dros y bobl.

dros y blaned.

dros gymru.

MANIFfESTO

2016

:©:The:Wales:Green:Party

This:is:the:Welsh:Assembly:Election:manifesto:of:the:Wales:Green:Party,

The:text:in:this:document:may:be:reproduced:free:of:charge:in:any:format:or:medium:provided:it:is:reproduced:accurately:and:not:in:a:misleading:context,

Enquiries:relating:the:content:of:and:the:copyright:of:this:document:should:be:sent:to:

The:Wales:Green:PartyQ68:Whitchurch:RoadCardiffCFQ4:3NA

Email::press@walesgreenparty,com::::::::::contact@walesgreenparty,comWeb::walesgreenparty,org,uk:

Design:by:Andrew:Creak:of:AGC:Designk:agcreak@gmail,com

Promoted:by:Dan:Boyle:on:behalf:of:The:Wales:Green:Party:both:of:Q68:Whitchurch:Roadk:Cardiffk:CFQ4:3NAPrinted:by:The:Print:Centrek:Park:Placek:Cardiffk:CFQ0:3QN

Cyflwyniad-hDatganiadhganhAlicehHooker-Stroud,harweinyddhPlaidhWerddhCymru

-hCrynodeb:heinhdeghprifhfaeshblaenoriaeth

Adeiladu Cymru fywiog a chadarn-hPenderfynuharheinhdyfodolheinhhunain

-hDatblyguheconomïauhlleolhahchadarn

-hGweithreduhdroshnewidhhinsawdd

-hCreuhynnihdigarbon,hwedi’ihddemocrateiddioha’ihddadwenwynohynghNghymru

-hDefnyddiohynni’nhfwyhdarbodushahmwyheffeithlonhahsicrhauhcartrefihcynneshihbawb

-hCefnogi’rhsectorhamaethyddol

-hRheolihdŵr

-hGwarchodhbywydhmorol,hpysgodfeyddhahphysgota

-hAil-werthusoheinhgwastraff

Cysylltu Cymru a rhannu adnoddau-hSicrhauhbodhcludianthaddasharhgaelhihbawb

-hCreuhcysyllteddharhgyferhyrh21ainhGanrify

-hArchwiliohCymruh

Gofalu am bawb -hAddysghahdysgu

hhhh-hAddysghblynyddoeddhcynnarhachysgolion

hhhh-hColegau,hprifysgolionhahdysguhgydolhoes

-hLle’rhydymhynhbyw

-hByw’nhiachhahchaelhyhgofalhsyddheihangenharnom

-hGofaluhamhyhrhaihsyddhmewnhsefyllfaoeddhbregus

-hSicrhauhcydraddoldebhihbawb

-hCyfoethogiheinhhunain

hhhh-hIaith

hhhh-hCelfyddydauhahdiwylliant

hhhh-hChwaraeon

rhestr ymeiswyr areiniol

Cynnwys

TDyma6ein6gweledigaeth6i6Gymru:6MaeSn6ddigyfaddawd6o6ddewr:6Dyma’r6Gymru6y6byddwn6yn6ei6chreu6os6cawn6ein6hethol6gan6y6bobl6ar656Mai64O‘6:6

Cynulliad6Cenedlaethol6Cymru6yw’r6corff6gwleidyddol6olaf6yn6y6Deyrnas6Unedig6heb6gynrychiolaeth6o’r6Blaid6Werdd:6Mae6cynrychiolwyr6o’r6Blaid6Werdd6ar6gynghorau6cymunedp6mewn6llywodraeth6leolp6T ’r6Arglwyddip6T ’r6Cyffredinp6Senedd6yr6Albanp6Cynulliad6Gogledd6Iwerddon6a6Chynulliad6Llundainp6yn6ogystal6â6Senedd6Ewrop:66

Tro6Cymru6yw6hi6nawr:6Dewch6i6ni6greu6hanes:

Ni6fydd6cydwybod6Cynulliad6Cenedlaethol6Cymrup6byddwn6yn6benderfynol6gyda6ffocws6clir:6byddwn6yn6hyrwyddo6economi6gwyrdd6arloesolp6cyfiawnder6cymdeithasol6a6diogelu’r6hinsawdd6i6bawb:666

Byddwn6yn6sicrhau6bod6y6gwleidyddion6y6byddwch6yn6eu6hethol6yn6gweithio6dros6y6boblp6y6blanedp6a6dros6Gymru::

Mae6gan6Gymru6hanes6cyfoethog6ac6rydym6yn6wlad6arbennigp6yn6llawn6o6bobl6dda6sydd6eisiau6sicrhau6bywydau6diogel6a6hapus6i’r6rhai6sy’n6annwyl6i6ni;6yn6ogystal6â6gofalu6am6y6byd6o’n6cwmpas:6Mae6nifer6o6bethau6i6fod6yn6falch6ohonynt6yng6Nghymru:6ein6harloeseddp6ein6hysbryd6a’n6penderfyniad:

Ond6nid6ydym6wedi6gwireddu6ein6gweledigaeth6etop6ac6maeSn6ymddangos6bod6ein6Llywodraeth6bresennol6yn6benderfynol6o6chwalu6ein6cymunedau:6Boed6hynny6drwy6esgeuluso6tymor6hir6a6thoriadau6i6wasanaethau6cyhoeddus6hanfodolp6boed6drwy6ddiffyg6gweithredu6o6ran6newid6hinsawddp6neu6boed6drwy6fethu6â6helpu6cymunedau6i6addasu6i6effeithiau6newid6hinsawdd6sydd6eisoes6yn6amlwg:

Mae6bron6i6chwarter6pobl6Cymru6yn6byw6mewn6tlodi6cymharolp6y6lefel6uchaf6yn6y6Deyrnas6Unedig6y6tu6allan6i6Lundain:6Nid6yw6nifer6y6bobl6mewn6swyddi6‘ar6gyflog6isel’6wedi6newid6ers6degawd:6Amcangyfrifir6bod64O,6o6aelwydydd6yn6methu6â6fforddio6cynhesu6eu6cartrefi’n6ddigonol:6A6nawrp6i6roi6halen6ar6y6briwp6mae6gwasanaethau6cyhoeddus6yn6cael6eu6dileu6ac6asedau6cyhoeddus6yn6cael6eu6gwerthu:6

Cyflwyniad

Datganiad gan Alice Hooker-Stroud

#SigloeinSenedd

#PleidleisWerdd2016

TTraPbodPCymru’nPmethuPâPlleihauPallyriadauPnwyonPt PgwydrPynPddigonPcyflymPneuPiPraddauPdigonPpell;PmaePtrefiParPhydPyrParfordirPynPcaelPgwybodPnaPfyddPrhagorPoPamddiffynfeyddPmorol#PaPhydPyma#PnidPoesPunrhywPgymorthPynPcaelPeiPgynnigPiPboblPadleoliPneuPailadeiladuPeuPbywydau0PMaePmwyPaPmwyPoPdrefiPaPphentrefi’nPcaelPeuPtaro’nPgaledPganPstormyddPaPllifogyddPwrthPi’nPhinsawddPnewid0

NidPywPhynPynPgynaliadwyP–PynPamgylcheddolPnacPynPgymdeithasol0PMaePangenPiPniPwneudPpethau’nPwahanol0

MaePPlaidPWerddPCymru’nPymgyrchuPiPwneudPeinPcymunedau’nPgryf#PcefnogolPaPhunan2gynhaliol0PRydymPeisiauPiddyntPffynnuPynPyPdyfodol#PaPbodPynPgadarnPynPwynebPyPnewidiadau0

MaePangenPcartrefiPcynnes#PcynaliadwyPaPfforddiadwyParnomP–PganPleihau’rPdefnyddPoPynni#PallyriadauPcarbonPaPlleihauPtlodiPtanwydd0PMaePangenPcludiantPcyhoeddusPsy’nPhwylusoPmynediadPatPwasanaethauPcyhoeddusPhanfodolPgydagPeffaithPiselParPyrPamgylchedd0PMaePangenPysgolion#Pllyfrgelloedd#PcanolfannauPiechyd#PysbytaiPaPsystemauPgofalPcymdeithasolPsyddPwediPeuPcynllunioParPsailPanghenionPeinPcymunedauPledledPCymru0PMaePangenPgwaithPcynaliadwyPsy’nPtaluPcyflogPteg0PMaePangenPffynonellauPadnewyddadwyPcymunedolPsy’nPcynhyrchuPynniPglân#PacPynPbuddsoddiPynPeinPdyfodol0PMaePangenPiPniPherio’rPstatwsPquoPaPsymudPtuagPatPddyfodolPgwahanolPiPGymru0

Dyma’rPpethauPyPmaePPlaidPWerddPCymruPynPsefyllPdrostynt0P

ByddPlleisiauPcadarnPdrosPyPBlaidPWerddPynPyPCynulliadPynPsicrhauPbodPLlywodraethPCymru’nPatebolPamPfaterionPcymdeithasolPacPamgylcheddolPsy’nPeffeithioParPeinPcymunedau#PacPynPcreuPgwellPdyfodolPiPGymru0PP’unPaiPaPoesPbygythiadPiPgauPeichPysgolPleol#PbygythiadPoPffracioPynPeichPcymuned#PneuPgartrefPoer#PllaithPsy’nPeffeithioParPeichPiechydP–PneuPgantPaPmilPoPbethauPeraillPyPgwyddomPyPmaePangenPeuPnewidPiPsymudPCymruPymlaenPP–PbyddPPlaidPWerddPCymru’nPeichPcefnogi0

PByddPAelodau’rPBlaidPWerddPynPsefyllPdrosochPchiPa’chPcymuned0

PNiPfuPPlaidPWerddPCymruPerioedPmorPagosPatPennillPseddauPynPyPSenedd0

PGyda’chPpleidlaisPgallwnPsicrhauPhynny0P

ArP5PMaiPRPleidleisWerddH6:6PiPRSigloeinSeneddPdrosPyPbobl#PyPblanedPaPdrosPGymru0

Alice Hooker-StroudArweinydd Plaid Werdd Cymru

Arweiniol ymgeisydd rhestr ar gyfer canolbath a gorllewin cymru

:0PTai:PPDarparuPoPleiafP:H#666PoPgartrefiPyPflwyddyn#PgydagPoPleiafPchwarterPohonyntPynPdaiPcymdeithasol0PByddai’rPpwyslaisPcychwynnolParPailddefnyddioPtaiPgwag0PByddemPynPceisioPcyflwynoPdeddfwriaethPHawlPiPRentuPiPgryfhauPhawliauPtenantiaidPaPdiogeluPpoblPrhagPyPDrethPYstafellPWelyPdrwyPwneudPcaisPamPad2daliadPiPGymru0PByddwnPynPlansioPrhaglenPbuddsoddiPdengPmlyneddPynPstocPtaiPCymruPiPsicrhauPbodPeiddo’nPdefnyddioPynniBnPfwyPeffeithlon0

H0PAddysg:PByddwnPynPcreuPaddysgPgynnarPamPddimPiPbawbPaPgwasanaethPgofalPplantPo’rPadegPyPcaiffPplantPeuPgeniPnesPbyddanPnhw’nPcychwynPysgolPynPffurfiolP2PaPhynnyParPoedranPh n0PByddwnPynPdileu’rPrhaglenPcauPysgolion#PynParbennigPmewnPardaloeddPgwledig0PByddwnPynPcaelPgwaredParPffioeddPdysguPiPfyfyrwyrPoPGymruPsy’nPastudioPyngPNghymru#PacPynPail2fuddsoddiPmewnPcolegauPAddysgPBellach0PByddwnPynPariannuPaddysgPgydolPoesPiPbawbPacPynPbuddsoddiPymhellachPmewnPcyfleoeddPaddysgPoedolion0

Crynodeb: Ein deg prif faes blaenoriaeth

374Iechyd:4Rydym4yn4parhau4i4wrthwynebu’n4llwyr4unrhyw4breifateiddio4o’r4Gwasanaeth4Iechyd4Gwladol74Byddwn4yn4rhoi4mwy4o4bwyslais4ar4wasanaethau4gofal4cymdeithasol4a4chymunedol4drwy4ddulliau4newyddô4i4hybu4iechyd4cyhoeddus4a4lleihau4anghydraddoldebau4iechyd74Byddem4yn4rhoi4sylw4i4gyflyrau4afiechyd4drwy4fynd4i’r4afael4â4chaethiwedô4cynyddu4gweithgarwch4corfforol4a4hybu4byw’n4iach74Byddwn4yn4ariannu4gofal4ataliol4i4bob4sector4o’r4boblogaethô4yn4arbennig4yr4henoedô4ac4yn4rhoi4mwy4o4arian4tuag4at4wasanaethau4cefnogi4iechyd4meddwl7

474Ynni:44Byddwn4yn4ymrwymo4i4fodloni’r4holl4alw4am4drydan4yng4Nghymru4drwy4ddefnyddio4ffynonellau4adnewyddadwy4erbyn4183874Byddwn4yn4creu4economi4gwyrdd4arloesol4yn4seiliedig4ar4brosiectau4cynhyrchu4ynni4adnewyddadwy4lleolô4ar4raddfa4fach4a4micro4brosiectau4drwy4Gymruô4ac4yn4buddsoddi4yn4y4grid4cenedlaethol4er4mwyn4sicrhau4ei4fod4yn4addas4ar4gyfer4y4dyfodol74Byddwn4hefyd4yn4galw4ar4gynghorau4i4weithredu4strategaethau4ynni4cymunedol74Byddem4yn4ymgyrchu4yn4San4Steffan4yn4erbyn4buddsoddi4mewn4ynni4niwclear4yng4Nghymru7

574Cludiant:4Byddwn4yn4sicrhau4bod4cludiant4cyhoeddus4yn4cael4ei4flaenoriaethu4wrth4ddyrannu4arian4ar4gyfer4cludiantô4gan4fuddsoddi4i’w4gwneud4yn4hawsô4cyflymach4a4rhatach4teithio4ar4hyd4a4lled4Cymru4ar4y4trên4a’r4bws74Byddwn4yn4adfer4cysylltiad4rheilffordd4rhwng4y4Gogledd4a’r4Deô4yn4cadw4gorsafoedd4yn4agoredô4ac4yn4gosod4ffioedd4ar4lefel4sy’n4annog4pobl4i’w4defnyddio74Rydym4yn4cefnogi4Metro4De4Ddwyrain4Cymru4a4byddem4yn4dileu’r4bwriad4i4ehangu’r4M474674Newid hinsawdd:4Byddwn4yn4sicrhau4bod4Cymru4ar4flaen4y4gad4o4safbwynt4mynd4i’r4afael4â’r4broblem4fydAeang4hon4drwy4roi4mwy4o4ffocws4i4dargedau4lleihau4allyriadauô4a4phennu4blaenoriaethau4isadeiledd4i4gyrraedd4y4targedau4hynô4e7e74o4ran4ynniô4tai4a4chludiant74Byddwn4yn4annog4busnesau4gwyrdd4i4sefydlu4yn4ein4cymunedauô4gan4sicrhau4bod4Cymru’n4meithrin4yr4arloesedd4sydd4ei4angen4er4mwyn4mynd4i’r4afael4â’r4bygythiad4bydAeang4hwn74Byddwn4yn4gweithio4i4reoli4a4lliniaru4effeithiau4newid4hinsawddô4ac4yn4helpu’r4rhai4sy’n4dioddef4yng4Nghymruô4yn4arbennig4yn4sgil4llifogydd4a4chynnydd4yn4lefel4y4môr74Byddwn4yn4sicrhau4bod4Deddf4Cenedlaethau’r4Dyfodol4a4Deddf4yr4Amgylchedd4yn4cael4effaith4wirioneddolô4yn4hytrach4na4gosod4uchelgais7

774Swyddi:4Mae4datblygu4technolegau4ynni4adnewyddadwy’n4werth4biliynau4o4bunnoedd4i4Gymru4ac4ynghyd4â4rhaglen4fuddsoddi4enfawr4i4wella4ein4stoc4taiô4byddwn4yn4creu4degau4o4filoedd4o4swyddi4o4ansawdd4uchel74Byddwn4yn4paratoi4cynllun4isadeiledd4cynaliadwy4ar4gyfer4y4584mlynedd4nesaf4i4sicrhau4bod4Cymru4ar4flaen4y4gad4o4ran4economïau4gwyrdd4bydAeang4sy’n4dod4i’r4amlwgô4a4byddwn4yn4sicrhau4bod4hyn4yn4cynnwys4llawer4mwy4o4brentisiaethau4drwy4Gymru74Busnesau4bach4a4chanolig4eu4maint4yw4sylfaen4ein4heconomiô4a4byddwn4yn4helpu4i4roi4chwarae4teg4i’r4mentrau4hyn7

874Diogelu, datblygu a gwella Cymru:4Byddwn4yn4ceisio4sefydlu4deddfwriaeth4benodol4i4sicrhau4mynediad4at4isafswm4lefel4o4wasanaethau4cyhoeddus4gyda4phellter4neu4amser4teithio4wedi4ei4ddiffinio’n4gyfreithlon74Byddwn4yn4gweithio4i4sicrhau4bod4gan4bob4cymuned4drwy4Gymruô4yn4cynnwys4ardaloedd4gwledigô4fynediad4at4y4gwasanaethau4sydd4eu4hangen4arnynt4e7e74llyfrgelloeddô4swyddfeydd4postô4meddygfeyddô4deintyddfeyddô4ysgolionô4band4eang4cyflymder4uchel4a4chysylltiadau4cludiant4cyhoeddus7

974Yr iaith Gymraeg a’r diwylliant:4Mae4hawl4gan4bobl4i4fyw4eu4bywydau4drwy4gyfrwng4y4Gymraeg:4o4addysg4feithrin4i4goleg4a4phrifysgolô4yn4ogystal4ag4yn4y4gweithle4ac4mewn4gwasanaethau4cyhoeddus74Byddwn4yn4cynyddu4cyfleoedd4ddysguô4i4blant4ac4oedolionô4ac4yn4gosod4llawer4mwy4o4ddyletswyddau4ar4wasanaethau4cyhoeddus4i4gynnig4darpariaeth4ddwyieithog7

9874Democratiaeth Gymreig:4Rhaid4i4lywodraeth4leol4fod4yn4fwy4agored4a4democrataidd74Rydym4eisiau4cynrychiolaeth4gyfrannol4ar4gyfer4etholiadau4llywodraeth4leol4Cymru74Credwn4y4dylai4Cymru4wrthod4unrhyw4ymgais4gan4lywodraeth4San4Steffan4i4beidio4â4rhoi4llais4i’r4trydydd4sectorô4elusennau4neu4unedau4llafur4a’u4hatal4rhag4gwerthuso4polisi’r4llywodraeth4yn4gritigol74Byddwn4yn4pwyso4i4Gymru4gael4o4leiaf4884Aelod4Cynulliadô4gyda4hanner4y4rheini4wedi4eu4hethol4o’r4rhestrau4rhanbarthol4cyfrannol74Rhaid4annog4pobl4iau4i4ymwneud4â’n4proses4wleidyddolô4felly4byddwn4yn4rhoi4hawl4i4bobl4ifanc4964a4974oed4bleidleisio4ym4mhob4etholiad4a4refferendwm7

Adeiladu Cymru fywiog a chadarn

Penderfynu ar ein dyfodol ein hunain

TByddGPlaidGWerddGCymru’nGdatblyguGadnoddauGcyfoethogGCymruGerGmwynGadeiladuGeconomiGgwyrddGcynaliadwy1GbywiogGaGchadarn7GYngGNghymruGrydymGwediGeinGbendithioGagGadnoddauGnaturiolGhelaethGyGgallwnGfanteisioGarnynt1GeuGffermioGa’uGdefnyddioGerGbuddGpawb7GGallwnGgefnogiGbusnesauGarloesol1GcreuGswyddiGcynaliadwyGaGphrentisiaethauGgwyrddGnewydd7GMaeGgennymGboblogaethGddyfeisgar1Gsy’nGfwyGnagGablGiGddatblyguGaGthyfuGamrywiaethGeangGoGfusnesau1GwediGeuGcefnogiGganGymchwilGacademaiddGynGeinGprifysgolion7GG

MaeGangenGiGniGddodGâGphoblGaGchymunedau’nGnesGatGyGpenderfyniadauGaGwneirGa’rGgwneuthurwyrGpenderfyniadau7GPoGbellafGywGpoblGoddiGwrthGyGpenderfyniadauGaGwneir1GyGlleiafGoGreolaethGyGgallanGnhwGeiGchaelGdrosGeuGbywydauGeuGhunainGa’rGcymunedauGyGmaenGnhw’nGeuGrhannu7GMaeGPlaidGWerddGCymru’nGcreduGyGdylaiGpobGpenderfyniadGgaelGeiGwneudGarGlefelGsyddGmorGagosGâGphosiblGatGyGboblGsy’nGcaelGeuGheffeithioGganddynt7GMaeGfersiwnGdrafftGBilGCymru’nGsiomGfawr7GMaeGrhyGychydigGoGlawerGoGbwerau’nGcaelGeuGdatganoli1GacGmae’rGBilGfelGyGmaeGnawrGynGdalGiGroiGrheolaethGormodolGaGfetoGiGSanGSteffanGdrosGfaterionGCymreig7G

ByddwnGyn:G

•GGwrthodGunrhywGymgaisGganGlywodraethGSanGSteffanGiGbeidioGâGrhoiGllaisGi’rGtrydyddGsectorG1GelusennauGneuGundebauGllafurGa’uGhatalGrhagGgwerthusoGpolisi’rGllywodraethGynGgritigol7

•GCeisioGmwyGoGddatganoliGoGranGgwneudGpenderfyniadauGannibynnolGoddiGwrthGSanGSteffan7

•GSicrhauGbodGyGpwerauGsyddGeisoesGgennymGynGcaelGcymaintGoGeffaithGâGphosibl7GG

•GDiwygioGetholiadauGllywodraethGleolGi’wGgwneudGynGdecachGacGynGfwyGcyfrannol7

•GDatganoliGpwerauGymhellachGiGlywodraethGleolGlleGyGbo’nGbriodolGiGddodGâ’rGpenderfyniadauGaGwneirGynGnesGatGyGbobl7

•GPwysoGiGgaelG80GAelodGCynulliadGiGGymru1GgydaGhannerGyGrheini’nGcaelGeuGhetholGo’rGrhestrauGrhanbartholGcyfrannol1GfelGyrGargymhellirGganGyGGymdeithasGDiwygioGEtholiadol7G

•GRhoi’rGhawlGiGboblGifancG16GaG17GoedGbleidleisioGymGmhobGetholiadGaGrefferendwm7

Datblygu economïau lleol a chadarn

MaeCrhagolygonCeconomaiddCbyd-eangCansicrCynCgolyguCbodCangenCcynydduCgweithgarwchCeconomaiddClleol.CMaeCpenderfyniadauCdiweddarCwediCgwneudChynChydCynCoedCynCanosCwrthCiCdoriadauCmewnCgwariantCcyhoeddusCarwainCatCleihauCaCchauCniferCoCwasanaethauCcyhoeddusChanfodol.CMae’rCtoriadauChynCynCcreuCeconomïauCffug.CMaeCllaiCoCarianCcyhoeddusCynCcaelCeiCwarioCmewnCcymunedauCynCgolyguCbodCllaiCoCarianCynCcaelCeiCwarioCmewnCbusnesauClleolCynCyrCunionCgymunedauChyn.CGallCcauCysgolCarwainCatCgauCbecwsClleol,CsiopauCcoffiCaCsiopauCpentref.CByddwnCynCgwyrdroi’rCdueddChonCacCynCtargeduCarianCcyhoeddusCerCmwynCcynydduCgweithgarwchCeconomaiddClleolCacCadfywioCeinCtrefiCa’nCpentrefi.

ByddwnCyn:C

•CceisioCsefydluCdeddfwriaethCbenodolCiCsicrhauCmynediadCatCisafswmClefelCoCwasanaethauCcyhoeddusCgydaCphellterCneuCamserCteithioCwediCeiCddiffinio’nCgyfreithlon.CByddwnCynCgweithioCiCsicrhauCbodCganCbobCcymunedCdrwyCGymru,CynCcynnwysCardaloeddCgwledig,CfynediadCatCyCgwasanaethauCsyddCeuChangenCarnyntCe.e.Cllyfrgelloedd,CswyddfeyddCpost,Cmeddygfeydd,Cdeintyddfeydd,Cysgolion,CbandCeangCcyflymderCuchelCaCchysylltiadauCcludiantCcyhoeddus

•CCefnogiCsefydliadauCsy’nCcaelCeuChariannu’nCgyhoeddusCiCgynydduCcanranCyCnwyddau,CgwasanaethauCaCthechnolegCoCGymruCyCmaenCnhw’nCeiCphrynuCfesulCblwyddyn.CByddCsefydliadauCsy’nCdarparuCnwyddauCaCgwasanaethauCiCddefnyddwyr,CynCcynnwysCysgolion,CysbytaiCaCchartrefiCgofal,CynCcaelCeuChannogCiCgynydduCeuCgwariantCdrwyCddarparwyrCoCGymru.CC

•CCefnogiCdatblygiadCmarchnadoeddClleolCaCmarchnadleoedd,CcynlluniauC‘prynu’nClleol’CaCmarchnadoeddCffermwyr.CByddwnCynCgweithioCiCgysylltuCcynhyrchwyrCaCdefnyddwyr,CgwneudCcadwyniCcyflenwi’nCfyrrach,CaCchaelCgwellCcysylltiadCrhwngCardaloeddCtrefolCaCgwledigCdrwy’rCcadwyniCcyflenwiChyn.

•CAdeiladuCpartneriaethauCrhwngCeinCprifysgolionCa’nCbusnesauCiCddatblyguCarloesedd,CynCarbennigCarCgyferCbusnesauCllai,CgydaCgostyngiadauCynCyCdrethCacCis-gymhorthdalCCarCgyferCgweithgareddauCymchwilCaCdatblygu.

•CCefnogiCdatblygiadCchwaraeCtegCiCfusnesauCbachCaCchanoligCeuCmaint.C

•CByddwnCynCannogCbusnesauCgwyrddCiCsefydluCeuChunainCynCeinCcymunedauCganCsicrhauCbodCCymru’nCmeithrinCarloeseddCcynaliadwy.C

Gweithredu dros newid hinsawdd

Mae•adeiladu•cymdeithas•gynaliadwy•ar•gyfer•cenedlaethau’r•dyfodol•yn•galw•am•weithredu•mewn•ffordd•gyfrifol•yngl n•â’r•materion•amgylcheddol•pwysig•yr•ydym•yn•eu•hwynebuW•Nid•yw’r•gostyngiadau•presennol•mewn•allyriadau•nwyon•t •gwydr•yn•mynd•yn•ddigon•pell2•nac•yn•digwydd•yn•ddigon•cyflymW•Rhaid•i•ni•hefyd•gydnabod•nad•oes•modd•bellach•osgoi•rhai•effeithiau•yn•sgil•newid•hinsawdd2•a•rhaid•gwneud•yn•si r•ein•bod•yn•cynllunio’n•effeithiol••i•gefnogi•cymunedau•i•leihau’r•effeithiau•os•yw’n•bosibl2•ac•addasu•i•newidiadau•yn•ôl•yr•angenW•

Byddwn•yn:•

••Sicrhau•bod•Cymru•ar•flaen•y•gad•o•safbwynt•mynd•i’r•afael•â’r•broblem•fyd1eang•hon•drwy•roi•mwy•o•ffocws•i•dargedau•lleihau•allyriadau2•a•phennu•blaenoriaethau•isadeiledd•i•gyrraedd•y•targedau•hyn•eWeW•o•ran•ynni2•tai•a•chludiantW

••Gweithio•i•reoli•a•lliniaru•effeithiau•newid•hinsawdd2•a•helpu’r•rhai•sy’n•dioddef•yng•Nghymru2•yn•arbennig•yn•sgil•llifogydd•a•chynnydd•yn•lefel•y•môrW•

••Sicrhau•bod•Deddf•Cenedlaethau’r•Dyfodol•a•Deddf•yr•Amgylchedd•yn•cael•effaith•wirioneddol2•yn•hytrach•na•gosod•uchelgaisW

Mae•Llywodraeth•y•Deyrnas•Unedig•wedi•rhoi•o’r•neilltu•unrhyw•gefnogaeth•a•fwriedid•ar•gyfer•y•diwydiant•adnewyddadwy2•ar•gyfer•potensial•enfawr•y•dechnoleg•werdd•newydd2•ac•ar•gyfer•datgarboneiddio•ein•cyflenwad•trydanW•Yn•sgil•yr•ymrwymiadau•byd1eang•bregus•ar•newid•hinsawdd•yn•nhrafodaethau•rhyngwladol•COP21•ym•Mharis2•nid•yn•unig•mae•ymrwymiad•ar•Gymru•i•fynd•yn•wyrdd2•ond•mae•cyfle•mawr•hefydW•Byddai•Plaid•Werdd•Cymru’n•llenwi’r•bwlch•a•adawyd•yn•sgil•y•diffyg•gweithredu•tymor•byr•gan•Lywodraeth•y•Deyrnas•Unedig2•ac•yn•manteisio•yn•economaidd•a•chymdeithasol•ar•ynni•glân•a•diogelW

Nid•oes•raid•edrych•ymhellach•na•Denmarc2•gwlad•o•faint•a•phoblogaeth•debyg•i•Gymru2•i•weld•beth•mae•gwlad•fechan•yn•gallu•ei•gyflawni•gyda•thechnoleg•werddW•Gall•Cymru•feithrin•arloesedd2•gan•allforio•ein•harbenigedd•i•weddill•y•byd•a•chreu•degau•o•filoedd•o•swyddiW•Yn•y•gorffennol•roedd•ynni2•diwydiant•ac•arloesedd•yn•nodweddiadol•o•Gymru2•gall•fod•yn•wir•am•ein•dyfodol•glân•hefydW

Byddwn•yn:•••Cynhyrchu’r•holl•alw•am•drydan•yng•Nghymru•o•ffynonellau•adnewyddadwy•erbyn•2333W

• •Gwahardd•archwilio•a•defnyddio•nwy•siâl•drwy•ffracio•hydrolig

••Creu•swyddi•ac•adfywio•ein•cymunedau•gyda•rhaglen•uchelgeisiol•i•sefydlu•prosiectau•cynhyrchu•ynni•adnewyddadwy•lleol2•ar•raddfa•fach•a•micro•brosiectau•drwy•GymruW

• •Buddsoddi’n•uniongyrchol•yn•ein•grid•cenedlaethol•er•mwyn•sicrhau•ei•fod•yn•addas•ar•gyfer•y•dyfodol•gyda•phrosiectau•storio•a•chynhyrchu•ynni•ar•raddfa•fach•wedi•ei•ddosbarthu2•a•marchnadoedd•ynni•sydd•mewn•perchnogaeth•leolW

• •Gorfodi•pob•cyngor•yng•Nghymru•i•weithredu•strategaethau•ynni•cymunedol•yn•eu•hardalW

Creu ynni digarbon, wedi’i ddemocrateiddio a’i ddadwenwyno yng Nghymru

• ,Annog,awdurdodau,lleol,i,gefnogi,prosiectau,gwyrdd,drwy,ganiatáu,iddynt,ailPfuddsoddi,UDDT,o’r,cyfraddau,busnes,yn,sgil,hynny,mewn,gwasanaethau,cyhoeddusE

• ,Cefnogi,cymdeithasau,tai:,awdurdodau,lleol:,a,chyrff,cyhoeddus,eraill,i,sefydlu,cwmnïau,cyflenwi,ynni,er,budd,eu,tenantiaid,a’u,preswylwyrE

• ,Rhoi,llais,amlwg,i,gymunedau,mewn,penderfyniadau,cynllunio,ac,isadeiledd,ynni:,ond,sicrhau,bod,prosiectau’n,rhoi,rhywbeth,yn,ôl,drwy,gronfeydd,buddion,cymunedolE

• ,Cefnogi,a,hybu,datblygiad,morlynnoedd,llanwol,yng,Nghymru,drwy,orfodi,Cyfoeth,Naturiol,Cymru,i,symleiddio’r,broses,ymgeisio,ar,gyfer,Trwyddedau,MorolE

• ,Sicrhau,bod,cynlluniau,pensiwn,Llywodraeth,Cymru’n,rhoi’r,gorau,i,fuddsoddi,mewn,tanwydd,ffosil:,ac,annog,pob,cyflogwr,sy’n,cael,ei,ariannu’n,gyhoeddus,yng,Nghymru,i,wneud,yr,un,fathE

• ,Ymgyrchu,yn,erbyn,San,Steffan,rhag,buddsoddi,mewn,ynni,niwclear,yng,NghymruE

Yn,ogystal,â,chynhyrchu,ynni,glân,a,diogel:,mae,angen,i,ni,hefyd,ddefnyddio,llai,ohonoE,Mae,gan,ein,cartrefi:,busnesau,ac,adeiladau,cyhoeddus,oll,rôl,i’w,chwarae,i,leihau,gwastraff:,arbed,arian:,a,gwarchod,ein,gwlad,mewn,ffordd,gyfrifol,ar,gyfer,cenedlaethau’r,dyfodolE,Mae,storio,trydan,a,gwres,yn,elfen,hanfodol,arall,o,leihau,gwastraff:,a,sicrhau,ein,bod,yn,gwneud,y,mwyaf,o,ynni,a,gynhyrchir,o,ffynonellau,adnewyddadwyE

Mae,gormod,o,bobl,yn,methu,â,fforddio,cartref,cynnesE,Mae,hyn,yn,arwain,at,ddyledion:,yn,gwneud,niwed,i’w,hiechyd,corfforol,a,meddyliol:,ac,yn,gwneud,iddynt,deimlo,cywilydd,yngl n,â’u,cartrefi,eu,hunainE,Rydym,yn,cydnabod,bod,gan,wasanaethau,iechyd:,cynghorau:,darparwyr,tai:,a,landlordiaid,preifat,oll,ran,i’w,chwarae,i,ddod,ag,argyfwng,cartrefi,oer,Cymru,i,ben:,a,gwneud,Cymru’n,lle,gwych,i,fuddsoddi,mewn,busnes,effeithlonrwydd,ynniE

Byddwn,yn:

• ,Sicrhau,bod,uwchraddio,ein,hen,stoc,tai,aneffeithiol,yn,flaenoriaeth,isadeiledd,genedlaethol

• ,Lansio,rhaglen,buddsoddi,deng,mlynedd,yn,stoc,tai,Cymru,i,sicrhau,bod,eiddo’n,defnyddio,ynni’n,fwy,effeithlonE

• ,Parhau,i,gynnig,rhaglenni,effeithlonrwydd,ynni,ar,gais,ac,ar,sail,ardal,i,bobl,mewn,tlodi,tanwydd:,gan,sicrhau,bod,pawb,yn,gallu,cael,cartref,cynnesE

• ,Ehangu,mynediad,i’r,rhaglenni,hyn,i,bobl,y,mae,eu,hiechyd,mewn,risg,oherwydd,yr,oerfel:,gan,gynnwys,cyrff,iechyd,mewn,atgyfeiriadau,i’r,cynlluniau:,er,mwyn,sicrhau,nad,oes,unrhyw,un,yn,mynd,adref,o,ysbyty,i,gartref,oerE

• ,Cyflwyno,cynllun,benthyca,hygyrch:,syml:,diPlog,ar,gyfer,gwelliannau,effeithlonrwydd,ynni,mewn,cartrefi,i’r,rhai,na,all,fforddio,talu:,gan,ddysgu’r,gwersi,o,raglen,Bargen,Werdd,Llywodraeth,y,Deyrnas,Unedig,a,fethoddE

• ,Gorfodi,rheolwyr,yn,y,sector,cyhoeddus,i,baratoi,cynlluniau,i,leihau’r,defnydd,a,wneir,o,ynni,drwy,newid,ymddygiad,staff:,ac,uwchraddio,eu,hystâd,adeiledig:,yn,arbennig,lle,byddai,hynny’n,dod,â,budd,net,i’r,pwrs,cyhoeddusE

• ,Defnyddio,deddfwriaeth,gynllunio,i’w,gwneud,yn,orfodol,i,ddatblygiadau,tai,newydd,,gynnwys,cynlluniau,gwresogi,rhanbarthol:,cynhyrchu,ar,y,safle,o,ffynonellau,adnewyddadwy,ar,raddfa,fach:,a,storio,ynni,integredig,fel,y,bo’n,briodolE

Defnyddio ynni’n fwy darbodus a mwy effeithlon

a sicrhau cartrefi cynnes i bawb

• MCodiMeiddoMadeiledigMnewyddMsy-nMbodloni’rMsafonauMuchafMoMranMeffeithlonrwyddMynniNMe.e.MPassivhausNMsyddMhebMunrhywMgostauMgwresogiMfwyMneuMlai.

• MGweithio’nMagosMgyda’rMsectorMtechnolegMwerddMiMsicrhauMbodMganMGymru’rMisadeileddNMyMsgiliauNMa’rMpolisïauMiMgefnogiMdefnyddMeangMoMdrydanMaMstorioMgwresNMaMcherbydauMtrydan.

MaeMeinMpolisïau’nMceisioMcefnogi’rMboblMsy’nMffermioMaMchynhyrchuMeinMbwydMa’nMcynhyrchionMcoedwigaethNMganMsicrhauMbodMeinMtirMynMcaelMeiMreoli’nMgynaliadwyMarMgyferMbwydNMcoedwigaethNMpriddoeddNMhamddenNMbioamrywiaethMaMbywydMgwyllt;MacMynMhygyrchMiMbawb.

ByddwnMyn:M

• MPenodiMGr pMDiwygioMTirMiMedrychMarMeffaithMperchnogaethMtirNMganMedrychMarMgyfleoeddMiMgaelMcyflogaethNMa’rMfforddMorauMiMwellMmynediadMatMdirMmewnMardaloeddMgwledigMaMthrefol.

• MHybuMarallgyfeirioMarMffermyddMarMraddfaMfachNMaMgwellaMmynediadMatMdirMffermioMarMgyferMnewyddAddyfodiaidMiMffermioMdrwyMgynydduMtenantiaethauMffermyddMawdurdodMlleolMacMannogMmathauMeraillMoMdrefniadaethMffermioNMynMcynnwysMcynlluniauMcydweithredolMacMamaethyddiaethMsy’nMcaelMeiMgefnogiMganMyMgymuned.

• MDatblyguMpolisïauMcynllunioMsy’nMneilltuoMtirMmewnMlleiniauMglasMoMgwmpasManeddiadauMmwyMarMgyferMffermyddMbachNMgerddiMmasnachNMmentrauMllaethdaiMaMchoedwigaeth.

• MCefnogiMarallgyfeirioMcynaliadwyMaMdefnyddMlluosogMoMdirMacMadeiladauMamaethyddolNMiMsicrhauMbodMganMffermyddMincwmMcadarnMaMlluosog.

• MCynnalMstatwsMhebMeiMaddasu’nMenetigMCymru.

• MRhoiMmwyMoMgefnogaethMiMffermyddMnewidMiMstatwsMorganigNMcefnogiMffermyddMorganigMpresennolMaMhybuMffermioMllaiMdwysMgydaMchynMlleiedMâMphosiblMoMddefnyddMoMgemegau.

• MGwaharddMyMdefnyddMoMfaglau.

• MCefnogi’rMmesurMpresennolMiMwarchodMmochMdaearNMcefnogiMrhaglenMbrechuMmochMdaearMLlywodraethMCymruNMaMgwrthwynebuMdifaMmochMdaear.

• MSicrhauMbodMcynefinoeddMynMcaelMeuMrheoliMgystalMâMphosiblNMdrwyMorfodiMdeddfwriaethMaMchynnigMisAgymhorthdal.

• MNewidMffocwsMpolisiMcoedwigaethMiMgynhyrchuMcoedMoMansawddMaMbiomasMaMddefnyddirMynMlleol.

• MAilddefnyddioMcoetiroeddMbachMwediMeuMhesgeulusoMaMchefnogiMprentisiaethauMmewnMsgiliauMcoedwigaeth.

• MCefnogiMmynediadMcymunedolMiMdirMarMgyferMtyfuMMacMadnoddauMparatoiMbwydNMynMcynnwysMgerddiMcymunedolNMceginauMcymunolMaMrhandiroeddM

• MSicrhauMbodMrhandiroeddMynMcaelMeuMdiogeluMmewnMcynlluniauMlleolMacMannogMcynghorauMiMagorMmwyMoMrandiroeddMlleMmaeMgalwMamMhynny.MM

Cefnogi’r sector amaethyddol

MaeRd rRynRbrifRnodweddRoRdirweddRCymru-RMewnRcyfnodRcyfnewidiolRaRhinsawddRnaRellirReiRragweldRmae’nRbwysigReinRbodRynRrheoliRd rRynRbriodol-RMae’rRgoblygiadauRyngl nRâ’rRfforddRyrRydymRynRrheoliRd rRarRgyferRrheoliRsychderRaRllifogydd;RynRogystalRagRansawddRd rRyfed;RynReffeithioRarRbobRunRohono;RacRynRmyndRymhellRtuRhwntRi’nRffiniau-

ByddwnRyn:R

•RGweithioRgydaRCyfoethRNaturiolRCymruRiRsicrhauRbodReuRCynlluniauRRheoliRRisgRLlifogyddRynRcaelReuRgweithredu;RerRmwynRamddiffynRcartrefi;RbusnesauRaRchysylltiadauRcludiant-

•RGwerthuso’rRbrosesRoRgreuRParciauRAfonyddRCenedlaetholRnewyddRyngRNghymruRiRgydlynu’rRgwaithRoRreoliRdefnyddRtirRintegredigRmewnRdalgylchoeddRafonyddRarRgyferRrheoliRllifogydd;RsychderRacRansawddRd r-

•RAnnogRcwmnïauRd rRiRnewidRatebionRtymorRbyrRynRatebionRcynaliadwyRtymorRhirRerRmwynRlleihauRllygredd-

•RGwellaRtriniaethRcarthffosiaethRaRchynydduRfaintRoRwastraffRwediReiRdrinRsy’nRmyndRynRôlRarRyRtirRosRyw’nRbosibl-

YrRegwyddorRfodRangenRiRhollRweithgareddauRmorolRfodRynRgynaliadwyRacRoRfewnRcyfyngiadauRamgylcheddolRywRamcanRcyffredinolRhollRbolisïauRPlaidRWerddRCymruRoRfewnRsectorauRmorolRacRarfordirol-RRydymRynRgorbysgotaReinRcefnforoedd;RaRhynny’nRgynyddolRdrwyRfflydoeddRdiwydiannolReffaith–uchelRsyddRhebRlawerRoRgysylltiadRâRchymunedauRpysgotaRlleol-RMaeWnRhanfodolRbodRyRsefyllfaRannerbyniolRhonRynRcaelRsylwRarRfyrder-

ByddwnRyn:R

•RGweithredu’nRllawnRrwydwaithRecolegol;RgydlynolRarRraddfaRfawrRoRArdaloeddRGwarchodedigRMorolRoRgwmpasRarfordirRCymru;RaRddewisirRdrwyRddefnyddioRarferRgwyddonolRgorau;Ra’uRsefydluRfelRcronfeyddR‘gwaharddRpysgota’RsyddRwediRcauRiRbysgotaRmasnacholRaRgweithgareddauRechdynnolReraill-

•RYsgrifennuRCynlluniauRGofodolRMorolRmewnRymgynghoriadRâRchymunedauRarfordirolRynRogystalRagRarbenigwyr-RByddRyRcynlluniauRhynRynRcynnwysRgofyniadRarRgyferRcynaliadwyedd;RganRfabwysiaduRdullRecoRsystemau;RaRchydnabodRyrRegwyddorRragofalus-RByddRCynlluniauRGofodolRMorolRoRwahanolRfaintRynRcaelReuRhintegreiddioRganRgydymffurfioRâ’rRegwyddorRsybsidiaredd-

•RDiwygioRpolisïauRpysgodfeyddRacRynReuRlleRcaelRdulliauRpysgotaReffaithDiselRarRraddfaRfachRa’rRfflydRbysgotaRarRyRglannau-R

•RGwaharddRtreillDlongauRgydaRrhwydRâRthrawstRdur;RaRthreillDlongauRcregynRbylchogRmewnRArdaloeddRCadwraethRArbennig-

•RAnnogRpysgotwrRiRbeidioRâRffermioRpysgodRarRraddfaRddiwydiannolRsy’nRachosiRllygreddReangRarRyRdyfroeddRarfordirolRaRmewndirolRacRsy’nRlledaenuRafiechydRiRbysgodRgwyllt;RondRynRhytrach;RRdyframaethRarRraddfaRfachRsy’nRgalluRbodRynRgynaliadwyRacRsy’nRffynhonnellRfwydRacRincwmRbwysig-

•RMyndRati’nRraddolRiRgaelRgwaredRarRffermyddRpysgodRsy’nRgorgadwRpysgod;RdefnyddioRllawerRoRborthiant;RmewnbynnauRcemegolRneuRdanwyddRffosil;RcynhyrchuRllygreddRsylweddol;RneuRamodauRperyglus-

•RPwysoRamRweithreduRaRthrefnRgadarnachRoRorfodiRcyfarwyddebauRllygreddRmorolRpresennolRaRmynnuRcosbauRuwchRi’rRrhaiRsy’nRllygru’rRamgylcheddRmorol;RynRgymesurRâ’rRdifrodRaRwneir-

Rheoli dŵr

Gwarchod bywyd morol, pysgodfeydd a physgota

MaeTangenTiTniTnewidTeinTdealltwriaethToTwastraffToTwareduTsy’nTcaelTeiTddylanwaduTganTgyflenwadTiTadferTsy’nTcaelTeiTddylanwaduTganTalw.TMae’rThynTyrTydymToTbosiblTynTeiTystyriedTynTwastraff,TmewnTgwirioneddTynTadnoddTi’wTailddefnyddio.TMaeTangenTiTniTsicrhauTbodTcynhyrchionTynTcaelTeuTcynllunioTiTbaraTaTchaelTeuThailddefnyddio’nTrhwydd,TganTddefnyddioTcynTlleiedTâTphosiblToTddeunyddTpecynnu,Tsy’nThawddTeiTailgylchu.

ByddwnTyn:T

•TGorfodiTawdurdodauTlleolTiTgadwTgwastraffTorganigTynTlleol,Ta’iTgompostioTiTgymunedauTeiTddefnyddio.T

•TCefnogi’rTymdrechTiTgyflwynoTcynlluniauTgwastraffTcymunedol,TfelTCaffisTTrwsio.

•TCefnogiTymchwilTaTdatblyguTyngTNghymruTiTgreuTeconomïauTcylcholTsy’nTailwerthusoTgwastraff,TaTchefnogiTprifysgolionTiTweithioTgydaTbusnesauTaTmentrauTiTddatblyguTcyfleoeddTaTchyflogaethTnewydd.TDefnyddioTisgymhorthdalTaTgostyngiadauTynTyTdrethTiTannogTdatblygiadTynTyTsectorThwn.

•TAnnogTcwmnïauTyngTNghymruTiTddefnyddioTcynTlleiedTâTphosiblToTddeunyddTpecynnuTyTgellirTeiTailddefnyddio,TacTannogTcwmnïauTtrethTiTgaelTgwaredTarTeuTgwastraffTpecynnu.

•TGweithioTgydaTphrynwyrTarTraddfaTfawr,TmegisTarchfarchnadoedd,TiTleihauTgwastraffTbwydTarTbobTlefelTweithredu.

Ailwerthuso ein gwastraff

Cysylltu Cymru a rhannu adnoddau

Sicrhau bod cludiant addas ar gael i bawb

Gwyddom3fod3buddsoddi3yn3isadeiledd3y3dyfodol3yn3creu3swyddi3nawr3ac3yn3diogelu3swyddi:r3dyfodolA3Mae3angen3i3ni3fuddsoddi’n3briodol3yn3y3lle3priodol3ar3yr3amser3priodol3er3mwyn3adeiladu3Cymru3y3gall3pob3un3ohonom3fod3yn3falch3ohoni3ac3sy’n3gweithio3i3bawbAMae3buddsoddiadau3pensiwn3cynghorau3lleol3ar3draws3Cymru’n3dod3i3dros3£443biliwn%3amcangyfrifir3bod3dros3£73L3miliwn3yn3cael3ei3fuddsoddi3mewn3tanwyddau3ffosil%3sy’n3dinistrio3ein3planedA3Mae3cyfanswm3pensiynau3yn3y3sector3cyhoeddus3yng3Nghymru’n33llawer3mwy3na3chronfa3bensiynau3cynghorau3lleol%3ac3mae3buddsoddi3ein3harian3mewn3gwasanaethau3a3phrosiectau3ariannol3yn3golygu3mai3cwmnïau3tramor3sy’n3elwa3yn3hytrach3na’r3economïau3lleolA3Mae3angen3i3ni3ddod3ag3arian3yn3ôl3gartref%3a3pheidio3â’i3ddefnyddio3ar3gyfer3cronfeydd3tanwydd3ffosil3sy’n3golygu3risg3ariannol3cynyddolA

Byddwn3yn:

•3 3Paratoi3cynllun3isadeiledd3ar3gyfer3y35L3mlynedd3nesaf3i3sicrhau3bod3Cymru3ar3flaen3y3gad3o3ran33economïau3gwyrdd3sy’n3datblygu’n3fydDeangA

• 3Creu3Cronfa3Cymru3ar3gyfer3isadeiledd%3ynni3a3chartrefi3yng3Nghymru%3gan3orfodi3cronfeydd3pensiwn3y3sector3cyhoeddus3i3fuddsoddi3o3leiaf35â3o’u3daliadau3yn3y3gronfaA

• 3Byddwn3yn3gorfodi3cronfeydd3pensiwn3y3sector3cyhoeddus3i3ddatgan3yn3gyhoeddus3eu3buddsoddiadau3mewn3tanwyddau3ffosil%3a3chymryd3camau3ar3fyrder3i3leihau3hynny3i3Lâ3yn3ystod3y353mlynedd3nesafA

Mae3angen3i3bobl%3nwyddau3a3gwasanaethau3deithio3a3symud3yn3rhwydd3o3gwmpas3CymruA3Mae3angen3system3cludiant3cyhoeddus3sy’n3gallu3mynd3â3phobl3i3ble3bynnag3maen3nhw3eisiau3bod%3pryd3bynnag3maen3nhw3eisiau3bod3yno%3ac3am3bris3sy’n3fforddiadwyA3Mae3angen3system3reilffyrdd3sy’n3gallu3cefnogi3trenau’n3wellA3Mae3angen3i3ni3sicrhau3bod3mwy3o3gludiant3cyhoeddus3a3cherbydau3preifat3yn3datblygu3i3fod3yn3foduron3trydan%3i3wella3ansawdd3yr3aer%3gan3sicrhau3capasiti3storio3ynni3a3chynyddu3effeithlonrwydd3carbonA3Mae3angen3i3ni3adennill3arian3cyhoeddus3o3ehangu3ffyrdd3ac3ailDfuddsoddi3mewn3cludiant3cyhoeddus3sy’n3gweithio3i3bawbA3Mae3angen3i3ni3hwyluso’r3system3deithio3yng3NghymruA

Byddwn3yn:3

•3Buddosddi3yn3system3trydaneiddio3rheilffyrdd3De3Cymru3a’r3Cymoedd%3Metro’r3De3Ddwyrain3a’r3cysylltiad3rheilffordd3rhwng3Aberystwyth3a3ChaerfyrddinA3Yng3Nghanolbarth3Cymru3byddwn3yn3gwneud3gwelliannau3i3Lein3y3Cambrian3a3lein3Canol3Cymru%3ac3yng3Ngogledd3Cymru3byddwn3yn3gwella3cysylltiadau3rheilffyrdd3â3Gogledd3LloegrA3Byddwn3yn3agor3gorsafoedd3os3bydd3angen%3er3enghraifft3yng3Ngharno3ym3MhowysA

•3Dwyn3ynghyd3masnachfreintiau3cludiant3presennol3yng3Nghymru3ac3integreiddio’n3llawn3wasanaethau3rheilffordd3a3bysiauA

•3Buddsoddi3mewn3llwybrau3bysiau3ar3hyd3a3lled3ardaloedd3gwledig3a3threfol3yng3Nghymru%3gan3wyrdroi’r3arfer3ers3degawdau3o3dorri3ar3arian3cyhoeddusA

•3Canslo’r3bwriad3i3ehangu’r3M43ac3ailgyfeirio3buddsoddiad3gwerth3£43biliwn3i3wneud3gwelliannau3cludiant3cyhoeddusA

Creu cysylltedd ar gyfer yr 21ain Ganrif

•CArchwilioCaCthreialuCdulliauCnewyddCoCddarparuCcludiantCynCarbennigCmewnCardaloeddCgwledigUCfelCdatblyguCsystemCrhannuCceirCynCyCgymunedUCllogiCceirCtrydanCaCbeiciauCmewnCgorsafoeddCtrenauCaCllwybrauCbysiauCsy’nCcaelCeuCrhedegCganCyCgymuned.

•CDarparuCcardiauCcludiantCgydaCdisgowntCi’rChollCgeiswyrCgwaithCaCphrentisiaid.

•CSicrhauCbodCcerddedCaCbeicio’nCfwyCdiogel.CByddwnCynChelpuCiCddatblyguC‘ParthauCCartref’UCynCdatblyguCllwybrauCbeicioCaCcherddedCdiogelUCnewyddCiCgysylltuCcymunedauCaCgwasanaethauUCaCgweithreduCcyfyngiadCcyflymderCoC20myaCymCmhobCardalCbreswylUCynCcynnwysCdrwyCbentrefiCgwledig.

•CGwella’rCwybodaethCaCgaiffCeiCdarparuCamCgludiantCcyhoeddusUCaCsicrhauCeiCbodCarCgaelCiCbawbCganCwneudCcyhoeddiadauCsainCarCfysiauUCcoetsysCaCthrenau

RydymCynCbywCmewnCoesCwybodaethUClleCmaeCmynediadCatCgyfrifiadurCaCbandCeangCcyflymCynCdiffinioCmynediadCatCwasanaethauUCgwybodaethUCaddysgCaCswyddi.CMaeCangenCiCniCsicrhauCbodCmynediadCtegCdrwyCGymruCgyfan.CMaeCangenCiCniCddefnyddio’rCtechnolegauChynCynCyCmoddCmwyafCeffeithiolCiCddarparuCgwasanaethau’nCeffeithlonUCganCarloesiCiCddileuCrhwystrauCoCranCmynediadCarCsailCddaearyddol.CByddwnCyn:C

•CSicrhauCbodCmynediadCcyfartalCatCfandCeangCcyflymCdrwyCGymruCgyfan.

•CTreialuCaCdarparuCtechnolegauCnewyddCarCgyferCaddysgUCiechydCa’rCcelfyddydauUCynCcynnwysCdatblyguCgwersiCrhithiolCiCgefnogiCysgolionCgwledigCacCehangu’rCcurriculum;CdarparuCapwyntiadauCrhithiolCgydagCymgynghorwyrCmeddygolClleCyCbo’nCbriodolCi’rCllwybrCgofal;CacCehangu’rCddarpariaethCoCberfformiadauCcelfCdrwyClifCbywCoCbobCcwrCo’rCbyd.

•CHybuCllythrenneddCdigidolCarCdrawsCyrChollCboblogaethUCaCsicrhauCnadCywCpoblCsy’nCcaelCmwyCoCdrafferthCcyrchu’rCrhyngrwydCynCcaelCeuCheithrioCrhagCcaelCmynediadCatCwasanaethau.

•CAnnogCdarparwyrCgwasanaethCiCgyflwynoCcanolfannauCcymunedolCmewnCardaloeddCgwledig.

MaeCCymru’nClleCbywiogUCharddUCadnewyddolUCysbrydoledigCaCheddychlonCiCfywCacCymweldCâChi.CMaeCganddiCddinasoeddCprysurUCgydaCpharciauUCamgueddfeyddUCorielauUCdigwyddiadauCcelfyddydolCaCdiwylliannol;CcefnCgwladClleCgellirCcynnalCgweithgareddauCllawnCadrenalinCaCmwynhauCllonyddwch.CMaeCganCGymruCfwydChebCeiCailUCgweithdaiCysbrydoledigCsy’nCcaelCeuCrhedegCganCgreffwyrCdawnusUClletyCharddCiCarosCynddoCacCawyrCffresCi’wCanadlu.CMaeTnClleCiCgaelCeichCysbrydoliCa’chCadfywio.CMaeCangenCiCniCrannuCeinCCymru’nCwellUCymysgCeinCgilyddCaCgydagCeraillCynCyCDeyrnasCUnedigCaCthuChwntCiCgefnogiCgwasanaethauClleolCacCysgogi’rCeconomi.C

ByddwnCyn:C

•CAsesu’nCstrategolCbethCyw’rCfforddCorauCiChybuCpotensialCtwristiaethCgynaliadwyCCymru.

•CSicrhauCbodCcaniatâdCcynllunioCarCgyferCunrhywCddatblygiadCtwristiaethCnewyddCynCcynnwysCdefnyddiauCcymunedolCdrwy’rCflwyddynUCganCwellaCcyfleusterauCcymunedolCaCsicrhauCincwmCdrwy’rCflwyddynCiCstaff.

•CGorfodiCawdurdodauClleolCiCgaelCcynlluniauCcludiantCcynaliadwyCarCgyferCtwristiaethUCynCcynnwysCllwybrauCbysiauCtymhorolCiCgyrchfannauCtwristiaethCaCdatblyguCcynlluniauCneuCfusnesauClleolCsy’nCcynnigCllogiCbeiciauUCbeiciauCtrydanCaCcheirCtrydanCmewnCgorsafoeddCbysiauCaCthrenau.

Archwilio Cymru

Gofalu am bawb

Addysg a dysgu

Mae'cymdeithasau'sy’n'fwy'cyfartal'bob'amser'yn'gwneud'yn'well'na’r'rhai'anghyfartal.'Mae'pob'problem'gymdeithasol'ac'amgylcheddol'fwy'neu'lai'-'afiechyd,'trais,'cyffuriau,'gordewdra,'salwch'meddwl,'oriau'gwaith'hir,'niferoedd'mawr'mewn'carchardai,'llygredd'-'yn'fwy'tebygol'o'ddigwydd'mewn'cymdeithas'lai'cyfartal.'Dychmygwch'gymdeithas'lle'mae'pawb'yn'cael'ei'barchu,'waeth'beth'fo’u'hethnigrwydd,'rhyw,'oed,'crefydd,'cred'neu'ddiffyg'cred,'tueddfryd'rhywiol,'hunaniaeth'rywiol,'dosbarth,'maint,'anabledd'neu'statws'arall.'Byddai'pawb'yn'iachach,'hapusach'a'mwy'hyderus.'Dyma’r'gymdeithas'y'mae'Plaid'Werdd'Cymru'eisiau'ei'chreu.

Mae'addysg'yn'dda'i'bawb'ac'yn'werth'buddsoddi'arian'cyhoeddus'ynddi.'Mae'n'sbarduno'a'datblygu'gwybodaeth,'dealltwriaeth'a'chyflawniad'personol,'yn'ogystal'â'gyrru'ein'heconomi,'ac'mae'n'aml'yn'greiddiol'i’n'cymunedau.'Mae'angen'system'addysg'ar'Gymru'sy’n'hyblyg,'yn'gweithio'i'bob'oed,'ac'yn'paratoi'pobl'ar'gyfer'bywyd'yn'ogystal'â'gwaith.'Mae'addysg'yn'sail'i’r'hyn'ydym.'Rhaid'i'ni'ei'chefnogi'fel'y'gall'rymuso'ein'gwlad'a’n'pobl'i'ffynnu.'''''

Byddwn'yn:'

• 'Byddwn'yn'creu'addysg'gynnar'am'ddim'i'bawb'a'gwasanaeth'gofal'plant'o’r'adeg'y'caiff'plant'eu'geni'nes'byddan'nhw’n'cychwyn'yr'ysgol'yn'ffurfiol.'Byddai’r'system'hon'yn'cael'ei'rhedeg'gan'awdurdodau'addysg'lleol'a'byddai’n'ymestyn'yr'ysgolion'cynradd,''sefydliadau'cyn-ysgol,'meithrinfeydd'a’r'rhwydwaith'gofal'plant'presennol.'Byddai'rhieni'a'gwirfoddolwyr'eraill'yn'cael'eu'cefnogi'i'helpu'i'redeg'y'gwasanaeth.'

• 'Codi'oed'cychwyn'addysg'ffurfiol,'gan'roi'mwy'o'bwyslais'yn'y'cyfnod'sylfaen'ar'gydlyniant'cymdeithasol,'chwarae,'perthynas,'ac'adeiladu'cymeriad'yn'ogystal'â'gwybodaeth'a'sgiliau,'gan'ei'wneud'yn'gyfnod'addysg'unigryw'yn'ei'hawl'ei'hun.

Addysg blynyddoedd cynnar ac ysgolion

• 0Mynnu0bod0gan0addysgwyr0blynyddoedd0cynnar0statws0athro0cymwysedig0gyda0gwybodaeth0arbenigol0o0addysg0blynyddoedd0cynnar;0a0sicrhau0bob0pob0aelod0arall0o0staff0wedi0cymhwyso0i0lefel0H1

• 0Cymryd0camau0i0leihau0llwyth0gwaith0athrawonô0asesu0lefelau0tâl0a0darapru0hyfforddiant0proffesiynol0effeithiol0i0bob0athro0a0chymhorthyddion0dysgu10

• 0Anelu0at0ddosbarthiadau0gyda0Gë0o0blant1

• 0Parhau0â’r0polisi0dim0Academïau0neu0Ysgolion0Rhydd0o0reolaeth0ALl0yng0Nghymru1

• 0Dileu’r0rhaglen0cau0ysgolionô0yn0arbennig0mewn0ardaloedd0gwledig1

• 0Sicrhau0bod0gan0bob0disgybl0fynediad0at0wasanaethau0cefnogi0iechyd0meddwl1

• 0Sicrhau0bod0hawl0gan0bob0plentyn0ag0anabledd0i0gael0mynediad0at0addysg0prif0ffrwd1

• 0Diogelu0hawl0plant0a0theuluoedd0i0ddewis0addysg0gartref0neu0bresenoldeb0hyblyg0yn0yr0ysgol1

1Byddwn0yn:

• 0Creu0corff0ariannu0annibynnol0ôl-E60ar0gyfer0colegau0a0phrifysgolionô0hyd0braich0oddi0wrth0y0Llywodraethô0i0oruchwylio0gweledigaeth0strategolô0datblygiad0a0threfn0ariannu’r0sefydliadau0hyn1

• 0Adennill0y0cyllid0a0ddilëwyd0gan0doriadau0dinistriol0diweddar0i0golegau0ac0addysg0i0oedolion0yn0y0gymuned10Ehangu0addysg0yn0y0gymuned0i0amgylcheddau0newydd0i0chwyldroi0mynediad0at0addysgô0er0enghraifft0mewn0cartrefi0preswyl1

• 0Datblygu0a0hyrwyddo0prentisiaethauô0hyfforddiaethau0a0chyfleoedd0dysgu0yn0y0gwaith0eraill0fel0llwybr0galwedigaethol00gwironeddol0sy’n0cael0ei0barchu0fel0dewis0arall0yn0hytrach0nag0academia1

• 0Diogelu0ac0ehangu0Lwfans0Cynnal0Addysgô0gan0sicrhau0bod0y0myfyrwyr0yn0y0colegau0sydd0ag0angen0y0mwyaf0o0gymorthô0yn0derbyn0y0mwyaf0o0gymorth1

• 0Adfer0y0system0grant0cymorth0cynhaliaeth0ar0gyfer0myfyrwyr0prifysgol0llawn0amser0a0rhan0amserô0o’r0flwyddyn0gyntaf0hyd0at0lefel0ôl-radd1

• 0Sicrhau0nad0oes0ffioedd0dysgu0ar0gyfer0myfyrwyr0o0Gymru0sy’n0astudio0yng0Nghymru1

• 0Cyflwyno0benthyciadau0ffioedd0a0chynhaliaeth0ar0gyfer0myfyrwyr0ôl-radd1

• 0Ail-fuddsoddi0mewn0astudio0rhan0amserô0gan0ddyrannu0cyllid0yn0deg0ag0astudio0llawn0amser1

• 0Sicrhau0bod0colegau0a0phrifysgolion0yn0cynnig0meithrinfa0am0ddim0i0fyfyrwyrô0cyfleusterau0newid0a0bwydo0o’r0fronô0a0chyfleusterau0crefyddol0e1e10man0i0weddïo1

• 0Sicrhau0bod0pob0myfyriwr0yn0gallu0cael0mynediad0at0wasanaethau0iechyd0meddwl0effeithiol0yn0rhwydd1

• 0Diogelu0Lwfans0Myfyrwyr0Anabl0a0sicrhau0bod0y0rhai0sydd0ag0anabeddau’n0gallu0astudioô0gyda0chefnogaeth0lawn0gan0eu0sefydliad0ac0asiantaethau0addysg0perthnasolô0e1e10Cyllid0Myfyrwyr0Cymru1

• 0Cyflwyno0cynllun0ysgoloriaeth0i0ariannu0ymchwilwyr0ôl-ddoethurol0ym0mhrifysgolion0Cymruô0gan0annog0Cymru0i0gael0ei0hystyried0yn0lle0dymunol0i0ymchwilwyr0ddatblygu0eu0gyrfaoedd1 0Sefydlu0Academi0Heddwch0yng0Nghymru0i0baratoiô0hybuô0a0rhannu0gwybodaeth0wrthrychol0a0manwl0am0faterion0heddwchô0cyfiawnderô0iawnderau0dynol0a0chynaliadwyedd1

Colegau, prifysgolion a dysgu gydol oes

Lle’r ydym yn byw

Mae1lle1diogel1a1fforddiadwy1i1fyw1yn1un1o’n1hanghenion1dynol1mwyaf1sylfaenolA1Mae1angen1i1ni1ddod1â1thai’n1ôl1i’w1pwrpas1gwreiddiol:1sef1darparu1lloches1fforddiadwy1a1chynaliadwy1–1i1bob1un1ohonomA1

Byddwn1yn:

• 1Darparu15YR‘‘‘1o1gartrefi1newydd1bob1blwyddynR1yn1y1llefydd1priodol1yn1unol1â’r1safonau1priodolA1Bydd1chwarter1o’r1rhain1ar1gael1ar1gyfer1tai1cymdeithasolA

• 1O’r1rhainR1bydd1WR‘‘‘1y1flwyddyn1yn1eiddo1sydd1ar1hyn1o1bryd1yn1wagR1wedi1eu1hadnewyddu1i1lefel1-1o1God1Cartrefi1Cynaliadwy;1a1bydd19R‘‘‘1y1flwyddyn1yn1adeiladau1newyddR1wedi1eu1codi’n1unol1â1safonau1carbon1positifR1gam1gynhyrchu1mwy1o1ynni1adnewyddadwy1nag1y1maen1nhw’n1ei1ddefnyddioA11

• 1Sicrhau1bod1yr1holl1dai1cymdeithasol1presennol11a1stoc1adeiladu1cymdeithasau1tai’n1cael1eu1codi1i1lefel1-1o1God1Cartrefi1Cynaliadwy1erbyn1Y‘Y‘A

• 1Diweddaru1Rhan1L1o1Reoliadau1Adeiladu1yng1Nghymru1fel1bod1pob1adeilad1newydd1yn1garbon1positif1erbyn1Y‘Y‘A

• 1Sicrhau1na1chaiff1unrhyw1d 1newydd1ei1godi1ar1orlifdirA

• 1Rhoi1sylw1i1‘fancio1tir’1drwy1sicrhau1bod1angen1i1unrhyw1ganiatâd1cynllunio1ar1gyfer1datblygiadau1tai1gael1ei1weithredu1o1fewn1W1blynedd1yn1hytrach1na’r1H1mlynedd1bresennolA

• 1Diogelu1pobl1rhag1y1Dreth1Ystafell1Wely1drwy1wneud1cais1am1adLdaliad1i1GymruA

• 1Cyflwyno1deddfwriaeth1Hawl1i1Rentu1gan1gryfhau1hawliau1tenantiaid1preifatA

Byw’n iach a chael y gofal sydd ei angen arnomCredwnByBdylaiBpawbByngBNghymruBgaelBeuBgalluogiBa’uBcefnogiBiBgyrraeddBeuBpotensialBllawnBoBranBiechydBaBlles;BwaethBbethBfo’uBhoedSBrhywSBethnigrwyddSBincwmSBcyflogaethSBlleoliadBdaearyddolBneuBgyrhaeddiadBaddysgolLBMaeBhynBynBgolyguBgwellaBiechydBaBllesBpawbBaBlleihauBanghydraddoldebauBiechydLBRhaidBiBniBannogBgwellBymddygiadBaBchroesawuBfforddBiachachBoBfyw;BhelpuBiBwellaBamgylchedoeddBffisegolSBisadeileddBaBchymunedau;BaBsicrhauBbodBgwasanaethauBiechydBaBgofalBcymdeithasolBynBmabwysiaduBdullBsy’nBcanolbwyntioBarByrBunigolynLBYnByBbônSBcredwnBmewnBiechydBaBgofalBcymdeithasolBiBbawbSBynBseiliedigBarBangenBacBnidBarBalluBiBdaluLBByddwnByn:B

•BParhauBiBwrthwynebu’nBllwyrBunrhywBbreifateiddioBo’rBGwasanaethBIechydBGwladolLB

•BRhoiBmwyBoBbwyslaisBarBhybuBiechydBcyhoeddusBaBlleihauBanghydraddoldebauBiechydBarBdrawsBystodBlawnBgweithgareddau’rBllywodraethLB

•BRhoiBsylwBiBcyflyrauBafiechydBdrwyBfyndBi’rBafaelBâBchaethiwedSBcynydduBgweithgarwchBcorfforolBaBhybuBbyw’nBiachSBchwaraeSBbwytaBacBymddygiadBrhywiol;BganBsicrhauBbodBpobBplentynBysgolBynBgwybodBsutBiBdysguSBcoginioBaBbwytaBbwydBiach;BacBariannuBgofalBataliolBiBbobBsectorBo’rBboblogaethSBynBarbennigByrBhenoedLBB

•BMyndBi’rBafaelBâBrhwystrauBstrwythurolBrhagBiechydBdaBdrwyBwellaBamgylcheddauBtrefolBaBgwledigBaBlefelauBllygreddBdrwyBweithreduBcyfyngiadBcyflymderBoB20myaBmewnBardaloeddBadeiledigSBaBdatblyguBllwybrauBcerddedBaBbeicioBdiogelBiBgysylltuBeinBcymunedauBa’nBgwasanaethauL

•BCynnigBarchwiliadauBllygaidBaBdeintyddolBamBddimBiBbawbL

•BMyndBi’rBafaelBâBchaethiwedSBa’iBdrinBfelBsalwchBynBhytrachBnaBthroseddLBByddwnBynBcyflwynoBisafswmBprisBamBunedBoBalcoholBacBynBneilltuoBcyllidBawdurdodauBlleolBarBgyferBcanolfannauBtrinBcaethiwedL

•BCyfynguBarBhysbysebionBdiodyddBaBbwydyddBuchelBmewnBsiwgwrBiBblantSBaBgorfodiBgweithgynhyrchwyrBiBgynnwysBllaiBoBsiwgwrBmewnBbwydBaBdiodBbobBdyddBaBwerthirByngBNghymruL

•BGwarioBcyfranBCymruBo’rB‘drethBsiwgr’BaBgymhwysirBarBdrawsByBDeyrnasBUnedigBarBfesurauBiechydBcyhoeddusLBB

•BGweithreduBnewidiadauBsefydliadolBynBGIGBCymruBiBsicrhauBeiBfodBynBbodloniBanghenionBcyfnewidiolBeinBpoblogaethBacBynBgwellaBlefelauBatebolrwyddLBNewidBffocwsByBGIGBiBfodBynBwasanaethBiechydBaBgofalBcymdeithasolBsy’nBcanolbwyntioBarByrBunigolynBacBynBblaenoriaethuBanghenionBunigolionSBeuBteuluoeddBaBchymunedauL

•BBuddsoddiBmewnBgofalBdementiaL

•BSicrhauBbodBgwasanaethau’rBGIGBynBcaelBeuBcyd-gynhyrchuBmewnBymgynghoriadBâBdinasyddionL

•BCyfunoBiechydBaBgofalBcymdeithasolBarBdrawsByBbwrddSBiBgreuBgwasanaethauBmwyBintegredigSBmwyBeffeithlonBsy’nBcanolbwyntioBmwyBarByrBunigolynLBSefydluBcronfaBdrawsnewidBiBhwyluso’rBnewidiadauBstrwythurolBhynBynByBfforddByBmaeBgwasanaethauBGIGBaBgofalBcymdeithasolBynBcaelBeuBdarparuByngBNghymruL

•BCynydduBatebolrwyddBByrddauBIechydBLleolBdrwyBsicrhauBbodBganByrBaelodauBannibynnolBgysylltiadauBâ’uBcymunedau

•BCyfrifiaduroBacBintegreiddioBcofnodionByBGIGBfelBbodBganBddefnyddwyrByBGIGBfynediadBar-leinBatBeuBcofnodionBiechydBpersonolSBacBfelBbodBmoddBcyflwynoBgwasanaethauBapwyntiadBsy’nBcanolbwyntioBarByrBunigolynBar-leinBaBdrosByBffônL

Gofalu am y rhai sydd mewn sefyllfaoedd bregus

•)Sicrhau)bod)gan)wasanaethau)iechyd)meddwl)statws)cydradd)â)gwasanaethau)sy’n)gysylltiedig)ag)iechyd)corfforol)a)chynyddu)cyllid)ar)gyfer)y)sector)hwnR

•)Cryfhau’r)system)reoleiddio)yng)Nghymru)ac)uno)Arolygiaeth)Gofal)Iechyd)Cymru)HAGIC')ag)Arolygiaeth)Gofal)a)Gwasanaethau)Cymdeithasol)Cymru)HAGGCC'R

•)Sicrhau)bod)cyllidebau’r)GIG)a)gofal)cymdeithasol)yn)adlewyrchu)anghenion)CymruR)Byddwn)yn)sicrhau)bod)cyllid)yn)cael)ei)gynnal)er)mwyn)adlewyrchu)anghenion)y)wladP)ac)nad)yw’n)llai)na’r)swm)cyfartalog)yn)yr)Undeb)EwropeaiddR

•)Mynd)i’r)afael)â)phrinder)nyrsysP)meddygon)teuluP)deintyddion)a)gweithwyr)proffesiynol)allweddol)eraill)yn)y)GIGP)drwy)wella)lefel)cadw)staffP)cynyddu)cyfleoedd)i)ddatblygu)a)chael)hyfforddiant)yn)y)gwaithP)a)thrwy)ymgyrchoedd)wedi)eu)targedu)i)ddenu)gweithwyr)proffesiynol)i)GymruR

•)Sicrhau)bod)holl)ddefnyddwyr)y)GIG)yn)cael)eu)trin)yn)gyfartalP)a)bod)eu)triniaeth)yn)cael)ei)chyllido’n)degP)waeth)beth)fo’u)hoedP)rhywP)achos)eu)salwch)neu)unrhyw)ffactor)gwahaniaethol)arallR

•)Sicrhau)bod)lefelau)staffio)ar)wardiau’n)unol)â)chanllawiau’r)Coleg)Nyrsio)BrenhinolR

•)Gwyrdroi’r)gwaharddiad)ar)ddynion)sy’n)cael)rhyw)â)dynion)eraillP)a’u)partneriaid)benywaiddP)rhag)rhoi)gwaedR

•)Sicrhau)cyllid)ar)gyfer)y)gwasanaeth)‘Hear)to)Help’P)gan)alluogi)i)bobl)sy’n)colli)clyw)gael)cymorth)yn)eu)cymuned)leolR

•)Byddem)yn)cefnogi‘r)Ddeddf)Awtistiaeth)gynhwysfawr)a)gynigir)gan)y)Gymdeithas)Awtistiaeth)Genedlaethol)sydd)nid)yn)unig)yn)cynnwys)iechyd)ond)hefyd)addysgP)a)chefnogaeth)lawn)i)bawb)ar)y)sbectrwm)awtistiaethR

Yn)ystod)unrhyw)gam)yn)ein)bywydauP)gall)unrhyw)un)ohonom)fynd)yn)fregus)ac)angen)cymorth)ychwanegol)gan)y)wladP)gan)ein)cymunedauP)neu)gan)ein)ffrindiau)a’n)teuluoeddR)Mae’r)ffordd)y)mae)cymdeithas)yn)helpu)pobl)mewn)sefyllfaoedd)bregus)yn)ddangosiad)allweddol)o’i)hiechyd)a’i)thegwchR))Mae)dull)Plaid)Werdd)Cymru’n)dangos)tosturi)ac)empathiP)ac)wedi)ei)seilio)ar)gydraddoldebP)cefnogaeth)ymarferol)a)chymorth)sy’n)dangos)parchR)Rhaid)i)ni)herio)diwylliant)o)bardduo)pobl)sy’n)hawlio)buddWdaliadauR)

Byddwn)yn:)•)Codi)pobl)allan)o)dlodi)tanwydd)drwy)fwy)o)fesurau)effeithlonrwydd)ynniP)gwella)safonau)tai)a)thrwy)wybodaeth)a)chyngor)ar)sicrhau’r)incwm)gorau)posibl)o)fuddWdaliadauP)a)sgiliau)gallu)ariannolR

•)Sicrhau)bod)pobl)ifanc)a)grwpiau)bregus)eraill)yn)cael)eu)diogelu)wrth)ddarparu)llety)dros)droR)Byddwn)yn)codi)uchafswm)oed)â)blaenoriaeth)o)ran)digartrefedd)o)18)oed)i)81)oed)ac)yn)buddsoddi)mewn)hosteli)sy’n)benodol)ar)gyfer)pobl)ifancR)

•)Cefnogi)canolfannau)seibiant)presennolP)ac)yn)ariannu)canolfannau)gofal)seibiant)a)chanolfannau)dydd)newydd)lle)bo)angenR

•)Ymgyrchu)dros)ein)system)buddWdaliadau)i)gael)ei)ddisodli)yn)y)pen)draw)gan)Incwm)Dinasyddion)Hsydd)hefyd)yn)cael)ei)adnabod)fel)Incwm)Sylfaenol)Cyffredinol'R

Sicrhau cydraddoldeb i bawb

YnGdraddodiadolGmaeGCymruGwediGdathluGamrywiaethGaGchroesawuGffoaduriaid.GMae'nGbrydGarddelGyGtraddodiadGhwnnwGeto.GDylemGestynGcroesoGCymreig.GDylaiGpobGaelodGo’nGcymdeithasGdeimlo’nGddiogelGaGchaelGcroeso;GaGchaelGeiGwerthfawrogiGa’iGbarchuGamGyrGhynGydyw.GRhaidGiGniGherio’rGunigolynGymGmydGgwleidyddiaethGsy’nGawyddusGiGgreuGofnGiGbwrpasGhunanol,GtymorGbyr.GMaeGCymruGamrywiol,GintegredigGynGGymruGgryfach.

ByddwnGyn:G

•GAdolyguGaGchryfhauGdeddfwriaethGsy’nGdiogeluGhawliauGpoblGynGerbynGgwahaniaethuGarGsailGoed,Grhyw,GtueddfrydGrhywiol,GcrefyddGneuGgred,Ganabledd,GcefndirGethnigGneuGnodweddionGgwarchodedigGeraill.

•GCreuGGweinidogGCydraddoldebGiGsicrhauGbodGanghenionGpobGunGynGeinGcymdeithasGynGcaelGeuGdiwalluGarGdrawsGgwasanaethau.GO’rGifancGi’rGhen,GoGgydraddoldebGrhywiolGaGrhwngGyGddauGrywGiGgydraddoldebGoGranGcrefydd,GaGchroesawuGgrwpiauGethnig,GcrefyddolGaGGchymdeithasolGyngGNghymru.

•GMynnuGbodGcyrffGcyhoeddusGynGgweithreduGcodauGsy’nGsicrhauGmynediadGcyfartalGatGwasanaethauGcyhoeddusGiGbobGdinesyddGagGanableddau.GGByddaiGrhaglenGynGseiliedigGarGgyfresGoGgynlluniauGbachGfelGgwellaGpalmentyddGaGdodrefnGstryd,GaGchymhorthionGgweledolGneuGsainGmewnGgwasanaethauGfelGcludiantGcyhoeddus,GynGhelpuGiGwellaGbywydauGpoblGagGanabledd.

•GGweithioGgydagGawdurdodauGlleolGiGletyaGffoaduriaid,GdarparuGgwasanaethauGcymorthGi’rGrhaiGmewnGangen,GaGsicrhauGeuGbodGynGcaelGeuGcroesawuGi’nGcymunedau.

Cyfoethogi ein hunainMae’r•Gymraeg,•chwaraeon,•celfyddydau•a•diwylliant•Cymru’n•elfennau•hollbwysig•o’n•cymdeithas•y•dylem•ymfalchïo•ynddynt.•Mae•cymryd•rhan•yn•ein•bywyd•diwylliannol•ar•ei•lefel•ehangaf,•yn•ein•cyfoethogi,•yn•cryfhau•ein•cymunedau•a•gwella•ein•hiechyd•meddyliol•a•chorfforol.••

Mae•gennym•weledigaeth•y•bydd•yr•iaith•Gymraeg•yn•ffynnu•–•ac•yn•rhan•o•gartrefi,•mannau•gwaith•a•mannau•cyhoeddus•dros•y•wlad.•Mae•economïau•lleol,•cynaliadwy’n•gam•hollbwysig•i•gefnogi’r•weledigaeth•hon,•ond•mae•ymyriadau•pwysig•eraill•i’w•gwneud•hefyd.

Byddwn•yn:•

••Sicrhau•bod•gwersi•Cymraeg•yn•cael•eu•darparu•am•ddim•ar•bob•lefel,•o•wersi•i•ddechreuwyr•i•loywi•iaith,•a•byddwn•yn•blaenoriaethu•hyn•ar•gyfer•y•gweithle•i•sicrhau•y•gellir•darparu•gwasanaethau•cyhoeddus•yn•ddwyieithog.

••Ehangu•cyfleoedd•i•ddysgu•pynciau•drwy•gyfrwng•y•Gymraeg•yn•y•coleg•a’r•brifysgol,•yn•arbennig•drwy•fuddsoddi•yn•y•Coleg•Cymraeg•Cenedlaethol.

••Annog•darparu•gweithgareddau•dwyieithog•o•fewn•cymunedau,•gan•helpu•pobl•o•bob•cefndir•ieithyddol•i•gymysgu•ac•ysgogi•rhai•nad•ydynt•yn•siarad•Cymraeg•i•ddysgu•ac•ymarfer•eu•Cymraeg.

••Annog•mwy•o•addysg•drwy•gyfrwng•y•Gymraeg•o•dair•oed•i•fyny.

••Diogelu’r•gyllideb•a•ddyrennir•i•S4C.

Iaith

Mae’rCcelfyddydauCaCmynegiantCartistigCynCenedigaeth-fraintCiCbobCunCohonom.CMae’nCeinCcyfoethogiCfelCunigolion,CcymunedauCacCfelCgwladCynCehangach.CC

ByddwnCyn:C

•CSefydluCcyllidCsylfaenolCiCddiogeluCtheatrauCgwledigCrhagCtoriadauCiCgyllidebauCawdurdodauClleol.CCMae’rCsefydliadauChynCynCdarparuCadnoddauCdiwylliannolCanhepgorCiCgymunedauCgwledig;CbyddwnCynCsicrhauCblaenoriaethauCallweddolCyCCynulliadCoCsafbwyntCcynhwysiantCcymdeithasol,CaddysgCacCadfywio.

•CCefnogiCsefydliadauCcelfyddydolCcymunedol,CynCarbennigCyCrhaiCsy’nCtargeduCeithrioCacCynysuCaCachosirCganCffactorauCfelClleoliadCgwledig,CanableddCacCincwm,CmegisCCelfCoCGwmpas.

•CCefnogiCamgueddfeyddCcenedlaetholCaCchyrffCdiwylliannolCiCddatblyguCeuCgwasanaethauCaddysgCdrwyCGymru,CganCdeithioCiCysgolionCiCffwrddCo’uChardal,CsybsideiddioCteithiauCysgolCiCamgueddfeyddCacCorielauCoCgwmpasCCymru,CaCdefnyddioCtechnolegCynCyCmoddCmwyafCeffeithiol,CganCgynnalCgweithdaiCrhithiolCarCgyferCysgolionCoCbell.

•CAnnogCtwfCcymdeithasauCcelfClleolCiCysgogiCaCchefnogi’nCstrategolCyCddarpariaethCgelfCleol,CaCfyddaiCynCeiCdro’nCcynrychioliCcymunedauClleolCarCfyrddauCcelfCrhanbarthol.boards.

MaeCchwaraeonCynCfforddCallweddolCyCgallwnCgynydduCeinClefelauCgweithgarwchCcorfforol,CgwellaCeinCllesCmeddyliolCaCchorfforolCaCgallCcydlyniantCcymunedolChefydCelwaCarCchwaraeon.

ByddwnCyn:

• CAsesuCdarpariaethCchwaraeonCcorfforolCarClefelCleolCaCchenedlaethol,CganCnodiCbylchauCaCrhwystrauCrhagCdarpariaeth,CfelCyrCangenCamCgyfarparCcostus.CByddCynCofynnolCiCysgolion,CcanolfannauChamdden,CaCchyrffCchwaraeonCproffesiynolCweithioCgydaCchlybiauCchwaraeonClleolCiCddatblyguCdarpariaethCleol.

• CCefnogiCChwaraeonCCymruCiCweithreduCeuCCynllunCCydraddoldebCStrategol,CaCnodiCcyfleoeddCnewyddCiCsicrhauCmynediadCtegCarCbobClefelCoCchwaraeonCyngCNghymruCwaethCbethCfoCoedran,Crhyw,Canabledd,CcefndirCethnig,CiaithCpobl,CneuCffactorCgwahaniaetholCarall.

• CSicrhauCbodCaddysgCchwaraeonCynCelfenCsy’nCcaelCeiCdiogeluCynCyCcwricwlwmCysgol.CMaeCangenCiCblantCgaelCgweithgareddauCcorfforolCbobCdyddCynCeuChamserlenCysgolCynCyCsectorCcynraddCacCuwchradd,CgydagCoCleiafC2CawrCoCaddysgCgorfforolCyrCwythnosCaCdylaiCpobCplentynCgaelCgwersiCnofioCamChannerCawr.

Chwaraeon

Celfyddydau a diwylliant

@WalesGREENParty yourgreenwales

gwelerBeinBmaniffestosBminiBarBIeuenctid,BpoblBhŷn,BLGBTiqS,BacBanifeiliaidByn

Bwww.walesgreenparty.org.uk

drosByBbobl.BdrosByBblaned.BdrosBgymru.

+PleidleisWerdd2016+PleidleisWerdd2016

+SigloeinSenedd+SigloeinSenedd