tinh don dieu cua ham so hay

Upload: tedien252

Post on 05-Apr-2018

227 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    1/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    CHUYN 1. TNH N IU CA HM S V CC NG DNG

    VN 1: XT CHIU BIN THIN CA HM SQuy tc:

    1. Tm TX ca hm s.2. Tnh o hm f(x). Tm cc im xi m ti o hm bng 0 hoc khng

    xc nh.3. Sp xp cc im xi theo th t tng dn v lp BBT.4. Nu kt lun v cc khong ng bin, nghch bin ca hm s.

    Bi 1. Xt chiu bin thin cc hm s sau:

    2

    3 2 4 2 3x 2 x 2x + 3a) y 2x + 3x + 1 b) y = x 2x 3 c) y d) yx 1 x 1

    + = + = =

    + +Bi 2. Xt tnh n iu ca cc hm s sau:

    32

    2 2

    x x xa) y 25 x b) y c) y d) y

    x 10016 x x 6

    = = = =+

    Bi 3. Chng minh rng:

    a) Hm s 2y x 1 x= + ng bin trn khong1

    1;2

    v nghch bin trn khong

    1;1

    2

    .

    b) Hm s 2y x x 20= nghch bin trn khong ( ); 4 v ng bin trn

    khong ( )5;+ .

    Bi 4. Xt s ng bin, nghch bin ca cc hm s sau:

    [ ]5

    a) y x sin x, x 0;2 b) y x 2cos x, x ;6 6

    = = +

    Bi 4. Chng minh rng:

    a) ( )f x cos2x 2x 3= + nghch bin trn R.

    b) ( ) 2f x x cos x= + ng bin trn R.

    Gii:

    a) Ta c: f '(x) 2(sin 2x 1) 0, x R = + v f '(x) 0 sin 2x 1 x k , k Z4= = = +

    Hm s f lin tc trn mi on ( )k ; k 14 4

    + + + v c o hm f(x) < 0 vi mi

    ( )x k ; k 1 , k Z4 4

    + + +

    .

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang1

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    2/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Do , hm s nghch bin trn mi on ( )k ; k 1 , k Z4 4

    + + + .

    Vy hm nghch bin trn R.

    b) Ta c: f(x) = 1 sin2x; f '(x) 0 sin 2x 1 x k , k Z4

    = = = +

    NX: Hm s f lin tc trn mi on ( )k ; k 1

    4 4

    + + + v c o hm f(x) > 0 vi mi

    ( )x k ; k 1 , k Z4 4

    + + +

    .

    Do hm s ng bin trn mi on ( )k ; k 1 , k Z4 4

    + + + .

    Vy hm ng bin trn R.

    VN 2: TM THAM S HM S N IU TRN MIN K

    Phng php: S dng cc kin thc sau y:1. Cho hm s y = f(x) c o hm trn K.

    Nu f '(x) 0, x K th f(x) ng bin trn K.Nu f '(x) 0, x K th f(x) nghch bin trn K.

    2. Cho tam thc bc hai f(x) = ax2 + bx + c c bit thc 2b 4ac = . Ta c:

    a 0f (x) 0, x R

    0

    >

    a 0f (x) 0, x R

    0

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    3/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Hm s nghch bin trn R khi v ch khi5

    f '(x) 0, x R 0 a2

    .

    Bi 2

    Vi gi tr no ca m, hm s ( )3 2f (x) mx 3x m 2 x 3= + + nghch bin trn R ?

    Gii:TX: RTa c: 2f '(x) 3mx 6x m 2= +

    Hm s nghch bin trn R khi v ch khi 2f '(x) 3mx 6x m 2 0, x R = +

    m = 0, khi f(x) =1

    6x 2 0 x3

    : khng tha x R .

    m 0 , khi m 0

    f '(x) 0, x R 9 3m(m 2) 0

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    4/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    o hm:( )

    2

    2

    m 1y'

    x m

    =

    +. Hm s ng bin trn tng khong xc nh khi

    2y' 0, x m m 1 0 m 1 v m 1> > < >

    Bi 5

    Tm m hm s ( ) ( )3 21 1

    y mx m 1 x 3 m 2 x

    3 3

    = + + ng bin trn [ )2;+ .

    Gii:Ta c: ( ) ( )2y ' mx 2 m 1 x 3 m 2= +

    Hm s ng trn [ ) ( ) ( )22; y ' 0, x 2 mx 2 m 1 x 3 m 2 0, x 2+ +

    ( )2 26 2x

    m x 2x 3 2x 6 0, x 2 m , x 2x 2x 3

    + +

    +(v x2 2x + 3 > 0)

    Bi ton tr thnh:

    Tm m hm s ( ) 26 2xf x m, x 2x 2x 3= +

    Ta c ( )( )

    ( )2

    2

    22

    2x 12x 6f ' x , f ' x 0 2x 12x 6 0 x 3 6

    x 2x 3

    += = + = =

    +

    BBT:x 2 3 6+ +

    f(x) 0

    f(x)

    2

    3

    0

    Ta cn c:[ )2;

    2max f (x) m m

    3+ . l cc gi tr cn tm ca tham s m.

    Bi 6

    Tm m hm s2mx 6x 2

    yx 2

    + =

    +nghch bin trn na khong [ )1;+ .

    Gii:Ta c:

    ( )

    2

    2

    mx 4mx 14y '

    x 2

    + +=

    +

    Hm s nghch bin trn [ ) 21; y ' 0, x 1 mx 4mx 14 0, x 1+ + +

    ( )2 214

    m x 4x 14, x 1 m , 1x 4x

    +

    +

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang4

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    5/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Bi ton tr thnh: Tm m hm s ( ) 214

    f x m, x 1x 4x

    =

    +

    Ta c:( )

    22

    14(2x 4)f '(x) 0, x 1

    x 4x

    +=

    +

    x 1 +f(x)

    f(x)0

    14

    5

    Ta cn c:[ )1;

    14min f (x) m m

    5+ . Vy

    14m

    5 l cc gi tr cn tm ca m.

    Bi tp t gii:

    Bi 1. Tm cc gi tr ca tham s a hm s ( ) 3 21

    f x x ax 4x + 3

    3

    = + + ng bin trn R

    Bi 2. Vi gi tr no ca m, hm sm

    y x 2x 1

    = + +

    ng bin trn mi khong xc nh ?

    Bi 3. nh a hm s ( ) ( )2 3 21

    y a 1 x a 1 x 3x 53

    = + + + + lun ng bin trn R ?

    S: a 1 v a 2

    Bi 4. Cho hm s( ) 2m 1 x 2x 1

    yx 1

    + +=

    +. Xc nh m hm s lun ng bin trn tng

    khong xc nh ca n.

    S: 1 m 2 Bi 5. Cho hm s ( ) ( )3 2 2y x m 1 x m 2 x m= + + + + . Chng minh rng hm s lun nghch

    bin trn R vi mi m.Bi 6. Tm m hm s y = 3x3 2x2 + mx 4 ng bin trn khong ( )0;+ .

    S:4

    m9

    .

    Bi 7. Tm m hm s y = 4mx3 6x2 + (2m 1)x + 1 tng trn khong (0;2).

    S:9

    m

    10

    .

    Bi 8. Cho hm s2x 2mx m 2

    yx m

    + +=

    .

    a) Tm m hm s ng bin trn tng khong xc nh.b) Tm m hm s ng bin trn khong ( )1;+ .

    VN 3:

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang5

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    6/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    S SNG TNH N IU CA HM S CHNG MINH BT NG THC

    Phng php: S dng kin thc sau: f(x) ng bin trn on [ ]a; b th ( ) ( ) ( ) [ ]f a f x f b , x a; b

    f(x) nghch bin trn on [ ]a; b th ( ) ( ) ( ) [ ]f a f x f b , x a; b

    Bi 1

    Cho hm s ( )f x 2sin x tan x 3x= + .

    a) Chng minh rng hm s ng bin trn na khong 0;2

    .

    b) Chng minh rng: 2sin x tan x 3x, x 0;2

    + >

    .

    Gii:

    a) Hm s cho lin tc trn na khong 0; 2 v c

    ( ) ( )2

    2 2

    1 cos x 2cos x 11f '(x) 2cos x 3 0, 0;

    cos x cos x 2

    + = + = >

    . Do , hm s f ng

    bin trn na khong 0;2

    (pcm).

    b) T cu a) suy ra f(x) > f(0) = 0, x 0; 2sin x tan x 3x, x 0;2 2

    + >

    (pcm).

    Bi 2

    a) Chng minh rng hm s ( )f x tan x x= ng bin trn na khong 0;2

    .

    b) Chng minh rng3x

    tan x x , x 0;3 2

    > +

    .

    Gii:

    a) Hm s cho lin tc trn na khong 0; 2

    v c2

    2

    1

    f '(x) 1 tan x 0,cos x= = >

    x 0;2

    . Do , hm s f ng bin trn na khong 0;2

    .

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang6

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    7/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    b) T cu a) suy ra f(x) > f(0) = 0, x 0; tan x x, x 0;2 2

    >

    .

    Xt hm s3

    xg(x) tan x x

    3= trn na khong 0;

    2

    . Hm s ny lin tc trn na

    khong 0;2

    v c o hm2 2 2

    2

    1g '(x) 1 x tan x x 0, x 0;

    cos x 2

    = = >

    , do

    tan x x, x 0;2

    >

    .

    Do , hm s g ng bin trn na khong 0;2

    nn g(x) > g(0) = 0 x 0;2

    3xtan x x , x 0;

    3 2

    > +

    (pcm).

    Bi 3

    Chng minh rng : 2(x 1)ln x x 1> + , vi mi x > 1.

    Gii:

    Bt ng thc cho tng ng vi2(x 1)

    ln x 0, x 1x 1

    > >

    +

    Xt hm s ( )2(x 1)

    f (x) ln x , x 0;x 1

    = +

    +. Ta c:

    ( )

    ( )

    ( )

    ( )2

    2 2

    x 11 4f '(x) 0, x 0;

    xx 1 x x 1

    = = +

    + +Suy ra hm s ng bin trn khong ( )0;+ nn cng ng bin trn khong ( )1;+ . Vy talun c f(x) > f(1) = 0 vi mi x > 1. cng l iu phi chng minh.Bi tp t gii:Bi 1.Chng minh cc bt ng thc sau:

    a) sin x x, x 0< > v sin x 0, x 0<

    c)

    3x

    sin x x , x 06> > v

    3x

    sin x x , x 06<

    e)2x

    sin x , x 0;2

    >

    f) tan x sin x> vi 0 x2

    <

    =Chng minh h trn c nghim duy nht.

    Gii:Xt h:

    x ye e ln(1 x) ln(1 y) (1)

    y x a (2)

    = + +

    =vi iu kin xc nh x 1, y 1> >

    T (1) y = x + a, th vo (1) ta c: x a xe e ln(1 x) ln(1 x a) 0+ + + + + = (3)Bi ton tr thnh chng minh (3) c nghim duy nht trn khong ( )1; + .t x a xf (x) e e ln(1 x) ln(1 x a)+= + + + + trn khong ( )1; +

    Ta c f(x) l hm lin tc trn khong ( )1; + v c o hmx a x 1 1

    f '(x) e e x 1 x a 1

    +

    = + + + +Do a > 0 nn vi mi x > -1, ta c:

    x a xe e 0

    1 10

    x 1 x a 1

    + >

    > + + +Nh vy f(x) > 0 vi mi x > -1 f(x) l hm s ng bin trn khong ( )1; +

    Mt khc, ta c: x a1 x

    f (x) e (e 1) ln1 a x

    += +

    + +

    T ta tnh gii hn: x ax x x

    1 xlim f ( x) lim e (e 1) lim ln

    1 a x+ + ++= + = +

    + +v

    x ( 1)lim f (x)

    + =

    Vy, phng trnh (3) c nghim duy nht trn khong ( )1; + . T suy ra pcm.

    Bi tp t luyn:Gii cc phng trnh sau:

    a) 2 2x 15 3x 2 x 8+ = + + S: x = 1

    b) ( ) ( ) ( ) ( )x 2 2x 1 3 x 6 4 x 6 2x 1 3 x 2+ + = + + + S: x = 7

    VN 4:NG DNG CHIU BIN THIN CA HM S VO VIC BIN LUN

    PHNG TRNH, H PHNG TRNH V BT PHNG TRNHCh . Cho f(x) l hm s lin tc trn T, th:

    a) ( )f x a vi mi ( )x T a max f x

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang11

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    12/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    b) ( )f x a vi mi ( )x T a min f x

    c) ( )f x a c nghim ( )a min f x

    d) ( )f x a c nghim ( )a max f x

    Bi 1

    Cho phng trnh

    ()2m x 2x 2 1 x(2 x) 0 + + + . Tm m phng trnh c nghim

    x 0,1 3 + .

    Gii:

    Xt bt phng trnh : ( )2m x 2x 2 1 x(2 x) 0 (1) + + + t = + = 2 2 2t x 2x 2 x 2x t 2

    Ta xc nh iu kin ca t :

    Xt hm s = +2

    t x 2x 2 vi x 0,1 3

    + Ta c: 2

    x 1t ' , t ' 0 x 1

    x 2x 2

    = = =

    +x 0 1 1 3+t 0 +

    t2 2

    1

    Vy vi x0,1 3

    + th 1 t 2 .Khi :

    (1) +

    2t 2

    mt 1

    vi t [1;2]

    Xt hm s

    =+

    2t 2

    f(t)t 1

    vi t [1;2] . Ta c:

    f(t)+ +

    = >

    +

    2

    2

    t 2t 20, x [1;2]

    (t 1). Vy hm s f tng trn [1; 2].

    Do , yu cu bi ton tr thnh tm m (1) c nghim t[1,2]

    = =t 1;2

    2m max f(t) f(2)

    3.

    l gi tr cn tm ca tham s.

    Bi 2

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang12

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    13/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Tm m phng trnh 4 4x 13x m x 1 0 + + = c ng mt nghim.

    Gii:

    Ta c:4 4

    x 13x m x 1 0 + + =4 4

    x 13x m 1 x + =

    ( )4 3 24

    x 1 x 1

    4x 6x 9x 1 mx 13x m 1 x

    = + =

    Yu cu bi ton tr thnh tm m ng thng y = -m ct phn th f(x) = 4x 36x29x1ng vi x 1 ti mt im duy nht.Xt hm s f(x) = 4x3 6x2 9x 1 trn na khong ( ];1

    Ta c: f'(x) = 12x2 12x 9 = 3(4x2 4x 3)

    Cho f'(x) = 0 4x2

    4x 3 = 0

    1 3

    x x2 2= =

    x 1

    2 1

    f(x) + 0

    f(x)

    3

    2

    12

    T bng bin thin ta thy:

    Yu cu bi ton xy ra khi

    3 3m m

    2 2

    m 12 m 12

    = = < >

    l cc gi tr cn tm ca tham s m.

    Bi 3

    Tm m h phng trnh ( )2x y m 0 Ix xy 1

    =+ =

    c nghim duy nht.

    Gii:Ta c:

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang13

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    14/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    (I)2x y m 0 2x y m 0

    x xy 1 xy 1 x

    = = + = =

    Vi iu kin:xy 0

    x 1

    ta c:

    (I) ( ) ( ) ( )22

    y 2x m

    y 2x m 1 xxy 1 x y x 1

    x

    = = = =

    (Do x = 0 khng l nghim ca h)

    ( )2 21 x x 2x 1

    2x m mx x

    + = = ()

    Xt hm s2x 2x 1 1

    f (x) x 2x x

    + = = + trn tp ( ] { }D ;1 \ 0=

    Ta c hm s f(x) lin tc trn D v c o hm ( ) ( ]21

    f '(x) 1 0, x ;0 0;1x

    = + >

    Gii hn :x x 0 x 0lim f (x) ; lim ; lim

    + = = + = v f(1) = 2

    BBT :x 0 1

    f(x) + +

    f(x) + 2

    T BBT ta thy :Yu cu bi ton xy ra khi m > 2. l cc gi tr cn tm ca tham s.

    Bi 4 ( thi tuyn sinh i hc, Cao ng khi B 2004)

    Tm m phng trnh 2 23 3log x log x 1 2m 1 0+ + = c t nht mt nghim thuc

    31;3 .

    Gii:

    t2

    3t log x 1= + . Vi x3

    1;3

    th t [1;2] .Khi phng trnh cho tng ng vi : 2t t 2 2m+ =Bi ton tr thnh tm m phng trnh 2t t 2 2m+ = c nghim t [1;2]Xt hm s f(t) = t2 + t 2 vi t [1;2] . Ta c : f(x) = 2t + 1 > 0, vi mi t [1;2]Vy yu cu bi ton xy ra khi :

    x [1;2] x [1;2]min f (x) 2m max f (x) f (1) 2m f (2) 0 2m 4 0 m 2

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang14

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    15/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Bi 5 ( thi tuyn sinh i hc, Cao ng khi B 2004)

    Tm m phng trnh ( )2 2 4 2 2m 1 x 1 x 2 2 1 x 1 x 1 x+ + = + + c nghim.

    Gii:iu kin xc nh ca phng trnh : x [ 1;1]

    t 2 2t 1 x 1 x= + . Vi x [ 1;1] , ta xc nh iu kin ca t nh sau :

    Xt hm s 2 2t 1 x 1 x= + vi x [ 1;1]

    Ta c :

    ( )2 22 2 4

    x 1 x 1 xx xt '

    1 x 1 x 1 x

    + += + =

    + , cho t ' 0 x 0= =

    x 1 0 1t 0 +

    t2 2

    0

    Vy vi x [ 1;1] th t 0; 2 T 2 2 4 2t 1 x 1 x 2 1 x 2 t= + = . Khi , phng trnh cho tng ng vi :

    ( )2

    2 t t 2m t 2 t t 2 mt 2

    + ++ = + + =

    +

    Bi ton tr thnh tm m phng trnh2t t 2

    mt 2

    + + =+

    c nghim t 0; 2

    Xt hm s2

    t t 2f(t)

    t 2

    + +=

    +vi t 0; 2 . Ta c : ( )

    2

    2

    t 4tf '(t) 0, t 0; 2

    t 2

    = < +

    Suy ra : ( )t 0; 2t 0; 2

    max f (t) f (0) 1, min f (t) f 2 2 1

    = = = =

    By gi, yu cu bi ton xy ra khit 0; 2 t 0; 2

    min f (t) m max f (t) 2 1 m 1

    . y l cc

    gi tr cn tm ca tham s.

    Bi 6 ( thi tuyn sinh i hc, Cao ng khi B 2006)

    Tm m phng trnh 2x mx 2 2x 1+ + = + c nghim thc phn bit.

    Gii:

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang15

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    16/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Ta c: ( )( )

    2

    2

    1x

    2x mx 2 2x 1 1

    3x 4x 1 mx 2

    + + = + + =

    (*)

    NX : x = 0 khng phi l nghim ca (2). Do vy, ta tip tc bin i :

    ( )2

    1x2

    (*)3x 4x 1

    m 3x

    + =

    Bi ton tr thnh tm m (3) c nghim thc phn bit { }1

    x ; \ 02

    +

    Xt hm s23x 4x 1

    f(x)x

    + = vi { }

    1x ; \ 0

    2

    + . Ta c :

    { }2

    2

    3x 1 1f '(x) 0, x ; \ 0x 2

    + = > + BBT :

    x 0 1f(x) + +

    f(x)

    + +

    9

    2

    T BBT, ta thy : Yu cu bi ton xy ra khi9

    m2

    .

    Vy vi9

    m2

    th phng trnh cho c nghim thc phn bit.

    Bi 7 ( thi tuyn sinh i hc, Cao ng khi A 2007)

    Tm m phng trnh ( )243 x 1 m x 1 2 x 1 1 + + = c nghim.

    Gii:iu kin xc nh ca phng trnh : x 1Khi :

    ( )( )

    ( )2

    44 2

    x 1 x 1 x 1 x 11 3 m 2 3 m 2 2

    x 1 x 1 x 1x 1

    + = + =

    + + ++

    t 4x 1

    tx 1

    =

    +( t 0 ). V 4 4x 1 21 1

    x 1 x 1

    = 0, phng trnh 2x 2x 8 m(x 2)+ = lun c hai nghimthc.

    Gii:

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang17

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    18/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Bi 9 ( thi tuyn sinh i hc, Cao ng khi D 2007)

    Gii:

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang18

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    19/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Bi 10 ( thi tuyn sinh i hc, Cao ng khi A 2008)

    Gii:

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh.

    Trang19

  • 7/31/2019 Tinh Don Dieu Cua Ham So Hay

    20/20

    CHUYN TON THPT V Trng SnCHUYN TON THPT V Trng Sn

    Bi tp t gii

    Bi 1. Tm m bt phng trnh ( ) ( ) 2x 4 6 x x 2x m+ + ng vi mi x [ 4; 6] .

    S : m 6Bi 2. Tm m bt phng trnh x 1 4 x m+ c nghim.

    S : m 5

    Bi 3. Tm m phng trnh 22 x 2 x 4 x m + + = c nghim.S : 2 2 2 m 2

    Bi 4. Tm m h phng trnhx y 1

    x x y y 1 3m

    + =

    + = c nghim.

    S:1

    0 m4

    Trng THPT Long Hi Phc Tnh Trang 20