türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 ekovİtrİn eylÜl 2016...

14
58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 9 ay sonra St. Petersburg’taki Konstantin Sarayı’nda bir araya geldi. Sıcak bir ortamda gerçekleştirilen zirvede bozulan ilişkilerin yeniden inşa edileceği, ekonomik ilişkilerin artırılacağı mesajı verildi. Türkiye - Rusya İlişkilerinde Yeni Dönem Erdoğan-Putin zirvesinden “mutabakat” çıktı Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor. Ağustos ayı başında rusya’nın St. Petersburg kentinde gerçekleştirilen zirvede 2019’a kadar sürecek orta vadeli bir program üzerinde anlaşmaya varıldı. Zirve sonrası varılan mutabakatla ilişkilerdeki bütün kısıtlamalar kaldırılıyor. T ürkiye’nin 24 Kasım 2015 tarihinde Suriye sınırında Rusya Ordusu’na ait Su 24 tipi Rus uçağı düşürmesinin ardından gerilen Türkiye-Rusya ilişkileri sonrası yeni bir sayfa açıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 9 ay sonra St. Petersburg’taki Konstantin Sarayı’nda bir araya geldi. Sıcak bir ortamda gerçekleştirilen zirvede bozulan ilişkilerin yeniden inşa edileceği, ekonomik ilişkilerin artırılacağı mesajı verildi. İki lider 24 Kasım öncesi 35 milyar doları bulan ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkartılması için önemli kararlar aldı. Zirvede ekonomi, ticaret, enerji ve turizm alanlarını kapsayan orta vadeli bir program üzerinde anlaşmaya varıldı. Putin düzenlenen ortak basın toplantısında “Önceliğimiz ilişkileri kriz öncesi duruma döndürmek” dedi ve Türkiye’ye yönelik yaptırımların aşamalı olarak kaldırılacağını söyledi. Erdoğan ise ilişkilerin eski seviyelere taşınmasında iki tarafın da son derece kararlı olduğunu vurgulayarak Akkuyu Nükleer Santral projesine stratejik yatırım statüsü verileceğini ve Türk Akımı projesinin hızlı bir şekilde hayata geçirileceğini söyledi. lİdERlERİn İlk mESajlaRı nE oldu? Erdoğan ve Putin görüşme öncesinde kısa bir açıklama yaptı. Putin, iki ülke ilişkilerin normalleşmesinin her iki ülke halkının yararına olacağını söyledi. “Her türlü darbe girişiminin karşısındayız. Ticari-ekonomik ilişkilerimizi, terörle mücadeleyi ele alacağız” dedi. Erdoğan ise, “Hassas bir dönemde nahoş bir olaydan sonra süratle bir araya geldik. Darbe girişiminin ardından aramanız bizi mutlu etmiştir. İnanıyorum ki attığımız ve atacağımız adımlarla çok farklı bir sürece gireceğiz” ifadelerini kullandı. uçak kRİZİ SonRaSındakİ İlk GöRüşmE Rusya’nın St. Petersburg kentindeki görüşme, hem Putin ve Erdoğan’ın Kasım 2015’te Türk F16’larının Rus Su-24 uçağını düşürmesinden sonra gerçekleştirdiği ilk yüz yüze görüşme olması, hem de Erdoğan’ın Türkiye’deki darbe girişimin ardından yaptığı ilk yurt dışı ziyaret olması bakımından önemliydi. Tarihi görüşme, Türkiye’nin, AB ile imzalanan sığınmacı anlaşması çerçevesinde kendisine verilen sözlerin tutulmadığı yönündeki eleştirilerini ve darbe girişimi karşısında Batılı ülkelerden beklenen desteği alamamanın hayal kırıklığını dile getirdiği bir dönemde gerçekleşti. Putin’in, darbe girişiminin ardından Erdoğan’ı arayan ve desteğini gösteren ilk yabancı liderlerden biri olmuş olması da dikkat çekici olarak nitelendirildi. HABER ANALİZ TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ

Upload: others

Post on 08-Oct-2019

8 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59EKOVİTRİN EYLÜL 2016

TARİHİ ZİRVE

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 9 ay sonra St. Petersburg’taki Konstantin Sarayı’nda bir araya geldi. Sıcak bir ortamda gerçekleştirilen zirvede bozulan ilişkilerin yeniden inşa edileceği, ekonomik ilişkilerin artırılacağı mesajı verildi.

Türkiye - Rusyaİlişkilerinde Yeni Dönem

Erdoğan-Putin zirvesinden “mutabakat” çıktı

Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor. Ağustos ayı başında rusya’nın St. Petersburg kentinde

gerçekleştirilen zirvede 2019’a kadar sürecek orta vadeli bir program üzerinde anlaşmaya varıldı.

Zirve sonrası varılan mutabakatla ilişkilerdeki bütün kısıtlamalar kaldırılıyor.

Türkiye’nin 24 Kasım 2015 tarihinde Suriye sınırında Rusya Ordusu’na ait Su 24 tipi Rus uçağı düşürmesinin ardından

gerilen Türkiye-Rusya ilişkileri sonrası yeni bir sayfa açıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 9 ay sonra St. Petersburg’taki Konstantin Sarayı’nda bir araya geldi. Sıcak bir ortamda gerçekleştirilen zirvede bozulan ilişkilerin yeniden inşa edileceği, ekonomik ilişkilerin artırılacağı mesajı verildi. İki lider 24 Kasım öncesi 35 milyar doları bulan ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkartılması için önemli kararlar aldı. Zirvede ekonomi, ticaret, enerji ve turizm alanlarını kapsayan orta vadeli bir program üzerinde anlaşmaya varıldı. Putin düzenlenen ortak basın toplantısında “Önceliğimiz ilişkileri kriz öncesi duruma döndürmek” dedi ve Türkiye’ye yönelik yaptırımların aşamalı olarak kaldırılacağını söyledi. Erdoğan ise ilişkilerin eski seviyelere taşınmasında iki tarafın da son derece kararlı olduğunu vurgulayarak Akkuyu Nükleer Santral projesine stratejik yatırım statüsü verileceğini ve Türk Akımı projesinin hızlı bir şekilde hayata geçirileceğini söyledi.

lİdERlERİn İlk mESajlaRı nE oldu? Erdoğan ve Putin görüşme öncesinde kısa bir açıklama yaptı. Putin, iki ülke ilişkilerin normalleşmesinin her iki ülke halkının yararına olacağını söyledi. “Her türlü darbe girişiminin karşısındayız. Ticari-ekonomik ilişkilerimizi, terörle mücadeleyi ele alacağız” dedi.Erdoğan ise, “Hassas bir dönemde nahoş bir olaydan sonra süratle bir araya geldik. Darbe girişiminin ardından aramanız bizi mutlu etmiştir. İnanıyorum ki attığımız ve atacağımız adımlarla çok farklı bir sürece gireceğiz” ifadelerini kullandı. uçak kRİZİ SonRaSındakİ İlk GöRüşmE Rusya’nın St. Petersburg kentindeki görüşme, hem Putin ve Erdoğan’ın Kasım 2015’te Türk F16’larının Rus Su-24 uçağını düşürmesinden sonra gerçekleştirdiği ilk yüz yüze görüşme olması, hem de Erdoğan’ın Türkiye’deki darbe girişimin ardından yaptığı ilk yurt dışı ziyaret olması bakımından önemliydi. Tarihi görüşme, Türkiye’nin, AB ile imzalanan sığınmacı anlaşması çerçevesinde kendisine verilen sözlerin tutulmadığı yönündeki eleştirilerini ve darbe girişimi karşısında Batılı ülkelerden beklenen desteği alamamanın hayal kırıklığını dile getirdiği bir dönemde gerçekleşti. Putin’in, darbe girişiminin ardından Erdoğan’ı arayan ve desteğini gösteren ilk yabancı liderlerden biri olmuş olması da dikkat çekici olarak nitelendirildi.

HABER ANALİZ TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ

Page 2: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

60 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 61EKOVİTRİN EYLÜL 201660 EKOVİTRİN EYLÜL 2016

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yapılan tari-hi görüşmenin ayrıntılarını anlatırken, “Yoğun ve verimli bir görüşme oldu. İlişkilerimizi 24 Kasım 2015’ten önceki süreçten çok daha öte bir noktaya taşıma arzusundayız. Bu konuda bir mutabakat oluştu” dedi. Erdoğan, Rusya ile ticaret, turizm ve enerji başta olmak üzere öncelikli olarak 12 mad-de konusunda adım atılacağını söyledi.

61EKOVİTRİN EYLÜL 2016

İkili görüşmelerin ardından gerçekleştirilen basın toplantısında ilk konuşmayı yapan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin şunları söyledi: “Somut ve yapıcı bir görüşme yaptık. İkili ilişkiler, bölgesel ve uluslararası konuları ele aldık.  Türkiye’ye karşı kısıtlamaları kademeli olarak kaldıracağız. İşbir-liği mekanizmalarını canlandıracağız. Önceliğimiz krizden önceki döneme dönmektir. Bu iki ülke için de çok önemli bir hedeftir.”

HABER ANALİZ TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ

Page 3: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

62 EKOVİTRİN EYLÜL 201662 EKOVİTRİN EYLÜL 2016

Stn. Petersburg’da 1797’de Rus Çarı Petro’nun emriyle inşaa edilen Konstantin Sarayı’nda gerçekleştirilen Erdoğan-Putin zirvesi sonrasında iki lider aldıkları kararları açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Mehdi Eker ile MİT Müsteşarı Hakan Fidan eşlik etti.

TArİHİ SArAYDAKİ ZİrVE

HABER ANALİZ TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ

63EKOVİTRİN EYLÜL 2016 63EKOVİTRİN EYLÜL 2016

Page 4: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

64 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 65EKOVİTRİN EYLÜL 2016

Saint Petersburg’ta 9 Ağustos’ta

gerçekleştirilen tarihi zirvede

hem Erdoğan hem Putin, iki ülke ilişkilerinin

eskiye dönmesi konusunda kararlılık vurgusu yaptı. Zirvede

2016-2019 arasını kapsayan bir ‘orta vadeli

program’ üzerinde mutabakat sağlandı. Bu mutabakat kapsamında

ekonomi, ticaret, enerji,  turizm  ve beşeri alanlarda bazı kararlar

alındı. Enerji konusu mutabakatın önemli

başlıklarından biriydi…

TÜRKİYE -RUSYA ‘ORTA VADELİ PROGRAM’ İÇİN ANLAŞTI

rusya ile yapılan 12 Maddelik Mutabakat

Üst düzey işbirliği konseyini yeniden canlandırılacak. Charter uçuşları başlayacak. Tarım ürünleri dâhil ikili ticareti kısıtlayan yasaklar kaldırılacak.

Türk müteşebbislerine yönelik yasaklar kaldırılacak.

Vizesiz rejimi tam teşekküllü olarak tekrar yürürlüğe koymak için peydeypey ve müştereken adımlar atılacak.

Akkuyu’ya stratejik yatırım statüsü verilecek.

Akkuyu projesi hızlandırılacak.

Türk Rus ortak yatırım konseyi kurulacak.

Savunma sanayiinde işbirliği arttırılacak. Türkiye-Rusya-Azerbaycan üçlü zirvesi mekanizması kurulacak. Ankara-Moskova hattını bir güven ve dostluk hattı haline getirilecek.

Türk Akımı projesi hızlı biçimde hayata geçirilecek.

ÖNEMLİ KARARLAR ALINdI

HABER ANALİZ TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ

Page 5: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

66 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 67EKOVİTRİN EYLÜL 2016

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamasından satır başları şöyle:

Değerli dostum Putin’e teşekkür ediyorum. Bu görüşme uzun bir aradan ve malum olaydan sonra ilk yüz yüze görüşmemdi. Darbe girişimi sonrası ilk ziyaretim Rusya’ya oldu. İki ülke kriz öncesine hatta sonrasına taşımak iki tarafın da isteğidir. Türkiye ve Rusya ilişkilerini olması gereken seviyeye ulaştırma kararı aldık. Charter uçuşları, tarım ürünleri ticareti, Vizesiz rejimin tekrar yürürlüğe konulması konularında adımları peyderpey atacağız. Akkuyu’ya stratejik adım olarak görüyoruz. Savunma sanayi alanında işbirliği yapacağız. Türkiye, Azerbaycan Rusya işbirliği konseyi kuracağız. İnşallah bu adımlarla Ankara Moskova hattını yeniden dostluk ve güven hattı haline getireceğiz. 15 Temmuz’da ülkemiz en kanlı en alçak girişimini yaşadı. Bütün bunlara rağmen çalışmalarımıza el birliği ile devam edeceği. Türk akımı projesi hızlı bir şekilde hayata geçirilecektir. Türk akım ın Avrupa’ya geçmesi adımı da hayata geçirilecektir. Darbe girişiminin ertesi günü sayın başkanın bizi araması psikolojik olarak büyük önem arz etmiştir. İşbirliğimiz aynı zamanda bölgesel ve küresel barışın tesisi açısından da önemlidir. Biraz sonra çok çok dar kapsamda ikili görüşmeleri ele alacağız. Bizler bu dostluğa tesadüfen değil muazzam işbirliği ile geldik. Temaslarımızı her seviyede yoğun şekilde sürdüreceğiz. Sahip olduğumuz potansiyeli daha etkin kullanacağız. Türkiye Rusya ilişkileri çok daha dirençli hale geldi.

ERdoğan: İlİşkİlERİn ESkİ SEVİyEyE taşınmaSında kaRaRlıyıZİkili görüşmelerin ardından gerçekleştirilen basın toplantısında ilk konuşmayı yapan Putin’in açıklamalarından satır başları şöyleydi: Somut ve yapıcı bir görüşme yaptık. İkili ilişkiler, bölgesel ve uluslararası konuları ele aldık.   Türkiye’ye karşı kısıtlamaları kademeli olarak kaldıracağız. İşbirliği mekanizmalarını canlandıracağız. Önceliğimiz krizden önceki döneme dönmektir. Bu çok önemli bir hedeftir. Ticari işbirliğinde en önemli noktayı enerji işbirliği yer alıyor. Bu enerji işbirliğini başlatmak için somut adımlar atmamız gerekiyor. Nükleer ve Türk akımı gibi konularda üzerimize düşen adımları attık.  Kriz öncesine dönmek için zamana ihtiyacımız var. Charter uçuşlarının yeniden düzenlenmesi de zaman meselesi ama muhakkak olacaktır.  Türkiye vatandaşlarının inşaat şirketlerinde çalışması kısa zamanda yeniden başlayacaktır. Ulaşım projeleri Türk inşaat firmaları tarafından yapılanlar, yeniden gündeme geliyor. Uluslararası konulara da değindik. Basın toplantısı sonrasında Suriye konusunu yeniden görüşmeye karar verdik. Ortak mücadelemiz terörle. Sayın Erdoğan’a teşekkür etmek istiyorum. Yalnızca bölgemizde değil tüm dünyada barışın sağlanması için çalışacağız.

Putİn: tüRkİyE’yE kaRşı kıSıtlamalaRı kadEmElİ olaRak kaldıRaCağıZ

HABER ANALİZ TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ

Page 6: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

68 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 69EKOVİTRİN EYLÜL 2016

Hedefimiz 100 milyar dolar ticaret hacmine ulaşmakEkonomik ilişkilerimizi politize etmeliyiz

Erdoğan:

Putin:

Cumhurbaşkanı recep Tayyip Erdoğan ve rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ikili görüşmenin ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı.

Ekonomik konularda bir takım anlaşmalardan bahsettiniz. Güney akımı mı daha kıymetli Rusya için yoksa Türk akımı mı? Erdoğan Akkuyu’dan bahsetti ama bu konuda pratik adımlar ne zaman atılacak. Bazı kanunların çıkarılması lazım Putin: Ekonomik ilişkileri politize etmeyiz. Güney akımı Güney Avrupa ülkelerinin enerji ihtiyacı için. Bulgaristan’a projeye sonlandırma talimatı verildi. Bulgaristan dönmek istiyor bu projeye ama bir takım zararlara uğradık. Bu açıdan hukuki garantilere ihtiyacımız var. Türk akımına gelince biz bunu alternatif olarak düşünmedik aslında. Türk akımının bir kısmı Türkiye’nin iç pazarı için düşünüldü. Türk akımı en kısa zamanda hayata geçirilebilir. Bu konuda bir şüphemiz yok. İzinlere gelecek olursak Türk tarafının hakkını yememek lazım. Güney akımına rağmen Türk tarafı krize rağmen çalışmaya sonlandırmadı ve somut adımlar attılar. Akkuyu’ya gelecek olursak Türkiye’deki 3 yasaya bu konuda gerekli değişiklikler yapıldı. Stratejik

yatırım seviyesine geçirilecek. Erdoğan: Akkuyu projesi ile ilgili buranın stratejik yatırım haline getirilme konusuydu. Süratle bu konuda karar alınacak ve Akkuyu stratejik yatırım da yerini alacaktır. Bir diğer konu da Türk akımı projesi. Bizim aldığımız Rusya’dan 28 milyar metreküptür. Bu akımın girişinde 2 hat olacak. Türkiye’nin istifade edebileceği gibi Avrupa’da alacaktır. Putin: İşbirliğimiz sadece enerji değil, metalürji, otomotiv ve tarım da var.

24 Kasım’dan öncesine dönme kararlılığı var ama bugün ilişkilerin eskiye dönmesi için bir takvimlendirme var mı? Ve vize konusunda yeniden harekete geçilecek mi? 15 Temmuz önemli bir andı. Türkiye-ABD arasındaki gerginlik söz konusu olduğundan yeni bir ilişki söz konusu olabilir mi? Putin: İlişkilerin yeniden eskiye dönmesini istiyoruz. Bazı kısıtlamalar getirildiğinden beri bazı transformasyonlar geçirdik. Bu konuda bir karar aldık.

Hükümetler arasında orta vadeli bir program hayata geçirilecek ve en kısa zamanda da bunu hayata geçireceğiz ve ok uzun zaman almayacaktır. Haftalar içinde halledilecektir. İlgili bakanlıkların çalışmalarını takip etmenizi öneririm. Bazı kararlar en kısa zamanda alınacak. Vize konusun en kısa sürede halledilmesi lazım. Ekonomik işbirliğini etkileyen hususlar bunlar. Erdoğan: Bir kıyas zemini teklif ediyorsunuz. Türkiye ve Rusya ilişkilerinde 35 milyar dolarlık seviyeyi yakalamış ülkeleriz. Bizim burada üst düzeyli iştişari konsey anlaşmamız var. Bu yıl kaldığımız yerden yolumuza devam edeceğiz ve hedefimiz 100 milyar dolar gibi bir hedeftir, ticaret hacminde. Bunu şimdi artık yeniden süreci başlatıyoruz. Rusya’dan Türkiye’ye gelen turist noktasında Türkiye’ye sağlanan imkan vardı. Halklarımızın kaynaşması konusunda da bu konu önemliydi. Bugün yaptığımız görüşmede de charter sürecini de hızlandıracaklarını söylediler.

HABER ANALİZ TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ

Page 7: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

70 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 71EKOVİTRİN EYLÜL 201670 EKOVİTRİN EYLÜL 2016

TUNCAY ÖZİLHAN

“100 milyar dolar hedefe

2019’da ulaşırız”

Türkiye-Rusya İş Konseyi Başkanı

HABER TÜRKİYE - RUSYA İŞ KONSEYİ

71EKOVİTRİN EYLÜL 2016

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Dev-let Başbakanı Vladimir Putin arasında gerçekleştirilen görüşmenin ardından iki ülke arasındaki yatırımların hız kazanması bekleniyor. DEİK Türkiye-rusya İş Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan, “Türkiye’nin Rus-ya’ya ihracatı artar ve önemli projeler devreye alınırsa 100 milyar dolarlık ticaret hacmini yakalamak hayal değil” dedi.

DEİK Türkiye-Rusya İş Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan, iki ülke arasındaki

ticaret hacminde önemli bir düşüş olduğunu ve ilk 6 aylık rakamlarda da bunun görüldüğünü ifade etti. İki lider arasındaki görüşmeyi ‘tarihi’ olarak nitelendiren Özilhan, “Çok önemli kararlar alındı ama uygulamaya geçmesi biraz zaman alacak. Tahmin ediyorum yıl sonunu bulur. Bakanlıklar arası yeni komiteler oluşturuldu. Bu çalışmalar yapılıyor” diye konuştu. FokuSlaR aRttıRılmalıSöz konusu çalışmalar ile birlikte en kısa sürede 24 Kasım öncesine dönülmesini hedeflediklerini ve yıl sonuna kadar yapılacak çalışmalarla bu hedefe ulaşılabileceğini vurgulayan Özilhan, iki ülke arasındaki ticaret hacminin gelecek yıl belli bir artış

trendine gireceğini söyledi. Özilhan, şunları kaydetti: “100 milyar dolarlık hedefin gerçekleşmesi bir zaman gerektirir. Önemli olan her iki ülkede hem bürokratlar hem siyasetçiler hem de iş adamlarının bu konuda fokuslarını artırmaları. 100 milyar dolarlık hedefe ulaşmak 2019 olur 2020 olur... Önemli olan bu trendin artarak devam etmesidir. Çünkü iki ülkenin de önemli potansiyeli var ama tabii ki petrol fiyatları düşük. Fiyatlar ileride yükselirse, Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı artarsa, birçok önemli proje de var, bunlar devreye girdiğinde söz konusu rakamlara ulaşması hayal değil. Ulaşılabilecek rakamlar. Bu büyük projelerin tamamlanmasıyla çok alakalı bir durum.” PRojElERE Fon dEStEğİ Tuncay Özilhan, Türkiye-Rusya-Azerbaycan üçlü

zirve mekanizmasının kurulmasının önemli faaliyetler sağlayacağını belirterek, “Dolayısıyla öyle geniş bir platform Türkiye’ye ihracat, müteahhitlik hizmetleri ve enerji sağlaması açısından çok önemli katkılar sağlar” dedi. Türk-Rus Ortak Yatırım Fonu’nun yeni komitelerde çalışarak bunun altını dolduracağını kaydeden Özilhan, şöyle devam etti: “Büyük projeler de buradan desteklenecek. Önümüzdeki dönemde daha detaylı görme imkanı elde edeceğiz. Sadece enerji değil, savunma sanayi konusu da geçti. Savunma sanayi alanında iş birliğinin artırılması her açıdan fayda sağlar. Hem teknolojik hem üretim açısından fayda sağlar. Önümüzdeki dönemde komitelerin oluşturulmasıyla bu çalışmalar devreye girecek. Bir zaman gerektiriyor. Yıl sonuna kadar altyapı çalışmaları gerekecek.”

Page 8: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

72 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 73EKOVİTRİN EYLÜL 201672 EKOVİTRİN EYLÜL 2016

HABER TÜRKİYE İHRACATÇILAR MECLİSİ

73EKOVİTRİN EYLÜL 2016

Mehmet Büyükekşi TÜRKİYE İHRACATÇILAR MECLİSİ BAŞKANI

İHRACATÇıLAR RUSYA İLE TİCARETTE LİRA VE RUBLE KULLANMAK İSTİYOR

Türkiye ile Rusya arasındaki ekonomik ilişkilerin normalleşme sürecine girmesinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında 9 Ağustos’ta gerçekleştirilen tarihi zirve ile birlikte gündeme gelen iki ülke arasındaki dış ticarette Türk lirası ve Rus rublesi kullanımına ihracatçılardan da destek geldi.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, Rusya’ya

yapılan ihracata bakıldığında, 2005 yılında yüzde 82’sinin dolar, yüzde 16’sının avro ve yüzde 1,4’ünün ise TL kullanılarak gerçekleştirildiğini söyledi. Büyükekşi, “2016’ya geldiğimizde ise ilk 7 ayda ihracatımızda doların payı yüzde 54’e gerilerken, avronun payı yüzde 35’e, TL’nin payı ise yüzde 2,6’ya yükselmiş durumda bulunuyor. Ruble ise yüzde 8,1’lik paya sahip. Yani, geçtiğimiz 11 yıl boyunca TL ve ruble toplamının ihracatımızdaki payı 10 katına yükselmiş. Bu bizler için son derece sevindirici. Hedefimiz bu oranı çok daha yukarılara taşımak.” diye konuştu. Büyükekşi, Rusya ile ilişkilerin tekrar düzelmesi ile birlikte bu ülke ile olan dış ticaretin tekrar eski seviyelere dönmesini ve hedef olarak koydukları

100 milyar dolar seviyesine yükselmesini beklediklerini kaydetti.

İlk yarıda ihracatın 62,5 milyon dolarlık kısmı Rus rublesi karşılığında yapıldıRus savaş uçağının 24 Kasım 2015’te Türkiye’nin hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle düşürülmesinin ardından çıkmaza giren Türkiye-Rusya ilişkileri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 9 Ağustos’ta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i ziyaret etmesiyle yeniden ivme kazanmıştı. Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı, 2013’te 6 milyar 964 milyon dolara çıkarak zirveyi görmüş, ancak 2014 ve 2015 yıllarında petrol fiyatlarının gerilemesi, AB’nin Rusya’ya yaptırımlar uygulaması ve Rus ekonomisinin küçülme yaşaması nedeniyle sırasıyla 5 milyar 943 milyon dolara ve 3 milyar 588 milyon dolara gerilemişti. Uçak krizinden sonra uygulanan

yaptırımlarla daha da düşen ihracat yılın ilk yarısında 737 milyon dolar olarak gerçekleşti.Söz konusu gelişmeler, iki ülke arasında yerel para birimi kullanılarak yapılan ticarete de yansıdı. Türkiye’nin, bu yılın ilk yarısında gerçekleştirdiği 71 milyar 668 milyon 595 bin dolar tutarındaki ihracatın 62 milyon 547 bin dolarlık bölümü Rus rublesi karşılığında yapıldı.Rus rublesi karşılığında yapılan ihracat 2010’da ise 92 milyon 468 bin dolar, 2011’de 148 milyon 456 bin dolar, 2012’de 198 milyon 308 bin dolar, 2013’te 454 milyon 639 bin dolar, 2014’te 482 milyon 532 bin dolar ve 2015’te 193 milyon 363 bin dolar oldu. İthalat ise 2014 yılında 25,3 milyar dolar ile en yüksek seviyesine ulaşırken, geçen yıl 20,4 milyar dolara geriledi. İthalat, bu yılın ilk 6 ayında ise yüzde 30 azalışla 7,8 milyar dolara düştü.

Page 9: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

74 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 75EKOVİTRİN EYLÜL 201674 EKOVİTRİN EYLÜL 2016

TÜRK MÜTEAHHİTLER RUSYA’DA HEDEf BÜYÜTTÜ

Türk müteahhitler, Rusya ile ilgili hedeflerini büyüttü. Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir, “İlişkilerin normale dönmesiyle ihale ve görüşme safhasında olan 2,5 milyar dolarlık işlerin önü açıldı” dedi.

Türk müteahhitler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya

Devlet Başkanı Vladimir Putin’in St. Petersburg’da gerçekleştirdiği görüşmenin ardından Rusya ile ilgili hedeflerini büyüttü. Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Mithat Yenigün, “Yeni dönemde ilk etapta yaklaşık 2 milyar dolar tutarındaki projenin yeniden başlaması, kademeli normalleşme sürecinde yıllık yeni proje tutarının kriz öncesi seviyelere dönmesi ve bu seviyeleri aşması hedeflenmektedir” dedi. Yenigün yaptığı açıklamada, Türk müteahhitlerin dünyaya açıldığı pazarlar arasında

Rusya’nın her zaman önemli bir yere sahip olduğunu ifade ederek, pazara ilk defa giriş yapılan 1988’den bu yana üstlenilen bin 941 projenin toplam bedelinin yaklaşık 65 milyar dolar olduğunu bildirdi. Yenigün, yurt dışında üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımına bakıldığında Rusya’nın yüzde 20 pay ile lider konumda bulunduğunu, Rusya’nın inşaat malzemeleri talebi nedeniyle ülke ihracatı açısından da önemli olduğunu vurgulayarak, Erdoğan-Putin görüşmesine ekonomik konuların damgasını vurduğunu, her iki liderin Türkiye ve Rusya arasındaki ilişkilerin lokomotifinin inşaat sektörü olduğunu ifade ettiğini söyledi. Görüşmede alınan

kararlara da değinen Yenigün, Türk inşaat firmaları tarafından yapılan projelerin yeniden hayata geçirileceğinin açıklandığını bildirdi. Tüm bu gelişmelerin inşaat sektörü açısından memnuniyet verici olduğunu dile getiren Yenigün, yeni dönemde ilişkilerin normalleşmesiyle iki ülkenin de ekonomisine pozitif katkının devam etmesini beklediklerini kaydetti. Türk müteahhitlerin Rusya’da aldığı iş miktarının 2013’te 4,8 milyar dolar, 2014’te 3,9 milyar dolar ve 2015’te 5,4 milyar dolar olduğunu belirten Yenigün, “Bu değerlendirme ile orta vadede yıllık bazda bu büyüklükte bir potansiyel proje tutarından söz etmek mümkündür,” dedi.

HABER TÜRK MÜTEAHHİTLER BİRLİĞİ

75EKOVİTRİN EYLÜL 2016

Mithat Yenigün Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı

Nihat Özdemir Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı

Erden Timur Nef İcra Kurulu Başkanı

Nihat Özdemir: 2,5 milyar dolarlık işlerin önü açıldı

Limak Holding Yönetim Kurulu Başkanı Nihat Özdemir, ziyaretin sadece müteahhitlik sektörü için değil, başta turizm ve enerji olmak üzere birçok sektör için büyük önem arz ettiğini dile getirerek, “Rusya bundan sonra daha büyük projeler yapmak istiyor. Türk müteahhitler bu projeleri üstlenme konusunda yeniden iddialı hale gelecek.” dedi. Türk müteahhitlerin Rusya’da yeniden aktif rol almasının birçok alana olumlu yansıyacağını, bu sektörlerden birinin de Türk inşaat malzemeleri olduğunu belirten Özdemir, müteahhitlerin inşaatlarda kullandıkları malzemeleri Türkiye’den götürdüğünü

aktardı. Özdemir, iki ülke arasında gerginliğin sürdüğü dönemlerde, personel ve malzeme götürüp getirme konusunda zorluk yaşandığına işaret ederek, bundan sonrası için böyle bir zorluk beklemediklerini kaydetti. Şu anda Rusya’da inşa ettikleri Rostov Havalimanını 2017 sonunda bitirmeyi planladıklarını bildiren Özdemir, ilişkiler normale döndüğünde daha rahat personel götüreceklerini, malzemeleri daha rahat ileteceklerini söyledi. Özdemir, şöyle devam etti: Müteahhitlerimizin dünyada en etkili olduğu ülkelerin başında neredeyse Rusya geliyor. Şu anda Türk müteahhitlerin öz anlaşmasını yaptığı, ihalesini kazandığı veya takip ettiği 2,5 milyar

dolarlık iş var. İlişkilerin normale dönmesiyle ihale ve görüşme safhasında olan 2,5 milyar dolarlık işlerin önü açıldı.” Erden Timur: Rusya, bundan sonra da önemli yer tutacak

Nef İcra Kurulu Başkanı Erden Timur ise iki ülke arasındaki ilişkilerde yumuşama olmasına piyasaların olumlu tepki verdiğini ifade ederek, “İlişkilerin normale dönmesi Türk müteahhitlik sektörü açısından memnuniyet verici bir durumdur” dedi. Rusya’nın büyük altyapı ve üst yapı projeleri olduğunu belirten Timur, “Rusya, bundan önce olduğu gibi bundan sonra da Türk müteahhitlerin yurt dışı işlerinde önemli yer tutacak” ifadesini kullandı.

Page 10: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

76 EKOVİTRİN EYLÜL 2016

ERMAN ıLıCAK: YATIRIM BAĞLARıNı GÜÇLENDİRECEĞİZ

Rönesans Holding Başkanı Dr. Erman Ilıcak, “Bu ülkede doğmuş olan bir şirket olarak, Rusya’yı her zaman en sağlam ve en önemli ülkelerden biri

olarak değerlendirdik” diye konuştu. “Kurulduğumuz günden bu yana, çok farklı projeleri başarı ile tamam-ladık ve bu pazarda güçlü ilişkiler geliştirdik. Bu ilişkileri bir adım daha ileri götürerek RDIF ile ortaklık kurmak-tan ve Türkiye ile Rusya arasındaki yatırım ortaklığının güçlenmesine katkı sağlamaktan gurur duyuyoruz” di-yen Ilıcak, sözlerini şöyle sürdürdü: “Her iki ülkede de ortak projeleri hayata geçirmemizi sağlayacak bu işbir-liğinin, hem Rusya hem de Türkiye’yi daha güçlü kılaca-ğına inancımız tam.”

HABER RÖNESANS HOLDİNG

77EKOVİTRİN EYLÜL 2016

RUSYA YATıRıM fONU İLE 400 MİLYON DOLARLıK ANLAŞMARusya Doğrudan

Yatırım Fonu (RDIF) ile Türkiye’nin

müteahhitlik ve gayrimenkul yatırım firmalarından Rönesans Holding, ortak yatırım faaliyetlerinin geliştirilmesi kapsamında önemli bir anlaşmaya vardı. Taraflar bu anlaşma ile Rusya Federasyonu’nda önemli yatırım fırsatlarına odaklanacak. Anlaşma kapsamında, sağlık, inşaat, altyapı ve ticari gayrimenkul sektörleri öncelikli sektörler

olarak belirlendi. Anlaşma, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya Federerasyonu’na gerçekleştirdiği resmi ziyaretle eş zamanlı olarak imzalandı. Gerçekleştirilen işbirliği ile şirketler toplamda 400 milyon dolarlık yatırım yapabilecek. “Rusya’daki cazip projeleri değerlendiriyoruz”Konuya ilişkin açıklama yapan Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RDIF) CEO’su Kirill Dmitriev “Rönesans Holding ile işbirliğimizi sürdürüyor

olmaktan mutluluk duyuyoruz. RDIF ve Rönesans Holding olarak Rusya’daki cazip projeleri değerlendiriyoruz. Bu süreçte, Rönesans Holding’in altyapı, inşaat, sağlık, enerji ve gayrimenkul geliştirilmesi alanlarındaki deneyim ve gücünden faydalanacağız. Rusya ve Türkiye’de ortak projeler yürütmekteki bağlarımız ve deneyimimizin, iki ülke arasındaki yatırım ortaklığının güçlenmesine önemli bir katkı sağlayacağını umuyoruz” dedi.

76 EKOVİTRİN EYLÜL 2016

Page 11: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

78 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 79EKOVİTRİN EYLÜL 2016

HAYAT HOLdİNG, RUSYA’dA YATıRıMLARA dEvAM EdECEK

HABER HAYAT HOLDİNG

Rusya’da kişisel temizlik ve ah-şap üretimi alanında 700 mil-yon dolarlık yatırımı bulu-nan Hayat Holding, Rusyaile ilişkilerin normalleşme yoluna girmesi sonrası bu ülkedeki ya-tırımlarını büyütme kararı aldı.

Rusya ile ilişkilerin normalleşmeye başlamasıyla birlikte bu ülkedeki Türk yatırımları da tekrar ayağa

kalkıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 9 Ağustos’ta Rusya’ya yaptığı günü birlik ziyarette katılan Hayat Holding İcra Kurulu Üyesi ve Ağaç Grubu Başkan Yardımcısı Onur Güven, Hayat Kimya ve Kastamonu Entegre’nin 700 milyon dolara yakın yatırımla girdiği Rusya’da büyümeye devam edeceğini söyledi. Zirvede, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Türkiye’nin Rusya pazarına verdiği önemin seviyesini göstermek için, Hayat Kimya ve Kastamonu Entegre’nin yatırımlarına dikkat çektiğini belirten Onur Güven, “Sayın Cumhurbaşkanı ‘en iyi şirketlerimizi Rusya’ya yatırıma gönderdik’ ifadesini kullandı” diye konuştu. Toplantıda, Tataristan Cumhurbaşkanı Rustem Minnihanov’un da Hayat Kimya ve Kastamonu Entegre Alabuga’daki yatırımlarından övgüyle bahsettiğine dikkat çeken Güven, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı da Kastamonu Entegre Alabuga Tesisleri’nin ikinci MDF hattının açılışına davet ettiğini bildirdi. İlişkilerin 24 Kasım öncesine dönecek olmasının çok sevindirici olduğunu dile getiren Onur Güven,

“Toplantıda alınan Ankara-Moskova Güven Hattı kararı, bu bölgede iş yapan tüm Türk yatırımcıları rahatlatan bir gelişme oldu. Hızlı tüketim ve ağaç ürünleri sektöründe 32 markamızla, 5 kıtada 100’e yakın ülkede milyonlarca eve ulaşıyoruz” dedi.

Rusya’dan asya’ya açılacak Kuzey, Orta Afrika ve Ortadoğu’daki bölgesel güçlerini Rusya ile Asya’ya genişleterek güçlendirmeyi hedeflediklerine değinen Güven, “Dünya çapında 14 bine yakın çalışan ile Türkiye’den doğan markalarımızı globalleştirmek için emin adımlar atmaya devam ediyoruz. Hayat Holding olarak, son 1.5 senede Kastamonu Entegre ve Hayat Kimya için yaklaşık 700 milyon dolarlık yatırımla giriş yaptığımız Rusya’da büyümeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

dünyanın en büyük tesislerinden Rusya’da, 200 milyon dolara yakın yatırımla gerçekleştirdikleri dev temizlik kağıdı üretim tesisini 24 ay gibi kısa bir sürede faaliyete geçirdiklerini söyleyen Güven, pazara girdikten 1.5 sene sonra Papia ve Familia markalarıyla en büyük ikinci oyuncu olduklarını anlattı. Ağaç ürünleri sektörünün lider firmalarından biri olan Kastamonu Entegre’nin ise Rusya’da 500 milyon dolara yakın yatırımla 2 MDF (ahşap levha) tesisini faaliyete geçirdiğini vurgulayan Onur Güven, “Açılışında Avrupa’nın en büyük MDF üretim tesisi ünvanını taşıyan Alabuga tesisi, 2016 Nisan’da yapılan ek yatırımla Floorpan marka laminat parke üretim kapasitesi (485 bin m3/yıl MDF kapasitesi) ile tek lokasyonda dünyanın en büyük MDF tesislerinden biri oldu” ifadelerini kullandı.

Page 12: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

80 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 81EKOVİTRİN EYLÜL 201680 EKOVİTRİN EYLÜL 2016

ürkiye’nin altıncı büyük Ticaret ortağı olan Rusya, ekonomik anlamda son 10 yılın en sıkıntılı dönemini yaşıyor. Ekonomik geliri petrol ve doğal gaz ihracatına dayalı ülke, devlet bütçesinin küçülmesi nedeniyle birçok önemli projeyi askıya almış durumda. Rusya, aynı zamanda Türk müteahhitlik sek-törünün en önemli ve en büyük pazarlarından biri. Bugüne kadar 64 milyar dolarlık projeye imza atan Türk şirketleri, ekonomideki iyileş-me ile daha fazla projede yer almanın hesap-larını yapıyor.

RUSYA, TÜRKİYE’NİN EN ÖNEMLİ PARTNERİ

T

ANALİZ RUSYA EKONOMİSİ

81EKOVİTRİN EYLÜL 2016

Ukrayna krizi nedeniyle uygulanan uluslararası yaptırımların olumsuz etkileri ve yapısal olumsuzluklar son yıllarda Rusya ekonomisine büyük

darbe vurdu. Düşen petrol fiyatları ve hızlı sermaye çıkışları Rublenin değer kaybına neden oldu. Bu nedenle enflasyon yükseldi ve zincirleme etki ile hane halkı tüketimi geriledi. Rusya ekonomisi büyük ölçüde petrol ve doğalgaz ihracatına dayalı olduğu için son yıllarda bu ürünlerin fiyatlarında yaşanan düşüşler ülkeyi ekonomik anlamda ciddi zorluklarla karşı karşıya bıraktı. Hem ihracatı hem de bütçe gelirleri azalan Rusya 2016 yılı devlet bütçesini petrol fiyatlarının varil başına 50 dolar olması tahmini ile yaptı, fakat fiyatların 30 dolar seviyelerine düşmesi ile yeni bir şok daha yaşadı. Diğer taraftan, 2014 yılında 22 milyar dolar doğrudan dış yatırım alan Rusya ekonomisine 2015 yılında sadece 4,8 milyar dolarlık

doğrudan yabancı yatırım girişi oldu. Krizin zirveye ulaştığı 2009 yılında bile 36,6 milyar dolarlık doğrudan yabancı sermaye girişinin yaşandığı Rusya’da bu gösterge son 10 yılın en düşük düzeyine geriledi. Düşük petrol fiyatları ile Rublenin değer kaybetme eğiliminin devam etmesinin Rusya ekonomisini olumsuz etkileyeceği öngörülüyor. Devlet Başkanı V. Putin, bütçe açığının GSYİH’ya oranının yüzde 3’ün üzerine çıkmaması ve kamu harcamalarının kısılması talimatı vermişti. 2014 yılında Rusya’da reel ücretler yaklaşık yüzde 4, 2015 yılında ise yüzde 9 oranında azaldı. 2 milyon kişinin fakirlik sınırının altında yaşadığı tahmin ediliyor. Emekli maaşlarının 2016 yılında sadece yüzde 4 artırılabileceği öngörülüyor. Tüketim harcamalarının hızla düşmesine neden olan bu gelişmeler ekonomide beklenen canlanmanın da gecikmesine yol açıyor.

Page 13: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

82 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 83EKOVİTRİN EYLÜL 2016

TEMEL  EKONOMİK  GÖSTERGELER     2011   2012   2013   2014   2015  

Nominal  GSYİH  (milyar  dolar,  cari  fiyatlarla)   2.026,5   2.166,8   2.226,8   2.027   1.324,5  

Fert  Başına  Milli  Gelir  (dolar,  cari  fiyatlarla)   11.000   13.300   14.800   14.300   11.400  

Reel  Büyüme  Oranı,  %   4   3,6   1,2   0,7   -­‐3,7  

Enflasyon  Oranı  (TÜFE,  %  )   6   6,5   6,4   11,4   12,9  

Toplam  İhracat  (Milyon  Dolar)   515.408   527.434   521.835   497.762   341.467  

Toplam  İthalat  (Milyon  Dolar)   318.555   335.771   341.269   308.026   192.955  

Cari  İşlemler  Dengesi  (Milyon  Dolar)   97.274   71.282   33.428   58.319   69.564  

 

RuSya

Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Country Report July 2016 / Dünya Bankası

İkİlİ İlİşkİlERdE yEnİ BİR SayFa açıldı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, son olarak Moskova Merkez Camii’nin açılış töreni için 23 Eylül 2015 tarihindeki Moskova ziyaretleri vesilesiyle Devlet Başkanı V. Putin ve aynı törene katılmak üzere Moskova’da bulunan Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas ile kapsamlı görüşmelerde bulunmuştu. Liderler G-20 Antalya Zirvesi sırasında da 15 Kasım 2015’te bir araya gelmişlerdi. Ancak, Türk hava sahasını ihlal eden Rus uçağının 24 Kasım 2015 tarihinde düşürülmesiyle birlikte ilişkilerde ciddi bir kriz doğdu. Bunun sonucu olarak, Üst Düzeyli İşbirliği Konseyi’nin 2015 yılı sonuna doğru Rusya’da gerçekleştirilmesi planlanan 6. Toplantısı iptal edilmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 27 Haziran 2016 tarihinde kamuoyuna açıklanan Rusya Devlet Başkanı V. Putin’i muhatap mektubu ikili ilişkilerde yeni bir

dönemin başlangıcına işaret etti. Keza, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 1 Temmuz’da Soçi’de yapılan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Dışişleri Bakanları Toplantısına katılarak, Rusya Dışişleri Bakanı S. Lavrov’la ikili ilişkileri bütün yönleriyle ele alan görüşmeler yaptı. Ayrıca, Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, 26 Temmuz 2016 tarihinde Moskova’yı ziyaret etti ve Rus muhataplarıyla görüştü. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 9 Ağustos’ta St. Petersburg’u ziyareti ve Rusya Devlet Başkanı V. Putin’le bir araya gelmesi, ikili ilişkilerde yeni bir dönemin başlayacağını açık bir şekilde ortaya koydu. tüRkİyE – RuSya tİCaRİ VE Ekonomİk İlİşkİlERİ2015 yılı itibarıyla Rusya Türkiye’nin ihracatında 2. sırada, ithalatında ise 3. sırada yer alıyor. Rusya, Türkiye’nin 3. büyük ticaret ortağı iken, Türkiye, Rusya’nın 6. büyük ticaret ortağı konumunda.

2015 yılında Rusya’ya ihracatımız bir önceki yıla göre yüzde 39,6 oranında azalarak, 3,591 milyar dolara geriledi, bu ülkeden ithalatımız ise bir önceki yıla göre yüzde 19,3 oranında azaldı ve 20,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2015 yılında Rus ekonomisinin yaklaşık yüzde 4 civarında daralması ikili ticaretteki gerilemenin en önemli nedenini oluşturdu. Ayrıca, 24 Kasım 2015 tarihinde meydana gelen uçak krizi akabinde Rusya’nın Türkiye’ye karşı uyguladığı ekonomik tedbirler kapsamında bazı tarım ürünlerimize ithalat yasağı koyması, Türk mallarının gümrüklerde olağandışı kontrollere tabi tutulması, Türk vatandaşlarının istihdam edilmelerine kısıtlama getirilmesi, 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren vize muafiyet anlaşmasını tek taraflı olarak askıya alması dış ticaretin daha da daralmasına neden olduğu gibi, Rusya’daki yatırım ve müteahhitlik hizmetlerinde durağanlığa yol açtı.

ANALİZ RUSYA EKONOMİSİ

tüRkİyE-RuSya dış tİCaREtİ (mİlyon dolaR)

Kaynak: TÜİK

tüRklERİn RuSya’dakİ yatıRımlaRı 10 mİlyaR dolaRı Buldu 2016 yılının ilk 6 ayında Rusya’ya ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 59,8, bu ülkeden ithalatımız ise yüzde 30,3 gerilerken, toplam ticaret hacmimiz yaklaşık yüzde 35 oranında düşmüştü. Rusya’da faaliyet gösteren Türk firmalarının yaklaşık 10 milyar dolar yatırımı bulunuyor. Türk firmalarının en fazla yatırım yaptığı bölgeler arasında Moskova, Tataristan (Alabuga Serbest Ekonomik Bölgesi), Rostov,

Krasnodar, Soçi, Novorossisk, Lipetsk (Serbest Ekonomik Bölge), St. Petersburg öne çıkıyor. Uçak krizi öncesinde Rusya’da faaliyette bulunan Türk firma sayısı 3 bin civarında iken, aradan geçen 8 aylık süre zarfında bu sayı azaldı. 2015 yılında Rusya’da yerleşik Türk vatandaşlarının sayısı düştü. RuSlaRın otEl yatıRımı 2.5 mİlyaR dolaRa ulaştı Türkiye’deki Rus yatırımlarının toplam değeri 10 milyar doları aştı. (25 milyar dolar bütçeli Akkuyu Nükleeer Santral Projesi

dahil değil) Rus firmalarının ülkemizdeki özelleştirme süreci kapsamında yaptıkları yatırımlara ek olarak, Antalya ve civarındaki oteller ve tatil köylerindeki Rus yatırımlarının tutarının yaklaşık 2,5 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Son yıllarda çok sayıda Rus vatandaşı Türkiye’de taşınmaz satın aldı. Rus vatandaşlarınca ülkemizde edinilen gayrimenkul sayısı yaklaşık 8 bin civarında. 2015 yılında Rus vatandaşlarının Türk emlak sektörüne yatırımları 300 milyon dolar olarak gerçekleştiği tahmin ediliyor.

 TÜRKİYE  –  RUSYA  DIŞ  TİCARETİ  (MİLYON  DOLAR)  

YILLAR   İHRACAT     İTHALAT     DENGE   HACİM  2006   3.238   17.806   -­‐  14.568   21.044  

2007   4.727   23.508   -­‐  18.781   28.235  2008   6.483   31.364   -­‐  24.881   37.847  2009   3.202   19.450   -­‐  16.248   22.652  2010   4.632   21.592   -­‐  16.960   26.224  

2011   5.993   23.953   -­‐  17.960   29.946  2012   6.683   26.620   -­‐  19.937   33.303  2013   6.967   25.064   -­‐  19.097   32.031  2014   5.943   25.289   -­‐19.346   31.232  2015   3.588   20.402   -­‐16.814   23.990  

       Kaynak:  TÜİK  

 TÜRKLERİN  RUSYA’DAKİ  YATIRIMLARI    10  MİLYAR  DOLARI  BULDU  2016  yılının  ilk  6  ayında  Rusya’ya  ihracatımız  bir  önceki  yılın  aynı  dönemine  göre  yüzde  59,8,  bu  ülkeden  ithalatımız  ise  yüzde  30,3  gerilerken,  toplam  ticaret  hacmimiz  yaklaşık  yüzde  35  oranında  düşmüştü.    Rusya’da  faaliyet  gösteren  Türk  firmalarının  yaklaşık  10  milyar  dolar  yatırımı  bulunuyor.  Türk  firmalarının  en  fazla  yatırım  yaptığı  bölgeler  arasında  Moskova,  Tataristan  (Alabuga  Serbest  Ekonomik  Bölgesi),  Rostov,  Krasnodar,  Soçi,  Novorossisk,  Lipetsk  (Serbest  Ekonomik  Bölge),  St.  Petersburg  öne  çıkıyor.  Uçak  krizi  öncesinde  Rusya’da  faaliyette  bulunan  Türk  firma  sayısı  3  bin  civarında  iken,  aradan  geçen  8  aylık  süre  zarfında  bu  sayı  azaldı.  2015  yılında  Rusya’da  yerleşik  Türk  vatandaşlarının  sayısı  düştü.    RUSLARIN  OTEL  YATIRIMI  2.5  MİLYAR  DOLARA  ULAŞTI  Türkiye'deki  Rus  yatırımlarının  toplam  değeri    10  milyar  doları  aştı.  (25  milyar  dolar  bütçeli  Akkuyu  Nükleeer  Santral  Projesi  dahil  değil)  Rus  firmalarının  ülkemizdeki  özelleştirme  süreci  kapsamında  yaptıkları  yatırımlara  ek  olarak,  Antalya  ve  civarındaki  oteller  ve  tatil  köylerindeki  Rus  yatırımlarının  tutarının  yaklaşık  2,5  milyar  dolar  olduğu  tahmin  ediliyor.  Son  yıllarda  çok  sayıda  Rus  vatandaşı  Türkiye'de  taşınmaz  satın  aldı.  Rus  vatandaşlarınca  ülkemizde  edinilen  gayrimenkul  sayısı  yaklaşık  8  bin  civarında.  2015  yılında  Rus  vatandaşlarının  Türk  emlak  sektörüne  yatırımları  300  milyon  dolar  olarak  gerçekleştiği  tahmin  ediliyor.    TÜRK  MÜTEAHHİTLERİ    64  MİLYAR  DOLARLIK    PROJEYE  İMZA  ATTI  Türk  müteahhitlik  sektörünün  şimdiye  kadar  Rusya’da  üstlendiği  projelerin  toplam  bedeli  yaklaşık  64  milyar  dolar.  Bu  rakam  toplam  yurt  dışı  müteahhitlik  hizmetlerinin  yüzde  20’sine  tekabül  ediyor.  Bugün  itibarıyla  Rusya  inşaat  firmalarımızın  en  fazla  proje  üstlendiği  ülke  konumunda.  Türk  müteahhitlik  sektörü  2015  yılında  Rusya’da  4,3  milyar  dolar  tutarında  proje  üstlendi.  Uçak  krizi  sonrasında  Türkiye’ye  karşı  

Page 14: Türkiye ile rusya, ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açıyor ... · 58 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 EKOVİTRİN EYLÜL 2016 59 TARİHİ ZİRVE Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile

84 EKOVİTRİN EYLÜL 2016

tüRk mütEaHHİtlERİ 64 mİlyaR dolaRlık PRojEyE İmZa attı Türk müteahhitlik sektörünün şimdiye kadar Rusya’da üstlendiği projelerin toplam bedeli yaklaşık 64 milyar dolar. Bu rakam toplam yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinin yüzde 20’sine tekabül ediyor. Bugün itibarıyla Rusya inşaat firmalarımızın en fazla proje üstlendiği ülke konumunda. Türk müteahhitlik sektörü 2015 yılında Rusya’da 4,3 milyar dolar tutarında proje üstlendi. Uçak krizi sonrasında Türkiye’ye karşı uygulanan ekonomik engellemeler kapsamında Türk firmalarının müteahhitlik ve müşavirlik sektöründe faaliyette bulunmasının yasaklanması ve Türk vatandaşlarına yönelik olağandışı idari tedbirlerin uygulanması bu sektördeki işbirliğini olumsuz yönde etkiledi.

ENErJİDE İŞBİrLİĞİEnerji, ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin en önemli unsurlarından birini teşkil etmektedir ve stratejik öneme sahip. Rusya ile enerji alanında kapsamlı bir işbirliği mevcut olup, Türkiye’nin ilk nükleer güç santrali olacak Akkuyu NGS projesi Rusya tarafından hayata geçiriliyor.

TÜrKİYE’YE GELEN TUrİST SAYISI AZALDI 2014 yılında ülkemizi 4 milyon 479 bin Rus vatandaşı ziyaret etti. Böylece, Türkiye Rus vatandaşlarının en çok ziyaret ettiği ülke oldu. Rus ekonomisindeki daralmanın etkisiyle 2015 yılında Türkiye’yi ziyaret eden Rus vatandaşlarının sayısı 3 milyon 651 bine geriledi. Türkiye’ye yönelik charter seferlerin ve paket turların yasaklanması, tarifeli seferlerle bireysel ziyaretler mümkün olsa dahi, ülkemize yönelik Rus turist sayısında kayda değer miktarda azalmaya yol açtı. 2016 yılının ilk 5 ayında ülkemizi ziyaret eden Rus vatandaşlarının sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 82,8 oranında azalarak, 138.181’e düştü.

ANALİZ RUSYA EKONOMİSİ