Tokoh Tamadun Islam

IBN KHALDUNDisediakan oleh : Tan Kuan Tee

(1 PISMP RBT 2)

Biodata Nama sebenar : ‘ Abd al-Rahman bin Muhammad

bin Abi Bakr Muhammad bin al-Hassan Kelahiran : 1331M, di Tunisia Meninggal dunia : 1406M, di Kahirah, Mesir Keturunan : Khaldun yang berketurunan Arab Selatan

yang pernah menetap di Serville, Italy, dan Sepanyol Pendidikan : ilmu Islam (al-Quran, al’Hadith,

perundangan Islam, kesusasteraan, falsafah, bahasa dan mantik)

Guru-guru : Muhammad Ibrahim al-Abili, Abu Abd Allah al-Jayyani, Abd Allah Muhammad bin Abd al-Salam

Inti Pati PemikiranSejarah adalah tertakluk kepada undang-undang alam semesta.Kaedah penyelidikan yang dijalankan perlu memberi penekanan kepada perkara-perkara kemasyarakatan dan peristiwa sejarah diberi analisis secara saintifik dan objektif.Kemajuan dan pembangunan sebenar hanya datang melalui kefahaman yang tepat tentang sejarah.

Sumbangan Ibn Khaldun

Bidang Ekonomi

Prinsip dan Falsafah EkonomiKeadilanHardworkingKerjasama (cooperation)Kesederhanaan (moderation)Fairness

Keadilan Merupakan tulang belakang dan asas kekuatan

sesebuah ekonomi. Ketidakadilan akan menyebabkan sesebuah

negara hancur dan musnah Tindakan ketidakadilan:

Merampas wang/harta orang lain tanpa sebarang sebabMengambil harta orang lain / menggunakan tenaganya secara paksa / membuat dakwaan palsu terhadap orang lainMeminta seseorang melakukan sesuatu yang berlawanan dengan IslamSemua bentuk ketidakadilan dilarang oleh Islam

Teor-teori Ekonomi

• Teori PengeluaranKehidupan perekonomian sentiasa menghala ke arah pelaksanaan keseimbangan antara penawaran dengan permintaanPengeluaran berasaskan kepada faktor buruh dan kerjasama masyarakatKenaikan yang tetap pada paras harga amat perlu untuk mengekalkan tahap produktivitiMenyarankan masyarakat supaya melakukan perancangan supaya setiap kerja dilakukan oleh orang yang mahir dan cekap

• Teori Nilai, Wang dan HargaNilai sesuatu barangan bergantung kepada nilai buruh yang terlibat dalam proses pengeluaran“Semua usaha manusia dan tenaga buruh perlu digunakan untuk mendapatkan modal dan keuntungan. Tidak ada jalan lain bagi manusia untuk mendapatkan keuntungan melainkan melalui penggunaan buruh.” kata Ibn Khaldun.

• Teori PengagihanHarga barangan terdiri daripada 3 elemen (gaji/upah, keuntungan dan cukai)Membahagikan ekonomi kepada 3 sektor (pengeluaran, pertukaran, perkhidmatan awam)Harga buruh merupakan asas kepada penentuan harga sesuatu baranganHarga buruh ditentukan oleh mekanisme permintaan dan penawaran dalam pasaranKeuntungan terhasil daripada perbezaan yang diperoleh antara harga jualan dengan harga belian.

Sifat Manusia dan Sifat Masyarakat

• Manusia sebagai individu tidak boleh hidup bersendirian, tetapi memerlukan satu sama lain.

• Manusia mempunyai beberapa kelemahan dan kekurangan secara semula jadi.

• Masyarakat terbentuk kerana keperluan untuk mengatasi kelemahan tersebut.

• Tanpa masyarakat, manusia tidak boleh wujud dan tidak bertahan lama.

Pandangan Ibn Khaldun terhadap Manusia

• Manusia adalah makhluk sosial yang mempunyai roh, akal dan tubuh badan serta masing-masing mempunyai tugas dan keperluannya.

• Kesemua ciri ini harus bekerjasama untuk memenuhi kebahagiaan dan kepuasan kehidupan.

• Perkembangan roh, akal dan tubuh badan manusai akan mencetuskan/melahirkan peradaban/tamadun.

• Menerusi peradaban dan tamadun, sejarah sains sosial akan dilahirkan.

Bidang Pendidikan

• Membahagikan ilmu Islam kepada 2 kategori:– Ilmu naqliyyah• Ilmu syariat yang telah diwahyukan seperti akidah,

ibadat dan akhlak

– Ilmu ‘aqliyyah• Ilmu yang terhasil daripada proses pemikiran (kajian

akal), proses pemerhatian dan proses penelitian tentang alam sekeliling

• Tujuan Pendidikan– Menyedia dan membangun manusia ke arah

kehidupan yang lebih baik.

• Tujuan pendidikan Islam— Keagamaan

Beramal untuk akhirat dan menunaikan tanggungjawab kepada Allah SWT.

― Keduniaan Mendapat pendidikan bagi menfaat kehidupan yang

lebih majmuk kepada pendidikan moden.

Bidang Sejarah dan Pensejarahan

• Mentakrifkan sejarah sebagai maklumat tentang masyarakat dunia dan kemajuan atau tamadun alam.

• Membahagikan sejarah kepada sejarah am dan sejarah khas.– Sejarah am

• Sejarah perang dan naik jatuhnya sesebuah kerajaan/pemerintahan tanpa mengambil kira pergolakan dalam masyarakat

– Sejarah khas• Sejarah yang melihat dan meneliti tindak-tanduk masyarakat serta

mempunyai keterangan-keterangan yang nyata mengenai kehidupan manusia dan pengetahuan yang mendalam tentang peristiwa dan sebab-sebab ia berlaku

• Merupakan ahli sejarah terawal yang melakukan percubaan bagi memahami pola perubahan yang berlaku pada organisasi politik dan sosial manusia.

• Menjelaskan bagaimana sesuatu sejarah itu harus dikaji, diteliti dan difahami.

• Beliau mengambil pendirian sendiri dengan mengetepikan pensejarahan tradisional dan sikap konservatif golongan ahli sejarah tradisi.

• Beliau berpendapat sejarah adalah sebahagian daripada ilmu sosial dan masyarakat manusia.

• Beliau berusaha mencari sesuatu penyelesaian yang baru dan sekali gus mewujudkan suatu falsafah sejarah yang baru.

• Perkara-perkara yang perlu dilakukan untuk menganalisis laporan sejarah :– Membandingkan antara peristiwa berdasarkan

kaedah sebab musabab– Mengkaji peristiwa lalu untuk dijadikan iktibar

kepada peristiwa yang sedang berlaku– Mengambil kira pengaruh iklim dan alam sekitar

terhadap apa yang berlaku– Mengambil kira kedudukan ekonomi dan budaya

terhadap peristiwa yang berlaku.

KARYA AGUNG

Kitab al-’Ibar / Muqaddimah

Membahagikan karyanya kepada 6 bab

1. Risalah umum tentang masyarakat manusia2. masyarakat Badwi / masyarakat dianggap

primitif3. Pemerintahan khalifah-khalifah dan raja-raja4. Masyarakat bandar atau masyarakat

dianggap sudah maju5. Pekerjaan dan kehidupan manusia seharian

serta hal-hal yang berkaitan dengan ekonomi secara umum

6. Ilmu pengetahuan dan pendidikan

• Terbahagi kepada 2 bahagian :– Asasi• Disiplin ilmu sejarah atau falsafah sejarah dan disiplin

ilmu sosiologi atau falsafah sains sosial

– Tidak asasi• Merangkumi pelbagai aspek termasuk geografi,

kebudayaan, ilmu pengetahuan, perusahaan, peradaban dan lain-lain yang berkaitan degan politik, agama dan falsafah.

• Karyanya telah diterjemahkan kepada beberapa bahasa di dunia :

Bahasa JermanBahasa PerancisBahasa BelandaBahasa TurkiBahasa India

Pandangan Sarjana Barat

Terhadap Ibn Khaldun

• Arnold Toynbee– Falsafah sejarah yang dihasilkan oleh Ibn Khaldun

merupakan sumbangan yang terbesar yang pernah dilahirkan oleh manusia di atas muka bumi ini.

• R. Flint– Ibn Khaldun merupakan ahli falsafah Islam yang

tiada bandingannya.

• Sarton– Ibn Khaldun merupakan ahli sejarah dan falsafah

agung, bukan sahaja pada abad-abad pertengahan, malah sepanjang zaman bermula dari zaman ahli sejarah klasik hingga ke zaman Machiavelli, Bodin Vico

• Bodin dan Vico. R. Nicholson – Tiada seorang muslim yang cuba mengesan secara

mendalam tentang sebab-sebab sesuatu peristiwa yang berlaku bagi mendedahkan kuasa-kuasa moral dan spiritual yang mendasari keadaannya, atau untuk mentaqdiskan (menyucikan) undang-undang mengenai jatuh bangunnya sesuatu bangsa, kecuali Ibn Khaldun.

Rujukan• Ghazali Darusalam. (2001). Sumbangan Sarjana dalam Tamadun

Islam. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.• Ibn Khaldun. (2009). Mukadimah Ibn Khaldun. Kuala Lumpur:

Dewan Bahasa dan Pustaka.• Mahdi Shuid, Ustaz Rumaizuddin Ghazali, Hazlina Mansor. (2005).

Teks Pra-U Tamadun Islam. Selangor: Pearson Malaysia Sdn. Bhd.• http://alhakelantan.tripod.com/tokoh/id2.html• http://man999.tripod.com/IBNU_KHALDUN.html• http://ms.wikipedia.org/wiki/Abdul_Al-Rahman_Ibn_Muhammad_I

bn_Khaldun• http://redzuan-ridz.blogspot.com/2011/08/ibn-khaldun-tokoh-sejar

awan-dan.html

• http://www.ahmad-sanusi-husain.com/2012/01/tokoh-islam-ibn-khaldun-bapa-ekonomi.html#axzz2Lds6jZMR

Sekian, terima kasih

^.^