tuwaang
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
TuwaangEpiko ng mga Manobo
Joma Daquioag, Jelor Gallego, Miguel Santos, Hillary Datoc, Natasha Tamayo
IV - Photon
Ang Tuwaang ay isang epiko ng mga Manobo na ginagawa bilang libangan tuwing may libing, kasal, ritwal ng pagpapasalamat para sa saganang ani, o sa matagumpay na pangangaso.
Bawat awit ng epiko ng Tuwaang ay ipinakikilala ng mang-aawit gamit ang isang tula na tinatawag ng mga Manobo na tabbayanon.
Mayroong higit sa 50 na mga kanta ni Tuwaang ngunit dalawa pa lamang ang nailalathala: The Maiden of the Buhong Sky at Tuwaan Attends a Wedding.
Tuwaang and the Maiden of the Buhong Sky
• Mensahe ng Hangin kay Tuwaang:o Kinwento ni Tuwaang, isang craftsman, sa
kanyang kapatid na may dalang betel-chew na may pinadalang mensahe ang hangin sa kanya
o May isang babae (maiden) ang pumunta sa bayan ni Batooy ngunit ayaw ng babae kumausap sa kahit sinong lalaki kaya’t ipinapadala si Tuwaang sa bayan na iyon.
o Ayaw ng kanyang kapatid dahil maaaring may mga masasamang manyari raw ngunit nagmadaling nagbihis pa rin si Tuwaang
Tuwaang and the Maiden of the Buhong Sky
• Pagdating ni Tuwaang sa Pinanggayungan:o Tinawag niya ang Kidlat para makarating siya sa
Pinanggayungan
o Pumunta siya sa bahay ni Pangavukad at sabay silang naglakbay sa bahay ni Batooy
• Maiden of the Buhong Sky:o Nagpakita ang Maiden of the Buhong Sky
habang natutulog si Tuwaang.
o Nagbunot ng buhok sa puyo ni Tuwaang ang Maiden kaya’t nagising si Tuwaang
Tuwaang and the Maiden of the Buhong Sky
• Kwento ng Maiden:o Nagtatago siya kay Pangumanon, isang higante
na may headdress na umaabot daw sa ulap, dahil gusto ni Pangumanon ay sila’y ipakasal.
o Nang umayaw siya kay Pangumanon, sinunog ni Pangumanon ang kanyang tinitirhan at ang lahat ng pinupuntahan kaya’t pumunta siya sa Earth.
o Pagkatapos ng kwento, dumating si Pangumanon at sinunog niya ang buong bayan. Si Pangavukad pa nga ang huling pinatay ni Pangumanon
Tuwaang and the Maiden of the Buhong Sky
• Tuwaang vs. Pangumanono Naglaban sila sa bakuran. Lahat ng kanilang
mga sandata (pati ang shield nila) ay nasira sa kanilang pakikipaglaban kaya’t nag-wrestle na lang sila.
o Tinawag ni Pangumanon ang kanyang patung (iron bar) na nagbuga ng apoy. Itinaas ni Tuwaang ang kanyang kanang kamay at nawala ang apoy.
o Tinawag naman ni Tuwaang ang kanyang patung (skein of gold) at ang hangin para lumakas ang apoy kaya’t namatay si Pangumanon.
Tuwaang and the Maiden of the Buhong Sky
• Bumalik na si Tuwaang at ang Maiden sa Kuaman:o Kinarga ni Tuwaang ang Maiden sa kanyang balikat
at tinawag ang kidlat upang bumalik na sa Kuaman kung saan naghihintay ang kanyang kapatid. (May dalang betel-chew ulit ang kanyang kapatid)
• Makalipas ang limang araw:o May hindi kilalang tao ang nakipaglaban kay
Tuwaang. Natalo siya ni Tuwaang.• Katuusan, the land where there is no death:
o Makalipas ang limang araw, idinala ni Tuwaang ang kanyang mga tao sa Katuusan gamit ang sinalimba (airboat). Ang Maiden at ang kapatid naman ni Tuwaang ay nakasakay sa balikat ni Tuwaang sa paglalakbay.
Tuwaang Attends a Wedding
• Mensahe ng Hangin:o Kailangan daw dumalo sa kasal ng Maiden ng
M:onawon si Tuwaango Ayaw ng kanyang aunt dahil may masamang
manyanyari rawo Sumakay si Tuwaang kay Kidlat patungo sa
Kawkawangan• Gungutan (ibon):
o Hinuli ni tuwaang ang ibon (fowl) ngunit sabi ng ibon na nakita niya raw si Tuwaang sa panaginip kaya nandito siya ngayon.
o Pumayag si Tuwaang isama ang ibon sa kasalan
Tuwaang Attends a Wedding
• Kasalan:o Dumating ang lalaking galing Sakadna na nag-
sabi na dapat umalis na ang mga dumi na nadito sa kasalan. Ngunit sabi ni Tuwaang na puno raw ng “red leaves” o heroes ang mga dumalo sa kasalan.
o Sa gitna ng kasalan, sabi ng groom na hindi niya raw kayang kuhanin ang dalawa sa mga savakan (bride wealth): makalumang gong at 9 rings na makukuha lamang niya gamit ang golden guitar at flute.
o Sa “magic breath” ni Tuwaang: nagkaroon ng isang napaka-lumang gong at golden guitar at golden flute.
Tuwaang Attends a Wedding
• Paglabas ng Bride:o Inutos niya ang kanyang kahon ng Betel na
mamigay ng Betel sa bawat tao na dumalo sa kasalan. Pagdating kay Tuwaang, ayaw umalis ng Betel kaya’t umupo sa tabi ni Tuwaang ang Bride.
• Groom vs. Tuwaang:o Nahiya ang groom kaya’t kinalaban niya si Tuwaang.o Tumulong ang ibon sa pakikipaglaban.o Nang natapon si Tuwaang sa bato, naging buhangin
ito. Tinapon naman ni Tuwaang ang groom at nalubog siya sa Earth. Tumayo muli ang groom at tinapon si Tuwaang. Napakalakas ng pagtapon na napapunta si Tuwaang sa Underworld.
Tuwaang Attends a Wedding
• Tuwaha, God of the Underworld:o Sinabi ni Tuwaha ang sikreto kung paano
matatalo ni Tuwaang ang kanyang kaaway.• Golden flute:
o Umahon muli si Tuwaang at tinawag niya ang golden flute. Sabi ni Tuwaang na kailangan pumili ng groom kung gusto ba niyang maging vassal daw ang groom o mamatay na lamang siya.
o Pinili ng groom ang kamatayan kaya’t sinira ni Tuwaang ang golden flute at namatay ang groom
• Umuwi na si Tuwaang kasama ang Bride at ang ibon sa Kuaman