tÜrkİye’de nefrolojİ, dİyalİz ve …toplam / total 11.169 100.00 * pre-emptif tx /...

TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ YAYINLARIPUBLISHED BY THE TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY

TÜRKİYE’DENEFROLOJİ, DİYALİZ

VETRANSPLANTASYON

REGISTRY OF THE NEPHROLOGY, DIALYSISAND

TRANSPLANTATION IN TURKEY

REGISTRY 2016

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI VE TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİORTAK RAPORU

MINISTRY OF HEALTH AND TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGYJOINT REPORT

YAYINA HAZIRLAYANLAR / EDITORS

Gültekin SÜLEYMANLAR Kenan ATEŞ Nurhan SEYAHİ Başkan / Chairman Genel Koordinatör / General Coordinator Üye / Member

Ankara - 2017

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI

National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016ii

TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ YAYINLARIPUBLISHED BY THE TURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY

Önemli Not / Important Note

Bu kitabın bütün hakları Türk Nefroloji Derneği’ne aittir.Makale ve bulgular kaynak gösterilmeden yeniden yayınlanamaz.

All copyrights are reserved for Turkish Society of Nephrology.Articles and figures can not be published without reference.

ISBN 978-605-62465-0-0

Dizgi ve Tasarım / Contents and Design: BAYT Bilimsel Arş. Basın Yayın Tanıtım Ltd. Şti. Ziya Gökalp Cad. 30/31, Kızılay Tel. 0312 431 3062 Baskı / Printing: Miki Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Matbaacılar Sitesi, 560 Sk. No. 27, Yanimahalle, Ankara Tel. 0312 395 2128 Baskı Tarihi / Printing date: Ekim / October 2017

Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu iii

TÜRK NEFROLOJİ DERNEĞİ REGISTRY KURULUTURKISH SOCIETY OF NEPHROLOGY REGISTRY COMMITTEE

Başkan: Prof. Dr. Gültekin SÜLEYMANLARChairman Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi

Registry Kurulu Üyeleri:Members of the Registry Committee: Prof. Dr. Kenan ATEŞ

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Prof. Dr. Siren SEZER Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi

Prof. Dr. Mehmet Rıza ALTIPARMAK İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Prof. Dr. Nurhan SEYAHİ İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Prof. Dr. H. Zeki TONBUL Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi

Prof. Dr. Soner DUMAN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi

Doç. Dr. İsmail KOÇYİĞİT Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI / MINISTRY OF HEALTHUzm. Dr. Arif KAPUAĞASI, Dr. Murat ÖZTÜRK, Dr. Pınar GÜNEŞER YAVAŞ, Ayşegül KAPTAN, Türkay SEYHAN

Pediatrik Nefroloji Koordinatörü / Coordinator for Pediatric Nephrology:Prof. Dr. Sevcan BAKKALOĞLU EZGÜ, Çocuk Nefroloji Derneği Başkan Yardımcısı / Vice President of

Pediatric Nephrology Society

Veri Toplama ve Yönetimi / Data Collection and Management:Aylin GÖKDUMAN, Burcu TOSUN, PLEKSUS Bilişim Teknolojileri

Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu v

ÖNSÖZ / INTRODUCTION

Türk Nefroloji Derneği (TND) Ulusal Kayıt ve İstatistik (Registry) faaliyetlerinin 27. yılını doldurmuş bulunu-yoruz. Derneğimizi ayrıcalıklı kılan uzun soluklu bu fa-aliyetin başarısı aslında camiamızın özverili katkıları ile gerçekleşmiştir. Ancak, son yıllarda çeşitli neden-lerle TND Registry çalışmalarına aktif katılım ve anket-lerin geri dönüş oranlarında azalma trendi devam etmekte-dir. Anket geri dönüş oranının düşmesinin getireceği güvenilirlik sorununun azaltılması için 2015 yılından itibaren anket formları ulusal hasta profilini temsil edebilecek seçilmiş bir grup merkeze gönderil-miştir. Registry çalışmalarımızda Sağlık Bakanlığı ile iş birliği-ne devam edilmiş ve Türkiye Diyaliz Veri Sistemi’nden (TDVS) kümülatif veri desteği alınmıştır. Periton diyalizi verilerinin çapraz kontrolünde Baxter ve FMC firmala-rının kayıtlarında da yararlanılmış ve böylece daha gü-venilir bir yıllık rapor hazırlama çabası sürdürülmüştür.

Ulusal Böbrek Kayıt Sisteminin yıllık raporları, ülke-mizde RRT gerektiren son dönem böbrek hastalığının demografik, epidemiyolojik, klinik özellikleri ve tedavi yöntemlerinin durumu ile yıllar içinde bu para-metre-lerde yaşanan değişimlere ilişkin özgün bilgi kaynağı konumundadır. Son dönem böbrek hastalığının kontro-lü ve tedavisine ilişkin ulusal strateji ve yaklaşım-ların belirlenmesinde başvurulan bilgi kaynaklarının başın-da gelmektedir. Bilindiği gibi, RRT’ne ilişkin verile-rimiz 15 yıla yakın süredir USRDS ve ERA-EDTA Registry ra-porlarının uluslararası karşılaştırmalar bölümünde yer almaktadır. Bu durum, ülkemizdeki RRT sonuçla-rının ABD ve Avrupa sonuçları ile karşılaştırılmasına olanak sağlamaktadır.

Kayıt ve İstatistik Kurulunun otuz yıla yaklaşan faali-yetleri, TND’nin hem ulusal, hem de uluslararası öl-çekte ayrıcalıklı bir dernek haline gelmesine önemli katkıda bulunmuştur. Ulusal Böbrek Kayıt Sisteminin mutfağında birlikte çalıştığımız değerli arkadaşlarım Prof. Dr. Kenan Ateş’e, Prof. Dr. Nurhan Seyahi’ye ve diğer kurul üyelerine, Ulusal Kayıt Sistemi çalışmaları-na verdiği büyük destek için TND Başkanı Prof. Dr. Tur-gay Arınsoy’a ve Yönetim Kurulunun değerli üyelerine, kendi veri tabanlarından yararlanma fırsatı tanıyan Sağlık Bakanlığı yetkililerine, Kayıt Sisteminin elek-tronik alt yapısını oluşturan ve merkezlerden verileri toplayan Pleksus şirketi elemanlarına ve verilerini biz-lerle paylaşan merkez sorumlularına şükran ve sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Saygılarımla,

Prof. Dr. Gültekin SÜLEYMANLARTND Kayıt ve İstatistik Kurulu Başkanı

We have completed the 27th anniversary of the Turkish Society of Nephrology (TSN) National Registry and Statistic activities. The success of this long-term activity that makes privileged to our society has been provided by devoted contribution of our community. However, in recent years there has been a declining trend of active participation in the TND Registry studies and a dramatic decrease in the response rate of the questionnaires because of various reasons. Since 2015, questionnaires have been sent in selected centers to represent the national patient profile in order to reduce the reliability problem resulting from the drop in the response rates. Our registry activities have continued to cooperate with the Ministry of Health and cumulative data support has been obtained from Turkish Dialysis Data System (TDVS). The cross-control of PD data was also used in the records of Baxter and FMC companies, thus continuing the effort to prepare a more reliable annual report.

Annual reports of the National Registry and Statistic activities are a unique source of information on the demographic, epidemiological, clinical and treatment status of end-stage renal disease requiring RRT in our country and the changes in these parameters over the years. The National Renal Registry is one of major most referred sources of information in determining national strategy and approaches regarding the control and the treatment of end stage renal disease. As it is well known, our data related to RRT are covered by the international section of USRDS and the ERA-EDTA Registry reports for nearly 15 years. This allows the comparison of RRT results in our country with the US and European results.

TSN Registry and Statistic Committee have been a significant contribution to the TSN becoming a privileged society at both national and international levels for nearly thirty years. In that context, I would like to thank my friends Prof. Kenan Ateş, Prof. Nurhan Seyahi and other committee members with whom we worked in the kitchen of the National Renal Registry System for a long time, and Prof. Turgay Arınsoy, the chairman of TSN for his great support for the efforts of National Registry System, and the esteemed members of the Executive Board, the Ministry of Health officials enabling us to benefit from their own database systems, the staff of Pleksus firm that formed the electronic infrastructure for the Registry System and collected data from the centers, and the center officials who shared their data with us.

Best regards,

Prof. Gültekin SÜLEYMANLARChairman of the TSN Registry and Statistics Committee

National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016vi

KISALTMALAR / ABBREVIATIONS

APD Aletli periton diyalizi

BTx Böbrek transplantasyonu

ESA Eritropoezi stimüle edici ajan

HD Hemodiyaliz

HT Hipertansiyon

İYE İdrar yolu enfeksiyonu

KB Kan basıncı

mnb Milyon nüfus başına

PD Periton diyalizi

RRT Renal replasman tedavisi

SAPD Sürekli ayaktan periton diyalizi

SDBH Son dönem böbrek hastalığı

TND Türk Nefroloji Derneği

VUR Veziko-üreteral reflü

APD Automatic peritoneal dialysis

BP Blood pressure

CAPD Continuous ambulatory peritoneal dialysis

ESA Erythropoiesis stimulating agent

ESRD End stage renal disease

HD Hemodialysis

HT Hypertension

KTx Kidney transplantation

PD Peritoneal dialysis

pmp Per million population

RRT Renal replacement therapy

TSN Turkish Society of Nephrology

UTI Urinary tract infection

VUR Vesico-ureteral reflux

Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu vii

İÇİNDEKİLER / CONTENTS

Sayfa /Page

Türkiye’de Renal Replasman Tedavisi: Genel Bilgiler /Renal Replacement Therapy in Turkey: General Considerations ........................................... 1-6

Hemodiyaliz / Hemodialysis ................................................................................................. 7-30

Periton Diyalizi / Peritoneal Dialysis .................................................................................... 31-50

Böbrek Transplantasyonu / Kidney Transplantation ............................................................ 51-62

Pediatrik Hemodiyaliz / Pediatric Hemodialysis .................................................................. 63-76

Pediatrik Periton Diyalizi / Pediatric Peritoneal Dialysis ...................................................... 77-90

Pediatrik Böbrek Transplantasyonu / Pediatric Kidney Transplantation ............................. 91-100

27 Yıllık Registry’den Rakamlar / Figures from Registry of 27 Years.................................... 101-116

Uluslararası Karşılaştırmalar / International Comparisons ................................................ 117-128

Kayıt Sistemine Katılan Merkezler / Centers Included in the Registry ................................. 129-134

TÜRKİYE’DERENALREPLASMANTEDAVİSİ:GENELBİLGİLER

RENALREPLACEMENTTHERAPYINTURKEY:GENERALCONSIDERATION

3Türkiye 2016 Yılı Ulusal Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Kayıt Sistemi Raporu

GenelİnsidansGeneralIncidence

TABLO1.2016yılıiçindeilkkezRRT’nebaşlayanhastaların(çocukhastalardahil)uygulananRRTtipinegöredağılımı.TABLE1.DistributionofincidentRRTpatients(includingpediatricpatients)accordingtoRRTtypein2016.

n %

Hemodiyaliz/Hemodialysis 8.967 80.29

Peritondiyalizi/Peritonealdialysis 1.020 9.13

Transplantasyon/Transplantation* 1.182 10.58

Toplam/Total 11.169 100.00

*Pre-emptifTx/Pre-emptiveTx

Genelinsidans/Generalincidence=139.9mnb/ppm

GenelPrevalansGeneralPrevalence

TABLO2.2016yılısonuitibarıylakronikHD/PDprogramındaveyafonksiyonelgreftleizlenmekteolantümhastaların(çocukhastalardahil)RRTtipinegöredağılımı.TABLE2.DistributionofchronicHD/PDpatientsorpatientsfollowedwithfunctioninggraft(includingpediatricpatients)accordingtoRRTtypeasoftheendof2016.

n %

Hemodiyaliz/Hemodialysis 56.687 76.12

Peritondiyalizi/Peritonealdialysis 3.508 4.71

Transplantasyon/Transplantation* 14.280 19.17


*Yaklaşıksayı/Approximatenumber

Genelprevalans/Generalprevalence=933.1mnb/ppm

4 National Nephrology, Dialysis and Transplantation Registry Report of Turkey 2016

ŞEKİL1.Türkiye’deRRTgerektirenSDBHinsidansıveprevalansı.FIGURE1.IncidenceandprevalenceofESRDrequiringRRTinTurkey.TABLO3.2016yılısonuitibarıylaRRT(HD/PD/BTx)uygulananmerkezsayıları.TABLE3.NumberofRRTcenters(HD/PD/KTx)asoftheendof2016.

Yaş/AgeHemodiyaliz/Hemodialysis

PeritonDiyalizi/PeritonealDialysis

Transplantasyon/Transplantation

n % n % n %

SağlıkBakanlığı/MinistryofHealth 471 54.77 62 52.54 18 25.00

Üniversite/University 57 6.63 43 36.44 36 50.00

Özel/Private 332 38.60 13 11.02 18 25.00

Toplam/Total 860 100.00 118 100.00 72 100.00

TABLO4.2016yılısonuitibarıylaHDcihazsayıları.TABLE4.NumberofHDmachinesasoftheendof2016.

n %

SağlıkBakanlığı/MinistryofHealth 5.426 32.54

Üniversite/University 1.206 7.23

Özel/Private 10.043 60.23


13793 118 123 154 189

249188 197 223 236

139 138 147 147 140

324395 432 446

491578

740 756819 853

809 816870

918 935 933

0

200

400

600

800

1000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Sayı(m

nb)/C

ount

(ppm

)

Yıl/Year

İnsidans/Incidence Prevalans/Prevalence


Değerlendirme/Discussion

� 2016yılındaTürkiye’derenalreplasmantedavisi(RRT)gerektirensondönemböbrekhastalığınoktaprevalansımilyonnüfusbaşına933olaraksaptanmıştır(busayıyaçocukhastalardahildir).

� 2016yılındaTürkiye’deRRTinsidansı,çocukhastalardahilmilyonnüfusbaşına140olarakhesaplanmıştır(yenitransplantasyonyapılanhastalardanyalnızcapre-emptifolanlarhesabadahiledilmiştir).

� Prevalansınyıllariçindekararlıbirartıştrendiiçindeolduğugörülmüşolsada,sonyıllardakiverilerbirplatooluşumununbaşladığınıdüşündürmektedir.

� İnsidansileilgiliolantrendiseprevalansdakikadarnetdeğildir.Özellikle2012yılındainsidanstabirazalmaolduğudikkatiçekmektedir.Butarihtenitibaren(2012)insidansveprevalansrakamlarıhesaplanırkenSağlıkBakanlığıtarafındantoplanılanhastabazlıverilerkullanılmaktadır.DahaöncekiyıllardaTürkNefrolojiDerneği’nintopladığımerkezbazlıverilerkullanılmaktaydı.Veritoplamayöntemleriarasındakideğişikliğininsidansrakamlarındagörülendüşüşünnedeniolabileceğidüşünülmüştür.Nitekiminsidansverisininson5yıldayataybirtrendçizdiğigörülmektedir.

� 2016yılıTürkiyenüfusu79.814.871

� Fortheyear2016,thepointprevalenceofend-stagerenaldiseaseneedingrenalreplacementtherapy(RRT)isfoundas933permillionpopulationinTurkey(includingpediatricpatients).

� Fortheyear2016,theincidenceofRRTisfound

as140permillionpopulationinTurkey(includingpediatricpatients)(fromnewtransplantedcasesonlythepre-emptiveonesareincluded).

� Acleartrendofincreasewasseeninthe

numberofprevalentpatients.However,thedatafromthelastyearmightsuggestbeginningofastableera.

� However,thetrendinthenumberofincident

patientsisnotasclear.Specifically,thereisaremarkablereductioninincidenceintheyear2012.Sincethisyear(2012)incidenceandprevalencecalculationsweredoneusingpatientbaseddatacollectedbytheMinistryofHealth.Inpreviousyears,centerbaseddatacollectedbyTurkishSocietyofNephrologywasused.Wesuggestedthatchangesindatacollectionmethodsinthelastyearscouldbeamajorcauseofthisnoticeablechangeinincidencenumbers.Inlinewiththissuggestioninthelast5yearsasidewaystrendisobservedinincidencedata.

� PopulationofTurkeyin2016is79.814.871

HEMODİYALİZ

HEMODIALYSIS


HemodiyalizİnsidansıIncidenceofHemodialysis

TABLO1.2016yılıiçindeilkRRTolarakhemodiyalize(HD)başlayaninsidanhastalarınHDtipinegöredağılımı.TABLE1.Distributionofincidenthemodialysis(HD)patientsaccordingtoHDtypein2016.

n %

MerkezdestandartHD/StandardHDincenter 8.755 97.64

Hemodiyafiltrasyon/Hemodiafiltration 193 2.15

Hemofiltrasyon/Hemofiltration 4 0.05

EvdeHD/HomeHD 3 0.03

Tipibellideğil/Unknowntype 12 0.13


TABLO2.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayanve90gündenuzunsüreizleneninsidanhastalarınHDtipinegöredağılımı.TABLE2.DistributionofincidentHDpatientsfollowedforlongerthan90daysaccordingtoHDtypein2016.

n %








TABLO3.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayaninsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE3.AgeandgenderdistributionofincidentHDpatientsin2016.

Yaş/AgeErkek/Male Kadın/Female Toplam/Total

n % n % n %

0-19 60 0.67 46 0.51 106 1.18

20-44 665 7.42 411 4.58 1.076 12.00

45-64 2.154 24.02 1.374 15.32 3.528 39.34

65-74 1.325 14.78 1.086 12.11 2.411 26.89

≥75 954 10.64 892 9.95 1.846 20.59

Toplam/Total 5.158 57.52 3.809 42.48 8.967 100.00

TABLO4.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayanve90gündenuzunsüreizleneninsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE4.AgeandgenderdistributionofincidentHDpatientsfollowedforlongerthan90daysin2016.


n % n % n %

0-19 47 0.67 33 0.47 80 1.14

20-44 489 6.96 323 4.59 812 11.55

45-64 1.705 24.26 1.078 15.34 2.783 39.59

65-74 1.054 15.00 881 12.53 1.935 27.53

≥75 739 10.51 680 9.67 1.419 20.19

Toplam/Total 4.034 57.39 2.995 42.61 7.029 100.00


TABLO5.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayaninsidanhastalarınetyolojiknedenleregöredağılımı(73merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE5.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtoESRDetiologyin2016(accordingtothedataobtainedfrom73centers).

n %

Diabetesmellitus/Diabetesmellitus 712 38.51

Tip1diabetesmellitus/Type1diabetesmellitus 96 5.19


Hipertansiyon/Hypertension* 454 24.55

Glomerülonefrit/Glomerulonephritis 117 6.33

Polikistikböbrekhastalıkları/Polycystickidneydiseases 77 4.16

Obstrüktifnefropati/Obstructivenephropathy 18 0.97

Renalvaskülerhastalık/Renalvasculardisease 17 0.92

Tübülointerstisyelnefrit/Tubulointerstitialnephritis 16 0.87

Diğer/Other 126 6.82

Etyolojisibilinmeyen/Unknownetiology 312 16.87


*Hipertansiyonunprimerdeğil,kronikböbrekyetmezliğinebağlıoluşansekonderhipertansiyonolduğunadairkuvvetlişüphelervardır.

*Therearestrongsuspectsthathypertensionmentionedhereisnotprimarybutsecondarywhichhasoccurredduetochronicrenalfailure.

TABLO6.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayandiyabetiknefropatiliinsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı(73merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE6.AgeandgenderdistributionofincidentHDpatientswithdiabeticnephropathyin2016(accordingtothedataobtainedfrom73centers).


n % n % n %

0-19 2 0.28 2 0.28 4 0.56

20-44 31 4.35 28 3.93 59 8.29

45-64 157 22.05 137 19.24 294 41.29

65-74 111 15.59 109 15.31 220 30.90

≥75 58 8.15 77 10.81 135 18.96

Toplam/Total 359 50.42 353 49.58 712 100.00


HemodiyalizHastalarındaDiyalizÖncesiDönemPredialyticPeriodofHemodialysisPatients

TABLO7.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalarındiyalizebaşlangıçdurumlarınagöredağılımı(73merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE7.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtotheinitialapproachofRRTin2016(accordingtothedataobtainedfrom73centers).

n %

Acil/Urgent 2.498 66.44

Programlı/Scheduled 1.262 33.56


TABLO8.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalardandiyalizeacilolarakbaşlananhastalarınbaşlangıçendikasyonlarınagöredağılımı.TABLE8.DistributionofincidentHDpatientswhohaveurgentlystartedhemodialysis,accordingtodialysisindicationsin2016.

n %

Hipervolemi/Hypervolemia 1.019 40.26

Hiperkalemi/Hyperkalemia 637 25.17

İnatçıbulantı-kusma/Persistentnausea-vomiting 490 19.36

Kontrolsüzasidoz/Uncontrolledacidosis 235 9.28

Üremikensefalopati/Uremicencephalopathy 40 1.58

Üremikperikardit/Uremicpericarditis 29 1.15

Üremiyebağlıkanamadiyatezi/Hemorrhagicdiathesis 14 0.55




TABLO9.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalarındiyalizebaşlangıçsırasındakilaboratuvarbulgularınagöredağılımı.TABLE9.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtotheinitiallaboratorydatain2016.

% % % % ToplamTotal

<4.0mg/dL

4.0-5.9mg/dL

6.0-9.9mg/dL

≥10.0mg/dL

Serumkreatinin/Serumcreatinine 16.43 38.56 38.84 6.17 8.954

<3.5gr/dL

3.5-3.9gr/dL

4.0-4.4gr/dL

≥4.5gr/dL

Serumalbümin/Serumalbumin 42.09 38.35 16.41 3.15 8.954

<3.5mmol/L

3.5-5.4mmol/L

5.5-7.4mmol/L

≥7.5mmol/L

Serumpotasyum/Serumpotassium 5.44 80.15 13.56 0.85 8.954

<8.5mg/dL

8.5-9.9mg/dL

10.0-11.9mg/dL

≥12.0mg/dL

Serumkalsiyum/Serumcalcium 52.43 43.94 3.06 0.57 8.954

<3.5mg/dL

3.5-5.4mg/dL

5.5-7.4mg/dL

≥7.5mg/dL

Serumfosfor/Serumphosphorus 18.41 54.95 22.06 4.58 8.954

<8.0gr/dL

8.0-9.9gr/dL

10.0-11.9gr/dL

≥12.0gr/dL

Hemoglobin/Hemoglobin 12.32 48.46 32.45 6.77 8.954


HemodiyalizPrevalansıPrevalenceofHemodialysis

TABLO10.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınHDtipinegöredağılımı.TABLE10.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoHDtypeasoftheendof2016.

n %


Hemodiyafiltrasyon/Hemodiafiltration 2.044 3.61





TABLO11.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE11.AgeandgenderdistributionofprevalentHDpatientsasoftheendof2016.


n % n % n %

0-19 199 0.35 211 0.37 410 0.72

20-44 4.657 8.21 3.116 5.50 7.773 13.71

45-64 14.099 24.87 9.381 16.55 23.480 41.42

65-74 8.123 14.33 6.900 12.17 15.023 26.50

≥75 5.056 8.92 4.945 8.72 10.001 17.64

Toplam/Total 32.134 56.69 24.553 43.31 56.687 100.00


TABLO12.2016yılısonuitibarıylaevdediyalizuygulananprevalanHDhastalarınınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE12.AgeandgenderdistributionofprevalenthomeHDpatientsasoftheendof2016.


n % n % n %

0-19 2 0.55 3 0.82 5 1.37

20-44 106 29.12 60 16.48 166 45.60

45-64 117 32.14 54 14.84 171 46.98

65-74 8 2.20 6 1.65 14 3.85

≥75 4 1.10 4 1.10 8 2.20

Toplam/Total 237 65.11 127 34.89 364 100.00

TABLO13.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınetyolojiknedenleregöredağılımı(73merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE13.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoESRDetiologyasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom73centers).

n %

Diabetesmellitus/Diabetesmellitus 2.519 35.36


Tip2diabetesmellitus/Type2diabetesmellitus 2.167 30.42

Hipertansiyon/Hypertension* 1.817 25.51



Amiloidoz/Amyloidosis 156 2.19










TABLO14.2016yılısonuitibarıyladiyabetiknefropatiliprevalanHDhastalarınınyaşvecinsiyetdağılımı(73merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE14.AgeandgenderdistributionofprevalentHDpatientswithdiabeticnephropathyin2016(accordingtothedataobtainedfrom73centers).


n % n % n %

0-19 2 0.08 5 0.20 7 0.28

20-44 102 4.05 94 3.73 196 7.78

45-64 637 25.29 462 18.34 1.099 43.63

65-74 427 16.95 443 17.59 870 34.54

≥75 177 7.02 170 6.75 347 13.77

Toplam/Total 1.345 53.39 1.174 46.61 2.519 100.00

TABLO15.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındiyalizsüresinegöredağılımı.TABLE15.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtodurationofdialysisasoftheendof2016.

n %

≤5yıl/years 36.989 65.25

6-10yıl/years 12.340 21.77

11-15yıl/years 4.633 8.17

16-20yıl/years 1.863 3.29

>20yıl/years 862 1.52



HemodiyalizHastalarındaDamarErişimYoluVascularAccessinHemodialysisPatients

TABLO16.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalarınHDbaşlangıcındakidamarerişimyolunagöredağılımı.TABLE16.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtothetypeofvascularaccessin2016.

n %

AVfistül/AVfistula 3.376 37.65

AVgreft/AVgraft 36 0.40

Kalıcı(tünelli)kateter/Permanent(tunnelled)catheter 2.896 32.30

Geçici(tünelsiz)kateter/Temporary(untunnelled)catheter 2.659 29.65


TABLO17.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınhalenkullanılmaktaolandamarerişimyolunagöredağılımı.TABLE17.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtovascularaccessstillbeingusedasoftheendof2016.

n %

AVfistül/AVfistula 44.819 79.07


Kalıcı(tünelli)kateter/Permanent(tunnelled)catheter 8.861 15.63

Geçici(tünelsiz)kateter/Temporary(untunnelled)catheter 2.218 3.91


TABLO18.2016yılıiçindegeçici(tünelsiz)kateteryerleştirilentümHDhastalarının(insidanveprevalan)kateteryerleştirmeyerinegöredağılımı(73merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE18.DistributionofallHDpatients(incidentandprevalent)whoinserteduntunnelledcatheteraccordingtotheplaceofthecatheterin2016(accordingtothedataobtainedfrom73centers).

n %

İnternaljugulerven/Internaljugularvein 1.324 45.74

Femoralven/Femoralvein 1.266 43.73

Eksternaljugulerven/Externaljugularvein 210 7.25

Subklavianven/Subclavianvein 95 3.28



HemodiyalizHastalarındaDiyalizReçetesiDialysisPrescriptionsinHemodialysisPatients

TABLO19.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınhemodiyalizegirişsıklığınagöredağılımı.TABLE19.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoHDfrequencyasoftheendof2016.

n %

Haftada1kez/Onceweekly 294 0.52

Haftada2kez/Twiceweekly 4.953 8.74

Haftada3kez/3timesweekly 50.839 89.68

>Haftada3kez/>3timesweekly 601 1.06


TABLO20.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınkullanılandiyalizertipinegöredağılımı.TABLE20.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtothedialysertypeasoftheendof2016.

n %

Düşükakışlı/Low-flux 30.848 54.42

Yüksekakışlı/High-flux 25.839 45.58


TABLO21.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındiyalizeryüzeyalanınagöredağılımı.TABLE21.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtodialysersurfaceareaasoftheendof2016.

n %

<1.0m2 359 0.63

1.0-1.2m2 1.238 2.18

1.3-1.5m2 16.584 29.26

1.6-1.8m2 26.255 46.32

>1.8m2 12.251 21.61



TABLO22.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınkanakımhızınagöredağılımı.TABLE22.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtobloodflowvelocityasoftheendof2016.

n %

<200mL/dk/mL/min 687 1.21

200-300mL/dk/mL/min 8.633 15.23

301-400mL/dk/mL/min 40.846 72.06

>400mL/dk/mL/min 6.521 11.50


TABLO23.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındiyalizatpotasyumkonsantrasyonunagöredağılımı(70merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE23.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtodialysatepotassiumconcentrationasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom70centers).

n %

1.0mmol/L 201 2.93

2.0mmol/L 6.051 88.05

3.0mmol/L 620 9.02


TABLO24.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındiyalizatkalsiyumkonsantrasyonunagöredağılımı(70merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE24.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtodialysatecalciumconcentrationasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom70centers).

n %

1.25mmol/L 3.617 52.63

1.50mmol/L 2.803 40.79

1.75mmol/L 452 6.58



HemodiyalizHastalarındaDiyalizYeterliliğiDialysisAdequacyinHemodialysisPatientsTABLO25.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınKt/Vüredeğerinegöredağılımı.TABLE25.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoKt/Vureavaluesasoftheendof2016.

n %

≤1.20 4.716 8.32

1.21-1.40 11.268 19.88

>1.40 40.703 71.80


HemodiyalizHastalarındaHipertansiyonHypertensioninHemodialysisPatientsTABLO26.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındiyalizseansıöncesihipertansiyondurumunagöredağılımı(72merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE26.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtohypertensionstatusbeforethedialysissessionasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom72centers).

n %

İlaçyok,KB<140/90mmHg/Untreated,BP<140/90mmHg 4.228 60.03

İlaçvar,KB<140/90mmHg/Treated,BP<140/90mmHg 1.701 24.15

İlaçyok,KB≥140/90mmHg/Untreated,BP≥140/90mmHg 389 5.52

İlaçvar,KB≥140/90mmHg/Treated,BP≥140/90mmHg 725 10.29


TABLO27.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındaantihipertansifilaçkullanımı.TABLE27.AntihypertensivedrugusageinprevalentHDpatientsasoftheendof2016.

n %

Kullanmayan/Notusing 35.468 62.57

1ilaç/1drug 14.215 25.08

2ilaç/2drugs 5.187 9.15

>2ilaç/>2drugs 1.817 3.20



TABLO28.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınkullanılanantihipertansifilaçtürlerinegöredağılımı(72merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE28.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtotypeofantihypertensivedrugsasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom72centers).

n %

Kalsiyumkanalblokeri/Calciumchannelblocker 1.002 23.87

Betabloker/Betablocker 839 19.99

Diüretik/Diuretic 745 17.75

ACEinhibitörü/ACEinhibitor 445 10.60

Anjiotensinreseptörblokeri/Angiotensinreceptorblocker 394 9.39

Alfabloker/Alphablocker 240 5.72



HemodiyalizHastalarındaSerumAlbüminDüzeyiSerumAlbuminLevelinHemodialysisPatients

TABLO29.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumalbümindüzeyinegöredağılımı.TABLE29.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumalbuminlevelasoftheendof2016.

n %

<3.5gr/dL 5.714 10.08

3.5-4.0gr/dL 27.383 48.31

>4.0gr/dL 23.590 41.61



HemodiyalizHastalarındaAnemiAnemiainHemodialysisPatients

TABLO30.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınhemoglobindüzeyinegöredağılımı(71merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE30.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtohemoglobinlevelasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom71centers).

n %

<8.0gr/dL 172 2.48

8.0-9.99gr/dl 768 11.05

10.0-10.99gr/dL 1.560 22.45

11.0-11.99gr/dL 2.354 33.88

≥12.0gr/dL 2.094 30.14


TABLO31.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumferritindüzeyinegöredağılımı(71merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE31.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumferritinlevelasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom71centers).

n %

<100ng/mL 295 4.25

100-200ng/mL 679 9.78

201-500ng/mL 2.067 29.76

501-800ng/mL 1.922 27.67

801-1200ng/mL 1.343 19.33

>1200ng/mL 640 9.21



TABLO32.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınıntransferrinsatürasyonudeğerinegöredağılımı(71merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE32.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtotransferrinsaturationasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom71centers).

n %

<%20/<20% 872 12.57

%20-29.9/20-29.9% 2.414 34.80

%30-49.9/30-49.9% 2.831 40.82

≥%50/≥50% 819 11.81


TABLO33.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınESAtedavisinegöredağılımı(71merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE33.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoESAtherapyasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom71centers).

n %

HalenESAkullanıyor/UsingESAcurrently 3.735 54.04

DahaönceESAkullanmış,ancakhalenkullanmıyor/HavereceivedESAbefore,butnotusingcurrently 1.846 26.71

2016’dahiçESAkullanmamış/NeverusedESAin2016 1.331 19.25


TABLO34.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındemirtedavisinegöredağılımı(72merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE34.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoirontherapyasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom72centers).

n %


Kullanan/Using 3.608 51.35

Oraldemir/Oraliron 119 3.30

Parenteraldemir/Parenteraliron 3.489 96.70



HemodiyalizHastalarındaMineral-KemikMetabolizmasıMineral-BoneMetabolisminHemodialysisPatients

TABLO35.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumfosfordüzeyinegöredağılımı(72merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE35.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumphosphoruslevelasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom72centers).

n %

<3.5mg/dL 643 9.14

3.5-4.5mg/dL 1.897 26.95

4.51-5.5mg/dL 2.366 33.62

5.51-6.5mg/dL 1.367 19.42

6.51-7.5mg/dL 568 8.07

>7.5mg/dL 197 2.80


TABLO36.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumkalsiyumdüzeyinegöredağılımı(70merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE36.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumcalciumlevelasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom70centers).

n %

<8.4mg/dL 1.192 17.42

8.4-9.5mg/dL 4.126 60.29

9.51-10.2mg/dL 1.215 17.76

>10.2mg/dL 310 4.53



TABLO37.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumPTHdüzeyinegöredağılımı(72merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE37.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumPTHlevelasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom72centers).

n %

<150pg/mL 1.198 17.02

150-300pg/mL 2.053 29.17

301-600pg/mL 2.272 32.28

601-1000pg/mL 1.023 14.54

>1000pg/mL 492 6.99


TABLO38.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındafosforbağlayıcıilaçkullanımı(71merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE38.PhosphatebinderagentusageinprevalentHDpatientsasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom71centers).

n %



Kalsiyumasetat/Calciumacetate 2.801 47.96

Sevelamer/Sevelamer 1.344 23.01

Kalsiyumkarbonat/Calciumcarbonate 732 12.53

Kalsiyumasetat+Sevelamer/Calciumacetate+Sevelamer 529 9.06

Kalsiyumkarbonat+Sevelamer/Cacarbonate+Sevelamer 168 2.88

Alüminyum/Aluminum 96 1.64




TABLO39.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındasekonderhiperparatiroiditedavisindekullanılanilaçlar(72merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE39.DrugsusingsecondaryhyperparathyroidisminprevalentHDpatientsasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom72centers).

n %



OralDvitamini/OralvitaminD 195 4.77

İntravenözDvitamini/IntravenousvitaminD 1.899 46.46

Dvitaminianaloğu/VitaminDanalog 997 24.40

Kalsimimetik/Calcimimetics 358 8.76

Dvitamini+Kalsimimetik/VitaminD+Calcimimetics 286 7.00

Dvit.analoğu+Kalsimimetik/Vit.Danalog+Calcimimetics 352 8.61


TABLO40.2016yılıiçindeparatiroidektomiyapılanprevalanHDhastasayısı(73merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE40.NumberofprevalentHDpatientsperformedparathyroidectomyin2016(accordingtothedataobtainedfrom73centers).

n %

Paratiroidektomiyapılan/Parathyroidectomyperformed 64/7.124 0.90

HemodiyalizHastalarındaViralSerolojiViralSerologyinHemodialysisPatientsTABLO41.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındahepatitserolojisi(72merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE41.HepatitisserologyinprevalentHDpatientsasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom72centers).

n %

HBsAg(+) 272 3.88

Anti-HCV(+) 365 5.20

HBsAg(+),Anti-HCV(+) 21 0.30

HBsAg(-),Anti-HCV(-) 6.357 90.62



TABLO42.2016yılısonuitibarıylakronikHDhastalarındaHIVserolojisi.TABLE42.HIVserologyinchronicHDpatientsasoftheendof2016.

n %

HIV(+) 56/56.687 0.10

HemodiyalizveÖlümlerHemodialysisandDeathsTABLO43.PrevalanHDhastalarından2016yılındaölenlerinyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE43.AgeandgenderdistributionofprevalentHDpatientsdiedin2016.


n % n % n %

0-19 8 0.09 15 0.16 23 0.25

20-44 220 2.41 169 1.86 389 4.27

45-64 1.555 17.07 1.027 11.27 2.582 28.34

65-74 1.584 17.38 1.281 14.06 2.865 31.44

≥75 1.655 18.16 1.598 17.54 3.253 35.70

Toplam/Total 5.022 55.11 4.090 44.89 9.112 100.00

TABLO44.2016yılındaölenprevalanHDhastalarınınölümnedenlerinegöredağılımı(73merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE44.DistributionofprevalentHDpatientsdiedin2016,accordingtothecauseofdeath(accordingtothedataobtainedfrom73centers).

n %

Kardiyovasküler/Cardiovascular 482 51.44

Serebrovasküler/Cerebrovascular 113 12.06

Malignite/Malignancy 95 10.14

Enfeksiyon/Infection 93 9.93

Akciğeryetmezliği/Pulmonaryfailure 36 3.84

Gastrointestinalkanama/Gastrointestinalbleeding 15 1.60

Karaciğeryetmezliği/Hepaticfailure 8 0.85

Diyalizegirmeyireddetme/Refusalofdialysistreatment 4 0.43


Toplam/Total 937 100.00



� Hemodiyaliz,ülkemizdeensıkuygulananRRTyöntemidir.

� Hemodiyalizeyenibaşlayanhastasayısındageçenyılagöreazalmavardır.Prevalanhastasayısındadageçenyılagörehafifbirazalmaolduğudikkatiçekmiştir.

� EvdeHDuygulananhastasayısıhalen364’dürvegeçenyılasayıdagörebirartışdikkatiçekmektedir.

� Sondönemböbrekhastalığıetyolojisindediabetesmellitusensıkrastlanannedendir.Etyolojideyüksekorandagözlenenhipertansiyonunprimermi,yoksatespitedilmemişbaşkabirnedenebağlıolarakgelişenrenalyetersizliğesekondermiolduğutartışmalıdır.

� Hastaların%90’ındanfazlasındahaftada3seansdiyaliztedavisiuygulanmaktadır.Verilergeçenyılayakındır.

� 2016yılındarutinHDtedavisineyenibaşlayanhastalardadamaraulaşımyoluolarak%29.6olgudatünelsiz(geçici),%32.3olgudatünelli(kalıcı)kateterizasyon,%37.6olgudaiseAVfistülkullanılmıştır.HastalarınbüyükkısmındaHDbaşlangıcındanitibarenfistülkullanılmasıolumlubirdurumdur.Ancak,buorangeçenyılagörebelirginşekildedüşmüştür.2016yılısonuitibarıyladüzenliHDhastalarındaensıkkullanılandamaraerişimyoluAVfistüldür(%79.1).Takipteolanhastalardakateter(tünellivetünelsiz)kullanımoranı%19.4’dür.TakiptekihastalardayüksekorandaAVfistülkullanımıülkemizdekiHDtedavisiaçısındanolumluveistenilenbirbulgudur.Ancak,geçenyıllaragörefistülkullanımoranınınazaldığıgörülmektedir.Fistülkullanımınınbirtrendşeklindeazalmayadevametmesiüzerindedurulmasıgerekenbirdurumdur.Bu,damarerişimyoluproblemliolandiyabetikveyaşlıhastalarınartışınabağlıolabilir.Femoralkateterkullanımındaartışdadamarerişimyolusorunununbirbulgusuolabilir.Ancak,budurumundamarerişimyoluoluşturulmasırutinindekalıcıbiryaklaşımdeğişimineyolaçmasınaengelolunmalıdır.

� HemodialysisisthemostcommonlyusedRRTmethodinTurkey.

� NumberofincidentpatientsonHDwasslightly

decreased.Thereisaslightdecreaseinthenumberofprevalentpatientscomparedtothepreviousyear.

� Itshouldbenotedthatthecurrentnumberof

homeHDpatientsis364andanincreaseincomparisontolastyearisnoteworthy.

� Diabetesmellitusisthemostcommonetiology

ofend-stagerenaldisease,followedbyhypertension.However,itisnotclearwhetherthishighrateofhypertensionislinkedtoprimaryhypertensivenephrosclerosisorsecondaryhypertension,duetounderlyingkidneydisease.

� ThenumberofHDsessionperweekisthree

timesformorethan90%ofthepatients.Thisdataissimilartopreviousyear.

� RouteofvascularaccessinHDpatientsnewly

startedroutineHDtreatmentintheyear2016areuntunnelled(temporary)catheterizationby29.6%,tunnelled(permanent)catheterizationby32.3%andAVfistulaby37.6%.AVfistulawasusedinmostofthepatientsfromthebeginningofHD.However,adecreaseinthisratiowasnoted.MainvascularaccessrouteinroutineHDpatientsasoftheendof2016isAVfistulaby79.1%.Catheteruserate(tunnelledoruntunnelled)inpatientsunderfollow-upisfoundas19.4%.HighrateofAVfistulauseinpatientsunderfollow-upisapositiveanddesiredfigurebymeansofhemodialysistreatmentinourcountry.However,itshouldbenotedthatthereisaslowlyprogressingdowntrendinAVfistulause.Thissituationmaybecausedbytheincreaseinthenumberofpatientswithvascularaccessproblemsuchasdiabeticandoldpatients.Theincreaseinfemoralcatheterizationcanbeanotherclueforthissituation.However,thissituationmustnotcausetoapermanentchangeintheusualroutineforvascularaccesscreation.


� Hemodiyalizhastalarındahipertansiyonoranı%40bulunmuştur.Buhastaların1/3’denfazlasındakanbasıncıkontrolaltındadeğildir.

� BeslenmedurumunungöstergelerindenbiriolanserumalbümindüzeyiHDhastalarının%90’ında3.5gr/dL’ninüzerindedir.

� HemodiyalizhastapopülasyonumuzdaaktifESAkullanımoranı%54’dürvegeçenyılabenzerseviyededir.

� DüzenliHDtedavisigörenhastalardafosfatbağlayıcıseçimindekalsiyumasetatilksıradayeralmıştır,bunusevelamertakipetmektedir

� YeniHDhastalarının%66.4’ündediyalizeacilşartlardabaşlanmaktadır.Geçenyılagörebelirginartışdikkatçekmiştirvebuorantakipedilmelidir.Böbrekhastalıklarınınerkenteşhisi,nefroloğaerkenyönlendirme,hastaeğitimigibifaktörlerlebuorandüşürülebilir.

� YeniHDhastalarının%45’indediyalizebaşlamasırasındakreatinindüzeyi6mg/dLveyaüstündedir.BuMDRDformülünegöre50yaşındakibeyazırktanbirerkekiçinyaklaşık11mL/dk/1.73m2,kadıniçinise7mL/dk/1.73m2‘likbirGFHdeğerinetekabületmektedir.

� Hastaların%91.7’sindeKt/Vüredeğeri1.2’ninüstündedir.Genelolarakdiyalizinyeterlidozdayapıldığısöylenebilir.

� Hemodiyalizhastalarındakiensıkrastlananölümnedenikardiyovaskülerhastalıklardır(%51).Budurumrenalvekardiyovaskülerpatolojilerarasındakiilişkininbirsonucuolarakkabuledilebilir.Bunuserebrovaskülerhastalıklar,malignitelerveenfeksiyonlarizlemektedir.

� Registryverilerininyıllariçindekideğişimiincelenirken,trendoluşturandeğişimlerindikkatealınmasıdahadoğruolabilir.Gerçekbirdeğişimleilişkiliolmayanyıllıkoynaklıklar;veritoplamayöntemi,merkezözellikleriveverisetininözelliğigibibirçokfarklınedendenkaynaklanabilir.

� TherateofhypertensionamongHDpatientsisfoundas40%.Bloodpressureisnotundercontrolinmorethan1/3ofthesepatients.

� Serumalbuminlevel,whichisanindicatorof

nutritionalstatus,isover3.5g/dLin90%ofHDpatients.

� TheactiveESAusagerateinourHDpatient

populationis54%andsimilartothedataofpreviousyear.

� Calciumacetateisthemostcommonphosphate

bindingagent,followedbysevelamerinroutineHDpatients.

� In66.4%ofpatients,HDhasbeenstarted

urgently.Thisrateishigherthanpreviousyear.Thisdatamustbefollowed-upcarefully.Earlydiagnosisofrenaldiseases,referringpatientstoanephrologistinanearlyphaseandpatienttrainingmayleadtodecreaseinthisrate.

� Serumcreatininelevelis≥6mg/dLin

approximately45%oftheincidentHDpatients.AccordingtoMDRDformula,thisnumbercorrespondstoapproximately11mL/min/1.73m2GFRfora50yearsoldwhitemaleandto7mL/min/1.73m2forasameagefemale.

� Kt/Vureawasover1.2in%91.7ofthepatients.

DialysisdosewasadequateinthemajorityoftheHDpatients.

� Witharateof51%,cardiovasculardiseasesare

themostcommondeathcausesinHDpatients.Thisfindingmightbeconsideredasaresultofcloserelationshipbetweenrenalandcardiovascularpathologies.Cerebrovasculardiseases,malignanciesandinfectionsarethefollowingcauses.

� Duringtheevaluationofregistrydata,itwould

bemoreappropriatetolookatthetrendsratherthanyearlychanges.Yearlyvolatilityindatathatisnotassociatedwithrealchangescanbecausedbymanydifferentfactorssuchas;datacollectionmethods,factorsrelatedtodatacenterandfactorsrelatedtodataset.

PERİTONDİYALİZİ

PERITONEALDIALYSIS


PeritonDiyaliziİnsidansıIncidenceofPeritonealDialysis

TABLO1.2016yılıiçindeilkRRTolarakperitondiyalizine(PD)başlayaninsidanhastasayısı.TABLE1.Numberofincidentperitonealdialysis(PD)patientsin2016.

n %

SAPD/CAPD 787 77.16

APD/APD 233 22.84


� BaxterveFreseniusMedicalCareverilerinegöre.�AccordingtothedatafromBaxterandFreseniusMedicalCare.

TABLO2.2016yılıiçindeilkRRTolarakPD'ne(SAPD/APD)başlayaninsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE2.AgeandgenderdistributionofincidentPD(CAPD/APD)patientsin2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).


n % n % n %

0-19 6 2.62 2 0.87 8 3.49

20-44 20 8.73 30 13.10 50 21.83

45-64 63 27.51 51 22.27 114 49.78

65-74 28 12.23 17 7.42 45 19.65

≥75 7 3.06 5 2.18 12 5.24

Toplam/Total 124 54.15 105 45.85 229 100.00

*

*


TABLO3.2016yılıiçindeilkRRTolarakPD'nebaşlayaninsidanhastalarınetyolojiknedenleregöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE3.DistributionofincidentPDpatientsaccordingtoESRDetiologyin2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %











Diğer/Other 8 3.50





TABLO4.2016yılıiçindeilkRRTolarakPD'nebaşlayandiyabetiknefropatiliinsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE4.AgeandgenderdistributionofincidentPDpatientswithdiabeticnephropathyin2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).


n % n % n %

0-19 3 4.00 1 1.33 4 5.33

20-44 5 6.67 6 8.00 11 14.67

45-64 21 28.00 17 22.67 38 50.67

65-74 12 16.00 6 8.00 18 24.00

≥75 3 4.00 1 1.33 4 5.33

Toplam/Total 44 58.67 31 41.33 75 100.00


TABLO5.2016yılıiçindePD’nebaşlayaninsidanhastalarınkateteryerleştirmeyönteminegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE5.DistributionofincidentPDpatientsaccordingtocatheterplacementmethodin2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

Açıkcerrahi/Surgical 106 46.29

Laparoskopi/Laparoscopy 49 21.40

Tenckhofftrokar/Tenckhofftrochar 38 16.59

Kılavuztel(Seldinger)/Guidewire(Seldinger) 36 15.72


PeritonDiyaliziPrevalansıPrevalenceofPeritonealDialysis

TABLO6.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınPDtipinegöredağılımı.TABLE6.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoPDtypeasoftheendof2016.

n %

SAPD/CAPD 2.432 69.81

APD/APD 1.076 30.19


� BaxterveFreseniusMedicalCareverilerinegöre.� AccordingtothedatafromBaxterandFreseniusMedicalCare.

NOT:T.C.SağlıkBakanlığıTransplantasyon,DiyalizveİzlemSistemleri(TDİS)verilerinegöre2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastasayısı2.871’dir(SAPD:1.853,APD:674).Bazımerkezlerinve/veyahastalarınTDİS’ekayıtlıolmamaolasılığıvardır.NOTE:AccordingtothedatafromtheTransplantation,DialysisandMonitoringSystemoftheMinistryofHealth,thenumberofprevalentPDpatientsis2.871(CAPD:1.853,APD674)bytheendof2016.Somecentersand/orpatientsmaynotberegisteredinthesystem.

*

*


TABLO7.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE7.AgeandgenderdistributionofprevalentPDpatientsasoftheendof2016.


n % n % n %

0-19 115 4.01 90 3.13 205 7.14

20-44 311 10.83 441 15.36 752 26.19

45-64 661 23.02 676 23.55 1.337 46.57

65-74 219 7.63 201 7.00 420 14.63

≥75 87 3.03 70 2.44 157 5.47

Toplam/Total 1.393 48.52 1.478 51.48 2.871 100.00

TABLO8.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınetyolojiknedenleregöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE8.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoESRDetiologyasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

















TABLO9.2016yılısonuitibarıyladiyabetiknefropatiliprevalanPDhastalarınınyaşvecinsiyetdağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE9.AgeandgenderdistributionofprevalentPDpatientswithdiabeticnephropathyin2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).


n % n % n %

0-19 3 1.50 2 1.00 5 2.50

20-44 12 6.00 8 4.00 20 10.00

45-64 74 37.00 43 21.50 117 58.50

65-74 30 15.00 22 11.00 52 26.00

≥75 2 1.00 4 2.00 6 3.00

Toplam/Total 121 60.50 79 39.50 200 100.00

TABLO10.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınındiyalizsüresinegöredağılımı.TABLE10.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtodialysisdurationasoftheendof2016.

n %

≤5yıl/years 1.968 68.55

6-10yıl/years 676 23.55

11-15yıl/years 190 6.62

16-20yıl/years 32 1.11

>20yıl/years 5 0.17


PeritonDiyaliziHastalarındaDiyalizatDialysateinPeritonealDialysisPatientsTABLO11.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınkullanılandiyalizattürüne(konvansiyonelveyanötralpH’lısolüsyon)göredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE11.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtodialysatetype(conventionalorneutral-pHsolution)asoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

Konvansiyonelsolüsyon/Conventionalsolution 377 41.02

NötralpH’lısolüsyon/Neutral-pHsolution 542 58.98



TABLO12.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınikodekstrinlisolüsyonkullanımınagöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE12.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingicodextrinsolutionusageasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

İkodekstrinkullananlar/Usingicodextrin 498 54.19

İkodekstrinkullanmayanlar/Notusingicodextrin 421 45.81


PeritonDiyaliziHastalarındaDiyalizYeterliliğiDialysisAdequacyinPeritonealDialysisPatients

TABLO13.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınperitonmembrangeçirgenliğinegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE13.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoperitonealmembranepermeabilityasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

Düşük/Low 84 9.14

Düşük-orta/Low-average 346 37.65

Yüksek-orta/High-average 336 36.56

Yüksek/High 153 16.65


TABLO14.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınKt/Vüredeğerinegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE14.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoKt/Vureavaluesasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

<1.7 84 9.14

1.7-2.0 364 39.61

>2.0 471 51.25



PeritonDiyaliziHastalarındaHipertansiyonHypertensioninPeritonealDialysisPatients

TABLO15.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınhipertansiyondurumunagöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE15.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtohypertensionstatusasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

İlaçyok,KB<140/90mmHg/Untreated,BP<140/90mmHg 251 27.31

İlaçvar,KB<140/90mmHg/Treated,BP<140/90mmHg 424 46.14

İlaçyok,KB≥140/90mmHg/Untreated,BP≥140/90mmHg 16 1.74

İlaçvar,KB≥140/90mmHg/Treated,BP≥140/90mmHg 228 24.81


TABLO16.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındaantihipertansifilaçkullanımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE16.AntihypertensivedrugusageinprevalentPDpatientsasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

Kullanmayan/Notusing 267 29.05

1ilaç/1drug 273 29.71

2ilaç/2drugs 228 24.81

>2ilaç/>2drugs 151 16.43



TABLO17.2016sonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınkullanılanantihipertansifilaçtürlerinegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE17.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtotypeofantihypertensivedrugsasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

Diüretik/Diuretic 340 26.98

Kalsiyumkanalblokeri/Calciumchannelblocker 303 24.05

Betabloker/Betablocker 253 20.08

Alfabloker/Alphablocker 136 10.79

ACEinhibitörü/ACEinhibitor 106 8.41

Anjiotensinreseptörblokeri/Angiotensinreceptorblocker 82 6.51



PeritonDiyaliziHastalarındaSerumAlbüminDüzeyiSerumAlbuminLevelinPeritonealDialysisPatients

TABLO18.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumalbümindüzeyinegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE18.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumalbuminlevelasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

<3.5gr/dL 277 30.14

3.5-4.0gr/dL 463 50.38

>4.0gr/dL 179 19.48



PeritonDiyaliziHastalarındaAnemiAnemiainPeritonealDialysisPatients

TABLO19.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınhemoglobindüzeyinegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE19.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtohemoglobinlevelasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

<8.0gr/dL 23 2.50

8.0-9.99gr/dl 154 16.76

10.0-10.99gr/dL 261 28.40

11.0-11.99gr/dL 282 30.69

≥12.0gr/dL 199 21.65


TABLO20.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumferritindüzeyinegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE20.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumferritinlevelasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

<100ng/mL 96 10.45

100-200ng/mL 238 25.90

201-500ng/mL 359 39.06

501-800ng/mL 129 14.04

801-1200ng/mL 54 5.87

>1200ng/mL 43 4.68



TABLO21.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınıntransferrinsatürasyonudeğerinegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE21.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtotransferrinsaturationasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

<%20/<20% 132 14.36

%20-29.9/20-29.9% 373 40.59

%30-49.9/30-49.9% 361 39.28

≥%50/≥50% 53 5.77


TABLO22.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınESAtedavisinegöredağılımı(26merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE22.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoESAtherapyasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom26centers).

n %

HalenESAkullanıyor/UsingESAcurrently 426 48.52

DahaönceESAkullanmış,ancakhalenkullanmıyor/HavereceivedESAbefore,butnotusingcurrently 160 18.22

2016’dahiçESAkullanmamış/NeverusedESAin2016 292 33.26


TABLO23.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınındemirtedavisinegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE23.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoirontherapyasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %


Kullanan/Using 401 43.63


Parenteraldemir/Parenteraliron 71 17.71



PeritonDiyaliziHastalarındaMineral-KemikMetabolizmasıMineral-BoneMetabolisminPeritonealDialysisPatients

TABLO24.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumfosfordüzeyinegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE24.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumphosphoruslevelasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

<3.5mg/dL 75 8.16

3.5-4.5mg/dL 298 32.43

4.51-5.5mg/dL 290 31.55

5.51-6.5mg/dL 177 19.26

6.51-7.5mg/dL 62 6.75

>7.5mg/dL 17 1.85


TABLO25.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumkalsiyumdüzeyinegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE25.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumcalciumlevelasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

<8.4mg/dL 148 16.10

8.4-9.5mg/dL 506 55.06

9.51-10.2mg/dL 214 23.29

>10.2mg/dL 51 5.55



TABLO26.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumPTHdüzeyinegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE26.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumPTHlevelasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

<150pg/mL 98 10.66

150-300pg/mL 213 23.18

301-600pg/mL 354 38.52

601-1000pg/mL 161 17.52

>1000pg/mL 93 10.12


TABLO27.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındafosforbağlayıcıajankullanımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE27.PhosphorusbindingagentusageinprevalentPDpatientsasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %



Kalsiyumasetat/Calciumacetate 323 44.86

Sevelamer/Sevelamer 138 19.17


Alüminyum/Aluminum 7 0.97






TABLO28.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındasekonderhiperparatiroiditedavisindekullanılanilaçlar(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE28.DrugsusingsecondaryhyperparathyroidisminprevalentPDpatientsasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %




İntravenözDvitamini/IntravenousvitaminD 3 0.48


Kalsimimetik/Calcimimetics 40 6.37


Dvit.analoğu+Kalsimimetik/Vit.Danalog+Calcimimetics 18 2.87


TABLO29.2016yılıiçindeparatiroidektomiyapılanprevalanPDhastasayısı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE29.NumberofprevalentPDpatientsperformedparathyroidectomyin2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

Paratiroidektomiyapılan/Parathyroidectomyperformed 12/919 1.31

PeritonDiyaliziHastalarındaViralSerolojiViralSerologyinPeritonealDialysisPatients

TABLO30.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındahepatitserolojisi.TABLE30.HepatitisserologyinprevalentPDpatientsasoftheendof2016.

n %

HBsAg(+) 63 2.19

Anti-HCV(+) 55 1.92


HBsAg(-),Anti-HCV(-) 2.747 95.68



TABLO31.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındaHIVserolojisi.TABLE31.HIVserologyinprevalentPDpatientsasoftheendof2016.

n %

HIV(+) 2 0.07

HIV(-) 2.869 99.93


PeritonDiyaliziHastalarındaKomplikasyonlarComplicationsinPeritonealDialysisPatients

TABLO32.2016yılındaprevalanPDhastalarındaperitonitsıklığı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE32.PeritonitisrateinprevalentPDpatientsin2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

Atak/hasta/yılEpisode/patient/year

Peritonitsıklığı/Peritonitisrate 0.22

TABLO33.2016yılındaprevalanPDhastalarındaperitonitdışındakikomplikasyonlar(toplam919hastadaneldeedilenverileregöre).TABLE33.ComplicationsinprevalentPDpatientsotherthanperitonitisin2016(accordingtothedataobtainedfromtotal919patients).

n %

Obezite(VKİ>30kg/m2)/Obesity(BMI>30kg/m2) 106 11.53

Fıtık/Hernia 61 6.64

Ultrafiltrasyonyetersizliği/Ultrafiltrationfailure 55 5.98

Diyalizyetersizliği/Inadequatedialysis 31 3.37

Diyalizatkaçağı/Dialysateleakage 29 3.16

Drenajbozukluğu/Drainageproblem 29 3.16

Malnütrisyon/Malnutrition 11 1.20


PeritonDiyaliziveTedavidenAyrılmaPeritonealDialysisandDrop-out

TABLO34.2016yılındaprevalanPDhastalarındaHD’etransfernedenlerinindağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE34.DistributionofcausesoftransfertoHDinprevalentPDpatientsin2016(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %

PDilişkilienfeksiyon/PD-relatedinfection 51 42.86

Diyalizve/veyaUFyetersizliği/Dialysisand/orUFfailure 36 30.25

Mekanikkomplikasyonlar/Mechanicalcomplications 16 13.45

Hastatercihi/Patientpreference 6 5.04



PeritonDiyaliziveÖlümlerPeritonealDialysisandDeaths

TABLO35.PrevalanPDhastalarından2016yılındaölenlerinyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE35.AgeandgenderdistributionofprevalentPDpatientsdiedin2016.


n % n % n %

0-19 2 0.92 4 1.83 6 2.75

20-44 8 3.67 12 5.50 20 9.17

45-64 36 16.51 34 15.60 70 32.11

65-74 39 17.89 35 16.06 74 33.95

≥75 25 11.47 23 10.55 48 22.02

Toplam/Total 110 50.46 108 49.54 218 100.00


TABLO36.2016yılındaölenprevalanPDhastalarınınölümnedenlerinegöredağılımı(27merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE36.DistributionofprevalentPDpatientsdiedin2016accordingtothecauseofdeath(accordingtothedataobtainedfrom27centers).

n %










� Peritondiyalizihastasayısında2008yılındakizirvenoktasındansonradevamedenazalma(geçensene3.909)dikkatçekmektedir.Bukonudanetbirtrendoluştuğugözlenmektedir.

� USDRSverisinegöredünyagenelindedediyaliztercihiHDlehinegörülmektedir.Ancak,ülkemizinPDoranıyönündenortalarsıralardanazkullananülkelereyaklaştığıgörülmektedir.

� Peritondiyalizindekiazalmanınbirdençokfaktörebağlıolduğudüşünülmektedir.Yenihastaalımınınciddiolarakartmamasının(önceki995,buyıl1.020)yanısırayüksektedavidenayrılmaoranlarıdaetkiliolmaktadır.Ayrıca,PDhastalarınaHDhastalarınagöredahayüksekorandanakilyapıldığıdikkatiçekmiştir;ancak,bumutlakrakamolarak(185hasta)fazlayüksekdeğildir(%3.3’ekarşı%4.7)

� Hemodiyalizegeçişte,PDilişkilienfeksiyonlarvediyalizveUFyetersizliğienönemlinedenlerolaraköneçıkmaktadır.

� PeritondiyalizindehipoalbüminemilihastaoranıHD’dekindendahayüksektir(PD'de%30.1,HD’de%10.1).

� Peritondiyalizihastalarındaenfeksiyondışısorunlarınbaşındaobezitevefıtıkgelmektedir.

� PeritondiyalizihastapopülasyonumuzdaESAkullanımoranı%43.5’dir.HD(%54.0)ilekarşılaştırıldığındaESAkullanımıdahaazdır.

� DüzenliPDtedavisigörenhastalardafosfatbağlayıcıseçimindekalsiyumasetatensıkkullanılanpreparattır.PDhastalarınınçoğundaDvitaminioralyoldankullanılmaktadır.

� Peritondiyalizihastalarındaenönemliölümnedenikardiyovaskülerhastalıklarolup,bunuserebrovaskülerhastalıklarveenfeksiyonlarizlemektedir.

� TotalnumberofPDpatientsisdecreasedcomparedtothelastyear(3.909).Followingthepeakthatoccurredintheyear2008,thereiscleardowntrend.

� AccordingtoUSRDSdata,HDisthemore

commondialysistypeworldwide.However,ourcountryismovingtolowPDusingpartfromthemiddleregion.

� TheetiologyofdecreasingPDrateseemstobe

multifactorial.Thereisnoanysignificantincreaseinnewrecruitedpatients(lastyearitwas995,thisyear1.020),moreoverdrop-outrateishigh.Additionally,higherrateofTxisnotedamongPDpatientscomparedtoHDpatients(4.7%vs3.3%respectively);however,theabsolutenumber(185)ofthosepatientsisrelativelylow.

� PD-relatedinfectionsseemstobethemost

importantfactorforswitchingtoHD,thisisfollowedbydialysisand/orUFfailure.

� Therateofpatientswithhypoalbuminemiais

higherinPDcomparedtoHDpatients(PD:30.1%,HD:10.1%).

� Themostcommonnon-infectiouscomplications

inPDpatientsareobesityandhernia.� TherateofESAusageinourPDpatientsis

43.5%andthisratioislowerthanthatofHDpatients(54.0%).

� Calciumacetateisthemostcommon

phosphatebindingagentinroutinePDpatients.VitaminDisusedorallyinmostofthePDpatients.

� Cardiovasculardiseasesarethemostcommon

deathcausesamongPDpatientsandfollowedbycerebrovasculardiseasesandinfections.

BÖBREKTRANSPLANTASYONU

KIDNEYTRANSPLANTATION


TransplantasyonİnsidansıIncidenceofTransplantation

TABLO1.2016yılıiçindeilkRRTolarakböbrektransplantasyonu(BTx)yapılanhastaların(pre-emptif)donörkaynağınagöredağılımı.TABLE1.Distributionofincidentkidneytransplantation(KTx)patients(pre-emptive)accordingtodonorsourcein2016.

n %

CanlıvericidenBTx/KTxfromlivingdonor 1.169 98.90

KadavravericidenBTx/KTxfromdeceaseddonor 13 1.10


TABLO2.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalarındonörkaynağınagöredağılımı.TABLE2.DistributionofKTxpatientsaccordingtodonorsourcein2016.

n %




TABLO3.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE3.AgeandgenderdistributionofKTxpatientsin2016.


n % n % n %

0-19 192 5.62 146 4.27 338 9.89

20-44 1.022 29.92 575 16.83 1.597 46.75

45-64 859 25.15 500 14.84 1.359 39.78

65-74 74 2.17 45 1.32 119 3.49

≥75 2 0.06 1 0.03 3 0.09

Toplam/Total 2.149 62.91 1.267 37.09 3.416 100.00


TABLO4.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalarınyaşvedonörkaynağınagöredağılımı.TABLE4.DistributionofKTxpatientsaccordingtoageanddonorsourcein2016.

Yaş/AgeCanlı/Living Kadavra/Deceased Toplam/Total

n % n % n %

0-19 256 7.49 82 2.40 338 9.89

20-44 1.317 38.55 280 8.20 1.597 46.75

45-64 962 28.16 397 11.62 1.359 39.78

65-74 99 2.90 20 0.59 119 3.49

≥75 3 0.09 0 0.00 3 0.09

Toplam/Total 2.637 77.20 779 22.80 3.416 100.00

TABLO5.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalarınetyolojiknedenleregöredağılımı(23merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE5.DistributionofKTxpatientsaccordingtoESRDetiologyin2016(accordingtothedataobtainedfrom23centers).

n %














*Hipertansiyonunprimerdeğil,kronikböbrekyetmezliğinebağlıoluşansekonderhipertansiyonolduğunadairşüphelervardır.

*Therearesuspectsthathypertensionmentionedhereisnotprimarybutsecondarywhichhasoccurredduetochronicrenalfailure.


TABLO6.2016yılındaBTxyapılanhastalarınTxöncesiRRT'negöredağılımı.TABLE6.DistributionofnewKTxpatientsaccordingtopreTxRRTin2016.

Canlı/Living Kadavra/Deceased Toplam/Total

n % n % n %

Hemodiyaliz/Hemodialysis 1.333 39.02 668 19.55 2.001 58.57

Peritondiyalizi/Peritonealdialysis 92 2.69 93 2.72 185 5.42

Transplantasyon/Transplantation 43 1.26 5 0.15 48 1.41

Pre-emptifTx/Pre-emptiveTx 1.169 34.22 13 0.38 1.182 34.60

Toplam/Total 2.637 77.20 779 22.80 3.416 100.00

TABLO7.2016yılıiçindecanlıvericidenyapılanBTx’lerinvericileregöredağılımı.TABLE7.DistributionKTxfromlivingdonorsaccordingtodonorsin2016.

n %

1.derecedenakraba/First-degreerelated 547 20.74

2.derecedenakraba/Second-degreerelated 296 11.23

3.derecedenakraba/Third-degreerelated 53 2.01

4.derecedenakraba/Fourth-degreerelated 34 1.29

Eş/Spouse 594 22.53

Akrabadışı/Unrelated 990 37.54

Çapraznakil/Pairedkidneyexchange 123 4.66


TABLO8.2016yılıiçindecanlıvericidenBTxyapılanhastalardadokuuyumu.TABLE8.HLAmatchinginKTxpatientsfromlivingdonorin2016.

n %

HLAuyumuolmayan(6MM)BTx/KTxwithnoHLAmatching 447 16.95

1HLAantijenuyumuileBTx/KTxwith1HLAantigenmatching 444 16.84

2-5HLAantijenuyumuileBTx/KTxwith2-5HLAantigenmatching 1.598 60.60




TABLO9.2016yılıiçindekadavravericidenBTxyapılanhastalardadokuuyumu.TABLE9.HLAmatchinginKTxpatientsfromdeceaseddonorin2016.

n %



2-5HLAantijenuyumuileBTx/KTxwith2-5HLAantigenmatching 538 69.06



TABLO10.2016yılıiçindedesensitizasyonprotokolüuygulanarakBTxyapılanhastasayısı(23merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE10.NumberofKTxpatientsapplyingdesensitizationprotocolin2016(accordingtothedataobtainedfrom23centers).

n %

Desensitizasyonuygulanan/Desensitizationapplied 36/1.138 3.16

TransplantasyonHastalarındaHepatitHepatitisinTransplantationPatients

TABLO11.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalarınhepatitserolojisinegöredağılımı.TABLE11.DistributionofKTxpatientsaccordingtohepatitisserologyin2016.

n %

HBsAg(+) 45 1.32

Anti-HCV(+) 12 0.35


HBsAg(-),Anti-HCV(-) 3.358 98.30



TransplantasyonHastalarındaGreftFonksiyonuGraftFunctioninTransplantationPatients

TABLO12.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalardagecikmişgreftfonksiyonu(BTxsonrasıdiyalizgereksinimi).TABLE12.Delayedgraftfunction(post-KTxdialysisneed)inKTxpatientstransplantedin2016.

n %

CanlıvericidenBTx/KTxfromlivingdonor 91/2.637 3.45

KadavravericidenBTx/KTxfromcadavericdonor 124/779 15.92

Toplam/Total 215/3.416 6.29

TABLO13.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalardailk6aydaakutrejeksiyongörülmeoranı(23merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE13.Rateofacuterejectioninfirst6monthsinKTxpatientstransplantedin2016(accordingtothedataobtainedfrom23centers).

n %

CanlıvericidenBTx/KTxfromlivingdonor 33/881 8.63



TransplantasyonHastalarındaPrognozPrognosisinTransplantationPatients

TABLO14.2016yılıiçindeBTxyapılantümhastalarda2016yılısonuitibarıylasondurumagöredağılım.TABLE14.DistributionofallKTxpatientstransplantedin2016accordingtofinalsituationasoftheendof2016.

n %

Fonksiyonelgreftleizlenen/Followedwithfunctioninggraft 3.089 90.43

Diyalizedönen/Returnedtodialysis 215 6.29

Ölen/Died 112 3.28



TABLO15.2016yılıiçindecanlıvericidenBTxyapılanhastalarda2016yılısonuitibarıylasondurumagöredağılım.TABLE15.DistributionofKTxpatientsfromlivingdonorin2016accordingtofinalsituationasoftheendof2016.

n %

Fonksiyonelgreftleizlenen/Followedwithfunctioninggraft 2.499 94.77


Ölen/Died 47 1.78


TABLO16.2016yılıiçindekadavravericidenBTxyapılanhastalarda2016yılısonuitibarıylasondurumagöredağılım.TABLE16.DistributionofKTxpatientsfromdeceaseddonorin2016accordingtofinalsituationasoftheendof2016.

n %

Fonksiyonelgreftleizlenen/Followedwithfunctioninggraft 590 75.74


Ölen/Died 65 8.34


TransplantasyonHastalarındaÖlümlerDeathsinTransplantationPatients

TABLO17.2016yılındaBTxyapılanhastalardan2016yılındaölenlerindonörkaynağınagöredağılımı.TABLE17.DistributionofnewKTxpatientsdiedin2016accordingtodonortype.

n ÖlümOranı(%)DeathRate(%)

CanlıvericidenBTx/KTxfromlivingdonor 47/2.637 1.78




TABLO18.2016yılındaBTxyapılanhastalardan2016yılındaölenlerinyaşvecinsiyetegöredağılımı.TABLE18.DistributionofnewKTxpatientsdiedin2016accordingtoageandgender.


n % n % n %

0-19 2 1.79 3 2.68 5 4.46

20-44 15 13.39 9 8.04 24 21.43

45-64 36 32.14 37 33.04 73 65.18

65-74 6 5.36 4 3.57 10 8.93

≥75 0 0.00 0 0.00 0 0.00

Toplam/Total 59 52.68 53 47.32 112 100.00

TABLO19.2016yılındaölenBTx’lihastalarınölümnedenlerinegöredağılımı(23merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE19.DistributionofKTxpatientsdiedin2016accordingtocauseofdeath(accordingtothedataobtainedfrom23centers).

n %





Akciğeryetmezliği/Pulmonaryfailure 1 1.39





TransplantasyonPrevalansıPrevalenceofTransplantation

TABLO20.2016yılısonuitibarıylafonksiyoneLgreftleizlenmekteolanBTxhastalarındonörkaynağınagöredağılımı(23merkezdeneldeedilenverileregöre).TABLE20.DistributionofKTxpatientswithfunctioninggraftaccordingtodonorsourceasoftheendof2016(accordingtothedataobtainedfrom23centers).

n %


KadavravericidenBTx/KTxfromdeceaseddonor 1.343 30.00




� Değerlendirme,insidanolgulariçinSağlıkBakanlığıtarafındansağlananverileregöreyapılmıştır.

� 2016yılındatoplam3416nakilyapılmıştır.Toplamnakilsayısındageçenyılagöre%6.6civarındabirartışdikkatiçekmektedir.Son4yıllıkbirplatodönemindensonraikiyıldırdikkatçekenbuartışındevamedipetmeyeceğigözlenmelidir.

� Kadavravericidennakiloranı%22.8’dir.Biröncekiyılbuoran%20.9idi.Kadaveriknakiloranındahalenmaalesefbelirginbirartışolmadığıgörülmektedir.

� Geçenyıl%31.6olanpre-emptifnakiloranıbuyıldahadaartarak%34.6’yaçıkmıştır.Buyüksekorandikkatçekicidir.Buyüksekorannaklindoğruzamandayapılıpyapılmadığıkonusundabazıendişelereyolaçmaktadır.

� 2016yılındacanlıdanyapılanBTx’lerin%37.5’iakrabadışıvericilerdenyapılmışolup,buoldukçayüksekbirorandır.Çapraznakilise%4.7oranındayapılmıştır.

� Birinciyılözelliklekadaverikvericilinakillerdeyüksekölümvegraftkaybıoranıönemlibirsorunolarakgörülmektedirveyakındanizlenmelidir.

� Enfeksiyonlarınenönemliölümnedeniolduğusaptanmıştır.

� 2016yılındayapılanböbrekTxsayısı,artışarağmenihtiyacınaltındadır.Enönemlipotansiyelkaynakolankadavravericilerdeistenilenartışınolmamasıvedüşükoranlarındevamlılıkgöstermesidüşündürücüdür.

� Etkinlik-maliyetaçısındanenuyguntedaviolanböbrektransplantasyonununarttırılmasıhastalarımızınsağlığıveülkeekonomisiaçısındançokönemlidir.

� Kadaveriknakiloranınınartmasıiçinmakrodüzeyde(SağlıkBakanlığı,SosyalGüvenlikKurumuvedevletindiğerilgilikurumlarında)uygulamayıözendiricidüzenlemeleryapılmasıgereklidir.

� ThisreportiscompiledthroughthedataprovidedbytheMinistryofHealthforincidentpatients.

� NumberofkidneyTxperformedin2016is

3416.Anincreaseof6.6%intotalTxnumberisstriking.Followingaconsolidationphaseof4years,anincreaseinthelast2yearswasobservedandthisdatashouldbetrackedcarefullytoconfirmatrend.

� Therateofdeceaseddonationis22.8%,

previousyearthisratewas20.9%.Unfortunately,thereisnoanysignificantincreaseincadaverictransplantationrate.

� Therateofpre-emptivetransplantationiseven

higherthisyearcomparedtothatofthelastyear(31.6%vs.34.6%).Thosehighnumbersraisessomeconcernsaboutthecorrecttimingoftransplantation.

� Livingtransplantationfromunrelateddonors

wasperformedinahighnumberofpatients(37.5%).Pairedkidneyexchangewasdone4.7%.

� Highdeathrateandgraftlossattheendofthe

firstyear,especiallyincadavericTxisanimportantproblemandmustbecarefullyobserved.

� Itisfoundthatthemostcommoncausesof

deathareinfections.� KidneyTxratein2016isstilllowerthan

needed.Thenumberofdeceaseddonation,whichisthemostimportantsource,isstilllowandshowaconsolidationthisisanimportantproblem.

� KidneyTx,isthebestRRTmethodwithregard

tothecost-effectiveness,itisveryimportantforwell-beingofourpatientsandtheeconomyofourcountry.

� Macroscale(involvingMinistryofHealth,

SocialSecurityAgencyandotherrelatedgovernmentdepartments)planningisimportanttoincreasecadavericTxrate.


� Kadavravericiyitespiteden,uyguntakibiniyapanmerkezevesağlıkekibineperformanskatkısısağlanabilir.

� Ayrıca,kadavravericilerininyakınlarınadevlettarafındançeşitliavantajlarsunulabilir.

� Healthstaffwhodiagnosebraindeathandmaketheappropriatemanagementcouldberewarded.

� Inaddition,governmentmayprovidesome

advantagestotherelativesofdeceaseddonors.

PEDİATRİKHEMODİYALİZ

PEDIATRICHEMODIALYSIS


AkutHemodiyalizAcuteHemodialysis

15merkezdeneldeedilenverileregöre,2016yılında177çocukhastayaakuthemodiyaliz(HD)uygulanmıştır.In2016acutehemodialysis(HD)wasperformedin177pediatricpatients,accordingtothedatafromresponding15centers.TABLO1.2016yılıiçindeakutHDuygulananhastalarınkateteryerleştirmeyerinegöredağılımı.TABLE1.DistributionofpatientsperformedacuteHDin2016,accordingtotheplaceofthecatheter.

n %

İnternaljugulerven/Internaljugularvein 81 45.76

Femoralven/Femoralvein 61 34.46




KronikHemodiyalizİnsidansıIncidenceofChronicHemodialysis

TABLO2.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayaninsidanhastalarınHDtipinegöredağılımı.TABLE2.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtoHDtypein2016.

n %

MerkezdestandartHD/StandardHDincenter 34 100.00





TABLO3.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayaninsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE3.AgeandgenderdistributionofincidentHDpatientsin2016.

Yaş/AgeErkek/Boy Kız/Girl Toplam/Total

n % n % n %

0-2 3 8.82 0 0.00 3 8.82

>2-6 4 11.76 1 2.94 5 14.71

>6-10 1 2.94 5 14.71 6 17.65

>10-15 6 17.65 5 14.71 11 32.35

>15-18 5 14.71 3 8.82 8 23.53

>18 1 2.94 0 0.00 1 2.94

Toplam/Total 20 58.82 14 41.18 34 100.00

TABLO4.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD'ebaşlayaninsidanhastalarınetyolojiyegöredağılımı.TABLE4.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtoESRDetiologyin2016.

n %

Primerglomerülonefrit/Primaryglomerulonephritis 7 20.59

VURvetekrarlayanİYE/VURandrecurrentUTI 5 14.71

Nörojenik/non-nörojenikmesane/Neurogenic/non-neurogenicbladder 4 11.77

Doğumsalürolojikanomaliler(VURdışı)/Congenitalurologicanomalies(excludingVUR) 3 8.82

Kistikböbrekhastalığı/Cystickidneydisease 2 5.88

Renalhipoplazi-displazi/Renalhypoplasia-dysplasia 2 5.88

Taşhastalığı/Nephrolithiasis 1 2.94





TABLO5.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalarındiyalizebaşlangıçdurumlarınagöredağılımı.TABLE5.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtotheinitialapproachofRRTin2016.

n %

Acil/Urgent 23 52.27

Programlı/Scheduled 21 47.73


TABLO6.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalardandiyalizeacilolarakbaşlananhastalarınbaşlangıçendikasyonlarınagöredağılımı.TABLE6.DistributionofincidentHDpatientswhohaveurgentlystarteddialysis,accordingtodialysisindicationsin2016.

n %

Hipervolemi/Hypervolemia 12 26.67

Hiperkalemi/Hyperkalemia 10 22.22

Üremiyebağlıkanamadiyatezi/Hemorrhagicdiathesis 9 20.00

Kontrolsüzasidoz/Uncontrolledacidosis 6 13.33

Üremikensefalopati/Uremicencephalopathy 3 6.67

İnatçıbulantı-kusma/Persistentnausea-vomiting 1 2.22

Üremikperikardit/Uremicpericarditis 1 2.22

Diğer/Other 3 6.67


HemodiyalizPrevalansıPrevalenceofHemodialysis

TABLO7.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınHDtipinegöredağılımı.TABLE7.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoHDtypeasoftheendof2016.

n %

MerkezdestandartHD/StandardHDincenter 75 91.46





TABLO8.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE8.AgeandgenderdistributionofprevalentHDpatientsasoftheendof2016.


n % n % n %

0-2 2 2.44 0 0.00 2 2.44

>2-6 4 4.88 4 4.88 8 9.76

>6-10 3 3.66 7 8.54 10 12.20

>10-15 11 13.41 22 26.83 33 40.24

>15-18 15 18.29 14 17.07 29 35.36

>18 0 0.00 0 0.00 0 0.00

Toplam/Total 35 42.68 47 57.32 82 100.00

TABLO9.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınetyolojiknedenleregöredağılımı.TABLE9.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoESRDetiologyasoftheendof2016.

n %







Sekonderglomerülonefrit/Secondaryglomerulonephritis 2 2.44






TABLO10.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındiyalizsüresinegöredağılımı.TABLE10.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtodialysisdurationasoftheendof2016.

n %

≤6ay/months 15 18.29

>6-12ay/months 10 12.20

>12-24ay/months 17 20.73

>24-60ay/months 25 30.49

>60ay/months 15 18.29


HemodiyalizHastalarındaDamarErişimYoluVascularAccessinHemodialysisPatients

TABLO11.2016yılıiçindeilkRRTolarakHD’ebaşlayaninsidanhastalarınHDbaşlangıcındakidamarerişimyolunagöredağılımı.TABLE11.DistributionofincidentHDpatientsaccordingtothetypeofvascularaccessin2016.

n %

AVfistül/AVfistula 3 9.09

Kalıcı(tünelli)kateter/Permanent(tunnelled)catheter 10 30.30

Geçici(tünelsiz)kateter/Temporary(untunnelled)catheter 20 60.61


TABLO12.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınhalenkullanılmaktaolandamarerişimyolunagöredağılımı.TABLE12.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtovascularaccessstillbeingusedasoftheendof2016.

n %

AVfistül/AVfistula 29 36.25


Kalıcı(tünelli)kateter/Permanent(tunnelled)catheter 38 47.50

Geçici(tünelsiz)kateter/Temporary(untunnelled)catheter 13 16.25



TABLO13.2016yılıiçindegeçici(tünelsiz)kateteryerleştirilentümHDhastalarının(insidanveprevalan)kateteryerleştirmeyerinegöredağılımı.TABLE13.DistributionofallHDpatients(incidentandprevalent)whoinsertedtemporary(untunnelled)catheteraccordingtotheplaceofthecatheterin2016.

n %

İnternaljugulerven/Internaljugularvein 41 65.08

Femoralven/Femoralvein 10 15.87




HemodiyalizHastalarındaDiyalizReçetesiDialysisPrescriptionsinHemodialysisPatients

TABLO14.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınhemodiyalizegirişsıklığınagöredağılımı.TABLE14.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoHDfrequencyasoftheendof2016.

n %

Haftada1kez/Onceweekly 1 1.28

Haftada2kez/Twiceweekly 2 2.56

Haftada3kez/3timesweekly 70 89.75

>Haftada3kez/>3timesweekly 5 6.41


TABLO15.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınkullanılandiyalizertipinegöredağılımı.TABLE15.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtothedialysertypeasoftheendof2016.

n %

Düşükakışlı/Low-flux 17 20.73

Yüksekakışlı/High-flux 65 79.27



HemodiyalizHastalarındaAntihipertansifİlaçKullanımıAntihypertensiveDrugUsageinHemodialysisPatients

TABLO16.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındaantihipertansifilaçkullanımı.TABLE16.AntihypertensivedrugusageinprevalentHDpatientsasoftheendof2016.

n %


1ilaç/1drug 21 26.25



>3ilaç/>3drugs 7 8.75


HemodiyalizHastalarındaSerumAlbüminDüzeyiSerumAlbuminLevelinHemodialysisPatients

TABLO17.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumalbümindüzeyinegöredağılımı.TABLE17.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumalbuminlevelasoftheendof2016.

n %

<3.5gr/dL 18 21.95

3.5-4.0gr/dL 44 53.66

>4.0gr/dL 20 24.39



HemodiyalizHastalarındaBüyümeGeriliğiGrowthRetardationinHemodialysisPatients

TABLO18.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındabüyümegeriliği.TABLE18.GrowthretardationinprevalentHDpatientsasoftheendof2016.

n %

Büyümegeriliğivar/Growthretardationpresent 62 75.61

Büyümegeriliğiyok/Growthretardationabsent 20 24.39


HemodiyalizHastalarındaAnemiAnemiainHemodialysisPatients

TABLO19.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınhemoglobindüzeyinegöredağılımı.TABLE19.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtohemoglobinlevelasoftheendof2016.

n %

<8.0gr/dL 18 21.95

8.0-10.0gr/dL 29 35.37

10.1-12.0gr/dL 30 36.58

>12.0gr/dL 5 6.10


TABLO20.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınESAtedavisinegöredağılımı.TABLE20.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoESAtherapyasoftheendof2016.

n %






TABLO21.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınındemirtedavisinegöredağılımı.TABLE21.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoirontherapyasoftheendof2016.

n %






HemodiyalizHastalarındaMineral-KemikMetabolizmasıMineral-BoneMetabolisminHemodialysisPatients

TABLO22.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınserumfosfordüzeyinegöredağılımı.TABLE22.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtoserumphosphoruslevelasoftheendof2016.

n %

<3.5mg/dL 5 6.10

3.5-5.5mg/dL 40 48.78

5.51-7.5mg/dL 27 32.93

7.51-9.0mg/dL 10 12.19

>9.0mg/dL 0 0.00


TABLO23.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarınınkalsiyumxfosfordeğerinegöredağılımı.TABLE23.DistributionofprevalentHDpatientsaccordingtocalciumxphosphorusproductasoftheendof2016.

n %

<55mg2/dL2 37 45.12

55-70mg2/dL2 38 46.34

>70mg2/dL2 7 8.54



TABLO24.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındafosforbağlayıcıilaçkullanımı.TABLE24.PhosphorusbindingagentusageinprevalentHDpatientsasoftheendof2016.

n %








Diğer/Other 1 1.32


TABLO25.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındasekonderhiperparatiroiditedavisindekullanılanilaçlar.TABLE25.DrugsusingsecondaryhyperparathyroidisminprevalentHDpatientsasoftheendof2016.

n %








TABLO26.2016yılıiçindeparatiroidektomiyapılanprevalanHDhastasayısı.TABLE26.NumberofprevalentHDpatientsperformedparathyroidectomyin2016.

n %



HemodiyalizHastalarındaHepatitSerolojisiHepatitisSerologyinHemodialysisPatients

TABLO27.2016yılısonuitibarıylaprevalanHDhastalarındahepatitserolojisi.TABLE27.HepatitisserologyinprevalentHDpatientsasoftheendof2016.

n %

HBsAg(+) 4 4.88

Anti-HCV(+) 2 2.44


HBsAg(-),Anti-HCV(-) 76 92.68




� 15merkezdeneldeedilenverileregöre2016yılında177çocuğaakutHDuygulanmıştır.

� Çocukhastaların%52.3’üdiyalizeacilkoşullardabaşlamaktadır.Buorandageçmişyıllaragörebirartışgözlenmektedir.

� ÇocukhastalardaSDBHetyolojisindeensıkgörülennedenlerprimerglomerülonefrit,VURvetekrarlayanidraryoluenfeksiyonlarıvenörojenikmesanedir.

� KronikHDuygulanançocukhastalardadamarerişimyoluolarakyüksekorandakateter(tünellivetünelsiz)kullanımıistenmeyenbirdurumdur(%63.7).Kateterkullanımoranındageçenyılagöreartışgözlenmektedir.

� Hastaların%90’ındanfazlasınahaftadaenazüçseansdiyaliztedavisiuygulanmaktadır.Verilergeçenyılabenzerdir.

� KronikHDuygulanançocukhastalarınyaklaşık%22’sindeserumalbümindüzeyi3.5gr/dL’ninaltındadır.Beslenmedurumundageçenyılagörebiriyileşmegözlenmemektedir.

� ÇocukHDhastalarının%75.6’sındabüyümegeriliğimevcuttur.Buoran,geçenyılagörebelirginolarakdahayüksektir.

� KronikHDuygulanançocukhastaların%72.5’iantihipertansifilaçkullanmaktadır.İlaçkullanımoranıöncekiyıllardakinebenzerdir.

� ÇocukHDhastalarının%57’sindehemoglobindüzeyi10gr/dL’ninaltındadır.ÇocukhastalardaESAkullanımoranı(%84)erişkinleregöreyüksektir.

� ÇocukHDhastalarının%45’indeserumfosfordüzeyi5.5mg/dL’ninüzerindedir.Fosforkontrolündegeçenyılagörebiriyileşmegözlenmektedir.

� ÇocukHDhastalarının%92.7’sifosforbağlayıcıajankullanmaktadır.Kalsiyumasetatençoktercihedilenfosforbağlayıcıdır.

� ÇocukHDhastalarının%89’uPTHbaskılayıcıajankullanmaktadır.OralDvitaminiençoktercihedilenajandır(%55).

� AcuteHDwasappliedto177childaccordingtothedataobtainedfrom15centersin2016.

� In52.3%ofpediatricpatients,dialysishasbeen

startedurgently.Thereisanincreaseinthisratecomparedtopreviousyears.

� Primaryglomerulonephritis,VURandrecurrent

urinarytractinfections,andneurogenicbladderarethemostcommonseenetiologiesofESRDinpediatricpatients.

� Highrateofcatheter(tunnelledand

untunnelled)useasvascularaccessinpediatricpatientsunderchronicHDisanundesiredcondition(63.7%).Therateofcatheterusagehasincreasedcomparedtothelastyear.

� Morethan90%ofthepatientsaretreatedat

leastthreeHDsessionsperweek.Thisdataissimilartopreviousyear.

� Serumalbuminlevelislowerthan3.5g/dLin

22%ofpediatricHDpatients.Thereisnoimprovementinnutritionalstatuscomparedtothepreviousyear.

� Growthretardationispresent75.6%of

pediatricHDpatients.Thisrateismarkedlyhigherthanpreviousyear.

� The72.5%ofpediatricHDpatientsareusing

antihypertensivedrugs.Therateofdrugusageissimilartopreviousyears.

� Hemoglobinlevelislowerthan10g/dLin57%

ofpediatricHDpatients.TherateofESAusageinpediatricpatients(84%)ismorethanadultpatients.

� Serumphosphoruslevelisover5.5mg/dLin

45%ofpediatricHDpatients.Thereisanimprovementinphosphoruscontrolcomparedtothepreviousyear.

� The92.7%ofpediatricHDpatientsareusing

phosphorusbindingagents.Calciumacetateisthemostpreferredphosphorusbinder.

� The89%ofpediatricHDpatientshavereceivedPTHsuppressiveagents.OralvitaminDisthemostpreferredagent(55%).

PEDİATRİKPERİTONDİYALİZİ

PEDIATRICPERITONEALDIALYSIS


AkutPeritonDiyaliziAcutePeritonealDialysis

20merkezdeneldeedilenverileregöre,2016yılında152çocukhastayaakutperitondiyalizi(PD)uygulanmıştır.In2016acuteperitonealdialysis(PD)wasperformedin152pediatricpatients,accordingtothedatafrom20centers.

KronikPeritonDiyaliziİnsidansıIncidenceofChronicPeritonealDialysis

TABLO1.2016yılıiçindeilkRRTolarakPD'nebaşlayaninsidanhastalarınPDtipinegöredağılımı.TABLE1.DistributionofincidentPDpatientsaccordingtoPDtypein2016.

n %

SAPD/CAPD 45 44.55

APD/APD 56 55.45


TABLO2.2016yılıiçindeilkRRTolarakPD'ne(SAPD/APD)başlayaninsidanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE2.AgeandgenderdistributionofincidentPD(CAPD/APD)patientsin2016.


n % n % n %

0-2 18 17.82 11 10.89 29 28.71

>2-6 8 7.92 6 5.94 14 13.86

>6-10 14 13.86 11 10.89 25 24.75

>10-15 12 11.88 13 12.87 25 24.75

>15-18 6 5.94 2 1.98 8 7.92

>18 0 0.00 0 0.00 0 0.00

Toplam/Total 58 57.43 43 42.57 101 100.00


TABLO3.2016yılıiçindeilkRRTolarakPD'nebaşlayaninsidanhastalarınetyolojiknedenleregöredağılımı.TABLE3.DistributionofincidentPDpatientsaccordingtoESRDetiologyin2016.

n %












TABLO4.2016yılıiçindePD’nebaşlayaninsidanhastalarınkateteryerleştirmeyönteminegöredağılımı.TABLE4.DistributionofincidentPDpatientsaccordingtocatheterplacementmethodin2016.

n %

Açıkcerrahi/Surgical 69 68.32

Laparoskopi/Laparoscopy 19 18.81

Tenckhofftrokar/Tenckhofftrochar 13 12.87



PeritonDiyaliziPrevalansıPrevalenceofPeritonealDialysis

TABLO5.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınPDtipinegöredağılımı.TABLE5.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoPDtypeasoftheendof2016.

n %

SAPD/CAPD 92 38.98

APD/APD 144 61.02


TABLO6.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınyaşvecinsiyetegöredağılımı.TABLE6.AgeandgenderdistributionofprevalentPDpatientsasoftheendof2016.


n % n % n %

0-2 17 7.20 11 4.66 28 11.86

>2-6 23 9.75 11 4.66 34 14.41

>6-10 26 11.02 25 10.59 51 21.61

>10-15 43 18.22 29 12.29 72 30.51

>15-18 26 11.02 17 7.20 43 18.22

>18 4 1.69 4 1.69 8 3.39

Toplam/Total 139 58.90 97 41.10 236 100.00

TABLO7.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınındiyalizsüresinegöredağılımı.TABLE7.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtodialysisdurationasoftheendof2016.

n %

≤6ay/months 39 16.52

>6-12ay/months 44 18.64

>12-24ay/months 34 14.41

>24-60ay/months 90 38.14

>60ay/months 29 12.29



TABLO8.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınetyolojiknedenleregöredağılımı.TABLE8.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoESRDetiologyasoftheendof2016.

n %












PeritonDiyaliziHastalarındaDiyalizatDialysateinPeritonealDialysisPatients

TABLO9.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınkullanılandiyalizattürüne(konvansiyonelveyanötralpH’lısolüsyon)göredağılımı.TABLE9.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtodialysatetype(conventionalorneutral-pHsolution)asoftheendof2016.

n %

Konvansiyonelsolüsyon/Conventionalsolution 61 25.85

NötralpH’lısolüsyon/Neutral-pHsolution 175 74.15



TABLO10.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınikodekstrinlisolüsyonkullanımınagöredağılımı.TABLE10.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingicodextrinsolutionusageasoftheendof2016.

n %

İkodekstrinkullananlar/Usingicodextrin 74 31.36

İkodekstrinkullanmayanlar/Notusingicodextrin 162 68.64


PeritonDiyaliziHastalarındaAntihipertansifİlaçKullanımıAntihypertensiveDrugUsageinPeritonealDialysisPatientsTABLO11.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındaantihipertansifilaçkullanımı.TABLE11.AntihypertensivedrugusageinprevalentPDpatientsasoftheendof2016.

n %


1ilaç/1drug 78 33.62



>3ilaç/>3drugs 13 5.60


PeritonDiyaliziHastalarındaBüyümeGeriliğiGrowthRetardationinPeritonealDialysisPatientsTABLO12.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındabüyümegeriliği.TABLE12.GrowthretardationinprevalentPDpatientsasoftheendof2016.

n %

Büyümegeriliğivar/Growthretardationpresent 174 73.73

Büyümegeriliğiyok/Growthretardationabsent 62 26.27



PeritonDiyaliziHastalarındaSerumAlbüminDüzeyiSerumAlbuminLevelinPeritonealDialysisPatients

TABLO13.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumalbümindüzeyinegöredağılımı.TABLE13.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumalbuminlevelasoftheendof2016.

n %

<3.5gr/dL 101 43.16

3.5-4.0gr/dL 95 40.60

>4.0gr/dL 38 16.24


PeritonDiyaliziHastalarındaAnemiAnemiainPeritonealDialysisPatients

TABLO14.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınhemoglobindüzeyinegöredağılımı.TABLE14.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtohemoglobinlevelasoftheendof2016.

n %

<8.0gr/dL 30 12.71

8.0-10.0gr/dL 97 41.10

10.1-12.0gr/dL 91 38.56

>12gr/dL 18 7.63


TABLO15.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınESAtedavisinegöredağılımı.TABLE15.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoESAtherapyasoftheendof2016.

n %






TABLO16.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınındemirtedavisinegöredağılımı.TABLE16.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoirontherapyasoftheendof2016.

n %






PeritonDiyaliziHastalarındaMineral-KemikMetabolizmasıMineral-BoneMetabolisminPeritonealDialysisPatients

TABLO17.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınserumfosfordüzeyinegöredağılımı.TABLE17.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtoserumphosphoruslevelasoftheendof2016.

n %

<3.5mg/dL 26 11.02

3.5-5.5mg/dL 113 47.88

5.51-7.5mg/dL 76 32.20

7.51-9.0mg/dL 17 7.20

>9.0mg/dL 4 1.70


TABLO18.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarınınkalsiyumxfosfordeğerinegöredağılımı.TABLE18.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtocalciumxphosphorusproductasoftheendof2016.

n %

<55mg2/dL2 148 62.71

55-70mg2/dL2 70 29.66

>70mg2/dL2 18 7.63



TABLO19.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındafosforbağlayıcıilaçkullanımı.TABLE19.PhosphorusbindingagentusageinprevalentPDpatientsasoftheendof2016.

n %









TABLO20.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındasekonderhiperparatiroiditedavisindekullanılanilaçlar.TABLE20.DrugsusingsecondaryhyperparathyroidisminprevalentPDpatientsasoftheendof2016.

n %







Dvitanaloğu+Kalsimimetik/VitDanalog+Calcimimetics 2 1.08


TABLO21.2016yılıiçindeparatiroidektomiyapılankronikPDhastasayısı.TABLE21.NumberofchronicPDpatientsperformedparathyroidectomyin2016.

n %



PeritonDiyaliziHastalarındaHepatitSerolojisiHepatitisSerologyinPeritonealDialysisPatients

TABLO22.2016yılısonuitibarıylaprevalanPDhastalarındahepatitserolojisi.TABLE22.HepatitisserologyinprevalentPDpatientsasoftheendof2016.

n %

HBsAg(+) 6 2.70

Anti-HCV(+) 0 0.00

HBsAg(-),Anti-HCV(-) 216 97.30


PeritonDiyaliziHastalarındaPeritonitPeritonitisinPeritonealDialysisPatients

TABLO23.PrevalanPDhastalarının2016yılındageçirilenperitonitatağısayısınagöredağılımı.TABLE23.DistributionofprevalentPDpatientsaccordingtothenumberofperitonitisepisodein2016.

n %

Atakyok/Noepisode 149 66.52

1atak/1episode 53 23.66

2atak/2episode 13 5.80

>2atak/>2episode 9 4.02


TABLO24.2016yılındaprevalanPDhastalarındaperitonitsıklığı.TABLE24.PeritonitisrateofprevalentPDpatientsin2016.

Atak/hasta/yılEpisode/patient/year

Peritonitsıklığı/Peritonitisrate 0.35


PeritonDiyaliziveTedavidenAyrılmaPeritonealDialysisandDrop-out

TABLO25.2016yılındatedavidenayrılanprevalanPDhastasayısı.TABLE25.Numberofdrop-outsinprevalentPDpatientsin2016.

n %

Böbrektransplantasyonu/Kidneytransplantation 30 49.18

Hemodiyalizetransfer/Transfertohemodialysis 20 32.79

Ölüm/Death 11 18.03


TABLO26.2016yılındaprevalanPDhastalarındaHD’etransfernedenlerinindağılımı.TABLE26.DistributionofcausesoftransfertoHDinprevalentPDpatientsin2016.

n %

PDilişkilienfeksiyon/PD-relatedinfection 7 35.00

Diyalizve/veyaUFyetersizliği/Dialysisand/orUFfailure 6 30.00

Mekanikkomplikasyonlar/Mechanicalcomplications 2 10.00





� 20merkezdeneldeedilenverileregöre2016yılında152çocukhastayaakutPDuygulanmıştır.

� 2016yılısonuitibarıyla20merkezdentoplam236kronikPDhastasıbildirilmiştir.

� ÇocukPDhastalarındaSDBH’nınensıkgörülenetyolojiknedeniprimerglomerülonefritlerdir.BunuVURvetekrarlayanidraryoluenfeksiyonlarıizlemektedir.

� Öncekiyıllardakigibi,çocukhastalardaAPDerişkinlerdendahaçoktercihedilmektedir.

� Çocukhastaların%68’indekateteryerleştirmeyöntemiolarakaçıkcerrahitekniktercihedilmektedir.

� ÇocukPDhastalarının%43’ündeserumalbümindüzeyi3.5gr/dL’ninaltındadır.Beslenmedurumundageçenyılagörekötüleşmegözlenmektedir.

� ÇocukPDhastalarının%74’ündebüyümegeriliğibulunmaktadır.

� KronikPDuygulanançocukhastaların%64’üantihipertansifilaçkullanmaktadır.Buoran,öncekiyıllardakindenfarklıdeğildir.

� PDtedavisialtındakiçocukların%54’ündehemoglobindüzeyi10gr/dL’ninaltındadır.ÇocukPDhastalardaESAkullanımoranı(%70)HDhastalarındandahadüşüktür(%84).

� ÇocukPDhastalarının%59’undaserumfosfordüzeyi5.5mg/dL’ninüzerindedir.Hastalarınyaklaşık%85’ifosforbağlayıcıilaçkullanmaktadır.Fosforkontrolügeçenyılagörekötüleşmiştir.

� 2016yılısonuitibarıylaPDhastalarının%78’iPTHbaskılayıcıajankullanmaktadır.OralDvitaminiençoktercihedilenajandır.

� ÇocukPDhastalarındaperitonitsıklığıkabuledilebilirdüzeydedir.

� AcutePDwasappliedto152pediatricpatientsaccordingtothedataobtainedfrom20centersin2016.

� Asoftheendof2016,thenumberofchronic

pediatricPDpatientsis236in20centers.� Primaryglomerulonephritisisthemost

commonseenetiologyofESRDinpediatricPDpatients.ItisfollowedVURandrecurrenturinaryinfections.

� Asinpreviousyears,APDismorepreferablein

pediatricpatientsthaninadults.� Surgicaltechniqueascatheterplacement

methodispreferablein68%ofpediatricpatients.

� Serumalbuminlevelislowerthan3.5g/dLin

43%ofpediatricPDpatients.Adeteriorationinnutritionalstatusisobservedcomparedtothepreviousyear.

� Growthretardationispresent74%ofpediatricPDpatients.

� The68%ofpediatricPDpatientsareusing

antihypertensivedrugs.Thisrateisnotdifferentfromthatofthepreviousyears.

� Hemoglobinlevelislowerthan10g/dLin54%

ofpediatricPDpatients.TherateofESAusageinpediatricPDpatients(70%)islowerthanpediatricHDpatients(84%).

� Serumphosphoruslevelisover5.5mg/dLin

59%ofpediatricPDpatients.The85%ofpatientstakephosphorusbindingdrugs.Phosphoruscontrolhasworsenedcomparedtolastyear.

� Asoftheendof2016,78%ofthePDpatients

havereceivedPTHsuppressiveagents.OralvitaminDisthemostpreferredagent.

� TherateofperitonitisinpediatricPDpatientsis

theacceptablelevel.

PEDİATRİKBÖBREKTRANSPLANTASYONU

PEDIATRICKIDNEYTRANSPLANTATION


TransplantasyonİnsidansıIncidenceofTransplantation

TABLO1.2016yılıiçindeilkRRTolarakböbrektransplantasyonu(BTx)yapılan(pre-emptif)hastalarındonörkaynağınagöredağılımı.TABLE1.Distributionofincidentkidneytransplantation(KTx)patients(pre-emptive)accordingtodonorsourcein2016.

n %

CanlıvericidenBTx/KTxfromlivingdonor 16 69.57



TABLO2.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalarındonörkaynağınagöredağılımı.TABLE2.DistributionofKTxpatientsaccordingtodonorsourcein2016.

n %




TABLO3.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalarınyaşvecinsiyetdağılımı.TABLE3.AgeandgenderdistributionofKTxpatientsin2016.


n % n % n %

0-2 4 3.64 2 1.82 6 5.45

>2-6 8 7.27 4 3.64 12 10.91

>6-10 4 3.64 10 9.09 14 12.73

>10-15 22 20.00 25 22.73 47 42.73

>15-18 17 15.45 12 10.91 29 26.36

>18 1 0.91 1 0.91 2 1.82

Toplam/Total 56 50.91 54 49.09 110 100.00


TABLO4.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalarınyaşvedonörkaynağınagöredağılımı.TABLE4.DistributionofKTxpatientsaccordingtoageanddonorsourcein2016.

Yaş/AgeCanlı/Living Kadavra/Deceased Toplam/Total

n % n % n %

0-2 4 3.64 2 1.82 6 5.45

>2-6 7 6.36 5 4.55 12 10.91

>6-10 8 7.27 6 5.45 14 12.73

>10-15 28 25.45 19 17.27 47 42.73

>15-18 18 16.36 11 10.00 29 26.36

>18 1 0.91 1 0.91 2 1.82

Toplam/Total 66 60.00 44 40.00 110 100.00

TABLO5.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalarınetyolojiknedenleregöredağılımı.TABLE5.DistributionofKTxpatientsaccordingtoESRDetiologyin2016.

n %







AAamiloidoz/AAamyloidosis 4 3.64






TABLO6.2016yılıiçindecanlıvericidenyapılanBTx’lerinvericileregöredağılımı.TABLE6.DistributionKTxfromlivingdonorsaccordingtodonorsin2016.

n %

Anne/Mother 40 60.61

Baba/Father 19 28.79

Diğerakraba/Otherrelated 6 9.09

Çapraznakil/Pairedkidneyexchange 1 1.51


TABLO7.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalarınTxöncesiRRT'negöredağılımı.TABLE7.DistributionofnewKTxpatientsaccordingtopreTxRRTin2016.

Canlı/Living Kadavra/Deceased Toplam/Total

n % n % n %

Hemodiyaliz/Hemodialysis 23 20.91 13 11.82 36 32.73

Peritondiyalizi/Peritonealdialysis 27 24.54 24 21.82 51 46.36

Pre-emptifTx/Pre-emptiveTx 16 14.55 7 6.36 23 20.91

Toplam/Total 66 60.00 44 40.00 110 100.00

TABLO8.2016yılıiçindecanlıvericidenBTxyapılanhastalardadokuuyumu.TABLE8.HLAmatchinginKTxpatientsfromlivingdonorin2016.

n %







TABLO9.2016yılıiçindekadavravericidenBTxyapılanhastalardadokuuyumu.TABLE9.HLAmatchinginKTxpatientsfromdeceaseddonorin2016.

n %






TransplantasyonHastalarındaGreftFonksiyonuGraftFunctioninTransplantationPatients

TABLO10.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalardagecikmişgreftfonksiyonu(BTxsonrasıdiyalizgereksinimi).TABLE10.Delayedgraftfunction(post-KTxdialysisneed)inKTxpatientstransplantedin2016.

n %


KadavravericidenBTx/KTxfromcadavericdonor 8 18.18

Toplam/Total 9 8.18

TABLO11.2016yılıiçindeBTxyapılanhastalardailk6aydaakutrejeksiyongörülmeoranı.TABLE11.Rateofacuterejectioninfirst6monthsinKTxpatientstransplantedin2016.

n %


KadavravericidenBTx/KTxfromcadavericdonor 3 6.82



TABLO12.2016yılıiçindeBTxyapılantümhastalarda2016yılısonuitibarıylasondurumagöredağılım.TABLE12.DistributionofallKTxpatientstransplantedin2016accordingtofinalsituationasoftheendof2016.

n %



Ölen/Died 1 0.96


TABLO13.2016yılıiçindecanlıvericidenBTxyapılanhastalarda2016yılısonuitibarıylasondurumagöredağılım.TABLE13.DistributionofKTxpatientsfromlivingdonorin2016accordingtofinalsituationasoftheendof2016.

n %



Ölen/Died 0 0.00


TABLO14.2016yılıiçindekadavravericidenBTxyapılanhastalarda2016yılısonuitibarıylasondurumagöredağılım.TABLE14.DistributionofKTxpatientsfromdeceaseddonorin2016accordingtofinalsituationasoftheendof2016.

n %



Ölen/Died 1 2.63



TransplantasyonPrevalansıPrevalenceofTransplantation

TABLO15.2016yılısonuitibarıylafonksiyonelgreftleizlenmekteolanBTxhastalarınındonörkaynağınagöredağılımı.TABLE15.DistributionofKTxpatientswithfunctioninggraftaccordingtodonorsourceasoftheendof2016.

n %




TABLO16.2016yılısonuitibarıylafonksiyonelgreftleizlenmekteolanBTxhastalarınınyaşvecinsiyetegöredağılımı.TABLE16.AgeandgenderdistributionofKTxpatientswithfunctioninggraftasoftheendof2016.


n % n % n %

0-2 5 0.91 3 0.55 8 1.46

>2-6 26 4.73 17 3.10 43 7.83

>6-10 39 7.10 24 4.37 63 11.48

>10-15 81 14.75 69 12.57 150 27.32

>15-18 116 21.13 86 15.66 202 36.79

>18 46 8.38 37 6.74 83 15.12

Toplam/Total 313 57.01 236 42.99 549 100.00



� 14merkezdenbildirilenverileregöre2016yılındaböbrektransplantasyonuyapılançocukhastasayısı110’dur.Busayı,SağlıkBakanlığıverilerinegöre338’dir.

� Böbrektransplantasyonuhastaların%21’ineilkrenalreplasmantedavisi(pre-emptif)olarakuygulanmıştır.

� Transplantasyonyapılançocukhastaların%71’i10yaşüzerindedir.

� Hastaların%40’ınakadavravericidenböbrektransplantasyonuyapılmıştır.Çocukhastalardakadavradantransplantasyonoranıerişkinhastalardanyüksektir.

� Canlıvericidennakillerin%98.5’iakrabalardanyapılmıştır.Anne,enönemlivericidir.

� Birinciyıldafonksiyonelgreftileizlenenhastaoranınınyüksekolmasıolumlubirbulgudur.

� Thenumberofkidneytransplantationperformedin2016is110accordingtothedatareportedfrom14centers.AccordingtothedataofMinistryofHealth,thisnumberis338.

� Kidneytransplantationwasperformedasthe

firstrenalreplacementtherapy(pre-emptive)in21%ofthepatients.

� The71%ofpediatrictransplantpatientsare

over10yearsold.� Kidneytransplantationfromdeceaseddonor

wasperformedin40%ofthepatients.Therateofdeceaseddonationinpediatricpatientsishigherthanadultpatients.

� Livingdonationswere98.5%fromlivingrelated

donors.Motheristhemostimportantdonor.� Highrateoffunctionalgraftatfirstyearisa

goodfinding.

26YILLIKREGİSTRY’DENGRAFİKLER

FIGURESFROMREGISTRYOF26YEARS

27

27


SDBHİnsidansıvePrevalansı/IncidenceandPrevalenceofESRD

50

118137

93

118 123

154

189 188 197

223236

139 138 147 147 140

0

50

100

150

200

250

300

1995

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Sayı(m

nb)/C

ount

(ppm

)

Yıl/Year

Türkiye'deRRTGerekurenSDBHİnsidansıIncidenceofESRDRequiringRRTinTurkey

78 109

276 284324

395432 446

491

578

740 756819

853809 816

870918 935 933

0

200

400

600

800

1000

1995

1996

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Sayı(m

nb)/C

ount

(ppm

)

Yıl/Year

Türkiye'deRRTGerekurenSDBHPrevalansıPrevalenceofESRDRequiringRRTinTurkey


Hemodiyaliz/Hemodialysis

3069

3494

5400

6527

7014

9658

1133

9

1219

6

1408

6

1881

5

2060

0

2338

7

2532

1

2850

7 3395

0 3926

7 4665

9

4843

3

4950

5

4930

9

4890

0

5267

5

5589

0

5695

1

5668

7

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

1990

19

91

1993

19

95

1996

19

97

1998

19

99

2000

20

01

2002

20

03

2004

20

05

2006

20

07

2008

20

09

2010

20

11

2012

20

13

2014

20

15

2016

Sayı/

Coun

t

Yıl/Year

PrevalanHemodiyalizHastaSayısıNumberofPrevalentHemodialysisPa[ents

7

15.3 16.4

22.825.3

27.228.9 27.7

30.732.7 32.7

36.2 36.6 36.539.2

4138.5

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1991

1995

1999

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanHDHastalarındaDiyabetSıklığıDiabetesFrequencyinIncidentHDPa[ents


4.5

10 11.6 12 1214.6

17.4 19.223.1 24.3 23.7

26.1 27.930.6 30.5

32.434.9 33.8 33.6 34.6 35.4

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1991

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaDiyabetSıklığıDiabetesFrequencyinPrevalentHDPa[ents

7.7

23.629.8 27.6

31.936.9 37.4 38.7 39.6 40.2 40.1

46 44.448 47.9 47.5

0

10

20

30

40

50

60

1991

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanHDHastalarındaYaşlı(≥65Yıl)OranıTheRa[oofElderly(≥65Years)inIncidentHDPa[ents

13.8

16.6

17.3

31.3

30.4

34.9

35.9

39.6

40.2

39.7

40.8

41

39.5

33.7

33.9

34.5

34.8

7.8

8 10.1

10.5

11.2

12.2

12.3

13.6

14

13.9

11.9

12.2

12.7

13

0

10

20

30

40

50

1996

1998

1999

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaDiyalizSüresiDialysisDura[oninPrevalentHDPa[ents

>5yıl/years >10yıl/years


81.6 88.4 87.5 90.1 88.7 85.7 86 85.4 84 84.4 83.6 85.7 82.9 81.1 80.4 79.1

1.82.5 3.5 2.6 2.7 3.2 2.9 2.9 2.7 2.8 2.8 1.8 1.8 1.6 1.5 1.4

16.6 9.1 9 7.2 8.6 12.1 11.1 11.7 13.3 12.8 13.6 12.5 15.3 17.3 18.1 19.5

0

20

40

60

80

100

1998

1999

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaDamarErişimYoluVascularAccessinPrevalentHDPa[ents

AVfistül/AVfistula AVgrer/AVgrar Kateter/Catheter

37.645.5

59.2

72.1

85.4 87.3 88.8 89.8 90.5 91.686.5 89 88.7 90.2 91.7

0102030405060708090100

2001

2002

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaDiyalizYeterliliği(Kt/Vüre≥1.2)DialysisAdequacyinPrevalentHDPa[ents(Kt/Vurea≥1.2)

38.8 37.834.1

40.7

34.2 34.940.4 40.5 41.5 42.5 43.2

38.1

44.438.7

41.5 40

0

10

20

30

40

50

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaHipertansiyonSıklığıHypertensionFrequencyinPrevalentHDPa[ents


34.5

19.8

23

18.3

16.2

14.7

17.3

19.2

15.4

12.9

13.5

12.7

12

11.7

11.1

11.7

12 14

.8

13.1

15.2

13.4

10.1

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaHipoalbüminemi(<3.5gr/dL)HipoalbuminemiainPrevalentHDPa[ents(<3.5g/dL)

44.2

38

55 63

.4

67.6

69.5

69.5

69.3

66.5

65.5

62.8

60.4

59.8

61.8

62.7

62.4

67.7

61.7

60.6 70.6

55.3

55.3

54

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1991

1993

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaESAKullanımıESAUsageinPrevalentHDPa[ents

73.5

60.4 58.9 57.2

73

54.7 55.459.6 59.8 57.4 59.1 55.8 53.5 51.4

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1995

2003

2004

2005

2006

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaDemirTedavisiIronTherapyinPrevalentHDPa[ents


26.720.7 17.9 17.1 15.6 16.9

12.717

35.540.7 43.9

49.6 50.755.8

49.353.8

0

10

20

30

40

50

60

2004 2005 2006 2012 2013 2014 2015 2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaPTHDüzeyiPTHLevelinPrevalentHDPa[ents

PTH<150pg/mL PTH>300pg/mL

85

68.6

73.6

62.2

60.6

50.5

45.2

40.4

41.3

42.3

38.4

35.9

41.1

45

46.3

50.7

46.4

43.6

43

58.2

58.2

0102030405060708090

1995

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaPTHBaskılayıcıAjanKullanımıPTHSuppressiveAgentsUsageinPrevalentHDPa[ents

15

8.1

8.1

7.1 10

.5

7.5

7.9

7.6

6.5

5.9

6.4

6.8

4.9

4.5

4.4

4.8

4.3

3.7

4 5.4 6.8

4.2

39 46

.6

37.7

52.5

41.7

36.2

29.6

28.8

26.3

23.2

20.8

15.9

13.2

12.7

9.8

8.5

7.9

6.8

6.9

7.5

7.7

5.5

0

10

20

30

40

50

60

1991

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanHDHastalarındaHepautSerolojisiHepa[[sSerologyinPrevalentHDPa[ents

HBsAg Ant-HCV


PeritonDiyalizi/PeritonealDialysis

298 63

6 1014

1194

1111

1787

1903

1927

2556

2728

3320

3381

4103

5307

6109

5702

5519

5105

4773

4537

4306

3909

3508

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Sayı/

Coun

t

Yıl/Year

PrevalanPDHastaSayısıNumberofPrevalentPDPa[ents

15.717.9 18.8

20.1 20.5 20.6

27.826.5 25.7

30.6 31.1

26.528.6

31

25.2

22.1

32.8

0

5

10

15

20

25

30

35

1997

1998

1999

2000

2002

2003

2005

2006

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanPDHastalarındaDiyabetSıklığıDiabetesFrequencyinIncidentPDPa[ents


18.2 19.6

15.218.6

16.7 16.419.4

16.8

24.2 22.919.8

25.823.6 24.9

0

5

10

15

20

25

30

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanPDHastalarındaYaşlı(≥65Yıl)OranıTheRa[oofElderly(≥65Years)inIncidentPDPa[ents

0 0.3 4.

2

2.8

2.9 6.

6 11.1

11.5

12.2 17.6

17.6

19.8

21.8

24 27

.2

26.5

36.1

29.8

32.2

34.8

31.5

05

1015202530354045

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaDiyalizSüresi(>5Yıl)DialysisDura[oninPrevalentPDPa[ents(>5Years)

87.5 83.5 88.1 87 88.7 88.4 87.7 90 90.9

0

20

40

60

80

100

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaDiyalizYeterliliği(Kt/Vüre>1.7)DialysisAdequacyinPrevalentPDPa[ents(Kt/Vurea>1.7)


45.2

48.5

52.8 61.3

59.8

57.6

60.5

60.6

66.5

68.2

65.6

63.9 72.4

66.9

68 72.7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaHipertansiyonSıklığıHypertensionFrequencyinPrevalentPDPa[ents

36 40

.2

36.7

22.7

25.3

23.5

34.9

30.4

30.8

28.9

30.6

24.3

28.1

25.1 30.8

33.7

29.4

28

28.8

24.9

24.6 30.1

0

10

20

30

40

50

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaHipoalbüminemi(<3.5gr/dL)HypoalbuminemiainPrevalentPDPa[ents(<3.5g/dL)

23.4

43.8

43

42.5 49.8

55.2

62.3

55.8

53.1

56.7

52.7

55.4

54.1

51.8

53.3

51.3

57.6

53.4

59.7

44.9

43.3

48.5

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaESAKullanımıESAUsageinPrevalentPDPa[ents


63.7 59.853.8 55.1 55

47.952.6

46.252.7

58.852.1

47.755.3

43.6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaDemirTedavisiIronTherapyinPrevalentPDPa[ents

25.8 23.917.3

12.8 11.9 13.5 12.8 10.7

41.2 41.8 42.8

56.4 56.8 5562.8 66.2

010203040506070

2004 2005 2006 2012 2013 2014 2015 2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaPTHDüzeyiPTHLevelinPrevalentPDPa[ents

PTH<150pg/mL PTH>300pg/mL

47.2 56.8

53.7

56.9

47.4

38.7

42.8

40.2

41.5

41.4

37.5

37.6 49

54.4

56.9

58.2

55.9

59.1 67.5

68.3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaPTHBaskılayıcıAjanKullanımıPTHSuppressiveAgentsUsageinPrevalentPDPa[ents


5.8

14.2

11

9.2 10.5

8.6

7.2

5.6

5.6

5.5

4.9

3.9 4.9

4.4 5 4.8

4.3

4.2

2.9 3.5

3.3

2.4

7.3

16.7 21

.3

21.3

20.8

21.3

15.1

13.8

11.3

9.6

9.2

6.9

5.9

5.7

4.7

4.5

4.7

3.9

3 3.1

2.7

2.1

0

5

10

15

20

25

30

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaHepautSerolojisiHepa[[sSerologyinPrevalentPDPa[ents

HBsAg(+) Ant-HCV(+)

23.7

26.1

23.9

20.8

14.4

12.8

11.1

14.2 18.2

17.3

19.3

19.9

15.1

18.1

19.3

17.7

12.4

10.3 14.4 20

.1

18.6

13.3

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanPDHastalarındaEnfeksiyonaBağlıMortaliteMortalityDueToInfec[oninPrevalentPDPa[ents


BöbrekTransplantasyonu/KidneyTransplantation

215

193 364

382

360

370 475

549

600

665

729 830

1316

1710

1790

2545

2933

2905

2944

2924

3204

3416

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Sayı/

Coun

t

Yıl/Year

TransplantasyonHastaSayısıNumberofTransplantPa[ents

84.7

87.6

79.1

63.9 75

77.6

67.4

63.9

73.5

72.1

70.4

73.4

66.8

75.5

78.9

76

73.3

81.9

80.1

78.6

79.1

77.2

15.3

12.4

20.9

36.1 25

22.4

32.6

36.1

26.5

27.9

29.6

26.6

33.2

24.5

21.1

24

26.7

18.1

19.9

21.4

20.9

22.8

0

20

40

60

80

100

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanTxHastalarındaVericiKaynağıDonorSourceinIncidentTxPa[ents

Canlı/Living Kadavra/Deceased


4.26.2

8.3 8.6 8 8.8 9.4

16.1

12.1

18.9

02468

101214161820

2002 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanTxHastalarındaDiyabetSıklığıDiabetesFrequencyinIncidentTxPa[ents

0 0.1

1.1

0.4

1.6

2.72.1

0.8

2.3

3.1

4.3

3.6 3.6

0

1

2

3

4

5

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

İnsidanTxHastalarındaYaşlı(≥65Yıl)OranıTheRa[oofElderly(≥65Years)inIncidentTxPa[ents

43.3 44.1

53.345.2

40

51.5

34.8 32.6

51.1

66.7

37.9

47.4 44.840.9

51.443.2

31 33.3

0

10

20

30

40

50

60

70

1995

1996

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Yüzde/P

erce

nt

Yıl/Year

PrevalanTxHastalarındaEnfeksiyonaBağlıMortaliteMortalityDueToInfec[oninPrevalentTxPa[ents

ULUSLARARASIKARŞILAŞTIRMALAR

INTERNATIONALCOMPARISONS


ŞEKİL1.Ağustos2017itibarıylaAvrupaülkelerinderegistryçalışmaları.FIGURE1.RegistrystudiesinEuropeancountriesasofAugust,2017.

Kaynak:ERA-EDTAresmiwebsitesi(http://www.era-edta-reg.org/index.jsp?p=10)Source:ERA-EDTAofficialwebsite(http://www.era-edta-reg.org/index.jsp?p=10)

ERA-EDTAkayıtsisteminehastaverisibazındakatkıdabulunanülkeler.RegistriescontributingindividualpatientdatatotheERA-EDTARegistry.

Seçilmiştopluverileriyıllıkraporadahiledilmeküzeregönderenülkeler.Registriessendingaggregateddatatobeincludedintheannualreport.

Kayıtsistemiolmayan/katkıdabulunmayan/verilerianaliziçinuygunolmayanülkeler.Noregistry/nocontribution/datanoteligibleforanalysis.


ŞEKİL2.ÜlkeleregöreRRTgerektirenSDBHinsidansı,2014.FIGURE2.IncidenceofESRDrequiringRRT,bycountry,2014.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2016/USRDSAnnualDataReport2016.

495860

788488889397100102104111115116118120121122122131131132135136138147151151155157160161161173178180191193203

218223227

253256

285294299

370421

455

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500

Bengladeş/Bangladeshİzlanda/IcelandRusya/Russia

İran/IranFinlandiya/FinlandEstonya/Estonia

Kolombiya/ColombiaKaradağ/Montenegro

İsviçre/Switzerlandİndonezya/Indonesia

Norveç/Norwayİskoçya/Scotland

Avustralya/AustraliaHollanda/Netherlands

Katar/QatarBirleşikKrallık/UK

BosnaHersek/Bosnia&Herzegovinaİsveç/Sweden

Avusturya/AustriaYeniZelanda/NewZealand

Danimarka/DenmarkKuveyt/Kuwaitİspanya/Spain

İtalya/ItalySuudiArabistan/SaudiArabia

Sırbistan/SerbiaTürkiye/Turkey

Romanya/RomaniaUruguay/UruguayArjantn/Argentna

Şili/ChileHongKong/HongKongFilipinler/Philippines

Fransa/FranceBelçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.Belçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.

Brezilya/BrazilÇekCum./CzechRep.

Kanada/Canadaİsrail/Israel

Yunanistan/GreeceMacaristan/Hungary

Portekiz/PortugalMalezya/Malaysia

KoreCum./Rep.ofKoreaJaponya/Japan

Singapur/SingaporeTayland/Thailand

ABD/USAJalisco(Meksika/Mexico)

Tayvan/Taiwan

MilyonnüfusbaşınaSDBHinsidansı/ESRDincidencepermillionpopulalon


ŞEKİL3.ÜlkeleregörediyabetikinsidanSDBH’lıhastayüzdesi,2014.FIGURE3.PercentageofincidentESRDpatientswithdiabetes,bycountry,2014.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2016/USRDSAnnualDataReport2016.

515

17171818

20202122232323242425252525

293030

3233

35353636363738393940

44444444

464646

484849

5863

66

0 10 20 30 40 50 60 70

İzlanda/IcelandRomanya/Romania

Estonya/EstoniaNorveç/Norway

Belçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.Hollanda/Netherlands

İsviçre/Switzerlandİtalya/Italy

İndonezya/IndonesiaFransa/France

Belçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.BirleşikKrallık/UK

İsveç/Swedenİspanya/Spain

Yunanistan/GreeceAvusturya/Austria

Danimarka/DenmarkSırbistan/Serbia

Uruguay/Uruguayİskoçya/Scotland

BosnaHersek/Bosnia&HerzegovinaRusya/RussiaKatar/Qatar

Portekiz/Portugalİran/Iran

Karadağ/MontenegroArjantn/ArgentnaFinlandiya/Finland

Kanada/CanadaAvustralya/AustraliaMacaristan/Hungary

Brezilya/BrazilTürkiye/TurkeyKuveyt/Kuwait

ABD/USAFilipinler/Philippines

Japonya/JapanŞili/Chile

HongKong/HongKongTayland/ThailandTayvan/Taiwan

KoreCum./Rep.ofKoreaYeniZelanda/NewZealand

İsrail/IsraelJalisco(Meksika/Mexico)

Malezya/MalaysiaSingapur/Singapore

Yüzde/Percent


ŞEKİL4.ÜlkeleregöreRRTgerektirenSDBHprevalansı,2014.FIGURE4.PrevalenceofESRDrequiringRRT,bycountry,2014.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2016/USRDSAnnualDataReport2016.

113134178

283289344

476604617634675689759771773822837856885890905906918918932944944955962963967103710621122114711681169120312031203121912381248125012911301

15681572

18241891

20762505

3219

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

Bengladeş/Bangladeshİndonezya/Indonesia

GüneyAfrika/SouthAfricaRusya/Russia

Filipinler/Philippinesİsviçre/Switzerland

Karadağ/MontenegroKolombiya/Colombia

İran/IranEstonya/Estoniaİzlanda/Iceland

Katar/QatarBosnaHersek/Bosnia&Herzegovina

SuudiArabistan/SaudiArabiaBrezilya/Brazil

Sırbistan/SerbiaFinlandiya/FinlandArjantn/ArgentnaRomanya/Romaniaİskoçya/Scotlandİrlanda/Ireland

Danimarka/DenmarkNorveç/NorwayTürkiye/Turkey

BirleşikKrallık/UKAvustralya/AustraliaMacaristan/Hungary

İsveç/SwedenYeniZelanda/NewZealand

Kuveyt/KuwaitHollanda/NetherlandsÇekCum./CzechRep.

Avusturya/AustriaUruguay/Uruguay

İtalya/Italyİspanya/Spain

İsrail/IsraelFransa/France

Tayland/ThailandYunanistan/GreeceMalezya/Malaysia

Belçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.HongKong/HongKong

Belçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.Kanada/Canada

Şili/ChileJalisco(Meksika/Mexico)KoreCum./Rep.ofKorea

Portekiz/PortugalSingapur/Singapore

ABD/USAJaponya/JapanTayvan/Taiwan

MilyonnüfusbaşınaSDBHprevalansı/ESRDprevalencepermillionpopulalon


ŞEKİL5.2001-2014yıllarıarasındaSDBHprevalansındaenfazlayüzdeartışolan10ülke.FIGURE5.Tencountrieshavingthehighest%riseinESRDprevalencefrom2001to2014.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2016/USRDSAnnualDataReport2016.

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

180020

01

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Milyon

nüfusbaşınaSD

BHprevalansı/E

SRD

prev

alen

cep

erm

illio

npo

pula

lon

Tayland/Thailand

Jalisco(Meksika/Mexico)

Filipinler/Philippines

Rusya/Russia

Malezya/Malaysia

Türkiye/Turkey

KoreCum./Rep.ofKorea

Bengladeş/Bangladesh

İsrail/Israel

Şili/Chile


ŞEKİL6.Ülkeleregörekronikdiyalizprevalansı,2014.FIGURE6.Prevalenceofchronicdialysis,bycountry,2014.

Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2016/USRDSAnnualDataReport2016.

104130151223232261268285286299323330331344384389401403411438457493500513513513549563598608630657665687696705712713756757759763775811

959979

10941097115711821260

14981519

24403093

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500

Bengladeş/Bangladeshİndonezya/Indonesia

GüneyAfrika/SouthAfricaİzlanda/IcelandRusya/Russia

Norveç/NorwayEstonya/Estonia

Filipinler/PhilippinesUmman/Oman

Karadağ/Montenegroİran/Iran

Finlandiya/FinlandKatar/Qatar

İsviçre/SwitzerlandHollanda/Netherlands

İskoçya/Scotlandİsveç/SwedenKuveyt/Kuwaitİrlanda/Ireland

BirleşikKrallık/UKDanimarka/DenmarkKolombiya/Colombia

Fas/MoroccoAvustralya/AustraliaAvusturya/Austria

SuudiArabistan/SaudiArabiaBrezilya/Brazilİspanya/Spain

YeniZelanda/NewZealandÇekCum./CzechRep.Macaristan/Hungary

Fransa/FranceArjantn/Argentna

İtalya/ItalyBosnaHersek/Bosnia&Herzegovina

Sırbistan/SerbiaBelçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.Belçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.

Uruguay/UruguayKanada/Canada

HongKong/HongKongİsrail/Israel

Türkiye/TurkeyRomanya/RomaniaYunanistan/Greece

Jalisco(Meksika/Mexico)Şili/Chile

Tayland/ThailandMalezya/MalaysiaPortekiz/Portugal

KoreCum./Rep.ofKoreaABD/USA

Singapur/SingaporeJaponya/JapanTayvan/Taiwan

Milyonnüfusbaşınadiyalizprevalansı/Dialysisprevalencepermillionpopulalon


ŞEKİL7.Prevalanhastalardadiyalizmodalitelerinindağılımı,2014.FIGURE7.Distributionofdialysismodalitiesinprevalentpatients,2014.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2016/USRDSAnnualDataReport2016.

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

HongKong/HongKongYeniZelanda/NewZealandJalisco(Meksika/Mexico)

Avustralya/AustraliaTayland/Thailand

Kolombiya/ColombiaDanimarka/Denmark

Katar/QatarFinlandiya/Finland

İsveç/SwedenKanada/Canadaİzlanda/Iceland

BirleşikKrallık/UKHollanda/Netherlands

GüneyAfrika/SouthAfricaNorveç/NorwayEstonya/Estoniaİrlanda/Ireland

Macaristan/Hungaryİskoçya/Scotland

ABD/USAİspanya/Spain

KoreCum./Rep.ofKoreaSingapur/Singapore

İtalya/ItalyKuveyt/KuwaitSırbistan/Serbia

Malezya/MalaysiaUmman/Oman

Avusturya/AustriaBelçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.Belçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.

Romanya/RomaniaSuudiArabistan/SaudiArabia

Tayvan/TaiwanUruguay/Uruguay

Fransa/Franceİsviçre/Switzerland

Brezilya/BrazilÇekCum./CzechRep.

Türkiye/TurkeyYunanistan/GreeceArjantn/Argentna

Bengladeş/Bangladeshİran/Iran

İsrail/IsraelPortekiz/Portugal

Rusya/RussiaŞili/Chile

Filipinler/PhilippinesBosnaHersek/Bosnia&Herzegovina

İndonezya/IndonesiaJaponya/Japan

Karadağ/Montenegro

MerkezdeHD/CenterHD EvdeHD/HomeHD SAPD-APD/CAPD-APD


ŞEKİL8.Ülkeleregöreböbrektransplantasyonoranları,2014.FIGURE8.Kidneytransplantationrates,bycountry,2014.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2016/USRDSAnnualDataReport2016.

1344

68910101111

131313

15151617

2122

242424

2830303132

34353536

3839394040

42444445

474748494949

535657

5960

0 10 20 30 40 50 60 70

Bengladeş/BangladeshMalezya/Malaysia

Filipinler/PhilippinesGüneyAfrika/SouthAfrica

Rusya/RussiaBosnaHersek/Bosnia&Herzegovina

Tayland/ThailandSırbistan/Serbia

SriLanka/SriLankaHongKong/HongKong

Romanya/RomaniaJaponya/JapanUmman/Oman

Yunanistan/GreeceKaradağ/MontenegroSingapur/Singapore

Kolombiya/ColombiaŞili/Chile

SuudiArabistan/SaudiArabiaKatar/Qatar

Estonya/Estoniaİzlanda/IcelandKuveyt/KuwaitBrezilya/Brazil

Arjantn/Argentnaİran/Iran

İsrail/IsraelYeniZelanda/NewZealand

İrlanda/IrelandBelçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.

KoreCum./Rep.ofKoreaİsviçre/Switzerland

Türkiye/TurkeyBelçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.

Macaristan/HungaryAvustralya/AustraliaUruguay/UruguayKanada/Canada

Danimarka/DenmarkFinlandiya/Finland

İsveç/SwedenAvusturya/AustriaPortekiz/Portugal

ÇekCum./CzechRep.BirleşikKrallık/UK

Fransa/Franceİskoçya/ScotlandNorveç/Norway

ABD/USAİspanya/Spain

Hollanda/NetherlandsJalisco(Meksika/Mexico)

Milyonnüfusbaşınaoran/Ratepermillionpopulaton


ŞEKİL9.Donörtipinegöreböbrektransplantasyonyüzdelerinindağılımı,2014.FIGURE9.Distributionofthepercentageofkidneytransplantationsbydonortype,2014.Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2016/USRDSAnnualDataReport2016.

68111415

2021252932

404445464748

555659606063656567676869707072757575

8084848485858788888891929497

100100100

209492898685

80797571

5360

4855535152

454441404037353433

1828

31302828252525

201616161515131212129863

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Bengladeş/Bangladeshİzlanda/Iceland

Karadağ/MontenegroUmman/Oman

SriLanka/SriLankaJaponya/Japan

Filipinler/PhilippinesKatar/Qatar

Jalisco(Meksika/Mexico)SuudiArabistan/SaudiArabia

Türkiye/TurkeyBosnaHersek/Bosnia&Herzegovina

Singapur/Singaporeİsrail/Israel

Kuveyt/KuwaitMalezya/Malaysia

KoreCum./Rep.ofKoreaHollanda/Netherlands

YeniZelanda/NewZealandİran/Iran

GüneyAfrika/SouthAfricaDanimarka/Denmark

Sırbistan/Serbiaİsviçre/SwitzerlandTayland/ThailandKanada/Canadaİsveç/Sweden

BirleşikKrallık/UKYunanistan/GreeceRomanya/Romania

Avustralya/AustraliaABD/USA

Arjantn/Argentnaİskoçya/Scotland

Şili/ChileBrezilya/Brazilİrlanda/IrelandNorveç/Norway

HongKong/HongKongFransa/Franceİspanya/Spain

Kolombiya/ColombiaAvusturya/Austria

Rusya/RussiaPortekiz/Portugal

Belçika,Fransızca/Belgium,Frenchsp.ÇekCum./CzechRep.Macaristan/Hungary

Uruguay/UruguayBelçika,Hollandaca/Belgium,Dutchsp.

Finlandiya/FinlandEstonya/Estonia

Kadavra/Deceased Canlı/Living Bilinmeyen/Unknown


ŞEKİL10.2001-2014yıllarıarasındaböbrekTxoranındaenfazlayüzdeartışolan10ülke.FIGURE10.Tencountrieshavingthehighest%riseinkidneyTxratefrom2001to2014.

Kaynak/Source:YıllıkUSRDSVeriRaporu2016/USRDSAnnualDataReport2016.

417

240

181

124

117

110

94

70

67

66

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450

Türkiye/Turkey

Hırvatstan/Croata

İzlanda/Iceland

Tayland/Thailand

Bengladeş/Bangladesh

KoreCum./Rep.ofKorea

Rusya/Russia

Uruguay/Uruguay

Hollanda/Netherlands

İskoçya/Scotland

2001'den2014'edeğişimyüzdesi/%changefrom2001to2014

KAYITSİSTEMİNEKATILANMERKEZLER

CENTERSPARTICIPATINGTOTHEREGISTRY


(İlleregörealfabetiksırayla/inalphabeticalorderbycities)

ŞehirCity

MerkezadıNameofcenter

SorumlukişiResponsibleperson

ADANAADANANUMUNEEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ FATMAÜLKÜADAM

ADANABAŞKENTÜNİVERSİTESİADANAUYGULAMAVEARAŞTIRMAHASTANESİ DİLEKTORUN

ADANABAŞKENTÜNİVERSİTESİADANAUYGULAMAVEARAŞTIRMAHAST.-PEDİATRİ ZEKİYEAYTÜLNOYAN

ADANAÇUKUROVAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ AYSUNKARABAYBAYAZIT

ADANAÖZELKOZANDİYALİZMERKEZİ HASANYIKAR

ANKARA ANKARANUMUNEEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ FATİHDEDE

ANKARA ANKARAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ NEVALDUMAN

ANKARA ANKARAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ MESİHAEKİM

ANKARA BAŞKENTÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİANKARAHASTANESİ-PEDİATRİ ESRABASKIN

ANKARA GAZİÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ TURGAYARINSOY

ANKARA GAZİÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ SEVCANBAKKALOĞLU

ANKARA HACETTEPEÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ ŞEREFRAHMİYILMAZ

ANKARA HACETTEPEÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ REZANTOPALOĞLU

ANKARA ÖZELBALİDİYALİZMERKEZİ M.HANDEŞEKERCİOĞLU

ANKARA ÖZELGÜVENHASTANESİ BERİLAKMAN

ANKARA ÖZELRFMANKARADİYALİZMERKEZİ BARIŞSELOĞLU

ANKARA ÖZELRFMMAMAKDİYALİZMERKEZİ MEDİNEGÜLŞENSERİN

ANKARA ÖZELRFMYENİMAHALLEDİYALİZMERKEZİ RUKİYEGÜVEN

ANKARA UFUKÜNİVERSİTESİDR.RIDVANEGESAĞLIKARAŞTIRMAUYGULAMAMER. İHSANERGÜN

ANTALYAAKDENİZÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ F.FEVZİERSOY

ANTALYA AKDENİZÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ SEMAAKMAN

ANTALYA ANTALYAEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ ABDİMETİNSARIKAYA

ANTALYA BAŞKENTÜNİVERSİTESİALANYADİYALİZMERKEZİ ERCANBALCI

ANTALYA ÖZELFMCANTALYADİYALİZMERKEZİ HÜSEYİNSEREN

ANTALYA ÖZELIDCDİYALİZMERKEZİ BÜLENTKAYA

AYDINADNANMENDERESÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ YAVUZYENİÇERİOĞLU

AYDINADNANMENDERESÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ DİLEKYILMAZ

BALIKESİRBALIKESİRDEVLETHASTANESİ ALPERAZAK

BALIKESİR GÖNENDEVLETHASTANESİ ALİYENEL


BURDURBUCAKDEVLETHASTANESİ FİLİZEPÇELİDEN

BURSAÇEKİRGEDEVLETHASTANESİ NİMETAKTAŞ

BURSA ÖZELFMCBURSADİYALİZMERKEZİ FAHRİVARDAR

BURSAULUDAĞÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ TÜMAYALTINAY

BURSAULUDAĞÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ OSMANDÖNMEZ

ÇANAKKALEÇANAKKALEDEVLETHASTANESİ ALİDEĞİRMENCİ

ÇORUM ÖZELÇORUMSAĞLIKDİYALİZMERKEZİ CENGİZKELEŞ

DENİZLİ ÖZELDENİZLİTIPDİYALİZMERKEZİ MEHMETKARAKAYA

DENİZLİPAMUKKALEÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ BELDADURSUN

DENİZLİPAMUKKALEÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ SELÇUKYÜKSEL

DÜZCEDÜZCEÜNİVERSİTESİSAĞLIKARAŞTIRMAVEUYGULAMAMERKEZİ TANSUSAV

EDİRNETRAKYAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ SEDATÜSTÜNDAĞ

EDİRNETRAKYAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ NEŞEÖZKAYIN

ELAZIĞFIRATÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ HÜSEYİNÇELİKER

ELAZIĞFIRATÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ METİNKAYAGÜRGÖZE

ELAZIĞ ÖZELÇAĞRIDİYALİZMERKEZİ ERTUĞRULGÖKHAN

ERZURUMATATÜRKÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ ABDULLAHUYANIK

ESKİŞEHİR OSMANGAZİÜNİVERSİTESİUYGULAMAVEARAŞTIRMAHASTANESİ GARİPŞAHİN

ESKİŞEHİR YUNUSEMREDEVLETHASTANESİ RÜYAMUTLUAY

GAZİANTEPGAZİANTEPÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ AYŞEBALAT

GAZİANTEP ÖZELGAZİANTEPSANİKONUKOĞLUHASTANESİ SELMANÜNVERDİ

HATAY İSKENDERUNDEVLETHASTANESİ SERHANVAHİTPİŞKİNPAŞA

HATAYÖZELANTAKYAEMİRDİYALİZMERKEZİ TAHSİNGÜZELYURT

İÇEL MERSİNÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ ALİDELİBAŞ

İÇEL ÖZELFMCMERSİNDİYALİZMERKEZİ TUBAYÜKSEL

İSTANBUL BAKIRKÖYDR.SAMİKONUKEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ-PEDİATRİ SEBAHATTÜLPAR

İSTANBUL BEZMİALEMVAKIFÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ MELTEMGÜRSU

İSTANBUL İSTANBULÜNİVERSİTESİCERRAHPAŞATIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ GÜLSERENPEHLİVAN

İSTANBUL İSTANBULÜNİVERSİTESİİSTANBULTIPFAKÜLTESİHASTANESİ FATMANİLGÜNAYSUNA

İSTANBUL KANUNİSULTANSÜLEYMANEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ-PEDİATRİ AYSELKIYAK

İSTANBUL MARMARAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ SERHANTUĞLULAR

İSTANBUL MARMARAÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ HARİKAALPAY


İSTANBUL ÖZELBOĞAZİÇİDİYALİZMERKEZİ MURATTIKIÇ

İSTANBUL ÖZELFMCİSTANBULDİYALİZMERKEZİ MEHMETİŞCAN

İSTANBUL ÖZELFMCŞİŞLİDİYALİZMERKEZİ NAZANKILIÇ

İSTANBUL ÖZELINTERNATIONALHOSPITALACIBADEMİSTANBULHASTANESİ ÜLKEMÇAKIR

İSTANBUL ÖZELMALTEPEONURDİYALİZMERKEZİ GÜLÖZENSELDUMAN

İSTANBUL ÖZELMEDİPOLMEGAHASTANELERKOMPLEKSİ ABDULLAHŞUMNU

İSTANBUL ÖZELMEMORIALŞİŞLİHASTANESİ AYDINTÜRKMEN

İSTANBUL ÖZELÜMRANİYEDİYALİZMERKEZİ SERPİLGÖKSU

İSTANBUL ŞİŞLİETFALEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ YENERKOÇ

İSTANBUL YEDİTEPEÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ GÜLÇİNKANTARCI

İZMİR BOZYAKAEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ ERHANTATAR

İZMİRÇİĞLİDEVLETHASTANESİ NEVZATYURDAKUL

İZMİR DOKUZEYLÜLÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ AYKUTSİFİL

İZMİR ÖZELBERGAMADİYALİZMERKEZİ AHMETSAYGILI

İZMİR ÖZELFMCBUCADİYALİZMERKEZİ YÜKSELYÜCEDAĞ

İZMİR ÖZELFMCEGENEFROLOJİDİYALİZMERKEZİ İLHANYURTTAŞ

İZMİR ÖZELFMCİZMİRSEVGİDİYALİZMERKEZİ SİNANERTEN

İZMİR ÖZELKARŞIYAKADİYALİZMERKEZİ G.GÜRCANYURTMAN

İZMİR ÖZELKENTHASTANESİ EBRUSEVİNÇOK

İZMİR ÖZELURLATATİLDİYALİZMERKEZİ ALAATTİNKALI

İZMİR TEPECİKEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ MEHMETTANRISEV

KAHRAMANMARAŞ NECİPFAZILŞEHİRHASTANESİDİYALİZMERKEZİ CANHÜZMELİ

KARABÜK ÖZELMEDİKARHASTANESİDİYALİZMERKEZİ MEHMETCOŞKUN

KASTAMONUTOSYADEVLETHASTANESİ MURATKARAKAŞ

KAYSERİ ÖZELFMCERCİYESDİYALİZMERKEZİ HAKKIGÖKHANERYILMAZ

KIRŞEHİR AHİEVRANÜNİVERSİTESİEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ AYDINGÜÇLÜ

KOCAELİKOCAELİDEVLETHASTANESİ DİLEKGÜVENTAYMEZ

KOCAELİÖZELGEBZENOVAKDİYALİZMERKEZİ OSMANAKPINAR

KONYANECMETTİNERBAKANÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ N.YILMAZSELÇUK

KONYAÖZELNEFROTRANSSELÇUKLUDİYALİZMERKEZİ MUSTAFABAŞGÜMÜŞ

KONYA SELÇUKÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ GÜLPERİÇELİK

MALATYA İNÖNÜÜNİVERSİTESİTURGUTÖZALTIPMERKEZİ-PEDİATRİ YILMAZTABEL


MALATYA ÖZELFMCMALATYADİYALİZMERKEZİ MURATZENGİN

MANİSACELALBAYARÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ SEYHUNKÜRŞAT

MANİSACELALBAYARÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ-PEDİATRİ PELİNERTAN

MARDİN MARDİNDEVLETHASTANESİ ONURTUNCA

MARDİNÖZELMARDİNDİYALİZMERKEZİ M.SALİHKARABOĞA

MUĞLAMUĞLAÜNİVERSİTESİEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ BÜLENTHUDDAM

NEVŞEHİR ÖZELFMCKAPADOKYADİYALİZMERKEZİ AYLİNÖDEN

RİZEÖZELRİZEDİYALİZMERKEZİ RAİFBİLGİN

SAKARYAKARASUDEVLETHASTANESİ ÜMİTÇAKMAK

SAKARYASAKARYAEĞİTİMVEARAŞTIRMAHASTANESİ SAVAŞSİPAHİ

SİNOPÖZELSİNOPDİYALİZMERKEZİ OBENASAN

SİVASCUMHURİYETÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ MANSURKAYATAŞ

ŞANLIURFA BAŞKENTÜNİVERSİTESİŞANLIURFADİYALİZMERKEZİ METİNSİNGAN

TRABZONKARADENİZTEKNİKÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ ŞÜKRÜULUSOY

TRABZON ÖZELYAVUZSELİMDİYALİZMERKEZİ SEYİTHİSOĞLU

UŞAK UŞAKDEVLETHASTANESİ RECEPSAVIRAN

ZONGULDAK BÜLENTECEVİTÜNİVERSİTESİTIPFAKÜLTESİHASTANESİ ALİBORAZAN

tÜrkİye’de nefrolojİ, dİyalİz ve …toplam / total 11.169 100.00 * pre-emptif tx /...

Documents