Türkiye Keçi Irkları

www.haytar.net

Kıl Keçisi

Türkiye’de en yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan keçi ırkıdır. Halk arasında “Kara Keçi” olarak da bilinir. Tüm bölgelere yayılmış olmakla birlikte, denize yakın ormanlık, çalılık bölgelere yaygın olarak bulunmaktadır. Fundalık ve makiliklerden iyi faydalanabilen, meyilli ve kayalık arazilere iyi tırmanabilen ve sert iklime dayanıklı bir ırktır.

Dış yapı özellikleri : Renk genellikle siyahtır. Gri tonları ile kahverengi ve alacalara da rastlanır. Vücudu örten kıllar kısa yada uzun olabilmektedir. Derileri de koyu renklidir. Hem keçiler hem de tekeler büyük çoğunlukla boynuzludur.Tekelerde boynuzlar oldukça gelişmiştir. Kıl Keçilerinde vücut sağlam ve dayanıklıdır. Baş orta büyüklükte ve düzgün profile sahiptir. Geniş bir varyasyon görülmekle birlikte genellikle iri ve sarkık kulaklıdırlar.Ancak daha kısa kulaklılara da

rastlanır. Kıl Keçilerinde her iki cinsiyette de sakal vardır. Küpeli olanlarına pek rastlanmaz. Vücudu kaplayan kıl örtüsü üstte kaba ve uzun örtücü kıllar, altta ise ince yumuşak alt kıllardan oluşur. İlkbaharda

taranarak toplanabilen bu ince alt kıllar " Kaşmir Yünü "tipindedir.

Verim Özellikleri : Ege ve Akdeniz Bölgesi sahil kuşağı, Marmara Bölgesi, Güneydoğu, Doğu ve İç Anadolu Bölgesinde yetiştirilir.Süt, et

ve kılı için yetiştirilir.

www.haytar.net

Kıl Keçisi

www.haytar.net

Kıl Keçisi

www.haytar.net

Kilis Keçisi

Güney Doğu Anadolu Bölgesinde özellikle Hatay, Gaziantep ve Urfa dolaylarında yetiştirilen bu ırk Suriye’den getirilen Damascus (Halep) keçileri ile kıl keçileri arasında yapılan melezleme ile ortaya çıkmıştır. Sayıları 100 bin dolayında olan Kilis keçileri, Türkiye yerli ırkları içerisinde süt verimi en yüksek olan ırktır.

Dış yapı özellikleri : Her türlü iklim koşullarına iyi uyum sağlar. Ekstansif ve entansif koşullarda, küçük aile işletmeleri halinde veya sürüler halinde yetiştirilebilir. Sağlam vücut yapısına sahiptir. Uzun mesafe yürüyüşe yeteneklidir. Süt ve döl verimi yüksek bir keçi ırkıdır. Vücut çok uzun ve genellikle siyah renkli kıllarla kaplıdır. Kulaklar çok uzun, geniş ve sarkıktır. Kilis keçileri genellikle boynuzludur. Ancak, boynuzsuz erkek ve dişi hayvanlarda bulunmaktadır. Meme iyi gelişmiş olup iki bacak arasında öne doğru uzanmaktadır.

Verim özellikleri : Canlı ağırlık: Erkek: 60 - 90 kg ; Dişi: 45 - 65 kg Süt verimi: 200 - 350 kg Laktasyon süresi: 250 - 300 gün Süt yağ oranı: %4.3 - %4.7 Bir batımda oğlak sayısı: 1.2 - 1.6

www.haytar.net

Kilis Keçisi

www.haytar.net

Kilis Keçisi

www.haytar.net

Kilis Keçisi

www.haytar.net

Tiftik Keçisi

Anavatanı Türkiye'nin Ankara bölgesidir. İnsanoğlunun bilinen en eski keçi ırklarından biridir. V. Charles, Holy Roman Emperor 1534 yılında ilk kez Türkiye'den Avrupa'ya bu ırkı götürmüşlerdir. Fakat hepsi telef olmuştur.

1849 yılında Sultan Abdülmecit'in hediyesi olarak Dr. James P. Davis'e 7 adet Ankara keçisi hediye edilmiştir. İlk kez bu sayede ABD'ye götürülmüştür. Orada çok beğenildiğinden zaman içinde birçok kez tekrar götürmüşlerdir. 1838 yılında Güney Afrika'ya da ihraç edilmiştir.

Günümüzde Türkiye dışında kaliteli tiftik üretimi yapan Güney Afrika ve ABD'dir. 1998 yılında ABD'de "Angora Goat Breeders Association"birliği kurulmuştur.

Büyük çoğunluğu Ankara başta olmak üzere İç Anadolu bölgesinde ve Türkiye genelinde Konya, Karaman, Eskişehir, Afyon, Çankırı, Çorum, Kastamonu, Kırşehir, Kütahya, Niğde, Yozgat, Bolu, Siirt, Mardin, Bitlis ve Van illerinde yetiştirilir. Tipik ırk özelliklerini üzerinde toplayan en saf örnekler Ankara Yöresinde yetiştirilmektedir.

Dış yapı özellikleri :

Renk çoğunlukla beyazdır. Ankara yöresinde yetiştirilen saf Ankara Keçilerinde baş ve ayaklar dahil tüm vücut beyazdır. Konya veyöresi keçileri krem ve sarı renkli, Doğu ve Güneydoğu illerinde yetiştirilenler gümüşi gri, kahverengi ve siyah renktedir.

Ufak yapılı, ince ve zarif vücut yapısına sahip bir ırktır.

Saflık nişanelerinden biri alnındaki boynuzlar arası mesafedir. Bu mesafe 1-1.5 cm olmalıdır.

Yüz ve bacaklar dışında bütün bedeni tarsal ve carpal mafsallara kadar ince yumuşak parlak ve lüleli tiftikle örtülüdür.

Alnında kakülü bulunan ve karın altı tamamen tiftikle örtülü olanlarda tiftik verimi yüksektir

Sağrı omuzdan biraz yüksektir, arka bacaklar önlerden biraz daha uzundur.

Başın yandan görünüşü dişilerde hafif iç bükey ya da düz, tekelerde ise dış bükeydir.

Erkek ve dişileri genelde boynuzludur. Boynuzlar iyi gelişmiş kendi ekseni etrafında kıvrılmış, geriye doğru yatıktır.

Soğuklara dayanıklıdır.

Tiftik kalitesi beslenme ile doğru orantılıdır.

Dış parazitlere karşı hassastır.

Sakin yapılıdır.

www.haytar.net

Tiftik Keçisi

Verim özellikleri :

Canlı ağırlık: Erkek: 33 - 62 kg (42.8) ; Dişi: 22 - 45 kg (33.5)

Cidago yüksekliği: Erkek: 61 - 73 cm (66.4) ; Dişi: 45 - 64 cm (51.4)

Göğüs çevresi: Erkek: 75 - 93 cm (85.2) ; Dişi: 67 - 88 cm (74)

Vücut uzunluğu (Sal): Erkek: 61 - 72 cm (67.4) ; Dişi: 51 - 69 cm (57.7)

Sürü doğum oranı (Ort): % 85.5

Bir batında oğlak sayısı: 1.06

Oğlak doğum ağırlığı: Erkek: 2.6 kg ; Dişi: 2.4 kg

Oğlak yaşama gücü: %92.6

Sütten kesim zamanı (Ort): 120 - 135 gün

Süt verimi (Ort): 25 - 50 Lt

Tiftik verimi: 1.3 - 6.5 Kg (2.75)

Tiftik randımanı: %65.1 - 88.4 (%75.6)

Lüle uzunluğu: 9.5 - 16.4 cm (14.6)

Canlı ağırlık artışı: 106.9 gr/gün

Karkas ağırlığı (Ort): 12.4 kg

Karkas randımanı (Ort): %42.5

Yılda 2 kez kırkım yapılır.

www.haytar.net

Tiftik Keçisi

www.haytar.net

Tiftik Keçisi

www.haytar.net

Tiftik Keçisi

www.haytar.net

Abaza Keçisi

www.haytar.net

Abaza Keçileri diğer yerli keçi ırkları gibi sayıları her geçen gün azalmaktadır. Lokal olarak yetiştiriciliği yapılan Abaza Keçisi yok olma tehdidi altında olan önemli bir keçi ırkımızdır. Nitekim yetiştirildiği alanlarda tek tük de olsa bazı koyun sürüleri içerisinde görülmektedir. Yalnızca Artvin ili Borçka ilçesi Camili beldesinde yaklaşık 100 baştan oluşan bir keçi sürü halinde yetiştirilmektedir. Zaman içerisinde bu sürünün de elden çıkacağı muhtemeldir. Bu nedenle bu sürü veya olabilecek muhtemel sürüler desteklenerek koruma altına alınmalı, sayıca çoğaltılmalı ve gen kaynağı olarak hayvancılığımıza kazandırılmalıdır.

Dış Yapı Özellikleri:

Renk olarak bronz renginde ve pembedir. Ağız, gözlerin etrafı boynuzlar ve bacaklarda siyah renklilik hakimdir. Bacaklarda ki siyahlık ön bacaklarda carpuslarda (Rükbe) alt bacaklarda Tarsus (Mebaz) larda başlar, tırnağa kadar devam eder.

Kıllar, kısa (1 cm) ince ve ipek gibi yumuşaktır.

Sakal, yalnızca tekelerde görülür.

Meme yapısı, iyi gelişmiş olup süt verimleri yüksektir.

Beden yapısı olarak, form çoğunlukla incedir ve hayvanlar tıpkı bir ceylana benzerler. Tekelerde boynuzlar kılıç şeklinde yassı, ince ve geniştir. Bu özelliğinden dolayı Vetulani tarafından CapraAegagrus tipinde olduğu bildirilmiştir. Dişiler genellikle boynuzsuzdur. Boynuzu olanlarda ise boynuzlar küçüktür ve tekelerdeki boyuz şekline sahiptirler.

Abaza Keçisi

Verim özellikleri: Laktasyon süresi: 175 - 180 gün Ortalama süt verimi: 200 - 500 kg

Abaza Keçisi ince yapılı ve süt verimi oldukça iyi olmasına rağmen lokal olarak yetiştirilen bölgede sayısı artırılamamış ve yaygınlaştırılamamıştır. Çok az sayıda bulunan bu keçi ırkı genetik kaynak olarak yok olmaması gerekir. Bunun için bu ırkın çeşitli koruma metotları ile koruma altına alınıp çoğaltılması gerekir. Günümüzde, keçi sütünün besleyici değerinin bilinmesi ve dondurma sanayinde tercih edilmesi gibi nedenler süt verimi oldukça yüksek olduğu bilinen Abaza Keçilerini ön plana çıkarılabilir.

Abaza Keçilerine gerekli ilgi gösterilirse süt keçi yetiştiriciliği için alternatif bir yerli gen kaynağı olabilir. Keçi sütününpiyasada değer kazandığı bu günlerde Abaza Keçisi sütünün piyasada yer alması için gerekli çalışmalara başlanmalıdır. Bu nedenle bu ırk üzerinde gerekli çalışmalar yapılarak, özellikle süt verimleri açısından somut sonuçlar ortaya konmalıdır ve süt verimini artırıcı ıslah çalışmalarına önem verilmelidir. Bu ırk üzerinde yapılacak çalışmalarla literatürlere kazandırılmalı ve ülkemizin gen kaynağı olarak tescil edilmelidir.

www.haytar.net

Abaza Keçisi

www.haytar.net

Damascus (Halep) Keçisi

Suriye, Arap ülkeleri ve Türkiye’de yetiştirilir. Damascus yada Şam keçisi olarak bilinen kahverengi veya kırmızı renkte sütçü bir varyetesinin yanında Halep, Member yada Filistin keçisi olarak bilinen başka bir varyetesi vardır. Genellikle ova arazilerde yetiştirilir. Yüksek ve soğuk yerlerde adaptasyon sorunları gözlenir. Damascus keçilerinde hem boynuzluluk hem de boynuzsuzluk ırk özelliğidir. Vücut uzun kıllarla kaplıdır. Kulaklar uzun, geniş ve sarkıktır. Boyun altında küpeler vardır.

Verim özellikleri:

Canlı ağırlık: Erkek: 60 -90 kg; Dişi: 40 - 65 kg

Süt verimi: 250 - 700 Lt

Laktasyon süresi: 200 - 290 gün

Bir batımdaki oğlak sayısı: 1.5 - 2.2

www.haytar.net

Damascus (Halep) Keçisi

www.haytar.net

Damascus (Halep) Keçisi

www.haytar.net

Damascus (Halep) Keçisi

www.haytar.net

Gürcü Keçisi

Türkiye’de Gürcü keçilerinin yetiştirilme alanları, esas olarak Kuzey Doğu Anadolu bölgesinde Kars ili ve özellikle Ardahan ilinin Çıldır İlçesidir. Bunlara Tiflis Keçisi ve Kafkas Keçisi isimleri de verilmektedir. Gürcü keçileri esas olarak ovalık alanlarda yetiştirilmektedirler. Türkiye’de son yıllarda keçi sayılarında çok hızlı azalışlar yaşanmaktadır. Gürcü keçilerinin sayılarında da hızlı bir azalış olup bu keçi genotipi yok olma tehlikesiyle karşı karşıya gelmiştir. Bu nedenle Gürcü keçilerinin koruma altına alınması Türkiye yerli keçi gen kaynakları potansiyeline çok önemli katkı sağlayacaktır. Yine Gürcü keçileri Ardahan, Çıldır, Posof ilçeleri ve Artvin ili Şavşat ilçesinde bulunan Abaza keçilerine de benzerlik göstermektedir.

Dış yapı özellikleri: Gürcü keçisi kökenini Kafkaslardan almış olup, bu bölgelerde Kafkas veya Tiflis Keçisi olarak da isimlendirilmektedir Gürcü keçilerinde üst kaba kıl rengi genellikle sadece siyah veya sadece beyaz renktedir. Ancak rengi alaca ve kirli kırmızı olanlara da rastlanmaktadır. Üst kaba kıllar kısa ve düzdür. Yüksek ve iri cüsselidirler. Süt ve et verimleri oldukça iyi düzeyde kabul edilmektedirler. Gürcü keçileri dış lif örtüsü (üst kaba kıl), kulak ve kuyruk yapısı bakımından Kıl keçilerine benzerler. Kulakları sarkık, uçları yana ve yukarıya yönelmiştir. Dişi keçilerde esas olarak boynuzsuzluğun görülmesine karşın, çok düşük düzeylerde de olsa boynuzlu dişi keçiler de bulunmaktadır. Gürcü keçisi tekeleri ile Kıl keçisi tekelerinin boynuz yapıları arasında çok önemli bir farklılık bulunmakta olup Gürcü keçisi tekelerinin boynuzları Capra falconeri tipini gösteren uzun, dik ve az helozoni yapıdadırlar. Boynuzlar çok az şekilde görülen bir form olan kılıç şeklindedirler ve uçlarında birbirlerine temas etmektedirler. Ankara keçilerinde olduğu gibi, Gürcü keçisi tekelerinin bazılarında boynuz yapısını oluşturan kaidelerin birbirlerine yakın durumda olmalarına karşın, büyük çoğunluğunda Kıl keçilerinde olduğu gibi kaideler arsında fazla mesafe bulunmaktadır. Gürcü keçilerinde baş, uzun parlak ve elastiki üst kaba kıllarla örtülü olup alında kahkül bulunmaktadır. Kahkül beyaz ve parlak renkte iken, sakal beyaz renktedir. Dişi keçilerde meme bezleri ve meme başları gayet iyi gelişmiş durumdadır.

www.haytar.net

Gürcü Keçisi

Verim özellikleri: Gürcü keçilerinin verim özellikleri yeterince araştırılmamıştır. Et ve süt verimlerinin oldukça iyi düzeyde olduğu kabul edilmektedir. Laktasyon süresi: 5 ay Ortalama süt verimi: 1.5 kg/gün

www.haytar.net

Gürcü Keçisi

www.haytar.net

Honamlı Keçisi

Akdeniz Bölgesi toros dağları etekleri, Antalya, Konya ve Isparta üçgeninde bulunur.

Dış yapı özellikleri: Beden çoğunlukla siyahtır. Antalya yöresinde yetiştirilen saf Honamlı keçilerinde alın ve ayaklar beyaz veya kahverengi vücut siyahtır. Bazen kırçıl renkte olanlarına da vardır. Erkekte boynuzlar dişilerden daha iyi gelişmiş kendi ekseni etrafında kıvrılmış, kulak etrafında yay çizerek geriye doğru uçları aşağıya ve öne doğru uzar. İri yapılı, uzun vücut yapısına sahip bir ırktır. Kuyruk, kıl keçi'den daha uzun ve püskül görünümündedir. Kulaklar küçük ve kalındır. Saflık nişanelerinden biri alnındaki boynuzlar arası mesafedir. Bu mesafe 2 parmak (2 cm.) olmalıdır. Dikkat çeken en önemli özelliği kemerli bir burun yapısıdır. Analık yeteneği yüksektir. Özellikle zayıf meraları iyi değerlendiremezler. Gözler belirgin şekilde iri ve canlı renktedir. Bakıcısı ile oynamayı çok severler.

www.haytar.net

Honamlı Keçisi

Verim özellikleri:

Canlı ağırlığı: Erkek: 70 - 90 kg ; Dişi: 50 - 60 kg

Bir batındaki oğlak sayısı: 1.5

Oğlak doğum ağırlığı: 3- 4 kg

Sütten kesim ağırlığı: 16 kg (90.gün)

Süt verimi: 135 - 216 Lt

Kıl verimi: 0.5 kg

www.haytar.net

Honamlı Keçisi

www.haytar.net

Norduz Keçisi

Van ili Gürpınar ilçesi köylerinde, Norduz olarak tanınan yörede yetiştirilir. Bu ırkın kaşmir keçisi olarak bilinen Morghose keçisinin yerli keçi ırkları ile doğal melezlenmesi sonucu ortaya çıktığı sanılmaktadır. Yaz ve kış aylarında ek yemleme yapılmadan bölgedeki meralarda beslenmektedir.

Dış yapı özellikleri: Beden esas rengi siyah olmakla birlikte beyaz, krem, siyah-beyaz, gri, kül, kahverengi ve süt kahvesi renklerde görülür. Erkekler sağlam boynuzlu olup, boynuzlar görkemli, sağlam, uzun ve yukarı doğru, her iki yanda arkaya doğru hafif eğimlidir.

www.haytar.net

Norduz Keçisi

www.haytar.net

Norduz Keçisi

www.haytar.net

Türkiye Keçi Irkları

TEŞEKKÜRLER

www.haytar.net

www.haytar.net