tpack, een literatuurstudie

Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK)een literatuurstudie

Petra Fisser & Joke Voogt(i.s.m. Jo Tondeur & Johan van Braak)

Onderwijs Research DagenEnschede, 24 juni 2010

Uitgangspunten TPACK

§ De onderwijspraktijk is complex

§ Leraren geven les in zeer complexe, dynamische omgevingen

§ Dit vereist verschillende soorten gespecialiseerde kennis

§ Effectief onderwijs wordt grotendeels bepaald door het hebben enkunnen toepassen van rijke, goed georganiseerde en geïntegreerde kennis op verschillende gebieden, waaronder

§ Kennis van het inhoudsdomein

§ Kennis over de student, en hoe hij/zij denkt en leert

§ Kennis over technologie die het onderwijs kan ondersteunen

Uitgangspunten TPACK

§ De kernboodschap als het gaat om het verzorgen van goed onderwijs dat ondersteund wordt met ict is dat je rekening moet houden met

§ de inhoud van het vak dat je geeft (Content)

§ de didactiek die daarbij hoort (Pedagogy)

§ de technologie die dit kan ondersteunen (Technology)

§ EN DE RELATIES TUSSEN DEZE ASPECTEN

§ Het TPACK model biedt een raamwerk voor de kennis en vaardigheden die een leraar moet hebben om ict te kunnen integreren in het onderwijs

Het TPACK model

§ Koehler & Mishra (2006):

§ De integratie van ICT in de onderwijspraktijk is gebaat bij een zorgvuldige afstemming tussen vakinhoud, vakdidactiek en de mogelijkheden van ICT

§ leraren die ICT willen integreren moeten daarom competent zijn op alle drie domeinen en moeten kennis hebben van de context waarin zij lesgeven

Content knowledge•Kennis van feiten, concepten, theorieën en procedures•Verklarende kaders•“regels” voor bewijs-voering

Pedagogical knowledge•Voorkennis van leerlingen•Inzet van bronnen•Klassenmanagement •Ontwikkeling & implementatie van lessen•Evaluatie van leerprestaties

Technological Knowledge•Vaardigheden om specifieke ict-toepassingen te hanteren•In staat zijn om specifieke ict-toepassingen aan te leren en op waarde te schatten•Een functioneel begrip van ICT

Pedagogical Content Knowledge: Vakdidactiek, de kennis die de leraar heeft om het vak vorm te geven en aan te passen met het oog op instructie

Technological Content Knowledge:Kennis over relatie tussen technologie en vakinhoud en hoe vakinhoud op nieuwe manieren gepresenteerd kan worden

Technological Pedagogical Knowledge:Kennis over relatie tussen technologie en didactiek en hoe didactiek kan veranderen ten gevolge van ict

TPACK literatuurstudie: doel en vragen

§ Doel: stand van zaken met betrekking tot TPACK in wetenschappelijke literatuur

§ Onderzoeksvragen:

1. Wat is de wetenschappelijke basis voor TPACK?

2. Wat zijn kenmerken van TPACK voor diverse vakgebieden in het basis- en voortgezet onderwijs?

3. Hoe kunnen leraren worden ondersteund in de verwerving van TPACK?

4. Hoe meet je TPACK?

TPACK literatuurstudie: methode

§ Systematisch zoekproces

§ Artikelen gevonden in

§ Eric, Scopus en Web of Science, Psychinfo

§ Education, Information and Technology Library(EdITLIB van de AACE)

§ Wetenschappelijke publicaties van de TPACK wiki(http://www.tpack.org ) en TPACK nieuwsbrief

§ Zoektermen: ‘TPCK’, ‘TPACK’, ‘Technological pedagogicalcontent knowledge’, ‘Koehler’ ‘Mishra’ ‘Harris’

http://www.tpack.org


§ In totaal 121 referenties gevonden, waarvan abstract gescreend

§ Doel screening:

§ alleen die artikelen selecteren die expliciet over TPACK gaan

§ zicht krijgen op de aard van de gevonden publicaties (empirisch onderzoek, theoretische beschouwing, beschrijving van ontwerp)

§ zicht krijgen op de mate waarin verwacht kan worden dat het artikel een bijdrage kan leveren aan de beantwoording van de onderzoeksvragen

§ Van de 121 publicaties bleken er - op grond van de titel en het abstract - 76 expliciet aan het eerste criterium te voldoen


§ Definitieve selectie

§ Alleen de artikelen uit tijdschriften met peer review (N=36)

§ Het artikel geeft op grond van het abstract naar verwachting tenminste op een van de onderzoeksvragen antwoord

§ Het artikel beschrijft empirisch onderzoek en/of het artikel geeft een theoretische beschouwing over TPACK

§ Op grond van deze criteria zijn 2 artikelen alsnog afgevallenen 2 artikelen niet vindbaar

§ Totaal 32 artikelen gelezen en geanalyseerd op basis van vooraf opgestelde vragenlijst

TPACK literatuurstudie: resultaten

§ Wetenschappelijke basis TPACK

§ Pedagogical Content Knowledge (“vakdidactiek”) van Shulman als uitgangspunt

§ Toevoeging: Context-> praktijkkennis, doceren is een complexe activiteit in een gesitueerde context, waarvoor precieze kennis van de doelgroep en de situatie nodig is

§ Toevoeging: Technology-> recente en snelle ontwikkeling technologie en daarmee om kunnen gaan


§ TPACK in basis- en voortgezet onderwijs

§ Onderzoek naar TPACK in vakken nog in de kinderschoenen:fragmentarisch, kleinschalig en dekt niet alle vakgebieden

§ De leraar, zijn kennis en beslissingen ten aanzien van ICT gebruik staat centraal

§ In dit opzicht onderscheidt het onderzoek zich van veel vakdidactisch onderzoek, waarin meestal de focus ligt op het leren van leerlingen met behulp van ICT


§ Voorbeelden TPACK in basis- en voortgezet onderwijs

§ Geschiedenis

§ Vakspecifieke ict-toepassing (PrimaryAccess)

§ Digitale documentaires bij geschiedenis in het vo

§ Digitale video bij geschiedenis/maatschappijleer/taal in het po

§ Wiskundeonderwijs

§ Vakspecifieke ict-toepassingen (applets, videocases, grafische rekenmachine

§ Taal

§ Maken van webteksten op wiki, weblog, etc.

§ Ingaan op specifieke eigenschappen van digitale teksten


§ Ondersteuning van leraren

§ TPACK ontwikkelen: ontwikkelen van kennis en vaardigheden op het gebied van ICT, didactiek, inhoud en met name de overlap en interactie tussen deze drie domeinen

§ Kant-en-klare instructie op de losse domeinen van ICT, vakdidactiek en vakinhoud weinig effectief als het uiteindelijkedoel ICT-integratie is

§ De K in TPACK staat voor “knowledge”/kennis, maar bij ontwikkelen van TPACK ook vaardigheden en attitude nodig


§ Ondersteuning van leraren in opleiding

§ Via geïntegreerde, actieve aanpak

§ Samenwerken aan onderzoeken van mogelijkheden ict

§ Samenwerken aan het ontwerpen en ontwikkelen van zinvolle “artifacten” (website, syllabus, opdrachten in een webgebaseerde omgeving, etc.)

§ Vanaf begin opleiding samenhang laten zien tussen kennis over specifieke ICT toepassingen en hun meerwaarde, de didactiek, de inhoud, de doelgroep (de lerenden) en de context waarin dit in praktijk gebracht moet worden


§ Ondersteuning van leraren in opleiding

§ leraren in opleiding willen

§ starten met luisteren naar een leraar of expert

§ daarna bezig gaan met een authentieke taak, waarbij kennis in de praktijk toegepast wordt

§ daarna ervaringen delen en bediscussiëren met medestudenten

§ en tot slot ervaringen bespreken met een expert

§ TPACK als onderwerp kan impliciet of expliciet aan bodkomen in de opleiding


§ Ondersteuning van leraren tijdens nascholing

§ Aandachtspunten vergelijkbaar met die in de lerarenopleiding

§ Aansluiten bij dagelijkse praktijk van leraren, zodat ze in hun eigen comfortzone kunnen werken en die uit kunnen breiden

§ Learning Technology by Design of DocentontwerpteamsTPACK ontwikkelen door werken aan authentieke vraagstukken over technologie, didactiek en vakinhoud en door de interactievesamenwerking tussen de deelnemers in de ontwerpteams


§ Het meten van TPACK

§ Meten in kleine onderzoeken gericht op specifieke didactische aanpak of specifieke ICT-toepassing

§ Vragenlijsten met stellingen en open vragen over de ontwikkeling van TPACK, de specifieke didactische aanpak of de specifieke ICT-toepassing en de self-efficacy van docenten

§ Het TPACK-coderen van essays, (ontwerp)opdrachten, aantekeningen van groepsdiscussies, e-mailverkeer en interviews

§ TPACK diagram positioning

§ Expert assessment, peer assessment, self-assessment


§ Het meten van TPACK

§ Instrumenten die minder gericht zijn op een specifieke didactische aanpak of specifieke ICT-toepassing

§ TPACK Survey(Schmidt, Baran, Thompson, Koehler, Shin en Mishra, 2009)

§ Online TPACK Survey(Archambault en Crippen, 2009)

§ TPACK Rubric(Harris & Hofer, 2010)

TPACK literatuurstudie: conclusies

§ Wetenschappelijk onderzoek naar TPACK nog maar net begonnen

§ TPACK veelbelovend, aansprekend en uitgaand van de professionaliteit van de leraar

§ Nog niet voldoende aandacht voor opvattingen van leraren

§ Uitwerking voor specifieke vakgebieden nog fragmentarisch

§ TPACK vooral voor vo- en minder voor po leraren?

§ Ontwikkelen van TPACK

§ actief en integraal, in langer traject (niet via 1 vak of cursus)

§ op basis van praktijkproblemen

§ in docentontwerpteams

§ Meten van TPACK moet verder ontwikkeld worden

TPACK als samenhangende didactiek?

§ Het kan… (blijkt uit ons praktijkonderzoek)

§ Door samen te werken in docentontwerpteams aan onderwijs waarin ict geïntegreerd is,

§ waarbij de nadruk gelegd wordt op de 3 kennisdomeinen en de overlap daartussen,

§ kunnen “TPACK-competente” leraren ontstaan

§ Ons vervolg:

§ Nederlandse vertaling meetinstrumenten TPACK

§ Praktijkonderzoek rondom TPACK en docentontwerpteams in Nederland en Vlaanderen, maar ook in Koeweit, Ghana, Tanzania, ….

Meer informatie? http://www.tpacknl.nl/

http://www.tpacknl.nl/