1 / 19

TUSAGA-AKTİF (CORS-TR)

1. TUSAGA-AKTİF SİSTEMİ

“Sürekli Gözlem Yapan GNNS İstasyonları Ağı ve Ulusal Datum Dönüşümü Projesi

(TUSAGA-Aktif / CORS-TR)” İstanbul Kültür Üniversitesi (İKÜ) yürütücülüğünde, Harita

Genel Komutanlığı (HGK) ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) müşterek müşteri

olmak üzere, 08 Mayıs 2006 tarihinde başlamış olup, Aralık 2008 itibariyle tamamlanmasıyla

faaliyete geçmiştir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile Harita Genel Komutanlığı’nca 15

Haziran 2011 tarihine kadar test amacıyla ücretsiz olarak işletilen sistem, bu tarihten itibaren

Bakanlıklararası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulunca belirlenen Birim

Fiyatlar üzerinden ücretli olarak işletilmektedir.

1.1. TUSAGA-Aktif Sistemi Yapısı

TUSAGA-Aktif Sistemi; TKGM ve HGK’da bulunan 2 adet kontrol merkezi ile 4

adet sabit GNSS istasyonu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde olmak üzere 146 adet Sabit

GNSS istasyonlarından oluşmaktadır. (Şekil 1).

Şekil 1. TUSAGA-Aktif İstasyonları

1.1.1. Kontrol Merkezi

TUSAGA-Aktif Projesi kapsamında ana kontrol merkezi TKGM ve yedek kontrol

merkezi HGK da olacak şekilde 2 adet kontrol merkezi kurulmuştur. Tüm TUSAGA-Aktif

sabit istasyon verileri, otomatik olarak kontrol merkezine iletilmekte ve hesaplanan ağ-RTK

düzeltme verileri kullanıcılara ulaştırılmaktadır (Şekil 2).

2 / 19

Kontrol Merkezi, 2014 yılında yapılan yazılım ve donanım güncellemesi ile

sunucuların yanı sıra güçlü bir kontrol merkezi yazılımına sahiptir. Bu yazılımın başlıca

fonksiyonları aşağıda verilmektedir:

Tüm sabit istasyon noktalarına bağlantı ve gözlemlerin transferi,

Sabit istasyon noktalarının koordinatlarının hesaplanması,

Hataların modellenmesi, düzeltmelerin hesaplanması ve gezicilere yayınlanması,

RTK hizmetleri,

Web hizmetleri,

Gezicilerin izlenmesi,

Verilerin depolanması ve diğerleri.

Şekil 2. TKGM TUSAGA-Aktif Kontrol Merkezi

1.1.2. Sabit İstasyonlar

Türkiye koşullarında sabit istasyon noktalarının yer seçimi ve kurulması için, en

uygun mesafenin 100 km.nin altında olması ve lojistik desteğin sağlanabileceği yerler

olmasına dikkat edilmiştir. Bu kriterlere göre Türkiye’de ve KKTC’de toplam 146 adet

TUSAGA-Aktif istasyonu yeri belirlenmiştir. Belirlenen istasyon yerleri Şekil.3’te

gösterilmiştir.

3 / 19

Şekil 3. TUSAGA-Aktif İstasyonları (146 İstasyon, 80-100 km mesafelerde)

Zemin tesisleri ülke ve bölge koşullarına uygun olarak planlanmıştır. Sonuç olarak iki

türlü zemin tesisi yapımına karar verilmiştir:

Toprak zeminde beton yer pilyesi,

Çatı ve teraslarda büyük çaplı, galvaniz kaplı çelik pilyeler.

Ülke genelinde inşa edilen 146 adet pilyenin boyutlarına göre dağılımları şöyledir;

a) 85 adet 2 m pilye (zeminler dahil),

b) 58 adet 3 m pilye,

c) 3 adet 4 m pilye.

2 m uzunluğundaki beton pilye örneği Şekil 4’te; 3 m uzunluğundaki galvaniz kaplı

çelik boru pilye örneği Şekil 5’te ve 4 m uzunluğundaki galvaniz kaplı çelik boru pilye örneği

de Şekil 6’da verilmiştir. Elektrik enerjisinden tasarruf sağlayan, güneş enerji paneli ile

çalışan istasyon örneği Şekil 7’te görülmektedir. İstasyonlara ait kabinet içeriği Şekil 8’de

verilmiştir.

Şekil 4. IGIR İstasyonu

4 / 19

Şekil 5. DIYB İstasyonu

Şekil 6. VIRA İstasyonu

Şekil 7. DEIR İstasyonu

5 / 19

Şekil 8. İstasyon kabinetleri

1.2. TUSAGA-Aktif Sistemi Çalışma Prensibi

Sürekli Gözlem Yapan Referans İstasyonları’nın İngilizce kısaltması olan CORS

(Continously Operating Reference Stations) kelimesi birçok ülke tarafından yaygın olarak

kullanılmakta olup uluslararası literatürde yerini almıştır. CORS sisteminde, tüm ülkeyi

kaplayan koordinatları bilinen referans istasyonlarına yerleştirilen GNSS alıcılarının

gözlemleri, bir kontrol merkezine VPN veya GPRS/EDGE üzerinden iletilmekte; kontrol

merkezinde atmosfer ve diğer hatalar modellenerek RTK/DGPS düzeltmeleri gerçek zamanda

hesaplanıp, RTCM formatında GPRS/EDGE üzerinden konumlama için gezici GNSS

alıcılarına gönderilmektedir.

TUSAGA-Aktif sisteminin işletilmesi ve düzeltme parametrelerinin hesaplanması da

TKGM ve HGK’da kurulan kontrol merkezlerinde yapılmaktadır. Tüm istasyonlardan

toplanan veriler VPN veya GPRS/EDGE yolu ile veri merkezlerine aktarılmakta ve burada

düzeltme parametreleri hesaplanarak tüm kullanıcılara sunulmaktadır. Gerçek Zamanlı

Kinematik (RTK) düzeltme verileri RTCM (Radio Technical Commission for Aeronautics)

iletişim formatında olup ve GSM, GPRS, NTRIP (Internet Protokolü Üzerinden RTCM

Verisinin Ağ Dağıtımı) vasıtalarından biri veya birkaçı yardımıyla gezici alıcılara yani

TUSAGA-Aktif kullanıcılarına gönderilmektedir.

TUSAGA-Aktif istasyonlarının yerlerinin seçiminde zemin yapısı, elektrik, telefon,

İnternet ve güvenlik hususları dikkate alınmış ve tüm Türkiye’de gerçekleştirilen arazi

keşifleri neticesinde Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü Meteoroloji İstasyonları,

Üniversiteler, Belediyeler ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarına ait bina ve araziler seçilmiştir.

6 / 19

Proje kapsamında kurulan istasyonlarda birer adet GNSS (GPS+GLONASS) alıcısı

ve alıcıya bağlı bir jeodezik GNSS anteni bulunmaktadır. Sistemde, sabit GNSS istasyonları

ile kontrol merkezleri arasındaki iletişim öncelikli olarak VPN üzerinden sağlanmaktadır.

Ayrıca, VPN hattında meydana gelebilecek veri kesikliklerinde yedek olarak; mevcut bir

Router ile GPRS modem devreye girmekte ve veri iletimi GPRS/EDGE ile yapılabilmektedir.

Kontrol merkezlerinde bulunan sunucular (server) tüm istasyonlardan gelen anlık

verilerden yararlanarak atmosferik modelleme yapmakta ve DGPS/RTK düzeltme verileri

hesaplamaktadır. Söz konusu düzeltme verileri ise arazide bulunan gezici alıcılara NTRIP

formatında, GPRS üzerinden aktarılmaktadır. Bu şekilde tek frekanslı bir GPS alıcısı DGPS

verisini kullanarak metre altı hassasiyette, çift frekanslı bir GNSS alıcısı ise RTK verisini

kullanarak santimetre hassasiyetinde konum belirlemektedir. Kontrol Merkezinde bulunan

sunucu yapısı Şekil.9’da gösterilmiştir.

Şekil 9. TUSAGA-Aktif Sistemi Sunucu Yapısı

7 / 19

Kontrol merkezi yazılımı iyonosfer, troposfer, yansıma (multipath) ve yörünge

düzeltmelerini hesaplayabilmekte, RTK konum belirleme amaçlı olarak FKP, VRS, MAC

teknikleriyle düzeltme ve/veya koordinatları yayınlayabilmektedir.

Kontrol merkezi ile geziciler arasındaki iletişim için RTCM 3.0 ve daha sonraki

protokoller kullanılmakta ve böylece radyo dahil, GSM, GPRS / EDGE üzerinden NTRIP

(Network Transport of RTCM via Internet Protokol) protokolü ile iletişimleri

sağlanabilmektedir.

2. TUSAGA-AKTİF SİSTEMİ KULLANICILAR

2.1. Kullanıcı Bilgileri

TUSAGA-Aktif Sistemi tarafından yayınlanan düzeltme parametreleri alıcıdan

bağımsız olarak yayınlanmaktadır. NTRIP Protokolünü destekleyen ve GPRS/EDGE modeme

sahip olan her türlü marka ve model GNSS alıcısı, TUSAGA-Aktif Sisteminin yayınlarını

alabilmekte ve gerçek zamanda konum bilgisi elde edebilmektedir. Bu amaçla sistemden

faydalanmak isteyen alıcılar GSM modem ile 212.156.70.42 numaralı IP adresinden düzeltme

parametrelerini alabilmektedir. 01 Haziran 2018 tarihi itibari ile sistemde 10607 adet kullanıcı

kaydı bulunmaktadır ve sistemden aktif olarak faydalanmaktadır (Şekil 10).

Şekil 10. TUSAGA-Aktif Sistemi Kullanıcı Bilgileri

8 / 19

TUSAGA-Aktif Sisteminin kullanıcılara daha verimli hizmet vermesini sağlamak

amacıyla TKGM tarafından APN tüneli oluşturulmuş ve hizmete alınmıştır.

TUSAGA-Aktif Sistemi kullanıcılarına daha aktif hizmet verebilmek için; Sistemin

kullanım koşulları, abonelik ve diğer konularda 24 saat yardım sağlamak amacıyla

www.tusaga-aktif.gov.tr adresinde TUSAGA-Aktif projesine ait bir web sayfası hizmete

sunulmuştur. Kullanıcı işlemleri bu web sayfası üzerinden yürütülmektedir (Şekil 11).

Şekil 11. TUSAGA-Aktif Web Adresi Giriş Sayfası

Kullanıcılar sisteme kayıtlı e-posta adresleri ve şifre olarak sisteme kayıtlı ilk

sıradaki GNSS alıcısı şifreleri ile sisteme giriş yapabilmektedir.

TUSAGA-Aktif Sistemi kullanıcıları, Sabit GNSS İstasyonlarına ait 30 sn.lik

RINEX verilerine ulaşmak, anlık kullanım durumlarını gösteren raporları ve arazideki son 30

güne ait 50 oturuma ait bilgileri görmek, atmosfer bilgilerini incelemek ve daha birçok işlem

için www.tusaga-aktif.gov.tr adresinden faydalanmaktadır.

TUSAGA-Aktif sistemi kullanıcılarının hem abonelik işlemleri sırasında hem de

ölçü esnasında yaşadığı teknik problemlerin kısa sürede çözümlenmesi amacıyla 444 46 77

(GNSS) müşteri destek hattı hizmet vermektedir.

9 / 19

2.2. TUSAGA-Aktif Sisteminden Faydalanan Kurumlar

TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Tapu ve Kadastro Modernizasyon Projesi (TKMP) kapsamı 22-a Kadastro Yenileme

çalışmalarında,

Orman kadastrosu ve 2-B uygulamalarında,

Kadastro Paftalarının ITRFyy sistemine dönüştürülmesi,

RTK uygulamaları,

Kadastro Müdürlüğü Uygulamaları,

HARİTA GENEL KOMUTANLIĞI

Farklı koordinat sistemleri (ED-50/WGS-84) arasındaki dönüşüm parametrelerinin

belirlenmesinde,

Jeodezik uygulamaların (koordinat alımı, nokta hızlarının, aktif tektonik hareketlerin

belirlenmesi vb.) gerçekleştirilmesinde,

Tüm GNSS çalışmalarında referans koordinat sistemi belirsizliğini giderecek sabit

nokta hizmeti olarak,

BELEDİYELER

Halihazır haritalar,

Altyapı ve diğer coğrafi çalışmalar,

e-belediye,

BAKANLIKLAR

Milli Savunma Bakanlığı,

Orman ve Su İşleri Bakanlığı,

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı,

İçişleri Bakanlığı ve diğer Bakanlıklar,

e-devlet ve Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri,

DİĞER KURULUŞLAR

Haritacılık, coğrafi bilgi ve altyapı ile uğraşan meslek disiplinleri başta olmak üzere

anlık konum bilgisine ihtiyaç duyan tüm kurum ve kuruluşlar,

BİLİMSEL KURULUŞLAR - ÜNİVERSİTELER

Yer bilimleri ve coğrafi bilgi sistemleri araştırmaları,

Deprem Mühendisliği, jeofizik ve sismoloji alanları,

Depremlerin önceden bilinmesi ve erken uyarı çalışmaları,

Meteorolojik çalışmalar,

Uzay ve yer bilimlerindeki diğer çalışmalar.

10 / 19

3. TUSAGA-AKTİF SİSTEMİ İŞLETME YAPISI

3.1. TUSAGA-Aktif Sistemi İdari Yapısı

TUSAGA-Aktif Projesi; 31 ay sonunda 8 Aralık 2008 tarihinde başarıyla

tamamlanmasına müteakip 2009 yılı itibariyle TÜBİTAK onayı ile birlikte TKGM ve

HGK’ya devredilmiştir.

TUSAGA-Aktif Sistemi TKGM ve HGK tarafından protokol çerçevesinde

müştereken işletilmektedir.

3.1.1. TUSAGA-Aktif Sistemi’nin Ortak İşletilmesine İlişkin İşbirliği Protokolü

TUSAGA-Aktif Sistemi’nin yürütülmesi hakkında kararların yer aldığı 31 maddeden

oluşan protokol 31 Temmuz 2010 tarihinde TKGM ve HGK tarafından imzalanarak yürürlüğe

girmiştir.

Protokol kapsamında TUSAGA-Aktif Sistemi’nin işletilmesi görevi TKGM’ye

verilmiştir. Sistemin işletilmesi kapsamında teknik ve idari kararlar alınması için protokol

gereğince TUSAGA-Aktif Yürütme Kurulu oluşturulmuştur.

3.1.2. TUSAGA-Aktif Yürütme Kurulu

TKGM ve HGK arasında TUSAGA-Aktif Sistemi’nin Ortak İşletilmesine İlişkin

İşbirliği Protokolü kapsamında TUSAGA-Aktif Yürütme Kurulu; TKGM ve HGK’dan en az

3’er (üçer) personelin katılımıyla oluşturulur. Kurul, olağan toplantılarının yanı sıra ihtiyaç

halinde kurumlardan birinin çağrısı ile her zaman toplantı yapılıp karar alınabilmektedir.

Üyelerin dışında; görüş almak veya danışmanlık amacıyla ilgili kurumların dışından uzman

kişiler kurula davet edilebilir. Kurul, kararlarını oy birliği ile alır ve alınan kararlar ivedi

olarak uygulanır. Protokol kapsamında Yürütme Kurulu aşağıdaki yetki ve sorumluluklara

sahiptir;

TUSAGA-Aktif ile elde edilen her türlü statik ve gerçek zamanlı verilerin satış

bedellerini en az işletme giderlerini karşılayacak şekilde belirlemek,

Eğitim kurumlarının TUSAGA-Aktif verilerini temin ve kullanması ile ilgili

esasları tespit etmek,

TUSAGA-Aktif Sistemi’nin bakım, satış, idame ve pazarlama konusundaki

esasları belirlemek,

TUSAGA-Aktif Sistemi’nin yapısına yönelik geliştirme, yatırım ve AR-GE

çalışmaları konusundaki planları oluşturmak.

3.1.3. TUSAGA-Aktif Sistemi İşletimi

TUSAGA-Aktif Sistemi’nin işletilmesinde askeri amaçlı ve ulusal güvenliği

ilgilendiren alanlardaki tüm hizmetler HGK tarafından verilirken, coğrafi konuma ihtiyaç

duyan diğer tüm meslek disiplinlerine ve sivil kullanıcılara TKGM tarafından hizmet

verilmektedir.

11 / 19

TUSAGA-Aktif Sistemi’nden faydalanmak isteyen kullanıcılar, üyelik için

TUSAGA-Aktif Yürütme Kurulu’nca yayınlanan TUSAGA-Aktif Sistemi Son Kullanıcı

Sözleşmesi’ni imzalayarak TUSAGA-Aktif Sistemi Resmi internet sayfası üzerinde hesap

oluşturmaktadır.

TUSAGA-Aktif Sistemi ile tüm Türkiye ve K.K.T.C.’de faaliyet gösteren

kullanıcılara; RTK ( Aylık ve Yıllık ), DGPS ( Aylık ve Yıllık ), 30 Sn. RINEX, 1 Sn. RINEX

ile Koordinat ve Hız Bilgileri olmak üzere 5 (beş) farklı ürün hizmeti verilmektedir.

Tüm bu hizmetler TUSAGA-Aktif Kullanıcılarına web üzerinden sağlanmaktadır.

Kullanıcılara ihtiyaç duydukları anda destek vermek için Destek Birimi oluşturulmuştur. Bu

birim ile kullanıcılara bilgilendirme ve acil durumlarda sorun çözme amacıyla;

TUSAGA-Aktif Sistemi’ne özel olarak tahsis edilmiş 444 46 77 numaralı hat

üzerinden telefon hizmeti,

Elektronik posta üzerinden e-posta hizmeti,

Mobil telefonlardan kullanıcılara anında erişim için SMS hizmeti,

Sisteme kayıt anında ve sonrasında web sayfası hizmeti,

Sosyal ağlar üzerinden sosyal medya hizmeti verilmektedir.

3.2. TUSAGA-Aktif Sistemi Teknik Altyapısı

3.2.1. TUSAGA-Aktif Sistemi Düzeltme Parametreleri

Kontrol merkezinden VRS CMR+, VRS RTCM3.1, SAPOS FKP 2.3, RTCM3Net

(MAC) ve DGPS olmak üzere 5 adet düzeltme yayınları yapılmaktadır. Düzeltme

parametreleri TUSAGA-Aktif uyumlu GNSS alıcıları tarafından kullanılmakta ve sistem

tarafından gerçek zamanlı olarak kullanıcılar izlenebilmektedir(Şekil.12)

Şekil 12. Kullanıcıların Gerçek Zaman İzlenmesi

12 / 19

FKP Alan Düzeltme Tekniği

Literatürde FKP (Flachen Korrectur Parameter) olarak bilinen alan düzeltme

yaklaşımında tüm CORS ağı kullanılarak her bir sabit istasyonda atmosferik düzeltmeler

ve/veya taşıyıcı faz düzeltmeleri hesaplanmaktadır. Böylece:

• Düzeltmeler gezici tarafından kullanılabilmektedir (birçok değişik enterpolasyon

modelleri ile).

• Çift / tek yönlü iletişim yeterli olmaktadır.

• Kullanıcı sayısında bir sınırlama söz konusu olmamaktadır.

FKP yaklaşık konumu bilinen referans istasyonu ile gezici arasındaki uzaklığa bağlı

hata terimlerinin hesabına olanak vermektedir. Burada sadece gezicinin koordinatları ve uydu

bilgilerine gereksinim bulunduğundan konum belirlemesi, tüm ağ ile ilgili hesaplardan

bağımsız olarak gerçekleştirilebilmektedir. Gezici, ağ düzeltmesini sabit istasyonların

birinden alır. Çift yönlü haberleşmede bu istasyonu merkez olarak belirler. Tek yönlü

haberleşmede kullanıcı, kendisine yakın olan bir istasyonu kendi seçmek durumunda

olduğundan, tek yönlü haberleşme hemen hemen kullanılmamaktadır. Yayın formatı RTCM

2.3 dür.

VRS Tekniği

VRS (Virtual Reference Stations) uygulamasında ön koşul, CORS ağındaki kontrol

merkezi ile gezici arasındaki iki yönlü iletişimdir. Gezici, yaklaşık koordinatlarını kontrol

merkezine göndermekte ve merkezde tüm ağ bilgileri kullanılarak söz konusu gezici konumu

için VRS referans verileri oluşturulmaktadır. Merkezde oluşturulan VRS düzeltmeleri,

genellikle RTCM ile geziciye gönderilmektedir. VRS yönteminde tüm ağdan oluşturulan

düzeltmeler, gezicinin hemen yakınında oluşan sanal bir referans istasyonu üzerinden

yayınlanmaktadır. Oluşturulan bu sanal istasyon diferansiyel GPS ( DGPS) teknolojisi ile

oluşturulmaktadır. Oluşturulan bu sanal istasyondan da double-differenced (çiftli farklar)

alınarak düzeltmeler hesaplanabilmektedir. Yayın Formatları CMR+, RTCM 2.3, RTCM 3.0.

dür.

MAC Düzeltme Tekniği

MAC (Master Auxiliary Concept- Ana Yardımcı İstasyon Yöntemi) RTCM 3.x ağ

formatının temelini oluşturan düşünce, bir alt ağ ölçü verilerinin sıkıştırılmış olarak geziciye

gönderilmesi ve gezicinin farklı hata kaynakları için kendi ağ hesaplarını yapmasını

sağlamaktır. Ancak bunun bir dezavantajı, genellikle ağın sadece bir alt bölümüne ait verilerin

gönderiliyor olmasıdır. RTCM 3.0 ağ önerisinin diğer bir dezavantajı ise, sadece belirli bir

zamana ait ionosferik ve geometrik hataların gönderilmesidir. Gezici doğrudan server veri

dizisini almaya başladığında, sistematik etkilere ait hemen bir bilgi sahibi olamamaktadır.

İyonosferik ve özellikle troposferik modellerde, parametrelerin saptanması için zaman

gerekmektedir. İyi bir model duyarlığına ulaşmak için 15 dakika veya daha uzun bir zaman

gereklidir. Ancak bu süre içerisinde sistematik hatalar gereken güvenli düzeyde

modellenebilmektedir.

RTCM 3.x ağ yöntemi, ağ server’ınde oluşturulan komple filtre durumunu

kullandırmamaktadır. Sadece server’da elde edilen belirsizlikleri (ambiguity) kullanmakta ve

bunları taşıyıcı faz ölçmelerinden çıkarmaktadır (Carrier Phase). Diğer bir deyişle, MAC

tasarımı, ana istasyondaki kod ve taşıyıcı faz verileri ile dış istasyonların taşıyıcı faz

13 / 19

verilerini, belirsizlikler önceden ayıklanmak suretiyle gönderecek şekildedir. Bu veriyi alan

gezici;

• Geometrik ve iyonosferik etkilerin basit enterpolasyonu,

• Ağ sunucusunun ağ bilgilerini RTCM 3.0 ağ önerisi formatına çevirmeden önceki tüm

hata kaynaklarını içeren kompleks modele benzer bir model oluşturulmasını gerçekleştirir.

3.2.2. Periyodik Ölçülerle Kontrol

TUSAGA-Aktif Sisteminden santimetre duyarlılığında konum elde edilebilirliğinin

kontrolü ortalama 700 adet yer kontrol noktasından 6 aylık periyotlarla yılda 2 defa olmak

üzere, düzenli olarak periyodik kontrol ölçüleri yapılmaktadır (Şekil 13). Periyodik kontrol

ölçüleri, homojen dağılımlı ve konum doğrulukları daha önce onaylanmış yer kontrol

noktalarının TUSAGA-Aktif sistemine dayalı olarak ölçülmesi ile elde edilen konum

bilgilerinin mevcut onaylı konum bilgileriyle oluşan fark sonuçlarının değerlendirilmesi

sonucu kontrol edilir.

Yapılan bu kontroller sonucunda TUSAGA-Aktif Sistemi ağ ve veri yapısının gayet

stabil hale geldiği görülmüş, 2018 yılı ve sonrası için periyodik kontrol ölçülerinin yılda bir

kez yapılmasına karar verilmiştir.

Şekil 13. TUSAGA-Aktif Sistemine bağlı ölçülen 700 adet Yer Kontrol Noktası’nın dağılımı

TUSAGA-Aktif Sisteminin doğruluğu, konum bilgisi onaylı yer kontrol noktalarının 3

ayrı vektördeki konum bilgilerinin, TUSAGA-Aktif sisteminden ölçülmüş konum bilgileri

arasındaki farkların Karesel Ortalama Hata (KOH) hesabıyla her vektörün ayrı ayrı

hesaplanması sonucu elde edilmektedir. Yıllara göre sonuç fark tablosu Tablo 1’de

verilmiştir.

14 / 19

Tablo 1: Periyodik Kontrol Ölçüleri yıllara göre sonuç fark tablosu.

PERİYOT NOKTA

SAYISI

SAĞA

DEĞER

(m˳)

YUKARI

DEĞER

(m˳)

h-

Elipsoid

(m˳)

2014-2

EYLÜL 723 0.0309 0.0301 0.0780

2015-1

MART 743 0.0332 0.0352 0.0468

2015-2

EYLÜL 718 0.0305 0.0278 0.0588

2016-1

MART 725 0.0324 0.0309 0.0505

2016-2

EYLÜL 697 0.0286 0.0282 0.0456

2017-1

MART 706 0.0303 0.0292 0.0469

2017-2

EYLÜL 636 0.0289 0.0286 0.0474

4. TUSAGA-AKTİF UYGULAMALARI VE SİSTEM ANALİZİ

4.1. Ülkemizde TUSAGA-Aktif Uygulamaları

Ülkemiz mekansal veri altyapısının oluşturulmasına imkan sağlayan birçok yeni

projeler yürütülmekte olup, böylece Avrupa Birliği INSPIRE direktifleri de yerine

getirilmektedir. Yürütülen bu projelerin çoğu mekâna dayalı olup, hassas konum bilgilerine

ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda; gelişmiş ülkelerin büyük öncelik verdiği CORS

sisteminin Türkiye’de gerçekleştirilmesi TUSAGA-Aktif (CORS-Tr) sistemi ile sağlanmıştır.

TUSAGA-Aktif ile; proje alanında, her hangi bir yer ve zamanda, birkaç saniye içinde,

santimetre doğruluğunda harita ve coğrafi konum bilgisi elde edilebilmektedir.

Ülkemizde altyapı projeleri başta olmak üzere, birçok alanda projeler

yürütülmektedir. TUSAGA-Aktif sisteminin etkin ve verimli olarak kullanılacağı bu projeleri

şöyle sıralayabiliriz.

Ulaşım alanında duble yol, metro ve hızlı tren çalışmaları

Toplulaştırma ve toprak ve su kaynaklarının geliştirilmesi amacıyla hazırlanan

tarımsal altyapı projeleri ile arazi toplulaştırması yapılması

Enerji yatırımları kapsamında, hidroelektrik santralleri (HES) ve rüzgar enerjisi

santralleri (RES) yapım çalışmaları.

Yine ülkemizde eğitim alanındaki gelişmelere paralel üniversitelerimizin özellikle

harita mühendisliği bölümleri başta olmak üzere birçok bölümleri TUSAGA-Aktif

Sisteminden faydalanmaktadır. TUSAGA-Aktif Yürütme Kurulu kararı gereğince; TUSAGA-

Aktif Ağ-RTK hizmetinin eğitim kurumlarınca eğitim alanlarında ücretsiz kullanımlarına

imkan sağlamak amacıyla; Üniversiteler ve Meslek Liselerinin talep etmesi ve eğitim alanları

15 / 19

konum bilgilerini resmi yazı ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Harita Dairesi

Başkanlığına bildirmesi halinde, talep eden eğitim kurumlarına sadece eğitim alanlarında

geçerli olmak üzere ücretsiz kullanımının sağlanmasına karar verilmiştir.

4.2. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nde TUSAGA-Aktif Uygulamaları

Kurumumuzca yürütülen projeler kapsamında TUSAGA-Aktif Sistemi etkin olarak

kullanılmakta ve hem maliyet hem de süre konusunda işlerin jeodezik çalışmalarda büyük

kazançlar sağlanmaktadır. Son yıllarda yoğun bir şekilde yürütülen; Tapu ve Kadastro

Modernizasyon Projesi kapsamındaki çalışmalar ile; Kadastro haritalarının sayısal kadastro ve

tapu bilgilerini destekleyecek şekilde yenilenmesi ve güncellenmesi, Sayısal tapu ve kadastro

bilgilerinin kamu ve özel sektör kuruluşlarının hizmetine sunulması ve Türkiye’de

gayrimenkul değerlemesi için en iyi uluslararası uygulamaların benimsenmesine yönelik

politikaların ve kapasitenin geliştirilmesi yoluyla tapu ve kadastro hizmetlerinin etkililiğinin

ve verimliliği arttırılmakta olup bu kapsamdaki jeodezik çalışmalar TUSAGA-Aktif

Sistemine dayalı olarak yürütülmektedir.

Yine Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce yürütülen Orman Sınırları Dışına

Çıkarılan (2/B) Sahaların Kadastrosunun Yapılmasına Yönelik Çalışmalar kapsamında da

TUSAGA-Aktif Sistemi yaygın olarak kullanılmaktadır.

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce ortofoto harita üretim çalışmaları devam

etmekte olup, üretilen ortofoto haritalar web ortamında sunulmakta, Kadastro Müdürlüğü

uygulamalarında karar mekanizmasına altlık oluşturmaktadır. Ortofoto Harita Üretiminde

GNSS/IMU verileri kullanılarak her bir resmin Resim Orta Noktası Koordinat değerleri

hesaplanmaktadır. GNSS/IMU verilerinin değerlendirilmesinde TUSAGA-Aktif Sistemi Sabit

GNSS istasyon noktalarına ait 1 saniyelik RINEX veriler kullanılmakta olup, böylece

havadan görüntü alma işlemi sırasında arazide GNSS ölçüsü yapılmasına gerek

duyulmamaktadır.

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce yürütülen tüm bu çalışmalarda, Kadastro

Müdürlüklerinin etkin ve verimli olarak hizmet edebilmesi amacıyla günümüze kadar 700

adet TUSAGA-Aktif uyumlu GNSS alıcısı alınmış ve Kadastro Müdürlüklerine teslim

edilmiştir.

Lisanslı Harita Kadastro Mühendisleri ve Bürolarının (LİHKAB) yürürlüğe girmesi

ile birlikte, günümüze kadar Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğümüzce yürütülen talebe bağlı

hizmetler, artık bu lisanslı ölçme büroları tarafından yürütülmektedir. Yaklaşık 300 adet olan

Lisanslı ölçme büroları; yürüttüğü çalışmalarda TUSAGA-Aktif sisteminden

faydalanmaktadır.

4.3. Teknik Analiz

TUSAGA-Aktif Sisteminden faydalanan kullanıcılar Ağ-RTK yöntemi sayesinde

saniyeler içinde ± 4 cm doğruluğa sahip olabilmekte ve bunun için ikinci bir sabit GNSS

alıcısına veya ikinci bir kişiye ihtiyaç duymamaktadır.

Ülke çapında kullanılan 7000 civarında GNSS alıcısı, performanslarını %50 oranında

artırmış ve tüm coğrafi bilgi teknolojilerine altlık oluşturacak çalışmalarda kullanılmaktadır.

TUSAGA-Aktif Sistemi sayesinde, Türkiye çapında kadastral ve jeodezik çalışmalar yerel

16 / 19

sabit bir referans noktası gereksinimi olmadan hızlı ve ekonomik bir şekilde yürütülmekte,

topoğrafik çalışmalar gerçek zamanda yapılmaktadır.

Ayrıca, deprem ülkesi olan Türkiye’de jeodezik noktaların hareketlerinin hızları ve

tektonik plaka hareketlerinin belirlenmesi amaçları gerçekleştirilmektedir.

Mevcut durumda ülkemizde jeodezik altyapı standartları için Büyük Ölçekli Harita ve

Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği (BÖHHBÜY) kullanılmaktadır. Statik GNSS oturumları

ile C dereceli bir Yer Kontrol Noktası tesisi ve üretimi bu yönetmeliğin ilgili maddelerinde

açıklanmıştır. TKGM tarafından yayınlanan 2010/11 sayılı “Kadastral Harita Üretimi ve

Kontrolü” Genelgesi hükümlerine göre nokta hiyerarşisine ve mesafeye bağlı kalmaksızın,

TUSAGA-Aktif Sistemi kullanılarak C Dereceli Yer Kontrol Noktası üretmek mümkün hale

gelmiştir. Bu durumda öncelikle arazi çalışmaları öncesinde, koordinatları bilinen nokta keşfi

ortadan kalkmış, bu da zaman, personel ve para kaybını önleyerek tasarrufa katkı sağlamıştır

(Şekil 14).

Şekil 14. C Dereceli Yer Kontrol Noktası Statik GNSS Ölçüsü

Detay noktaları açısından ise TUSAGA-Aktif Sistemi ile yılda ölçülen yaklaşık 15

milyon nokta bu katkıların çarpıcı bir sonucudur (Şekil 15).

Şekil 15. 2017 Yılı TUSAGA-Aktif Sistemi Kullanım Haritası

X

17 / 19

Harita ve kadastro işlerinin zaman ve maliyet olarak %30’ unu oluşturan nirengi ve

poligon tesis ve ölçümüne ihtiyaç olmamakta, yılda yaklaşık 220 Milyon USD’lik kaynak

ayrılan harita işlerinde yıllık yaklaşık 35 Milyon USD’lik tasarruf sağlanmaktadır.

4.4. Kullanıcı Analizi

TUSAGA-Aktif Sisteminden farklı meslek disiplinlerinden faydalanan kullanıcılar 7

farklı başlık altında toplanmıştır. 01 Haziran 2018 tarihi itibari ile sistemden 7390 özel sektör,

1186 kamu kurumu, 1108 belediye, 715 TKGM, 208 üniversite olmak üzere 10607 kullanıcı

faydalanmaktadır. Sistemin yürütücüsü olan TKGM ve HGK dışında sistemden faydalanan

kullanıcıların sektörel dağılımı Şekil 16. da verilmiştir.

Şekil 16. TUSAGA-Aktif Sistemi Kullanıcıları

NTRIP protokolünü ve RTCM veri seti yapısını destekleyen her marka ve model

GNSS alıcıları TUSAGA-Aktif sisteminden faydalanabilmektedir. TUSAGA-Aktif

sisteminde 21 farklı GNSS markasına ait cihaz kullanılmaktadır. Bu cihazların sistemdeki

dağılımı Şekil 17. de verilmiştir.

18 / 19

Şekil 17. TUSAGA-Aktif Sisteminden Faydalanan GNSS Alıcı Markaları

5. TUSAGA-AKTİF KAPSAMINDA MEVZUAT ÇALIŞMALARI

TUSAGA-Aktif Sistemi uygulamalarının hukuki dayanaklarının oluşturulması

amacıyla mevzuat çalışmaları da yapılmıştır. Bu bağlamda Bakanlıklararası Harita İşlerini

Koordinasyon ve Planlama Kurulu Yönetmelikler Komisyonu tarafından TUSAGA-Aktif

Sistemi ile ilgili konuların Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği’ne

eklenmesi konusunda çalışmalar tamamlanmış ve Yönetmelik taslağına eklenmiştir.

TUSAGA-Aktif Sistemine ait konuların da eklenerek güncellemesi yapılan, Büyük

Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliğinin Bakanlar Kurulu tarafından

onaylanması ve Resmi Gazete’de yayınlanması gibi hukuki süreçlerin tamamlanmasına kadar

geçen sürede herhangi bir hukuki boşluk olmaması amacıyla 2010/11 sayılı “Kadastral Harita

Üretimi ve Kontrolü Genelgesi” ne TUSAGA-Aktif kullanımına ilişkin konular eklenmiştir.

Genelgenin 13. maddesinde Poligon noktalarının TUSAGA-Aktif RTK yöntemiyle

nasıl üretileceği, 75. maddesinde TUSAGA-Aktif RTK yöntemiyle detay noktalarının nasıl

ölçüleceği ve 15. maddesinde de TUSAGA-Aktif Sisteminin statik verilerinin nasıl

kullanılacağı açıklanmıştır.

Buna göre;

Poligon noktalarının koordinatlarının TUSAGA-Aktif Sisteminden yararlanarak Ağ-

RTK yöntemiyle belirlenmesi durumunda; aşağıdaki koşulları sağlayacak şekilde ve

farklı zamanlarda en az iki kez GNSS oturumu ile yapılır. İki oturumdan elde edilen

izdüşüm koordinatları ve elipsoit yükseklikleri arasındaki farklar 7 cm. ‘den fazla

olamaz.

19 / 19

Düzeltme Verileri Alınırken Kullanılabilecek Teknik: VRS, FKP ve MAC.

Belirsizlik Çözümü (Ambiguity Solution) : Sabitlenmiş (Fixed)

Uydu sayısı: En az beş adet,

Uydu Yükseklik Açısı: En az 10 derece,

Veri toplama Aralığı: 1 (Bir) saniye,

Gözlem Süresi: Her noktada en az 5 epok,

Oturumlar arası zaman: En az bir saat alınır.

Detay noktalarının TUSAGA-Aktif Sisteminden yararlanarak Ağ RTK yöntemiyle

ölçülmesi durumunda, aşağıdaki kurallara uyulur.

Düzeltme Verileri Alınırken Kullanılabilecek Teknik: VRS, FKP ve MAC.

Belirsizlik Çözümü (Ambiguity Solution) : Sabitlenmiş (Fixed)

Uydu Sayısı: En az beş adet,

Veri Toplama Aralığı: 1 (Bir) saniye,

Uydu Yükseklik Açısı: En az 10 derece,

Gözlem Süresi: En az üç epok olmalıdır.

TUSAGA-Aktif Sistemi statik verisi kullanılarak, TUTGA,C1,C2,C3,C4 derece nokta

hiyerarşisine bağlı kalmaksızın ve mesafeden bağımsız olarak her dereceden C derece

Yer Kontrol Noktası aşağıdaki koşulları sağlayacak şekilde üretilir. TUSAGA-Aktif

Sistemi ile yapılan hesaplamalarda hassas yörünge bilgileri kullanılır.

Uydu Sayısı: En az dört adet,

Kayıt Süresi: En az iki saat,

Kayıt Aralığı: 30 saniye veya daha az,

Uydu yüksekliği: En az 10 derece alınır.

Ömer SALGIN

Şube Müdürü