhel a ni ringawt el a nih. Chawl hadamna hman tak tak khawm a um nawh. Inkhel dinga inpeisaa um zing a ngai a nih,’ tiin a hril.

Paul Pogba chungah Jose Mourinho lungsen

Thawleni zana Manches-ter United le FC Basel hai Champions League an inkhel \uma hliemna tuok paul Pogba chu man-ager Jose Mourinho chun a lawm naw hle thu a hril. France international player Pogba hi £89m tawpa Unit-

ed haiin an inchawk a nih a. An player pawimaw pawl tak a ni bawk. Chuleiin tuta a hliem hi United ta ding chun thil pawi tak ni ngei a tih. Ama hi kar ruk sung vel inkhel thei lo ding anga ngai a nih. Mourinho chun Pogba hi mani inenkawl uluk din-gin vawi tam a hril ta thu a hril a, chu infuina chu a ngaisak naw leiin hieng ang hi a tuok niin a hril. Chun training lai khawm hliem vang vang sa zinga um ama’n a ngaisak naw lei a zaper hienga na niin a hril bawk.

Lionel Messi’n hmatieng hun ding thutlukna siem

bArCeLOnA : Pep Guardiolo’n Lionel Messi le inkawp nawk a beiseina chu a bo thawkkhat tah. Messi hi tuhin a contract suksei el thei ding angin an lang ta lei a nih. Ama hi tuta season tawpah a contract a bo ding a nih a. Suksei ding chungthu iengkhawm a hril nuom naw leiin mi tam tak chun a suok an ring hman a. Chulaia lo beiseitu tak chu Pep Guardialo a nih. Contract hi la ziek chie naw hai sien khawm Bar-celona President Maria Bartomeu chun Messi hin Barcelona suoksan a la nuom naw a, um zing a la nuom thu a hril. Ama chun, ‘Lekhaa signature ziek la ni chie naw sien khawm inhmaw a um nawh. A hmaa a contract khawm a pa’n a sign a nih a, tukhawm hin a pa bawkin a sign nawk el ding a nih,’ tiin a hril.

Bartomeu chun hlim taka a theina po pova an khel chun signature ziek ang tho a ni thu a hril bawk. Tuhin contract thar an ziek chun kum 2021 chen dai ding ning a ta, a release clause khawm €300million hnuoi ni naw nih. Chuong lai zing chun Bartomeu chun iemani tia player (a tu tu khawm) a suok nuom tlat chun tukhawm an dang naw ding thu a hril sa bawk.

Under 17 World Cup 2017 player list puongThla thara India’n a mikhuol ding Under 17 World Cup-a \hang ding mi 24 hming Paraguay chun a puong lang tah. Hi hi list-a inthawk hin mi 21 thlangdawk nawk ning a tih. September 21 khi hi taka \hang dinghai ta ding chun hming list peklutna hun nuhnung tak ning a tih. Paraguay hi Group B-a umin Mali, New Zealand le Turkey hai leh an umtlang. Tuta mi 24 thlangdawkhai chu a hnuoiahai khu an nih. Goalkeepers: Ángel Roa (Olimpia), Jhonathan Mar-tínez (Olimpia), Diego Huesca (Valencia – España) and Aldo Pérez (Guaraní).`Defenders: Luis Zárate (Libertad), Marcelo Rolón (Lib-ertad), Alexis Duarte (Cerro Porteño), Roberto Fernán-dez (Guaraní), Jesús Rolón (Olimpia) and Pedro Álvarez (Cerro Porteño). midfielders: Julio Báez (Cerro Porteño), Víctor Villa-santi (Guaraní), Stevens Gómez (Cerro Porteño), Giovan-ni Bogado (Libertad), Braian Ojeda (Olimpia), Alan Ro-dríguez (Cerro Porteño) and Hugo Quintana (Olimpia). strikers: Fernando Cardozo (Olimpia), Fernando Romero (Nacional), Nicolás Morínigo (Olimpia), Leonar-do Sánchez (Olimpia), Aníbal Vega (Palmeiras – Brasil), Antonio Galeano (Rubio Ñu) and Blas Armoa (Sportivo Luqueño).

Angelina Jolie-in UN Secretary General An HmupuineW yOrk: Hollywood A-list star UN Special Envoy for the UN High Commis-sioner for Refugees ni bawk Angelina Jolie chun Toronto International Film Festival 2017 ah a film siem “First They Killed My Father” an premiere zovin Ningani khan New York ah UN Secretary General Anto-nio Guterres chu a office Manhattan ah an van hmupui. Kum 41 a upa Angelina Jolie hi To-ronto-a film festival-a an chei dan leh chu an ang tanaw hle a. Smart deuvin, Blouse silk puon var le pencil Skirt (coffee color) puonbil a bil a, taksa rawng pheikhawk, Jen Rade design a bun a, a official khakin inza a um thlap el tah a nih. Angelina Jolie hin UN Special Envoy a nina le inzawmin vawi 60 neka tam hmun tin ram tin refugee hai umna an zin tah a. Tuta \um khawm hin khawvel hmun hran hrana raltlanhai chanchin, abikin Myanmar rama Rohingya raltlanhai chungchâng thu a hril pui a nih. Hienglai zing hin a mimal le insûng chanchin khawm a hril a. Brad Pitt le an in\he dan le thil umdanhai a hril. Kum 12 zet pasal-a a lo nei tah Brad Pitt le an in\he chu a ‘mei mei naw’ thu hrilin, thil harsatak

niin a hril. “Iengkhawm a awl a um nawh. An taka, an tak a nih. Lungril a na em em bawka, ka sûnghai \ha taka an seilien ka dit si. Sungkuo det tak ka dit bawk” tiin Brad Pitt le an inlaichinna khawm a \ha pei tah niin a hril bawk. Angelina Jolie hin kum 40 vel liemtaa Cambodia rama civil war suok laia naupang pakhat Loung Ung ngaituona le tawnghri-ethai, 2006 laia a hril, mihriem maktaduoi 2 vel an thina film a siem chu Netflix ah en a hlâw em em a. Sept. 15 chen khan 76% critic approval a hmu tah. Tuta thla bul lai khan Angelina chun Disney a film pakhat Maleficent series a produce ding thu a hril a. A nauhai khawm film production tieng inhnik ve hai siem a nuom thu a hril bawk.

Nuclear Deal Sukbona Ding US-in Suonlam Zawng: Iran

TeHrAn: Iran le US han Nuclear Deal an nei chu thi lêng lêng, hma sawn chuong lo tâwp thei bawk loa a um zing laiin US chun sukbo hmak theina dingin suonlam a siemin a zawng kuol mei mei a nih, tiin Iran security official hotu pakhat chun a hril. US chun sipai hmunpui, nuclear râlthuom an siemna nia a ring/hriethai dap a tum a nih. Supreme National Se-curity Council, Ali Sham-khani chun, “Iran-in khawlai khawm Nuclear hmangruo le thilthawna thupruk kan nei nawh” tiin a hril. “Media \henkhat haia an hril rikhai hi suonlam an siem theina dinga an hril mei mei a nih” tiin TV interview ah a hril. Washington chun, Nu-clear Deal 2015 dungzuia Iran-in economic \hang-puina a hmu theina ding chun a Nuclear program po po a châwlsan ding a nih ti

a nih a. Chu inremna besan chun US chun Iran sipai hmun \henkhat chu nuclear hmangruo siemnaa hmang nia ngaiin dap a rawt a nih. UNO chun, sinthaw dan le chang vel dan haiah ring-hla thil a um an naw chun si-pai hmunhai chu pawngpaw dap el chu thei naw nih tiin inremna ah a lo in\hangtir a. US chun Iran-in a rukin nuclear râlthuom a siem a ring tlat bawk si. UN chun hi Nuclear Deal hin Iranin Nuclear râlthuom a siem ti fiena a um bawk si naw leiin inspection chu a double-in a sukkhau a nih tiin a hril. Iran hotu Shamkhani chun, President Trump sawrkâr chu an inremna suksiet tuma ‘suonlam za-wng’ angin an tum a. “Iran chun international agree-ment guidelines dungzuiin, JCPOA (Nuclear Deal) ang takin Iengkim a thaw a nih.

Inremna khêl tieng thil chu iengkhawm pawm thei naw nih” tiin US in sipai hmun-hai dap a rawt khawm a thei naw ding thu a hril. Zirtawpni khan Iran For-eign Minister Mohammad Javad Zarif chun, Nuclear Deal siem\hat nawk ti chu ‘ngaituona mei mei, beiseina thlawn a nih” tiin Twitter ah a tweeted a. Chu thu le inzawm chun Shamkhani hin a lo comment ve a nih. President Trump chun Iran Nuclear Deal hi ni 90 dan peiah ennawnin a keisei nawk pei hlak a, dateline nawk ding chu October 15 khi a nih. Iran-in dan a zâwm \haa a hriet pha sanc-tions hai a hlîp a, a \ul dan dungzui peia Deal hi moni-tor zing a nih. Hiengla i z ing hin White House senior official thenkhat chun, Iran le in-remna hi suktâwp dingin an hril. Asan chu Middle East-a Iran chêt dan le helpâwl a \hangpuina a sukbo chuong nawh tiin an hril. A deal thlawptuhai chun US an hnukkir chun North Korea le midang deal siempuina ding thuah harsatna, US ringzonawna um pal a tih, tiin Deal la fepui pei tha an tih.

Selena Gomez Inchei Dan A Sophisticated Nuom Sawt HleneW yOrk: Latin thla Texas nunghâk, a piengna ram Texas Hurricane Harvey in a nuoi sietna tungding tuma sawrkâr le a ruol celebrity tamtakin nasataka an buoipui laia New York Fashion Week a lo buoi ve em em Selena Gomez khawm fashion khawvel a pal inthuk deu deu a, an chei dan khawm a sophisticated-in a nutling hrât hle. Thaw\anni-a a sin presentation a nei lai khan chu Jean kekawr leh Overcoat hâkin, a hnuoiah T-shirt mei mei le um a na. Nunghâk a nina nêkin working girl a nina an lang lem a, Latin nunghâk indiktak a hawi. Amiruokchu, Thawleni zâna a tlungna hotel a inthawka New York City pavement lai a hung pen suok ruok chun kum 25 a ni tah ang bawkin nunghâk puitling tak tak a ni tah ti a suklang. Zakuo inphan dar tiel, hmu tlang thei khup chen a hak a. A malpui le kerai ngo nam tak chu a suklar zuol hle a. Tarmit dum le a sam dum inkhai thla hnak kâra a mitmeng chu an no em em a, a lipstick sen ham leh, nunghâk virgin a la ni ti ngaina chu a um ta nawh. Nunghak sophisticated tak le zei tak, elegant takhai ang a ni chie nâwna chu an cheidan pa tak hai hin a târlang hlak ang bawkin, hi tum khawm hin ‘nu taka’ incheina pheikhawk chen ‘high heel’ leh nisien chu famkim ding kha, sipai

booth ang deu, leather booth dum pa deu a bun tlat a. Ama tawkah style chi khat a nia chu a zakuo hak nu tak le a kerai inno tak leh chu an hme naw deuh a nih. Jean kekawr le a bun khan

chu an hme tho. Inhmepui ding ni lovin a dung fit 5 inchi 5 belsana dinga a bun a ni el thei. Selena hin hotel a inthawka a hung suok tir chun ama ditdana design le collection an \hangtir Selena Grace Bag a khai a, Rs. 25, 000 chuong man a nih. A Bag khai hi Bawng vuna siem Leather (savun) \hatak pa a nih. Texas Bawnghai khu US Bawng laia \ha pawl tak an nih hrim a nih. Selena hi film bâkah fashion tieng khawm an hnik em em a. Tuta New York Fashion Week ah khawm hin 2012 kuma “Spring Breakers” film-a a changpui, co-star James Franco leh \hungna hmataka \hungin an inhmu a. Selena Gomez hin a Collection (Brand) hai presenta-tion a nei nghe nghe a nih. Hi hma met hin Emma Roberts, Sabrina Carpenter le Anna Wintour hai leh Spring/Summer 2018 Collection ah khawm a \hang bawk. Hun iemani chena inthawka khan Woody Allen film ah a chang ve leiin New York ah a um tah a. A ngaizâwngpa The Weeknd leh Greenwich Village, mi tam rak nâwna tieng, low-rise-building umna lai an um nia hriet a nih. An In hluo khawm thla khatah Dollar 16, 000 (Rs.1.4 lakh) vel a nih a, inhawi ti takin hlim takin an um niin E! News chun a hril.

geon.....en nawm a nih” tiin thafân tak le phur hmêl takin, hmatieng hun hung tlung ding nghâkhla taka thlirin hung tlung vat vat sien a nuom hmêl hle. Catherine Zeta Zones hi NY Fashion Week hmang dinga fe a ni lai zingin Texas le Florida hai Hurricane Harvey le Irma han an suksiet nasa taluo leiin \hangpui ngaihai \hangpuina dinga fund raise chi hran hran a um zing laiin, ama khawm “Hand in Hand: A Benefit for Hurricane Relief” ti program-a \hang malam dinga fe a nih tak