"trafİk kazalarinda sİgorta ve tazmİnat" av. cumhur arikan av. abdulhalim eke-av. emre...
DESCRIPTION
"TRAFİK KAZALARINDA SİGORTA ve TAZMİNAT" Av. Cumhur ARIKAN Av. Abdulhalim EKE-Av. Emre EREN. MOTORLU ARAÇ İŞLETENİN HUKUKİ SORUMLULUĞU. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
"TRAFİK KAZALARINDA SİGORTA ve TAZMİNAT"Av. Cumhur ARIKAN
Av. Abdulhalim EKE-Av. Emre EREN
MOTORLU ARAÇ İŞLETENİN HUKUKİ SORUMLULUĞU
İŞLETEN KİMDİR ?
1) ARACIN SAHİBİ OLAN KİŞİ2) MÜLKİYETİ MUHAFAZA KAYDI İLE SATIŞTA SİCİLDE ALICI OLARAK İSMİ YAZAN KİŞİ3) ARACI UZUN SÜRE KİRALAYAN KİRACI4) ARİYET VEYA REHİN ALANLAR5) ARACI KENDİ HESABINA VE TEHLİKESİ KENDİSİNE AİT OLMAK ÜZERE TASARRUF EDENLER, YANİ ARAÇ ÜZERİNDE EYLEMLİ OLARAK EGEMENLİK KURANLAR
İŞLETEN
GERÇEK İŞLETEN FARAZİ İŞLETEN
GERÇEK İŞLETEN KİMLERDİR?1) ARAÇ MALİKİ OLAN KİŞİ2) MÜLKİYETİ SAKLI TUTARAK SATIN ALAN ALICI3) UZUN SÜRELİ ARAÇ KİRALAYAN KİRACI4) UZUN SÜRELİ ARİYET ALAN (ÖDÜNÇ ALAN) KİŞİ5) MOTORLU ARACI REHİN ALAN KİŞİ6) MOTORLU ARACIN İŞLETİLMESİNE KATILAN GİRİŞİMCİLER (TEŞEBBÜS SAHİPLERİ)
İŞLETEN SAYILAN GİRİŞİMCİLER TEŞEBBÜS SAHİPLERİ KİMLERDİR? KTK- Madde 85 - (Değişik 1. fıkra: 4199 - 17.10.1996) Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar. (Değişik 4. fıkra: 4199 - 17.10.1996) İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur.
T.C.YARGITAY11. HUKUK DAİRESİE. 2012/5055K. 2012/7352T. 8.5.2012
• BİLET SATICISI ( Firmanın İşletenle Birlikte Doğan Zarardan Müştereken ve Müteselsilen Sorumlu Tutulması Gerektiği - Yolcu Taşıma Sözleşmesine Dayalı Maddi ve Manevi Tazminat Davası )
ÖZET : Dava, yolcu taşıma sözleşmesine dayalı maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Davalı şirket, yolcuya bilet satmak suretiyle taşıyıcı olarak sorumlu olduğu gibi, Karayolları Trafik Kanunu'na göre de bilet satıcısı firmanın işletenle birlikte doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulması gerekmektedir. Bu itibarla mahkemece davaya konu olay sebebiyle davalı bilet satıcısı şirketin de davacıya karşı sorumlu olacağı düşünülmelidir.Yasa koyucu yolcuların uğradığı bedeni zararlar bakımından taşımayı yapan aracın zorunlu karayolu taşımacılık sigortacısı, trafik sigortacısı ve varsa ihtiyari mali sorumluluk sigortacısı bakımından müştereken ve müteselsilen bir sorumluluk öngörmemiş, sıralı bir sorumluluk düzenlemiştir. Başka bir anlatımla, yolcunun uğradığı bedeni zararlar, taşımayı yapan aracın zorunlu karayolu taşımacılık sigortası kapsamında ise, bu aracın trafik veya ihtiyari mali mesuliyet sigortacısının sorumluluğu doğmayacaktır. Ancak, limit aşımında sırasıyla zorunlu ve ihtiyari mali mesuliyet sigortacılarının sorumluluğu söz konusu olacaktır.
İŞLETEN SAYILAN GİRİŞİMCİLER• Yasa ‘’3’’ durumda motorlu aracın işletilmesine katılan girişimcileri
işleten ile birlikte sorumlu tutmaktadır: İŞLETEN SAYILAN GİRİŞİMCİLER ŞUNLARDIR:• 1) Bir kişi yada kuruluşun unvanının kullanılmasında unvanı
kullanılan kurum-şirket-kişi işleten sayılır !.. • 2) Motorlu aracın bir işletmenin adı altında işletilmesinde adını
kullandıran kurum-şirket-kişi işleten sayılır !.. • 3) Motorlu aracın teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesinde
bileti kesen kurum-şirket-kişi işletmeye katılma boyutunda ise işleten sayılır !..
ZORUNLU UNSUR: GİRİŞİMCİNİN İŞLETME ÇALIŞMASINA AZ VEYA ÇOK ETKİN OLARAK KATILMASI VEYA DENETİMDE BULUNMASIDIR…
İŞLETEN SAYILAN GİRİŞİMCİLERİÖRNEKLERLE TARTIŞALIM
İŞLETEN SAYILAN GİRİŞİMCİLERİÖRNEKLERLE TARTIŞALIM
İŞLETEN SAYILAN GİRİŞİMCİLERİÖRNEKLERLE TARTIŞALIM
İŞLETEN SAYILAN GİRİŞİMCİLER
• GİRİŞİMCİNİN İŞLETEN SAYILABİLMESİ İÇİN İLGİLİ ARAÇ ÜZERİNDE BİR EGEMENLİĞİ, ETKİNLİĞİ, DENETİMİ, YAPTIRIM GÜCÜ OLMASI GEREKİR !
• BİLET SATIŞINDAN SADECE BELİRLİ ORANDA KOMİSYON ALMASI BİR GİRİŞİMCİYİ İŞLETEN YAPMAZ !..
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLER KİMLERDİR?
• 1) ARAÇLARIN BAKIMI, ONARIMI, KORUNMASI VE SATIŞI GİBİ ALANLARDA ÇALIŞMADA BULUNANLAR
• 2) YARIŞ DÜZENLEYİCİLERİ• 3) HIRSIZLAR VE GASPÇILAR• 4) ***GÜVENCE HESABI (Türkiye Sigorta Reasürans
ve Emeklilik Şirketleri Birliği) Kanun koyucu varsayımsal (farazi) işleten kavramını oluşturarak, ‘’ araç üzerinde
gerçek işleten olanın eylemli yetki ve egemenliğinin kesildiği bazı özel durumlarda gerçek işleteni sorumlu tutmanın imkansız olduğu veya sadece gerçek işleteni sorumlu tutmanın hakkaniyete uygun düşmeyeceği bazı özel durumlar için bu kavramı oluşturmuştur…’’
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENARAÇ BAKIMI,ONARIMI,KORUNMASI VE SATIŞI GİBİ
ALANLARDA ÇALIŞAN GİRİŞİMCİLER
• 1) Motorlu araçlarla ilgili mesleki çalışmada bulunan girişimciler kendisine bırakılan bir motorlu aracın neden olduğu zararlardan işleten gibi sorumlu olur.
• 2) Girişimci, kendisine teslim edilen araçları kapsayacak biçimde sigorta yaptırmak ve araçları deftere yazarak belgelendirmek zorundadır.
• 3) Bu nitelikteki girişimcinin işleten gibi sorumlu olduğu durumlarda gerçek işletenin ve onun için ZMSS yapan sigorta şirketinin zarardan dolayı sorumluluğu ortadan kalkar…
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENARAÇ BAKIMI,ONARIMI,KORUNMASI VE SATIŞI GİBİ
ALANLARDA ÇALIŞAN GİRİŞİMCİLER
• ARAÇ BAKIMI, ONARIMI, KORUNMASI VE SATIŞI GİBİ ALANLARDA ÇALIŞAN GİRİŞİMCİ DENİLEREK HERHANGİ BİR SAYISAL SINIRLAMA GETİRİLMEMİŞTİR. ASIL OLAN ARAÇLA İLGİLİ BİR ALANDA MESLEKİ ÇALIŞMADA BULUNULMASIDIR.
• GERÇEK İŞLETENİN SORUMLULUK DIŞINDA KALMASINDA GİRİŞİMCİNİN ÇALIŞMA ALANININ NİCELİK VE NİTELİĞİ GÖZETİLEREK AYRIM YAPILMAKTADIR.
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENARAÇ BAKIMI,ONARIMI,KORUNMASI VE SATIŞI GİBİ
ALANLARDA ÇALIŞAN GİRİŞİMCİLER• MOTORLU ARACIN KİŞİLERİN MALLARI, SAĞLIK VE
YAŞAMLARI AÇISINDAN GÜVENCE OLUŞTURACAK KAPSAMDA DÜZENLENMEMİŞ İŞLETMELERE (GİRİŞİMCİLERE) BIRAKILMASI DURUMUNDA GERÇEK İŞLETENİN İŞLETEN SIFATI VE SORUMLULUĞU ORTADAN KALKMAZ !
• (Y 4. H.D. 1990/10623E-1991/110932K): ‘’…Motorlu araç maliklerinin araçlarını üçüncü kişilerin durumlarını ağırlaştırmayacak müteşebbislere bırakmaları zorunludur…’’
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENARAÇ BAKIMI,ONARIMI,KORUNMASI VE SATIŞI GİBİ
ALANLARDA ÇALIŞAN GİRİŞİMCİLER
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENARAÇ BAKIMI,ONARIMI,KORUNMASI VE SATIŞI GİBİ
ALANLARDA ÇALIŞAN GİRİŞİMCİLER
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENARAÇ BAKIMI,ONARIMI,KORUNMASI VE SATIŞI GİBİ
ALANLARDA ÇALIŞAN GİRİŞİMCİLER
• Önemli olan giriş çıkışı herhangi bir şekilde kayda alınmış ve bir düzen içinde çalışan işletme olması
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENARAÇ BAKIMI,ONARIMI,KORUNMASI VE SATIŞI GİBİ
ALANLARDA ÇALIŞAN GİRİŞİMCİLER
• GİRİŞİMCİNİN İŞLETEN YERİNE SORUMLU OLABİLMESİ İÇİN DİĞER KOŞULLAR:
• 1) ARAÇ ÜZERİNDEKİ EGEMENLİĞİN EYLEMLİ OLARAK GİRİŞİMCİYE GEÇMESİ
• 2) KISA SÜRELİ BASİT BİR ONARIM.GÖZETİM OLMAMASI
• Örneğin : Y. 4 H.D. 1988/7742E., 1989/1055K. ‘’…Akü değişimi sırasında araç sahibinin yanında deneme yapmak isteyen çırağın karıştığı trafik kazası…’’ gibi
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENARAÇ BAKIMI,ONARIMI,KORUNMASI VE SATIŞI GİBİ
ALANLARDA ÇALIŞAN GİRİŞİMCİLERAlıcı adayının deneme sürüşü esnasında oluşan trafik kazasında
gerçek işletenin sorumluluğu nedir ?..
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENYARIŞ DÜZENLEYİCİLERİ
• 1) Yarış düzenleyicisi ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI işleten gibi sorumlu olur.
• 2) Yarış düzenleyicisi yarışçılara ve araç içindeki yolculara karşı varsa kusuru genel hükümlere göre sorumludur.
• 3) Yarış düzenleyicisinin işleten gibi sorumlu olabilmesi için kamusal izni olması gerekir.
• 4) Yarış yolunun karayolu olması şart değildir.• 5) Yarış düzenleyicisinin varsayımsal işleten olarak
sorumlu olduğu durumlarda bile gerçek işletenin sorumluluğu ortadan kalkmaz !
• 6) Yarış sponsoru olan firmada bazı doktrine göre müşterek ve müteselsilen sorumludur…
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENYARIŞ DÜZENLEYİCİLERİ
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENMOTORLU ARACI ÇALAN VE GASP EDENLER
• 1) Motorlu aracı ÇALAN veya GASP EDENLER her durumda gerçek işletenle birlikte müşterek ve müteselsilen sorumludurlar…
• 2) Gerçek işleten aracın çalınması veya gasp edilmesinde hiçbir kusurunun bulunmadığını kanıtlayabilirse sorumluluktan kurtulur.
• 3) Gerçek işletenin rızası dışında çalma amacı olamadan aracının alınması gerçek işleteni sorumluluktan kurtarmaz !..
• 4) Aracın gerçek işletenin elinden hırsızlık ve gasp dışında suç sayılan başka şekillerde (güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık gibi nedenlerle) çıkması gerçek işletenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz !!!
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENMOTORLU ARACI ÇALAN VE GASP EDENLER
• HIRSIZLIK VE GASP DURUMUNDA İŞLETENDEN BEKLENEN ÖZEN ÇOK YÜKSEK DÜZEYDEDİR.
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDENMOTORLU ARACI ÇALAN VE GASP EDENLER
• TARTIŞALIM: ÇALINAN VEYA GASP EDİLEN ARACIN GERÇEK İŞLETENİ SORUMLU OLMADIĞINDA ARACIN TRAFİK SİGORTASI DA SORUMLU OLMAYACAKTIR BU DURUMDA ZARARA UĞRAYAN MAĞDUR VEYA MAĞDURLAR ZARARLARININ GİDERİLMESİNİ KİMDEN İSTEYECEKLERDİR ?..
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDEN GÜVENCE HESABI
(Türkiye Sigorta Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği)
• GÜVENCE HESABININ AMACI: ZORUNLU MALİ SORUMLULUK (TRAFİK SİGORTASINA) TABİ ARAÇLARIN NEDEN OLDUKLARI ZARARLARIN İŞLETEN VEYA SİGORTACI TARAFINDAN KARŞILANMAMASI DURUMUNDA ZARAR GÖRENLERİ KORUMAK AMACIYLA OLUŞTURULMUŞ BİR FONDUR…
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDEN GÜVENCE HESABI
(Türkiye Sigorta Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği)
GÜVENCE HESABINA BAŞVURULACAK DURUMLAR ŞUNLARDIR:
• 1) ZARARI VEREN MOTORLU ARACIN TESPİT EDİLEMEMESİ DURUMUNDA
• 2) ZMSS (TRAFİK SİGORTASI) YAPTIRILMAMIŞ MOTORLU ARACIN VERDİĞİ ZARARLARDA
• 3) MOTORLU ARACIN ZMSS (TRAFİK SİGORTASINI) YAPAN SİGORTA ŞİRKETİ İFLAS ETTİĞİNDE
• 4) ÇALINAN VEYA GASP EDİLEN ARAÇLARIN İŞLETENİNİN SORUMLU OLMADIĞI HALLERDE
GÜVENCE HESABINA BAŞVURULACAK DURUMLAR (devamla)
• 5) ÖNEMLİ : Zorunlu sigorta teminat limitleri ile sigorta poliçesinde belirtilen teminat arasındaki fark kadar ödenecek bedensel tazminat tutarlarıdır !...
• 6) Yeşil Kart Sigortası uygulamaları için faaliyet gösteren Türkiye Motorlu Taşıt Bürosunca yapılacak ödemeler.
• Yeşil Kart Sertifikası, Türk Hükümeti'nin de imzaladığı 1959 tarihli Strasbourg Anlaşması çerçevesinde, yeşil kart sistemi dahilindeki ülkelere, Mali Mesuliyet Poliçesinin uluslararası uzantısı şeklinde, kaza mahalli ülke mevzuatı ve limitleri dahilinde teminat veren, uluslararası, yeşil renkli ve tek formatla düzenlenen bir belgedir.
Güvence Hesabı'ndan karşılanmayacak zararlar nelerdir?
• 1) Manevi zararlar.• 2) Bedensel zararlar dışında kalan her türlü maddi zararlar. • 3) Kazaya neden olan aracın işletenin veya sürücüsünün bedensel
zararları.• 4) Motorlu aracı çalan veya gasbedenlerle, bunlara yardımcı olanların ve
bu durumu bilerek araca binen sürücü veya yolcunun zararları.• 5) Motorlu araçların yarış için bulunması gereken sigortayı yaptırmaksızın
yarışa katılması durumunda kişilere verdiği bedeni zararlar.• 6) İşletenin eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere karşı
yöneltebileceği zararlar. *• 7) İşleten tarafından ileri sürülebilecek tazminat talepleri.• 8) Motorlu bisikletin sebep olduğu kazalardan doğan zararlar.• 9) Motorla araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunan kimselere motorlu
aracın bırakılması sırasında kişilere gelen zararlar.
FARAZİ (VARSAYIMSAL) İŞLETENLERDEN GÜVENCE HESABI
(Türkiye Sigorta Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği)
• SORU : Plakasını alamadığım bir araç, park halindeki aracıma çarparak kaçmıştır. Güvence Hesabı, aracımda meydana gelen hasarı öder mi?
CEVAP• Güvence Hesabı, motorlu araçlarda meydana
gelen maddi hasarlardan sorumlu değildir. Güvence Hesabı’ndan ancak bedeni zararlar (maluliyet ve ölüm halinde doğan zararlar) talep edilebilmektedir.
SORU• Çalıntı bir aracın kusurlu olarak sebep olduğu
bir kazada yaralanma ve ölüm durumlarında Güvence Hesabı’na başvurulabilir mi ?
CEVAP• KTK’nun 108.maddesi uyarınca; çalınmış veya
gaspedilmiş araçların neden olduğu bedeni zararlar, KTK’nun 107 maddesi uyarınca işletenin sorumlu olmadığı durumlarda Güvence Hesabı’ndan talep edilebilmektedir.
SORU• Güvence Hesabın’dan talep edilebilecek
tazminat tutarı ne kadardır?
CEVAP• Güvence Hesabı’nın sorumluluğu, kaza
tarihinde Hazine Müsteşarlığı’nın belirlediği teminat limitleri ile sınırlıdır. Bu teminat limiti her durumda ödenmemektedir. Öncelikle hak sahiplerinin talep edebileceği tazminat miktarı, tarafların kusurları da dikkate alınarak alınarak tespit edilmektedir. Tespit edilen bu tazminat, teminat limitleri kapsamında kalmak kaydıyla ödenmektedir.
SORU• Güvence Hesabı’nın ödediği tazminat
nedeniyle rü’cu hakkı var mıdır ?...
CEVAP• Güvence Hesabı, ödediği tazminatın tahsili
amacıyla KTK’nun 108. ve Güvence Hesabı Yönetmeliği’nin 16.maddesi uyarınca zarar veren aracın işletenine, sürücüsüne, sigortacısına veya sigortacının iflas masasına rü’cu hakkı vardır. Trafik sigortasından farklı olarak rü’cu için İşleten veya sürücünün alkollü olması gerekmez. Kusurlu işleten ve sürücü ölmüş ise mirasçılarına da rü’cu hakkı vardır…
SORU• Güvence Hesabı’na ne kadar sürede
başvurmak gerekmektedir ?
CEVAP• Hak sahiplerinin, zararı ve tazminat
yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren iki yıl ve herhalükarda 10 yıl içinde bizzat yazılı olarak veya taahütlü mektupla Güvence Hesabı’na başvurmaları gerekmektedir.
SORU• Sürücüsü bulunduğum araçla, kendi
kusurumla kaza yaptım. Trafik poliçem bulunmamaktadır. Zararımı Güvence Hesabı’ndan talep edebilir miyim ?
CEVAP• KTK ve Güvence Hesabı Yönetmeliği’nin 14/b
maddesi uyarınca kazaya neden olan aracın işleten ve sürücüsü tarafından ileri sürülecek zararlar Güvence Hesabından karşılanmaz.
İŞLETENİN EYLEMLERİNDEN SORUMLU OLDUĞU KİŞİLER KİMLERDİR ?
İŞLETENİN SORUMLU OLDUĞU KİŞİLER:
• 1) SÜRÜCÜ (ŞOFÖR)• 2) ARACIN KULLANILMASINA KATILAN YARDIMCI
KİŞİ Bu kişiler işleten ve sigortacı açısından 3. kişi
konumunda olmadıklarından, işleten bu kişilerin ağır kusuruna dayanarak sorumluluktan kurtulamaz !...
İŞLETENİN SORUMLU OLMASININŞARTLARI
• 1) MOTORLU ARAÇ İŞLETME DURUMUNDA OLMALIDIR
• 2) ÜÇÜNCÜ KİŞİ KONUMUNDAKİLER ZARARA UĞRAMALIDIR
• 3) ZARARLA MOTORLU ARACIN İŞLETİLMESİ ARASINDA UYGUN İLLİYET BAĞI OLMALIDIR
• 4) ZARARLA MOTORLU ARAÇ İŞLETİLMESİ ARASINDA HUKUKA AYKIRILIK BAĞI BULUNMALIDIR
İŞLETENİN SORUMLULUKTANTAMAMEN KURTULMASININ ŞARTLARI
• 1) İŞLETENİN KENDİSİNİN veya EYLEMLERİNDEN SORUMLU OLDUĞU KİŞİLERİN HİÇBİR KUSURU OLMAYACAK,
• 2) ARAÇTAKİ HİÇBİR BOZUKLUK KAZAYA NEDEN OLMAYACAK,
• 3) KAZA MÜCBİR BİR SEBEPTEN OLACAK,• 4) ZARAR GÖREN veya ÜÇÜNCÜ BİR KİŞİ AĞIR
VE TAM KUSURLU OLACAK (Hırsızlık ve gasp durumu da dahil)
İŞLETENİN SORUMLULUĞUNUAZALTAN DURUMHATIR TAŞIMASI
YARGITAY İÇTİHATLARI İLE “HATIR TAŞIMASININ” GEÇERLİLİK ŞARTLARI TARTIŞMASIZ BİR ŞEKİLDE AÇIKÇA BELİRLENMİŞTİR. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun yerleşik içtihatlarına göre hatır taşıması özetle şudur: “Araç işleteni kişinin, taşımak üzere aracına aldığı yolcudan maddi bir karşı edim alabilecekken, yolcunun hatırı için, yükümlülüğü veya görevi olmadığı halde, sırf iyilik yapma düşüncesi ile maddi bir karşı edimi almayıp, yolcuyu bedelsiz taşımasına hatır için taşıma denir...”
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun içtihadına göre hatır için taşımanın şartları madde madde şunlardır:
• 1) İşletenin veya şoförün; aracına aldığı yolcudan istese maddi bir karşı edim (para gibi...) alabilmesinin mümkün olması gerekir.
• 2) İşletenin aracına aldığı yolcuya karşı hukuken, ahlaken, manen veya örf ve adetler gereğince kendisini taşıması için bir yükümlülüğünün veya görevinin bulunmaması gerekir.
• 3) İşletenin tamamen iyilik yapma düşüncesi ile yolcuyu ivazsız olarak (bir ivaz elde etmesi de mümkün iken) taşıması gerekmektedir.
Yukarıda sayılan bu şartlar olmadan yapılan taşımaya “hatır taşıması” denilemez !..
Örneğin Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2011/4-824E., 2012/134K. sayılı 14.03.2012 tarihli kararına göre özetle:
• “...Davadaki somut olaya gelince, davalılardan Serkan’ın kullandığı araçta bulunan eşi Selda’nın öldüğü, Selda ile Serkan’ın resmi nikahlı karı-koca oldukları....Hatır için taşımanın söz konusu olabilmesi için işletenin taşımak üzere araca aldığı yolcudan maddi bir karşı edim alabilecekken yolcunun hatırı için veya iyilik yapma düşüncesi ile karşı edimi almayıp, yolcuyu bedelsiz taşıması gerekmektedir. Ancak ölen ile davalı işleten zaten karı—koca olduklarından, eşlerin birbirinden herhangi bir karşı edim almak gibi bir durumları söz konusu olmayacağı gibi tersine eşlerin bir birlerine yardım ve muavenet hem hukuken hem de hayatın olağan akışı gereğince görevleridir... Hal böyle olunca, eşler arasındaki zararlandırıcı olayda Borçlar Kanunu’nun 43. maddesinin uygulanmasına olanak bulunmadığından, hükmedilen tazminat miktarından hatır taşıması nedeniyle de yapılacak bir indirim de bulunmamaktadır. Buna göre de yerel mahkemece hükmedilen tazminat miktarından indirim yapılarak karar verilmiş olması bozmayı gerektirmiştir...” denilmektedir.
HATIR TAŞIMASI • Bir kişinin eşi, çocukları, anne-babası veya yakın akrabaları
(kardeşleri vbg...) ile seyahat etmesinde veya aracına almasında maddi ve manevi yararı bulunduğu (yani karşı bir edimi bulunduğu) gibi Türk Medeni Kanununun ilgili maddeleri gereğince de görev, sorumluluk ve yükümlülükleri de vardır.
• Hiç kimse eşini, çocuklarını, anne—babasını veya çok yakın akrabalarını maddi bir edim alabilecekken almayarak, sırf iyilik yapmak amacı ile hatır için aracıma aldım diyemez !... Bu durum hayatın olağan akışına aykırıdır.
• Bir işletenin aracına çocuklarını, eşini veya yakın hısım akrabasını alması hem hukuken (Türk Medeni Kanununun ilgili hükümleri) hem de hayatın olağan akışı gereğince görevidir. Ayrıca işletenin aile bireylerini taşımasında şahsi bir manevi yararı yani kazanılmış bir edimi de vardır.
YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİNİN 2011/7422E., 2012/6339K. sayılı, 17.05.2012 tarihli kararına göre:
• “...Dava, trafik kazasından kaynaklı maddi tazminat istemine ilişkindir. Meydana gelen kazada araç sürücüsünün annesi hayatını kaybetmiş, kardeşi yaralanmıştır. Kazada hayatını kaybeden anne ve yaralanan kardeşin taşınması aile bireyleri olması nedeniyle taşınanların değil, öncelikle taşıyanın menfaatinedir. Bu gibi durumlarda hatır taşımasından bahsedilemez. Bu tür taşımanın hatır taşıması olduğunun kabulü ile indirim yapılmak sureti ile tazminata hükmedilmesi hukuka aykırıdır...”
İŞLETEN ANNE VE BABANIN KUSURUCİSMANİ ZARARA UĞRAYAN KÜÇÜĞÜ ETKİLEMEZ
• YARGITAY 4. HUKUK DAİRESİNİN 1981/1247E, 1981/3013K., 11.03.1981 tarihli yerleşik içtihadında da belirttiği gibi özetle: “...Zarar görenin kusuru, ancak bu kişinin temyiz kudretini haiz olduğu hallerde kabul edilebilir....Aile başkanının gözetim ve denetim ödevlerini gereği gibi yerine getirmemesi ya da eksik yerine getirmiş olması temyiz yeteneğinden yoksun olan mağdura kendi kusuru olarak izafe olunamaz ve bu nedenle küçüğün tazminatından indirim yapılamaz....”
SİGORTA TAHKİM KOMİSYONUNEDİR ?..
• Sigorta Tahkim Komisyonu, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 30 uncu maddesiyle, sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile riski üstlenen taraf arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümü amacıyla Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde kurulmuştur.
SORU• Sigorta Tahkim Komisyonu'na Kimler Başvuru
da Bulunabilir ?
CEVAP ‘’sigorta ettiren veya sigortadan menfaat sağlayan kişiler’’ Bu kapsamda, sigorta sözleşmesinden doğan bir
uyuşmazlığa istinaden üye sigorta kuruluşuna başvurmuş, ancak talebi karşılanmamış olan sigortalı, sigorta ettiren yada sigorta sözleşmesi ile menfaattar olarak belirlenmiş gerçek ve tüzel kişilerin Komisyona başvuru yapmaları mümkündür. Ancak başvurunuzun Komisyon tarafından ele alınabilmesi için uyuşmazlığın mahkemeye, Tüketici Sorunları Hakem Heyetine veya Hukuk Muhakemeleri Kanunu çerçevesinde tahkime intikal etmiş olmaması gerekmektedir.
SORU• Sigorta Tahkim Komisyonu'na Hangi Konularda
Başvuruda Bulunulabilir?
CEVAP• Komisyona üye bir sigorta kuruluşu ile
aranızdaki sigorta sözleşmesinden kaynaklanan her türlü uyuşmazlık için başvuruda bulunmanız mümkündür. Ancak Komisyona başvuruda bulunmadan önce mutlaka talebinize ilişkin olarak ilgili sigorta kuruluşuna yazılı olarak başvurmuş olmanız gerekmektedir.
SORU• Sigorta Tahkim Komisyonu'na Hangi Tarihten
Sonra Ortaya Çıkan Uyuşmazlıklar Bakımından Başvuru Yapabilirim?
CEVAP• Sigorta Tahkim Komisyonu'na başvuruda
bulunulabilmesi için uyuşmazlığa konu rizikonun, hakkında başvuruda bulunulan sigorta kuruluşunun tahkim sistemine üye olduğu tarihten sonra meydana gelmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle hakkında başvuruda bulunacağınız kuruluşun üyelik tarihini, kontrol etmeniz önem taşımaktadır. Üyelik tarihinden önce meydana gelen rizikolara ilişkin başvurular Komisyon tarafından dikkate alınmayacaktır.
•
SORU• Sigorta Tahkim Komisyonu'na Başvuru
Maliyeti Nedir?
CEVAP• Komisyona başvuruda bulunmak için öncelikle; uyuşmazlık
tutarı 5.000 TL'ye kadar olan başvurular için 35 TL,uyuşmazlık tutarı 5.001 ila 15.000 TL arasındaki başvurular için 100 TL, uyuşmazlık tutarı 15.001 TL ve üzerindeki başvurular için ise 250 TL başvuru ücretinin Ziraat Bankası şubelerinden kurum tahsilat programı aracılığıyla SigortaTahkim Komisyonu hesabına yatırılması gerekmektedir. Başvuru ücretleri internet üzerinden de KomisyonunZiraat Bankası Bağlarbaşı Şubesi 50256701-5015 numaralı hesabına yatırılabilir (Şube Kodu: 824).
• Bunun yanında, hakemler kararlarında Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda yer alan ilgili hükümler çerçevesinde yargılama masraflarına da hükmedeceklerdir.
•
SORU• Sigorta Tahkim Komisyonu'na Başvurumu Ne
Zaman ve Nasıl Yapabilirim?
CEVAP• Komisyona başvurmadan önce, mutlaka ilgili
sigorta kuruluşuna talebinizle ilgili olarak yazılı bir başvuru yapmış olmanız gereklidir. Buna karşı, sigorta kuruluşu, kendisine yaptığınız başvuruyla ilgili olarak size nihai yanıtını içeren bir yazı göndermiş, ancak talebiniz karşılanmamışsa veya 15 iş günü geçmesine rağmen nihai yanıtını size ulaştırmamışsa, talebinizle ilgili olarak Komisyona başvuruda bulunabilirsiniz.
•
SORU• Sigorta Tahkim Komisyonu'na Başvuruyu ilgili
vatandaş adına Başka Birisi de Yapabilir mi?
CEVAP• RESMİ BİR VEKALETİ OLAN BAROYA KAYITLI BİR
AVUKAT VATANDAŞ ADINA BAŞVURABİLİR ?• HASAR MERKEZLERİ TAHKİM KOMİSYONUNA
BAŞVURUDA BULUNAMAZ !
SORU• Sigorta Tahkim Komisyonu'na Başvurum Ne
Kadar Zamanda Sonuçlanır?
CEVAP• Başvurunuz Komisyona ulaştıktan sonra söz konusu
talebinizin, Komisyon Raportöleri tarafından en geç 15 gün içerisinde ön incelemesi tamamlanarak, başvurunuzun sigorta hakemlerine havale edilip edilmeyeceğinin kararı verilir. Eğer başvurunuzun sigorta hakemleri tarafından sonuçlandırılmasına karar verilirse, dosyanız Komisyon tarafından hakem listesinden seçilen bağımsız hakemlere iletilir. Hakemlerin incelemeyi en geç 4 ay içerisinde tamamlamaları gerekmektedir. Hakem kararı Komisyon tarafından uyuşmazlık taraflarına bildirilecektir.
SORU• Sigorta Tahkim Komisyonu'na
Başvurumun Sonucunda Ne Olur ?
CEVAP• Komisyona yaptığınız başvurunun bağımsız sigorta hakemleri
tarafından incelenmesinin ardından verilecek karar,Komisyon tarafından verilecek karar taraflara bildirilecektir.
• Komisyona yapılan başvurularda, tutarı 5.000 TL'ye kadar olan uyuşmazlıklara ilişkin verilen kararlar kesindir. 5.000 TLve üzerindeki uyuşmazlıklar hakkındaki sigorta hakemi kararlarına karşı kararın bildiriminden itibaren 10 gün içinde Komisyon nezdinde bir defaya mahsus olarak itiraz edilebilir. 40.000 TL’nin üzerindeki uyuşmazlıklar hakkında itiraz üzerine verilen kararlar taraflarca Yargıtay nezdinde temyiz edilebilir.
SORU• Sigorta Tahkim Komisyonu'na Başvurum
Sonucunda Verilen Kararlara Karşı Dava Açabilir miyim?
CEVAP• Sigortacılık yapan kuruluş ile sigorta ettirenler
arasındaki tutarı 5.000 TL'ye kadar olan uyuşmazlıklarda, sigorta hakemleri tarafından verilen kararlar kesindir. Ancak, 5.000 TL ve üzerindeki uyuşmazlıklar hakkındaki sigorta hakemi kararlarına karşı kararın bildiriminden itibaren 10 gün içinde Komisyon nezdinde bir defaya mahsus olarak itiraz edilebilir. 40.000 TL’nin üzerindeki uyuşmazlıklar hakkında itiraz üzerine verilen kararlar taraflarca temyiz edilebilir. Bu miktarın altında kalan uyuşmazlıklara itiraz hakem heyetince verilen kararlar kesindir.
SORU• Hakem Kararına Karşı İtiraz Ne Şekilde
Yapılmalıdır?
CEVAP• 5.000 TL ve üzerindeki uyuşmazlıklar hakkındaki
sigorta hakemi kararlarına yapılacak itirazlar kararın ilgiliye bildiriminden itibaren 10 gün içinde yapılmalıdır. İtiraz Komisyon tarafından belirlenen itiraz başvuru formuyla ve başvuru ücretiyle aynı tutarda olan itiraz başvuru ücreti yatırılarak yapılır. İtirazın süresi içinde yapıldığının tespitinde PTT kayıtları esas alınacak olup, itiraz süresinin geçmesinden sonra PTT’ye verilen itiraz başvuruları Komisyon tarafından reddedilecektir.
SORU• Hakem Kararına Karşı İtiraz Nasıl ve Ne Kadar
Sürede Sonuçlandırılır?
CEVAP• 5.000 TL ve üzerindeki uyuşmazlıklar hakkındaki
sigorta hakemi kararlarına yapılacak itirazlar kararın ilgiliye bildiriminden itibaren 10 gün içinde yapılmalıdır. İtiraz Komisyon tarafından belirlenen itiraz başvuru formuyla ve başvuru ücretiyle aynı tutarda olan itiraz başvuru ücreti yatırılarak yapılır. İtirazın süresi içinde yapıldığının tespitinde PTT kayıtları esas alınacak olup, itiraz süresinin geçmesinden sonra PTT’ye verilen itiraz başvuruları Komisyon tarafından reddedilecektir.
SORU• Hakem Kararına Karşı İtiraz Nasıl ve Ne Kadar
Sürede Sonuçlandırılır?
CEVAP• Hakem kararlarına karşı itirazlar itirazları
incelemek üzere oluşturulan itiraz hakem heyetlerince incelenerek en geç iki ay içinde karara bağlanır. İtiraz hakem heyeti tarafından verilen karar üç iş günü içinde Komisyonca taraflara bildirilir.
TEŞEKKÜRLER