Tijdvakken

Tijd van Monniken en ridders (500 – 1000) / vroege middeleeuwen K.A. * de verspreiding van het christendom in Europa

* het ontstaan en verspreiding van de islam * vervanging van de landbouw-stedelijke samenleving door een autarkische landbouwsamenleving in West-Europa door middel van het hofstelsel en horigheid * het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur

Verval Romeinse Rijk door: - geen geld en manschappen voor het leger - generaals die om de macht streden (burgeroorlogen) - invallen van de Germanen

Gevolg: - afname landbouw > hongersnoden - romanisering van de Germanen - Romeinse adel mengt met nieuwe Germaanse rijken

Koning (leenheer)

Hertog (leenman)

Hertog (leenman)

Graaf (leenman)

Graaf (leenman)

Graaf (leenman)

Bischop (leenman)

Ridder (leenman)

Klooster (leenman)

Ridder (leenman)

Ridder (leenman)

Ridder (leenman)

Ridder (leenman)

Ridder (leenman)

Klooster (leenman)

Feodalisme feodum = Latijn voor lenen

De leenheer geeft de leenman land (leen), macht en bescherming in ruil voor raad en daad (advies) bij rechtspraak en hulp in oorlog.

Ontstaan in W-Europa van het Frankische Rijk * Clovis: eerste belangrijke Frankische vorst introductie van vazallen: - militair > buit als beloning - ambtenaar > belonig door vorst * Karel Martel: introductie van feodalisme vanwege strijd tegen Arabieren * Karel de Grote: uitbouw feodalisme 800 keizer door Paus Leo III Rijk bedreigd door invallen Noormannen - 911 Rollo leenman van de vorst

5e eeuw Europa: - agrarisch-urbane samenleving wordt autarkisch

Germaanse elite - gr.gr.bz. (domein) vrijen = boeren met eigen grond – pacht betalen slaven worden horigen – pacht betalen

Het economisch systeem van het domein heet: HOFSTELSEL

Het domein bestond uit: * vroonland (= hoeve van de heer) * saalland (= land van de heer) * hoeveland (= land bewerkt door horigen)

Bestuur van het domein: * heer stelt rentmeester aan (= lage adel) - int belasting - spreekt recht (boetes opleggen) * rentmeester heeft heerlijke rechten bv. houden van (deel van) boetes en belasting

Wonen op het domein: * edelman en gezin * rentmeester en gezin * vrije boeren * horigen

Bewerken van de grond: * hoeveland bewerkt door horigen – pacht in natura * saalland bewerkt door horigen – herendiensten

Vrije boeren verrichten geen herendiensten, maar: * betalen belasting (vaak in natura) * dienen als soldaat

Doel van het hofstelsel: * autarkische zijn = zelfvoorzienend

Opkomst Christendom - verspreiding door: missionarissen en stichting van kloosters | | Bonifatius grootgrondbezit Willibrord feodalisme / hofstelsel / horigheid sociale functie / onderwijs administratie verspreiding geloof

Opkomst Islam Mohammed > Koran > belangrijkste godsdienst op Arabisch schiereiland verschillende stromingen > Soennieten / Sjiieten - verspreiding door jihad > via Noord-Afrika naar Spanje - 732 slag bij Poitiers > Karel Martel > begin van Reconquista Belang Islam voor Europese wetenschap? - Arabieren vertalen Griekse geschriften - doen aan wetenschap (cifr = nul, astrolabium) - in Spanje Arabische teksten vertaald in Latijn