«u s t a z»internet-resurs.kz/21.pdfәріп "і" қайдан пайда болды,...

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

1

«Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы» АҚ филиалы

«Батыс Қазақстан облысы бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру

институты»

Филиал акционерного общества «Национальный центр повышения квалификации «Өрлеу»

«Институт повышения квалификации педагогических работников по Западно-Казахстанской

области»

Ғылыми-әдістемелік журнал

«U S T A Z» Научно-методический журнал

1 (86) 2020

Құрылтайшы: «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы» акционерлік қоғамының

филиалы «Батыс Қазақстан облысы бойынша педагогикалық

қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты»

Ақылдастар алқасы және редакция

алқасы мүшелері Софья Измуханбетова – «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық

орталығы» акционерлік қоғамының филиалы Батыс Қазақстан облысы

бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру

институтының директоры, педагогика ғылымдарының кандидаты.

Елдос Сафуллин – «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы»

акционерлік қоғамының филиалы Батыс Қазақстан облысы бойынша

педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты

директорының орынбасары, магистр.

Шолпан Қадырова – Батыс Қазақстан облыстық білім басқармасының

басшысы.

Шалқыма Құрманалина – Педагогика ғылымдарының докторы,

профессор.

Светлана Бахишева – Ж.Досмұхамедов атындағы Орал педагогикалық

колледжінің директоры, педагогика ғылымдарының докторы.

Лариса Обыденкина – «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ Орал

қаласындағы «Педагогикалық шеберлік орталығы» филиалының

директоры, педагогика ғылымдарының кандидаты.

Күлән Дүйсенғалиева – «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық

орталығы» акционерлік қоғамының филиалы «Батыс Қазақстан облысы

бойынша педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру

институты» Баспа қызметі және қоғаммен байланыс бөлімінің

басшысы.

Редактор:

Габдушева Толқын Закарияқызы

Компьютерлік жұмыстар:

Жұмағалиева Әсел Әділгерейқызы

Журнал 09.03.1998

жылдан бастап

шығады. Қазақстан

Республикасының

Мәдениет және

ақпарат

министрлігінде

14.03.2019 жылы

қайта тіркеліп,

№17613 куәлігі

берілді. Қолжазба авторға

қайтарылмайды.

Жарияланған мақала

авторларының

көзқарастары редакция

пікірін білдірмейді.

---------------------------

Е-mail:

[email protected]и

Жылына 4 рет шығады.

Мақалалар қазақ, орыс,

ағылшын тілдерінде

басылады.

Выходит 4 раза в год,

материалы

публикуются на

казахском, русском,

английском языках.

------------------------------

Редакцияның

мекенжайы: 090001,

Орал қаласы, Еуразия

даңғылы, 238.

Тел.:8(7112) 25-15-84

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

2

Білім / Образование

Педагогтердің біліктілігін арттырудағытренердің

кәсіби әрекетінің тиімділігі

А.Б.Хайруллина,

магистр,

«Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы «БҚО ПҚБАИ»,

инновациялық білім беру және ақпараттық технологиялар кафедра меңгерушісі

Аннотация:Мақалада жаңартылған білім беру мазмұны аясындағы біліктілікті арттыру

курсы тренерінің тиімді ұйымдастырған әрекетінегізінде тыңдаушыларда қалыптасатын

кәсіби икемділіктері туралы қарастырылған.

В статье рассматриваются профессиональные навыки слушателей, которые формируются на

основе эффективной организации деятельности тренера на курсах повышения квалификации в

рамках обновленного содержания образования.

The article discusses the professional skills of students, which are formed on the basis of the effective

organization of the trainer's activities in continuing education courses within the framework of the

updated educational content.

Қазақстан Республикасының білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы педагогтердің

біліктілігін арттыру бағдарламасы кәсіби ынтымақтастық пен өзара білім алуға мүмкіндік береді.

Мұғалімдердің Бағдарламаның негізгі идеялар меңгеруі олардың рефлексиялық әрекетіне,

өзіндік бағалау мен сыни ойлау сияқты жеке тұлғалық қасиеттеріне негізделген. Ал бұл тұлғалық

қасиеттерді мұғалімдерде қалыптастыру үшін алдымен сол икемділіктер тренердің жеке

тәжірибесінде жүзеге асуы керек. Өйткені, тыңдаушылар тренердің біліктілікті арттыру курсы

критерийлеріне сәйкес тиімді ұйымдастырылған оқыту әрекетінен білімді ғана емес, сонымен

қатар өз қолымен жасау арқылы үйренуге мүмкіндік алады.

Сондықтанда жеке тренерлік әрекетіме сыни талдау жасау арқылы педагогтерді оқытуда

келесі жолы қандай қадам жасау қажеттілігін ұғынып, оны не үшін және неге жасау керектігін,

оны қалай жүзеге асыруға болатындығы туралы ойланып талдауға бейімделдім. Осылай жалпы

тренерлік тәжірибемде мұғалімдерге оқушыларды қалай оқу керектігін үйрету арқылы өзім де

үйренудемін. Тәжірибеде топ тыңдаушыларына оқу мақсаты мен мазмұнына барлық зейінін

шоғырландыруға мүмкіндік беретін стратегияларды қолданып түрлендіріп отырамын. Кез-келген

сабақтарымда сындарлы оқыту теориясының талаптарына сай мұғалімнің өзіндік дамуын

қамтамасыз ететін және курс барысында одан әрі бірлесіп жұмыстанып, ұжымдық сезімдерінің

қалыптасуына әсер ететін жұмыстарды жүзеге асырамын. Яғни, сабақтарда диалогтік

оқытуының топтық, пікірталас, зерттеушілік әңгіме түрлері үнемі қолданылады.

Джон Хэттидің «Көзге көрінетін оқытуды» зерттеуінің нәтижесіне сәйкес Джене Гласстің

1976 жылы еңгізген «метаанализ» ұғымы бойынша әрбір жұмыстың әсер мөлшері бар деп

анықталған екен. Соған сәйкес білім алушылардың сәтті оқуына әсер ететін факторлардың

ішінен: кері байланысты; «мұғалім-оқушы» қарым-қатынасын; мақсат қоюды; құрдастарының

өзара оқытуын; күтілетін нәтижелерге сәйкес әрекеттің болуын; үйге тапсырма беруді; білім

алушыларды қабілеттері бойынша бөлуді сабақтар өткізуде басшылыққа аламын.

Біліктілікті арттыру курсында оқыту толықтай интерактивтік оқу жағдайында, яғни тренер

мен тыңдаушылардың өзара қарым-қатынасы арқылы жүреді. Мұғалімдер әріптестерімен өзара

пікір алмасып, оқушыларының оқуда сәтті болуына оқу мақсатына сәйкес сабақ мақсатын дұрыс

анықтаудың, белсенді оқу әдістерін, саралау мен критериалды бағалаудың әдістерін орынды

жоспарлаудың маңыздылығын ұғынады. Осыған сәйкес сабақтарда тыңдаушылар үйренуші,

бақылаушы, ұйымдастырушы, бағалаушы, бағаланушы рөлдерінде бола біледі.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

3

Курс аясында тыңдаушылардың жоспарлау икемділігін жетік меңгеру үшін бірлескен

жұмыс арқылы (өзара әрекет, жетілдіру бағытындағы кері байланыс, тапсырманы орындауға

уақыт беру) тыңдаушылардың сәтті білім алуына жағдай жасалады. Аудиторияда

қалыптастырылатын жағымды психологиялық ахуал негізінде мұғалімдер бұл фактордың

оқушылар оқуының сәтті болуына тікелей әсер ететіндігін ұғынып, балалардың

ынтымақстастықта жұмыс жасауының алғы шарты болып табылатының түсінеді.

Сабақ мақсаты мен оқуда сәтті болуы арасында тікелей байланыс бар. Сондықтанда сабақ

басталмас бұрын сол күнгі сабақ тақырыбын хабарлап, проблемалық сұрақтар қою арқылы жаңа

тақырып туралы мұғалімдердің не білетіндерін, қалай ойлайтындарын біліп отырамын. Содан

кейін сол күн тақырыбына сәйкес сабақ мақсатымен, күтілетін нәтижесімен, жоспарымен

таныстырамын. Сабақ мақсаты мен күтілетін нәтиже бойынша алдын-ала хабардар болу –

мұғалімдерге өз қызметінде қандай өзгерістердің қажет екендігін сезініп, өзіндік әрекетінің жаңа

талаптарға сәйкес келу дәрежесін ұғынуға мүмкіндік береді.

Әрине мұғалімдердің қабілеттері әртүрлі, олардың барлығы табысты бола бермейді,

көпшілігі өз әрекетіне талдау жүргізбейді, нәтижесінде оқушыларының оқуда сәтті болуына

қажетті мүмкіндіктерді жасай алмайды. Сондықтанда осы Бағдарлама аясында мұғалімдердің

осы айырмашылықтарын реттеуге мүмкін беруде саралап оқыту идеясын үнемі назарда

ұстаймын. Соның негізінде педагогикалық өтілдері, кәсіби біліктіліктері әртүрлі мұғалімдер

топтық жұмыста тапсырмалар орындауда өз тәжірибелерімен бөлісіп, бір-бірін жетілдіруге,

дамытуға мүмкіндік алады. Мұндай әрекеттерде мұғалімдер тақырып бойынша білетін

білімдерін ортаға салып, бұрынғы түсініктерін жаңа ақпаратпен байланыстырып отырады.

Күнделікті тақырыптың өткен сабақпен сабақтастығын ұғындыру үшін әрбір күн соңында

өткен тақырып бойынша үй тапсырмасы беріледі. Қалыптастырушы бағалауды жүзеге асыру

аясында кері байланысты қамтамасыз ету мақсатында күн соңында мұғалімдер толтыратын

рефлексия парақтарын келесі сабақта, жаңа тақырыпты бастамас бұрын талдап отырамын.

Нәтижесінде мұғалімдер өткенді қайталауға, жаңа тақырыппен байланысын түсінуге, өткен

сабақта қалыс қалған білімдерін толықтыруға, күмәнді ойларын нақтылауға мүмкіндік алады.

Жалпы тәжірибемде мұғалімдердің біліктілігін арттыруда ұйымдастыратын әрекеттер оң

нәтиже беруде. Өйткені әрбір курс соңында тренер ретінде жеке ұстанымым мен

құндылықтарымның негізінде кәсіби әрекетіме қайта қарап, жеке рефлексиялық пайымдауыма

сәйкес сыни талдау жасауды дағдыға айналдырдым. Себебі кез-келген деңгейдегі кәсіби

құзыретті маман рефлексия жасауға, яғни қоршаған ортада және өзінде болып жатқан

өзгерістерге сырт көзбен қарап, ойлануға қабілетті. Ең бастысы оған сәйкесті орта қалыптастыру

және үнемі қолдап отыру – қазіргі педагогикалық қоғамның басты міндеттерінің бірі болып қала

береді деп сенемін.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Қазақстан Республикасы жалпы білім беретін мектептері педагогтерінің біліктілігін

арттыру курсының бағдарламасы. Тренерге арналған нұсқаулық. «Назарбаев Зияткерлік

мектептері» ДББҰ. Педагогикалық шеберлік орталығы. Астана, 2016.

2. Қазақстан Республикасы жалпы білім беретін мектептері педагогтерінің біліктілігін

арттыру курсының бағдарламасы. Мұғалімге арналған нұсқаулық. «Назарбаев Зияткерлік

мектептері» ДББҰ. Педагогикалық шеберлік орталығы. Астана, 2016.

3. Хатти Дж. Көзге көрінетін оқыту. Лондон. Рутледж. 2009.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

4

Латыннегізді қазақ әліпбиінің артықшылығы мен кемшілігі

Р. С.Қуанаева , «Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы «БҚО ПҚБАИ»,

Білім беру процесін психологиялық-педагогикалық

қолдау кафедрасының аға оқытушысы, г.ғ.м.,

А.У.Тасимова,

№ 26 ЖОББМ мұғалімі,

латыннегізді қазақ әліпбиін оқытушы-тренері,Орал

қаласы

Бұл мақалада латын графикасына негізделген қазақ әліпбиінің бекітілген емле

ережелеріне қатысты пікірлер талданған және жаңа әліпбидің орфография нормалары

көрсетілген.

В этой статье проанализированы отзывы о правилах написания и представлены нормы

орфографии казахского алфавита, основанного на латинской графике.

In this article is based on the Latin alphabet, spelling rules spelling of the Kazakh alphabet

alphabet and analysed in relation to the provisions specified in approved reviews.

Кілт сөздер: латын графикасы, емле ережелері, ғалымдар пікірі, жаңа әліпби, қазақ

әліпбиі, шеттілдік сөздер, ұлт құралы, тіл мәртебесі.

2017 жыл Қазақстан халқы үшін тарихи жыл болды. Қазақ тілінің жаңа әліпбиі

ұсынылып, ол латын қаріптеріне негізделді. Қазіргі уақытта біз осы әліпбиді оқуға дағдыланып

жүрміз. Алайда, жаңа емле төңірегінде таластар толастамай отыр. Қоғам болып талқылап,

ұсынылған әліпби нұсқасы тағы өзгертілді. Бұл соңғы ма? Енді өзгертілмесе, оған көшу қалай,

қанша кезеңмен жүзеге асырылады?

"Кеңесіп пішкен тон келте болмайды". Көзін жұмып латынға топ етіп ауысқан елдердің

қалай қиналғанын білеміз. Басты шарт – тілдің үндестік заңын, дыбыстық-мағыналық

құрылымын, буын мен тасымал жігі мен сөйлеу ырғағын бұзбау.

Қазіргі таңда ресми ұсынылған үш әліпби (диаграф, апостроф, акут) осы үш жоба финалға

шықты. Латыннегізді қазақ әліпбиін игеру барысында пайда болған проблемалар мен ондағы

дыбыстардың таңбалануы туралы ақпараттармен бөлісуді жөн көрдік. Әріптердің орналасу реті

қалай болғаны дұрыс? Әдетте, қазақ тілі үндестік заңдылығын негіз етеді. Жуан-жіңішкелігі мен

қатаң-ұяңдығына, үнділігіне, ерін мен езулік және мұрындық дыбыстардың табиғатына қарай

қазақ әліпбиінің әріптерінің орналасу ретін тағайындау дұрыс. Бұл бір жағынан тез жаттау мен

еске сақтауға ыңғайлы болу үшін де маңызды.

Жаңа әліпбиді зиялы қауым өкілдерінің біркелкі қабылдамағаны белгілі болды. Мысалы,

жазушы ағамыз Қазыбек Иса әлеуметтік парақшасында былай депті: Диграфтан келген "екі

қонақ" бар. Олар: "SH, sh (Шш), CH, ch (Чч)" әріптері. Шын мәнінде "Ш" әрпінің қазақ тілінде

қолданылу жиілігі орташа, яғни қосарлы таңбадан құралғандықтан мәтіннің ұзындығына әсер

етеді. Бұның тез жазу, уақыт және экономикалық тиімділікке де әсері бар.

"...Ал Ш әрпін SH деп белгілегенше, біз ұсынғандай Ш-ны Ś деп белгілесе, Ч-ны Ć десе,

немесе Ч-ны мүлде алып тастаса да дұрыс

еді… Әрі бір-ақ таңба болар еді.

Өйткені "Асхана", Асхат" сөздері Аshana –

Ашана, ал Ashat – Ашат деп оқылады

ғой… Есімі Ісхақ, Исхақ дегендер атын

ертең Ishaq деп жазса, оны

мынау Ш әрпін SH деп жазғанда, ел қалай

оқып, қалай атайтынына аузым бармай

отыр? Исхақтар жиналып, жаңа әліппе

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

5

комиссиясының мүшелерін іздеп жүрмесін? Диграфтан ел болып айқайлап жүріп құтылғанда, екі

диграф әріп кімдердің көңілі үшін кіргізілді екен? Бұларды да түзеу керек. "Жеті рет өлшеп, бір

рет кес" деген қазақ".

Тағы бір түсінбестік тудырып отырған әріптер: И, Й, І, і

І, і, И, Й дыбыстарын таңбалауда да түсінбестіктер бар. Атап айтқанда: – І,И дыбыстары.

Аталған жаңа нұсқадағы латын қарпінде осы үшеуі – І таңбасымен

берілген. Іі мен Ии әріптерінің жаңа нұсқадағы бас әріптері бірдей І болып таңбаланады.

Сонда мысалы: – ИГІ, СІЗДІ, ІСТІК, ИІР, ИІЛ, ИІС т.б. сөздердің IGI, SIZDI, IIR, IIL,

IIS деп бір әріпті екі рет қайталап жазамыз ба?

Байқұлов Бауыржан Берікұлы, ақын: "Түркия да "Қ"-ны жоғалтпаймыз деген! Қазiр "Қ"-

ларын ұмытқан! "К" деп қана сөйлейдi. "Каймак" деген сөзiн "Қаймақ" десең, түк ұқпайды! Сол

сияқты бiз де "і,и"-ді қашанғы "І" болып жүреді?! Ұмытасың, жаңыласың! "И" деп айтасың түбi!

Не "і" деп екі дыбыстың біріне ғана тоқтайсың"!

Бірақ үлкен "і" мен "и"-ді де бір әріп "I" етіп қойыпты. Ертең әріп үйренген балалар Ish-

іш-ті иш деп, Ilgek-ті – илгек деп оқиды ғой. "Ү" мен "Ұ" қазақтың ең керекті әріптері ғой.

Олардың латынша таңбаларын орын ауыстырған дұрыс ау. "Ғ"-ны басын түрткен әріппен

өзгерткендей "ұ"-ның басын түрткен жөн болар".

О мен Ө, Ұ мен Ү, У әріптеріне де пікір бар.

Бақытбек Баймолдаұлы, жазушы: "Біріншіден, пернетақтада жоқ нүктесіз кіші

әріп "і" қайдан пайда болды, енді пернетақтаға қосымша таңбаны енгізу керек болады.

Әбдікәрім Нұрзия, педагог: "Иә, "ұ" мен "ү" ауыстыру керек. Жіңішке дыбыстардың

белгіленуінде бір жүйені сақтау керек. Ал "қ" мен "к", "ғ" мен "г" тіліміздің үндестік заңының

тұрғысынан қарасақ, негізі бір дыбыстың екі түрлі таңбасы ғой. Соны да ескеру керек. Осы

мәселе бойынша Жүнісбек ағамыздың үні жоғары жаққа жетпеді-ау деймін".

Негізінен соңғы ұсыныстар бойынша талдау жасасақ, акут көп елдерде екпін түсетін буынды

(дауысты дыбысты) білдірсе, макрон белгісі дауысты дыбыстың созылыңқы айтылуын білдіреді.

Умлаут та дауысты дыбыстың тембрін білдіреді.

Латынға негізделген еуропа тілдерін білетін қандай да бір адам осы әліпбиді оңай оқи

алмайды. Оның себебі әліпбидегі кейбір дыбыстар еуропа тілдерін жақсы білетін адамдарды

шатастыруы мүмкін.

1. Неміс, фин, венгр т.б. сияқты көптеген еуропалық тілдердің әліпбиінде умлаутты (ä ë ï ö

ü), қолданады. Европа тілдерімен таныс халықтың бәріне ä ö ü әріптері a o u әріптерінің жіңішке

түрі екені белгілі. (Орыс тілдерінен аударылмаған сөздерде болмаса ё әрпі қажет болып тұрған

жоқ).

2. Ï әрпін Ы ның орнына қолдануға да болады. Европалық түркітанушылар көбінесе осылай

қолданады.

3. Еуропа тілдерінде áéíóúүлгілері жіңішке дауыстылардың нұсқалары ретінде де

пайдаланылмайды. Кейбір еуропа тілдерінде ол екпінді, созылыңқылықты белгілейді.

4. Көптеген Еуропа және әлем тілдеріндеńәрпін n (ny) ды жұмсақ айтқанда қолданады.

5. ǵ әрпін қолданатындар тілдер де аз. Өзбек тілінде ғ дыбысын білдіреді. Лингвистер әдетте

оны жұмсақ g [gy] ны айтқанда қолданады.

6. I iменI ıдыбыстарының бас әріптеріне бір әріпті алу да қате.

Жаңа емленің дұрыс таңдалымы ақпараттық, технологиялық, полиграфиялық, жасанды

интеллектілік, экономикалық тиімділік мүмкіндіктеріне байланысы өте көп.

Бабақұмар ағамыздың пікірінше, аталған жобаның техникалық мүмкіндігі қарастырылуы

керек. Мысалы, әліпбиде қабылданған дыбыс беретін таңбалар технологиялық, техникалық

жағынан сарапталуы тиіс. Яғни WinDows, MAC, Android жүйелерінде пайдалануға икемді,

Unicode жүйесінде бар болғаны абзал. Сонымен бірге бағдарламалық алгоритімдерде, арнаулы

бағдарламалық модульдерде, жүйелік бағдарламалауда танылатын белгілердің алынғанын

қадағалау керек.

Бұл бір жағынан экономикалық шығынды азайтады. Мысалы, сіз сатып алған кіржуғыш

машина қазақ тілін тануы үшін, Unicode жүйесінде бар, тез орналастыруға болатын мүмкіндіктер

де шет қалмауы тиіс.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

6

Жасанды интеллект мүмкіндігі. Мысалы, заманның даму ағынына қарай, электронды

сөздіктерде сөздерді дыбыстап оқып беру, автоматты аудару барысы мүлтіксіз болғаны дұрыс.

Баспа, яғни полиграфиялық стандарттарды белгілеп, шрифтерді, платформаларды, әріптің

кескінін жетілдіру жұмыстары жүйелі жүрілуі керек.

Жаңа нұсқаға сай маңызды құрылымдық (орфографиялық) өзгерістер болатыны белгілі. Бұл

да зерттеп, дұрыс шешім шығаруды талап етеді. Мысалы, әріптің, жазудың көркемдік,

эстетикалық талғамдары да ескерілетіні белгілі.

Соңында айтарымыз, біз Тіл білімі институтының профессоры Әлімхан Жүнісбектің

нұсқасымен келісеміз. Әліпбиді түркі тілдерінен алыстатпай, керісінше жақындатып жасау

қажет. Бұл әліпби түрік және түркімен тілдерімен салыстырғанда өте аз қолданылатын

белгілерден құрастырылған. Керісінше, әлем тілдерінде көп қолданылатын әріптерді алу керек

еді.

Қазақ әліпбиін жаңадан жасаудың мақсатының әлемдік кеңістіктегі орнын жоғарылатып, көп

халыққа түсінікті болу керектігі болса, беріліп отырған әліпби ол мақсатты орындай алмайды.

Керісінше, қазақ тіліне деген құрметті жоғалтады ма деген қорқыныш болып отыр.

Қазақстанның латыннегізді жаңа әліпбиді қабылдаудаға негізгі мақсаттарының бірі – елді

әлемдік кеңістікке шығару және шетелдік бизнесті, туризмді дамыту болып табылса, ұсынылған

әліпбиге әлі де болса ішінара толықтырулар енгізуді сұранып тұр.

Қазіргі таңда Ұлттық комиссия қойылған міндеттерді жүзеге асыру үшін төрт арнайы жұмыс

тобын құру туралы шешім қабылданған болатын.

Біріншісі – орфографиялық (қазақ әліпбиін латын графикасына көшіруде орфография мен

орфоэпия ережелерін дайындау үшін).

Екіншісі – әдістемелік (латын әліпбиін үйрету және оқыту әдістемесін жасап, оны білім беру

жүйесіне біртіндеп енгізу үшін).

Үшіншісі – терминжасам (латын графикасының негізінде қазақ тілінің терминологиялық

базасын жүйелеу үшін).

Төртіншісі – сараптамалық-техникалық (латын графикасын ІТ-технология талаптарына сәйкес

келтіру үшін).

Жұмыс топтарына әр саланың кәсіби мамандарының тартылуы қажет деп ойлаймыз.

Латын әліпбиіне көшу жөніндегі Ұлттық комиссияның жұмыс тобының жетекшісі Ерден

Қажыбек мырза да конференция қатысушыларына жаңа әліпби жасауда ескеруге тиіс

заңдылықтар туралы былай деді: «Тіл реформасының бастапқы кезеңі әліпбиді ауыстыруға

байланысты. Парламентте жаңа латын әліпбиі талқыланды. Бұл тыңдауда халыққа жаңа тұстары

таныстырылды. Жаңа ұсыныс ретінде ойлар айтылды. Халықтың пікірі маңызды. Тек халықтың

ұсынымына сәйкес болған жағдайда, қолдау тапқанда ғана бекітілетіні айтылды, яғни

Парламенттегі тыңдау осы үлкен жұмыстың бастамасы ғана. Ең икемді, ең жақсы, тілімізге

сәйкес латын әліпбиінің нұсқасы қарастырылып, жұртшылықпен бірге таңдалуы керек. Одан

кейін ең негізгі – енгізу жұмыстары басталмақ. Ахаңдардан келе жатқан тілдік заңдылықтар мен

ережелерді сәйкестендіруіміз керек. Қазіргі мақсатымыз – қазақ тіліне тән грамматикасын,

орфографиялық, орфоэпиялық, фонетикалық сөзжасам жүйесін түгендеп, жаңа әліпби даярлау».

Әріптің өзгеруі – түрдің, тағдырдың өзгеруіне алып келеді. Осындай тағдырлы дүниеге

асығыстық жасап, оны саясиландыруға болмайды. Сол үшін көп талқылап, ақылдаса отырып таза

үніміздің, әуеніміздің, болмысымыздың сақталуын толық қадағалайтын әліппелік түзілім жасау

керек. Негізі кәсіби лингвистердің айналысатын жұмысы. Ал саясат оны заттандырады. Біреулер

айтты екен деп асығыстық жасауға болмайды. Мұның артында тағдырымыздың жауапкершілігі

жатыр.


1. https://turkystan.kz/ А.Өмірзақ «Латын әліпбиі: өткеннен өнеге алу қажет».

2. https://old2.aikyn.kz/ «Латын әліпбиі: пікір».

3. https://informburo.kz/ Қайнар Олжай «Әріптің өзгеруі – тағдырдың өзгеруіне әкеледі».

4. https://tilalemi.kz/ «Жаңа латын графикасына қатысты пікірлер».

https://turkystan.kz/

https://informburo.kz/

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

7

Педагогикалық тәжірибе/Педагогический опыт

Мой друг Л.С. Альмуканова,

учитель русского языка и литературы,

СОШ №36 им. М.Б. Ихсанова,

г. Уральск

Аннотация: Урок предполагает совершенствование навыков

слушания и говорения. Использование методов критического мышления,

разных форм оценивания делает урок ярким, увлекательным и

информационно насыщенным.

Сабақтың мақсаты тыңдау және сөйлеу дағдыларын жетілдіреді.Сыни тұрғыдан ойлау

әдістерін қолдану арқылы бағалаудың әр түрлі формалары сабақты қызықты да мазмұнды

етеді.

The lesson involves improving listening and speaking skills. Using the methods of critical thinking,

various forms of assessment makes the lesson vivid, exciting and informative.

Ключевые слова: друг, настоящая дружба, синтаксические конструкции, правописание мягкого

знака, дерево дружбы

Цели

обучения,

которые

необходимо

достичь на

данном уроке

5.1.3.1 Понимать основное содержание произведений фольклора и литературы

/ фрагментов, содержащих знакомые лексические и грамматические единицы,

определять тему;

5.2.5.1 участвовать в диалоге, правильно понимая реплики и предоставляя

обратную связь;

5.5.2.2 Использовать необходимые синтаксические конструкции для выражения

своего мнения, сомнения, просьбы, уверенности, согласия/несогласия,

побуждения собеседника к высказыванию и др.

Все учащиеся: понимают значение незнакомых слов; понимает основное

содержание текста на основе

прослушанного аудиовизуального материала; участвуют в диалоге: правильно

понимают реплики и предоставляют обратную связь.

Ключевые слова и фразы: дружба, настоящий друг, верный друг, не бросит в

беде, лишнего не спросит, не разлить водой, в полдень или в полночь

Полезные фразы для диалога/письма:

Мы считаем, что........Потому что.....Например........Таким образом......Как

вы/ты думаете/-ешь.... ?Есть ли у вас....?Почему не надо...... ?

Предыдущее

обучение

На предыдущих уроках дети научились определять корень слова,

однокоренные слова, приставки, предлоги, понимают смысл слов с

приставками

план

Планируем

ое время

Запланированная деятельность Ресурсы

Начало урока

1.Организационный момент.

Деление на группы при помощи считалки

2.Проверка домашнего задания:

Подготовить пословицы о дружбе

Какие малые жанры фольклора мы упоминали сейчас?

3. Стратегия «Мозговой штурм»

Текст для мозгового штурма перед каждым учеником на

столе.

Одна группа задает вопрос, а другая группа находит

Карточка-

поддержка для

мозгового штурма

у каждого уч-ся на

столе.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

8

Середина

урока

верный ответ в карточках .(Карточка для поддержки

учащихся.)

Как вы думаете, какая тема будет сегодня на

уроке?(Ответ: тема Мой друг) Совершенно верно. Вы

правильно определили тему урока.

ф/о

Тема нашего урока «Мой друг».

Тема урока написана на доске, но прикрыта. Открываю

доску,после определения темы урока.

(На флипчарте представлены критерии оценивания

урока)

Сегодня на уроке вы научитесь:

- понимать содержание текста на основе прослушанного

аудио/видеоматериалов;

-определять жанр, тему, ключевые слова из

прослушанного материала;

- понимать значение незнакомых слов, реплик и правильно

употреблять их в речи;

- высказывать свое мнение, участвуя в диалоге.

Г Задание 1.

1. По ключевым словам определите, о чем пойдет речь:

друзья, один, дружней, книга, задачи, повезло, друг, не

заменила, подруга.

Прослушайте стихотворение Ольги Чекашовой «Мой

друг».

2. Верно ли было ваше предположение о его содержании?

3. Как вы думаете, мальчик или девочка рассказывает о

своем друге? Девочка рассказывает о мальчике (друге)

4. По каким словам вы догадались? За косу , не заменила бы

подруга, рыбу половить, местоимение ОН

5. Что значит быть хорошим другом?

6. Объясните правописание Ь в словах стихотворения

Какую орфограмму мы вспомнили из этого текста?

Понимать основное содержание

произведений фольклора и

литературы / фрагментов, содержащих

знакомые лексические и

грамматические единицы, определять

тему;

5.5.2.2 Использовать необходимые

синтаксические конструкции для

выражения своего мнения, сомнения,

просьбы, уверенности,

согласия/несогласия, побуждения

собеседника к высказыванию и др.

Понимает

содержание ,

Определяет

тему,

Использует

синтаксические

конструкции «Я

считаю,

Я пришла к

выводу...., Я

думаю....»

Прием «Подумай, поделись и обсуди»

Прием «Собери пословицу» запиши, подумай, обсуди в

паре и объясни.

Флипчарт с

критериями

оценивания

урока.

Оценочные листы

с критериями

перед каждым уч-

ся

Включение

аудиозаписи с

песней караоке

«Друг в беде не

бросит».

youtube.com

>watch?v=si47x99

a9GQ

Слайд 1

со словами из

песни:

настоящий друг,

верный друг, не

бросит в беде,

лишнего не

спросит, не

разлить водой, в

полдень или в

полночь)

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

9

Конец урока


произведений фольклора и

литературы / фрагментов, содержащих

знакомые лексические и

грамматические единицы, определять

тему;

5.5.2.2 Использовать необходимые

синтаксические конструкции для

выражения своего мнения, сомнения,

просьбы, уверенности,

согласия/несогласия, побуждения

собеседника к высказыванию и др.

Понимает

содержание ,

Определяет тему,

Использует

синтаксические

конструкции «Я

считаю,

Я пришла к

выводу...., Я

думаю....»

Г.Прослушайте видеозапись «Два друга»

Отличается ли содержание данное на казахском языке и

на русском языке?

Определите жанр?

Какова основная мысль текста?

Выпишите ключевые слова и переведите их на русский

язык?


произведений фольклора и литературы

/ фрагментов, содержащих знакомые

лексические и грамматические

единицы, определять тему;

Определяет

жанр, тему,

Выписывает

ключевые

слова

II.Задания 3. Стратегия «Интервью»

Создайте диалог, используя стратегию «Интервью»..

Поработайте в парах.Один ученик корреспондент,

другой- гость передачи, который рассказывает о своих

друзьях.

Образец упражнение 250

(Дифференцированный подход.Создаю пары с помощью

стратегии «кофейные палочки».)

Домашнее задание : Напишите эссе: Каким должен

быть настоящий друг

Напишите Рефлексия «Дерево дружбы»

Каким не должен быть настоящий друг?

Может ли дружба сделать человека лучше, избавить от

недостатков?

- Получены ли на уроке ответы на поставленные

вопросы? Настоящий друг – кто он?

- Какими качествами должен обладать настоящий друг?

- Почему важно дружелюбно относиться друг к другу?

-Что такое дружба?

Рефлексия:

-Ребята, понравился ли вам наш урок?

Нарисуйте столько корней дереву, сколько у тебя друзей .

Напишите на ветках дерева, те качества, которые нужны

для друга.

Оценивание. По оценочным листам с критериальным

самооцениванием, где указаны дескрипторы по уровням

мыслительной деятельности согласно таксономии

Б.Блума, учащиеся определят уровень своих мышлений.

- Правильно!Молодцы! (делаю поддержку учащимся)

ф/о

Учебник «Русский

язык и

литература», 5

класс, стр.134

«Дерево дружбы»

Оценочные листы

с критериями

перед каждым уч-

ся

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

10

Шәкәрім Құдайбердіұлы: «Еңлік-Кебек» дастаны

Л.М.Карина,

қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі,

М.Б.Ықсанов атындағы №36 ЖОББМ,

Орал қаласы

Аннотация:8-сыныпқа арналған қазақ әдебиеті пәнінен жаңартылған

білім мазмұнына сәйкес қысқа мерзімді жоспар үлгісінде белсенді әдіс-тәсілдер арқылы

тақырыпты меңгерту көзделген.

Для усвоения учащимися материала на уроке используются активные методы обучения.

Active learning methods are used to learn material in the lesson.

Осы сабақ

арқылы

жүзеге

асатын оқу

мақсаттары

Т/Ж3. Көркем шығармадағы кейіпкерлерді сомдауда тура және жанама

мінездеулерді жіктеу.

Сабақтың


Оқушылар:

Көркем шығармадағы кейіпкерлерді сомдауда тура және жанама

мінездеулерді жіктейді.

Бағалау

критерийлері

кейіпкер табиғатын таниды;

тура және жанама мінездеулерді жіктей алады.

Тілдік мақсат Оқушылар қолдана алады: Көркем шығармадағы кейіпкерлерге мінездеме беріп, кейіпкерлерді

сомдау жайында ойларын айтады;

Көркем шығармадағы кейіпкер бейнесін талдап жазады;

Өз көзқарастарын жазылым жұмысында шығармашылықпен жеткізеді.

Пәндік лексика мен терминология: кейіпкер, кейіпкерге мінездеме, тура

мінездеу, жанама мінездеу, іштей есеп қылу, сыр білдіру, азаматтық, намыс.

Құндылықта

рға баулу

Адамгершілік, жастардың бас бостандығы, махаббат

Пәнаралық

байланыс

Кейіпкердің тұлғалық болмысын ашуда бейнелеу өнері пәнімен байланыс

болады.

Тақырып

бойынша

алдыңғы

білім

Алдыңғы сабақта оқушылар дастан үзінділерін өз көзқарастарын дәлелді

жеткізуде тиімді қолданып, тапсырмаларды шығармашылықпен орындады.

Бұл сабақта оқушыларға түрлі тәсілдер арқылы алдыңғы сабақта

қалыптасқан дағды мен білімдерін жетілдіруге жағдай туғызылады.

Сабақ барысы

Сабақтың

жоспарланған

кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері Ресурстар

Сабақтың басы

7 мин

Ой тастау. Үйге дастанды оқып, мазмұнымен танысу. Үй

тапсырмасын bilimland арқылы тексеру.

Жаңа сабақ тақырыбы мен мақсатын анықтау

bilimland

арқылы

тыңдап,

тапсырма

орындайды

Сабақтың

ортасы

28 мин

1-тапсырма «60 секунд» тәсілі

Оқушылардың дастан үзіндісіндегі Еңлікбейнесін

сипаттайтын жолдар арқылы мінездеме беруі үшін «60

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

11

секунд» тәсілі қолданылады. Оқушылар бірінші

үзіндідегі Еңліктің әрекетін сипаттайтын жолдарды тауып

дәптерлеріне жазады. Тапсырманың бұл кезеңі жеке

орындалады. Уақыт аяқталғаннан кейін өз жұмыстарын

жұбына көрсетіп бір-бірімен пікір алмасып, кейіпкер

бейнесін сипаттайтын сөздерді топтастырады.

Топтастырған сөздер арқылы Еңліктің сипаттама бейнесін

суреттейтін сөз тіркестерін жазады. Сөз тіркестерінен

сөйлем құрастырып, Еңлікке мінездеме береді. Дайындаған

мінездемелерін «Әңгіме кестесі - 3» әдісі бойынша басқа

жұппен алмастырып толықтырады. Бір оқушы үш

оқушының Еңлікке жазған мінездемесін оқуы керек.

Тапсырманың қорытындысында оқушылар әр оқушы

өздері оқыған үш жұмыстан бір жұмысты таңдап алады.

Дескриптор:

- Еңлікке арнап мінездеме құрап, жазады;

- 1 жұмысты таңдайды.

ҚБ. «Бас бармақ» әдісі

2-тапсырма.

«Кейіпке ену» әдісі

Оқушыларға «дала», «еркіндік», «ауыл», «мінез-құлық»

сөздері жазылған үлестірме қағаздар таратылады.

Оқушылар осы сөздер бойынша топқа бірігеді. Бір топта 4

оқушы болуы керек. Кебек пен Еңліктің мінез-құлқындағы

ерекшелікті талдау үшін топтағы оқушылар «Кейіпке ену»

әдісі бойынша рөлдерді бөліп алады. 1-оқушы:

таныстырушы – Еңліктің Кебекті ең алғаш көргендегі

мінез-құлқын дастанмен байланыстыра отырып жеткізеді.

2-оқушы:байланыстырушы - Кебектің Еңліктің сөзінен

кейінгі мінез-құлқын дастанмен байланыстыра отырып

сипаттайды. 3-оқушы:салыстырушы – Кебектің мінезін

өмірдегі өзі білетін оқиғалармен салыстырады. 4-

оқушы:суретші – Кебектің суретін шығармаға қарамай

ойша салады. Осылайша Кебек, Еңлік, Нысан абыз,

Көбейге мінездеме береді.


- Таныстырушы, Байланыстырушы, Салыстырушы, Суретші

кейпіне енеді

- Кебек, Еңлік, Нысан абыз, Көбейге арнап мінездеме құрап,

жазады;

ҚБ. «От шашу» әдісі

3-тапсырма

«Көршілер» әдісі Оқушылар топ ішінде шеңбер жасап отырады.Дастанды

еске түсіреді, оқушыларға қосымша «Көркем образ»,

«Образдың жасалу жолдары» үлестірмелі материалдар

таратылады. Оқып, танысып болған соң бірінші оқушы

оқығаны мен көргенінен алған әсері жайлы жанындағы

жұбына айтады. Ол оның ойын жалғап алып, өз ойын

бірінші оқушының ойымен байланыстырып келесі

оқушыға айтады. Осылайша шеңбердегі оқушылар өз

ойларын басқалардың ойларымен толықтырып айтып

шығады. Бірінші топ оқушылары дастандағы Еңліктің,

екінші топ - Кебектің, үшінші топ - Нысан абыздың,

Әр оқушы

орындайды,

уақыт-1

минут

4 топқа

бөлінеді:

1.Дала

2.Еркіндік

3. Ауыл

4. Мінез-

құлық

Әр топта

Таныстырушы

,

Байланыстыр

ушы,

Салыстыруш

ы, Суретші

кейпіне енеді

«Көркем

образ» мақала,

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

12

төртінші топ - Көбейдің іс -әрекеті арқылы тұлғалық

болмысын анықтап, «Кейіпкерлер кестесін» толтырады.

Кейіпкерлер Тура мінездеу Жанама

мінездеу

Еңлік

Кебек

Нысан абыз

Көбей


- Әр топ дастанды еске түсіріп, үлестірмелі материалдармен

танысады

- Кебек, Еңлік, Нысан абыз, Көбейге тура және жанама

мінездеу береді;

4-тапсырма

Топ мүшелері өз жұмыстарын кестедегі сұрақтарға жауап

бере отырып бағалайды.

Сенің көршің

бүгін қандай үш

жұмысты жақсы

меңгерді?


бүгін нені ерекше

білгісі келді?


дастандағы

кейіпкерлер

туралы

қандай ой

айтты?


- Кестедегі сұрақтарға жауап жазады

- Әр топтан жауаптарын оқиды

ҚБ. «Мадақтау» әдісі

«Образдың

жасалу

жолдары»

ресурстары әр

топқа

үлестіріледі

Сабақтың соңы

5 мин

Үйге тапсырма: «Даланың дарқан көңілді ақыны» эссе

жазу

Рефлексия. "Мәуелі бәйтерек"

Оқушылар стикерге өз пікірлерін жазып, іледі.

Бәйтерек

тақтаға ілінеді

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

13

Жыр тұлпары - Сүйінбай

Л.Н.Салимова,

қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі,



Түйіндеме: Жаңартылған оқу бағдарламасы бойынша құрылған қысқа

мерзімді жоспарым 7-сыныптың қазақ әдебиеті пәніне арналған. Оқу

мақсатына сай түрлі әдіс-тәсілдер арқылы оқушыларға тақырыпты

меңгерту көзделген.

Краткосрочный план урока по казахской литературе в 7 классе по обновленной учебный

программе. Используемые на уроке различные приемы и методы обучения способствуют

достижению учащимися поставленных целей обучения.

Thes short term plan based jn the updated curriculum is prepared for Kazakh literature classes

of the 7 th grade students. Aim of the lesson is to master the topic using different methods and techniques

of modern teaching.

Оқу мақсаты 7.А/И2.Эпикалық, поэзиялық , драмалық шығармадағы автор бейнесін

анықтау.

Сабақ мақсаты Айтыстағы авторлардың көтерген мәселелерін құндылық тұрғысынан

саралай отырып, автор бейнесін анықтайды, өз көзқарастары

тұрғысынан баға береді.

Бағалау


1. Айтыстағы көтерілген мәселелерді құндылық тұрғысынан саралайды.

2. Шығармадағы құндылықтар арқылы автор бейнесін анықтайды.

Құндылықтарды

игерту

Қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік, құрмет,

ынтымақтастық, еңбектене білуге баулу.

Аталған құндылықтар сабақ тақырыбы арқылы оқушылардың жеке және

жұптаса, топтаса отырып, жұмыс жасаулары, сын тұрғысынан ойлай

білу, ақпаратты өңдей білу дағдылары негізінде жүзеге асады

АКТ-ны қолдану

дағдылары:

Презентация, айтыстан үзінді

Пәнаралық

байланыс

тарих, ХІХ ғасырдағы тарихи оқиғалар

Тілдік

міндеттер

Пәнге байланысты сөздер және терминдер:

Фольклор, айтыс, автор бейнесі, тарихи құндылық, тұлғалық болмыс,

поэзиялық жанр, суырып салып айтылатын сөз сайысы, жыр жарысы,

тұлғалық болмыс, гуманизм.

Диалог және жазылымға пайдалы тіркестер:

Менің байқағаным,...

Менің ойымша,...

Мен ойлаймын...

Алдыңғы білім Сүйінбай мен Қатаған айтысы

Жоспар

Уақытты

жоспарлау

Сабақ мазмұны Дереккөздері

https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%8D%D0%B7%D0%B8%D1%8F

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

14

Басы

Ынтымақтастық атмосферасын құру. Бүгінгі күнге сәттілік

тілеу.

Оқушылар стикер арқылы 4 топқа бөлінеді.

Үй жұмысы. 3-тапсырма

- Аталған айтыс қай уақытта, қай жерде, қандай оқиғаға

байланысты өткен еді?

- Бұл айтысқа кімдер шақырылды?

- Айтыс қалай басталды?

Ортасы

Кері

байланыс

Мағынаны тану сатысы

Оқу мақсаты мен бағалау критерийлерін талқылау. 2 мин.

Оқу мақсатына қатысты талқылау сұрағы:

Автор бейнесін қалай анықтаймыз?

Автор бейнесін анықтауда құндылық тұрғысынан бағалау

неге маңызды?

Ой шақыру. Автор бейнесін танытатын ерекшеліктерді атаңыздар.

Тапсырма.Екі ақынға тән сөз қолданыстарды ажыратып

жазыңыз. Интербелсенді тақта арқылы көрсету, жауабын тексеру

Айтыстан алынған үзінділер Қай

ақынның

сөзі?

Ассалаумағалейкүм, сәлем бердік

Көптігімді айтайын,

Байлығымды айтайын,

Қызың тұрмақ құл болар,

Босағаңдағы жалғызың.

Сарыбақ үш мың дулым.

Жағамдағы құндызым,

Маңдайдағыжұлдызым,

Сұраншы, Саурық аттанса,

Қарасай үлкен ер еді,

Есіміелгебелгілі

Қырғыз, Қазақ елдесіп,

Тыныштықта тұрғанда,

Тіліңді тартып сөйлегін.

Тапсырма:

Екі ақынның бейнесіне баға беру үшін төмендегі кесте бойынша

берілген тапсырманы орында. Ол үшін ұсынылған айтыс мәтінін

негізге ала отырып орында. (Мәтін қосымша дидактикалық

материалдарда ұсынылды)

Жекелеген

оқушыларды

бағалау

Автор

бейнесі

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

15

Сүйінбай ақын бейнесі Қатаған ақын бейнесі

Ақындар әспеттеген тұлғалардың есімдеріне қатысты

тарихи деректер іздеп жаз

Айтыста көтерілген 3 түрлі мәселені анықта

Анықтаған мәселелер негізінде ақындардың 2

құндылығын ата

Сүйінбай ақынның жеңіске жетуіне және Қатағанның

жеңіліс табуына қатысты өз көзқарасыңды білдіріп,2

сөйлеммен тұжырым шығар.

ақындар айтыста әспеттеген кемінде 2 -3 тұлғаның

есімдеріне қатысты тарихи деректерді қарап, маңыздылығына

баға береді;

айтыстағы кемінде 3 түрлі көтерілген мәселені анықтайды;

анықтаған мәселелер арқылы ақындардың 2 құндылығын

айқындайды;

өз көзқарасын білдіріп, 2 сөйлеммен тұжырым шығарады.

Қай тапсырма түрін талапқа сай орындай алдыңыздар?

Қай тапсырма түрі қиындық туғызды?

http://video.n

ur.kz/view=t4

jyzk4s

Дескриптор

арқылы

бағалау

Рефлексия

«3-2-1» стр.

Сабақта алған 3 маңызды ақпарат

Қиындық келтірген 2 мәселе

Сабақта ұнаған 1 аспект Үйге тапсырма: Сүйінбай мен Қатағанның айтысын тыңдап,

өзіне ұнаған жерінен үзінді жаттап келеді.

«Электролиттер мен бейэлектролиттер»

Г.А.Ташимова,

химия пәні мұғалімі,

М.Б.Ықсанов атындағы №36ЖОББМ,


Түйіндеме:9 сыныпқа арналған химия пәнінің жаңартылған мазмұнға

сайқысқа мерзімді жоспар үлігісінде оқытудың белсенді әдіс- тәсілдер

арқылы тақырыпты меңгерту көзделген.

Краткосрочный план урока разработан на основе активных методов и

приемов обновленного содержанияобразования по предмету химия.

The development of a short-term plan is developed on the basis of active methods and techniques of

updated education content in the subject of chemistry

Осы сабақта қол

жеткізілетін оқу

мақсаттары (оқу

9.4.1.1 электролиттер мен бейэлектролиттердің анықтамасын білу

және мысалдар келтіру;

9.4.1.2 заттардың ерітінділері немесе балқымаларының

http://video.nur.kz/view=t4jyzk4s



«Ұстаз» № 1 (86) 2020

16

бағдарламасына

сілтеме)

электрөткізгіштігі химиялық байланыс түріне тәуелді екендігін

түсіндіру,полюсті байланысы бар заттардың электролиттік

диссоциациялану механизмін түсіндіру

Сабақмақсаттары Заттарды электрөткізгіштігіне қарай жіктеу

Электрөткізетін заттардағы химиялық байланыс түрін анықтау

Бағалау критерийлері Электролит және бейэлектролит заттарды ажыратады;

Электролит және бейэлектролит заттардағы химиялық байланыс

түрін анықтайды

Тілдікмақсаттар

Оқушылар электролит, бейэлектролит, электролиттік

диссоциация,электрод диссоциациядәрежесі ұғымдарына сипаттама

бере алады

Құндылықтардыдары

ту

Осы сабақтабалалардыңбойынаөмір бойы оқу құндылығын

дарыту айтылады.

Құндылықтардыдарыту нақыл сөздер айту

арқылы/көмегіменжүзегеасады, ой қозғаужүргізіледі. Ой-қозғау

«Оқу-инемен құдық қазғандай» дегенді қалай түсінесіңдер?

Пәнаралықбайланыст

ар

физикамен байланыс, заттардың электр тогын өткізуін сынау

кезінде байланыстыру

АКТ қолдану

дағдылары

Интерактивті тақта, презентацияppt

Бастапқы білім

Техника қауіпсіздік ережелері, химиялық байланыс, заттардың

құрылымы.

Сабақтыңжоспа

рланғанкезеңдер

і

Сабақтағыжоспарланғаніс-әрекет

Ресурстар


5 минут

Алдыңғы білімді белсендендіру сәті:

Оқушылардың физикадан алған білімдерін еске түсіру

мақсатында пәнаралық байланыста әңгіме жүргізу.

Іс-әрекет түрі: сыныппен жұмыс

Бағалау: мұғалімнің кері байланысы

Мұғалім бағалау мақсатында сұрақ-жауап жүргізеді:

Электр тогы деген не?

Электр тогын өткізетін заттар қалай

аталады?(өткізгіштер: мыс, күміс,алюминий)

Электр тогын өткізбейтін заттар қалай

аталады?(оқшаулағыштар: пластмассалар, резина,

фарфор, янтарь, ауа)

Неліктен металдар ток өткізеді?(делокализацияланған

электрондарға байланысты)

Металлдардағы зарядталған электрондардан басқа

тағы қандай зарядталған бөлшектер белгілі?(иондар,

оң және теріс)

Иондар токты өткізуі мүмкін бе? (мүмкін, өйткені

электр тогы дегеніміз зарядталған бөлшектердің

қозғалысы)

Мұғалім сабақта осы заттардың байланыс түріне қарай

электр тогын өткізуі немесе өткізбеуі жөнінде

қарастыратынын хабарлайды. Сабақтың тақырыбы

мен мақсаттары таныстырылады.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

17

6 минут

5 минут

4 минут

7 минут

8 минут

2 минут

Оқушылардың білімін актуализациялау кезеңі.

Активити.

Оқушылар 1-қосымша кестеде берілген заттардың

химиялық байланыс түрі мен электр өткізгіштігін

болжайды.

Іс-әрекет түрі: жұппен жұмыс

Бағалау: өзара бағалау

Көрсетілім. Электрөткізгіштікті сынау құралы

арқылы берілген заттарды тексеруге эксперимент

жасау.

Іс-әрекет түрі: сыныппен жұмыс

Бағалау түрі: мұғалімнің кері байланысы

Оқушылар 1-қосымша кестесіндегі тәжірибелік

мәліметтерді толтыруы керек.

Мұғалім электр тогын өткізетін заттар-электролиттер,

өткізбейтіндері-бейэлектролиттер деп аталатынын

таныстырады.Осы тұста тәжірибе қорытындысы

бойыншадиссоциация ұғымына анықтама беріледі.

Ой қозғау: неліктен кейбір заттар үшін лампа әлсіз

жанды?

Осы тұста диссоциациялау дәрежесі,күшті және элсіз

электролиттер ұғымдарын ендіру.

Зерттеу кезеңі

Мұғалім оқушылардан алынған тәжірибелік

мәліметтер мен болжамдар арасында қарама-

қайшылықтар туғандығын анықтайды.

Бұл қарама-қайшылықтардың неден туғанын

тұжырымдап, оны шешу жолдарын қарастыру үшін

оқушыларды 4 топқа бөледі. Оқушылар топта

проблеманың шешу жолдарын қарастырады.

1-топ: 1-проблема: Неліктен дистилденген су құбыр

суымен салыстырғанда электр тогын өткізбейді?

2-топ: 2-проблема: Неліктен кристалдық натрий

хлориді сулы натрий хлоридімен салыстырғанда

электр тогын өткізбейді?

3-топ: 3-проблема: Хлорсутек молекуласында иондар

бар ма?

4-топ: 4-проблема: Кристалдық сахарозада иондар бар

ма?

Дифференциация: Мұғалім топтардың жұмысына

бақылау жүргізіп, қажет болса қолдау көрсетеді.

Ой бөлісу кезеңі.

Оқушылар өз зерттеулерімен таныстырады.

Бағалау: Әр топ ой бөліскенде қалған топтар тыңдап,

сұрақтар қояды. Мұғалім жасаған жұмыс бойынша

кері байланыс жасайды. Оқушылар түсіндірмесінде

Электрөткізгішті

кті тексеретін

құрал, сәйкес

қосылыстардың

қатты күйі мен

ерітіндісі

1-қосымша

Оқулық 9-класс

химия-

Электролиттер

және

бейэлектролитте

р мәтін

2-қосымша

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

18

қателіктер болса, мұғалім дұрыстайды.

Мұғалім қорытындысы:

Демек, заттардың электрөткізгіштік қабілеті қатты

күйінен еріген немесе балқыған күйде болғанда

өзгереді.Оқушыларды электролиттер мен

бейэлектролиттер (2-қосымша) кестесімен

таныстырады.

Сабақтың соңы

3 минут

Оқушылар рефлексия тапсырмасын орындайды. 3-қосымша

Сүйектің химиялық құрамы (минеральды және органикалық заттар).

(D) Демонстрациялау «Сүйектердің химиялық құрылысын зерттеу»

Г. Д. Чандыбаева,

биология пәні мұғалімі,

Ақтау қаласындағы химия-биология бағытындағы

Назарбаев Зияткерлік мектебі

Аннотация: Ұсынылған жоспар кіріктірілген сабақ түрі. Кіріктірілген сабақты жоспарлауда

екі түрлі пән мұғалімдерінің тәжірибе алмасу, құрмет, бір-біріне деген қолдауын дамыта

алатыны байқалды. Сабақ жоспарында таңдап алынған оқыту әдіс-тәсілдер адам және қоғам

өмірімен тікелей байланысына мән беруге, алған білімдерін өмірде қолдана білуге және

мұғалімнің кәсіби дамуын жетілдіруге көмектеседі. Тақырыпты тәжірибе жүзінде

демонстрациялау – оқушылардың көзбен көріп, жүйелі түрде зерттеушілік қабілеттерін дамыту болып табылады.

Предлагаемый план является своего рода комплексным уроком. Было отмечено, что при

планировании интегрированных уроков учителя двух разных дисциплин могут развивать опыт,

уважение и поддержку друг друга. Методы обучения, выбранные в плане урока, помогают

подчеркнуть прямую связь между человеком и обществом, применить полученные в жизни

знания и улучшить профессиональное развитие учителя. Практическая демонстрация предмета - развитие у студентов визуальных и систематических исследовательских навыков.

The proposed plan is a kind of comprehensive lesson. It was noted that when planning

integrated lessons, teachers of two different disciplines can share experience, respect and support each

other. The teaching methods chosen in the lesson plan emphasizes the connection of biology with life. It

allows you to apply the knowledge gained and improve the professional development of the teacher. A

practical demonstration of the subject is the development of visual and systematic research skills in

students.

Қысқамерзімдіжоспар

Осысабақтақолж

еткізілетін

оқумақсаттары

(оқубағдарламас

9.1.6.3 сүйектердің химиялық құрамын зерттеу;

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

19

ына

сілтеме)

Сабақмақсаттар

ы

Сүйектің химиялық құрамын (минеральды және органикалық

заттар) зерттеу

Зертханалық жұмыс айнымалыларын табады, зерттеу

қорытындысын шығарады.

Жетістіккритери

йлері Сүйектіңхимиялыққұрамынанықтаубойыншатәжірибежүргізеді.

Тәжірибеқорытындысынталдап, сипаттамажүргізеді.

Тілдікмақсаттар

Тілдікмақсаттар:

Оқушыларсүйектіңхимиялыққұрамынанықтаутәжірибесіментанысады.

Соданкейіноларсүйектегіөзгерістер мен

кальцийдіңқұрамыарасындабайланысжүргізеотырып,

тәжірибегеқысқашасипаттамажазады(жазылым

дағдылары).Оқушыларнәтижелергеталдаужүргізеді,

сүйектерорганикалықжәнебейорганикалықзаттардантұратынытуралық

орытындыжасайды(айтылымжәнетыңдалымдағдылары).

Пәнгетән лексика мен терминология:

Органикалықзаттар, бейорганикалықзаттар, коллаген,

тәуелдіжәнетәуелсізайнымалылар, минералдызаттар, қаттылық,

серпімділік, иілгіштік, беріктік.

қазақша ағылшынша

Органикалықзаттар Organicsubstance

Бейорганикалықзаттар Inorganicsubstance

Минералдызаттар mineralsubstance

Қаттылық hardness

серпімділік elasticity

иілгіштік flexibility

Диалогқа қажетті сөздер топтамасы:

Ата-аналарымыз бізге неге сүтті тағамдарды ішуге кеңес береді?

Сүйектің ..............% судан, .........%органикалық заттардан%

.............бейорганикалық заттардан тұрады.Сүйектің құрамындағы

органикалық заттарсүйеккке.............................................қасиет

береді.Сүйекті жай отпен қыздырғанда ........буланып ұшып кетті,

.....................................заттар жанып кетті.Сүйек пішіні неге өзгерді?

Құндылықтарды

дарыту

Ынтымақтастық

Топтық жұмыс барысында іс-әрекеттерді бірігіп орындау, бір-бірінің

ойын тыңдау және ауызбіршілікті қалыптастыру.

Жалпыұлттық «Мәңгілік ел» идеясы

Оқушылардың ғылым білімді игеруде қызығушылықтарының

арттыруы және Қазақстанның интеллектуалдық әлеуетін көтеруге

бағыттау.

Өмір бойы білім алу

Жаңа оқу материалдарын өткен тақырыппен байланыстыра отырып,

білім берудің бірізділігімен өмір бойы білім алу қажеттіліктерімен

ұштастыру.

Пәнаралықбайла

ныстар Cүйектің химиялық құрамын талдау кезінде (микроэлементтерді атау)

– химия пәнімен байланыс орнайды.

https://en.wikipedia.org/wiki/Inorganic_compound

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

20

АКТ қолдану

дағдылары Зертханалықжұмысбарысында«Биолицей» сайтымен жұмыс. Оқу

үрдісін электрондық ресурстармен визуализациялау – Microsoft Power

Point. Уақытты бақылауда «ONLINETIME» сайтын пайдалану.

Бастапқы білім

Омыртқасызжәнеомыртқалыжануарлардыңқозғалуы (6-сынып)

Адам қаңқасы мен бас сүйегініңбөліктері (7.2C бөлімі)

Бұлшықетұлпасыныңқызметі (8.2B бөлімі)

Сабақбарысы

Сабақтыңжоспа

рланғанкезеңде

рі

Сабақтағыжоспарланғаніс-әрекет

Ресурстар


0-3мин

4-10мин

11-14мин

15-20мин

Ұйымдастыру бөлімі.Оқушылармен сәлемдесу

жағымды атмосфера қалыптастыру.Сыныпты

түгендеу.

Асық сүйектерінің түстері арқылы сыныпты 3 топқа

бөлу.

(W) «Quizizz.com» сайты арқылы өткен тақырыпқа

шолу.


Сүйектің макро және микроскопиялық

құрылымын қайталайды;

Уақытқа сай тапсырманы шапшаң әрі тез

үйренуге талпынады;

Өткен тақырыпта алған білімді бекітеді;

(T) Демонстрациялау «Сүйектердің химиялық

құрылысын зерттеу» (D)

- Оқушылардың зейінін жаңа тақырыпқа

шоғырландыруға, сабақтың мақсатымен таныстыру

(қауіпсіздік ережесімен таныстыру)

(өңделмеген тауық сүйегі және алдын ала сірке

суына салынып қойылған сүйекті көрсету)

(D) Тауық сүйектерін бірнеше күнге сірке суына

салынып қойылды. Содан кейін сүйекті өңделмеген сүйекпен салыстыруға болады.

Бұл сүйектің химиялық құрамы туралы талқылауға себеп бола алады.

Миға шабуыл

Алдын ала тұз қышқылына салынып қойылған

сүйек неліктен жұмсарып майысып қалды?

Өңделмеген сүйек неге өз пішінін сақтап тұр?

Сүйекке беріктік мықтылық қасиет беретін қандай

заттар?

Толық

тәжірибені мына

мекен-жайдан қараңыз:

http://weirdsciencekids.com

/Rubberchickenbone.html

http://wcmedia.ru/29.

php

http://hvatit-

bolet.ru/populyarn

ie-

stati/himicheskij-sostav-kostej.html

http://weirdsciencekids.com/

http://weirdsciencekids.com/

http://wcmedia.ru/29

http://wcmedia.ru/29

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

21

Неліктен ата-аналарымыз бізге сүтті тағамдарды

көбірек ішуге кеңес береді?


Сүйек құрамын еске түсіреді;

Органикалық және бейорганикалық заттарға

байланысты жас ерекшеліктерін түсіндіреді;

Өткен тақырыппен жаңа тақырып арасында

байланыс орнатады.

Сабақтыңортасы

21-25мин

25-28мин

29-31мин

32-35мин

(W) Самал-химия пәні мұғалімі

«Сүйектің химиялық құрамы» схема жасап шығады.

Оқушылар органикалық және бейорганикалық заттарды танып, жазып шығады.

(D) «Сүйек құрамындағы органикалық заттарға

сынама». Неше күн бойы сірке қышқылында тұрған сүйекті майыстырып бақылау жүргізу.

(D) Самал-химия пәні мұғалімі

«Сүйек құрамындағы бейорганикалық заттарға

сынама». Сүйек алып оны жалынға ұстау. Сынғанын бақылау.

(I) Оқушылар сүйекте өзгерістер мен кальцийдің

болуы арасында байланыс жүргізіп, тәжірибеге қысқаша сипаттама жазады.

«Биолицей» сайты арқылытапсырмаорындайды.

Сабақтыңсоңы

36-38мин

39-40мин

(f) Сабақты қорытындылау. Төмендегі сұрақтар арқылы қорыту жүргізу.

Органикалық затты қалай анықтадық?

Болжамға жұмыс қорытындысы сай келеді ме?Сабақ

соңында білімдерін бекіту мақсатында

Кері байланыс жүргізіледі.

Мен бұрын

білетінмін

Бүгінгі

сабақтан

білгенім

Тағы білгім

келеді

Жеке бағалау (сыни ойлау, зерттеушілік дағдыларын

ескеру)

Үйге тапсырма. Сүйектің химялық құрамы (кесте

толтыру)

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

22

Әдістемелік баяндама/ Методический доклад

Современный урок в рамках обновления содержания образования

УзаховаЖ.Т.,

старший преподаватель кафедры

ППСОП филиала АО «НЦПК

«Өрлеу» ИПКПР по ЗКО г. Уральск

Аннотация: В статье говорится о понятие «современный урок», как основа

эффективного и качественного образования.«Современный урок» в наше время является одной

из самых обсуждаемых тем и является предметом многочисленных дискуссий. Находясь на

новом этапе общественного развития, нельзя не предъявлять новые требования к образованию

в целом и к уроку в частности. Важным является разобраться, что есть современный урок. В

связи с изменениями в системе образования на преподавателей возложена ответственность

достижения целей учебного процесса в свете современных требований общества. Также

предлагаются основные требования к организации уроков в соответствии с обновленным

содержанием образования.

Мақалада «заманауи сабақ» ұғымы тиімді және сапалы білім берудің негізі ретінде

қарастырылған. Біздің заманымыздағы «заманауи сабақ» ең көп талқыланатын

тақырыптардың бірі және көптеген пікірталастардың тақырыбы болып табылады. Қоғамдық

дамудың жаңа кезеңінде бола отырып, жалпы білімге, әсіресе сабаққа қойылатын жаңа

талаптарды ұсынбау мүмкін емес. Қазіргі заманғы сабақ бар екенін түсіну керек. Білім беру

жүйесіндегі өзгерістерге байланысты мұғалімдер қоғамның заманауи талаптарын ескере

отырып, оқу-тәрбие үрдісінің мақсаттарына жетуге жауапкершілікте болады. Сонымен

қатар жаңартылған білім мазмұнына сәйкес сабақтарды ұйымдастыруға қойылатын негізгі

талаптар ұсынылған.

The article refers to the concept of "modern lesson" as the basis of an effective and high-quality

education. The "modern lesson" in our time is one of the most discussed topics and is the subject of

numerous discussions. Being at a new stage of social development, it is impossible not to present new

requirements for education in general and for the lesson in particular. It is important to understand that

there is a modern lesson. In connection with changes in the educational system, teachers have the

responsibility to achieve the goals of the educational process in the light of modern requirements of

society. The basic requirements for organizing lessons in accordance with the updated content of

education are also offered.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

23

Прогресс современного общества, наполненного информацией, достижениями науки и

техники, постоянного актуального развития и общества в целом. Любые преобразования в

обществе все больше и больше увеличивают требования к системе образования, которые в свою

очередь выполняют социальный заказ общества. Совершенствование системы образования, на

мой взгляд, должно, прежде всего, начинаться с совершенствования работы каждого учителя,

его подходов к обучению и воспитанию детей.

Главной задачей современного школьного образования становится предоставление

обучающимся возможности самостоятельно ставить и реализовывать цели обучения, оценивать

свои достижения.

Индивидуальность человека рассматривается сегодня как одна из ценностей

общества. Развитие индивидуальности каждого человека, каждого школьника становится

сегодня одной из важнейших задач педагогических систем. Основная задача учителя -

раскрыть эту индивидуальность ребенка, помочь ей проявиться, развиться, устояться, обрести

избирательность и устойчивость к социальным воздействиям.

Но чтобы индивидуально работать с каждым учеником, учитывая его особенности,

необходимо строить весь образовательный процесс с учетом глобальных изменений в социально-

экономической жизни общества. Урок был и остается основным элементом образовательного

процесса, но в системе обучения существенно меняется его функция, форма организации. Урок

постоянно вбирает в себя новые педагогические тенденции, совершенствуется в плане

соответствия потребностям современного общества, его моральным ценностям. Таким образом,

появился новый термин «современный урок».

Современный урок — это высокий уровень мастерства, умение педагога донести до

учащихся нечто поучительное, соответствующее уровню своего времени и позволяющее сделать

вывод для будущего.

В отличие от «традиционного» «современный» урок способствует более широкому

развитию познавательных возможностей учащихся.

Ситуация современного урока - это ситуация расставания с уроком строгим,

характеризующимся порядком, проверенной регламентацией, дисциплиной, исполнительностью

учеников, подчиняющихся учителю, и встреча с уроком свободным, характеристики которого

рождаются по велению культуры, но не сами по себе, а благодаря усилиям педагога,

выстраивающего свободный урок.

Современный урок играет важную роль в системе образования. Современное образование

должно быть направлено на развитие личности человека, раскрытие его возможностей, талантов,

становление самосознания, самореализации.

Меняются цели и содержание образования, появляются новые средства и технологии

обучения, но какие бы реформы не осуществлялись, урок остается главной формой обучения. На

нем держалась традиционная система образования, стоит и обновленное содержание среднего

образования РК.

Урок – имеет огромный потенциал для решения задач, поставленных обновленной

программой. В соответствии с основными идеями Программы, урок строится, исходя не из темы

урока, а на основе целей обучения и ожидаемых результатов.

Краткосрочный план, или план урока (КСП), составляется учителем самостоятельно по

примерному шаблону, представленному в конце учебного плана. Планирование - вещь полезная,

серьезное отношение к планированию позволяет проанализировать каждый предстоящий шаг,

НО в то же время надо помнить и о том, что, если учителя заставляют учеников выполнять

задания, которые им не интересны только потому, что эти задания заранее запланированы,

настоящее обучение прекращается. Учителю, работающему по обновленному содержанию

среднего образования РК, необходимо быть мобильным, в случае наглядной картины, что

запланированные задания не дают результат, не вовлекают учащихся в учебный процесс,

необходимо вносить коррективы и по окончанию урока обязательно проанализировать его.

Действия учителя должны быть направлены на эффективный урок, направленный на обучение.

При планировании уроков полезно рассмотреть вопросы: Какова цель моего урока? Поддерживает ли каждая часть урока достижения учащимися

этой цели?

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

24

Что на самом деле будут делать учащиеся? Как ясно объясняю учащимся, что они должны

делать и какие результаты они должны получить?

Как я узнаю, что прошло обучение?

Что значит быть учеником во время урока? Может ли учащийся получить помощь и/ или

уверенность? Могут ли они получить дополнительные материалы?

Насколько план является гибким? Может ли он справиться с неожиданными событиями,

такими как интересный вопрос учащегося, который требует много объяснений, проблемы с

аудиовизуальными средствами, короткая обратная связь от кого-то еще?

Какую обратную связь от учащихся Вы планируете услышать? Как я буду устраивать,

записывать и обсуждать этот вопрос?

Рекомендации учителю к составлению КСП

Составлять краткосрочный план на основе примерного шаблона, представленного в

методическом пособии Учебного плана, в конце среднесрочного. Оформление вступительной

части плана.

Сформулировать цели урока. При планировании урока, необходимо решить, какова(ы)

цель(и) этого урока.

- Цель должна быть связана с целями обучения учебной программы предмета, она

копируется из среднесрочного или календарно-тематического плана.

- Определите цели на урок. Они могут быть идентичны целям обучения или могут быть

адаптированы для данного урока в случае долгосрочного характера (если для достижения ЦО

требуется несколько уроков).

Укажите критерии оценивания к целям обучения, которые достигаются на данном уроке.

Вы можете самостоятельно составить критерии оценивания и/или подобрать критерии

оценивания из методических документов («Сборник заданий по формативному оцениванию»,

«Методические рекомендации по суммативному оцениванию»). Формулируя их, помните, что

они должны описать ожидаемые результаты обучения в плане того, что учащиеся могут сделать

в конце урока. Оформление критериев оценивания включает описание достижений результатов

обучающихся к концу урока по категориям: «Все смогут...», «Большинство…»,

«Некоторые…».Это поможет:

акцентировать деятельность учащегося, а не учителя;

проще планировать урок;

точнее оценивать обучение учащихся;

проще давать оценку учению и преподаванию.

Сформулируйте языковые цели для неязыковых предметов: математика, познание мира,

естествознание, художественный труд, физическая культура. Определите языковые цели,

включая примеры лексики и фраз. Пропишите лексика и терминология, специфичную для

предмета. Внесите полезные выражения для диалогов и письма.

Запланируйте реализацию привития ценностей. Укажите ценности из Интегрированной

образовательной программы, из Программы «Мәнгілік ел», национальные, общечеловеческие

ценности, на привитие которых направлен данный урок.

Укажите межпредметнуюсвязь и каким образом реализуется межпредметная интеграция

на уроке (посредством деятельности и/или содержания)

Проанализировать и зафиксировать предварительные знания обучающихся. Что

обучающиеся уже знают или что им нужно знать перед этим уроком (основные понятия, факты,

формулы, теории)? Как Вы можете активизировать уже имеющиеся знания?

Оформление основной части плана. В планировании краткосрочного плана уделять

особое внимание:

-учёту индивидуальных особенностей и потребностей учеников, поскольку успех учителя

в удовлетворении таковых может позитивно повлиять на успеваемость учащихся;

-в рамках урока постарайтесь запланировать множество различных видов заданий. На

одном уроке можно использовать четыре, пять или больше разных заданий, организовывайте

учебную деятельность с делением на короткие интервалы, например, по 10 минут;

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

25

-убедитесь, что каждое запланированное задание будет последовательно переходить из

предыдущего, и направлено на достижение цели/целей урока. Вам следует варьировать в

постановке вопросов и заданий ученикам. Например, они могут выполнить задание устно, а

затем попросить, чтобы класс выполнил это же самое задание в письменной форме. Это помогает

ученикам понять задачу, позволяет делать логические переходы от одной темы в другую и

закрепляет их предыдущие знания и навыки;

-попытайтесь продумать и стили взаимодействия с классом: продумайте распределение

времени своего выступления.

Помните: если вы будете говорить слишком долго, то у учеников будет меньше времени

для обсуждения и взаимообучения.

Уделите внимание активизации учебной деятельности на основе диалогового обучения,

ведь обновленная образовательная программа реализуется на основе конструктивистского

подхода к преподаванию и учению, сущность которого заключается в поощрении учащихся

вести диалог, как с учителем, так и друг с другом. Особое внимание уделяйте постановке

разнообразных вопросов.

Необходимо планировать и чередовать как индивидуальные, коллективные, так и

групповые/парные виды работ, задания направленные на развитие критического мышления.

В плане урока планировать реализацию формативного оценивания через техники и

методы, промежуточные письменные работы, При этом необходимо учитывать, что данный вид

оценивания:

- является частью преподавания и обучения («оценивание для обучения»);

- является безотметочным оцениванием;

- охватывает все цели обучения (цели обучения конкретизированы в учебной программе и

учебном плане по каждому предмету и классу);

- осуществляется в соответствии с критериями оценивания;

- предоставляется обратная связь о прогрессе каждого учащегося;

- используются результаты для улучшения качества преподавания и обучения, улучшения

учебной программы.

В конце урока необходимо планировать вопросы, задания позволяющиеся обучающимся

поразмышлять о том, чем они научились; определить цели следующего урока, оценить работу

как самому обучающему, так и работу других

Оформление заключительной части плана

В предлагаемом в Учебном плане в шаблоне урока предусматривается дополнительная

информация. Предлагаем информацию и задания по следующим пунктам: «Дифференциация»,

«Оценивание», «Межпредметная связь», «Здоровье и безопасность», «Связи с ценностями»

планировать в содержании самого конспекта урока.

После проведения урока необходимо уделить внимание рефлексии по его проведению.

Это позволит вам определить плюсы и минусы проведенного урока и запланировать более

эффективный следующий урок.

Урок в условиях обновленного содержания среднего образования РК - это интересный

урок. Лишь в таких условиях можно поддерживать высокую мотивацию и эмоциональную

окраску урока. Это и продуманная структура урока, и логика изучения нового материала, и

разнообразие дидактического материала, и организация работы учащихся, и постоянные поиски

форм и методов преподавания, и техническое оснащение урока. Работать по-новому интересно,

увлекательно, это верный путь в будущее школьного образования.

Современный урок строится по совершенно иной схеме. В соответствии с изменениями

упор делается на взаимодействие учащихся и учителя, а также взаимодействие самих учеников.

Ученик должен стать живым участником образовательного процесса.

Сегодня основная цель обучения: – это не только накопление учеником определённой

суммы знаний, умений, навыков, но и подготовка школьника как самостоятельного субъекта

образовательной деятельности.

Школа должна подготовить выпускника с развитым интеллектом, высоким уровнем

функциональной грамотности. Выпускников школы способных и имеющих желание продолжать

учится всю свою жизнь. Выпускника осознающего значимость учёбы как средства подготовки

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

26

к будущей трудовой деятельности, осознающего свою индивидуальность и быть готовыми

к саморазвитию, самоопределению, самореализации и готового формировать свои жизненные

планы.

Учителю, работающему по обновленному содержанию среднего образования РК,

необходимо быть мобильным, в случае наглядной картины, если запланированные задания не

дают результат, не вовлекают учащихся в учебный процесс, необходимо вносить коррективы и

по окончанию урока обязательно проанализировать его. Действия учителя должны быть

направлены на эффективный урок, направленный на обучение.

Задача педагогов в ходе применения обновленной программы, привить учащимся

основные человеческие нормы и морали, сформировать толерантность и уважение к другим

культурам и точкам зрения, воспитать ответственного, здорового ребенка. Одна из важных задач

обновленной программы – новостная лента научить - учиться, учиться на протяжении всей

жизни, что будет способствовать развитию новой конкурентоспособной, всестороннее

гармонично развитой, функционально грамотной личности.

Использованная литература:

1. Образовательная программа курсов повышения квалификации педагогических кадров по

предметам начальных классов в школах с русским языком обучения в рамках обновления

содержания среднего образования Республики Казахстан. Руководство для учителя. Центр

педагогического мастерства АОО «Назарбаев Интеллектуальные школы», 2015г.

2. Букреева С. Н., Мухортова И. И. Современный урок как основополагающий компонент в

образовательном процессе XXI века // Молодой ученый. — 2014. — №2. — С. 738-740. — URL

https://moluch.ru/archive/61/9151/

3. Учебные планы и программы (в рамках обновления содержания среднего образования)

«Сандық сауаттылық. Оқыту сапасын арттыру үшін жаңа

технологияларды қолдану»

М.Н.Байтакова,

информатика пәнінің мұғалімі,

Социализм негізгі орта білім беретін мектебі,

Социализм ауылы, Теректі ауданы, БҚО

Аннотация: Қазіргі ақпараттық дамыған заманда оқу сапасын арттыру мақсатында жаңа

технологияларды қолдану өте маңызды. Жаңартылған технологияларды қолдану арқылы

дамыған жаңа сауаттылық – ол сандық сауаттылық.

В современный информационный век важно использовать новые технологии для повышения

качества образования.Новая грамотность, разработанная с использованием новых технологий,

является цифровой грамотностью.

In the modern information age, it is important to use new technologies to improve the quality of

education.New literacy developed using new technologies is digital literacy.

Тірек сөздер: сандық сауаттылық, жаңа технология, ақпараттық технология, оқу сапасы.

Біздің буын керемет уақытта дүниеге келіп, өмір сүріп жатыр деп санаймын. Себебі, біз

Тәуелсіз елде туып, еліміздің жыл санап саяси, экономикалық және әлеуметтік тұрғыда нығайып

келе жатқанына куә бола жүріп, оған өз үлесімізді қосу мүмкіндігіне ие болдық. Осының бәрі –

Қазақстанның әлемдік аренада мойындалғанының айқын белгісі. Мемлекет басшысының

Қазақстан халқына арнаған жолдауы еліміздің әл-ауқатын арттыруға бағытталған маңызды

қадамдардың бірі деп санаймын. Жас буын өкілі ретінде, әсіресе, «Цифрлы Қазақстан»

бағдарламасы үшін ерекше қуаныштымын. Себебі, болашақ технологияға байланысты, тех-

нологиялық тұрғыда дамуға қол жеткізу басқа салаларға да серпін береді. Сонымен қатар, IT бағ-

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

27

дарламалар шығындарды азайтып, уақытты үнемдеуге көмектеседі, адамдар өзара ақпарат, тауар

және қызмет түрлерін алмаса алатын болады.

Мемлекет басшысы өз Жолдауында: "Біз цифрлы технологияны қолдану арқылы құрылатын

жаңа индустрияларды өркендетуге тиіспіз. Бұл – маңызды кешенді міндет. Елде 3D-принтинг,

онлайн-сауда, мобильді банкинг, цифрлы қызмет көрсету секілді денсаулық сақтау, білім беру

ісінде қолданылатын және басқа да перспективалы салаларды дамыту керек. Бұл индустриялар

қазірдің өзінде дамыған елдердің экономикаларының құрылымын өзгертіп, дәстүрлі салаларға

жаңа сапа дарытты", - деп нақты болашаққа айқын бағдар берді.

ХХІ ғасыр ақпарат дәуіріне айналып келеді. Ақпарат көлемі соншалықты көп, жекелеген

адам оның барлығын игере алмайды. Жыл сайын адамзат жинақтаған білім қоры тез арада өсуде.

Осы ретте сауаттылықтың жаңа түрі пайда болуда. Ол – сандық сауаттылық. Технологияларды

пайдалана отырып, керекті ақпаратты алу үшін белгілі бір машық пен құралдар керек. Аталған

құралдарды тиімді пайдаланудың өзі өнер. Сандық сауаттылық жаңа ғасырда өмір сүретін

адамның ажырамас бөлшегіне айналды.

Сандық сауаттылық кең ауқымды құрама бөлшектерден

тұрады. Сандықсауаттылықадамдысандықазаматдепатайды.

Сандықазаматқатәнбірнешеқасиеттер бар.

Бірінші: киберкеңістікке кіруге мүмкіншілігі бар азамат.

Екінші: сандықкоммерцияныпайдалану. Оныңішінде онлайн-дүкендердентауарлар мен

қызметтералаалуқабілетініңболуы. Соныменқатар интернет арқылы интернет

картасынпайдаланаалу да кіреді.

Үшінші: сандық коммуникация. Интернет желісіарқылыбасқаадамдарменбайланысорнату,

хаттардытасымалдайтынқызметтердідұрыспайдаланужатады.

Төртінші: сандық сауаттылық ұғымы азамттардың ресуртарды тиімді пайдалануға тікелей

байланысты.

Бесінші: Сандық этикет бұл құрамдас бөлшегі. Өзін онлайнда қалай ұстау керек, басқа

пайдаланушылармен қарым-қатынасқа түсе білу қабілеті.

Алтыншы: сандық заңдарды білу. Бұл заңи сауаттылықпен тікелей байланыста болады.

Жетінші: сандық құқықтар, жекелеген азаматтардың қолжетімді құқықтарының жиынтығы.

Сегізінші: сандық сауаттылық. Адам ағзасына технологиялардың әсерін білумен қатар,

интернет арқылы өз денсаулығыңды сақтай алу қабілеті.

Тоғызыншы: сандық қауіпсіздік. Жеке ақпараттарды сақтау және оларды дұрыс пайдалана

алу қабілеті. Бұл құрамдас бөлшектерді біліп, өмірде дұрыс пайдалана алған адам сандық азамат

болады.

Білім беруде жаңа технологиялық әдістермен қатар жаңа ақпараттық технологияларды да

қолданудың мүмкіндігі жасалып отыр» деген болатын. Жас буынды жаңашылдыққа жетелеу

деген сөз. Жаңашылдық – білім жүйесіне инновациялық технологияларды енгізе отырып,

оқушылардызаман талабына сай етіп дайындап шығару. Технологиялық оқыту білім

алушылардың белсенді жағдайда қойып, оның субъектілігін қалыптастырады және

шығармашылықты тудырады. Әсіресе, ақпараттық дәуірде технологияның қолданылуы ерекше.

Білім сапасын жоғарылату, оны жеткілікті түрде арттыруда жаңа ақпараттық технологияларды

қолданусыз, заманауи телекоммуникациялық құралдарды пайдаланусыз мүмкін емес. Озық

әдістемелік технологиялармен қаруланған, заман талабына сай оқытудың жаңа әдістерін, яғни

ақпараттық-коммуникациялық технологияларды толық меңгерген педагог қана білім алушының

сапалы білім алуына мүмкіндік жасайды.

Бүгінгі заман талабы– қоғамның дамуымен бірге болашақ жастарды жаңашылдыққа,

ізденімпаздыққа, еңбек сүйгіштікке тәрбиелеу. Осы аталғандарды іске асыру үшін сабақта

ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану маңызды болмақ. Ақпараттық-коммуникациялық технологияға тоқталатын болсақ, коммуникация-ақпаратты

тасымалдап жеткізу әдістері мен механизмдерін және оларды жинақтап жеткізу құрылғыларын

қамтитын жалпы ұғым, ал оқытудың ақпараттық технологиясы – қазіргі компьютерлік техника

негізінде ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу және тасымалдау істерін қамтамасыз ету, білімді

бүгінгі заман талабына сай жаңаша, ұтымды және тиімді түрде оқырманның санасына жеткізе

білу, педагогикалық іс-әрекетке өзгеріс енгізу, білім қабылдау, білім сапасын бағалау, оқу-тәрбие

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

28

үрдісінде оқушының жеке тұлға ретінде жан-жақты қалыптасуы үшін жаңашылдық енгізу деп

түсінуге болады. АКТ арқылы жалпы оқыту үрдісінің функциялары: оқыту, тәрбиелеу, дамыту, ақпараттық

болжамдау және шығармашылық қабілеттерін дамытумен анықталады. Ақпараттық-

коммуникациялық технологияларды пайдалану арқылы оқытушы оқушылардың

интеллектуалдық, рухани азаматтық және басқа да адами қасиетін қалыптастыруына игі әсерін

тигізеді. Ақпараттық технология еңбексүйгіштікке үйретеді. Сондықтан, бүгінгі

компьютерлендірілген заманда ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың пайдалану

арқылы ғылымның кез келген саласын қарқынды дамытып, одан тиімді нәтиже алуымызға

болады. Жаңа технологиялармен сабақ жүргізуде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды

пайдалану өте тиімді. Сабақтарымызда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды

пайдалану оң әсерін береді.

Қорытындылай келе, қазіргі ақпараттық дәуірде жаңартылған технологияларды қолданудың

маңызы зор екеніне көзім жетті. Оқушылардың білім сапасын арттыруда жаңа технологияларды,

соның ішінде ақпараттық технологияны пайдалануға кеңес беремін.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. https://el.kz/news/archive/sandy-_sauattyly-/ интернет желісі көздері

https://el.kz/news/archive/sandy-_sauattyly-/

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

29

Білім беру, логикалық – құрылымдық ойлау қабілетті дамыту

А. Н. Имангалиева,

аға оқытушы, магистр,

техникалықпәндеркафедрасы,

Қазақстанинновациялықжәнетелекоммуникациялықжүйелеруниверситеті,


Аннотация:

Білім беру жүйесінде логикалық ойлау қабілетін дамыту білімді, дағдыны және шеберлікті

белсенді меңгеру үрдісін мақсатты бағытталған түрде басқару, студенттің танымының

қажетті әдістері мен тәсілдерін қамтамасыз етеді.

В системе образования-развитие логического мышления цель управления процессом активного

овладения знаниями, навыками и умениями, обеспечение необходимых методов и приемов

познания студента.

In the education system-the development of logical thinking to manage the process of active acquisition

of knowledge, skills and abilities, providing the necessary methods and techniques of knowledge of the

student.

Түйін сөздер: интербелсенді, білім алушы, оқытушы

Қазіргі «ақпараттар заманы» тұсында оқытушы кез келген сабақта студенттің

шығармашылықпен жұмыс атқаруына талап, ықпал етуі қажет, қандай ортада болсын өзінің

айтар ойы бар, адамгершілігі жоғары, қабілетті, іскер, өмірге деген өзіндік көзқарасы

қалыптасқан студентті дайындауымыз керек. Өйткені, бұл– біздің негізгі мақсатымыз. Оқыту

мен тәрбиелеу үрдісінде оқу қарқынын жақсарту мақсатында көптеген педагогикалық

технологияларының ішінде, өз тәжірибемде жиі қолданып жүрген технологияларының бірі –

ойлауды дамыту.

Ойлаудың дамуы –жас ерекшелігіне қарамастан, әрбір адамға деген қажеттіліктің басты міндеті.

Сондықтан, көптеген технологиялық құралдар пайда болды және толық дамыған тұлғаның ой-

өрісін дамытуға бағытталған ұсыныстар жасалды, мысалы, оның жылдамдығын, айтар ойының

мәнділігін арттыруға бағытталған әдістер бар. Мәселен, мысалы, шешімдерді кезең-кезеңмен

шешуге, сөйлеу құзыретті шеберлігіне көмектеседі. Мұндай ойлау әрекеті қоғамды

«жадыратып», эссе жазу, дауларды шешу және кез келген жағдайда,онда ауызша вербализмнің

көмегімен өз ойыңызды білдіру қажет.

Қисындықты ойлау мүмкіндігі, мүмкіндігінше тезірек шешілетін шешімдердің нәтижелерін

алдын ала анықтау үшін, әртүрлі нысандар мен объектілер арасындағы қарым-қатынас жасау

үшін, оларды шешудің дұрыс әдістерін табуға, оларды тезірек қабылдауға мүмкіндік береді.

Бұдан басқа, кез келген адам қоршаған қоғамның мінез-құлқын талдай алады және оның іс-

әрекеттеріне ынталандыруды анықтайтын логикалық ойлауды үйренеді [5].

Педагогикалық технология бойынша студенттердің тіл мәдениетін – білім, білік, дағды

арқылы дамыту керек.[1]

Интербелсенді оқыту арқылы студенттің білім беру, логикалық – құрылымдық ойлау қабілетті

дамыту – әрекетпен және әрекет арқылы оқыту, ал мұндай ұстаным қомақты нәтижелерге

жеткізетінең тиімді жүйе деп есептелінеді, өйткені адамның жадында бірінші мезетте тек өзінің

әрекеттері мен өз қолымен жасағаны ғанақалады.

Кесте 1 – Интербелсендіоқытудың негізгі қағидалары мен мақсаттары

Қағидалар Мақсаттар

- Білім алушы үйренуде өз әрекеттерінің жемісті екендігін сезінетін

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

30

Орта қалыптастыру

жағдайлар жасау;

- Үйренушілер арасында ашық, еркін, шығармашылық қарым-қатынас

орнату;

- Үйренушілерге білімді дайын күйде бермей, оны ізденуге бағыт-бағдар

сілтеу.

Әрекет арқылы

үйрету

- Үйренушілерге білімнің өзіндік әрекеттер арқылы ғана тиімді түрде

меңгерілетіндігін дәлелдеу;

- Үйренушілерді белсенді әрекеттерге баулып, олардың білім игеру

әрекеттерін ұйымдастыру.

Өмірмен

байланыстыру

- Үйрету практикалық әрекеттерге негіздеу, пән мен тақырыпты

күнделікті өмірде туындайтын проблемаларды шешу деп қарастыру.

Өзінділік пен

дербестікке баулу

- Үйренушілердің дайын жауаптарын қанағат тұтпай, оларды ой-

толғаныс арқылы өзіндік пікір құрастыруға, проблема шешуде өзіндік

тұрғыдан жауап табуға ынталандыру (егер студент жауап бере алмаса,

дұрыс жауапты өзі бермей, оны басқа студенттердің табуына ықпал

жасау);

- Үйренушілерде сыни және аналитикалық ойлау дағдыларын

қалыптастыру (күмәндану, өзіндік түсіністікке ұмтылу, ақпараттан

әртүрлі мағынаны көре білу, дәлелдеме келтіру).

Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы өз жолдауында: «Ұлттың

бәсекелестік қабілеті бірінші кезекте оның білімділік деңгейімен айқындалады», - деп атап

көрсетті. Жолдауды орындай отырып, біз инновациялық оқуды тәжірибемізге енгізіп, ойлау

қабілеті дамыған, өз бетінше шешім қабылдай білетін білімді ұрпақты даярлауымыз керек.[4]

Бұрынғы әдетке айналған оқу үрдісінде мұғалімге басымдылық роль берілсе, ал қазіргі заманауи

технологияларда үйренуші белсенділік көрсетуі тиіс, яғни оқытушы студентті оқытпайды, ол

оны өздігінен оқып білім алуға жетелейді. Сол арқылы студент өз қажеттілігін өзі таңдаған

жолында қамтамасыз етіп, жетістікке жетуге мүмкіндік алады. Ал, өндірісте оқыту шеберлері

әрбір білім алушының жеке қызығушылығын және қабілеттерін ашуға көмектеседі.

Білім алушылардың таным-белсенділігін, ойлау қабілеттерін арттыру үшін төмендегідей

қағидаларды берік ұстанамыз:

• Білім алушылар мен оқытушы арасындағы тепе-теңдік жағдай, екі тұлға да үйренушілер,

үйретушілер;

• Оқытушы мен студент арасындағы өзара сыйластық, бір-бірінен үйренудегі және бірін-бірі

үйретудегі көмегінің маңыздылығы;

• Білім алушының өз пікірін білдіруге жетелеу және оның пікірін құрметтеу;

• Білім алушының ойлау, талдау, іздену қабілеттерін арттыру;

Ауқымдану және ғылыми-техникалық прогресс процесі, әсіресе, жаңа ақпараттық және

телекоммуникациялық технологиялардың дамуы еліміз үшін бірегей мүмкіндіктер ұсынады.

Алайда біздің осы процестермен қатар адымдайтынымызға ешкім кепілдік бере алмайды.

Демек, осы технологияларды ұғыну, олардың қоғамымызға толық кіруіне қол жеткізу, ғылыми-

техникалық кадрларды қолдау маңызды.[2]

Қорыта айтқанда, оқытудың әлемдік стандарттарына негізделген жаңа оқыту жүйесін қолдану

арқылы біз студенттің тұлғалық бағытын белсенді позицияға бағыттаймыз, тұлғаны өзіндік

жауапкершілікке жеткіземіз. Білім алушылардың дайындық деңгейі мен өсу динамикасын кез

келген кезеңде анықтаймыз.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

31


1. Республикалық педагогикалық-әдістемелік журнал: № 1 (39) 2019 Колледж: кәсіби білім

беру

2. Н.Ә.Назарбаев «Тәуелсіздік белестері» Алматы Атамұра 2003

3. Педагогика мәселелері ғылыми теориялық журнал 5-6/2018

4. bsh.kz›news/4966

5. kk.psichiatria.org›oylaudy-damytu-2/

Сюжеттік-рөлдік ойындар арқылы көру қабілеті бұзылған

балалардың әлеуметтік-тұрмыстық дағдыларын қалыптастыру

Н. К. Мажитова,

коррекциялық пәндер мұғалімі,

облыстық көру қабілеті бұзылған балаларға арналған

арнаулы мектеп-интернаты,


Аннотация:Мақалада білім беру саласында жеке тұлға мүддесі мен әлеуметтік орта

сұранысына сай көру қабілеті бұзылған балалардың әлеуметтік-тұрмыстық құзіреттілігі

дағдыларын дамыту ісі мақсатты түрде ұйымдастырылу қажеттілігі қарастырылады. Сабақ

барысында пайдаланатын: ойын-жаттығу, сергіту ойындары, дидактикалық мақсаттағы

ойындар, сөздік ойындар, логикалық ойын есептер, сюжетті-рөлдік ойындардың оқушыны

жан-жақты дамытып, білімді толық игеруімен қатар шығармашылық белсенділіктерін

дамытады деп көрсетілген. Берілген мақала коррекциялық-дамытушы және қосымша білім

беру мекемелерінің мамандарына ұсынылады.

В статье рассматривается необходимость целенаправленной организации в сфере образования

навыков социально-бытовой ориентации детей с нарушениями зрения, соответствующих

интересам личности и потребностям социальной среды. Использование на уроках: игровых

упражнений, физкультуры, игры дидактического назначения, словарные игры, логические

игровые задачи, сюжетно-ролевые игры всесторонне развивают учащихся, а также показано,

что владение этими знаниями развивает творческую активность.

Данная статья рекомендуется для педагогов и специалистов дополнительного образования и

коррекционно-развивающих учреждений.

The article discusses the need for a focused organization in the field of education of the skills of social

orientation of children with visual impairments that correspond to the interests of the individual and the

needs of the social environment. Use in the lessons: game exercises, physical education, relaxation,

didactic games, vocabulary games, logical game problems, role-playing games comprehensively

develop students, and it is also shown and use in lessons and classes for the purpose of assimilation by

students of the curriculum, the disclosure of creative potential and the development of cognitive

activity.

This article is recommended for teachers and specialists in additional education and correctional

development institutions.

Білім беру саласында жеке тұлға мүддесі мен әлеуметтік орта сұранысына сай көру қабілеті

бұзылған балалардың әлуметтік-тұрмыстық құзіреттілігі дағдыларын дамыту ісі мақсатты түрде

ұйымдастырылуы қажет. Еліміздегі басты Заңнамаларға сүйене отырып, көру қабілеті бұзылған

балаларды оқыту ісі ғана емес, сонымен бірге тәрбиелік, дамытушылық бағыттағы жеке

тұлғаның әлеуметтік-мәдени құлқы мен тұлға аралық қарым-қатынас үйлесімділігін қамтамасыз

ету – арнайы педагогика саласы қызметкерлерінің алдына қойылған бірден-бір мәселе.

https://bsh.kz/

https://bsh.kz/news/4966

https://kk.psichiatria.org/

https://kk.psichiatria.org/oylaudy-damytu-2/

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

32

Көру қабілеті бұзылған балаларды әлеуметтендіру мәселесін В.П.Гудонис, В.З.Денискина,

А.Г.Литвак, Г.В.Никулина, Л.И.Плаксина, Л.И.Солнцева, В.А.Феоктистова, Л.В.Фомчиева т.б.

сынды ғалымдар қарастырып, әлеуметтік-тұрмыстық дағдыларын меңгеруге ықпал ететін

ерекшеліктерді анықтап көрсетеді.

Әлеуметтендіру «жеке тұлғаның әлеуметтік тәжірибені игеруі, әлеуметтік қарым-қатынастар мен

әрекеттер жүйесі... Әлеуметтену – адамның әлеуметтік шындықты тануы, жеке, топтық

машықтық дағдыларды меңгеруі»

«Әлеуметтену – бұл баланың өзі өмір сүретін қоғамның мәдениеті мен дәтүрлерін меңгеру

үрдісі. Өзі тұрғылас балалармен, ересектермен араласа отырып, қоғамдық мінез-құлық

нормалары мен ережелерін үйренеді. ... «ерекше» балалар үшін әлеуметтену – балалардың

қоғамға сіңісті болуы үшін ересектердің оларға жағдай жасауы нәтижесінде жүзеге асатын өте

күрделі әрі қомақты жұмыс.Мақсатты және жүйелі педагогикалық түзету жұмыстары балаларды

көру қабілеті дамыған өз тұрғыластарымен тең деңгейге мейілінше жақын іс-әрекет мүмкіндігін

барлық салада (оқу, тұрмыстық, ойын, еңбек) жетілдіруге ықпал етеді.Әлеуметтік-тұрмыстық

дағдыларды қалыптастыруда нақты зат туралы түсінік, оның белгілерін ажырата білуі дағдылары

басты қызмет атқарады. Осы тұрғыда түзету сабақтарында, күнделікті іс-әрекетте тәрбиешінің,

мұғалімнің, ата-ананың балаларды түрлі материалмен таныстырып, оның неден жасалғаны,

сапасы, сипаты жайлы сипап сезу әрекетімен байланыстыра отырып ұғындырғаны жөн.Белгілі

бір заттық ұғымды қалыптастыру үшін сезім анализаторлары арқылы қабылданған сенсорлық

ақпаратты есте сақтау алгоритімін жүзеге асыру қажет. Ол бірнеше кезеңді қамтиды: затты

толық қарау; сипатына қарай ерекшеліктерін (түсін, пішінін, көлемін) ескеру; сенсорлық

белгілеріне қарай бөліктерінің атауларын берілген ретте қайталау; затты толық қайта қарау;

анықтау және заттың атауын айту.

Осы ретте, сюжеттік-рөлдік ойындарды орынды қолдану балалардың қызығушылықтарын

арттырып, әлеуметтік ортаға бейімделуіне зор ықпал етеді. К.Д.Ушинский мазмұнды ойын

арқылы оқыту балалардың әлеуметтік мінез-құлқының дамуына, тұлғалық қалыптасуына әсер

ететінін айта отырып: «Балалардың ойын кезеңінде игерген дағдылары із-түссіз жойылып кетеді

деп ойламаңыз, ... себебі, ойын арқылы қалыптасқан ассоциация уақыт өте келе, адамның бағыты

мен мінез-құлқын айқындайды»,-деп атап көрсетеді.

Бұл турасында, белгілі ғалым, психолог Л.С.Выготский «ойын-әлеуметтік қарым-қатынас

арифметикасы», - деген анықтама береді. Демек, ойын – баланың, ересектердің әлеуметтік

қарым-қатынасын бейнелейтін іс-әрекеті. Ал көру қабілеті бұзылған балалар әдеттегі балалардай

көп ойнамайды. Мұндай балалардың ойын әрекетін дамытуға олардың іс-қимылының баяулығы,

қалыпты балалармен салыстырғанда қалыс екені белгілі. Олар қарым-қатынаста шектеулі

болғандықтан, ересектердің іс-әрекетін бақылау қиындық келтіреді, сондықтан олардың

әлеуметтік қарым-қатынас тәжірибесі аз болып келеді.

Ойынның да өзіне тән мотивтері болады. Мысалы, мазмұндық, рөлдік ойындар баланың зейінін,

есін, ойлауын, қиялын қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Ойын әсері арқылы бала өз

қасиетін қалай қанағаттандыра алатынын, қандай қабілеті бар екенін байқап көреді. Ал, ақыл-ой

ойындарында белгілі бір ережелерді сақтап ойнайды. Ол ойындар баланың тапқырлығын,

байқағыштығын, зейінділігін арттырумен қатар, ерік сезім түрлерін де дамытады. Ойын түрлері

көп. Соның ішінде бастауыш сыныптарда пайдаланатын: ойын-сабақ, ойын-жаттығу, сергіту

ойындары, дидактикалық мақсаттағы ойындар, сөздік ойындар, логикалық ойын есептер, ұлттық

ойындар т.б. Бұндай ойындар оқушыны жан-жақты дамытып, білімді толық игеруіне

көмектеседі.

Рөлдік ойындардың импровизациялық және сюжеттік түрлері балалардың әлеуметтік

дағдыларын қалыптастыруға септеседі.

Импровизациялық ойындардың мазмұны балалардың өздерінің үйреншікті жағдайларынан,

қарым-қатынас ортасынан алынады. Мұнда тек алдын ала рөлдер мен көзқарастар бөлініп

беріледі. Импровизацияланатын ситуациялардың ең қарапайымы таңдалынады. Ал әрбір

баланың импровизациялау қабілетін, оның кез-келген рөлді ойнап, сол рөл тұрғыдан диалог құра

алуы мен вербалды емес коммуникацияны қабылдап, меңгереді. Ойын мазмұны балалардың

қарым-қатынас саласындағы мәселелерге бағытталынуы. Әлеуметтік дағдыларды жетілдіруге

бағытталған ойын мазмұны құрастырылады.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

33

Сабақта сюжеттік-рөлдік ойындарды қолдану балалардың әлеуметтік танымы мен бейімін

арттырады. Бірақ ойын барысында балалар рөлді, ойын атрибуттар бөлуде келіспеушіліктер

орын алады, бұл көру қабілеті бұзылған балалардың ойын әрекетіне ынталандыру деңгейінің

төмендігінен байқалады. Олар ойынның ұзақтығына шыдамсыз, алдын-ала ойынға дайындауды

қажет етеді. Мәселен, «Кітапханада», «Азық-түлік дүкенінде», «Дәріханада», «Емханада»,

«Шаштаразда», «Театрда» ойындарын ойнай отырып, балалар әлеуметтік ортаға бейімділік

дағдыларын жетілдіреді.

Балаларды топқа бөліп, «Отбасы», «Дәрігер» ойынын ойнайды.

«Отбасы» ойыны. Балалар әкесі, шешесі, балалары болып рөлге қатысады.

Шешесі мен қызы үйін жинайды, ұлы мен әкесі жұмысқа жиналады.

«Дәрігер» ойыны.

Науқас емханаға келеді.

-Сәлеметсіз, бе?

-Сәлеметсіз, бе.

-Маған емдеу кітапшасы керек еді.

-Қандай бөлімге барасыз?

-Бесінші бөлім.

-Мекен-жайыңыз қалай?

-Әуезов көшесі, 10 үй.

-Бесінші бөлімге барасыздар

-Рахмет, сізге. Дәрігерге келеді.

-Кіруге рұқсат па?

Дәрігер:

-Кіріңіз, отырыңыз.

-Сәлеметсіз бе, кітапшаңызды беріңіз, сіздерді не мазалайды, қай жері ауырады?

-Қызымның қызуы көтеріліп тұр, тамағы ауырады, тамақты аз ішеді, басы ауырады.

Дәрігер:

-Қазір тыңдап көрейін, қатты дем ал, тамағынды көрсет.

-Мен сізге дәрі жазып берейін, ертең қан тапсырасыз. Екі күннен кейін маған қайтадан

келесіздер.

-Тез сауығып кетіңіздер, Сау болыңыздар!

Балалар ойынды әрі қарай жалғастыра береді.

Балалардың жас ерекшеліктеріне, қарым-қатынас қажеттіліктеріне және оқыту мақсатына орай

тақырыптар бойынша бір жағдаяттар ойналады. Ойын барысында балалардың бірін-бірі түсіну,

тыңдау, қарсы жауап тауып айту, сендіру, иландыру, бірін-бірі сыйлау дағдылары қалыптасады.

Сюжеттік-рөлдік ойындар арқылы сөздік қор, ым-ишара, интонация, қарым-қатынас біліктері

мен дағдылары дамиды.

Сабақ барысында нашар көретін балалардың сақталған көру мүмкіндіктерін пайдалануға ерекше

көңіл бөлінеді. Ол үшін рельефті суреттер, дыбысты, буынды, сөзді белгілеуге қажет

көрнекіліктер пайдаланады. Түзету жұмысында көру қабілеті бұзылған балалардың есту зейінін

дамыту, сөздік қорын дамыту және молайту, сөздің мағынасын түсіну, тиісті ұғымдар мен

түсініктерін қалыптастыруға байланысты сөйлеу-қимыл дағдыларын, кеңістікті бағдарлауын

жетілдіру, жалпылама түсініктерін қалыптастыру, сөйлеу тілінің грамматикалық жағын меңгеру,

байланыстырып сөйлеуін қалыптастыру, дыбыс айтуын және фонематикалық талдау және

жинақтау дағдыларын қалыптастыру жұмыстары жүргізіледі. Көру қабілеті бұзылған

балалардың әлеуметтік бейімділік дағдыларын қалыптастыруда сюжеттік-рөлдік ойындарды

ұтымды ұйымдастыра білу – балалардың бойында өз бетінше ойлау қабілеттерін,

шығармашылық белсенділіктерін дамытады.

Сюжетті-рөлдік ойындар көруі нашар балалардың әлеуметтік ортада қажетті дағдыларды

меңгеруіне, қоғамдық мінез-құлық нормаларын игеруіне көмектеседі. Сюжетті-рөлдік ойындар

баланың өзіндік дамуына көмек беруді мақсат етеді. Сюжеттік-рөлдік ойындар балалардың өз-

өзіне деген сенімін бекітеді адамгершілік негізінде мінез-құлық ерекшеліктерін меңгеруге,

қарым-қатынас дағдылары мен біліктерінің дамуына ықпал етеді.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

34


1. Психологический словарь /Под ред. В.П.Зинченко, Б.Г.Мещеряковова.-2-ое изд., перераб. и доп.

– М.: Педагогика-Пресс, 1996.

2. Назарова Н.М. «Специальная педагогика».

3. Григорян Л.А., Кащенко Т.П. Комплексное лечение косоглазия и амблиопии в сочетании с

медико-педагогическими мероприятиями в специализированных дошкольных учереждениях. – М.,

1994.

4. Дружинина Л.А. Коррекционная работа в детском саду для детей с нарушением зрения:

Методическое пособие. – М. Экзамен, 2006.

5. Ушинский К.Д. Избранные произведения, М.,1952, с.106

Авиационно-спортивный моделизм - самые современные технологии

СахановЕ.Х.,

педагог дополнительного образования,

учитель технологии

областной специальной школа-интернат-комплекса

для детей с нарушением слуха и речи

г.Уральска

Аннотация:Создание оптимальных организационно-педагогических

условий для обеспечения личностно-мотивированного участия детей в

интересной доступной деятельности, для развития познавательной и творческой

деятельности учащихся посредством позитивного педагогического взаимодействия,

возможности самоутверждения воспитанников, освоение основ конструирования моделей

самолетов возможная профориентация.

Позитивті педагогикалық өзара іс-қимыл арқылы оқушылардың танымдық және

шығармашылық іс-әрекетін дамыту, оқушылардың өзін-өзі бекіту мүмкіндігі, әуе кемелерінің

модельдерін жобалау негіздерін дамыту мүмкін болатын кәсіптік бағдар беру, балалардың

қызықты қол жетімді іс-шараларға жеке-негізделген қатысуын қамтамасыз ету үшін оңтайлы

ұйымдастырушылық-педагогикалық жағдайларды жасау

Неоценимую роль в развитии авиамодельного спорта и хобби имеет наставничество, и это не

просто слова, а на самом деле авиамоделизмом занимаются люди самых разных профессий,

рабочие и инженеры, профессий.

Модель самолёта, даже самая маленькая, — это самолет в миниатюре со всеми его

свойствами, с его аэродинамикой, прочностью, конструкцией. Чтобы построить хорошую

модель, нужно «кое-что» знать. Постройка модели сталкивает моделиста не с разрозненными

науками, а с их взаимодействием.

Постепенно, приобретая новые знания и набираясь опыта, ребята начинают строить

более сложные и совершенные конструкции летающих моделей. Для многих кружковцев

увлечение любимым делом перерастает в серьезное занятие техническим видом спорта, к

которому и относится авиамоделизм. Дело в том, что существует два направления

авиамоделизма - хоббийное и спортивное. Во всем мире огромное число увлеченных людей

занимается хоббийным моделизмом. Достаточно сказать, что в США занятие авиамоделизмом по

популярности стоит на 2-ом месте после бейсбола.

Спортивный авиамоделизм — очень серьёзное занятие. Ведь в отличие от хоббийных

моделей, которые не регламентируются тактико-техническими требованиями, спортивные

модели должны очень точно укладываться в рамки определённых правил, оговоренных в

спортивной классификации FAI (международная авиационная федерация).

Спортивные модели подразделяются на пять категорий. Каждая категория разделена на

классы.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

35

Конечно, всеми классами моделей нет возможности заниматься в рамках центра детского

технического творчестива. На это существуют определённые субъективные факторы. Поэтому

кружковцы строят модели тех классов, которые оговариваются в положении Чемпионата РК по

авиамодельному спорту. А это, не много ни мало, 14 классов разных категорий моделей. И все

они (модели) по-своему интересны и сложны. На постройку таких моделей уходит от нескольких

месяцев до года и более напряженной, но очень интересной работы.

Итог постройки летающей модели — полет. Завораживающее чувство, непередаваемые

эмоции, которые испытывают ребята при виде летящей модели, модели сделанной своими

руками — награда за кропотливый труд и время, проведенное в делах и творческих поисках!

Авиационно-спортивный моделизм - это самые современные технологии, новейшие

конструкционные материалы, где сочетается прочность конструкции при минимальном весе с

отличными аэродинамическими характеристиками и красивыми формами, и всё это воедино

связанно со спортом. Чтобы построить авиамодель, необходимы навыки, знания, физическая

подготовка, развитие которых надо начинать с детства.

Только через спортивные игры можно привить ребёнку любовь к техническим видам спорта -

моделизму, так как в раннем возрасте дети более ярко проявляют свои желания стать

космонавтом, летчиком, моряком, а также через игры, способствующие погружению в мир

техники, раскрывающие способности ребёнка, которые развиваются на всем протяжении

обучения.

Опыт деятельности учреждений дополнительного образования свидетельствует, что

продуктивное обучение в них дает возможность подготовить молодых людей к изменяющемуся

миру.

Образование - это еще и процесс формирования личности. Если рядом с ребенком есть

люди, думающие так же, как он, процесс адаптации к общественным нормам протекает у него

безболезненно. В этом смысле обучение в кружках по интересам более ощутимо и эффективно,

потому что ребенок видит, что там для него все делается вовремя и всерьез. Собственно, эта

помощь и является педагогической поддержкой, процессом совместного с ребенком определения

его собственных интересов, целей, возможностей и путей преодоления препятствий, мешающих

ему самостоятельно достигать желаемых результатов в обучении, самовоспитании, общении,

здоровом образе жизни.

Все, кто хочет попробовать свои силы в

авиамоделизме задаётся вопросом с чего начать! И в

основном любой педагог, как и в любом другом деле

скажет, от простого к сложному. В моделизме к этому

афоризму можно добавить, что за материал есть под

рукой. Начать можно с простейших бумажных

моделей или из простых моделей из дерева или

пенопласта. Используя современные

информационные технологии можно легко найти

информацию о постройке различных летающих

моделей. Существует великое множество сайтов, где

можно найти чертежи и технологии изготовления, а

тем, кому хочется скорее в полёт можно купить через интернет магазины любую летающую

модель.

В настоящее время в нашей стране широко распространены следующие классы моделей.

1. Свободнолетающие: планеры, резиномоторные (с резиновыми двигателями), таймерные,

комнатные модели самолетов и вертолетов.

2. Кордовые: скоростные, пилотажные, гоночные модели, модели воздушного «боя», модели-

копии самолетов. (Рис.6)

3. Радиоуправляемые модели самолетов и планеров. (Рис 7.)

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

36

Правила проведения соревнований по свободнолетающим моделям

Запуск моделей должен производиться со стартовой линии, обозначенной флажками с

интервалом 10 м. Стартовая линия размечается на месте, удобном для наблюдения судьями за

моделями, начиная с момента старта до окончания хронометрируемого полета.

При выборе старта следует учитывать пригодность поверхности земли для безопасности посадки

модели в районе предполагаемого приземления и возможность быстрого возвращения ее к месту

старта.

При проведении соревнований по свободнолетающим моделям каждый спортсмен

должен выполнить 7 зачетных полетов.

В каждом зачетном полете можно сделать только две попытки, при этом в зачет идет

время первой попытки с продолжительностью полета 20 и более секунд (время работы двигателя

таймерной модели не более 7 с), а время второй — от момента запуска до приземления (но не

более 3 мин).

Попыткой считается, когда модель спортсменом запущена, но при этом: во время

моторного взлета, буксируемого или зачетного полета отделилась часть или деталь модели;

двигатель таймерной модели работал более 7 с, при буксировке модели планера спортсмен

удалился так далеко, что судьи-хронометристы не могут видеть момент отцепки леера.

Попытка может быть повторена, если модель столкнулась с другой моделью во время

моторного взлета, буксируемого или зачетного полета, а также если произошел перехлест

лееров.

Если же модель после столкновения продолжает полет, участник имеет право требовать,

чтобы данный полет был засчитан как официальный.

Для участия в соревнованиях спортсмен может использовать не более 3 моделей.

Запуск всех свободнолетающих моделей (класса F-1) производится с рук со стартовой

линии площадки.

Каждый спортсмен обязан сам заводить, регулировать двигатель и производить запуск

модели.

Хронометраж полета

Хронометраж полета в каждом из семи туров длится не более 3 мин. Время фиксируется с

момента начала самостоятельного полета (у планера с момента отцепки леера) до приземления

модели.

Хронометраж каждой модели должен производиться не менее чем двумя судьями-

хронометристами.

Полет считается оконченным, когда модель касается поверхности земли, сталкивается с

каким-либо препятствием или исчезает из поля зрения.

Если модель входит в облако, один из хронометристов останавливает секундомер, а

второй продолжает наблюдение с включенным секундомером. Если через 10 с она не появится в

поле его зрения, то в зачет идет время по выключенному секундомеру. Если же в течение 10 с

модель вновь появилась в поле зрения судей, то хронометрирование продолжается по второму

секундомеру.

Время работы двигателя таймерной модели определяется от момента старта модели до

РКордовые модели-копии

самолётов (класс F4В)

РРадиоуправляемые модели самолетов с

реактивным двигателем (класс F4J)

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

37

полной остановки воздушного винта.

В случае когда спортсмен после заполнения ведомости технических данных моделей

воспользовался деталями, не указанными в ведомости, или в результате перестановки

зарегистрированных деталей модель перестала соответствовать техническим требованиям

"Правил", то время полета модели аннулируется.

Определение победителя

Места, занятые участниками, определяются по сумме очков в семи полетах. При равных

результатах победитель выявляется после дополнительных полетов, которые проводятся сразу

же после окончания последнего тура. В дополнительных турах, проводящихся в тот же день, как

правило, условия соревнований усложняются.

У резиномоторных, таймерных моделей и планеров максимальное хронометрируемое

время полета в каждом дополнительном туре увеличивается на одну минуту. При выполнении

полетов в дополнительных турах спортсмен имеет право только на одну попытку. Для

проведения дополнительного тура по моделям планеров и

резиномоторным моделям главный судья назначает

стартовое время (4 мин), в течение которого должны

стартовать все модели, а при проведении дополнительных

туров по таймерным моделям — 15 мин.

В соревнованиях таймерных моделей применяется

только стандартное топливо (для калильных или искровых

двигателей):

· спирт метиловый (метанол) 80 %;

· масло касторовое 20%.

Перед каждым зачетным полетом топливный бачок

модели, снабженной калильным или искровым двигателем, должен быть промыт стандартным

топливом.

Морское путешествие «По волнам математики»

ЧамоваТ.А.,

воспитатель КПП СОШ №16,

г. Уральск

Конспект организованной учебной деятельности

Занятие строилось как увлекательная игровая деятельность: путешествие

на корабле, во время которой дети останавливались на островах и

выполняли различные задания.

Такая деятельность создала положительный эмоциональный фон, повысила

речевую активность детей и сохраняла интерес на протяжении всего занятия. В каждом

моменте занятия педагог старалась направлять детей на поиск решений проблемы,

активизировать самостоятельность и поддерживать положительный эмоциональный

настрой.

Специфика работы с детьми на занятиях отражалась в личностно-ориентированном подходе.

Робких детей подбадривала, хвалила, чтобы закрепить у них ситуацию успеха. Во время

занятия старалась общаться с детьми на одном уровне, старалась поддерживать у детей

интерес к занятию на протяжении всего времени. Итог занятия был организован в виде

рефлексии, поощрения (сюрпризный момент: дети находят конфеты).

Сабақ қызықты ойын әрекеті ретінде құрылды: кемегесапар, балалараралғатоқтап, түрлі

тапсырмаларды орындады. Мұндай белсенділік жағымды, эмоционалды негіз қалыптастырды,

балалардың сөйлеу белсенділігін арттырды және бүкіл сабақ барысында қызығушылық тудырды.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

38

Сабақтың әр сәтінде мұғалім балаларды мәселенің шешімін іздеуге, дербестікті белсендіруге және

жағымды эмоционалды қатынасты сақтауға бағыттады.Cыныпта балалар мен жұмыс жасау

ерекшелігі тұлғаға бағытталған тәсілден көрінді.Ұялшақ балалар өздерінің сәттілік жағдайларын

бекіту үшін мадақталды және мадақталды. Сабақ барысында мен балалармен бірдеңгейде сөйлесуге

тырыстым, барлық уақытта балалардың сабаққа деген қызығушылығын сақтауға тырыстым.

Сабақтың нәтижесі рефлексия, мадақтау түрінде ұйымдастырылды (тосынсәт: балалар тәттілерді

табады).

The lesson was built as an exciting gaming activity: a trip on a ship, during which the children stopped

on the islands and performed various tasks.Such activity created a positive, emotional background,

increased the children's speech activity and remained of interest throughout the entire lesson. At every

moment of the lesson, the teacher tried to guide the children in search of solutions to the problem,

activate independence and maintain a positive emotional attitude.The specifics of working with children

in the classroom was reflected in a personality-oriented approach. Timid children were encouraged and

praised in order to consolidate their success situation. During the lesson I tried to communicate with

children at the same level, I tried to maintain children's interest in the lesson throughout the entire time.

The result of the lesson was organized in the form of reflection, encouragement (a surprise moment:

children find sweets).

Цели: Образовательные: Активизировать использование в речи специальных терминов,

характеризующих противоположные параметры величин, весовые, вкусовые, температурные и

другие свойства предметов, явлений; активизировать использование предлогов для обозначения

местоположения предметов в пространстве и относительно себя.

Закрепить использование усвоенных понятий - “большой”, “поменьше”, “маленький”, “самый

маленький”.

Узнавать геометрические фигуры в символических изображениях предметов.

Закрепить в сознании детей соотношение числа с цифровой символикой в пределах 10.

Развивающие: Развивать логическое мышление, умение мыслить, рассуждать, доказывать.

Воспитывающие: Воспитывать целеустремленность, интерес к математическим знаниям.

Материалы и оборудование: - бутылка с картой и запиской, пять ключей разного цвета; набор цифр и знаков на каждого

ребенка; карточки с изображением геометрических фигур; предметные карточки;

- сундук, шоколадные монеты; дощечки с гвоздиками

Демонстрационный материал: Слайды

ИКТ: экран, проектор

Билингвальныйкомпонент: море-теніз-see, корабль-кеме- shup, ключ-кілт-key,красный- қызыл-

read, желтый- сары- yellow,зеленый- жасыл- green, синий- көк-blue, оранжевый-қызғылт-orange

Ключевые слова: лупа, карта

Ход занятия:

Вводная часть. (Здороваются.Садятся на стулья.)

-Ребята, а вы любите путешествовать? (Да) А вы бы хотели отправиться в путешествие прямо

сейчас? (Да) Тогда я предлагаю вам отправиться в морское путешествие! А на чём же мы

поплывём? (На корабле). Мы станем очень дружной морской командой. Я буду капитаном, а вы

моряками. Но где же наш корабль? Я предлагаю его построить. Дети на доске при помощи

растяжки резинок делают корабль

Слайд 1

Основная часть.

- Ну что, готовы? Тогда в путь.

(Звучит фонограмма шума моря и гудок корабля. Обыгрывается ситуация с кораблём - дети

руками имитируют плавающие движения.)

-Ребята, посмотрите, я что-то вижу за бортом!

https://www.google.com/url?q=http://50ds.ru/logoped/2734-ispolzovanie-zdorovesberegayushchey-sredy-dou-v-rabote-s-detmi-s-rechevoy-patologiey.html&sa=D&usg=AFQjCNEY3GEIEKlwnDmQJF4mu2V5ksdCag

https://www.google.com/url?q=http://50ds.ru/logoped/1980-igra-pomogi-natashe-razlozhit-veshchi-po-mestam--zakrepit-ponimanie-i-upotreblenie-glagolov.html&sa=D&usg=AFQjCNH9Lp9CQlmb007KwMDweLpFN9zUeg

https://www.google.com/url?q=http://50ds.ru/vospitatel/4115-konspekt-integrirovannogo-zanyatiya-po-teme-geometricheskie-formy-i-figury-v-izobrazitelnom-tvorchestve.html&sa=D&usg=AFQjCNFikzi70AztcDxkoqlBiMvDK5yZXA

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

39

(На экране появляется картинка с изображением бутылки в море. В руках у воспитателя, как

по волшебству появляется бутылка. Открываем бутылку, находим в нём карту.)

Слайд 2

-Ребята, здесь какая-то карта. Только я ни чего не могу здесь рассмотреть. Какой прибор нам

поможет рассмотреть карту? (Лупа)

(На экране появляется карта)

Слайд 3

- Посмотрите, здесь ещё что-то есть. (Достаю из бутылки записку).

Воспитатель читает записку.

На карте указано место, где находится клад. Чтобы добраться до клада, вам нужно пройти по

маршруту, который проходит через острова. На каждом из них вас ждут задания-испытания, они

очень сложные, и справиться с ними смогут только очень внимательные, сообразительные,

ловкие, те, кто умеют слушать и думать. На каждом острове за выполненное задание-испытание

вы сможете получить ключи-помощники, только тогда вы сможете отыскать клад.

(Обращаемся к карте.)

- Ребята, будем искать клад? Тогда согласно маршруту карты отправляемся в путь с первого

острова. После правильно выполненного задания мы будем вешать на доску ключ. Когда все

ключи соберем, тогда и доберемся до клада.

Остров «Молчанка».

-Как вы думаете, почему этот остров так называется? (Ответы детей)

-На этом острове всегда - всегда тихо, и жители этого острова в основном молчат, вот и нам они

предлагают поиграть в игру «Молчанка»

Задание.

(У каждого ребенка лежит веер с цифрами)

- Я вам буду задавать вопросы, а ответ на вопросы вы мне будете показывать цифрой. Самое

главное условие - говорить в этой игре нельзя, можно только показывать карточку.

- Сколько пальцев на руке?(5)

- Сколько глаз у светофора?(3)

- Сколько носов у двух собак?(2)

- Сколько ушей у двух мышей?(4)

- Сколько хвостов у двух котов?(2)

Сколько раз в году бывает День рождения? (1)

· Сколько рук у человека? (2)

· Сколько углов в треугольнике? (3)

· Сколько углов у квадрата? (4)

- Все верно, показали. Молодцы.

- Молодцы, справились с заданием!

- Ребята, какой это ключ по счету, (первый) по цвету? (красный).

-Отправляемся дальше

(Обыгрывается ситуация с кораблём - дети руками имитируют плавающие

движения.Фонограмма сильного ветра.)

-Ой, ребята, в какой сильный шторм мы с вами попали. Наконец мы с вами прибыли на

следующий остров

Остров «Геометрических фигур»

Слайд 4

Поймай рыбку согласно фигуре. У детей на столах картинки с изображением домов разных

фигур, а в воде такие же рыбки . нужно провести линии от рыбок к домам согласно фигурам.

- Молодцы!С этим заданием справились. Ребята, какой это ключ по счету (второй), по цвету?

(оранжевый)

А теперь я предлагаю поиграть с геометрическими фигурами и намного отдохнуть.

Треугольник увидали - на месте быстро побежали!

Увидев квадрат – присядь-ка, мой брат!

А, заметив круг – прыгаем вокруг!

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

40

-Ну что ж, пора нам двигаться дальше, и вот мы приближаемся к третьему острову.

Слайд 5

Остров «Сравнения»

На этом острове нас ждет два задания. Жадный крокодил выбирает где больше игрушек. Надо

поставить нужную цифру.

Ребята, мы заработали еще один ключ. Какой он по счету (третий) и какого цвета?

Физминутка

Ребята, вот следующий остров «Цифры». Я предлагаю выполнить задание под названием «Найди

соседей»

Слайд 6

Молодцы, вы отлично справились с этим заданием, и мы получаем еще один ключ. Который он

по счету (четвертый) и цвету? Дети называют

Отправляемся дальше.

На горизонте остров «Соображай- ка»

Детям предлагается найти и обвести лишний рисунок в каждом ряду и обосновать свой ответ

Слайд 7

Вы молодцы.Снова получаем ключ. Дети называют какой он по счету(пятый) и цвету.

На горизонте появляется пиратский корабль

Слайд 8

Воспитатель: Давайте спасаться от пиратов.

Попробуем попасть в пиратский корабль? Чтобы его поразить, надо сделать несколько

залпов. А заряжать надо математические ядра.

Давайте решим задачки.

Слайд 9

Воспитатель: Молодцы, мы решили задачи.

Вот и остров. Вперед за сундуком, за сокровищами.

Где же нам искать сокровище? Ведь остров такой большой.

-Ребята, вместе с ключом я нашла еще и записку. Здесь поясняется место, где расположен клад.

Нам необходимо четко следовать описанному маршруту, и для этого мне нужен один помощник.

Итак, здесь написано, что нам надо встать спиной к дворику и пройти три шага вперед, затем

повернуться налево и пройти еще пять шагов вперед, потом повернуть направои пройти еще два

шага, и тогда перед нами окажется место, где зарыт клад.

(Воспитатель говорит маршрут, а ребенок выполняет.Воспитатель находит сундучок,

закрытый на замок.)

- Вот мы и добрались до клада. Ребята, посмотрите, здесь сундук, но на нем замок, да не простой,

а с кодом. И чтобы нам с вами его открыть, нужно выполнить еще одно задание.

Задание. -Чтобы сундук открылся, нужно развесить ключи в порядке убывания.

(Большой, меньше, поменьше, самый маленький)

Сундук открывается. В сундуке шоколадные монеты в золотистой обертке, сверху лежит

письмо. Читает письмо детям.

Вы нашли самый драгоценный клад – это ваши знания. Всё, чему сегодня вы научились в

путешествии – это и есть клад. Раздает детям шоколадные монеты.

- Вот мы и вернулись домой. Хоть мы уже и не морская команда, но мы останемся дружными

ребятами.

- Молодцы. Мне было тоже очень интересно путешествовать с вами в поисках клада.

Если вам понравилось путешествие, лайкните двумя руками.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

41

Мұғалім шеберханасы/Лаборатория учителя

Қалдықпен бөлуді орындау

Б. С. Альмешова,

математика пәні мұғалімі,

«Қ.Байсықов атындағы орта жалпы

білім беретін мектеп» КММ,

Аннотация: Қалдықпен бөлу және оны тексеру жайында түсінік беру; қалдық әрқашанда

бөлгіштен кем болатынын білгізу;оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін; ой - өрісін,

есте, сақтау қабілеттерін дамыту; салыстыру және қорытынды жасай білуге

дағдыландыру.

Предоставить объяснение распределения отходов и проверки; убедитесь, что остаток

всегда меньше, чем разделитель; способность студентов к логическому мышлению;

развитие мышления, памяти, памяти; уметь сравнивать и делать выводы

Оқу


3.1.2.6 бір таңбалы санға қалдықпен бөлуді орындау

Сабақтың

мақсаты

Оқушылардың барлығы:

-бір таңбалы санға қалдықпен бөлуді орындайды.

Оқушылардың көпшілігі:

-есепті тексеру үшін не істеу керек екенін біледі.

Оқушылардың кейбірі: -қалдықпен бөлуді әріптік жазба түрінде көрсете алады.

Бағалау


Бір таңбалы санға қалдықпен бөледі, неге қалдық бөлгіштен аз болатынын

түсіндіре алады.

Құндылық-

тар

Білім алушыларды батырлыққа, ұлттық патриоттыққа, туған жерді қастерлеуге

тәрбиелеу.

Тілдік

мақсаттар

Пәндік терминология мен тірек сөздер: -қалдықпен бөлу, қалдық, қалдық бөлгіштен аз.

Сабақта диалог/жазу үшін пайдаланылатын сұрақтар: Талқылау:

Бір таңбалы санға қалдықпен бөлуді қалай орындайды?

Тексеруді орындау үшін не істеу керек?

Жазу:

Қалдықпен бөлуді және оны тексергеніңізді жазыңыз.

Тақырып

бойынша

алдыңғы

білім

Көбейту мен бөлу, амалдардың өзара кері байланысы, көбейту кестесі.

Сабақтың барысы:

Жоспарланға

н уақыт

Жоспарланған іс - әрекет Ресурстар

Сабақтың

басы

Сыныппен амандасу.

Амансың ба, Алтын Күн!

Амансың ба, Көк аспан!

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

42

3 минут Амансың ба, достарым,

Сіздерді көріп қуанам.

Добрый день и добрый час,

Очень рады видеть вас.

Разрешите пожелать,

Вам успеха и удач.

Good morning, good morning

Good morning do you.

Good morning, good morning

Good morning ty see you.

Топқа көбейтудің қасиеттері арқылы бөлу.

1) Ауыстырымдылық қасиеті

4*2=2*4 9*7=7*9 10*3=3*10

2) Үлестірімділік қасиеті

(3*5)*2=(5*2)*3 (8*2)*5= (5*2)*8

(62*2)*5=(2*5)*62

3) Терімділік қасиеті

(40+3)*2=40*2+3*2 (5+3)*80=5*80+3*80

(10+2)*3=10*3+2*3

Топ басшыларын сайлау, топ ережесімен таныстыру

Сабақтың

ортасы

30минут

Үй тапсырмасын оқушылар интербелсенді тақтамен тексереді.

30:4=7(қ2) 4*7+2=3010:3=3(қ1) 3*3+1=10

35:6=5(қ5) 6*5+5=3520:7=2(қ6) 7*2+6=20

60:9=6(қ6) 9*6+6=6069:8=8(қ5) 8*8+5=69

50:8=6(қ2) 8*6+2=5017:3=5(қ2) 3*5+2=17

"Бағдаршам" арқылы бағалау

Мүсіншілер мен мүсін өнері туралы оқушыларға сабақтың

кіріспе бөлігінде әңгімелетемін. Ауылдағы мүсіндерді көрсетіп,

солар туралы білге

ндерін сұраймын.

Ауылымыздағы Ұлы

Отан соғысы

боздақтарын еске алу

мақсатында жылда 9

мамыр сайын

гүлшоқтарын қоятын

демалыс саябағында мынандай мүсіндер

бар екенін барлығымыз да білеміз.

Сонымен қатар Елбасының «Болашаққа бағдар: Рухани

жаңғыру » бағдарламасының аясында «Елге тағзым»

шараларында ауылымызда көптеген іс -шаралар қолға алынды .

Соның бірі – небәрі 34 жыл өмір сүрсе де артына өлмес мұра

Слайд

слайдтар

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

43

қалдырған,Тайпақ топырағында дүниеге келіп, осы ауылда өмір

кешкен ақиық ақынымыз Сағат Әбдуғалиевке жора –

жолдастарының ұйымдастыруымен «Жастар» саябағында

алдарыңыздағы мүсінді орнатқан болатын.

Сондай-ақ мүсін өнері туралы сөз еткенде, соңғы кезде

табиғаттың дайын ресурстарын тиімді пайдалану мақсатында

қыс мезгілінде көптеген мүсіндер жасайтынын айтқымыз

келеді. Биылғы жылы біздің ауылымызда да осындай әдемі

мүсіндер жасалып, балалардың көңілді ойнайтын орнына

айналды десек те болады.

Белсендіру:

Біздің де бүгінгісабағымыздатүрліесептер мен

мысалдаршығаруменқатар, осы мүсінөнерітуралы да

сөзетпекшіміз.

Олайболса, алдымыздағыөрнектерді орындау

арқылышыққан сан тиесіліхатқалтаныалыпашамыз.

Жәнемузыкаменбилепжүріптоқтағандасуреттіқұрастырамыз.

Солшыққанескерткіштуралыбілсекәңгімелейміз.


Өрнектіңмәнінтабады;

Мүсіндердіңқандайматериалдарданжасалатынынанықта

йды.

200∙3-300 300 (Тас)

1000-400∙2 200 (Металл)

20∙3+40 100 (Ағаш)

Бағалау: «Бас бармақ» әдісі

Ынталандыру. Практикалық тапсырма:

1 – топ : Қорапқа 12 қарындашты 6-дан бөліп сал;

2 – топ: Қорапқа 14 қарындашты 6-дан бөліп сал;

3 – топ: Қорапқа 5 қарындашты 6-дан бөліп сал;

Әр топтан 1 оқушы шығып шығарылу жолын түсіндіреді.

Смайлик арқылы бағалау

Келесі тапсырманы алдымен барлығы іштей оқиды, топта

талдайды және дәптерге орындайды.


- есептің шартын түсінеді; - сызбасын дұрыс жазады;

- бөліндінің мәнін таба алады:

- қалдықпен бөлуді түсініп орындайды

1)Жасады – 20 мүсін

1 қатарда – 9 қоян

Қатар саны - ?

Артық қалды - ? мүсін

Шешуі: 20:9=2 (қалд.2)

Жауабы: 2 қатар шықты. 2 мүсін артық қалды.

2)Әкелінді - 13 гүл

1 терезеге - 4 гүл

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

44

терезе - ?

артық қалды - ? гүл

шешуі: 13:4=3(қ1)

жауабы: сыныпта 3 терезе бар, 1 гүл артық қалды.

3) жасады - 29 о.

берді - 3сыныпқа

1сынып -? о

артық қалды - ? о

шешуі: 29:3=9(қ2)

жауабы: 1 сынып 9 орындықтан алды, 2 орындық артық қалды.

"Бағдаршам" арқылы бағалау

Оқушылар бағдаршам көзіне сәйкес сигналды карталарды

көтеру арқылы бағалайды.

Жасыл түс- "Түсіндім"

Сары түс-"Сұрағым бар"

Қызыл түс- Түсінбедім

Сергіту сәті «Жайдарман». Бейнежазбадағы жаттығуды

орындап тұрады да, музыка тоқтағанда ескерткіш болып

тұрып қалады. Мақсатты бекіту (мәселелі жағдаяттар). (Ө.)Білім алушылардың тақырыпты

қалай түсінгендіктерін анықтау үшін өзіндік жұмыс беріледі.№4 тапсырманы

орындатамын.

1 – топ:

29:7= 4(1) 7∙4+1=29

46:5=9 (1) 9∙5+1=46

130:60= 2(10) 60∙2+10=130

135:40=3(15) 3∙40+15=135

2 – топ:

85:9= 9(4) 9∙9+4=85

680:80=8(40) 80∙8+8=680

4:3=1 (1) 1∙3+1=4

7:6= 1(1) 6∙1+1=7

3 – топ:

19:2= 9 (1) 9∙2+1=19

88:9=9 (7) 9∙9+7=88

52:5= 10(2) 10∙5+2=52

8:7=1(1) 7∙1+1=8

Жауаптарын интербелсенді тақтамен тексере отырып, өздік жұмыс

болғандықтан өздерін өздері бағалайды.

Отшашу арқылы бағалау

Балалар орындарынан тұрып,еңкейген қалпында шапалақ ұрады, бойларын

бірте-бірте көтерген күйі шапалақ соғуды жалғастырады.Соңында тік тұрған

бойы үздіксіз шапалақ соғады.

(Т.) №6 тапсырманы топқа беру.Топта барлығы талдап, дайын болғанда 1

оқушы тақтаға жазады.


бос орындарғақалыпқойғанцифрлардықояды;

қалдықпенбөлудіорындайды

3□ : 3 = 10 (2 қалд) 4□ : 7 = □(5 қалд)

77 : □ = □ (5 қалд)

Қалдырылыпкеткенсандар:

2,9,8,0

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

45

Ж.Ж.

№8тапсырманыжұптаорындап, дәптерлерінауыстырып, бір-бірінтексереді.

Жапондық бағалау арқылы бағалайды.

Үй тапсырмасы №7 11-бет

ҚБ


- толымсыз бөлінгішті анықтап, бөліндінің мәнін табады;

- қалдықты анықтайды;

- қалдықпенбөлудітексеруөрнегінжазады

Сабақтың

соңы

7 минут

Рефлексия.

Оқушылардан кері байланыс алу. Қалдықпен бөлудің

ережелерін қайталау. Бөліндіні қалай таңдау керек. Қалдық

әрқашан бөлгіштен кіші болады.

– Сабақтың басында біз алдымызға қандай мақсаттар қойдық?

– Осы мақсаттарға жете алдық па?

– Қиындық туындады ма?

– Сол қиындықтарды жеңе алдыңыз ба?

– Бүгінгі сабақ несімен қызықты болды?

Бүгінгі өз жұмыстарын төмендегідей тапсырма арқылы

боятамын Сабақ рефлексиясы

Өз үлесіңді боя.

4

4

« Мен бәрін

түсіндім, көңіл-

күйім тамаша»

3

4

«Мен көп нәрсені

түсіндім, көңіл-

күйім жақсы»

2

4

«Мен түсінбедім,

көңіл-күйім жоқ»

Что есть красота…

А.Ж.Кужахметова,

орыс тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі,



Аннотация: 7сыныпқа арналған орыс тілі және әдебиет пәнінің

жаңартылған мазмұнға сайқысқа мерзімді жоспар үлігісінде оқытудың

белсенді әдіс- тәсілдері арқылы тақырыпты меңгерту көзделген.

Краткосрочный план урока разработан на основе активных методов и

приемов обновленного содержанияобразования по предмету русский язык и

литература.

The development of a short-term plan is developed on the basis of active methods and techniques of

updated education content in the subject of Russian and literaturye

Цели

обучения,

которые

необходимо

7.2.5.1- участвовать в диалоге, обмениваясь мнениями по предложенной теме;

7.3.1.1- понимать главную и второстепенную информацию сплошных (или

несплошных) текстов, связывая информацию с общеизвестными,

повседневными знаниями

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

46

достичь на

данном

уроке

Цели урока Все учащиеся смогут:

- участвовать в диалоге, обмениваясь мнениями по предложенной теме

-находить главную и второстепенную информацию сплошных текстов,

связывая информацию с общеизвестными, повседневными знаниями

Большинство учащихся будут уметь:

-формулировать основную мысль, находить ключевые слова текста, составлять

вопросы по теме и отвечать на них

Некоторые учащиеся смогут:

Составить диалог, выражая свое отношение по теме и приводить примеры из

жизни

Языковая

цель:

Учащиеся могут

логично и последовательно строить речь, демонстрируя нормы устной речи

Ключевые слова и фразы: основная мысль, красота, милосердие, доброта,

скромность

Вопросы для обсуждения:

-Что главное в человеке: внешний вид или его внутренний мир?

- Что такое красота человеческой души?

- В чем же заключается счастье бытия, по мысли автора?

Подсказки: я думаю,что..., на мой взгляд..., по моему мнению..., приведу

пример...

Предыдущее

обучение

На предыдущих уроках учащиеся познакомились с понятиями«культурный

человек», «культура в жизни человека», на данном уроке обогащается

словарный запас учащихся по теме урока.

Ценности Привить такие нравственные ценности человека как вера, любовь к людям,

искренность , доброта, воспитать чувство истиной красоты человека,

побуждать обучающихся к саморазвитию

Межпредмет

ная связь

Самопознание

План

Планируем

сроки

Планируемые действия

Ресурсы

Начало

урока

2 мин

2 мин

I.Создание коллаборативной среды.Стратегия

«Комплименты» КУчащиеся становятся в круг и говорят друг другу

комплименты по кругу

- Вы сказали друг другу замечательные слова. Наверное, вам

было приятно их слышать. Я надеюсь, что мы будем работать с

хорошим настроением.

II. Введение в тему. На столе учителя лежат картинки с

изображением красивой куклы и чучела. (Деление 2 на

группы)

ГРабота в группах.

- Выберите ту куклу, которая вам понравилась. (Одну на группу)

- Расскажите, что вам в ней понравилось? (Кратко)

( Среди кукол есть чучело.Если его выбрали – то за что, а если

нет – почему не выбрали)

- Это ваш выбор, я уважаю ваш выбор.

- Красивая ли это кукла?

- Назовите положительное применение этой куклы. (оберег,

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

47

2 мин

2 мин

охранник)

- А кто бы сейчас выбрал эту куклу? Почему?

Г Стратегия «Ассоциации»

-Какие ассоциации у вас возникают, когда вы слышите слово

КРАСОТА? Запишите их в тетради

Лидеры зачитывают ассоциации, составленные группой

ФО Словесная похвала

Переход к теме урока

И-Давайте прочитаем тему урока. (слайд 1)

- О ком мы будем читать?

- На какой главный вопрос мы должны ответить? (Что есть

красота?)

Целевая установка дается учителем:

-Сегодня вы познакомитесь со стихотворением Н.Заболоцкого

«Некрасивая девочка»

- Будете участвовать в диалоге по теме урока

- Формулировать основную мысль, составлять вопросы по теме

и отвечать на них

-Приводить примеры из жизни по теме урока

Середи

на урока

2 мин

5 мин

Предтекстовый этап

Словарная работа.Слайд 2

И.Учащиеся находят соответствия толкований слов

индивидуально. Затем проверяют правильность по ключу на

слайде

ФО Самооценивание по ключу. Ученики по ключу проверяют

свою работу. Учитель фиксирует результаты, дает словесный

комментарий

Текстовый этап.

И Жужжащее чтение

- У кого появилось желание почитать его для себя? (чтение

стихотворения «вполголоса» )

К Беседа по тексту:

- Какие вы испытали чувства?

- Кому понравилось стихотворение?

- Почему Николай Заболоцкий назвал стихотворение

«Некрасивая девочка»(некрасивая по внешности)?

- Найдите в тексте описание портрета девочки.

Среди других играющих детей

Она напоминает лягушонка.

Заправлена в трусы худая рубашонка,

Колечки рыжеватые кудрей

Рассыпаны, рот длинен, зубки кривы,

Черты лица остры и некрасивы.

- С кем он ее сравнивает?(С лягушонком)

- Как автор к девочке относится? (он любит её, у неё богатая

душа)

- Что же главное: внешний вид или внутренний мир человека?

- Так что же такое внутренняя красота?

Г Задание 1 Стратегия «Дневник двойной записи» Найдите главную и второстепенную информацию в тексте

ЦО 7.3.1.1- понимать главную и второстепенную информацию

сплошных (или несплошных) текстов, связывая информацию с

общеизвестными, повседневными знаниями

Слайды

карточки

!!! - + ?

Учебник

текст

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

48

10 мин

Главная информация Второстепенная информация

ФО. Комментарий учащихся и учителя приемом «Две звезды,

одно пожелание»

Дифференциация «Итоги» ( задание одно, уровень выполнения

может быть разным)

ФО:Взаимооценивание . Стратегия «Карусель» + -

На стикерах пишут плюсы и минусы

Карточки

Стикеры

Конец

урока

15 мин

И,П, Г Работа в индивидуально, в парах, группе.

Задание 2 Составьте диалог по теме: Что же главное: внешний

вид или внутренний мир человека?, используя тонкие и толстые

вопросы

Стратегия «Думай сам- поделись в паре - обсуди в группе»

ЦО:7.2.5.1- участвовать в диалоге, обмениваясь мнениями по

предложенной теме

Кр О: Составляет диалог, выражая свое отношение по теме и

приводит примеры из жизни

Дескрипторы: - использует структуру диалога, демонстрируя нормы устной

речи,

- приводит примеры из жизни и своего опыта

УМН: навыки высокого порядка

Подсказки: я думаю,что..., на мой взгляд..., по моему мнению...,

приведу пример...

Диффренция «Диалог и поддержка» (Задание одно, некоторые

используют опорные слова и фразы, наводящие вопросы,

поощрение)

ФО:Взаимооценивание . Стратегия «Карусель» + -

На стикерах пишут плюсы и минусы

Послетекстовый этап

Давайте представим такую ситуацию, что мы на творческом

вечере у поэта Н.Заболоцкого .Чтобы вы сказали автору сегодня?

Домашнее задание: Дифференциация «По заданиям»

-Подготовить выразительное чтение стихотворения.

-По желанию выучить 1 или 2 часть наизусть.

-Дать устный портрет девочки по описанию автора .

Советы учащимся, как воспитать у себя нравственные ценности.

И Рефлексия. Прием «ХИМС». Учащиеся обобщают знания,

полученные по теме урока.

Х - хорошо получается…И –интересно было…

М- мне сложно было…С – с собой возьму …

Карточки-

подсказки

Стикеры

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

49

Математическая викторина "Знатоки математики"

А. М. Салыхова,

воспитатель КПП СОШ,

№16 г.Уральск

Аннотация:Математическая викторина направлена на желание детей

играть в игры с математическим содержанием, поддерживать интерес к

интеллектуальной деятельности, активизировать познавательную

активность детей.

Математикалық викторина балалардың математикалық мазмұнмен

ойындар ойнауға, зияткерлік қызметке деген қызығушылығын қолдауға,

балалардың танымдық белсенділігін арттыруға бағытталған.

Mathematical quiz is aimed at children's desire to play games with mathematical content, maintain

interest in intellectual activity, and activate children's cognitive activity.

Цели:

Образовательная: Учить решать логические задачи на смекалку, активизировать мыслительную

и познавательную деятельность. Учить различать геометрические фигуры (плоскостные и

объемные); сравнивать, находить сходства и различия.

Развивающая:Развивать логическое мышление, память, внимание, сообразительность,

восприятие.Совершенствовать навыки устного счета пределах десяти

Воспитательная: Воспитывать интерес к математике.

Ход викторины:

Воспитатель: Добрый день, дорогие друзья! Я рада встрече с вами на викторине «Знатоки

математики» Внимание! Мы начинаем викторину.

В нашей викторине сегодня принимают участие команды «Умники», «Знайки».Всем желаю

удачной игры и хорошего настроения!

Первый конкурс «Разминка» (отвечать можно хором)

Каждой команде предлагается по 7 вопросов

Вопросы команде «Знайки»:

1) Сколько дней в неделе (7);

2) Кто быстрее плавает – утенок или цыпленок (утенок);

3) Какое число следует за числом 5 (6);

4) Какое число стоит перед числом 8 (7);

5) Назовите осенние месяцы (сентябрь, октябрь, ноябрь);

6) Прибор для измерения времени (часы);

Вопросы команде «Умники»:

1) Сколько месяцев в году (12);

2) Кто быстрее долетит до цветка – бабочка или гусеница (бабочка); 3) Какое число следует за

числом 9 (10);

4) Какое число стоит перед числом 7 (6);

5) Назовите дни недели (Пн., Вт., Ср., Чт., Пт., Сб., Вс.);

6) Прибор для глажки белья (утюг);

Воспитатель:Молодцы, ребята, вы хорошо подготовились к соревнованиям, и мы можем

продолжать нашу викторину. Команды занимают места за столами.

Второй конкурс «Счёт в прямом и обратном порядке» Инструкция: каждая команда должна

по очереди выполнить задания: - посчитать в прямом и обратном порядке до 10, - разложить

карточки с цифрами на столе от 1 до 10 и обратно.

Третий конкурс «Заполните цифрами Числовой домик»Инструкция: Заполните числами

«числовой домик». У каждой команды числовые домики, где некоторые числа отсутствуют. Их

https://yandex.kz/turbo?parent-reqid=1581430106060988-354621848079713059900108-sas3-5878&utm_source=turbo_turbo&text=https%3A//vscolu.ru/matematika/igra-zanyatie-po-matematike-u-kogo-kakie-shubki.html

https://yandex.kz/turbo?parent-reqid=1581430106060988-354621848079713059900108-sas3-5878&utm_source=turbo_turbo&text=https%3A//vscolu.ru/matematika/igra-zanyatie-po-matematike-u-kogo-kakie-shubki.html

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

50

надо вписать в пустые клетки. По окончании выполнения задания команды обмениваются

результатом и проверяют правильность выполнения задания.

Пятый конкурс «МАТЕМАТИЧЕСКИЙ» Воспитатель: Ребята, на занятиях мы часто играем в математические игры и сейчас мы

проверим ваши знания. На столах у вас наборы цифр. Я буду задавать вопросы, а вы должны

будете выбрать цифру, соответствующую правильному ответу и поднять её. Выигрывает та

команда, у которой будет больше правильных ответов.

1. Сколько глаз у человека?(2)

2. Сколько дней в неделе? (7)

3. Под кустами у реки жили майские жуки. Дочка, сын, отец и мать – Кто их может сосчитать?

(4)

4. Какая цифра похожа на лебедя? (2)

5. Какая цифра похожа на букву «О»? (0)

6. На дереве сидели 4 воробья, 1 улетел. Сколько птиц осталось на дереве?(3)

7. На елке росло 3 шишки, ветер подул и 2 шишки упали на землю. Сколько осталось шишек на

дереве? (1)

Шестой конкурс «Веселые задачки» (каждой команде по 2 задачки)

Инструкция: Послушайте логические задачи, решите их и дайте ответ. Время на обдумывание 1

минута. (Задачи читает ведущий) Команда совещается, и член команды выкладывают ответ.

1. Коля вылепил 4 солдат, а Слава — 1. Сколько всего солдат вылепили ребята?

2. В корзине было 6 белых грибов и 3 подберезовика. Сколько всего было грибов?

3. В корзине лежало 6 грибов, 1 гриб оказался, несъедобным и его выбросили. Сколько грибов

осталось?

4. На кусте распустилось 5 роз. Мама срезала 3 штуки, сколько осталось?

5. В вазе стояло 3 розы. Мама срезала еще 2. Сколько роз стало в вазе?

6. На полке стояло 5 красных чашек и 1 синяя. Сколько чашек стояло?

Седьмой конкурс «ЧЕТВЕРТЫЙ ЛИШНИЙ» Инструкция: Игрокам команд для выполнения задания надо поделиться на пары, найти лишний

рисунок на предъявленной карточке и объяснить свой выбор, заранее договоритесь, кто будет

отвечать.

Заключительная часть:Вы честно и достойно соревновались. Благодарю игроков за хорошую

игру! Вы старательно шли к победе, хоть это было непросто. Ваши знания, любознательность

и старательность привели вас к новым достижениям, новым победам. Настала пора подвести

итоги нашей игры. Хочу напомнить вам правило: выиграл – не зазнавайся, проиграл – не унывай.

Благодарю игроков за доставленное удовольствие!

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

51

Развитие мелкой моторики и координации движений пальцев рук у

детей с особыми образовательными потребностями

Юсупова Р. Д.,

олигофренопедагог I категории,

КГУ «Кабинет психолого- педагогической коррекции

Теректинского района»,

п. Федоровка, ЗКО

Аннотация:В статье рассмотрена проблема развития мелкой

моторики и координации движений пальцев рук у детей с особыми

образовательными потребностями. Раскрыта роль развития мелкой

моторики в речевом развитии детей. Рекомендуется для использования педагогами, родителями

и другими специалистами, работающие с детьми с особыми образовательными

потребностями, при организации занятий с детьми дошкольного возраста.

Ключевые слова: мелкая моторика, развитие речи, пальчиковая гимнастика

и пальчиковые игры, ребенок.

The article considers the problem of fine motor development and coordination of finger

movements in children with special educational needs. The role of the development of fine motor skills

in the speech development of children is disclosed. It is recommended for use by teachers, parents and

other specialists working with children with special educational needs when organizing classes with

preschool children.

Мақалада ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалардағы ұсақ моториканың дамуы

және саусақ қимылдарын үйлестіру мәселелері қарастырылған. Балалардың сөйлеуін дамытуда

ұсақ моториканы дамытудың рөлі ашылады. Мұны мұғалімдер, ата-аналар және ерекше білім

беру қажеттіліктері барбалалармен жұмыс жасайтын басқа мамандар мектепке дейінгі

балалармен сабақ өткізген кезде қолдануға кеңес береді.

Проблема развития мелкой моторики и координации движений пальцев рук изучалась с

давних пор. Родителей и педагогов всегда волновал вопрос: как развивать ребенка в дошкольном

возрасте? Как подготовить его к школе? Мне хотелось бы остановимся на одном из аспектов

этой проблемы - развитие мелкой моторики и координации движений пальцев рук с особыми

образовательными потребностями.

Уже давно известно, что действий рук оказывают существенное влияние на развитие

головного мозга человека. Простые движения рук помогают снять умственную усталость,

улучшают произношение многих звуков, развивают речь ребенка.

Известный итальянский педагог, психолог и врач Мария Монтессори отмечала, что

благодаря контакту с окружением и собственным исследованиям, ребенок формирует запас

понятий, которыми может оперировать его интеллект. Без этого теряется способность к

абстрагированию. Контакт происходит с помощью органов чувств и движений. Уже доказано,

что развитие руки находится в тесной связи с развитием речи и мышления ребенка. Поэтому

работа по развитию мелкой моторики должна начинаться, задолго до поступления ребенка в

школу.

У многих детей в дошкольном возрасте возникают проблемы, связанные с координацией

движений, особенно мелких движений рук и, в частности, пальцев (ребенку трудно зашнуровать

ботинки, застегнуть пуговицы и т.д.) Как показала практика, отставание в развитии моторики

часто сопровождается отставанием в развитии интеллекта и речи. В настоящее время речевая

патология рассматривается как сложный синдром, проявляющийся в неврологических,

психологических и речевых симптомах. У детей с особыми образовательными потребностями в

разной степени нарушены процессы памяти, внимания, восприятия и др. Двигательные

нарушения характеризуются мышечной дистонией, общей моторной неловкостью,

недостаточностью тонких дифференцированных движений пальцев рук и мимической

мускулатуры.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

52

Развитие ручной моторики и тонкой моторики пальцев рук имеет выраженную коррекционную и

развивающую направленность. Развитие ручной моторики тесно связано с речевым,

психологическим и личностным развитием ребенка. Под влиянием интенсивной коррекционной

работы активно развиваются высшие психические функции. Ребенок с особыми

образовательными потребностями оказывается очень чувствительным к условиям воспитания, и

динамика его развития находится в тесной зависимости от своевременности коррекционного

воздействия и содержания педагогической работы с ребенком.

У детей с особыми образовательными потребностями хватание без специального

воздействия не возникает, что в сочетании с физиологической незрелостью ведет к

несформированности ручных умений и навыков. Разнообразие форм хватания формируется

только при непосредственном участии взрослого. При введении новых предметов и орудий с

детьми проводят специальные занятия. При выполнении предметных ручных действий ребенок

просто захватывает предмет без учета его функционального назначения и фиксированного

способа употребления, выработанного в обществе, а при орудийных предметных действиях

ребенок учитывает способ действия с данным конкретным предметом, свойства и качества

предмета, который захватывается или берется в руки.

Чтобы овладеть орудийными действиями, необходимо научить детей соотносить свои

действия с конкретной практической задачей, научить захватывать предметы с учетом их

свойств, в частности величины. Важно сформировать у детей различные типы хватания,

сформировать умение оперировать каждой рукой, кистью руки, сформировать согласованность

действий обеих рук, выделять каждый палец в отдельности. Овладение различными типами

хватания — захват в кулак, хватание щепотью, противопоставление большого пальца всем

остальным, использование «указательного захвата» (двумя пальцами — большим и

указательным) — позволяет расширить регистр орудийных действий ребенка. Возможности

ребенка при целенаправленном обучении существенно расширяются и активизируются. Руки

ребенка подготавливаются к овладению учебными и трудовыми умениями и навыками. При этом

моторно умелый ребенок имеет возможность продемонстрировать свою состоятельность, что

повышает его самооценку и в конечном итоге гармонизирует личностное развитие.

Работа по развитию у детей ручной моторики, согласованных движений обеих рук,

тонких пальцевых и кистевых движений начинается с первого года обучения. Воспитание и

коррекция детей с особыми образовательными потребностями - сложная система работы,

которая включает в себя несколько этапов. Одним из ведущих принципов всей коррекционной

работы и каждого этапа в отдельности является принцип «от простого к сложному».

Огромное значение имеет дидактический материал, разработанный Монтессори, который

спустя несколько десятков лет также с успехом применяется во многих системах дошкольного

воспитания и активно используется для развития моторики и сенсорики.

В своей работе я использую следующие способы:

Игры с крупами: перебирать в разные ёмкости перемешанные горох и фасоль, а затем

и более мелкие крупы; пересыпать и перемешивать крупы, растирать в руках, находить мелкие

игрушки.

Мозаика — игры с разными мозаиками также улучшают мелкую моторику, развивают

сообразительность и творческие способности.

Пальчиковая гимнастика и пальчиковые игры

Шнуровки - играя в такие игры для детей, ребенок учиться шнуровать, завязывать

шнурок на бантик. Шнурование является уникальным способом, благодаря которому у детей

развивается усидчивость, моторика, трудолюбие, координация, внимательность.

Игры с пуговицами и бусинами — нанизывать можно все что нанизывается: пуговицы, бусы,

рожки и макароны, сушки и т.п. Можно составлять бусы из картонных кружочков, квадратиков,

сердечек, листьев деревьев, в том числе сухих, ягод рябины.

Пазлы — красочные картинки разовьют внимательность, сообразительность, координирование

работы глаз и кистей и нужную нам мелкую моторику.

Катание ладошкой карандашей, шариков по столу или другой поверхности. Такое занятие

— дополнительный массаж ладошек и улучшение координации движений кисти.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

53

Мешочки с крупой - упражнения для развития тактильной чувствительности и сложно-

координированных движений пальцев и кистей рук.

Необходимо развитие мелкой моторики в и повседневной жизни: на прогулке можно

разрешить потереть песок между ладонями и собрать мелкие камешки.

Благоприятное воздействие на развитие движений кисти и пальцев руки оказывают

занятия изобразительной деятельностью (лепка, рисование, аппликацией) и ручным трудом

(изготовление поделок из разного материала). Также работа с ножницами (вырезание по контуру

или на глаз)

В дошкольном возрасте развитие мелкой моторики рук способствует развитию высших

корковых функций (память, внимание, мышление, воображение, наблюдательность).

Развитый мозг и неразвитая рука – вполне закономерное, при современном образе жизни,

явление. Но это не должно ввергать педагогов и родителей в панику: слабую руку дошкольника

можно и необходимо развивать.

Задания - игры и упражнения, способствующие развитию мелкой моторики, -

выполняются в медленном темпе, сначала одной, затем другой рукой, а в конце - двумя руками

вместе. Взрослые следят за правильной постановкой кисти руки ребенка и четкостью

переключения с одного движения на другое.

Указания должны быть спокойными, доброжелательными, точными. Каждое задание

имеет название, выполняется два – три раза в день.

Во время занятий нужно учитывать индивидуальные особенности каждого ребенка, его

возраст, настроение, желание и возможности. Главное, чтобы занятия приносили детям только

положительные эмоции.

Не надо вкладывать в еще неумелую и слабую руку ребенка карандаш и мучить его

работой над прописями. Первые неудачи вызовут разочарование, и даже раздражение.

Нужно заботиться о том, чтобы деятельность ребенка была успешной, - это будет

подкреплять его интерес к играм и занятиям.

Умелыми пальцы становятся не сразу. Игры и упражнения, пальчиковые разминки,

проводимые систематически - в детском саду, дома, во дворе, во время выездов на природу - с

самого раннего возраста, помогают детям уверенно держать карандаш и ручку, самостоятельно

заплетать косички и шнуровать ботинки, строить из мелких деталей конструктора, лепить из

глины и пластилина, мастерить подарки своим близким, принося им и себе радость.

В заключении хотелось бы повторить основное правило для воспитателей, педагогов,

родителей и других специалистов, работающих с детьми с особыми образовательными

потребностями, - работа по развитию движений рук должна проводиться регулярно, только тогда

будет, достигнут наибольший эффект.

Тілдердің үш тұғырлығы / Триединство языков

Revise the previous lessons

Ж.О. Ахметова,

№47 ЖОББМ,


Сабақтың негізгі мақсаты - бұрын меңгерген материалды қайталау және

практикалық қолдану және бұрын қалыптасқан білім жүйесін беріту.

Сабақта оқушылар ойын барысында берілген«Шыбынды қағу» әдісі;

«Көңілді жемістер» ойыны; «мектепке арналған заттар»топшамалары

арылы жұмыстанып, соңында «мектеп заттары мен сандар»

тапсырмасын шешуге үлкен қызығушылықпен қатысып, нәтижелерді талдап, тапсырма

соңында топты, жеке оқушылар бағаланады , рефлексия ұйымдастырылады, сабақ кері

байланыспен қорындыланады.Оқушылар әртүрлі оқу әдістері арқылы арнайы дидактикалық

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

54

материалдардың,үлестірмелі постер, топшамалар арқылы өз бетінше жұмыстанады, өз

жұмысының нәтижелерін ұжымдық талқылайды. Сабақтың бұл форматы сонымен қатар

оқушылардың танымдық белсенділіктерін жандандыруға және олардың дербес жұмыс

дағдыларын қалыптастыруға, соның ішінде дидактикалық материалдармен топтық жұмыс

жасауға ықпал етеді.

Основная цель урока – закрепление ранее усвоенных материалов и поддерживать

существующую образовательную систему. Во время игры ученики, метод игры “Бить муху”;

Игра "Веселые фрукты"; работала в группах «Школьные принадлежности», проявляя активный

интерес к решению задачи «Школьные предметы и цифры», анализируя результаты, оценивая

работы групп, отдельных учащихся, размышляя и обобщая урок. На этом уроке ученики

работают независимо друг от друга, используя различные учебные материалы, раздаточные

материалы, плакаты, брошюры и обсуждая результаты своей совместной работы. Эта форма

обучения также способствует развитию познавательной активности учащихся и

формированию их личных навыков, в том числе совместной работы с дидактическими

материалами.

The main purpose of the lesson is to replicate and practice previously learned material and support the

existing educational system. For example, during a game, students gave a lesson on how to “Slam the

fly”; Game "Funny Fruits"; students worked in the subgroups “School things”, showing an active

interest in solving the problem “School subjects and numbers”, analyzing the results, evaluating the

group, individual students, reflecting and summarizing the lessons.

In this lesson, students work independently of each other, using various teaching materials, handouts,

posters, brochures and discussing the results of their joint work. This form of training also contributes

to the development of cognitive activity of students and the formation of their personal skills, including

collaboration with didactic materials.

Learning

objectives

1.3.3.1pronounce basic words and expressions intelligibly

1.3.5.1 produce words in response to basic prompts

1.2.1.1 recognise short instructions for basic classroom routines spoken slowly and

distinctly

1.2.3.1recognise with support simple greetings

recognise the spoken form of a limited range of basic and everyday classroom words

1.6.3.1use basic adjectives and colours to say what someone/something is or has

1.6.7.1 use personal subject pronouns to identify things

Lessonobjecti

ves

All learners will be able to:

-identify words from the list of animal vocabulary

-describe the weather with teachers` considerable support

Most learners will be able to:

-identify words from the list of school objects vocabulary

-describe the picture with teachers` little support

Some learners will be able to:

-identify 2 and more words from the list of animals, school things vocabulary-think up

point of view among the situation and create the targets

-compare the information with their own works

Assessmentcri

teria

-make sounds and practice pronunciation

-review words and phrases during all games and practice them

-think and do al quick

-work in a group and be polite and always do all funny and active

Value links Demonstrate to students how to develop a strategic vision for career chosen way.

To establish illustrate the key characteristics of choosing career must develop

realistic goals and objectives that students can accomplish in the near future with a

high spirituality.(«MangilikYel’»3)

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

55

Пайдаланылған ресурстар: 1)«Английский язык: «Smiles 1 for Kazakhstan» международного издательства «Express

Publishing» 2016 г.

2) Internet connection Software: Windows XP, Office 2008, Windows Movie Maker;computer class;

Cross

curricular

links

Society ICT

ICT skills Smart board for demonstration a video

Previouslearn

ing

Fruit, ABC letters, numbers, animals vocabulary, classroom objects, days of the week

Plan

Plannedtimi

ngs

Start

2 min

Planned activities

Greeting with students

Standing around students will great each other and their

teacher

--Good afternoon children!

--Good afternoon teacher

-Hello friend!

-How are you?

-Where are you?

I miss you so!

Resources

Greeting

5 min

Middle

7min

16min

(W) Warm-up activity “Slam the fly”

This is the game for practicing the sounds

Students make the sound until the students who stand in the

board will slam the correct color!

You’re the cleverest!

Differentiation by the tasks:

(W)(G) “Funny fruits”

What fruits and vegetables do you know? Let’s find them

among the room!

1-yellow banana

2-red apple

3-orange orange

4-green apple

What colour is the banana?

How many bananas are there?

Is it big or small?

Descriptor :

-Find the correct picture

-answer the simple questions

Reflection “ Yummy banana ”

Teacher assess students orally –good job, perfect etc

Teacher assess students orally


You’re the best!

The 1st game “School things way”

Do you know the school things?

-standing in the row two pupils must name the cards correctly

and the fastest will win.

Descriptor:

-Name the pictures in the flashcard

Teacher assess students orally


You’re the best!

The 2nd game “School things and numbers”

Students must say the flash-cards fast, correct straight and on

the contrary

Descriptor:

-Name the pictures in the flashcard

Slam cards

Find cards among the

classroom

Answer the questions

Do the reflection part

Play the game

Say the school things as

faster as they can

Play the game

Name the animals

Remember their places and say it correctly

End

Feed-back:studentsclap their hand for the best

answer.Making conclusion and thanks for your active participation –Good- bye my dears!-Good -bye teacher !

Conclusion the lesson themes

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

56

“I can dance” А.М. Куанова,

ағылшын тілі пәні мұғалімі,

№ 47 жалпы орта білім беретін мектеп,

Орал қаласы, БҚО

Аннотация: Бұрын меңгерген материалды қайталау және практикалық қолдану және бұрын

қалыптасқан білім жүйесін бекіту. Сабақта оқушылар ойын барысында берілген«Quick cards»

ойыны; «Back to the board» әдісі; “Clips” әдісі арқылы әріптерді ретімен жинау

тапсырмалары, «музыкалық аспаптар»топшамалары арқылы жұмыстанып, соңында «I

can»модалды етістігін қолдану арқылы “ Fish in an aquarium” әдісі бойынша тапсырмалар

орындап үлкен қызығушылықпен қатысып, тапсырма соңында топтық, жеке

оқушыларбағаланады , рефлексия ұйымдастырылады, сабақ кері байланыспен

қорытындыланады.Оқушылар әртүрлі оқу әдістері арқылы арнайыдидактикалық

материалдардың,үлестірмелі постер, топшамалар арқылы өз бетінше жұмыстанады, өз

жұмысының нәтижелерін ұжымдық талқылайды.

Практическое повторение и применение ранее усвоенного материала и закрепление

существующей образовательной системы. Игра «Быстрые карты», предоставленная ученикам

во время урока; Повторение предыдущего урока с использованием метода “Спиной к доске”;

Для выполнения заданий собирать буквы в алфавитном порядке с использованием метода

«Клипсы», и выполнения заданий с использованием метода «Рыба в аквариуме» ; использование

модального глагола «Я могу» Студенты смогут работать самостоятельно с помощью

специальных учебных материалов, раздаточных материалов, листовок, а также обсуждать

результаты своей работы с помощью различных методов обучения.Повышение интереса

учащихся к повторению темы и работе с заданиями уровня, повторению словарного запаса

предмета, навыкам в традиционных нетрадиционных форматах урока.повысить

познавательный интерес учащихся, осознавая их значимость в учебном процессе.

Ресурсы, доступные из других открытых источников:

Practical repetition and application of previously acquired material and consolidation of the

existing educational system. The game "Quick cards" provided to students during the lesson; Repeating

the previous lesson using the “Back to the board” method; To complete tasks, collect letters in

alphabetical order using the “Clips” method, and complete tasks using the “Fish in an Aquarium”

method; using the modal verb “I can” Students will be able to work independently with the help of

special training materials, handouts, leaflets, and also discuss the results of their work using various

teaching methods.

Lesson objectives: - Increasing students' interest in repeating the topic and working with level tasks,

repeating the vocabulary of the subject, and skills in traditional non-traditional lesson formats. to

increase the cognitive interest of students, realizing their importance in the educational process.

Lesson plan

Learning

objectives(s) that

this lesson is

contributing to

S.3: pronounce basic words and expressions intelligibly

L.1: recognize short instructions for basic classroom objects spoken slowly and

distinctly

U.E.8: use imperative forms of common verbs related to classroom routines

Lesson objectives All learners will be able to:

pronounce the words

understand the teacher’s instructions


understand and follow the teacher’s instructions

support simple greetings


use imperative forms and make statements

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

57

understand, follow and pronounce the instructions.

Value links Transparency

Cross curricular

links

Social studies, etiquette

ICT skills Using videos

Previous learning Musical instruments. (trumpet, guitar,drum,piano,recorder)

Plan

Planned

timings

Planned activities Resources

Beginning

10 m

(W)

ORGANISATION MOMENT

Warm up.

1. Greeting Good afternoon my dear children! First of all let’s sing our usual

song. OK?

-Are you ready to sing? Stand up!

-Ok, so how are you today?

-Are you tired? Are you hungry? Are you happy?

-Well done! Sit down please!

Let’s start our lesson. Look at the window, what season is it now? Is

it hot today? No. Is it cold? Yes. Very good!

Today is the 20th of February. It’s Thursday.

And now, I would like you look at the back of your chair.Look and

take your card! Ok! What do you have?

It’s a kite. Yes

Children with toys come here and sit there. Children with school

objects you should sit there.

-Now put your cards and let’s play one game. The game calls “Quick

Cards!” I will show you the cards and you should tell me what is it.

Are you ready? Ready, steady, go!

What’s it?..(colours)

Let’s revise some school objects. (pen, book, pencil…

Do you know the numbers? What number is it?

Well done, children! So you know numbers, colours and school

objects.

Now tell me please, do you know the English alphabet?

Look at the board and answer my questions.

-Letter A makes sound [a],etc.

-You know 26 letters. Let’s sing a song “My ABC”

So, I have another task for you. Here I have clips with letters and

rope, your task is collect this letter to rope in correct order. Are you

ready? Ready,steady,go!

Very good! No mistakes! Let’s applaud to this group.

Good job!

-So, who wants to tell me what was our previous lesson about?

Musical instruments.

Do you know the names of musical instrument? Have you learnt?

Ok!

I want to check your knowledge with method “Back to the board”.

Pay attention! One pupil should sit here, I’ll show one picture and

other pupils should say only colour and size of this picture. Is it

https://www.youtube.com/watch?v=tVlcKp3bWH8





«Ұстаз» № 1 (86) 2020

58

Middle

15min

clear for you! Ok, Ready, steady, go!

Association.Now children what can we do?

Climb run

Swim count

Jump play the piano

I can dance.

Now children today we will have a new material.The modal verb

“can”- қазақ тілінде бір нәрсені iстей алу мүмкіндігі,

қабілеттілігі деп аударылады.

Eg: I can dance

I can not (can’t) dance.

Can you dance?-Yes, I can/No I can’t

Work with picture. (sing, slip)

Let’s practice with method “Fish in an aquarium”

For this you should make a circle. Take this card and match the

words with picture. Good job! You are fish in the aquarium!

Brilliant! Go to your places.

DEMONSTRATION

Now let’s start our next task. I’ll give you cards and your task is tick

on the worksheet what you can doand put a cross what you can’t

do.For this you should ask each other in pairs about what they can

do. Teacher then asks questions around the class about what

learners’ partners can do e.g.

Leila, can Samrat ride a bike? - No, he can’t ride a bike.

Teacher varies questions by asking confirming questions e.g. Is that

true Samrat? Can you ride a bike? - No, I can’t.

Individual work.

Open your pupil’s book at page 76. Match and colour. Then say and

do.

DYNAMIC BREAK

Answer the question. Do you like stories? Good! Now our pupils

will play the role of the story “Three princess”

Let’s see together.

Thank you! You are very talented children!

FORMAIVE ASSESSMENT

Teacher: Listen and do. Repeat after me: I can jump. I can stand. I

can slip. I can walk. I can sleep. I can sing. I can play the guitar.

Learners follow the instructions. Pronounce the words and

expressions clearly.

Cards

Pupil’s book

“Smiles”

https://go.mail.ru/search_video?fr=atompult&gp=500821&q=you%20are%20my%20sunshine&frm=ws_p&d=2517986117112478500&s=youtube&sig=80b58be545

We can












«Ұстаз» № 1 (86) 2020

59

End

FEEDBACK

Ok, my dear children our time is over and I would like you to give

some circles. If you like our lesson you should draw a smile. If you

don’t like you should draw a sad and stick it on the board.

Stand up. The lesson is over. I thank everyone and I want to give

some small present for your good job.

Good bye song!

Stickers

Additional information

Пайдаланылған ресурстар:

1) «Английский язык: «Smiles 1 for Kazakhstan» международного издательства «Express

Publishing» 2016 г.

2) «Английский язык: Smiles 1 для Казахстана» «Экспресс Паблишинг» 2016.

3) Интернет-соединение Программное обеспечение: WindowsXP, Office 2008

Movie

Б. М. Куспанова,

гуманитарлық техникалық колледж оқытушысы, Орал қаласы

Аннотация: Оқушылардың бойында патриоттық сезім қалыптастыру арқылы оқылым және

сөйлеу дағдыларын қалыптастыру

Развитие у учащихся навыков чтения и речи через формирование патриотизма

Development of reading and speaking skills through the formation of learners' sense of patriotism

Short –term plan

Learning

objectives

8.1.8.1 dеvеlоp intercultural awareness through reading and discussion

8.4.3.1 undеrstand the detail of an argument on a range of familiar general and

curricular topics, including some extended texts

8.5.5.1 develop with support coherent arguments supported when necessary by

examples and reasons for a growing range of written genres in familiar general

and curricular topics

8.2.2.1 understand with little or no support most specific information in extended

talk on a wide range of general and curricular topics

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

60

Lesson objectives All learners will be able to:

- undеrstand the detail an argument

- dеvelop coherent arguments

- undеrstand specific information in extended talk

- incrеase knowledge about movie

- usе constructіve feedbаck

Most learners will be аble to:

- gеt a lot of information about movie

- еxprеss the main idеa of the topic

- apply phrasеs related to movie

- аnаlyzе the text answering the questions

Somе learners will be able to:

- lеarn to solve problems through movies

- analyze and classify the main information

Assessment

criteria

- reаd, understаnd, identify specific information in a text

- find the correct answers to the tasks from the text

- dеvelop speaking and reading skills

- еxplаin pоstеr, solvе problеms and give opinions

Value links A secular society with high spirituality

(Valuеs of the national idеa ‘Mangilik Yеl’3)

Cross curricular

links

Literature, geography

ICT skills Interactive board, video, PPT

Previous learning Genres of movies

Plan

Planned

timings


Start

2 min

3 min

Greeting

- Good day friends!

Active learning

(W, I) Brainstorming

Teacher ask referential questions to learners bearing on the theme

1. What do you think about these pictures?

2. Do you like popcorn?

3. When do you eat it?

4. When do you buy tickets?

5. Where do you see movie tape?

Descriptor

- identify title of the lesson

- answer the questions

-

(W)“Heart to heart”

Before start our lesson let’s create positive atmosphere. You should

be friendly. Make a circle and say compliments to your neighbour

TPR

Pictures

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

61

comparing with famous actors or actress. For example: You look

like

brilliant as Julia Roberts. Your smile looks like Jeki Chan. Your

eyes look like Brad Pitt

Middle

2 min

5 min

8 min

Cоllоbarative learning - is an educational approach to teaching

and learning that involves groups of learners working together to

solve a problem, complete a task, or create a product

Learning environment - “Cabaret style”

Teacher divides learners into two groups by different cards

Movie tape – 1 group Ticket – 2 group

(Learners choose one picture)

The 1st group – “Galaktika” The 2nd group –

“Promenade”

(W,P,I,f) Pre – reading

Find defination of movie genres

1. The type of movie is the movie _______

2. A movie that makes you laugh is a ______

3. A movie that makes you scream is a _______

A movie that is exciting with lots of guns and explosions is an

_________________ movie.

4. Movies about the future or space are known as ______ films

5. And a movie about real life is a _________

6. An _____ film has cartoon characters

Descriptor:

- define genres of movie

F.A. by sounds of applause

(G,P,f) While - reading

Differentiation by tasks and resources

(according to their level of knowledge and abilities)

“Movie review”

Read these four reviews of different movies

Chоose from the box the kind of movie being reviewed. There is

one extra kind of movie you do not need to use.

Underline two words or phrases in each review which helped you

make your decision

Horror movie Action movie Comedy

Romance Thriller

1 group “Galaktika”

I. Оnce again, Bob Granger shows in his latest movie why

audiences find him so amusing. Playing his usual character, the

lovable loser Benny, Granger makes fun of doctors and hospitals in

a hilarious movie. Crazy situations and funny dialogues keep you

grinning, and the car crash at the end had me crying for all the right

reasons. A real hit! ____________

II. The movie proves that you can’t make a great film just by

giving a director a lot money. The special effects and costumes are

https://evergre

en.edu/sites/d

efault/files/fac

ultydevelopm

ent/docs/

Cards

worksheet

https://www.

macmillan.ru/

upload/iblock/

d98/mes_rw_s

b_unit1.pdf

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

62

3 min

wonderful, but the story is about as frightening as a rabbit. Ghosts

and graveyards may scare small children, but most of us will yawn

through this one. I, for one, was glad when the monster finally did

get the girl. At least it saved us from her terrible acting.

____________

2 group “Promenade”

III. Director Mary Howard, best known for her exciting chases

and explosions, tries a new style in this complicated story of two

people in New York whose lives are changed when they are both

arrested. The movie is full of suspense as they are passed from the

police to the FBI and the CIA. Set in a world of spies and secrets,

this movie will leave you looking over your shoulder to see who’s

following you. ____________

IV. You’d better bring your tissues if you’re going to see the latest

from Sam Goldberg. From the very beginning he plays with your

emotions. Based on a true story, the film follows the heroine,

Nadine, through her struggle with cancer an her developing

relationship with the young doctor trying to save her. Goldberg lets

us into their hearts as if we had known them all our lives.

________________

Keys: 1. Comedy2. Horror 3. Thriller4. romance

Descriptor:

- define genres of movie

- find the topical vocabulary

- underline two words or phrases

F.A. Assess by raising white and balck movie tapes

“+” white movie –tape, “-“ black movie-tape

(W,P,f) Post-reading

Choose the best heading

Read this review and circle the best heading for each paragraph

Descriptor:

- read the review

- select the best movie heading

F.A. Self-assessment

(W) Pre-speaking

“Inner or Outer circle” Activity

Learners stand in an inner and outer circle and speak about

worksheet

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

63

3 min

7 min

favourite movie. Every learner has 30 seconds to speak

Descriptor:

- talk about favourite movie

- express their opinions

F.A. “Quick nod”

You ask students if they understand nod yes or no.

(I, P,f) While - speaking

Differentiation by task and outcomes

( Each learner is set the same investigative or open-ended task)

Task for less learners “At the movie”

Put dialogue in right order and speak

Descriptor:

- talk about movie

- find right sentences

Task for more or most able learners.

Tell about a movie you watched either at home or in a cinema

1. What movie was it?

2. What was it about?

3. Did you enjoy it?

4. Why did you remember this movie?

Descriptor:

- identify favorite movie

Task for high learners. “Free speech”

Teacher ask divergent questions according to the task.

a. How do you think are there any differences between modern and

old movie?

b. What is the importance of movie ?

c. Should so much money be put in producing good movies?

Descriptor:

- express opinions on the theme

F.A. Self - assessment

(G, P) Post - speaking

Differentiation by support of a friend

(A varying amount of support can be offer students in a variety of

ways)

“Galaktika” group makes up a poster about importance and

benefits of movie with strategy “Fishbone diagram”

“Fishbone diagram” is structured brainstorming tool using

catagories

to explore root causes for an undesirable effect.

Learners Teachers Activities

https://www.s

ites.google.co

m/site/strateg

ytoolbox/inne

r-outer-circle

https://underst

oodit.com/- is

a virtual quick

nod

worksheet

https://busytea

cher.org/class

room_activitie

s-speaking-

worksheets/

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

64

2 min

Movie facilites Good-bad Other

Descriptor

- make up a poster

- complete fishbone diagram

- guess what’s the problem

- give solution tried and results

“Promenade ” group makes up a poster about movie problems

and effect to children and teenagers using strategy “Creative

Matrix”

“Creative Matrix” activity encourages pupils to think creatively

about a series of (hypothetical) scenarios, options, ideas and events.

It stimulates thinking and problem-solving skills and may allow

pupils to see issues from fresh perspectives. Pupils work in groups

to explore alternatives and to build constructively and creatively on

the ideas of others.

1. Pupils are presented with a matrix of possible scenarios based on

a particular issue:

Problem: alcohol/ smoking Pollution violence

What? drug abuse

People by OAP’s parents Teens Families

whom?

Place at work at school On holiday At home

where?

Descriptor

- make up a poster

- complete matrix scenarios

- guess what’s the problem

- give solution tried and results

Assessment group by different geometrical figures:

- - 1 word or 1 sentences about groups work

- 3 word or 3 sentences about groups work

- 4 word or 4 sentences about groups work

Dynamic pause

Game «Guess kazakh movie»

Learners ask questions about movie, one learner answers only

“yes” or “no”, and others must guess what movie is it.

Posters

http://intellspo

t.com/fishbon

e-diagram-

examples/

Posters

http://static.go

ogleuserconte

nt.com/extern

al_content/unt

rusted_dlcp/w

ww.google.co

m/ru//

stickers

A good movie at cinema

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

65

Descriptor

- name the movie

- ask the questions, e.g. «Is this comedy movie?»

Teacher assesses learners orally: Brilliant! Splendid!

End

3 min

2 min

Evaluation:

Self – assessment: every learners assess themselves

Put a tick in the column which comes to you better:

Level

reached

I know

most of

the film

genres

I can tell

the

difference

between

genres

I can

choose the

best

heading

I can express

my attitude

to the movies

poor

fair

good

excellent

Feedback: “Exit ticket ” This exit ticket template can be used at

the end of the lesson. Students are being encouraged to be

reflective so this format fits perfectly. You hand out a short quiz or

a few simple questions, and students give them to you as they

leaveyour class.

worksheet of

self-

assessment

http://wvde.st

ate.wv.us/strat

egybank/3-2

http://wvde.state.wv.us/strategybank/3-2



«Ұстаз» № 1 (86) 2020

66

Animals А. У. Макпозова,


Серебряков ЖББОМ,

БҚО

Аннотация: Сабақ мақсаты жаңа білімді қабылдау арқылы «Жануарлар» тақырыбындағы

оқылым және жазылым дағдыларын қалыптастыру

Целью урока является освоение новых знаний и развитие чтение и письменной речи по теме

«Животные »

The purpose of the lesson is to master new knowledge and to develop reading and speaking skills on the

theme of the«Animals»

Short term plan

Lesson plan

Learning

objectives(s)

5.1.3.1 respect differing points of view

5.4.1.1 understand with little support specific information and detail in short, simple

texts on a limited range of general and curricular topics

5.5.8.1 spell most high- frequency words accurately for a limited range of general

topics

Lesson

objectives

All learners will be able to

- participate in discussions about animals with support

- guess the theme and solve the puzzles

- answer the questions on the topic «animals»

- identify the specific vocabulary

Most learners will be able to

- answer the questionsabout animals

- identify the specific information from the text


- formulate the author’s attitude and distinguish true or false

- revise the information from the text

- give constructive feedback with a teacher’s help

Language

objectives

Learners should using the target language and write words correctly

Assessment

criteria

- to define the specific information and detail

- to spell the words correctly

- to formulate the author’s attitude to his animal and distinguish true or false

Value links When learners work in groups they will learn to be polite and respectful to each

other, to bring up a personality with high spirituality who lives in peace and

harmony with the environment.

A secular society with high spirituality («MangilikYel» 3)

Cross

curricular

links

Biology, Natural science

Previous

learning

The title of the lesson is based on knowledge and language skills from Unit 2

Living things. Students need to know the names of animals around us in their native

language

Plan

Planned

timings Planned activities Resources

Start

3 min

W)Greetings: Teacher greets learners, learners respond to

greeting and take their places

Good afternoon, pupils! I am very glad to see everybody!

Take your sit, please. What is the date today? What day of the

week is it today? What season is it now? What’s the weather

Ball

Pictures with goat,

snake, iguana,

mouse, anaconda,

lion.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

67

4 min

2 min

3 min

1 min

like today? Do you like today’s weather? Why?

Listening

(W,f )Pre-listening. Brainstorming

Let’s guess the theme of our lesson. You should solve the

puzzle. What animal is it?

What is the first letter of these words?

- It’s a goat. The third letter of this word is _ _A _

- It’s a snake. The second letter is _ N _ _ _

- It’s an iguana. The first letter is I _ _ _ _ _

- It’s a mouse. The first letter is M _ _ _ _

- It’s an anaconda. The first letter is A _ _ _ _ _ _ _

- It’s a lion. The first letter is L _ _ _

Very well! It’s right, our title is: ANIMAL

Descriptor

- guess the theme

- solve the puzzle

(W,f ) While - listening.“Ping-Pong”

Teacher demonstrates what learners have to do with some

interrogative pronouns as an example. Pupils should stay in a

circle. Then teacher asks each student a question about

“Animals». Learners should answer this questions quickly.

This activity is made according to the strategy “Ping-Pong”

Which animal has 4 legs?

Which insect produces honey?

Which animal known as the king of jungle?

Which one of the following animals can sleep whilst standing

up - mouse, cow or dog?

Which animal has black and white stripes?

Descriptor

- answer the questionsquickly

(G,f )Post- listening

The teacher devides pupils into 2 groups. The teacher gives

children a piece of pictures, pupils should make pictures of

animals

Let’s listen the sounds that emit animals very attentively and

guess what animal makes this sound

The 1st group “Domestic animals”

The 2nd group “Wild animals

Descriptor

- listen the sounds

- emit animals

- guess what animal makes this sound

-

F.A. Teacher assess learners with stickers

You are smart!

You are shine!

You are super!

https://www.youtu

be.com/watch?v=

NjO1I_UXsDA

https://www.youtube.com/watch?v=NjO1I_UXsDA



«Ұстаз» № 1 (86) 2020

68

Middle

3 min

5 min

2 min

10 min

5 min

Differentiation by support of friend

Writing

(G,f )Pre-writing. “Point”

Point where all these animals live: on the farm or in the forest

Descriptor

- point animals

(W,f )While- writing. Craft activity. “Cut out animals”

Now learners take the worksheet, take the scissors and cut out

all these animals. Then procreate all these animals on poster

near the word

Descriptor

- cut out all animals

- procreate all animals on poster near the word

(W,f )Post-writing

Write the names of the animals correctly

taog, esroh, peehs, xof, raeb, kcud, lemac, tac

Descriptor

- write correctly

F.A. Assessment criteria

7-8 words – “Well done”

5-6 points – “Good job”

3-4 points– “You should do it once more. Be attentive!”

Differentiation by tasks

(G)Reading. “ My favourite animal”

Pre-reading

Low level students

Find the main idea of the text

My favourite animal

I like animals and I have a dog. His name is Bobik. He is very

big and mostly white with bit of black. He has short fur and a

long tail. But he is not angry, he likes children and he likes to

play very much. He is very funny, cute and kind.All children

of my family like to play with him. Bobik loves to run

everywhere. He lives in the yard of our house. We go for a

walk every day and he runs with children around the house

with a small stick in his teeth. He likes to eat meat, but he

doesn't like bones.Bobik takes care of my family and me. It

shows why I really love my dear dog Bobik and I value with

my pet very much

Descriptor

- find the main idea of the text

Middle level students

Complete the sentences

Worksheet with

animals

Scissors

Cards with words

Cards with the text

and tasks

Picture

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

69

1. His name is____________.

2. He has long __________ and a short__________.

3. He likes __________.

4. All children of my family __________ to play with him.

5. Bobik ___________ of my family and me;

Descriptor

- complete the sentences

High level students

Answer the questions

E.g.

- Why does the author like his dog?

Descriptor


(P, G) Formative Assessment

Lesson

objective:

5.4.1.1 understand with little support specific

information and detail in short, simple texts on

a limited range of general and curricular topics

Level of

thinking

skills:

Application

Assessme

nt criteria

- identify the specific information from the

text;

- to formulate the author’s attitude to his

animal and distinguish true or false

Task Read the text and write true or false

My favourite animal, which lives with me.

My favourite animal is my beautiful dog,

Sharik. He is very big and he is black. His

nose is white and his ears are white too. He

has got four legs and a long tail. He was born

in spring and he is 3 years old. He is very kind

and funny dog, he likes children. He likes play

with them. He doesn’t like angry people and

cats. We go for a work every day. He likes

play with a ball. He likes bones and meat and

he drinks milk and water. I love my pet very

much and he loves me.

Read the sentences and write T for true or

F for false. 1. Author’s favourite animal is cat. ______

2. Dog’s name is Tuzik. ______

3. He is very big and he is black ______

4. His nose is white and his ears are white. _____

5. He has got five legs and a short tail. ______

6. He was born in winter ______

7. He is 6 years old. ________

8. He is very angry. _______

Smiles picture

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

70

3 min

9. He doesn’t like children. _______

10. He likes fruits and cakes. _______

Assessme

nt criteria

Descriptors

A learner

-individual work;

-read the text;

-read the sentence and write true or false.

- to

formulate

the

author’s

attitude to

his animal

and

distinguis

h true or

false

Self-

assessmen

t

according

to the

criteria

9-10 points – “You are great”, “Keep it”

7-8 points – “Good job”

5-6 points– “You need read once more.

Be attentive!”

(W)Feedback .«Smiles» On the board there are

smiles, on which marked

the stages of the lesson,

learners should underline

smile which describe their

opinions about the

lessons. “Funny smile” in

such carriage which was perfectly, “Winking smile” in such

carriage which was well, “Sad smile” in such carriage which

was not very well, but I shall practice.

Flashcards with

new words

End

2 min

Evaluation Final Self-Assessment Tick “Excellent”, “Good”

or “Bad”

Student’s evaluation card

1 activity

Brainstorming

Excellent

Good

2 activity

Listen the video

Excellent

Good

3 activity

Craft activity

Excellent

Good

4 activity

Write the names of the

animals correctly

Excellent

Good

5 activity

Working with the text

Excellent

Good

6 activity

Put the words in the correct

order to make sentences

Excellent

Good

Evaluation card

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

71

«By the sea» Н.Н.Мухамедова,


А.Байтұрсынов атындағы №10 ЖББОМ,


Аннотация: Автор сабағында «By the sea» тақырыбын білім алушылардың сөйлеу, тыңдау

және оқылым дағдыларын жаңартылған білім мазмұны аясындағы әдістермен ұйымдастыруды

көздейді

С помощью темы урока «By the sea» автор показывает организацию методов навыка говорения

и чтение в рамках обновленной программы обучения

In her lesson «By the sea»author wants to associate methods through

speaking, listening and reading skills on updated curriculum

Short- term plan

Learning

objectives

3.2.5.1pronouncе familiar words and short phrases intelligibly when reading aloud

3.3.5.1 understand the main points of short simple tеxts on a limited range of

familiar general and some curricular topics by using contextual clues

3.4.7.1 spell a growing number of familiar high-frequency words accurately during

guidеd writing activities

3.5.10.1usе common present continuous forms, including short answers and

contractions, to talk about what is happening now

Lesson

objectives

Аll learners will be able to

- identify some specific information from the text and use some target vocabulary

- distinguish the form of Present Continuous


- complete tasks following the instructions

- apply words, phrases connected with the theme

- use the verbs in Present Continuous

Some learners will be able to

- create the dialogue

- express own opinion

Assessment

criteria

- identify some specific information

- use some target vocabulary


- express own opinion and share with them

- make up conversation

Value links To rise leaners’ love and respect for nature and native land

Our country’s national security and its engagement in addressing global and

regional issures (‘MangilikYel’, 7)

Cross

curricular

links

Geography, sports

ICT skills Videos, pictures, cards

Previous

learning

Rain, Sea creatures

Plan

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

72

Planned

timings


Start

3 min

2 min

Greeting

The teacher greets the students

(W, G) Teacher asks questions from previous lesson to check

students’ memory of the phrases studied: we wash, we cook, we

grow, we brush

Warm up “Magic hat”

Students stand in a circle

Then students answer the question and give each other a hat

What can we do with water?

Cook food, grow vegetables, wash clothes, brush teeth

Students give answers

Suggested answer key

1. We use water to brush our teeth

2. Water helps plants to grow

3. We use water to wash clothes

4. We use water to cook food

5. We use water to grow vegetables

6. We drink water

7. Animals drink water

Ph. Training

While the students are standing in a circle the teacher offers to

sing a song

1. Play the Rain, Rain, Go Away song

2. For Rain, Rain, Go Away – Students may stand up one by one and

join the song by adding their name into the verse. Students can

walk around the classroom and sing the song

RAIN, RAIN, GO AWAY!

•Rain, rain,go away.Come again another day.(a name ) wants to play.Rain, rain, go away.

A hat

Rain, rain… –

https://www.y

outube.com/w

atch?v=LFrK

YjrIDs8

https://www.youtube.com/watch?v=LFrKYjrIDs8




«Ұстаз» № 1 (86) 2020

73

Middle

10 min

10 min

(W, G, f)Use of English (Present Simple /Present Continuous)

The teacher writes some sentences on the board. Students look at

the sentences and find the differences

I brush my teeth at night

I am brushing my teeth now

They write them down and underline the differences between the

two grammar concepts

The teacher demonstrates the flashcard and explains that

sometimes we talk about things we do every day. This is using

Present Simple

V/ V+ -s, -es every day

My mother cooks in the morning

I wash my clothes every day

I brush my teeth at night

The teacher then explains that we sometimes talk about things we

do now This is using Present Continuous

My mother is cooking breakfast now

I am washing my clothes now

I am brushing my teeth now

Students should be given sentence frames to practice writing

Present Continuous, teacher may draw on board also

To be + V+ ing now

I am

(…)

ing

my teeth. now

Descriptor

- find the differences

Quick nod

You ask students if they understand, and they

nod yes / no

Use of English

Predicting the theme of the lesson using the pictures and

words

(W, f) Students look at the pictures, read words and point. Then

match

1. get wet – a

Pictures

Smiles 3

PB, p. 96,

Ex. 4

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

74

10 min

2. sail – f

3. waterski – d

4. surf –b

5. pool – c

6. dive - e

(E, f) Experiment with words, modify them and assemble

sentences in Present Continuous

E.g. The boy is getting wet

Derek is surfing

Mark is waterskiing

Ann is diving

Mary is sailing

Descriptor

- recognize the meaning of unknown words

- match pictures

- assemble sentences

Teacher assesses students orally

Well done! Super! Good!

(W, f)Pre- reading and speaking “5W” Look at this picture and answer my questions

1. Who can you see at this picture?

2. What is the girl doing?

3. Where is the girl?

4. When is she writing the postcard?

5. Why is she writing the postcard?

Descriptor

-answer the questions

-express own ideas

Teacher gives smilies


(W,G, f) While –reading and

speaking Read the text with the techniques

“Skimming and Scanning”

Low level students

Skim and Scan through the text and find key words


Read for details and complete the words

Answer key

Is waterskiing, is diving, are swimming, am writing

(P) High level students ‘Role Play’

Create the conversation according the postcard

Suggested answer key

Zhaniya: Hi, Damir. How’s Spain?

Damir: Hello, Zhaniya. We’re having a wonderful time!

Smiles 3

PB, p. 97,

Ex. 8-9

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

75

3 min

Zhaniya: What’s the weather like?

Damir: It’s sunny and we are at the

beach

Zhaniya: What are Saule and Kanat

doing?

Damir: Saule is waterskiing and Kanat is

diving in the sea

Zhaniya: What are Assel and Akbota

doing?

Damir: They are swimming

Zhaniya: Say hi to everyone

Damir: OK, Zhaniya. see you soon

Zhaniya: Bye, Damir

Descriptor

-complete the words

-make conversation

-express own ideas

Thumbs up, middle, or down

Ask the students if they understand a concept. If

(they think) they get it, thumbs up. If they are

not sure, thumbs middle, if they don't get it, thumbs down.

(W,G, f)Post- reading and speaking “True or False”

The teacher reads the sentences and the students determine if they

are true or false using signal cards (green cards are true and red

cards are false)

1. They are having a wonderful time! (True)

2. They are in England (False)

3. It’s sunny (True)

4. They are at the beach (True)

5. Saule is diving (False)

6. Kanat is surfing (False)

7. Assel and Akbota are swimming (True)

8. Zhaniya is writing this postcard (False)

Descriptor

- understand the sentences

- determine true or false sentences

Self assessment

Evaluation Final Self –Assessment: Tick “Yes”or“No”

I can understand what I

have read

I can explain what I have

read

I can analyze what I have

read

signal cards

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

76

Heroes Н. М. Нармухамедова,


№8 ДБАОММ,


Lesson plan

End

2 min

Feedback Traffic light

What’s your result? - By stickers

Green colour – I have understood everything

Yellow colour – I have some questions

Red colour – I’ll try with your support

Stickers

Learning

objectives

6.1.8.1 develop intercultural awareness through reading and discussion

6.2.8.1 understand supported narratives including some extended talk, on a range of

general and curricular topics

6.3.7.1 use appropriate subject-specific vocabulary and syntax to talk about a limited

range of general topics, and some curricular topics

6.4.4.1 read independently a limited range of short simple fiction and non-fiction

texts

6.5.1.1 plan, write, edit and proofread work at text level with some support on a growing

range of general and curricular topics

Lesson

objectives

Аll learners will be able to

- identify the strong forms in the sentences and pronounce them correctly

- predict the content of a text

- match logically two halves of one sentence

- name a hero from their country

Most learners will be able to - select specific information

- draw a diagram using the information about their heroes

- discuss with the partner about hero’s character

Some learners will be able to

- express their own opinion

- summarize the information about a hero

- generalize their thoughts about a hero

Assessment

criteria

- interpret the information

- manipulate with appropriate subject-specific vocabulary and syntax

Value links - to bring up civil responsibility

- todevelop active, globally aware citizen.

A secular society with high spirituality (‘MangilikYel’ 3)

Cross curricular

links

Literature, History

ICT skills active board for showing tasks, video

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

77

Previous

learning

“Recommending a book.” Students know topic-related vocabulary, Past Simple

Plan

Planned timings Planned activities Resources

Start

2 min

1 min

2 min

(I, W, f) Greetings Greeting make a circle, greet with jester, movement& say your character

(“snowball”) e.g. I’m wise.(touching his heart and head)

Confident – (touching his imaginary tie)

Active - running somewhere)Hardworking – (wiping the sweat from his

forehead) Strong - (showing his muscles)Generous - (sharing

imaginary things around)

Independent - (showing a pose of “Golden Man”)

Clever - (a pose of thinking man)Kind - (patting on the head his

neighbour ) Funny –(showing a smiling face)

Brave – (leading his friends forward) Honest - (shaking his head and

stopping jester)

Patient – (calming somebody)

Psychological mood for the lesson

As you see we all are different. But we have similarities too. We are

citizens of Kazakhstan. We want to do our best. We are friendly. And now

say what I say and do as I do: “I” as loud as you can.

“WE”- as firmly as you can

Thank you, go to your place

(W) Brainstorming Strategy “5Ws -questions” Predicting the theme of the lesson using LETTERS and answering the

questions.

Some of you have cards with the questions. Please,go to the blackboard

and put them to your classmates, but think about the order of the

questions:

H- What date is it today? E- What day of the week is it today? R- What

season is it now? O – What is the weather like today? E – Who is absent

today? S – Who is active today?

H- E-R-O-E-S This is the theme of our lesson

Differentiation by outcomes

This is a Self – Assessment card, which has objectives of today’s

lesson.Put ticks during the lesson if you are able to do an action. At the

end of the lesson you will count and see your results. Be honest and

responsible. Grade: 6 Surname Total

identifyt

he strong

forms in

the

sentence

s.

predictt

he

content

of a

text.

match

two

halves of

one

sentence

name a

hero from

their

country.

1

Handout 1

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

78

2 min

select

specific

informa

tion

drawa

diagram

about

their

heroes.

discuss

with the

partner

about

hero’s

character

2

express

their

own

opinion

summariz

e the

informati

on about

a hero

generaliz

e their

thoughts

about a

hero.

3

Handout 2

Middle

13 min

Reading

(I,W,f) Pre-reading

Students predict the content of the texts by photos

Ex.1p.25 - listen and read to find out the answers to the questions

Take the cards with topical words and find your hero (dividing into two

groups).

Place: Cabaret style. (Groups: “BauyrzhanMomyshuly” and “Angelina

Jolie”)

(educated, rural military, leader, battle,several, include, actor, actress,

charity, the United Nations, poor, country)

1st group -“BauyrzhanMomyshuly”

2nd group – “Angelina Jolie”


(G, f ) While -reading

Collaborative learning group

Pyramiding (Snowball Groups)

Read the texts and do the tasks dividing them between yourselves in

group

The 1st team - “BauyrzhanMomyshuly”

Low level students

Match two halves of one sentence

Was born One Night's Tale

in Zhambyl region

Fought a rural policeman,

Moscow is Behind Us

Wrote a military leader

in many battles

Excel 6,

Student’s

book.(Virg

inia Evans,

Jenny

Dooley,

Bob Obee)

page 25

Handout4

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

79

2 min

13min

Worked in 1910


Concept mapping

Draw a diagram about your hero.

7 Verbs - (Was born, began working, joined, became, fought, wrote,

was)

7 Nouns – (Mynbulak, Zhambyl, policeman, army, leader, battles, books,)

4 Adjectives – (educated, rural, military, famous,)

2 Numerals – (1910,1941-1945,)

High level students

IWWM – In What Way Mightwe conclude that he is a hero….

Summarize the information about your hero

The 2nd team - “Angelina Jolie”

Low level students

Match two halves of the sentences.

Was born an actress

films

Became in Los Angeles

a father

Has in 1975

poor people

Acts six children


Concept mapping

Draw a diagram about your hero.

7 Verbs – (was born, has, became, acted, spends, works, helps,)

7 Nouns – (Los Angeles, father, actress, time, children, The United

Nations, charity)

4 Adjectives – (famous, poor, famous, generous)

2 numerals – (1975, 6, )

High level students

IWWM – In What Way Mightwe conclude that he is a hero….

Summarize the information about your hero

Presentation of posters –learners focus on unknown information to operate

with doing the next tasks

Descriptor

- match two halves of the sentences

- diagram the information about your hero

- summarize the information about your hero

F.A.

Groups assess each other using “2 stars and 1wish”

Self - assessment in special cards

(I, f) Post-readingIndividual Exercises

Ex. 3 p. 25 - underline the strong forms in the sentences

Ex. 2 p. 25 – answer the questions

Ex 2 p.25 - complete the sentences

Descriptor

-identify the strong forms in the sentences

- select the suitable information

- express your own opinion

Self - assessment in special cards

Handout

5a)

Handout

5b)

Handout 6

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

80

Handouts: 1. Cards with words for greetings, some of them have Letters with questions for the start.

Physical activitiy: a Turtle.

Stand up! Let’s imagine a turtle which is lazy, which didn’t do his duties

yesterday. And with every statement it hides his head

- I did my homework! – I didn’t do my homework.

- I wrote an essay! - I didn’t write an essay.

- I read the novel. - I didn’t read the novel.

- I helped my parents!- I didn’t help my parents.

- I washed the floor! - I didn’t wash the floor.

- I visited my grandparents. – I didn’t visit my parents.

And now slowly connect your shoulder blades. When I say “Three”

quickly put down your shoulders. Remember position of your body. And

now you are not turtles. You are the students of our school. Say proudly

about your character using your cards: “I’m wise”

Writing

(I, P, G) Pre-writing.Think – Pair – Share Name, discuss, generalize your thoughts about a hero from your country

While - writingEx. 4 p. 25 Write a short text about your hero (60 words)

- who he/she is …. –whathe/she is famous for ….- what he/she did …..

–he/she is my hero, because ….

Post – writingStudent field work with reflection Exchange your works, edit and proofread, then we’ll publish a journal

“Our heroes”

Descriptor

- name a hero from your country.

- discuss with the partner about hero’s character.

- generalize your thoughts about a hero

- write an essay about your hero

End

5 min

Feedback

Affirmations:I want to be a hero of my time. I want to do my best for my

country. I am a part of the world & the world is a part of me!

“The ladder of your real position in life”

Learners should put himself/herself on one of these steps they feel

themselves in real life.

Hero

Phsychological exercise on relaxation and inspiration. “Тhecandle”.

Make a circle. Shut your eyes, look into your hearts, they are full of love

to everybody and to everything. Feel, your love becomes stronger and

stronger. Take your neighbours’ hands, imagine that there are candles in

your hands, your love makes them to burn, but they are not hurting your

hands, they are only warming them up, feel your friends love. We have

got our neighbours’ love and sincere affection.

Handout 7

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

81

2. Self-assessment card.

3. Cards with topical words to divide into two groups: educated, rural military, leader, battle, several,

include, actor, actress, charity, the United Nations, poor, country)

4. Small posters as parts of puzzle with tasks for leaners with different abilities and opportunities.

5. a)7 Verbs - (Was born, began working, joined, became, fought, wrote, was)

7 Nouns – (Mynbulak, Zhambyl, policeman, army, leader, battles, books,)

4 Adjectives – (educated, rural, military, famous,)

2 Numerals – (1910,1941-1945,)

b) 7 Verbs – (was born, has, became, acted, spends, works, helps,)

7. Nouns – (Los Angeles, father, actress, time, children, The United Nations, charity)

4. Adjectives – (famous, poor, famous, generous)

2. Numerals – (1975, 6,)

6. Worksheets for writing.

7. Cards with “The ladder of your real position”

Ourbody Утепова Э.Г.,

№47 ЖОББМ,


Аннотация:Бұл сaбaқтың негізгі мaқсaты – TPR әдiсi,сұрaқ-жaуaп диaлoгы,oйындaрaрқылы

жаңа сабақты оқушыларға жeткізу. Сабақ барысында оқушылар мұғалімнің бағыты арқылы

жұмыс жасай отырып,өз бетімен жаңа тақырыпты меңгере алады. Сергіту сәтінде

тақырыпқа сай айтылатын өлең балаларға жаңа сөздерді есте сақтауға көмегін

тигізеді.Шығармашылық жұмыс жасай отырып оқушының ойлау қабілеті дами түседі. Ойын

арқылы оқушының сабаққа деген қызығушылығы арта түседі.АКТ қолдану сабақты қызықты

өткізуге көмектеседі.Көрнекі модель грамматикалық текшенің пайдалануы балалардың сөйлеу

қабілетін дамытады, сөздік қорын байытады, әртүрлі сөйлем құрылымын құрастыру қабілетін

қалыптастырады және жетілдіреді.

Основная цель урока – познакомить учеников с новой темойиспользуяметод TPR, диалог вопрос-

ответ и игры. Во время урока ребята могут самостоятельно изучить новый материал,

работая под руководством учителя. Тематическая песня помогает детям запомнить новые

слова. Творческое задание способствует развитию мышленияучеников. Игра повышает интерес

учащихся к уроку. Применение ИКТ помогаетсделать урок увлекательным. Использование

наглядных моделей грамматического куба целенаправленно развивает речь детей, обогащает их

активный лексикон, формирует и совершенствует умения использовать в речи различные

конструкции предложений.

The main purpose of the lesson is introducing a new topic to students using the TPR method, a question-

answer dialogue and games. Working under the guidance of teacher, children can learn new material

during the lesson. The songhelps children to remember new words on the lesson. Creative work

supports students' thinking development. The game increases students' interest. Using ICT makes the

lesson fun. Visual models as the grammatical cube purposefully develop children’s speech, enrich their

active vocabulary, forms and improve their ability to use various sentence structures in speech.

Lessonplan

Learning

objective(s) that

this lesson is

contributing to

2.L1 understand a range of short basic supported classroom instructions

2.S3 use a limited range of basic words, phrases and short sentences to describe

objects, activities and classroom routines

2.R1 read and spell out words for others

2.W3 write short phrases to identify people, places and objects

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

82

Lesson

objectives


Say and show different parts of the body


Make up sentences with ‘have got/has got’

Write the names of body parts


Use all structures correctly

Language

objectives

What colour eyes has the ballerina got? She has got blue eyes

ICT skills Interactive board

Value links Communication

Cross

curricular links

Physical Education, Anatomy

Intercultural

awareness

Learners can name body parts in different languages

Kazakh culture Learners can name body parts in Kazakh language

Pastoral Care Assure you met all learners’ needs

Plan

Time Planned activities Resources

Beginning

7 min

Greeting, Objectives & Daily Question

(W) Teacher greets students; students respond to greeting.

Warm up

(D,W) Teacher offers students to make physical warm up

activity:

- When I say 1, you’ll clap your hands.

- When I say 2, you’ll stamp your feet.

- When I say 3, shake your body.

- When I say 4, you’ll blow a kiss.

Brainstorming question

(W,I) Teacher asks students about activity as what helps to

clap, what helps to stamp, etc. to identify a new theme of the

lesson.

- What helps you to clap? (Hand)

- What do you shake?(Body)

- The theme of our lesson is “Our body”.

(W) Students open their copybooks and write down the date

and the topic. It isn’t necessary at this stage to write down the

learning objective – it can be reviewed orally.

Stick the following at the board:

I can name and write

I can say

I can listen and recognize

Teacher presents and notes that at the end of the lesson students

should finish these sentences.

Board

Middle

5 min

5 min

Presentation of a new theme

(D, W, I) Teacher introduces newvocabulary, students repeat

first in chorus and then individually. After that teacher reveals

each flashcard and students touch their part of the body (so,

when teacher shows the “head” flashcard gets everyone to

touch their heads).

Game “Who is the fastest?”

(I, P) Teacher give out body flashcards so that each student has

at least one card or two cards, then shout out a random

Body parts

flashcards:

head, hair,

eyes, ears,

nose, mouth,

hands,

shoulders,

knees,

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

83

2 min

3 min

7 min

6 min

flashcard word (e.g. “foot”) with an action (e.g. “foot –kick!”).

All students with the foot flashcards have to do that action.

(e.g. hands up, smile, stand up / sit down, point, close, etc.)

(W) Song “Head, shoulders, knees and toes”

(W, I) Set the scene by asking the students questions aboutwhat

they can see in the pictures.

e.g. Teacher: (pointing to picture:1) Where is Charlie’s

teddy bear? Is it in the toy box?

Class: No.

Teacher: (pointing to picture 2) What has Lilly got?

Class: A ballerina!

Teacher: What colour eyes has the ballerina got?

Class: Blue. etc

After watching the video teacher puts the questions:

What colour eyes has Lilly got? – She has got blue eyes.

Students write down the sentence in their copybooks.

The ballerina has got blue eyes.

Differentiation task

A: Students take out thestory cutouts and shuffle them. They

showthe corresponding cutout in order after listening.

B: Students make 4 sentences using “have got/has got” with

Grammatical Cube.

C: Students unscramble the body parts vocabulary and number

the pictures.

(I)Formative assessment “Mr. Shape Head’s Body”

Students colour the worksheet. After that teacher put questions

with “have got/has got”.

- What colour ears has Mr.Shape Head’s Body got?

- Brown. He has got brown ears.

- What shape are his ears?

- Triangle.

toes, fingers

Video song

SML2-iebook

Ex 3 p 31PB

Cutout

Grammatical

Cube

Worksheet

End

5 min

Homework & Reflection

H/t: Ex 2 p 36AB

Teacher ask students to answer the reflection question in a

complete sentence.

I can name and write body parts

I can say body parts

I can listen and recognize what I can do with my body parts

Board

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

84

Holidays and travel

Р. А. Хайрушева,


№ 47 жалпы орта білім беретін мектеп, Орал қаласы,

БҚО

Аннотация:The main purpose of the lessonintroducing with new words and

expanding about holidays and travel. In the classroom, students are interested

in assignments, they analyze the results, at the end of the assignment a group

and individual students are evaluated, reflection is organized, lessons are

summarized using feedback. This format of the lesson also stimulates the

cognitive activity of students and the formation of their personal skills,teamwork.

Тақырыпқа сай жаңа сөздерді меңгерту, демалыс және саяхат туралы түсініктерін кеңейту.

Сабақта оқушылар берілген тапсырмаларды қызығушылықпен орындап, нәтижелерді талдап,

тапсырма соңында топ және жеке оқушылар бағаланады, рефлексия ұйымдастырылады, сабақ

кері байланыспен қорытындыланады.Оқушылар әртүрлі оқу әдістері арқылы арнайы

үлестірмелі постер, топшамалар арқылы өз бетінше жұмыстанады, өз жұмысының

нәтижелерін ұжымдық талқылайды. Сабақтың бұл форматы сонымен қатар оқушылардың

танымдық белсенділіктерін жандандыруға және олардың дербес жұмыс дағдыларын

қалыптастыруға,топтық жұмыс жасауға ықпал етеді.

Ознакомление с новыми словами и расширение осведомленности отдыха и путешествия. В

классе ученики интересуются заданиями, они анализируют результаты, в конце задания

оцениваются группа и отдельные ученики, организуется рефлексия, уроки обобщаются с

помощью обратной связи. Этот формат урока также стимулирует познавательную

активность учащихся и формирование у них личных навыков работы, командной работы.

Learning

objective(s)

7.C8 develop intercultural awareness through reading and discussion

7.S7 Use appropriate subject-specific vocabulary and syntax to talk about a growing

range of general topics, and some curricular topics

7.L1 Understand with little support the main points in extended talk on a limited range

of general and curricular topics

Lesson

objectives


Know differences between words “travel” and “holiday”

Give feedback to others orally.


Describe things with some teacher’s support.


give extended answers about travelling and holidays;

Asking and answering questions correctly

Assessment

criteria

Understand the topic words and know differences between travel and holiday

Read and find important detail

Give extended answers about travelling and holidays

Values links Responsibility, Global Citizenship

National unity, peace and harmony in our society “MangilikYel”, 2

Cross-

curricular

links

Kazakh language, Social Science, Natural Science

Previous

learning

A perfect place to live

Plan

Planned

timings

Planned activities (replace the notes below with your planned

activities)

Resources

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

85

Start

(W) Greetings

– Good afternoon, dear students! I’m very happy to see you! As you

see, today we have an unusual lesson and I wish you good luck for

everyone. So, before the starting of our lesson let’s smile to each other

for the good mood. Is it really good to be together?

-Very good! And now, I would like you to guess what we will do

during the lesson.

Now pupils, I’m going to show a short video, let’s watch the video

very attentively!

Speaking.

-So, tell me please, how do you think:

-What about this video?

-When do usually people travel?

What is the theme of our lesson?

video

Warm-up

Main part

The theme of our lesson “Holidays and travel”.

-Now, let’s try to answer for this question?

The main part of the lesson

Let’ introduce with new words with the method of “Gallery”. Go

around the class and look at the words on the wall .Then try to

understand meaning of each word and tick on your vocabulary.

Work with vocabulary.

to travel by train (car, plane)

to make a trip to

to get a tan (to get sunburnt)

to change money

to be on holiday

to go sightseeing (sightseeing tour)

entertainment facilities

currency

guidebook

luggage

Practice.

Task 1. Match the words with their meaning.(cards)

1.to travel by train (car, plane)

2.to make a trip to

3.to get a tan

4.to change money

5.to be on holiday

6.to go sightseeing (sightseeing tour)

7.entertainment facilities

8.currency

Slide (useful

phrases)

Slide with

picture

Active board

Pictures

Why do

people

travel?

To learn

language

To see famous

places of interests

To meet

people

To learn more

aboutthe

countries

To visit new places

To study

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

86

9.guidebook

10.luggage

a. go or be moved with smth. from place to place

b. to take a journey

c. to get sunburnt

d. use another instead of

e. experiencing a time away from home, school usually in order to

relax

f. activity of travelling around a city, to see the interesting places

g. a theatre, cinema, music hall, concert hall, dance hall.

h. a system of money in general use in a particular country

i. a book of information about a place for the use of tourists

j. suitcases or other bags in which to pack personal belongings for

travelling

Descriptor: - matches synonyms correctly

Group assessment:Fantastic! Excellent! Greet! Super!

Listening.

Task 2. You should listen to the text and complete the sentences.

Listen it once more.

Travelling gives you many 1) _______________________ experiences

you cannot find in your own country. You meet local people and get to

2)_______________________ different cultures. It’s so exciting. I

love planning 3) _______________________ and doing some research

on the country or countries I want to visit. Sometimes I like to plan

4)_______________________ in advance, my flights, hotels and tours,

etc. For me, the most exciting thing is arriving in a country with no 5)

______________ reservation and no fixed plans. I

6)_________________ staying in hostels and guest houses. You get to

meet and talk to different and interesting people and 7)

________________ the information. I also like to visit places that are

off the 8)________________ track. Being somewhere with thousands

of other tourists? It’s not my cup of tea.

Answer key:1) wonderful 2) understand 3) trips 4) everything 5) hotel

6) prefer 7) share 8) beaten.

Descriptor A learner

chooses the right answer according to the talk.

Group assessment: Let’s clap each other.


Group A. Match the questions with their answers.

1. How do people travel? A) by car, by plane, by

train

2. Is travelling by car faster than by plane? B) No, it isn’t

3. Have modern trains comfortable seats? C) Yes, they have

4. Is travelling by sea popular for pleasure trips? D) Yes, there is

5. Many people prefer travelling by car, aren’t they? E) Yes, they are

6. Why do people travel? F) To visit new

places

Group B. Read the text again. Write true or false. Correct the false

sentences.

1. Travelling doesn’t give many wonderful experiences. F(Travelling

give many wonderful experiences)

Follow the

link to listen:

http://www.li

stenaminute.c

om/t/travellin

g.html

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

87

2. You get to understand different cultures. T

3. You don’t meet local people. F (you meet local people)

4. I don’t love planning trips. F (I love planning trips)

5. I like plan everything in advance, my flights, hotels and tours. T

6. Thousands of people travel every day only for business. F (for

pleasure)

7. Travelling by train is slower than by plane. T

Group C. Answer the questions.

1. Is travelling popular today?

2. What kinds of travelling do you know?

3. Which is the fastest way of travelling?

4. Have you ever travel by air?

5. When did you last travel by train?

6. Is travelling by sea faster or slower than by train?

7. Do you agree that travelling by sea is always enjoyable?


Task 1

Task 2

Task 3

matches questions with answers correctly

writes true or false correctly.

gives full answer

Activities of groups:

-And now I’ll give you the task for 2 groups.

The 1st group: you should make an advertising postcard about 1 city of

Kazakhstan.

The 2nd group: Imagine that you are a walking journalist and you

should make questions about travel then put them to other group.

- Amazing, so, applauses for all of you.

Formative assessment.

Unit: Holidays and Travel

Learnin

g

objectiv

es

7.S3 Give an opinion at discourse level on a growing

range of general and curricular topics

7.C3 Respect different points of view

7.C6 Organise and present information clearly to others

Assessm

ent

criteria

Provide a point of view in conversations and

discussions

Demonstrate respect to people’s opinions using lexical

units of topic vocabulary

Demonstrate an ability to organize and express ideas

clearly

Level of

thinking

skills

Higher order thinking skills

Task

You are given 10 sentences. Write Fact or Opinion in the space

provided.

I group

1. Boats are designed to float on water._________

2. The tall post on a sailboat is called a mast. _________

3. It is fun to travel on a train. _________

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

88

4. Pilots are usually control the plane from a cockpit._________

5. I Spy is a good game when travelling. _________

II group

1.Tandem bicycles are made to be ridden by two

people._________

2. Red cars are better than green cars._________

3. Helicopters can fly in different directions._________

4. Planes can fly in different directions._________

5. You should ride your bike to work or school if you live close

enough.______

Answer keys:

1. fact; 2. fact; 3. opinion; 4. fact; 5. opinion; 6. fact; 7. opinion; 8.

fact; 9.fact; 10.opinion.


selects necessary words to make judgments and

writes answers.

End

Think about describing a picture.

Students express their attitude to the lesson and give self-assessment

using the method

Feedback

I need a lot of help I need a little help I understand

everything

Home task: Your home task will be to make a brochure about

travelling.

Our lesson is over! Thank you for your good job! You may be free,

goodbye!


1)«Английский язык: «Eyesopen» международного издательства «Cambridge»

2) Internet connection Software: Windows XP, Office 2008, Windows Movie Maker;computer class

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

89

Animals А. Г. Шультенова,


А.Байтұрсынов атындағы

№10 ЖББОМ,


Lesson plan

Learning objectives 5.2.3.1.understand an increasing range of unsupported basic questions on general and

curricular topics

5.3.6 1.communicate meaning clearly at sentence level during, pair,group and whole

class exchanges

5.4.2.1. understand with little support specific information and detail in short, simple

texts on a limited range of general and curricular topics

Lesson objectives All learners will be able to: - understand the main ideaof the topic

-name the types of animals


-define wild and domestic animals

- describe animals

-answer the questions

Some learners will be able to - compare and describe and the wild and domestic animals

- construct dialogue using the appropriate vocabulary

Assessment criteria - use active vocabulary in speech

- choose correct answers

- identify true / false statements

- use the information to create short text

- identify the main idea of the text and make up a dialogue

Value links Learners are taught to be careful about animals through the values of the Universal

labor Society. Universal labor Society.(“Mangilik Yel,5”)

Cross curricular

links

Biology, natural science

ICT skills Smart board for showing a presentation, pictures

Previous learning Know the names of plants

Plan

Planned timings Planned activities Resources

Start

2min

2 min

(W) Greeting.“A circle of joy”

Learners make a circle and say each other good wishes

(W,f) Brainstorming

Scrambled letters. You must make up some words and translate them

into Kazakh

T: Who will be the fist?

1.bbarti-rabbit

2.shpee-sheep

Descriptor

- scramble the words

- find the name of animal

Handout 1

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

90

3min

5min

Teacher’s orally assessment: excellent, good, right!

Then I’ll divide students into 2 groups: rabbit, sheep

(W,f) Pre– listening. “ Magic Stick” strategy. The stickers with the names of students are on the teacher’s hand.

Chosen by teacher student answer for the question. Learners answer for

question one by one.

Listen to the teacher and answer the questions

- What kind of animals do you know?

- What is your favourite animal?

- Do you have a pet?

- What is your pets name?

- Can you ride a horse?

- Have you ever been to the zoo? What animals did you see there?

- Have you ever been on a farm? What animals did you see there?

Descriptor

- listen and answer the questions

Teacher assess learners with stickers

You are smart!

You are shine!

You are super!

(P,f) While– listening. «Who is quicker»

There are few animal`s picture hanging on the blackboard.After teacher`s

describing animals learners guess the puzzle identify and think deeply

Riddles

This animal is very big. It is grey and sometimes white. It likes to eat

leaves and grass. It has a very long nose. In lives in India and Africa. (an

elephant)

This animal can run, but can’t fly. It is very clever and friendly. It lives at

home or in the street. It’s a man’s friend. (a dog)

It can run, jump and walk. It is grey. It lives in the house. It is very small.

It likes bread and cheese. (a mouse)

This animal can be black, grey, white and red. In lives in the house. It

can catch a grey mouse. It likes fish, meat and milk. It can run, jump. (a

cat)

Descriptor

- guess the puzzle

- identify and think deeply

Group assessment

“Thumbs up, middle or down” assessment

Ask the class if they understand a concept. If they (think) they get it,

thumbs up. If they are not sure, thumbs middle, if they don't get it,

thumbs down

pictures

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

91

5min

(W,f) Post – listening

Differentiation by support of friend and teacher

Listen to the sound animal and answers the questions

What is the sound of that animal?

Do you like that animal?

Why do you like?

Can you give us this animal’s sound?

Descriptor

- listen to the sound


Verbal assessment

https://yandex.k

z/search/?text=a

nimals

Middle

5min

7min

(W,f) Pre –Reading and Speaking “What is it”

Identify things in the bag and touching the objects by closing your eyes

Descriptor

- identify things in the bag

- touching the objects

Teacher’s orally assessment: excellent, good, right!

(W, f ) While – Reading and Speaking

Read the text and underline new words and explain their meanings

and mark the sentences as true or false

Animals

There are two types of animals

We know wild animals. They are those that live in the woods, jungles

and in the fields. They are: foxes, tigers, wolves, elephants, hares and so

on

And there are animals that live near the people. They are called

domestic animals. And some of them even help people. Horses, bulls,

dogs help people a lot. Domestic animals are cows, cats, sheep and so on

Many years ago when there were no cars and trucks people used horses

and bulls working in the fields. Dogs are our great friends but they also

guard our houses and they are used in the army and by the police. Cats

catch mice and rats. As for other domestic animals they are also very

useful. Hens, ducks, geese, turkeys give meat and eggs. Cows and goats

give milk

It should be said that both wild and domestic animals can be good

actors and we can see them in the circus. There are animal-trainers that

train a certain kind of animals. For example, Kucklachov has the theatre

where cats play main parts. Such shows are really funny and interesting

“True or False” mark the sentences as true orfalse

Student’s book

“Oxford” Grade

5, p 48

https://yandex.kz/search/?text=animals



«Ұстаз» № 1 (86) 2020

92

3min

5 min

1. There are two types of animals

2. Wild animals live near the people

3. Domestic animals are cows, cats, sheep

4. Horses, dogs help people a lot

5. Wild animals that live in the woods, jungles and in the forests

Descriptor

-read the text

- underline new words

- explain their meanings

- find the true and false sentence

Assessment: by clapping your hands


1st group.

Complete the dialogue

A: What pets have you got?

B: I have got a…..

A: What’s name is it?

B:It ‘s name is…..

A:How old is it?

B:It is …..

A:What can it do?

B:My…. can…..

2nd group

Compare and describe and the wild and domestic animals

What is the similarityand difference between Wild and Domestic

Animals?

Wild domestic

Descriptor

-answer the question

- complete the dialogue

-complete the diagram

Peer assessment “2star, 1 wish”

(W,f) Post –Reading and Speaking

“ Cinquain” Write your own poetry about animals

A cinquain is a five line poem

1.One words (noun)

2.Two words (adjectives)

3.Tree words (action verbs)

4.Four words (feeling or a complete sentence)

5. One word synonym

Descriptor

- write your own poetry about animals

Assessment

cards

cards

Cards

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

93

Оқытудағы сабақтастық / Преемственность в обучении

Қазақстанда кәсіпкерліктің даму ерекшеліктері С. А. Жумашева,

тарих пәнінің мұғалімі,



Аннотация:10 сыныпқа арналған «Кәсіпкерлік және бизнес негіздері» пәні

бойынша жаңартылған мазмұнға сай қысқа мерзімді жоспар үлгісі ұсынылып

отыр.

Предлагается краткосрочное планирование урока «Основы

предпринимательства и бизнеса» для учащихся 10 класса в соответствии с

обновленным содержанием образования.

Short-term planning ‘Fundamentals of Entrepreneurship and Busintess’ for students

of grade 10 in accordance with the updated content of education.

Сабақта қол

жеткізетін

оқу

мақсаттары(оқу

бағдарламасына

сілтеме):

10.2.4.3 Кәсіпкерліктің трендтерінің болашақ кезеңдеріндегі болжамын

талдайды.

Сабақтың

мақсаты:

Барлық оқушылар: Кәсіпкерліктегі трендтер ерекшеліктерін түсінеді;

Оқушылардың басым бөлігі: Кәсіпкерліктегі инновациялық трендтерді

зерттейді;

Кейбір оқушылар: Кәсіпкерліктегі трендтерді пайдаланады және өз пікірін

білдіреді;

Бағалау

критерийлері:

Заманауи инновациялық трендтерді зерттейді

Инновациялық трендтерге өз пікірлерін білдіреді

Тілдік

мақсаттар:

Пәнге қатысты лексика мен терминология

Инновация, трендтер, тенденция, аймақтық, өңірлік

Диалог пен жазылымға пайдалы сөз тіркестері: Бизнес модельдегі инновациялар ...

Кәсіпкерліктегі соңғы үдерістер ...

Заманауи бизнес трендтерді пайдаланудың тиімділігі ...

Feedback

3min

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

94

Құндылықтарға

баулу:

Жауапкершілікке, шығармашылыққа, ел экономикасын дамыту арқылы

отансүйгіштік қасиетке баулу.

Пәнаралық

байланыс:

География, экономика

Алдыңғы білім: Кәсіпкерліктегі инновациялар туралы білімдері бар

Сабақтың барысы

Сабақтың

жоспарланғ

ан кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың

басы

6минут

3 минут

Ұйымдастыру кезеңі.

(Атаулар туралы үш сұрақ) әдісі бойынша жаңа

тақырыпқа байланысты.

Қайда? Қалай? Қандай? сұрақтарымен суреттер

беріліп, оқушылар өз пікірін білдіреді. Суреттегі

сұрақтар бойынша топқа бөлінеді.

- Технологиялық үдерістегі инновациялар;

- Бизнес модельдегі инновациялар;

- Аймақтық ерекшеліктер;

- Кәсіпкерліктегі жаңалықтар;

Бейнематериал «Өнімдегі инновациялар».

Материалды талдай отырып, сабақтың мақсаты

айтылады.

Суретті тапсырмалар

Preview?filmId=45644

044781905660218from

=tabbar&parent-

regid=1580137545847

030-

1530418398475779194

800124-vla1-

3297&text=өнімд

Сабақтың

ортасы

15минут

жұмыстану,

2 минут

таныстыру

(әрбір топқа)

Зерттеу жұмысы. Топтық жұмыс.

І тапсырма. Берілген жобаларды инновациялық

жағынан дамыту. (өткен сабақта жасаған жобаларын

жалғастырады)

1 топ. Әлеуметтік желілер

2 топ. Аймақтық инновациялар

3 топ. Жастар кәсіпкерлігі

4 топ. Шығармашылық инновациялар

Дискрипторы:

І топ – Жастар кәсіпкерлігіне байланысты

инновациялық трендтерді кем дегенде 1 дәйек арқылы

талдайды.

2 топ – Әлеуметтік желілерге байланысты


талдайды.

3 топ – Аймақтық кәсіпкерлікке байланысты


талдайды.

4 топ – Шығармашылық кәсіпкерлікке байланысты


талдайды.

А3 формат, түрлі

түсті

қаламдар,стикерлер

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

95

1 минут

8 минут

Әрбір топ берілген уақытта өз жобаларына өзгерістер

енгізіп, қорғайды.

Топ оқушылары бір-бірінің жұмыстарын «лайк» қою

арқылы бағалайды.

2 қадам

Әрбір топ жасаған жұмыстары бойынша заманауи

тренділердің маңызды бөлігін анықтап дәптерге

түсіреді.

«Үш сөйлем» әдісі.

Мысалы: әлеуметтік желілердің адам өміріне қажетті

маңыздылығын айтуы мүмкін

Дәптермен жұмыс

Сабақтың

соңы

5 минут

Кері байланыс «ҚҚҚ кестесі»

Маған қызық

болған 2 нәрсе

Маған қиын


Маған құнды


Үйге тапсырма. Өңірде дамыған кәсіпкерлік туралы

мәлімет ізденіп келу.

Стикерлер

Мектепалды даярлық / Предшкольная подготовка

«Аспан әлемі»

А. М. Сагидуллина,

№34 «Балбұлақ» бөбекжайының тәрбиешісі,


Аннотация: Бұл ұйымдастырылған оқу қызметінің жоспары

балалардың жас ерекшеліктерін ескеріп, мектепке дейінгі тәрбие мен

оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сай құрылды. Оқу мақсатына

жетуге, тақырыбын ашуға бағытталған тапсырмалар берілген. Бұл оқу қызметінде

балалардың аспан әлемі туралы түсініктері кеңейеді.

Этот план организованный учебной деятельностью создано соответственно с

государственным общеобязательным стандартом дошкольного образования и воспитания с

учетом возрастных особенности детей. Задания направленные на достижение цели обучения

и раскрытие темы. В ходе учебной деятельности расширяется представление детей о

Вселенной.

This organized educational service plan was developed in accordance with the state standard of

state education and training, talking into account the age differences of children. There are tasks to

achieve learning objectives and to open the subject. This is a good idea for children with celiac

hemorrhoids.

Кілт сөздер: Ай, жұлдыз, күн, аспан

Мақсаты:

Балалар аспан әлемі (ай, жұлдыз, күн) туралы біледі.

Мнемокестемен әңгімелеу арқылы балалар сөйлем құруға дағдыланады. Сөздік қорлары

молаяды.

Аспан денелері туралы білуге қызығушылық пен әуестік танытады.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

96

Әдіс-тәсілдер: Түсіндіру, сұрақ-жауап, көрсету, саяхат, мнемотехника, топтық жұмыс.

Қажетті құралдар: Аспан әлемі жабдықталған аймақ, топқа бөлінуге пазлдар,тапсырмалар.

Алдын-ала жүргізілген жұмыс: Аспан әлемі туралы не білетіндерін сұрау.

ҰОҚ жоспарлау

Бастапқы

кезең

Жағымды көңіл-күй орнату

Күнім күліп арайлы,

Тереземнен қарайды.

Достарыммен шеңберге,

Тұрғанымды қалайды.

Аспан ашық, көгілдір,

Күн шуағын төгіп тұр

Қол ұстасқан біздерді

Тереземнен көріп тұр.

Балалар , мен сендерге мына пазл бөліктерін ұсынамын. Сендер пазл

бөліктерін құрастыру арқылы ненің суреті шыққанын айтып бересіңдер.

Дұрыс, күн, ай, жұлдыз олар қайда болады?

Ал сендер аспан әлемі туралы білгілерің келе ме?

Ендеше, мен сендерді аспан әлемі аймағына шақырамын.

Қолдарындағы пазл бөліктерін жоғалтпай ұстап жүріңдер. Осы пазлдар

арқылы топтасып жұмыс жасайтын боласыңдар.

Негізгі кезең Аспан әлемі аймағына саяхат.

Балалар, қараңдаршы мына жерде бұл аймақтың өзіне тән ережелері бар екен.

Қәне, суреттерге қарап, есімізге түсіріп алайық.

1. Шулауға болмайды.

2. Жүгіруге болмайды.

3. Телефон қолдануға болмайды.

Балалар, бұл аймақтан нелерді көріп тұрмыз?

- Суреттерді, ғаламшарларды, телескоп, аспан денелерін көріп тұрмыз.

Ендеше, бүгін біз күн, ай, жұлдыздар туралы айтатын боламыз.

Ең бірінші экранға қарап аспан денелері туралы шағын мәліметпен танысайық.

Күн-жұлдыз. Оның түсі сары және қызғылт сары болып келеді. Пішіні үлкен

допқа ұқсайды. Ол жер ғаламшарына ең жақын тұрған жұлдыз. Жер күнді

жылына бір рет айналып шығады.

Жұлдыз –ғарыштағы алып шар. Оның өз жарығы болады. Сондықтан ол

жарқырап тұрады. Жұлдыздың түрлері көп. Құйрықты жұлдызды «Комета»

деп те атаймыз. Ол артында ұзын құйрығы бар аспан денесі. Сонымен қатар

көптеген жұлдыз түрлері болады. Аспанда ең жарық жеті жұлдыздан

құралатын жетіқарақшы бар. Ол аспаннан өте анық көрінеді.

Ай – жердің жалғыз серігі. Ол жерді айналып жүреді. Ай шар тәрізді

болғандықтан күннің жарығы оның бір жартысына ғана түседі. Сондықтан ай

әр кезде әртүрлі болып көрінеді.

Кері байланыс: «Интервью»

Жер ғаламшарына ең жақын тұрған жұлдыз қайсысы?

Құйрықты жұлдызды қалай атаймыз?

Жердің серігі не?

Бұлардан басқа аспанда тағы нелер бар?

Олар туралы келесі оқу қызметтерінде айтатын боламыз.

Ендеше, бұл аймақта сендерге арналған тапсырмалар бар екен. Мына

үстелдердің үстінде аспан денелері белгіленген. Қолдарындағы пазл

бөліктеріне сай үш топқа бөліне қойыңдар.

Топтық жұмыс: «Әңгіме құра»

Қазір сендерге мнемокестені ұсына отырып, кесте бойынша әңгіме құрап

беруді ұсынамын.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

97

Сергіту сәті: «Жұлдыздармен би» экранға қарап орындайды.

Топтық жұмыс:

Ай тобына тапсырма: «Айды бейнелейміз» ( шығармашылық қабілеттерін

дамыту)

Жұлдыздар тобына тапсырма: «Жетіқарақшы» (ұсақ қол моторикасын

дамыту)

Күн тобына тапсырма: «Күннің пайдасы» (постерде қорғау)

Балалар, сендер тапсырмалардың бәрін орындай алдыңдар.

Қалыптастырушы бағалау: «Отшашу» бір-бірін бағалау

Қорытынды

кезең

Кері байланыс:

Балалар, біздер аспан әлемі аймағында нелермен таныстық?

Сендерге бұл аймақта не ұнады?

Келесіде аспан денелері туралы не білгілерің келеді?

Қай тапсырма қызықты болды?

Неліктен?

Ұнамаған тапсырма болды ма?

Рефлексия: «Бағдаршам» әдісі

Күтілетін нәтиже:

Нені біледі: Аспан денелері туралы біледі, оларға сипаттама берді.

Қандай түсінікті игерді: Мнемокесте арқылы сөйлем құрай алды

Меңгерген дағдылары мен іскерліктері: Берілген тапсырмаларды топтасып, жеке орындауға

дағдыланды.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

98

«Ертегілер елінде»

С. С. Алимбаева,

№49 «Ақ ниет» бөбекжайының тәрбиешісі,


Аннотация:Біздің мақсатымыз – білімді ұрпақ тәрбиелеу. Осы

жаңартылған бағдарламаға сәйкес алынған әдіс-тәсілдерді қолдана

отырып, ертегілер арқылы балалардың тілін, сөздік қорын дамыту. Өскелең

ұрпақтың болашағы айқын, бәсекеге қабілетті ұрпақ тәрбиелеу бағытында

жұмыстану.

Наша цель - воспитать образованное поколение. Развитие языка и словарного запаса детей

посредством сказок с использованием методов и подходов, принятых в соответствии с этой

обновленной программой. Работайте на будущее молодого поколения с ясным и

конкурентоспособным будущим.

Our goal is to educate the educate generation.Communication is one of the modern educational

institutions. I hope that through this revised program, through the use of storytelling methods, we can

bring up children with a clear future, competitive, spiritually rich generation by developing language

and vocabulary.

Мақсаты: б.м. Балаларды қоршаған ортаға бейімдеу, ертегілер туралы түсініктерін

қалыптастыру.

д.м. Ертегілерге деген қызығушылығын арттыру, нұсқау бойынша тапсырмаларды орындауға

дағдыландыру.

т.м. Табиғатқа деген қамқорлық сезімдерін ояту.

Қолданылатын әдіс-тәсілдер: түсіндіру, сұрақ-жауап, ойындар, мадақтау.

Алдын-ала жүргізілетін жұмыстар: Ертегі туралы әңгімелеу.

Қажетті көрнекі құралдар: Суреттер, ертегіге байланысты кейіпкерлер бетпердесі, видоеролик.

Жылулық шеңберіне тұрып, жылы сөздер айту:

Балалар, қуанышымызды бір-бірімізге жеткізейік:

Үлкенге де сіз, кішіге де сіз құрметпен сіздерге, бас иеміз біз.

Жарайсыңдар балалар, көңілімізді көтеріп алдық.Бәріңе де сәттілік тілеймін.

- Балалар, сендер ертегіні жақсы көресіңдерме?

Ендеше, ертегілер еліне қонаққа барғыларың келе ме?

Ертегілер еліне барар жолымыз ұзақ, жаяу барсақ шаршап қалармыз, бәріміз пойыз болып

әндетіп барайық.

Қәне, кімнің бойы ұзын,

Паравозы – ол пойыздың.

Қатар-қатар тұрайық,

Пойызды біз құрайық.

Ал, паравоз бас алға,

Бәрімізді басқарда. (топты бір айналады)

Міне, балалар, ертегілер еліне де келіп жеттік, ертегілер елінің күміс қақпасы құлыптаулы

тұрады. (күміс қақпаның сыртында ертегілердің суреттері ілінген). Бұл құлыпты қалай ашсақ

екен?

Кенеттен сиқыршы пайда болады, қолыңда сиқырлы таяқшасы бар.

Сиқыршы: -Сәлеметсіңдер ме, балалар,қайдан келе жатсыңдар?

-Әрине, көмектесемін, менің сиқырлы таяғым сендердің барлық армандарыңды орындайды,

сендер менің қояр сұрақтарыма дұрыс жауап берсеңдер болды, күміс қақпа ашылады.(сиқыршы

күміс қақпаның сыртында ілінген ертегілердің аттарын сұрайды)

-Мынау қандай ертегі?

- Ертегідегі жағымды- жағымсыз кейіпкерлерді атаңдар?

-Бұл «Жеті лақ пен қасқыр» ертегісі. Бұл ертегідегі жағымды кейіпкерлер: жеті лақ, ешкі, аңшы.

Жағымсыз кейіпкер: қасқыр.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

99

Сиқыршы: -Өте жақсы балалар, дұрыс жауап бердіңдер, ендеше, мен күміс қақпаны ашайын,

ертегілер еліне қош келдіңдер. (музыканың үнімен күміс қақпа ашылады).

Тәрбиеші: - Балалар, сендерге ертегілер елі ұнады ма?

- Ендеше, мен сендерге жұмбақ жасырайын, мұқият тыңдап шешіп көріңдерші. - Сыбдыр шықса

қашады,

- Қырдан бір-ақ асады.

- Бұл не? (Қоян)

- Бәрекелді, балалар дәл таптыңдар.

Сиқыршы: - Балалар, сендер қоянды көргілерің келе ме?

- Ендеше, менің сиқырлы таяқшамның сиқырын қараңдар? (сиқыршы таяқшасын сермеп

қалады).

Кенеттен қоян пайда бола кетеді.

Қоян: - Сәлеметсіңдерме, балалар, қайдан жүрсіңдер?

Ендеше, ертегілер еліне қош келдіңдер, сендер ертегілерді жақсы көресіңдер ме? Мен туралы

қандай ертегі білесіңдер? Ия, біздер ертегіні жақсы көреміз. Біздер қоян туралы көптеген

ертегілер білеміз. Атап айтар болсақ: «Аңқау қоян», «Қоян мен қасқыр», «Бауырсақ», «Қоянның

айласы» т.б.

- Жарайсыңдар, балалар енді сол ертегілерден үзінді келтіріп бере аласыңдарма? Бауырсақ

ертегісінен үзінді айтып берейік. Әже қоймаға барып, бір уыс ұн жинады. Балқаймаққа шылап,

пісіріп, маймен сылады. Ұзын құлақ, сұр қоян, Естіп қалып сыбдырды. Ойлы-қырлы жерлермен,

Ытқып-ытқып жүгірді.

-Енді, мен туралы қандай тақпақтар білесіңдер? Рақмет, балалар, сендер ертегілерді өте жақсы

біледі екенсіңдер, мен аю ағаның үйіне қонаққа бара жатыр едім, жолымнан қалмайын, сау

болыңдар.

Ертегілер елін аралап келе жатырғанда алдымыздан түлкі шығады.

Түлкі: - Сәлеметсіңдерме, балалар!

- Қайдан келе жатсыңдар?

Ертегілер еліне қош келдіңдер, мен туралы қандай ертегілер білесіңдер?

Біздер сіз туралы көптеген ертегілерді білеміз, атап айтсақ «Қасқыр мен түлкі», «Екі дос»,

«Түлкінің айласы», «Бауырсақ» т.б.

Балалар түлкінің тапсырмасын орындайды. Бәрекелді, енді менің тапсырмамды орындап

көріңдерші. (тапсырма суретпен көрсетіледі)

Аю, түлкі, қоянның балаларын тауып атау. Рақмет, балалар, сендер өте ақылды әрі дарынды

екенсіңдер, мен аю ағаның үйіне қонаққа бара жатыр едім, жолымнан қалмайын, сау болыңдар.

Тәрбиеші: - Балалар, біздің тобымызға қайтадан уақытымыз да таяп қалған сияқты, сиқыршыдан

рұқсат алып тобымызға қайтайық.

Сиқыршы: - Балалар, мен сендерді тағы бір қырларыңнан сынағым келіп тұр осы сыннан

өтсеңдер, сиқырлы таяқшамның көмегімен қақпаны ашып беремін, келісесіңдер ме?

- Ол үшін маған бір өнерлеріңді көрсетіңдер.

- Сиқыршы, менің балаларым шет-шетінен өнерлі әрі ақылды, ендеше әнімізді тамашалаңыз.

Сиқыршы: «Балалар сендер сегіз қырлы, бір сырлы екенсіңдер, сендермен қимастықпен

қоштасамын, ертегілер әлеміне қонаққа келіп тұрыңдар», деп сиқырлы таяқшасын сермеп

қалады, қақпа ашылады.

-Міне, ғажап сендердің таланттарыңның арқасында күміс қақпа алтын қақпаға айналып кетіпті

ғой, балалар сендерге көп-көп рақмет, сау болыңдар.

Тәрбиеші: -Балалар, біздің қайтар жолымыз өте ұзақ, сондықтан паровоз болып әндетіп

қайтайық.

-Балалар, сендер қайда бардыңдар?

Ертегілер елі сендерге ұнады ма? Ертегілер елі сендерге ұнады ма? Ертегілер елінде сендерді кім

қарсы алды, тағы нелерді кездестірдіңдер?

Қәне, сиқыршы, қоян, түлкі

Балалар сиқыршыдан рұқсат сұрайды.

Балалар сиқыршымен келіседі.

Балалар өлең айтады.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

100

Балалар сиқыршымен қоштасады.

Алтын қақпадан өтеді.

Балалар паровоз болып әндетіп топқа қайтады.


Нені білу қажет: Балалардың ертегілер туралы түсініктерін кеңейту;

Нені игеру керек: Балалар көптеген ертегілерді біледі және кейіпкерлерін ажырата алады;

Меңгерген іс-дағдылары: Балалар өздеріне жүктелген тапсырмаларды дұрыс, әрі тиянақты

орындай алады;

Қонақтармен қоштасайық.

Сау болыңыздар.

До свидания! Goodbye!

Қолданылған әдебиет: Қазақ ертегілері

Хайуанаттар бағындағы қызықтар

Г. Е. Бексейтова,

«Ғ.Абдуллин атындағы ОЖББМ» КММ

МАД тобының тәрбиешісі,

Тау ауылы,

Жәнібек ауданы,БҚО

Білім беру саласы: Таным

Вариативтік бөлімі: «Қызықты логика әлемі»

Аннотация: Балаларға хайуанаттар туралы түсінік беру, жабайы аңдар туралы білімдерін

тиянақтау. Аңдардың кейбір ерекшеліктерін салыстыра айтуға үйрету арқылы ойлау

қабілеттерін дамыту. Логикалық ойлау қабілеттерін арттыру.

Интересные истории в зоопарке. Сформировать знание и понятие о зоопарке и о диких зверях.

Развить устную речь, сравнивая некоторые особенности зверей. Развить логическое мышление

у детей.

The of the lesson: «Fan in the zoo» Purpose of the lesson: to give children an idea of the zoo, to

consolidate their knowledge of wild animals. Develop thinking by teaching some animals the ability to

compare. Increase logical thinking.

Іс-әрекет

кезеңі

Тәрбиешінің іс-әрекеті Балалардың іс-әрекеті

Мотивациял

ық

қозғаушылы

қ

Жұмбақтарды шешсек біз хайуанаттар

бағына барамыз.

1.Қалқиып қос құлағы,

Елеңдеп қорқып тұрады.

2.Қорықпайды күшті аңнан,

Қорқады тек тышқаннан

3.Айбарлы түрі бар,

Қанжардай тісі бар,

Тұла бойында

Тасыған күші бар

Күжірейген жалды.

Білсең айт бұл аңды.

4.Халық «қу» деп,

Қылған күлкі

Айласы көп.

-шартты қабылдайды,

-шешуге талпынады,

-ойланады,

-жауап береді,

-жұмбақтарды шешеді.

( Қоян)

(Піл)

(Арыстан)

(Түлкі)

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

101

Бұл не?

Ұйымдастыр

ушылық

ізденіс

Логикалық тапсырма «Қайсысы қай

баспанада тұрады?»

Дидак. ойын «хайуанаттар бағына

саяхатқа»

Үн таспа (сайраған құстардың үні).

1-тапсырма:«Балаларды сызық арқылы

хайуанаттар бағына жеткіз»

2-тапсырма

1)Логикалық есептер(салыстыр)

Піл аюдан кіші, ал аю қояннан кіші, қандай

ойыншық барлығынан үлкен?

2)Құрбақа бегемоттан қысқа, бірақ есектен

үлкен.Қандай ойыншық барлығынан

қысқа?

3) Жираф, сайқымазақтан қысқа, бірақ

Зебрадан ұзын. Бәрінен ұзыны не?боя.

3-тапсырма:

«Адасқан түлкі мен аюды шыршаға

жеткіз».

д/о:

«Танграм»

«Мен

сүйікті

жануарым»

- тапсырманың шартын

қабылдайды, жауап беруге

талпынады, ойланады.

-логикалық

тапсырманы орындайды.

-Ең биік үйде керік тұрады,

-ортаншы үйде елік тұрады,

-ең кіші үйде қоян тұрады.

-Хайуанаттардың қай

баспанада тұратынын сызба

арқылы белгілейді.

- хайуанаттар бағына саяхатқа

шығады,қуанады.

-хайуанаттар бағындағы

тапсырмаларды орындайды,

-ойланады,

-талпынады.

-балаларды хайуанаттар бағына

сызық арқылы жеткізеді.

- суреттегі жануарларды

салыстырады.

-Піл,құрбақа,керік барлығынан

үлкен

-барлық ойыншықтарды атап,

салыстырады,

-тапқан суретті түсті сызбамен

көрсетеді, бояйды.

-ойланады,

-талпынады,

-орындайды,

-түлкі мен аюды сызық арқылы

өз шыршасына жеткізеді.

-шартты қабылдайды,

-ойлайды,

-талпынады,

-үлгіге қарап (түлкі,қоян,керік

т.б) құрастырады

Рефлекстік

түзету

Балалар,біз бүгін қандай тапсырмаларды

орындадық,

хайуанаттар қайда тұрады? Хайуанаттар

бағында ұнаған жануарды ата?Ұнаған

жануарды көрсет?

сұрақтарға жауап береді.

Схемаға қарап, түлкі қай

шыршаға, аю қай шыршаға

жететінін сызып көрсет.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

102

Көрнекіліктері: аңдардың карточкалары, үнтаспа, сызба тапсырмалар, логикалық тапсырма,

«Танграм» ойыны, «Игровизор»,

Күтілетін нәтиеже:

Ұғынады: хайуанаттарды бір-бірінен ажырата біледі.

Түсінеді: ұзын-аласа салыстыруды;

Қолдану: логикалық тапсырмаларды,сызба тапсырмаларды, «Игровизор» қолдана алады.

Әжемде қонақта

Р. С. Қапашева,

№50 ЖОББМ жанындағы шағын орталық,

«Қызғалдақ» ортаңғы топ тәрбиешісі,


Аннотация: Балаларды ертегіні тыңдап, оны түсінгендері бойынша сахналай білуге

үйрету.Әжеге қонаққа бару, ертегі тыңдау арқылы балалардың сөздік қорларын молайту,

өз ойларын айтуға дағдыладыру. Тапсырмалар арқылы шығармашылық қабілеттерін

дамыту.Үлкендерге көмектесу, амандасу, тыңдай білуге тәрбиелеу. Ұқыптылыққа баулу.

Научите детей слушать историю и действовать так, как они ее понимают.Посещение

бабушки, слушание сказки увеличивают словарный запас детей, развивают их речевые

навыки. Развитие творческих способностей через задания. Помогая взрослым,

приветствовать и расти, слушая. Быть опрятным.

Көрнекіліктер:слайд, әженің тапсырмасы, ертегі кейіпкерлерініңбетперделері

Әрекет кезеңдері Тәрбиешінің іс-әрекеті Балалардың іс-әрекеті

Мотивациялық

қозғаушы

Шаттық шеңбері:

Күлімде, күн, күлімде,

Табиғат-біздің анамыз!

Біз – бақытты баламыз,

Достығымыз жарасқан.

Біз әдепті боламыз.

Балалар, әдепті балалар қандай болады?

Дұрыс айтасыңдар, үлкендерге амандасып,

көмектесіп жүру керек.

Балалар, бәріміздің аталарымыз,әжелеріміз

бар ма?

Сендер әжелеріңді сағындыңдар ма?

Шаттық шеңберіне тұрады.

Тыңдайды, үлкендерге

көмектеседі, амандасып

жүреді.

Ия бар.

Сағындық

Іздену

ұйымдастырушы

Олай болса, әжелеріміздің ауылына қонаққа

барайық.

Әжеге немен барамыз? Қандай көлікпен

барамыз?

Ендеше бір біріміздің артымызға вагондар

секілді тұрып, Әжеге барайық.

Міне келдік. Әжемен Амандасамыз?

Әже: Сәлеметсіңдер ме,балаларым!

Қалдарың қалай? Сендер келеді деп

дәмдерімді дайындап қойдым. Төрлеңдер.

Тәрбиеші: Әже, балалар сіздің

Пойызбен барамыз

Салеметсіз бе, Әже?

Балалар жайғасып отырады.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

103

ертегілеріңізді сағынып келді. Балаларға

ертегі айтып берсеңіз.

Әже «Көжектің үйшігі» ертегісін айтып

береді.

Әже: ал енді балаларым, сендер осы

ертегіні маған сахналап беріңдерші.

Сендердің өнерлеріңді сағындым.

Сергіту сәтін қимылды ойынмен

орындайды.

Балалар шеңбер болып тұрады. Әр бала

алдында жануарлардың суреттерін төңкеріп

қояды. Музыка ойналып тұрғанда

шеңберді айналып билейді. Музыка

тоқтағанда қай жануар түссе соның

қимылын көрсетіп, дыбысын шығарады.

Әженің тапсырма: «Тәтті печеньелер»

Балалар қамырдан трафаретті пайдаланып,

печенье дайындайды.

Әже балаларға, пісіріп печенье береді.

Тәрбиеші:Балалар, енді тобымызға

оралатын уақыт болды. Әжеге рахмет

айтып, қоштасайық.

Пойызға мініп топқа оралады.

Балалар, мұқият тыңдайды.

Балалар ертегіні сахналайды.

Сергіту сәтін қимыл

қозғалыспен орындайды.

Әжемен бірге тапсырма

орындайды.

Рахмет, әже. Сау болыңыз

Рефлексивті

коррекциялаушы

Балалар, біз бүгін кімге қонаққа бардық?

Әжеміздің қандай тапсырмасы болды?

Ендеше экранға қарап, әжеміздің айтқан

ертегісінде кездесетін кейіпкерлерді атап

беріңдерші.

Жарайсыңдар, балалар.

Әжеге бардық.

Ертегі айтты, ойнадық,

печенье жасадық

Балалар атайды.


Нені біледі:Үлкендермен қарым-қатынас жасауды, мұқият тыңдау керектігін біледі.

Қандай түсініктерді игерді:«Көжектің үйшігі» ертегісін тыңдап, сахналауды игерді.

Меңгерген дағдылары мен іскерліктері:Тапсырмаларды орындады, сұрақтарға жауап беру

арқылы байланыстырып сөйлеуді меңгерді.

«Ұстаз» № 1 (86) 2020

104

Білім / Образование

Педагогтердің біліктілігін арттырудағытренердің кәсіби әрекетінің тиімділігі.

Хайруллина А.Б.

2

Латыннегізді қазақ әліпбиінің артықшылығы мен кемшілігі. Қуанаева Р.С.,

ТасимоваА.У.

4

Педагогикалық тәжірибе/ Педагогический опыт

Мой друг. Альмуканова Л.С. 7

Шәкәрім Құдайбердіұлы: «Еңлік-Кебек» дастаны. КаринаЛ.М. 10

Жыр тұлпары – Сүйінбай. Салимова Л.Н. 13

«Электролиттер мен бейэлектролиттер». Ташимова Г.А. 15

Сүйектің химиялық құрамы (минеральды және органикалық заттар).(D)

Демонстрациялау «Сүйектердің химиялық құрылысын зерттеу». Чандыбаева Г.Д.

18

Әдістемелік баяндама / Методический доклад

Современный урок в рамках обновления содержания образования .УзаховаЖ.Т 22

«Сандық сауаттылық. Оқыту сапасын арттыру үшін жаңа технологияларды қолдану».

Байтакова М.Н.

26

Білім беру, логикалық – құрылымдық ойлау қабілетті дамыту. Имангалиева А.Н. 29

Сюжеттік-рөлдік ойындар арқылы көру қабілеті бұзылған

балалардың әлеуметтік-тұрмыстық дағдыларын қалыптастыру. МажитоваН.К.

31

Авиационно-спортивный моделизм - самые современные технологии. СахановЕ.Х. 34

Морское путешествие «По волнам математики». ЧамоваТ.А. 37

Мұғалім шеберханасы / Лаборатория учителя

Қалдықпен бөлуді орындау. Альмешова Б.С. 41

Что есть красота… Кужахметова А.Ж. 45

Математическая викторина "Знатоки математики". Салыхова А.М. 49

Развитие мелкой моторики и координации движений пальцев рук у детей с особыми

образовательными потребностями. Юсупова Р. Д.

51

Тілдердің үш тұғырлығы / Триединство языков

Revise the previous lessons. АхметоваЖ.О. 53

“I can dance”. КуановаА.М. 56

Movie. Куспанова Б.М. 59

Animals. Макпозова А.У. 65

«By the sea». МухамедоваН.Н. 71

Heroes. Нармухамедова Н.М. 76

Ourbody.Утепова Э.Г. 81

Holidays and travel. Хайрушева Р.А. 84

Оқытудағы сабақтастық / Преемственность в обучении

Қазақстанда кәсіпкерліктің даму ерекшеліктері. Жумашева С.А. 93

Мектепалды даярлық / Предшкольная подготовка

«Аспан әлемі». Сагидуллина А.М. 95

«Ертегілер елінде». АлимбаеваС.С. 98

Хайуанаттар бағындағы қызықтар.Бексейтова Г.Е. 100

Әжемде қонақта. Қапашева Р.С. 102

мазмұны

«u s t a z»internet-resurs.kz/21.pdfәріп "і" қайдан пайда болды,...

Documents