udostępnianie i licencjonowanie odwzorowań muzealiów
TRANSCRIPT
Udostępnianie i licencjonowanie odwzorowań muzealiów
Warszawa, 17 kwietnia 2015
Dr Alek Tarkowski
„WIRTUALNE MUZEUM”
Działalność muzeum online realizuje te same cele i misję publiczną, oraz powinno
rządzić się tymi samymi zasadami, co działalność muzeum w świecie rzeczywistym i jego siedzibie.
2011
ZALECENIA DOTYCZĄCE PLANOWANIA I REALIZACJI PROJEKTÓW DIGITALIZACYJNYCH W MUZEALNICTWIE Zespół ekspertów powołany przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów
“… wobec wątpliwości, czy wykonywane wizerunki cyfrowe są utworem autorskim, czy nie (np. skany), należy rozstrzygać raczej na tak i konstruować umowy z wykonawcami na podstawie takiego
założenia.”
2013 ZASADY OTWARTYCH INSTYTUCJI KULTURY (OPEN GLAM PRINCIPLES) 1. Cyfrowe informacje o utworach (metadane) należy przekazywać do domeny publicznej używając odpowiednich narzędzi prawnych
2. Należy utrzymywać w domenie publicznej cyfrowe wizerunki utworów, co do których autorskie prawa majątkowe wygasły (utwory z domeny publicznej), nie nakładając na nie nowych ograniczeń prawnych.
2013 ZASADY OTWARTYCH INSTYTUCJI KULTURY (OPEN GLAM PRINCIPLES)
1. Publikując dane należy dołączyć jednoznaczne i wyraźne oświadczenie określające oczekiwania lub wymogi odnośnie ponownego wykorzystania tych opisów, całej kolekcji danych i jej podzbiorów.
2. Publikując dane należy używać otwartych formatów, które są przygotowane do przetwarzania automatycznego.
3. Należy dążyć do wykorzystania możliwości zaangażowania użytkowników na nowe sposoby, z wykorzystaniem internetu.
PRAWNE ASPEKTY DIGITALIZACJI I UDOSTĘPNIANIA ZBIORÓW MUZEALNYCH PRZEZ INTERNET
”… wytwarzanie cyfrowych odwzorowań muzealiów nie prowadzi do powstania nowych praw ponad te, które chronią oryginał, czyli wykonanie wizualnej dokumentacji obiektu muzealnego nie daje praw autorskich wykonawcy tej dokumentacji”.
PRAWNE ASPEKTY DIGITALIZACJI I UDOSTĘPNIANIA ZBIORÓW MUZEALNYCH PRZEZ INTERNET
PRAWNE ASPEKTY DIGITALIZACJI I UDOSTĘPNIANIA ZBIORÓW MUZEALNYCH PRZEZ INTERNET
REKOMENDACJE JAK NAJSZERSZEGO MOŻLIWEGO UDOSTĘPNINIA ZBIORÓW
#ZASADA 1
Muzeum nie powinno nakładać ograniczeń z tytułu praw autorskich na cyfrowe reprezentacje muzealiów znajdujących się w domenie publicznej
#ZASADA 2
W procesie digitalizacji nie należy tworzyć praw do cyfrowych odwzorowań muzealiów, dodatkowych wobec praw chroniących same muzealia.
#ZASADA 3
Muzealia będące w domenie publicznej powinny być oznaczane znakiem domeny publicznej (Public Domain Mark) – prostym narzędziem służącym oznaczeniu utworu, w przypadku którego nie ma ograniczeń prawno-autorskich do jego wykorzystania
#ZASADA 4
W przypadku utworów, do których istnieją prawa autorskie i są one w posiadaniu muzeum, dobrą praktyką jest ich udostępnienie do swobodnego wykorzystania na wolnej licencji (rekomendacja CC BY lub CC BY SA)
Crea&ve Commons oferuje twórcom licencje, które pozwalają im zachować własne prawa i jednocześnie dzielić się swoją twórczością z innymi. Licencje Crea&ve Commons działają na zasadzie “pewne prawa zastrzeżone” – granice dozwolonego użytku są szersze i wyraźniejsze niż te wytyczone na zasadzie “wszelkie prawa zastrzeżone”.
Uznanie Autorstwa* (BY) Użycie Niekomercyjne (NC)
Bez Utworów Zależnych (ND) Na Tych Samych Warunkach (SA)
Wolne/otwarte
Wolne /domena publiczna
Pewne prawa zastrzeżone
Creative Commons udostępnia licencje w trzech “warstwach”:
l kod XHTML l „przystępne podsumowanie”, l „tekst prawny”, http://creativecommons.pl/poznaj-licencje-creative-
commons/
#ZASADA 5 Metadane opisowe muzealiów powinny zostać udostępnione w domenie publicznej (rekomendowany mechanizm CC0)
PRAWNE ASPEKTY DIGITALIZACJI I UDOSTĘPNIANIA ZBIORÓW MUZEALNYCH PRZEZ INTERNET
©
KONTROWERSJE
Nowy zakres dozwolonego użytku?
Kontrowersje wokół art. 25a ustawy o muzeach 1. Wizerunki muzealiów mogą być utrwalone i przechowywane na informatycznych nośnikach danych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z późn. zm.1) ). 2. Muzeum pobiera opłaty za udostępnianie wizerunków muzealiów, z wykorzystaniem informatycznych nośników danych. Bezpośredni dostęp do wizerunków muzealiów drogą elektroniczną jest bezpłatny. 3. Wysokość opłat, o których mowa w ust. 2, ustala dyrektor muzeum. W uzasadnionych przypadkach dyrektor muzeum może ustalić opłatę ulgową lub zwolnić z opłaty.
Art. 25a ustawy o muzeach – raport Prawne aspekty digitalizacji
• Katalog wyjątków od monopolu autorskiego określony ustawą praut i dyrektywą 2001/29 jest zamknięty i nie przewiduje możliwości udostępniania utworów online przez instytucje dziedzictwa kulturowego.
• Jedyny wyjątek umożliwiający digitalizację i
udostępnienie utworu w internecie bez konieczności uzyskania zgody uprawnionego – dyrektywa 2012/28 o utworach osieroconych.
• Interpretacja rozszerzająca zakres dozwolonego użytku
przez art. 25a jest zbyt daleko idąca
Art. 25a ustawy o muzeach – raport Prawne aspekty digitalizacji • Prawo autorskie nie przewiduje dla muzeów
dozwolonego użytku analogicznego do tego ustanowionego dla bibliotek, archiwów i szkół w art. 28 prawa autorskiego (sporządzania egzemplarzy utworów zgromadzonych w swoich zbiorach w celu ochrony, uzupełnienia bądź zachowania oraz udostępniać zbiory za pomocą terminali znajdujących się na terenie tych jednostek)
Materiał urzędowy
• Fotogra'a dokumentacyjna w muzeach - materiał urzędowy ?
• Utwór pracowniczy a „sprawa urzędowa”
Dziękuję! [email protected] @atarkowski