ufpob!tbujsjtwjmj! · shatirishvili, t, tatishvili n. lomidze g, kipiani t.effect of treatment of...

113
- 1 - daviT tvildianis samedicino universiteti xelnaweris uflebiT Ufpob TbUjsjTwjmj krunCxviTi epilefsiuri statusis gamosavlis riskis faqtorebi bavSvTa asakSi medicinis akademiuri doqtoris samecniero xarisxis mosapoveblad warmodgenili disertacia samecniero xelmZRvaneli: medicinis mecnierebaTa doqtori prof. nana tatiSvili Tbilisi 2014

Upload: others

Post on 21-Feb-2021

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 1 -

daviT tvildianis samedicino universiteti

xelnaweris uflebiT

Ufpob!TbUjsjTwjmj!

krunCxviTi epilefsiuri statusis gamosavlis

riskis faqtorebi bavSvTa asakSi

medicinis akademiuri doqtoris

samecniero xarisxis mosapoveblad warmodgenili

disertacia

samecniero xelmZRvaneli:

medicinis mecnierebaTa doqtori prof. nana tatiSvili

Tbilisi 2014

Page 2: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 2 -

sarCevi

disertaciis irgvliv gamoqveynebuli publikaciebis nusxa ......................................... 3

gamoyenebuli sqemebis sia ................................................................................................................................. 4

gamoyenebuli cxrilebis sia ......................................................................................................................... 5

gamoyenebuli grafikebis sia ......................................................................................................................... 6

Sesavali .............................................................................................................................................................................. 8

Tavi I. literaturis mimoxilva ............................................................................................................... 11

krunCxviTi epilefsiuri statusis istoriuli monacemi ...................................... 12

krunCxviTi epilefsiuri statusis definicia ................................................................... 13

krunCxviTi epilefsiuri statusis sixSire,

klasifikacia da etiologia ............................................................................................................. 15

krunCxviTi epilefsiuri statusis paTofiziologiaK................................................ 21

krunCxviTi epilefsiuri statusis diagnostika ............................................................ 24

krunCxviTi epilefsiuri statusis mkurnaloba ............................................................. 28

krunCxviTi epilefsiuri statusis Semdgomi gamosavali ...................................... 30

Tavi II. kvlevis masala da meTodebi ................................................................................................... 38

Tavi III. sakuTari gamokvlevis Sedegebi ......................................................................................... 45

Tavi IV. gamoklvevis Sedegebis ganxilva ...................................................................................... 74

daskvnebi .......................................................................................................................................................................... 89

praqtikuli rekomendaciebi .......................................................................................................................... 91

gamoyenebuli literatura ............................................................................................................................. 93

Page 3: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 3 -

disertaciis irgvliv gamoqveynebuli publikaciebis nusxa

1. Shatirishvili, T, Tatishvili N, and Kipiani T, Dixaminjia N. Short-term outcome of convulsive

status epilepticus (CSE) in children: hospital based prospective study. Paper presented at: New

Frontiers In the research of PhD students. Proceedings of the 10-th International Medical

Postgraduate Conference; 2013 November 22; Hradec Kralove, Czech Republic: Astraprint;

2013. p. 85-89.

2. Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T. Etiology as predictors of morbidity after

convulsive status epilepticus. Georgian Med News. 2014; 6(231):60-2.

3. Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status

epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7.

4. Shatirishvili, T, Tatishvili N. Timely treatment as a predictor of shorter duration of CSE. Paper

presented at: 29th International Epilepsy Congress. Rome 2011.

5. Shatirishvili, T, Kipiani T, Murjikneli T, Dixaminjia N. Timely adequately treatment as a

predictor of short duration of CSE in children. Paper presented at: 5thInternational educational

course: pharmacological treatment of epilepsy. Isreal ; 2013.

6. Shatirishvili, T, Tatishvili N. Timely andappropriate treatment as a predictor as short duration

of convulsive status epilepticus (CSE) in children. Paper presented at: Proceedings of the First

Students and Young Scientists Scientific Conference (IX Aieti Medical School Conference);

2013 June 7-8, 2013; Tblisi. Georgia. Tbilisi: D. Tvildiani Medical University Press; 2013.

P46-48.

7. Shatirishvili, T, Tatishvili N, Kipiani, T, Tatishvili, S . Prehospital treatment and outcome of

convulsive status epilepticus in children. Paper presented at: 11th European Congress in

Epileptology. Stockholm 29th June - 3rd July 2014.

Page 4: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 4 -

sqemebis sia

sqema 1.1. kes-is mkurnalobis gaidlaini

sqema 1.2. kes-is mkurnalobis adaptirebuli gaidlaini

sqema 3.1 kvlevis dizainis sqematuri gamosaxva

Page 5: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 5 -

cxrilebis sia

cxrili 1.1. kes-is klasifikacia etiologiuri jgufebis mixedviT

cxrili 1.2. pediatriuli kes-is etiologiuri jgufebis raodenobrivi

maCvenebeli prospeqtuli da retrospeqtuli kvlevebis mixedviT

cxrili 1.3. pediatriuli asakis kes-is etiologia asakobrivi jgufebis

mixedviT

cxrili 1.4. kes-Tan asocirebuli sistemuri da cerebruli paTofizio-

logiuri cvlilebebi

cxrili 1.5. es-is diagnostika

cxrili 3.1. 2 w-mde asakobriv jgufSi etiologiuri jgufis raodenobrivi

maCvenebeli

cxrili 3.2. 2 wlis zemoT asakobriv jgufSi kes-is etiologiuri jgufebis

ricxobrivi maCvenebeli

cxrili 3.3. ganmeorebiTi kes-is etiologiis sqematuri gamosaxuleba

cxrili 3.4. kes-mde arsebuli paTologiuri nevrologiuri statusis etio-

logia

cxrili 3.5. idiopaTuri/kriptogenur etiologiur jgufSi etiologiis

xvedriTi wili

cxrili 3.6. mwvave simptomur etiologiur jgufSi etiologiis xvedriTi

wili

cxrili 3.7. mogvianebiT simptomur etiologiur jgufSi Semavali etio-

logiis xvedriTi wili

cxrili 3.8. progresul encefalopaTiebis etiologiur jgufSi Semavali

etiologiis xvedriTi wili

cxrili 3.9. axali nevrologiuri deficitis sqematuri gamosaxva

cxrili 3.10. marTviT sunTqvaze myofi pacientebis etiologia

cxrili 3.11. pacientTa letaluri gamosavlis klinikur-epidemiologiuri

maxasiaTeblebi

Page 6: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 6 -

grafikebis sia

diagrama 1.1. bavSvTa asakSi kes-is etiologiuri jgufebis xvedriTi wili

diagrama 1.2. pediatriul asakSi kes-is mwvave simptomuri etiologiis xvedriTi

wili

diagrama 1.3. pediatriul asakSi mogvianebiTi simptomuri kes-is etiologiis

xvedriTi wili

diagrama 3.1. kes-is Semdgomi nevrologiuri statusis Sefaseba asakobrivi

jgufebis mixedviT

diagrama 3.2. asakobrivi jgufis mixedviT kes-mde da mis Semdgom nevrologiuri

deficitis raodenobrivi maCvenebeli

diagrama 3.3. pacientTa raodenobrivi maCvenebeli asakisa da sqesis mixedviT

diagrama 3.4. asakobrivi da etiologiuri jgufis mixedviT axali nevro-

logiuri deficitis xvedriTi wili

diagrama 3.5. etiologiuri da asakobrivi jgufis mixedviT sikvdilianobis

xvedriTi wili

diagrama 3.6. gulyris tipis mixedviT kes-is xvedriTi wili

diagrama 3.7. unarSezRuduloba kes-is xangrZlivobis mixedviT

diagrama 3.8. kes-is xangrZlivobis mixedviT sikvdilianobis raodenobrivi

maCvenebeli

diagrama 3.9. kes-is xangrZlivoba wT-Si

diagrama 3.10. ganmeorebiTi kes-is gavlena kes-is Semdgomi axali nevrologiuri

deficitis ganviTarebaze

diagrama 3.11. kes-mde arsebuli nevrologiuri statusis korelacia axali

nevrologiuri deficitis ganviTarebasTan

diagrama 3.12. etiologiuri jgufebis raodenobrivi maCvenebeli axali

nevrologiuri deficitisa da sikvdilianobis mixedviT

diagrama 3.13. adekvaturi da araadekvaturi prehospitaluri da hospitaluri

mkurnalobis xvedriTi wili

diagrama 3.14. adekvaturi prehospitaluri mkurnalobis kavSiri kes-is xan-

grZlivobasTan

Page 7: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 7 -

diagrama 3.15. xelovnur ventilaciaze myofi pacientebis mkurnalobis

strategia

diagrama 3.16. drouli mkurnalobis kavSiri kes-is xangrZlivobasTan

diagrama 3.17. drouli da dagvianebuli mkurnalobis strategiis kavSiri kes-is

xangrZlivobasTan

diagrama 3.18. mkurnalobis dawyebis drois kavSiri kes-is xangrZlivobasTan

Page 8: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 8 -

Sesavali

Page 9: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 9 -

krunCxviTi epilefsiuri statusi (kes) warmoadgens gadaudebeli

nevrologiis erT-erT yvelaze xSirda rTul mdgomareobas, romelic arcTu

iSviaTad asocirdeba unarSezRudulobasa da sikvdilianobasTan. miuxedavad

imisa, rom kes-is gamosavali ukanaskneli sami dekadis ganmavlobaSi

mkveTrad gaumjobesda (aRniSnuli aisxsneba mkurnalobis protokolebisa

da kritikuli medicinis departamentis muSaobis gaumjobesebiT), unar-

SezRudulobisa da sikvdilianobis maCvenebeli kvlav maRalia.Kkes-i erT-

erTi mTavari gamowvevaa Raribi resursebis mqone qveynebSi, sadac araswori

samedicino intervencia, transportirebis dagvianeba da mwvave simptomuri

etiologiiis maRali sixSire gadamwyvet rols asrulebs gamosavalSi.

ganviTarebad qveynebSi Catarebuli kvlevebis umravlesoba retrospeqtulia.

kes-is gamosavals mxolod ramdenime prospeqtuli kvleva asaxavs. sam-

wuxarod, ar arsebobs sakmarisi informacia da mtkicebuleba, romelic

daexmareboda aRniSnul qveynebs mkurnalobis rekomendaciebis SemuSavebaSi.

miuxedavad me-20 saukunis dasasrulsa da 21-e saukunis pirvel dekadaSi kes-

is paTofiziologiuri meqanizmebis amocnobaSi wingadadgmuli nabijebisa,

mdgomareobis klinikuri aspeqtebi da mtkicebiTi medicinis upiratesoba

metad gvexmareba gamosavlis prediqciaSi.Mmeore mxriv, DdRemde arsebobs

azrTa sxvadasxvaoba, romeli riskis faqtori: asaki, sqesi, etiologia Tu

etiologiuri jgufi, gulyris xangrZlivoba, kes-is tipi, eeg (eleqtro-

encefalografia) monacemi da a.S. axdens gavlenas gamosavalze iseve,

rogorc erTmniSvnelovani pasuxi ar arsebobs kiTxvaze: kes-is Semdgomi

sikvdilianoba ganpirobebulia ZiriTadi etiologiiT Tu TviT kes

gansazRvravs gamosavals?

saqarTvelo, msoflio bankis monacemebiT, dabali saSualo Semosavlebis

(low middle income) qveyanas miekuTvneba, romelic iziarebs saerTo socialur-

ekonomikur problemebs dabali resursebis mqone qveynebTan. individualuri

faqtorebis, gansakuTrebiT, etiologiis, mkurnalobis specializebuli

protokolis da meore rigis intravenuri krunCxvis sawinaaRmdego

medikamentebis ararsebobas (reqtaluri diazepami, bukaluri midazolami,

intravenuri lorazepami, fenitoini, fenibarbitali, romelic aucilebelia

Page 10: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 10 -

kes-is efeqturi mkurnalobisTvis) SeuZlia gavlena iqonios kes-sa da mis

gamosavalze. kes-is mkurnaloba, romelic miznad isaxavs krunCxvis

xangrZlivobis Semcirebas, gamomwvevi mizezis mkurnalobas da gverdiTi

efeqtebisa Tu garTulebebis marTvas ar aris Seswavlili.KCveni kvlevis

mizans warmoadgenda m. iaSvilis sax. bavSvTa centraluri saavadmyofos

bazaze Segveswavla kes-is epidemiologiuri maxasiaTeblebi, gamogvevlina

kes-is Semdgomi unarSezRudulobisa da sikvdilianobis riskis faqtorebi,

prehospitalur/hospitalur etapze Segvefasebina kes-is mkurnalobis

adekvaturoba da misi gavlena kes-is xangrZlivobasa da xelovnuri

ventilaciis saWiroebaze.

Page 11: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 11 -

Tavi I.

literaturis mimoxilva

Page 12: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 12 -

krunCxviTi epilefsiuri statusis istoriuli monacemi

kes-i epilefsiis yvelaze mZime da saSiSi formaa. istoriuli

wyaroebidan irkveva, rom jer kidev 2.500 wlis win es-i (epilefsiuri

statusi) epilefsiis garTulebad iTvleboda. mas Semdeg istoriul

wyaroebSi aRwerilia mxolod misi sporaduli SemTxvevebi. mxolod me-19

saukuneSi moxda kes-is pirveli formaluri saxelwodebisa da misi, rogorc

problemis, gansazRvra (Shorvon SD, 2007).

Tanamedrove midgoma kes-is mimarT TariRdeba 1962 wliT. pirveli

samecniero Sexvedra, romelic daeTmo kes-s, Catarda 1962 w. marselSi, sadac

SemoTavazebul iqna kes-s pirveli, Tanamedrove, klinikuri terminologia

da klasifikacia (Gastaut, 1962). aRniSnulis Sedegad pirveli monografia

gamoqveynda. zemoT aRwerilma evropulma samecniero konferenciam didi

interesi gamoiwvia, rasac mohyva meore samecniero Sexvedra 1980 wels santa

monikaSi. ganxilul iqna kes-is dros Tavis tvinis dazianebis klinikuri da

eqsperimentuli aspeqtebi. Sexvedram xazi gausva am mimarTulebiT

samecniero kvlevebis naklebobas da gazarda interesi mis mimarT (Shorvon SD,

2007). kes-Tan dakavSirebuli pirveli inglisurenovani Sromebi 1983 w.

gamoqveynda (Delgado, 1983). yovelive zemoTqmulis Semdeg imarTeboda

saerTaSoriso Sexvedrebi da garCevebi epilefsiasTan brZolis sa-

erTaSoriso ligis (ILAE) mier organizebul konferenciebze. momdevno

koloqviumebi, romlebic aseve organizebul iqna epilefsiasTan brZolis

saerTaSoriso ligis (ILAE) mier 1997, 1980, da 1997 wlebSi Catarda.

koloqviumebi daeTmo kes-is dros ganviTarebul paTofiziologiur

meqanizmebs, romelic uSualod ukavSirdeba Tavis tvinis dazianebas.

momdevno ori dekadis ganmavlobaSi moimata statiebisa da mono-

grafiebis raodenobam, mniSvnelovani nabijebi gadaidga kes-is efeqtur

mkurnalobaSi.

unda aRiniSnos 2007 w. londonis, 2009 w. insbruqis koloqviumebi, aseve,

Jurnali “seminarebi pediatriul nevrologiaSi” (2010 wlis seqtembris

gamoSveba), mTlianad daeTmo msjelobas pediatriul kes-ze.

Page 13: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 13 -

koloqviumebis mizani iyo Tavi moeyara arsebul kvlevebze dafuZnebuli

codnisaTvis, ganesazRvra, da daegegma momavali randomizebuli kvlevebi.

SemoTavazebul iqna kes-is gaumjobesebuli mkurnalobis protokoli da

gaidlaini, Ppasuxi gaeca iseT kiTxvebs, rogoricaa: kes-is dros neironTa

sikvdilis gzebi, mitoqondriuli disfunqcia da Tavisufali radikalebis

warmoqmnis meqanizmi (Shorvon SD, 2007) .londonis koloqviumis erT-erT

yvelaze did miRwevad iTvleba, kes-is sxvadasxva formis dros mkurnalobis

rekomedaciebis gansazRvra. aseve ganxilul iqna kes-is etiologia

mimarTuli infeqciasTan, imunologiasTan da kes-is gadaudebeli mkur-

nalobis aspeqtebi, pediatriuli kes-is etiologiis amocnobisა da

identifikaciis rekomendaciebi. miuxedavad miRweuli Sedegebisa orive

koloqviumma mkveTrad aCvena mtkicebulebaze dafuZnebuli medicinis

monacemebisა da randomizebuli kontrolirebadi kvlevebis ukmarisoba

(Shorvon SD, 2007).

kes-is definicia

me-19 saukunis Sua wlebamde es-s ganmartavdnen,rogorc SemTxvevas,

rodesac gulyra grZeldeba ramdenime saaTidan ramdenime dRemde (Freilich ER,

2010; Working Group on Status Epilepticus, 1993). 1904 wels klarkma es-i ganmarta,

rogorc mdgomareoba, romlis drosac gulyrebi meordeba imdenad xSirad,

rom gulyrebs Soris koma da gamofitva viTardeba (Freilich ER, 2010; Clark L,

1903).

1940 wels vilsonis-is definiciiT, kes-i aris epilefsiis umZimesi forma,

rodesac gulyris Semdgom Zils enacvleba da mosdevs meore krunCxviTi

gulyra (Freilich ER, 2010; Wilson S, 1940). aRniSnuli definiciebi

gaTvaliswinebul iqna epilefsiasTan brZolis saerTaSoriso ligis (ILAE)

mier 1964 wels Sedgenil pirvel saerTaSoriso gulyraTa klasi-

fikaciaSi.EepilefsiasTan brZolis saerTaSoriso liga (ILAE) kes-s

ganmartavda, rogorc mdgomareobas, rodesac gulyra xangrZlivdeba drois

SezRudul periodSi an ganmeorebad gulyrebs, romlebic iwvevs

Page 14: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 14 -

fiqsirebul da myar epilefsiur mdgomareobas (Freilich ER, 2010; Commission on

Terminology of the International League Against Epilepsy, 1964).

igive definicia meordeba 1970 wels gamoqveynebul epilefsiur gulyraTa

klasifikaciaSi (Gastaut H, 1970). 1981 wlis klasifikaciiT moxda definiciis

msubuqad modificireba.kerZod, mas ganmartaven, rogorc gulyras, romelic

grZeleba drois SezRudul periodSi an ganmeorebiT gulyrebs, romelTa

Soris cnobierebis aRdgena ar xdeba (Commission on Classification and Terminology of

the International League Against Epilepsy, 1981). Tumca aRniSnuli ganmarteba

moklebuli iyo cnobas gulyris xangrZlivobis drois Sesaxeb.

dRemde sazogadod kes-is xangrZliobis aRiarebul drod 30 wuTi

iTvleba. is gansazaRvravs dros,D romlis Semdeg viTardeba neironTa

dazianeba cxovelTa modelebSi (Celesia G, 1976; Brodie M, Shepherd S, 1994).

epilefsiasTan brZolis saerTaSoriso ligis klasifikaciiT, kes-i

ganimarteba, rogorc gulyra, romelic grZeldeba drois SezRudul

periodSi – 30 wT-i da meti gangrZliobiT an seriuli mimdinareobis

gulyrebi, romelTa Soris cnobierebis aRdgena ar xdeba (Freilich ER, 2010;

Commission on Epidemiology and Prognosis, International League Against Epilepsy, 1999).

momavalSi klinikurma gamocdilebam aCvena kes-is xangrZlivobis drois

Semcirebis saWiroeba.

Uuaxloesi 20 wlis ganmavlobaSi arsebobs dava kes-is xangrZlivobis

Semoklebaze, rac gulisxmobs misi 20, 10, 5 wT-mde Semcirebis

aucileblobas (Lowenstein DH, 1997; Gastaut H, 1972; Chamberlain JM, 1997).

1991 wels bleqma-ma kes-is drod gansazRvra krunCxva, romelic

grZeldeba > 20 wT. mozrdilebSi tipuri, generalizebuli tonur-klonuri

gulyra iSviaTad grZeldeba 5 wT-ze meti xniT. Ggastos mixedviT tipuri,

mozrdilTa generalizebuli tonur-klonuri gulyra (gtkg), romelSic

igulisxmeba postiqturi tonuri SekumSva, grZeldeba ramdenime wamidan oTx

wuTamde (Gastaut H, 1972). Teodores kvleviT hospitalizebul pacientSi,

romelic imyofeboda eeg monitoringis qveS, gtkg-is saSualo xangrZlivoba

gagrZelda 62 wm (Theodore WH, 1994). krunCxvebis umravlesoba wydeba xuTi wT-

Page 15: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 15 -

is intervalSi. xolo gulyra, romelic xangrZlivdeba xuT wT-ze meti

droiT, mas naklebad aqvs Sansi Sewydes samedicino intervenciis gareSe.

Sesabamisad, gulyra, romelic grZeldeba xuT wT-ze meti droiT, Seicavs

risks progresirdes kes-Si (Shinnar, 2001; DeLorenzo, 1999). gaxangrZlivebul

gulyras, romelic grZeldeba 30 wT-ze naklebi droiT da gulyras,

romelic grZeldeba 30 wT-ze meti droiT, gaaCniaT gansxvavebuli riskebi.

magaliTad: kes-is Semdgomi sikvdilianoba 2.6%-s ar aRemateba pacientebSi

romlebSic gulyra grZeldeba 10-29 wT-mde, gansxvavebiT sikvdilobis 19%-

gan, sadac kes-i 30 wT-ze meti droiT xangrZlivdeba (DeLorenzo, 1999). yovelive

zemoTqmulis gaTvaliswinebiT, SemoTavazebul iqna kes-is definicia

romelic ar cvlis mis ZiriTad debulebas xangrZlivobasTan dakavSirebiT.

kes-is definicia saSualebas gvaZlevs amovicnoT maRali riskis pacientebi

da ganvaxorcieloT drouli intervencia.

maSasadame gulyras, romelic grZeldeba 5wT-ze meti droiT, SeiZleba

davarqvaT moaxloebuli kes-i, xolo gulyra, romelic grZeldeba 30 wT-ze

meti droiT, ganimarteba rogorc dadgenili kes-i. pacientebSi krunCxva,

romelic grZeldeba 60 wT-ze meti xangrZlivobiT, ganimarteba rogorc

rezistentuli kes-i (Meldrum BS, 1999).

msgavsad mozrdilebisa, pediatriul asakSi, rac ufro xangrZlivdeba

gulyris dro, misi spontanuri Sewyveta nakleb mosalodnelia. aseve,

gasaTvaliswinebelia is faqtic, rom bavSvebSi krunCxviTi gulyra ufro

xSirad xangrZlivdeba, vidre mozrdilebSi (Shinnar S, 2008). amitom

pediatriul asakSi gulyras rom daerqvas moaxloebuli kes-i, is unda

gagrZeldes 5 wT-dan 10 wT-mde (Shinnar S, 2010).

kes-is sixSire, klasifikacia da etiologia

kes-is sixSire bavSvTa asakSi nawildeba Semdegnairad – yovelwliurad

18-20 SemTxveva yovel 100.000-ze pediatriul populaciaSi. mozrdilTa

sixSires mkveTrad aWarbobes aRniSnuli cifri, romelic ar aRemateba 4-6

SemTxvevas yovel 100.000-ze populaciaSi. sixSire met-naklebad Tanabaria

Page 16: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 16 -

sqesis mixedviT, xolo sxvaoba gvxvdeba asakobrivi jgufis mixedviT. igi

maRalia Cvilobis asakSi. asakis matebasTan erTad mcirdeba.

pediatriul asakSi Catarebuli, populaciaze dafuZnebuli kvlevis

mixedviT, kes-is sixSire Warbobs wlamde asakobriv jgufSi (Seadgens yovel-

wliurad 51 pacients 100.000-ze janmrTel populaciaSi), SedarebiT 1-4

wlamde asakobriv jgufTan, sadac sixSire weliwadSi 29 SemTxveva 100.000

individzea. 5-9 asakobriv jgufSi – cxra SemTxveva 100.000-ze, maSin rodesac

weliwadSi 10-15 wlis asakobriv jgufSi ori SemTxveva 100.000 individze

fiqsirdeba (Commission on Classification and Terminology of the International League Against

Epilepsy, 1989; Hesdorffer DC, 1998; Coeytaux A, 2000; Knake S, 2001; Novorol CL, 2007).

Aarsebobs kes-is etiologiuri da klinikuri klasifikacia. kes-is

klasifikacia dafuZnebulia epilefsiasTan brZolis saerTaSoriso ligis

(ILAE) 1989 w. gulyraTa klasifikaciaze. individualuri kes-is klinikuri

klasifikacia emyareba klinikuri dakvirvebisa da eeg monacemis kombinacias

(Taylor & Francis, 2005).

etiologiaze dafuZnebuli klasifikacia moicavs mwvave simptomatur,

mogvianebiT simptomur, progresul encefalopaTiebis, idiopaTur, krip-

togenur da febrilur kes-is etiologiur jgufs (Commission on Terminology of

the International League Against Epilepsy, 1964; Singh RK, 2010; Freilich ER, 2010; Commission on

Classification and Terminology of the International League Against Epilepsy, 1989) (ix. cxrili 1.1).

kamaToben imis Sesaxeb, Tu romel jgufs miakuTvnon febriluri kes-i –

simptomurs, Tu calke jgufad unda ganvixiloT. mwvave simptomuri kes-iT

pacientebi arian pirveladad jamrTeli bavSvebi, romlebsac uviTardebaT

krunCxva pirobadebuli mwvave centraluri nervuli sistemis (cns) da-

zianebiT. aRniSnuli jgufi asocirdeba sikvdilianobisa da unarSezRu-

dulobis maRal riskTan, romlis ganviTarebaSic aqtiuri roli ZiriTad

daavadebas uWiravs. xolo pacientebs gaxangrZlivebuli gulyriT, aso-

cirebuls febrilitetTan da provocirebuls wminda pediatriuli prob-

lemiT, axasiTebs keTilTvisebiani gamosavali (Freilich ER, 2010).

Sinaris kes-is klinikuri klasifikaciis mixedviT,gaerTianda krip-

togenuri da idiopaTuri kes-is etiologiuri jgufi.Kklasifikacia moicavs

Page 17: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 17 -

mwvave simptomur, mogvianebiT simptomur,progresul encefalopaTiebis,

idiopaTuri/kriptogenur da febrilur kes-is etiologiur jgufs (Shinnar S,

2006; Kravljanac R, 2011). freiliCis avtorobiT, prospeqtuli kvlevis monacemi

aCvenebs kes-is etiologiuri jgufebis procentul ganawilebas bavSvTa

asakSi, romelic wardgenilia diagramaze 1.1; 1.2; 1.3 (Freilich ER, 2010; Singh RK,

2010).

cxrili 1.1.Ekes-is klasifikacia etiologiuri jgufebis mixedviT

mwvave simptomuri

gulyra, romelic viTardeba mwvave sistemuri, meta-

boluri, toqsiuri mdgomareobis, an cns-is mwvave

paTologiidan 7 dReze naklebi drois intervalSi.

mogvianebiTi

simptomuri

gulyra, romelic viTardeba cns-is paTologiidan,

(infeqcia, tramva, cerebrovaskuluri daavadeba da sxva)

erTi kviris Semdeg.

progresuli

kes-i romelic dakavSirebulia cns-is progresul

aSlilobebTan (degeneraciuli daavadebebi, autoimunuri

mdgomareobebi da sxva).

idiopaTuri

fokaluri an generalizebuli epilefsiuri sindromebi.

sindromTa sawyisi damokidebulia asakze, xasiTdeba

keTilTvisebiani mimdinareobiT, mkurnalobis efeq-

turibiT.

kriptogenuri

klinikuri niSnebiT savaraudoa simptomuri epilefsia,

magram neirovizualizaciuri kvleviT Tavis tvinis

dazianebis ubnis gamovlena ver xerxdeba.

febriluri

bavSobis asakSi ganviTarebuli kes-i, romelic aso-

cirebulia febrilur daavadebasTan da ara cns-is

infeqciasTan asocirebul febrilitetTan.

Page 18: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 18 -

diagrama 1.1. bavSvTa asakSi kes-is etiologiuri jgufebis

xvedriTi wili

mwvave

simptomuri

17%

mogvianebiTi

simptomuri

18%

kriptogenuri

29%

idiopaTuri

4%

febriluri

32%

diagrama 1.2. pediatriul asakSi kes-is mwvave

simptomuri etiologiis xvedriTi wili

neiro-

infeqciebi

55%

toqsikolo-

giuri mizezi

8%

insulti

21%

travma

8%

eleqtro-

lituri

disbalansi

8%

Page 19: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 19 -

diagrama 1.3. pediatriul asakSi mogvianebiTi simptomuri

kes-is etiologiis xvedriTi wili

Mmezialuri

temporaluri

sklerozi

9%

cerebruli

disgeneziebi

32%

qromosomuli

sindromebi

9%

Tandayolili

metaboluri

aSliloba

34%

sisxlZar-

Rovani

malfor-

maciebi

16%

msgavsi monacemebi miRebul iqna ufro adre Catarebuli kvlevebiT,

romelSic mciredi sxvaobaa klasifikaciis kategoriebs Soris (Hussain, 2007;

Freilich ER, 2010; Chin, 2006; Berg, 2004; Riviello, 2006) (ixileT cxrili 1.2).

cxrili 1.2. pediatriuli kes-is etiologiuri jgufebis raodenobrivi

maCvenebeli prospeqtuli da retrospeqtuli kvlevebis mixedviT

etiologia Hussain, et al. Singh, et al. Chin, et al. Riviello, et al.

febriluri kes 34 32 32 22

mwvave simptomuri 18 17 17 26

mogvianebiTi

simptomuri 28 18 16 33

kriptogenuli 29 15

progresuli

encefalopaTiebi 4 3

ucnobi 5 7

Page 20: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 20 -

hospitaluri kvleva, romelic Catarda 2011 wels 302 pediatriul asakis

pacientSi kes-iT, SemTxvevaTa 31%-Si dafiqsirda idiopaTuri/kriptogenuri

etiologiuri jgufi, mogvianebiTi simptomuri es-i 15.6%-Si, febriluri kes-i

15.9%-Si, mwvave simptomuri es-i 18.9%-Si xolo progresuli encefalo-

paTiebis etiologiuri jgufi 18.5%-Si (Kravljanac R, 2011).

msgavsad aRniSnuli kvlevisa, hospitaluri kvleva pakistanSi,

idiopaTuri etiologiuri jgufis upiratesobiT gamoirCeva (Ibrahim SH, 2003).

sidiquis mier Catarebuli aRwerilobiTi kvlevis mixedviT mwvave

simptomuri (virusuli encefaliti) da febriluri etiologiuri jgufi es-

is mTavar etiologiur jgufs warmoadgenda (Siddiqui TS, 2008).

etiologiuri faqtori, romlis gansazRvras didi mniSvneloba eniWeba

kes-is Semdgomi gamosavlis prediqciaSi aseve gansxvavebulia asakobrivi

jgufis mixedviT (ixileT cxrili 1.3).

cxrili 1.3. pediatriuli asakis kes-is etiologia

asakobrivi jgufebis mixedviT

neonataluri periodi

perinataluri asfiqsia, hemoragiuli insulti

infeqcia Tandayolili malformaciebi

Tandayolili nivTierebaTa cvlis defeqtebi

metaboluri aSlilobebi

o hipoglikemia

o hipokalcemia

o hiponatremia

bavSobis da mozardobis asaki

Tavis tvinis peri/intranataluri dazianeba

febriluri gulyrebi

infeqcia tramva neirokutaneuli sindromebi

neirodegeneraciuli aSlilobebi

simsivne toqsiuri nivTierebebi

idiopaTuri

epilefsia

sisxlSi antiepielfsiuri medikamentis araadekvaturi koncentracia

Page 21: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 21 -

kes-is paTofiziologia

kes-i sicocxlisTvis saSiSi nevrologiuri mdgomareobaa, romelic

arcTu iSviaTad potenciurad gamanadgurebeli SedegiT mTavrdeba (Sloviter

RS, 2009; Mikaeloff Y, 2006). unda aRiniSnos, rom kvlevaTa umravlesoba,

romlebic asaxavs kes-is paTofiziologiur monacemebs, Catarebulia

mozrdilTa asaksa da cxovelTa modelebSi. Tu ganmeorebadi gulyrebi da

kes-i aris asocirebuli fenomeni, rogorc gulyris siZlieris kontiniumi,

gaugebaria, ratom SeiZleba Sewydes spontanurad Cveulebrivi gulyra da

ratom ara kes-i? ra meqanizmebiT aixsneba individualuri gulyris kes-Si

gardaqmna? erT-erTi SesaZlo axsna isaa, rom fokaluri gulyra, romelic

xangrZlivdeba da viTardeba misi meoradi generalizacia gamowveuli

alokalurad γ-aminoerbomJavas (GABA) ukmarisobiT. ris gamoc kompen-

satorulad viTardeba irgvliv myofi γ-aminoerbomJavis (GABA) funqciuri

amuSaveba, rac iwvevs sekvestracias da gulyris dasrulebas. yovelives

gaTvaliswinebiT, kes-i iTvleba, rom aris Sedegi ufro mZime, difuzuri da

naklebad lokaluri mainhibirebeli funqciis ukmarisobis (Dichter M, 1969;

Sloviter RS, 2009) .

eWvi gabas disfunqciis rolze TariRdeba 1954 wliT. aRniSnul wels

gamoiTqva mosazreba, rom bavSvis sakvebSi piridoqsinis ukmarisoba iwvevs

gulyrebs (romelic aris kofaqtori gaba-s masinTezirebeli fermentis) da

rom misi Canacvleba gulyris Sewyvetis sawindaria. es iyo pirveli gasaRebi

mosazrebisa, rom γ-aminoerbomJava (GABA) SesaZlebelia yofiliyo mainhi-

birebeli neirotrasmiteri da didi roli Seesrulebina epilefsiis

mkurnalobaSi (Bankier A, 1983; Hunt AD, 1954 ).kvlevebma aCvena im qimiuri

SenaerTebis, gamoyenebis Sedegi, romelic xels uSlis γ-aminoerbomJavas

(GABA) sinTezs da iwvevs es-is ganviTarebas manamde janmrTel cxovelTa

modelebSi. aseve, amagznebelma qimiurma konvulsantebma SesaZlebelia

gamoiwvios kes-i da tvinis dazianebis msgavsi paterni cxovelTa modelebSi

(Purpura DP, 1960). damatebiT cnobili gaxda, rom cxovelTa modelebSi Tavis

tvinis eleqtruli stimulacia, epileptiformuli aqtivobis dawyebam

Page 22: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 22 -

deiwvevs mainhibirebeli funqciis daqveiTebasY(Sloviter RS, 1981; Sloviter RS, 1991;

Sloviter RS, 1994; Sloviter RS, 2003; Sloviter RS, 2005; Sloviter RS, 2006; Sloviter RS, 2008).

TandaTanobiT Seicvala adreuli mosazreba imis Sesaxeb, rom gulyrebi ar

azianebs Tavis tvins ise, rogorc SedarebiT axali aRmoCena imasTan

dakavSirebiT, rom gulyrebi azianebs momwifebul da ara umwifar tvins.

ukanaskneli monacemiT, gaxangrZlivebuli gulyra SesaZlebelia mizezi

iyos tvinis dazianebis, misi ganviTarebis orive etapze (Van Landingham KE,

1998; Provenzale JM, 2008).

ismis kiTxva, ratom aris ganviTrebadi Tavis tvini ufro mgrZnobiare es-

is mimarT?Savi substancia aris adgili, sadac viTardeba qerqis

mainhibirebeli pasuxis modulacia. mas wamyvani roli akisria gulyris

droul SewyvetaSi mozrdilTa asakSi, rasac moklebulia ganviTarebadi

Tavis tvini (Scott RC, 1998).

amagznebeli sinafsebi mwifdebian ufro adre, vidre mainhibirebeli.

aRniSnuli mizezi xdeba amagznebeli neirotrasmiterebis mgrZnobelobis

zRrublis gazrdis, rac ganasxvavebs mas mozrdilTa Tavis tvinisgan

(Schwartzkroin P, 1993; Huttenlocher PR, 1987).stimulacia gaba receptorebis,

moumwifebel Tavis tvinSi iwvevs depolarizacias da ara hiperpola-

rizacias. ganviTarebadi tvinis qerqs aqvs maRali sinafsuri simkvrive

daaxloebiT ori Tvis asakSi, romelic xels uwyobs neironTa jgufis

hipersinqronul agznebas (During MJ, 1993; Carlson H, 1992; Haglid KG, 1994).

rogorc zemoT aRvniSneT, amagznebeli sinafsebi mwifdebian ufro adre,

vidre mainhibirebeli. zemoTqmuli ki xdeba mizezi amagznebeli neirotrasmi-

terebis receptorTa mgrZnobelobis zRrublis gazrdis. pirveladi glu-

tamatis receptorTagan, romlebic monawileoben citotoqsiur procesSi,

upirvelesia n-meTil-d-aspartati (NMDA). aRniSnuli receptorebi iono-

tropulia. receptorebze glutamatis, glicinis an d-serinis adsorbcia

iwvevs ujredSi kalciumis Sesvlas (Bruno V, 1993; Fountain NB, 1995). ujredSida

kalciumis maRali koncentracia meoradad kalcium damokidebuli

procesebis ganviTarebas ganapirobebs:

Page 23: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 23 -

● protein kinaza C aqtivacia.

enzimi, romelic gadanacvldeba citozolidan ujredis membranaze da

iwvevs ujredis garsis rRvevas (Bruno V, 1993);

● azotis monoqsidi da Tavisufali radikalebis formacia.

kalciumi astimulirebs azotis monoqsidis Semqmnel sinTetazas,

romelic iwvevs mJavas ujredSida stimulaciasa da misi koncentraciis

gazrdas. aRniSnuls SeuZlia mitoqondriuli respiratoruli jaWvis

inhibicia, pirdapiri an arapirdapiri gziT. procesi mTavrdeba Tavisufali

radikalebis warmoqmniT (Dawson TM, 1992);

● fosfolipaza A2 aqtivacia:

enzimi ganapirobebs ujredis membranis lipidTa rRvevas, romelic iwvevs

araqnoiduli da sxva cximovani mJaveebis gamoTavisuflebas. Sedegad viTar-

deba ujredis kedlis destruqcia da sikvdili (Bruno V, 1993);

● proteaza kalpain I aqtivacia

meqanizmi, romliTac aRniSnuli fermeti iwvevs ujredis membranis

destruqcias da sikvdils ar aris naTeli. Tumca iTvleba, romis aris

neirodamcvelobiTi funqciis mablokirebeli (Bruno V, 1993).

kes-is sistemuri gverdiTi efeqti, dasawyisSi gamovlindeba organizmis

unarze SeinarCunos homeostazi.

taqikardia, arteriuli wnevis, centraluri venuri wnevis, sisxlis

glukozis koncentracis cvlileba, eleqtrolituri disbalansi da

hiperTermia mTavar sistemur cvlilebebs ganekuTvneba.

kes-dan 30 wuTis Semdeg viTardeba homeostazis ukmarisoba. cerebruli

sisxlis mimoqceva, tvinis mier glukozis utilizacia iklebs da iwyeba

ujredTa sikvdili. asocirebul sistemur cvlilebebs miekuTvneba:

respiratoruli acidozi, hiperTermia, eleqtrolituri disbalansi. iSviaT

SemTxvevaSi SesaZlebelia ganviTrdes rabdomiolizi (Brown JK, 1991)

(ix.cxrili 1.4).

Page 24: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 24 -

cxrili 1.4. kes-Tan asocirebuli sistemuri da cerebruli

paTofiziologiuri cvlilebebi

kompensatoruli faza (< 30 wT) dekompensaciis faza (> 30 wT)

cerebruli sisxlis nakadis mateba tvinis autoregulaciuri

meqanizmebis ukmarisoba

Tavis tvinSi glukozis koncentraciis gazrda hipoqsia, hipoglikemia

kateqolaminebis koncentraciis gazrda metaboluri acidozi

gulis gandevnis fraqciis momateba hiponatremia

hipo/hiperkalemia

sisZarRvSida Sededebis sindromi

leikocitozi

arteriuli wnevis vardna

gulis gandevnis daqveiTeba

rabdomiolizi

kes-is diagnostika

kes-is etiologiuri faqtoris kvleva iwyeba misi marTvis paralelur

reJimSi. manamde janmrTel pacientebs, romelTac uviTardebaT pirveli

gulyra es-is saxiT esaWiroebaT gansxvavebuli diagnostikuri Sefaseba.

freliCis avtorobiT SeqmniliPpublikacia: “bavSvTa asakis epilefsiuri

statusis amocnoba da Sefaseba”, romelic Seiqmna 2006 wlis praqtikuli

gaidlainis gaTvaliswinebiTa da mimdinare kvlevebis safuZvelze

Sejerebuli rekomendaciebiT, detalurad gadmoscems kes-is diagnostikis

Page 25: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 25 -

sakvanZo sakiTxebs (ix. cxrili 1.5) (Singh RK, 2010; Freilich ER, 2010; Chin RFM, 2006;

Riviello JJ, 2006).

radgan literaturuli monacemebi mxars ar uWers afebrilur pacientSi

rutinulad Tav-zurg tvinis siTxis kvlevas, aucilebelia gaTvaliswinebul

iqnas riskis faqtorebi, ganisazRvros da dasabuTdes lumbaluri punqciis

saWiroeba.

cxrili 1.5. kes-is diagnostika

Mwvaved ganviTarebuli kes-i Ekes-i dadgenili epilefsiis SemTxvevaSi

yovelTvis rekomendirebulia

eleqtrolitebi

eeg, kt/mrt

yovelTvis rekomendirebulia

antiepilefsiuri medikamentis

koncentraciis gansazRvra

klinikuri eWvis arsebobis SemTxvevaSi

Sardis toqsikologiuri kvleva

lumbaluri punqcia

Tu cxelebaa

ssa

lumbaluri punqcia

gansazRvre Semdegi kvlevebis saWiroeba

eleqtrolitebi

eeg

Tu cxelebaa

ssa

lumbaluri punqcia

rezistentuli kes-is an mimdinare

encefalopaTiis arsebobis pirobebSi

video eeg monitoringi

rezistentuli kes-is an mimdinare

encefalopaTiis arsebobis pirobebSi

video eeg monitoringi

prospeqtul kvlevebze dayrdnobiT, bavSvebsa da mozardebSi

ganviTarebuli mwvave gulyrebi viTardeba SemTxvevaTa 10%-Si (Singh RK, 2010;

Freilich ER, 2010; Chin RFM, 2006). pirvel rigSi unda moxdes im etiologiuri

faqtorebis amocnoba da Sefaseba, romelTa mkurnalobac dRes SesaZ-

lebelia. vinaidan am pacientebis 26%-i mwvave simptomur etiologiur jgufs

miekuTvneba. eleqtrolitebis da glukozis koncentraciis rutinuli kvleva

sasurvelia Catardes gadaudebeli medicinis departamentSi (Riviello JJ, 2006).

aRniSnuli kvlevebi warmoadgens sawyis skrining kvlevas da kes-is

Page 26: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 26 -

ganviTarebis advilad makoregirebel meorad mizezs (Singh RK, 2010).

SesaZlebelia gakeTdes sisxlis saerTo analizi (ssa), Tumca afebrilur

pacientSi kvlevis Sedegs ar gaaCnia myari mtkicebuleba, rogorc

gadaudebel, rutinul skrining tests. damatebiT sisxlis baqteriologiuri

kvleva rekomendebulia im SemTxvevaSi, Tu mdgomareoba sefsisis arsebobis

eWvs badebs (Riviello JJ, 2006; Freilich ER, 2010).

mwvave simptomuri etiologia, gansakuTrebiT baqteriuli meningiti kes-

is erT-erT yvelaze xSir mizezs warmoadgens. aucilebelia yovelTvis

gvaxsovdes es diagnozi, gansakuTrebiT, febrilur pacientSi.unda gakeTdes

lumbaluri funqcia neiroinfeqciaze nebismieri klinikuri eWvis mitanis

dros, gansakuTrebiT < 2 w. asakobriv jgufSi (Riviello JJ, 2006; Freilich ER, 2010).

Tu pirveladi skrining kvlevebiT aSkara etiologiuri faqtoris

diagnostireba ver xdeba, kvlevis Semdeg etaps Sardis toqsikologiuri

skriningi warmoadgens. 4%-ze met SemTxvevaSi dgindeba mowamvlis arseboba

(Riviello JJ, 2006). Semdgomi diagnostikuri kvlevebis saWiroeba unda

ganisazRvros pacientTan individualuri midgomiT. aseT kvlevebs

miekuTvneba genetikuri da metaboluri testebi. gansakuTrebiT aqtualuria

es kvlevebi, rodesac anamnezuri monacemi myaria da pirveladi

diagnostikuri testebi uaryofiTi (Freilich ER, 2010).

yvela pacients, mwvaved ganviTarebuli kes-is Semdeg eZleva eeg kvlevis

Catarebis rekomendacia. eeg gvexmareba generalizebuli, fokaluri da aes-

is diferencirebaSi. kes-is Semdeg yvela eeg monacemi paTologiuria,

aCvenebs generalizebul postiqtur Senelebas da 43%-ze met SemTxvevaSi

epileptiformul aqtivobas (Hussain, 2007; Freilich ER, 2010; Singh RK, 2010; Chin RFM,

2006; Berg AT, 2004) epilefsiuri aqtivoba ufro maRali procentiT vlindeba

kes-is Semdeg, vidre Cveulebrivi gulyris Semdgom periodSi. ufro metic,

pacientebis 22%-ze met SemTxvevaSi kes-is Semdeg, eeg monitoringiT inaxa

aes-i da 4%-Si subklinikuri gulyrebi (Singh RK,2010).

yovelive zemoT Tqmulis gaTvaliswinebiT, aucilebelia kmd-Si moxdes

pacientis eeg monitoringi, vidre igi ar daubrundeba fxizel mdgomareobas

Page 27: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 27 -

da eeg sawyis maCvenebels. yvela pirveladad jamrTel pacients, romelsac

uviTardeba kes-i esaWiroeba neirovizualizacia. gadaudebeli mdgomareobis

dros upiratesoba eniWeba kompiuterul tomografias (kt), romelic ufro

swrafia, SedarebiT advilad xelmisawvdomi da ar saWiroebs sedacias.

kvlevis meore etapze saWiroebis SemTxvevaSi gamoiyeneba birTvul magnitur

rezonansuri tomografia (mrt) rogorc yvelaze mgrZnobiare, etiologiuri

faqtoris amocnobaSi (Maytal J, 2000; Gaillard WD, 2009; Nair PP, 2009).

epilefsiiT diagnostirebuli bavSvebis 10%-i kes-is ganviTarebis riskis

jgufs miekuTvneba (Berg AT, 2004). anamnezSi kes-is arseboba maRali

albaTobiT ganapirobebs mis ganmeorebiT ganviTarebas. damatebiT riskis

faqtorebs miekuTvneba: asaki da mwvave simptomuri etiologia. epilefsiT

diagnostirebul pacientebSi, romelTac uviTardebaT kes-i, gonivrulia

gaTvaliswinebul iqnas mwvave simptomuri etiologiis arseboba.

standartul kvlevad am SemTxvevaSic iTvleba sisxlSi eleqtrolitebis

gansazRvra. ssa miRebulia gakeTdes febriluri kes-is dros. Sedegi ar aris

gadamwyveti diagnozis da mkurnalobis taqtikis gansazRvraSi. bavSvebSi

xSiria kes-is ganviTareba, rodesac mkurnalobaSi erTi medikamentis

Canacvleba xdeba meore mediakamentiT an xorcieldeba dozis swrafi

Semcireba. antiepielfsiuri medikamentis koncentraciis gansazRvra unda

moxdes epilefsiiT diagnostirebul yvela pacientSi, romelTac unvi-

TardebaT kes-i ( Chin RFM, 2006; Freilich ER, 2010).

xSirad mdgomareobis diagnostireba ufro rTuldeba, rodesac nervuli

sistemis pirveladi an meoradi dazianeba kes-is ganviTarebis maprovo-

cirebeli faqtoria. mxolod sxeulis tempetaturis mateba ar gansazRvravs

lumbaluri punqciis saWiroebas, Tu klinikuri eWvi neiroinfeqciaze ar

arsebobs. gansxvavebiT im mdgomareobisgan, rodesac aSkaraa fokaluri

nevrologiuri statusis an rezistentuli kes-is arseboba (Freilich ER, 2010).

kes-is Semdeg, pacientebs dadgenili epilefsiiT naklebad sWirdebaT eeg

kvleva, garda im SemTxvevisa, rodesac gaxangrZlivebulia postiqturi faza

an eWvia aes-is arsebobaze. am SemTxvevaSi rekomendebulia Catardes video

Page 28: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 28 -

eeg monitoringi. epilefsiiT diagnostirebul pacientebSi, ganmeorebiTma

mrt kvlevam ar aCvena etiologiis amocnobis axali SemTxveva da

mkurnalobis Secvlis aucilebloba. ganmeorebiTi neirovizualizacia

mowodebulia axali fokaluri nevrologiuri statusis, eeg-ze axali

fokaluri cvlilebis gaCenis da rezistentuli es-is arsebobis SemTxvevaSi

(Freilich ER, 2010).

kes-is mkurnaloba

CrdiloeT cenraluri londonis epiლეfsiis kavSirisa da gaidlainTa

skrining jgufis mier (North Central London Epilepsy Network for Children & Young People

guidelines), kes-is mkurnalobis gaidlainze muSaobis dros, gaTvaliswinebul

iqna SemoTavazebuli lokaluri gaidlainebisa da jamrTelobis da

klinikuri daxelovnebis erovnuli institutis (NICE – National Institute for Health

and Clinical Excellence) mier SemoTavazebuli rekomendaciebi. maT gaiTvaliswines

mimdinare mtkicebulebebi, personaluri profesiuli gamocdileba da

auditis Sedegi. mcire sxvaobas, lokalur gaidlains, sicocxlis

gadarCenis bazisur algoriTms (APLS – Advanced Pediatric Life Support) da NICE

gaidlains Soris warmoadgens prehospitaluri mkurnalobis gaerTianeba da

paraaldehidis nacvlad bukaluri midazolamis gamoyeneba. ufro

detalurad ixileT sqema 1.1.

● stacionarSi, periferiuli kaTeterizaciis uzrunvelyofamde saWiroa

gakeTdes reqtaluri an bukaluri benzodiazepini;

● gadaudebeli medicinis departamentSi intravenuri lorazepami upira-

tesobiT sargeblobs, reqtalur diazepamTan da bukalur midazolamTan

SedarebiT;

● rogorc meore rigis Terapia intravenuri fenitoini reqtaluri

paraaldehidTan SedarebiT upiratesobiT gamoirCeva.

Page 29: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 29 -

sqema 1.1. kes-is mkurnalobis gaidlaini

prehospitaluri mkurnalobadiazepami 0.5 mg/kg reqtalurad (maq 20 mg)

an midazolami 0.5 mg/kg bukalurad (maq 10 mg)

sasunTqi gzebis gamavlobis aRdgenis uzruvelyofa

miawode maRali wneviT Jangbadi

gansazRvre glukozis koncentracia

hospitaluri mkurnaloba

dauyovnebeli periferiuli venis

kaTeterizacia

lorazepami 0.1 mg/kg iv (maq: 4 mg) 60

wamis ganmavlobaSi

periferiuli venis kaTeterizaciis dayovnebis

SemTxvevaSi

diazepami 0.5 mg/kg reqtalurad (maq 10 mg) an

midazolami 0.5m g/kg bukalurad bukalirad (maq 10 mg)

gulyris dawyebidan gasulia 10 wuTi

gamoyenebulia benzodiazepinis 2 doza gamoyenebulia benzodiazepinis1 doza

lorazepami 0.1 mg/kg (maq 4mg)

60 wm-is ganmavlobaSi

diazepami 0.5 mg/kg reqtalurad (maq 20 mg)

midazolami 0.5mg/kg bukalurad (maq 10 mg)

gulyra kvlav grZeldeba 10 wT–is Semdeg

fenitoini 20mg/kg 20wT-is ganmavlobaSi an fenobarbitali 15-20mg/kg iv ( maq 1000mg) 10 wT

gulyris arsebobis SemTxvevaSi gamoiZaxe anesTeziologi da reanimatologi

Tiopentalis 4mg/kg iv infuzia

dauyovneblivi

periferiuli venis kaTeterizacia

periferiuli venis

kaTeterizaciis ar arseboba

Page 30: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 30 -

kes-is Semdgomi gamosavali

kes-i warmoadgens gadaudebeli nevrologiis erT-erT yvelaze xSir

diagnozs, romelic arcTu iSviaTad asocirdeba sxvadasxva xarisxis

unarSezRudulobasTan da sikvdilianobasTan. Kes-is gamosavals miekuTvneba:

normaluri neiromotoruli ganviTareba, axali nevrologiuri deficiti

(unarSezRuduloba) da sikvdilianoba. jer kidev arsebobs azrTa sxva-

dasxvaoba Tu romeli riskis faqtori: asaki, sqesi, etiologia, gulyris

xangrZlivoba, eeg monacemi da a.S. axdens gavlenas gamosavalze. kes-is dros

sikvdili uSualod asocirdeba sunTqvisa da gulis ukmarisobasTan.

miuxedavad imisa, rom, sixSiris mixedviT, kes-i bavSvTa asakSi ufro metad

gvxvdeba, mozrdilebisgan gansxvavebiT, dabali sikvdilianobis maCvenebliT

xasiaTdeba. aRniSnuls ki xsnian gansxvavebuli etiologiuri safuZvliT

(mag: febriluri kes-i). adreuli kvlevebis monacemebis mixedviT, bavSvTa

asakSi sikvdilianobis maRali maCveneblebi fiqsirdeba da Seadgens 7%-dan

25%-s (kes-dan 30-60 dRis ganmavlobaSi). mimdinare kvlevebiT sikdilianoba

meryeobs 2.7%-idan 5.2%-s Soris. maCvenebeli maRalia im pacientebSi,

romlebic moxvdnen kritikuli medicinis departamentSi (kmd) da Seadgens 5-

8%-s. aRniSnuls xsnian mkurnalobis protokolebisa da kmd-is gaum-

jobesebuli muSaobiT (Novorol CL, 2007; Cavazzuti GB, 1984; DeLorenzo RJ, 1994; Dunn

DW, 1988; Maytal J, 1989; Sillanpaa, 2002; Verity, 1993). febriluri kes-i metad

damaxasiaTebelia or wl-mde asakSi, Tumca aseve maRalia mwvave simptomuri

etiologiis arseboba, rac ganapirobebs sikvdilianobis zrdas aRniSnul

asakobriv jgufSi. praqtikulad maRali sikvdilianobis maCvenebeli

fiqsirdeba mwvave simptomuri cns-is aSlilobisa da neiroinfeqciis

arsebobis pirobebSi (Novorol CL, 2007). dabali letaluri gamosavliT

xasiaTdeba febriluri da kes-iT manifestirebuli pirveli

araprovocirebuli gulyra (0-2%), SedarebiT mwvave simptomur

etiologiasTan, romelic 12.5-16.5%-mde meryeobs (Raspall-Chaure M, 2006; Maytal J,

1989; Maytal J, 1990; Logroscino G, 1997; Maegaki, 2005). simptomuri etiologiuri

jgufidan anoqsia, meningoencefaliti, meningiti, hiperglikemia yvelaze

Page 31: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 31 -

xSirad asocirdeba letalur gamosavalTan. jer kidev kamaToben, aris

Tu ara kes-is xangrZlivoba sikvdilianobis riskis faqtori. miuxedavad

imisa, rom kvlevebi cxovelTa modelebSi amyarebs aRniSnul azrs,

bavSvebSi aRniSnuli mosazreba ar dasturdeba. mxolod mozrdil

populaciaSi arsebobs SeuTavsebeli, urTierTgamomricxavi monacemebi.

raspalis sistemuri mimoxilvis monacemze dayrdnobiT, romelmac

Seiswavla, populaciaze dafuZnebuli kvlevebi, ver aCvena kavSiri

gulyris xangrZlivobasa da sikvdilianobas Soris (calke mwvave

simptomur etiologiur jgufSic).Aaseve ver iqna nanaxi xvaoba

pacientebSi romlebSic gulyra gagrZerlda 2sT-ze naklebi droiT,

SedarebiT pacientTa im jgufTan sadac gulyra gaxangrZlivda 2-24 sT-i

da meti. mimoxilvaSi rigi kvlevebi aRniSnavs gulyris xangrZliobis

kavSirs kes-is Semdgom unarSezRudulobasTan, Tumca zusti mimezi

Zneli saTqmelia, radgan rTulia ganasxvao etiologiis roli

(SesaZlebelia ganmsazRvreli iyos kes-is gaxangrZlivebis da

rezistentuli mkurnalobis), TviT kes-is efeqtisagan (Raspall-Chaure M,

2006).

kvlevebis umravlesoba ganviTarebadi qveynebidan retrospeqtulia

(Jagarlapudi, 2007; Maharaj, 1992; Kwong, 1995; Mah and Mah, 1999; Mhodj, 2000; Campanille,

2001; Hui, 2003). mxolod ramdenime prospeqtuli kvleva asaxavs kes-is

gamosavals ganviTarebad qveynebSi, sadac ar aris gamoyofili

pediatriuli profili (Garzon, 2003). ganviTarebadi qveynebis monacemze

dayrdnobiT kes-is Semdgomi sikvdilianoba 16-dan 19.8%-mde meryeobs.

asaki, mdedrobiTii sqesi, kes-is xangrZlivoba, wvave simptomuri

etiologia, cudi gamosavlis mTavari riskis faqtoria (Murthy JM, 2007;

Maharaj M, 1992; Mah JK, 1995; Campanille V, 2001; Garzon E, 2003). pediatrul

populaciaze Catarebuli prospeqtuli kvlevis mixedviT, keniaSi

Sefasebul iqna 388 kes-is SemTxveva, sadac sikvdilianoba 15%-Si, xolo

axali nevrologiuri deficiti 12%-Si gamovlinda. sikvdilianobis

prediqtoria neiroinfeqcia baqteriuli meningitis saxiT da gulyris

fokaluri dasawyisi (Sadarangani M, 2008). pakistanSi Catarebuli

Page 32: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 32 -

aRwerilobiTi kvlevis mixedviT (2 Tvidan 15 wlamde asakobriv jgufSi)

or wlamde asakSi mwvave simptomuri etiologiuri jgufis maRali

xvedriTi wili dafiqsirda da Seadgina 35% (virusuli encefaliti 32%,

baqteriuli meningiti 3%) (Siddiqui TS, 2008). pediatriuli kes-is sistemur

mimoxilvaSi, romelic ganxorcielda raspalisa da skotis avtorobiT,

Seswavlil iqna biologiuri da arabiologiuri faqtorebis gavlena

gamosavalze. maT medlainSi moiZies 1996 wlidan 2006 wlamde

gamoqveynebuli publikaciebi, bavSvTa asakis kes-ze. aRniSnuli

mimoxilvis mixedviT, 1727 publikaciidan mimoxilvaSi CarTvis

kriteriumebi daakmayofila 63 publikaciam (populaciaze damyarebuli

kvleva – 15 da hospitaluri kvleva – 48). mimoxilvis mixedviT letaluri

gamosavalis 2.7-5.2% fiqsirdeba maSin, rodesac sikvdilianoba 8%-s ar

aRemateba pacientebSi, romlebic moxvdnen intensiuri medicinis

departamentSi. sikvdilianobis maCveneblis Semcirebas savaraudod

xsnian benzodiazepinebiT mkurnalobis drouli dawyebiTa da kmd-is

gaumjobesebuli muSaobiT. etiologia kes-is gamosavlis mTvari

gamsazRvrelia. hospitalizaciis ganmavlobaSi letaluri gamosavlis

umravlesobas safuZvlad udevs simptomuri da mogvianebiTi simptomuri

etiologia da ara TviT kes-i. sikvdilianoba, romelic uSualod

ukavSirdeba kes-s ar aRemateba 0-2%-s, gansxvavebiT mwvave simptomuri

etiologiiT gamowveuli sikvdilianobisgan, romelic 12.5-16.0% Seadgens

(Raspall-Chaure M, 2006).

novorolis mimoxilvis mixedviT, mniSvnelovania aRiniSnos asakis

gavlena sikvdilianobaze. iTvleba, rom sikvdilianobis maRali procenti

modis oTx wlamde asakobriv jgufze da 3-22.5%-mde meryeobs. aRniSnuli,

aseve, SesaZlebelia aixsnas am asakSi mwvave simtomuri etiologiis

maRali sixSiriT (Novorol CL, 2007). prospeqtul populaciaze dafuZnebuli

kvleva, riCmindis avtorobiT, aCvenebs gulyris xangrZlivobis gavlenas

letalur gamosavalze, kerZod, pacientebSi 1 sT-ze meti xangrZlivobiT.

Tumca retrospeqtul kvlevaSi, romelic Caatara roCesterma, ver inaxa

Page 33: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 33 -

korelacia aRniSnul faqtorsa da sikdilianobas Soris. aseve, ver inaxa

korelacia im SemTxvevaSic, rodesac gulyra gagrZelda 2 sT-mde, 2-24

sT-mde da 24 sT-ze meti xangrZlivobiT. unda aRiniSnos, rom arc erTi

kvleva ar iyo Catarebuli eqskluziurad bavSvebSi. 302 pediatriuli

pacientis kvlevis Sedegma, romlis mizans warmoadgenda kes-is Semdgomi

sikvdilianobisa da unarSezRudulobis riskis faqtorebis gansazRvra,

gamoavlina sikvdilianobis 9.3%-i da unarSezRudulobis 12.9%-i.

sikvdilianoba, aRniSnuli kvlevis monacemiT, ukavSirdeba progresul

encefalopaTiebis etiologiur jgufs, kes-mde nevrologiuri deficitis

arsebobas, specifiur eeg cvlilebebsa da kes-is generalizebul tips.

unarSezRudulobis ganviTarebis riskis faqtorebad dasaxelda:

progresuli encefalopaTiebis etiologiuri jgufi, kes-is xangrZlivoba

> 24 sT, pacientebi qronikuli epilefsiiT da specifiuri paTologiur

eeg monacemi. multivariaciulma analizma aCvena, rom etiologiuri

jgufi – progresuli encefalopaTia, kes-mde paTologiuri

nevrologiuri statusi, kes-is Semdgomi sikvdilianobis ganviTarebis

damoukidebeli riskis faqtoria, xolo bavSobis asaki, etiologia da

gulyris xangrZlioba unarSezRudulobis ganviTarebis damoukidebeli

prediqtori (Kravljanac R, 2011).

novorolis sistemurma mimoxilvam pediatriul kes-ze, miznad daisaxa

gamoekvlia biologiuri da arabiologiuri faqtorebis gavlena kes-is

Semdgom gamosavalze.sul SeirCa 63 kvleva. KSerCeuli kvlevis meTolo-

giuri xarisxi Sefasda modificirebuli qulaTa sistemiT, romelic mo-

wodebuli iqna mimoxilvisa da gavrcelebuli gaidlainebis centris

mier (Centre for Reviews and Dissemination guidelines). maRali qulebi mieniWa

gamarTul kvlevis diazains, kes-is gamosavals, SemTxvevis definicias,

xangrZliv gamosavalze orientirebul, populaciaze dafuZnebul da

hospitalur kvlevas. mimoxilvis mixedviT, kes-is Semdgom

unarSezRudulobas miekuTvneba fokaluri nevrologiuri deficiti,

kognituri disfunqcia, qceviTi aSliloba. umravlesi kvlevebis

monacemTa mixedviT, unarSezRuduloba ar aRemateba 15%-s.

Page 34: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 34 -

unarSezRudulobis mTavar mizezs etiologia gansazrvravs, kerZod,

mwvave da mogvianebiTi simptomuri etiologia. bavSvebSi mwvave

simptomuri etiologiiT, axali nevrologiuri deficiti gamovlinda

SemTxvevaTa 20%-Si. xolo pacientebSi, romlebTanac gamoiricxa mwvave

da progresuli nevrologiuri aSliloba, axali nevrologiuri

deficiti 10%-s ar aRemata. aqac kritikulia kvlevebis monacemi,

romelic xedavs kavSirs gulyris xangrZlivobasa da unarSezRudulobis

ganviTarebas Soris (Novorol CL, 2007). kvlevebSi, romelic asaxavs

unarSezRudulobis ganviTarebaSi kes-is xangrZlivobis monawileobas,

ar aris aRwerili dro, romlis Semdegac iwyeba tvinis dazianeba, rac

unarSezRudulobis ganviTarebis mTavari mizezi xdeba. sxvadasxva

kvlevis mixedviT, igi meryeobs 1-24 sT-mde. rezistentuli kes-is

Semdgomi nevrologiuri deficitis ganviTareba 50%-s aRemateba

(mdgomareoba ganimarteba rogorc kes-i, romelic grZeldeba 60 wT da

meti). aRniSnuli jgufidan pacientebis 60%-i mwvave simptomur

etiologiur jgufs miekuTvneba. miuxedavad amisa ar aris naTeli cudi

gamosavali Sedegia mwvave simptomuri etiologiis arsebobis Tu TviT

kes-is xangrZlivoba pasuxs agebs unarSezRudulobis Tu sikvdilianobis

ganviTarebaze.

asaki da kes-is xangrZlivobis efeqti Znelia ganasxvavo gamomwvevi

mizezisagan. febriluri kes-is Semdgomi unarSezRuduloba minimaluria.

arsebobs mtkicebuleba rom TviT kes-i, ufro medat ki febriluri kes-i

iwvevs hipokampis dazianebis, Tumca ucnobia misi roli hipokampuri

sklerozis gaviTarebaSi (Eriksson KJ, 1997; Kwong KL, 2004; Maegaki Y, 2005; Sahin

M, 2001; Scholtes FB, 1996; Yager JY, 1988; Asadi-Pooya A, 2005).

kes-is mkurnaloba miznad isaxavs krunCxvis xangrZlivobis Semcirebas,

gamomwvevi mizezis mkurnalobasa da gverdiTi efeqtebis Tu garTulebebis

marTvas. sayovelTaod cnobilia, rom gulyris adreuli intervencia xels

uwyobs mis Sewyvetas da garTulebebis prevencias. rac ufro xangrZlivdeba

gulyra, miT ufro Znelia misi SeCereba. aRniSnuli debuleba kidev erTxel

Page 35: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 35 -

amyarebs mosazrebas adreuli mkurnalobis dawyebis aucileblobaze (Novorol

CL, 2007).

prehospitaluri mkurnalobisTvis pirveli rigis preparats benzo-

diazepini warmoadgens.Mmimdinare kvlevebis safuZvelze dayrdnobiT bu-

kaluri midazolamisa da reqtalurti diazepamis gamoyeneba dRiTidRe

ufro popularuli da efeqturi xdeba.Aaseve, ufro komfortulia

rutinuli gamoyenebisTvis, usafrTxo, efeqturi, socialurad ga-

marTlebuli da miRebuli mkurnalobis forma, romelic aumjobesebs

prehospitalur mkurnalobas. vinaidan umravlesoba gulyrebis iwyeba

sacxovrebelSi, prehospitaluri mkurnalobis drouli da adekvaturi

warmarTva uzrunvelyofs mxolod garkveul populaciaSi gulyris

gaxangrZlivebas da mkurnalobis gagrZelebas hospitalur mimar-

TulebaSi (Scott RC, 2005; McIntyre J, 2005).

Cinis mier Catarebuli kvlevis mixedviT, romlis mizans warmoadgenda

moZebniliyo kavSiri Catarebul mkurnalobas (kmd-Si pacientTa moxved-

ramde) da kmd-Si meoradad pacientis gadayvanis mizezs Soris, sami wlis

ganmavlobaSi Seiswavles kes-is 98KSemTxveva. maTgan 48 pacients ar

miuRia prehospitaluri daxmareba. aRniSnul jgufSi saSualo dro,

gulyris dasawyissa da mkurnalobis dawyebas Soris 35 wT-i iyo (10-155

wT). sunTqviTi depresia ganviTarda 2.3%-Si, romelTagan pacientTa 64%-s

dasWirda damxmare ventilacia. pirveli rigis medikamentad gamoiyenebul

iqna diazepami da lorazepami. pacientebSi, romelTac CautardaT

mkurnaloba orze meti doza benzodiazepiniT prehospitalurad,

sunTqviTi depresiis maRali riski dafiqsirda. maSin rodesac pa-

cientebs, prehospitaluri mkurnalobis gareSe da hospitalSi

benzodiazepinis orze meti dozis gamoyenebiT, krunCxviTi gulyra

gauxangrZlivdaT da aRemata 60 wT-s (Chin, 2004).

retrospeqtuli, hospitaluri kvlevis monacemze dayrdnobiT (romlis

mizani iyo ganesazRvra kes-is prehospitaluri mkurnalobis gavlena ga-

mosavalze) prehospitaluri mkurnaloba asocirebuliqna krunCxvis mokle

xangrZlivobasTan (kerZod 32 wT-i, gansxvavebiT 60 wT-gan). Kkvleva mxars

Page 36: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 36 -

uWers kes-is prehospitalurad mkurnalobis dawyebas, romlis ganxor-

cielebamac SesaZlebelia gamoiwvios gulyris xangrZliobis Semcireba da

gaamartivos kes-is mkurnaloba hospitalur mimarTulebaSi. sixSiris

mixedviT pacientebis umravlesoba idiopaTur da mwvave simptomur

etiologiur jgufs miekuTvneboda (Alldredge, 1995).

stevartis avtorobiT retrospeqtulma kvlevam Seafasa 56 kes-is epizodi.

pacientTa 22 SemTxvevaSi dafiqsirda benzodiazepinebis mravaljeradi

gamoyeneba, saidanac 11 (50%) epizodi asocirebul iqna sunTqviT de-

presiasTan. aRniSnul pacientTagan rva SemTxvevaSi sunTqviTi depresiis

mizezad benzodiazepinebis mravaljeradi gamoyeneba CaiTvala (Stewart, 2002).

stapolas avtorobiT, kohortulma kvlevam gamoikvlia, Tu ra gavlenas

axdenda benzodiazepinebiT mkurnaloba kes-is Semdgom sikvdilianobasa da

unarSezRudulobaze. kerZod, Seadares pacientebi, romlebic iRebdnen

benzodiazepinis standartul dozas pacientebs, romelTac miiRes benzo-

diazepinis gadaWarbebuli doza (rekomendirebuli dozis > 30%). 23-ma

pacientma miiRo gadaWarbebuli, xolo 179-ma standartuli benzodiazepinis

doza.pacientebis 45%-s gadaWarbebuli benzodiazepinebis jgufidan

dasWirdaT xelovnuri ventilacia, xolo standartuli jgufidan – mxolod

8%-s. orive jgufma aCvena msgavsi gamosavali. Kkvlevis mixedviT, benzo-

diazepamis gadaWarbebuli dozis gamoyeneba ar axdens gavlenas

gamosavalze, Tumca misi gamoyeneba sunTqviTi depresiis ganviTarebis

maRali riskis da hospitalizaciis gaxangrZlivebis pirdapirproporciulia

(Spatola, 2013).

niutonis avtorobiT, kes-is mimoixilva gamoyofs keniaSi Catarebuli

kvlevis Sedegs, romelic miznad isaxavda kes-is Semdgomi cudi gamosavlis

risk-faqtorebis gamovlenas. mimoxlvaSi xazi gaesva antiepielfsiuri

medikamentebis simwires, sadac mkurnaloba Semoifargleba itravenuri

diazepamisa da fenobarbitalis gamoyenebiT. aRmoCnda rom benzodiazepiniT

mkurnalobis uefeqtobas ganapirobebda ori ZiriTadi mizezi: malaria da/an

teritoriuli siSoriT ganpirobebuli dagvianebuli hospitalizacia.

aRniSnulis gaTvaliswinebiT kes-is mkurnaloba mwiri resursebis mqone

Page 37: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 37 -

qveynebSi ukavSirdeba cud gamosavals. Tumca aRniSnuli qveynebidan jer

kidev ar arsebobs sakmarisi informacia da mtkicebuleba, romelic

daexmareboda msgavs qveynebs mkurnalobis da gamosavlis rekomendaciebis

SemuSavebaSi (Newton, 2009).

Page 38: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 38 -

Tavi II.

kvlevis masala da meTodebi

Page 39: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 39 -

warmodgenil Sromas safuZvlad udevs S.p.p ”m. iaSvilis saxelobis

bavSvTa centraluri saavadmyofo”-s gadaudebeli medicinis departamentSi

2007 wlis martidan 2012 wlis martamde momarTuli kes-iT diagnostirebuli

48 pacientis (asakiT 1 Tvidan 18 wlamde) gamosavlis prospeqtuli Mkvlevis

analizi.

kvlevis mizani

1. kes-is Semdgomi unarSezRudulobisa da sikvdilianobis riskis faqto-

rebis gamovlena.

2. kes-is mkurnalobis efeqturobis Sefaseba da misi gavlena kes-is

xangrZlivobasa da xelovnuri ventilaciis saWiroebaze.

kvlevis amocanebi

1. kvlevis farglebSi S.p.s. “m.iaSvilis saxelobis bavSvTa centralur

saavadmyofo“-s gadaudebeli medicinis departamentSi momarTuli

pacientTagan, kvlevaSi CarTvisa da gamoTiSvis kriteriumebis mixedviT,

pacientTa seleqcia.

kvlevaSi CarTvis kriteriumebi

1. pacientebi asakobrivi zRvariT – erTi Tvidan 18 wlamde;

2. pacientebi krunCxviTi gulyriT an seriuli epilefsiuri krunCxviTi

gulyrebiT, romelTa Soris cnobierebis aRdgenaar xdeba ≥30 wT.

manZilze.

gamoTiSvis kriteriumebi

1. krunCxviTi Ggulyris xangrZlivoba M< 30 wT.;

2. pacientebi arasakmarisi monacemiT kes-is xangrZlivobaze;

3. pacientebi aes (arakrunCxviTi epilefsiuri statusi);

4. pacientebi araepilefsiuri krunCxviTi gulyrebis statusiT.

Page 40: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 40 -

2. kes-iT pacientTa sapasporto, anamnezuri, gulyris prehospitaluri

marTvis, daavadebis mimdinareobis, hospitaluri mkurnalobis, ZiriTadi

daavadebis Tu mkurnalobis garTulebis, kes-is Semdgomi gamosavlis

Sesaxeb informaciis aRnusxva, kvlevisaTvis momzadebul specialur

kiTxvarSi (ixileT danarTi 1).

3. pacientTa diferencireba asakis, sqesis, gulyris tipis, etiologiuri

jgufis, kes-mde paTologiuri nevrologiuri statusis, ganmeorebiTi kes-

is arsebobis, mkurnalobis adekvaturobisa da mkurnalobis dawyebis

drois mixedviT.

gulyris xangrZlivoba gansazRvrul iqna klinikurad gamovlenili

gulyris dasawyisidan da dayofil iqna or jgufad:

● < 30 wT;

● > 60 wT.

G

gulyris tipis mixedviT, kes-is dajgufeba moxda or jgufad:

● generalizebuli kes-i;

● fokalurimeoradad generalizebuli kes-i.

kes-is etiologia, Sinaris klasifikaciis mixedviT, dayofil iqna xuT

jgufad:

● idiopaTuri/kriptogenuri;

● mwvave simptomuri;

● mogvianebiTi simptomuri;

● febriluri kes-i;

● progresuli encefalopaTiebis etiologiuri jgufi.

calke gamovyaviT pacientebi pirveli da ganmeorebiTi kes-iT. aseve

pacientebi kes-mde arsebuli paTologiuri nevrologiuri statusiTa da kes-

mde normaluri neiromotoruli ganviTarebis arsebobis mixedviT.

Page 41: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 41 -

4. kes-is Semdgomi Ggamosavlis (normaluri neiromotoruli ganviTareba,

unarSezRuduloba (axali nevrologiuri deficiti)), Sefaseba nevro-

logiuri gasinjvis, saojaxo videoebis, beilis skrining testis (Bayley

Scales of Infant Development Screening Test), asakisa da ganviTarebis etapebis

kiTxvarisa (Ages & Stages Questionnaires - ASQ) da funqciuri damoukideblobis

skalis daxmarebiT (Functional Independence Measure (WeeFIM).

es-is gamosavali Sefasda kes-is ganviTarebidan erT TveSi da dayofil

iqna sam kategoriad:

● normaluri neiromotoruli ganviTareba;

● axali nevrologiuri deficiti ( unarSezRuduloba);

● sikvdilianoba.

5. kes-is Semdgomi Ggamosavlis riskis faqtorebis gamovlena.

6. kes-is pre/hospitaluri mkurnalobis gavlenis Sefaseba, gulyris

xangrZlivobasa da xelovnuri ventilaciis saWiroebaze.

gadaudebeli medicinis departamentSi pacientebs CautardaT mkurnaloba

CrdiloeT centraluri londonis epilefsiis kavSiris mier Seqmnili

(mimoxilva Cautarda 2007 da 2010 wels) da NICE gaidlainis mixedviT. imis

gaTvaliswinebiT, rom saqarTveloSi ar arsebobs bukaluri midazolami,

reqtaluri diazepami, intravenuri lorazepami da meore rigis intavenuri

krunCxvis sawinaaRmdego medikamenti, gaidlainis adaptireba moxda arsebul

realobasTan.Aadaptirebuli gaidlainis mixedviT, prehospitalurad mkur-

naloba dawyebul iqna midazolamisa an diazepamis kunTSida ineqciis saxiT,

hospitalur mimarTulebaSi mkurnaloba gagrZelda benzodiazepinebis

intravenuri ineqciiT. meore rigis mkurnalobis saxiT gamoyenebul iqna

fenitoini intavenuri infuziis saxiT. ufro detalurad Mmkurnalobis

adaptirebuli gaidlaini warmodgenilia sqemaze 1.2.

Page 42: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 42 -

sqema 1.2.Kkes-is mkurnalobis adaptirebuli gaidlaini

Ddiazepami 0.5 mg/kg an

Mmidazolami 0.5 mg/kg kunTSida ineqcia

Pprehospitaluri

mimarTuleba

Seafase sasunTqi gzebis gamavloba

miawode maRali wneviT Jangbadi

gansazRvre sisxlSi glukozis koncentracia

periferuli venis kaTeterizaciis

dayovndeba

diazepami 0.5 mg/kg

an Mmidazolami 0.5 mg/kg im ineqcia

gulyris dawyebidan gasulia 10 wuTi

gamoyenebulia

benzodiazepinis ori doza rodesac prehospitalurad

pirveli rigis medikamentebiT

mkurnaloba gamotovebulia

dauyovnebeli periferuli venis

kaTeterizacia

diazepami 0.5 mg/kg iv

midazolami 0.5 mg/kg iv

Phospitaluri

mimarTuleba

diazepami 0.5 mg/kg an

midazolami 0.5 mg/kg iv ineqcia

gulyris dawyebidan gasulia 20 wuTi

Ffenitoini 20mg/kg fenitoinis i/v infuziis SeuZleblobis

SemTxvevaSi, mkurnaloba grZeldeba kmd-Si:

Tiopentalis 4mg/kg iv infuzia an midazolami iv

0.1-0.5 mg/kg/sT-Si gulyra kvlav grZeldeba

mkurnaloba grZeldeba kmd-Si:

Tiopentalis 4mg/kg iv infuzia an

midazolami i/v 0.1-0.5 mg/kg/sT-Si

Page 43: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 43 -

adaptirebuli gaidlainis mixedviT, mkurnaloba dayofil iqna adekvatur

da araadekvatur, droul da dagvianebul mkurnalobis strategiad:

● adekvatur mkurnalobad miCneul iqna benzodiazepinis erTi dozis

gamoyeneba rogorc prehospitalurad ise hospitalSi;

● araadekvatur mkurnalobad miRebul iqna benzodiazepinis erTze meti

dozis gamoyeneba rogorc prehospitalurad, ise hospitalSi;

● droul mkurnalobad Sefasda mkurnaloba, rodesac is dawyebul iqna

gulyris ganviTarebidan < 10 wT. drois intervalSi;

● dagvianebul mkurnalobad Sefasda mdgomareoba, rodesac mkurnaloba

dawyebul iqna > 10 wT.

adamianuri resursis dacvis procedura

kvleva damtkicebul iqna S.p.s. ”m. iaSvilis saxelobis bavSvTa

centraluri saavadmyofo”-s eTikuri komisiis mier. kvlevamde mSobels

miewoda zepiri axsna ganmarteba kvlevis Sesaxeb, ris Semdegac, maTive

TanxmobiT, xeli moewera informirebuli Tanxmobis specialur formas.

monacemTa analizi ganxorcielda asakis, sqesis, etiologiis, gulyris

xangrZlivobis, gulyris tipis, ganmeorebiTi kes-is da kes-mde paTologiuri

nevrologiuri statusis arsebobis mixedviT. miRebuli Sedegebis

safuZvelze Sefasda, Tu ra gavlenas axdenda aRniSnuli faqtorebi kes-is

Semdgom ganviTarebul unarSezRudulobasa da sikvdilianobaze. damatebiT

Sefasda mkurnalobis gavlena kes-is xangrZlivobasa da xelovnuri

ventilaciis saWiroebaze, rac miznad isaxavda mkurnalobis efeqturobis

Sefasebisa da prognozisaTvis obieqturi kriteriumebis gansazRvras.

masalis statistikuri analizi

aRwerilobiTi statistika iqna gamoyenebuli sxvadasxva demografiuli

da klinikuri monacemebis amsaxveli cvladebisaTvis. pirsonis χ-kvadratis

testi iqna gamoyenebuli kategoriul cvladebs Soris asociaciis

gamovlenis mizniT (fiSeris zusti testi iqna gamoyenebuli im

Page 44: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 44 -

SemTxvevvebisaTvis, rodesac cvladebis mosalodneli mniSvneloba iyo 5-ze

naklebi jvaredini cxrilis mniSvnelobaTa 20%-ze metisaTvis). man-uitnis

(Mann-Whitney Test) araparametrulitesti iqna gamoyenebuli gangrZobiTi

cvladebis saSualos Soris sarwmuno gansxvavebis testirebisaTvis

(normaluri distribucidan gadaxra Sefasda kolmogorov-smirnovis tes-

tiT). logistikuri regresia gamoviyeneT kes-is gamosavlis damoukidebeli

risk faqtorebis identifikaciisaTvis. mizez-specifikuri sikvdilianoba

(Case fatality rate (CFR)) gamoiTvalarogorc letaluri gamosavlis saerTo

proporcia sakvlevi kohortis srul raodenobas Soris. SemTxveva-

specifikuri sikvdilianobis proporculi maCvenebeli (Cause specific proportionate

mortality rate (PMR)) gamoiTvala rogorc konkretuli mizeziT gardacvlilTa

proporcia, letaluri gamosavlis srul raodenobaSi.albaTobis koe-

ficienti, P<0.05 miCneuli iqna statistikurad sarwmunod.statistikuri

analizi ganxorcielda SPSS (Statistical Package for Social Sciences) programis

saSualebiT, versia 21.0 (Armonk, NY: IBM Corp.).

Page 45: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 45 -

Tavi III.

sakuTari gamokvlevis Sedegebi

Page 46: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 46 -

kvlevis periodSi (2007-2012) m. iaSvilis saxelobis bavSvTa centraluri

saavadmyofos gadaudebeli medicinis departments momarTa pediatriuli

asakis 52.000 pacientma, maTgan paroqsizmuli aSliloba dafiqsirda 1300-Si,

xolo kvlevaSi CarTvis kriteriumebi daakmayofila 48 (4%) pacientma kes-iT.

Semdgomi kvlevisa da mkurnalobis mizniT 13 (27%) pacienti gadavida

kritikuli medicinis departamentSi, xolo 35 (73%) – neiromecnierebis

departamentSi.K

gamosavali Sefasda kes-is ganviTarebidan erT TveSi da dayofil iqna

sam jgufad: normaluri neiromotoruli ganviTareba, axali nevrologiuri

deficiti (unarSezRuduloba), letaluri gamosavali.

1. normaluri neiromotoruli ganviTareba dafiqsirda 36 (75%) SemTxvevaSi;

2. axali nevrologiuri deficiti (unaSezRuduloba) 8 (17%)SemTxvevaSi;

3. letaluri gamosavali 4 (8%) SemTxvevaSi(ixileT sqema 3.1).

Ksqema 3.1. kvlevis dizainis sqematuri gamosaxva

52 000 pacientma momarTa m. iaSvilis sax.bavSvTa centralur

saavadmyofos 2007-2012 ww.

paroqsizmuli aSliloba: 1300 pacienti

870 krunCxviTi gulyra

13 pacienti kritikuli

medicinis departamentSi

48 – krunCxviTi epilefsiuri statusi

35 pacienti neiro-

mecnierebis departamentSi

normaluri neiromotoruli ganviTareba – 36 (75%)

axali nevrologiuri deficiti – 8 (17%)

sikvdiloba – 4 (8%)

Page 47: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 47 -

kes-is Semdgomi axali nevrologiuri deficitis Sefaseba

axali nevrologiuri deficitis Sefaseba ganxorcielda 44 (91%) pa-

cientSi. letaluri gamosavlis gamo 4 (9%) pacientSi kes-is ganviTarebidan

erT TveSi ver moxda neiromotoruli ganviTarebis Sefaseba.

SevecadeT axali nevrologiuri deficitis arseboba maqsimalurad

obieqturad Sefasebuli iyo. am mizniT gamoyenebul iqna:

● 6 Tvemde asakobriv jgufSi – beilis skrining testi;

● 0.6-5 wlamde asakobriv jgufSi – asakisa da ganviTarebis etapebis

kiTxvari (ASQ);

● 5 wlis zemoT – funqciuri damoukideblobis skala (WeeFIM).

aseve gamoyenebul iqna saojaxo videoebi da mSobelTa interviu, raTa

Sefasebuliyo kes-mde arsebuli nevrologiuri statusi, kes-is Semdgom

nevrologiur statusTan.

0.1-0.6 Tvemde asakobrivi jgufi moicavs 3 (7%) pacients, romlebTanac

kes-mde iseve, rogorc kes-is Semdgom paTologiuri nevrologiuri

deficitis arseboba ar dafiqsirebula.

0.6-5 w-mde asakobrivi jgufi 19 (43%) pacients iTvlis, romlebTanac:

● kes-mde eqvs pacientSi dafiqsirda paTologiuri nevrologiuri statusi;

● kes-is Semdgom periodSi, xuTi axali nevrologiuri deficiti.

5-18 w-mde asakobrivi jgufi moicavs 22 (50%) pacients, romlebTanac:

● kes-mde arsebuli paTologiuri nevrologiuri deficiti iseve, rogorc

axali nevrologiuri deficiti gamovlinda sam pacientSi.

kes-is Semdgomaxal nevrologiur deficits miekuTvna:

● generalizebuli hipotonia erT pacientSi;

Page 48: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 48 -

● hemiparezi erT pacientSi;

● kraniuli nervebis dazianeba erT pacientSi;

● kognituri deficiti erT pacientSi;

● ganviTarebis unar-Cvevebis kargva oTx pacientSi.

kes-is Semdgomi nevrologiuri statusis Sefasebis ganawileba asakisa da

axali nevrologiuri deficitis ganviTarebis mixedviT ixileT qvemoT

moyvanil diagramaze 3.1, 3.2.

diagrama 3.1. kes-is Semdgomi nevrologiuri statusis Sefaseba asakobrivi

jgufebis mixedviT

pacientebis raodenoba

0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

NUMBER OF PATIENTS 7.00% 43.00% 50.00%

0.1‐0.6y , Bayley III 0.6‐5y , ASQ , M‐Chat 5‐18y, WeeFIM

Page 49: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 49 -

diagrama 3.2. asakobrivi jgufis mixedviT kes-mde

da mis Semdgom nevrologiuri deficitis raodenobrivi maCvenebeli

sqesi, asaki da gamosavali

kes-iTpacientTa asakimeryeobda 2 Tvidan 14 wlamde (saSualod 5 w.).

aRniSnuli kohorti davyaviT or asakobriv jgufad: a) 2 wlamde b) 2 wlis

zemoT.U

umravlesoba pacientebisa > 2 w. asakobriv jgufs warmoadgenda da

Seadgina 79% (34 pacienti). pacientTa 21 % (14 pacienti) < 2 w. asakobriv

jgufs Seesabameboda. kvlevaSi CarTuli pacientebTagan 26 (55%) iyo vaJi,

xolo 22 (45%) qali. < 2 w.Dasakobrivi jgufidan 7 (50%) pacienti iyo

mamrobiTi sqesis, 7 (50%) mdedrobiTi, maSin rodesac > 2 w. asakobriv

jgufSi 15 (45%) mdedrobiTi sqesi da 19 (55%) mamrobiTi sqesi

gamovlinda.

rogorc diagramidan Cans, < 2 w.Dasakobriv jgufSi sqesobrivi

ganawileba Tanabaria maSin, rodesac > 2 w. mamrobiTi sqesi mcired

dominirebs (ixileT diagrama 3.3).

Page 50: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 50 -

diagrama 3.3. pacientTa raodenobrivi maCvenebeli asakisa da sqesis mixedviT

0

5

10

15

20

<2w 7 7

>2w 19 15

mamrobiTi sqesi mdedrobiTi sqesi

etiologiuri jgufis mixedviT, 2 wlamde asakobriv jgufSi dominirebs

mwvave simptomuri etiologiuri jgufi (36%), sixSiris mixedviT meore

adgili progresuli encefalopaTiebis da febriluri kes-is etiologiur

jgufs uWiravs (21%). Uufro detalurad ixileT cxrili 3.1.

cxrili 3.1. 2 w-mde asakobriv jgufSi

etiologiuri jgufis raodenobrivi maCvenebeli

etiologiuri jgufi NN (%)

Mmwvave simptomuri 5 (36%)

Ffebriluri kes 3 (21%)

Pprogresuli encefalopaTiebi 3 (21%)

idiopaTuri/kriptogenuri 2 (15%)

Mmogvianebiti simptomuri 1 (7%)

Page 51: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 51 -

miuxedavad 2 wlamde asakobriv jgufSi mwvave simptomuri etiologiis

SedarebiT momatebuli ricxobrivi Tu procentuli ganawilebisa, axali

nevrologiuri deficitis arseboba ar aRemateba erT (13%) pacients da

miekuTvneba progresul encefalopaTiebis etiologiur jgufs (draves

sindromi), sadac axali nevrologiuri deficiti hemiparezis saxiTaa war-

modgenili.

or wlis zemod asakobrivi jgufi idopaTuri/kriptogenuri etio-

logiuri jgufis upiratesobiT gamoirCeva. aRniSnul asakobriv jgufSi

axali nevrologiuri deficitis Svidi (87%) SemTxveva gamovlinda –

progresul encefalopaTiebis, mwvave simptomuri, mogvianebiTi simptomuri

da idiopaTuri/kriptogenuri etiologiuri jgufidan (ixileT diagrama 3.4,

cxrili 3.2).

diagrama 3.4. asakobrivi da etiologiuri jgufis mixedviT axali

nevrologiuri deficitis xvedriTi wili

Page 52: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 52 -

cxrili 3.2. 2 wlis zemoT asakobriv jgufSi kes-is etiologiuri jgufebis

ricxobrivi maCvenebeli

etiologiuri jgufi N (%)

progresuli encefalopaTia 2 (6)

wvave simptomuri 6 (17)

mogvianebiTi simptomuri 4 (11)

idiopaTuri/kriptogenuri 15(44)

febriluri kes 7 (22)

or wlamde asakobriv jgufSi gamovlinda ori letaluri gamosavali

pacientebSi progresuli da mwvave simptomuri etiologiuri jgufidan,

iseve rogorc ori wlis zemoT, mwvave simptomuri da mogvianebiTi

simptomuri etiologiuri jgufidan (ixileT diagrama 3.5).

aRniSnuli mimarTulebiT statistikurma damuSavebam, raTa gamogvevlina

sqesis an/da asakis prediqtoruli buneba kes-is Semdgomi axali nevro-

logiuri deficitis da sikvdilianobis ganviTarebaSi, ver aCvena

statistikurad sarwmuno informacia.

Page 53: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 53 -

diagrama 3.5. etiologiuri da asakobrivi jgufis mixedviT

sikvdilianobis xvedriTi wili

25% 25%25%

0%0% 0%0% 0%0%

25%

<2w >2w

mwvave simptomuri progresuli encefalopaTiebi

febriluri kes-i idiopaTuri/kriptogenuri

mogvianebiTi simptomuri

kes tipisa da xangrZlivobis kavSiri kes-is Semdgom gamosavalTan

gulyris tipis gansazRvra da diferencireba moxda prehospitalurad

mSoblis da/an eqimis mier aRwerili, klinikuri Sefasebis mixedviT.

pacientebis umravlesobas meoreulad generalizebuli kes-i aReniSna da

Seadgina 63% (30 pacienti) maSin, rodesac generalizebuli kes-i SemTxvevaTa

37%-s (18 pacienti) iTvlis. gulyris tipis mixedviT kes-is xvedriTi wili

ixileT diagramaze 3.6.

Page 54: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 54 -

diagrama 3.6. gulyris tipis mixedviT kes-is xvedriTi wili

63%

37%

meoradad generalizebuli kes generalizebuli kes

aRniSnul monacemTa statistikuri analizis Sedegad ver inaxa

statistikurad sarwmuno korelacia gulyris tipsa da kes-is Semdgom

unarSezRudulobas da sikvdilianobas Soris.

kes-is xangrZlivoba da gamosavali

imisaTvis, rom Segvefasebina kes-is Semdgomi gamosavlis gavlena

gulyris xangrZlivobaze, aRniSnuli maCvenebeli davyaviT or jgufad:

1. 30-60 wT;

2. 60 wT-ze meti xangrZlivoba.

Kkes-is xangrZlivobis mixedviT, pacientebis pirvel jgufi moicavs 43

(89%) pacients, xolo meore jgufi – 5-s (11%). unda aRiniSnos, rom

pacientebis pirvel jgufSi vlindeba unarSezRudulobis yvela SemTxveva

da letalobis ori epizodi, xolo meore jgufSi letaluri gamosavalis

ricxobrivi ganawileba pirveli jgufis msgavsia (ixileT diagrama 3.7, 3.8).

Page 55: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 55 -

diagrama 3.7. unarSezRuduloba kes-is xangrZlivobis mixedviT

diagrama 3.8. kes-is xangrZlivobis mixedviT

sikvdilianobis raodenobrivi maCvenebeli

Page 56: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 56 -

Cveni kvlevis mixedviT, kes-is saSualo xangrZlivobam Seadgina 50 wT.

(30-180 wT.). kes-is xangrZlivobis maqsimaluri dro dafiqsirda sam pacientSi

180 wT. virusuli encefalitisa, 125 wT. Cvilobis migraciuli fokaluri

epilefsiisa da 110 wT. aspiraciis sindromis diagnozis pirobebSi,

romelTagan ori pacienti mwvave simptomur etiologiur jgufs miekuTvna.

Cvens mier Seswavlil pacientTa kes-is xangrZlivoba ixileT diagramaze 3.9.

monacemTa statistikuri damuSavebis mixedviT, ver moiZebna

statistikurad sarwmuno korelacia gulyris xangrZlivobasa da axali

nevrologiuri deficitis ganviTarebas Soris.

diagrama 3.9. kes-is xangrZlivoba wT-Si

Page 57: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 57 -

kes sixSire da gamosavali

ganmeorebiTi kes-i, rogorc axali nevrologiuri deficitis, gan-

viTarebis riskis faqtoris dadgenis mizniT pacientebi davajgufeT pirvel

da ganmeorebiTi kes-is epizodebad. Sedarebul iqna aRniSnuli cvladis

gavlena gamosavalze, raTa dagvedgina maTi prediqtoruli Tviseba kes-is

Semdgomi unarSezRudulobis (axali nevrologiuri deficiti)

ganviTarebaSi.

1. kes-is pirveli epizodi gamovlinda 37 (77%) pacientSi;

2. ganmeorebiTi kes-is epizodi 11 (23%) patientSi.

11 pacientidan (ganmeorebiTi kes-iT), kes-is Semdgomi axali nevro-

logiuri deficitis Sefaseba moxda cxra pacientTan, radganac Oor

maTganSi dafiqsirda letaluri gamosavali. Sesabamisad, statistikur

damuSavebas daeqvemdebara cxra pacienti ganmeorebiTi kes-iT da 37 pacienti

kes-is pirveli epizodiT.

pacientebSi ganmeorebiTi kes-is Semdgom:

● axali nevrologiuri deficiti ganviTarda 6 (67%)SemTxvevaSi,

● Seucvleli nevrologiuri statusi 3 (33%) pacientSi.

kes-is pirveli epizodis arsebobis pirobebSi:

● axali nevrologiuri deficiti dafiqsirda 2 (6%) pacientSi,

● Seucvleli nevrologiuri deficiti 35 (94%) pacientSi (ixileT diagrama

3.10).

statistikuri damuSavebis mixedviT,miRebulia maRali korelacia

ganmeorebiTi kes-is arsebobasa da axali nevrologiuri deficitis

ganviTarebas Soris.ganmeorebiTi kes-is arsebobis SemTxvevaSi axali nevro-

lofiuri deficitis ganviTarebis riski 11,67-jer gaizarda (Pearson Chi-Square –

17,88; df – 1; Fisher's Exact Test – p<0.001RR=11,67 CI (2.81; 48.40)).

Page 58: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 58 -

diagrama 3.10. ganmeorebiTi kes-is gavlena kes-is Semdgomi

axali nevrologiuri deficitis ganviTarebaze

ganmeorebiTi kes ganviTarda 23% (11) patientSi Semdegi etiologiiT:

Cvilobis migraciuli fokaluri epilefsia, draves sindromi, lenoqs

gastos sindromi, Sardovana ciklis defeqti, kriptogenuri fokaluri

epilefsia, panaiotopoulos-is sindromi, Ggaleni venis gaxeTqvis Semdgomi

mdgomareoba, virusuli encefaliti, ukana Seqcevadi encefalopaTia,

ventrikulo-peritonealuri Suntirebis Semdgomi mdgomareoba, febriluri

kes (ix. cxrili 3.3).

cxrilidan naTlad Cans, rom ganmeorebiTi kes-i ukavSirdeba progresul

encefalopaTiebis, mwvave simptomur, mogvianebiT simptomur, idiopaTuri/

kriptogenur, febrilur da mogvianebiT simptomur etiologiur jgufs.

romelTagan progresuli encefalopaTiebis jgufi 36%-iT dominirebs.

Page 59: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 59 -

cxrili 3.3. ganmeorebiTi kes-is etiologiis sqematuri gamosaxuleba

etiologiuri jgufi E etiologia

progresuli encefalopaTiebi Cvilobis migraciuli fokaluri epilefsia

progresuli encefalopaTiebi draves sindromi

progresuli encefalopaTiebi lenoqs-gastos sindromi

progresuli encefalopaTiebi Sardovana ciklis defeqti

idiopaTuri/kriptogenuri panaiotopoulos-is sindromi

idiopaTuri/kriptogenuri kriptogenuri fokaluri epilefsiis

mwvave simptomuri ukana Seqcevadi encefalopaTia

mwvave simptomuri virusuli encefaliti

mogvianebiTi simptomuri galeni venis gaxeTqvis Semdgomi mdgomareoba

mogvianebiTi simptomuri ventrikulo-peritonealuri Suntirebis

Semdgomi mdgomareoba

febriluri kes febriluri kes

kes-mde arsebuli nevrologiuri statusis kavSiri gamosavalTan

kes-is ganviTarebamde paTologiuri nevrologiuri statusi nanaxi iqna 10

(21%), Seucvleli nevrologiuri statusi 38 (79%) pacientSi. statistikur

damuSavebas gamoaklda oTxi pacienti letaluri gamosavliT, saidanac or

pacients kes-mde aReniSna paTologiuri nevrologiuri statusi.

kes-is ganviTarebamde paTologiuri nevrologiuri statusis arsebobis

SemTxvevaSi, axali nevrologiuri deficiti dafiqsirda eqvs (75%), xolo

Seucvleli nevrologiuri statusi or (25%) pacientSi.

Page 60: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 60 -

kes-is ganviTarebamde normaluri nevrologiuri statusis arsebobis

SemTxvevaSi axali nevrologiuri deficiti ganviTarda or(5%) pacientSi

maSin, rodesac Seucvleli nevrologiuri statusi SenarCunda 34 (95%)

maTganSi.

miRebulia maRali korelacia kes-mde paTologiuri nevrologiuri

statusis arsebobasa da kes-is Semdgom axali nevrologiuri deficitis

ganviTarebas Soris. axali nevrologiuri deficitis ganviTarebis riski 5,8-

jer maRalia kes–mde paTologiuri nevrologiuri statusis ganviTarebis

arsebobis SemTxvevaSi (Pearson Chi-Square – 21,22; df – 1; Fisher's Exact Test – p<0.001),

RR=11.67 CI (1.33; 25.32) (ix. diagrama 3.11, cxrili 3.4).

diagrama 3.11. kes-mde arsebuli nevrologiuri statusis korelacia axli

nevrologiuri deficitis ganviTarebasTan

sqemidan naTlad Cans, rom ganmeorebiTi kes-i ukavSirdeba progresul

encefalopaTiebis, mwvave simptomur, mogvianebiT simptomur, idiopaTuri/

kriptogenur da mogvianebiT simptomur etiologiur jgufs. romelTagan

progresuli encefalopaTiebis jgufi 50%-iT dominirebs.

Page 61: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 61 -

cxrili 3.4. kes-mde arsebuli paTologiuri

nevrologiuri statusis etiologia

etiologiuri jgufi etiologia

progresuli encefalopaTiebi Cvilobis migraciuli fokaluri epilefsia

progresuli encefalopaTiebi draves sindromi

progresuli encefalopaTiebi lenoqs-gastos sindromi

progresuli encefalopaTiebi Sardovana ciklis defeqti

progresuli encefalopaTiebi Tandayolili glikozilaciis defeqti

idiopaTuri/kriptogenuri kriptogenuri fokaluri epilefsia

idiopaTuri/kriptogenuri kriptogenuri fokaluri epilefsia

idiopaTuri/kriptogenuri kriptogenuri fokaluri epilefsia

mwvave simptomuri virusuli encefaliti

mogvianebiTi simptomuri galeni venis gaxeTqvis Semdgomi mdgomareoba

etiologia da gamosavali

Sinaris klasifikaciis mixedviT pacientebi dayofil iqna xuT

etiologiur jgufad: 1. idiopaTur/kriptogenur; 2. Mmwvave simptomur; 3.

mogvianebiT simptomur; 4. Ffebrilur; 5. progresuli encefalopaTiebis

etiologiur jgufad.

1. Cveni dakvirvebis qveS myof pacientTagan 16 (33%) pacienti idiopaTuri/

kriptogenuri kes-is etiologiur jgufs miekuTvna.

idiopaTuri/kriptogenuri etiologiuri jgufi warmoadgens Cven mier

dakvirvebis qveS myof pacientTa umravlesobas.aRniSnul jgufSi

Page 62: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 62 -

dafiqsirda axali nevrologiuri deficitis erTi da letaluri gamosavlis

arcerTi SemTxveva. etiologiis xvedriTi wili ixileT cxrilSi 3.5.

cxrili 3.5. idiopaTur/kriptogenur etiologiur jgufSi

etiologiis xvedriTi wili

idiopaTuri/kriptogenulietiologiuri jgufi N %

kes-i rogorcpirveli araprovocirebuli krunCxviTi gulyra – 6(37.5%)

panaiotopoulos sindromi- 2 (12.5%)

kriptogenuli parcialuri epilefsia – 8 (50%)

2. mwvave simptomuri etiologiuri jgufi iTvlis 11 (23%) pacients.

ZiriTad diagnozebs miekuTvneba: baqteriuli meningiti, virusuli

encefaliti, tuberkulozuri meningiti, sinus Trombozi, ukana Seqcevadi

encefalopaTia, antiepilefsiuri mkurnalobis TviTneburi moxsna,

aspiraciis sindromi. Mwvave simptomuri etiologiuri jgufidan ori

SemTxveva asocirda axal nevrologiur deficitTan, xolo ori letalur

gamosavalTan (ix. cxrili 3.6).

cxrili 3.6. mwvave simptomur etiologiur jgufSi

etiologiis xvedriTi wili

Mmwvave simptomuri kes etiologiuri jgufi – 11(23%)

virusuli encefaliti – 3 (28%)

baqteriuli meningiti – 1 (9%)

tuberkulozuri meningiti – 1 (9%)

hemoragiuli insulti – 2 (18%)

sinus Trombozi – 1 (9%)

ukana Seqcevadi encefalopaTia- 1 (9%)

antiepilefsiuri medikamentis TviTneburi moxsna- 1 (9%)

aspiraciis sindromi – 1 (9%)

Page 63: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 63 -

3. mogvianebiTi simptomuri etiologiur jgufSi dafiqsirda 6 (12%)

pacientSi, romelTagan ori nevrologiuri da erTi letaluri

gamosavali aRiniSna. etiologiis ricxobrivi da procentuli ganawileba

ixileT cxrilSi 3.7.

cxrili 3.7. mogvianebiT simptomur etiologiur jgufSi

Semavali etiologiis xvedriTi wili

mogvianebiTi simptomuri etiologiuri jgufi – 6 (12%)

hipoqsiur-iSemiuri encefalopaTia – 3 (50%)

baqteriuli meningitis Semdgomi mdgomareoba – 1 (16.7%)

ventrikulo-peritonealuri Suntirebis Semdgomi mdgomareoba – 1 (16.7%)

galeni venis gaxeTqvis Semdgomi mdgomareoba – 1 (16.7%)

4. febriluri etiologiuri jgufi dafiqsirda 10 (21%) pacientSi.

saukeTeso gamosavali ukavSirdeba aRniSnul jgufs axali nevro-

logiuri deficitisa da letaluri gamosavalis gareSe.

5. progresuli encefalopaTiebis etiologiuri jgufi iTvlis xuT (11%)

patients, romelTagan sami axali nevrologiuri deficiti da erTi

letaluri gamosavali vlindeba. etiologia moicavs Ddraves sindroms,

Cvilobis migraciul fokalur epilefsias, memkvidreuli glikozilaciis

defeqts, Sardovana ciklis defeqtsa da lenoqs gastos sindroms.

detalurad ixileT cxrili 3.8.

Page 64: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 64 -

cxrili 3.8. progresul encefalopaTiebis etiologiur jgufSi

Semavali etiologiis xvedriTi wili

Pprogresuli encefalopaTiebis etiologiuri jgufi – 5 (11%)

draves sindromi – 1 ( 20%)

lenoqs gastos sindromi 1 ( 20%)

Cvilobis migraciuli fokaluri epilefsia – 1 (20%)

Tandayolili glikozilaciis defeqti – 1 (20%)

Sardovanas ciklis defeqti – 1 (20%)

Cveni kvlevis mixedviT, progresuli encefalopaTiebi, mwvave simptomuri

da mogvianebiTi simptomuri etiologiuri jgufi asocirebulia axal

nevrologiur deficitTan da sikvdilianobasTan (ix. diagrama 3.12, cxrili

3.9). zemoTaRniSnuli kohortis statistikuri damuSavebis mixedviT, arsebobs

statistikurad sarwmuno korelacia mwvave simptomur etiologiur jgufsa da

kes-is Semdgomi axali nevrologiuri deficitis ganviTarebas Soris, Tumca

progresuli encefalopaTiebi warmoadgens statistikurad sarwmuno riskis

faqtors kes-is Semgomi unarSezRudulobis ganviTarebisaTvis.Aaseve unda

aRiniSnos mwvave simptomur etiologiur jgufSi neiroinfeqciebis dominanturi

raodenoba (45%) (Pearson Chi-Square – 9,55; df – 1; Fisher’s Exact Test – p=0.015).

diagrama 3.12. etiologiuri jgufebis raodenobrivi maCvenebeli axali

nevrologiuri deficitisa da sikvdilianobis mixedviT

16

1 0

11

2 2

10

0 0

6

21

5

31

idiopaTuri /

kriptogenuri

mwvave simptomuri febriluri kes-i mogvianebiTi

simptomuri

progresuli

encefalopaTiebis

etiologiuri jgufi unarSezRuduloba sikvdilianoba

Page 65: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 65 -

cxrili 3.9. axali nevrologiuri deficitis

sqematuri gamosaxva

etiologiuri jgufi Eetiologia axali nevrologiuri

deficiti

Pprogresuli

encefalopaTiebi draves sindromi hemiparezi

Pprogresuli

encefalopaTiebi lenoq-sgastos sindromi

ganviTarebis unar-

Cvevebis kargva

Pprogresuli

encefalopaTiebi Sardovanas ciklis darRveva

ganviTarebis unar-

Cvevebis kargva

mwvave simptomuri virusuli encefaliti ganviTarebis unar-

Cvevebis kargva

mwvave simptomuri ukana Seqcevadi encefalopaTia kognituri deficiti

momgvianebiTi

simptomuri

ventrikulo-peritonialuri

Suntirebis Semdgomi mdgomareoba

generalizebuli

hipotonia

idiopaTiuri

/kriptogenuri

parcialuri epilefsia,

ganviTarebis Seferxeba

ganviTarebis unar-

Cvevebis kargva

mogvianebiTi

simptomuri hie

kraniuli nervebis

dazianeba

kes-is mkurnaloba da gamosavali

kes-is prehospitaluri da hospitaluri mkurnalobis gavlena gulyris

xangrZlivobasa da meqanikuri ventilaciis saWiroebaze

48 pacientidan 44-ma (91%) pacinetma isargebla da 4-s (9%) ar usargeblia

saswrafo daxmarebis brigadisservisiT.

Cveni kvlevis momacemze dayrdnobiT, saSualo dro gulyris dawyebidan

gadaudebel departamentSi momarTvamde Seadgens 25 wT-s (meryeobs 15-45 wT-

mde).

Page 66: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 66 -

prehospitalurad 31 (65%) pacients Cautarda adekvaturi prehospitaluri

mkurnaloba (mkurnaloba erTi doza benzodiazepiniT) maSin, rodesac ara-

adekvaturi prehospitaluri mkurnaloba (mkurnaloba erTze meti benzo-

diazepini) ganxorcielda 17( 35%) pacientSi.

klinikaSi araadekvaturi mkurnaloba (mkurnaloba erTze meti doza

benzodiazepiniT) Cautarda 21 ( 44%), xolo adekvaturi mkurnaloba 27 (56%)

pacients (ix. diagrama 3.13).

diagrama 3.13. adekvaturi da araadekvaturi prehospitaluri da hospitaluri

mkurnalobis xvedriTi wili

saerTo jamSi mrvaljeradi gamoyeneba (orze meti doza benzodia-

zepinebis) fiqsirdeba 30 (63%) pacientSi.

Kkes-is saSualo xangrZlivobam adekvaturi prehospitaluri mkurnalobis

pirobebSi (41 wuTi) Seadgina mniSvnelovnad xanmokle dro SedarebiT

araadekvatur prehospitalur jgufTan (66 wuTi), gansxvavebiT hospitaluri

mimarTulebisgan, sadac jgufebs Soris kes-is xangrZlivobis mixedviT

statistikurad mniSvnelovani gansxvaveba ver inaxa. statistikuri analizis

mixedviT adekvaturi prehospitaluri mkurnaloba kes-is mokle

xangrZlivobis pidarpirproporciulia (p<0.001) (ix. diagrama 3.14).

Page 67: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 67 -

diagrama 3.14. adekvaturi prehospitaluri mkurnalobis kavSiri

kes-is xangrZlivobasTan

calke gamovyaviT pacientebis jgufi, romelTac dasWirdaT xelovnuri

ventilacia, raTa gagvesazRvra, Tu ra gavlenas axdenda mkurnalobis

strategia xelovnuri ventilaciis saWiroebaze. 13 (27%) pacienti gadayvanil

iqna kritikuli medicinis departamentSi sunTqviTi depresiiT.13-ive

SemTxvevaSi dafiqsirebulia mrvaljeradi gamoyeneba benzodiazepinebis,

romelTagan 10 SemTxvevaSi gamoyenebulia benzodiazepinis erTze meti doza

prehospitalurad. hospitalurad benzodiazepinis erTze meti doza

gamoyenebulia cxra pacientSi. kompinaciaSi (araadekvaturi prehospitaluri

da hospitaluri marTvis pirobebSi) benzodiazepini mravaljeradad

gamoyenebul iqna eqvs pacientSi (ix. diagrama 3.15, cxrili 3.10).

Page 68: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 68 -

diagrama 3.15. xelovnur ventilaciaze myofi pacientebis

mkurnalobis strategia

aRniSnuli mimarTulebiT statistikuri damuSavebis Sedegad, mniS-

vnelovani asociacia inaxa prehospitalur mkurnalobasa da meqanikuri

ventilaciis saWiroebas Soris. kerZod, pacientebs araadekvaturi prehos-

pitaluri mkurnalobis pirobebSi meti sixSiriT dasWirdaT meqanikuri

ventilacia (Pearson Chi-Square – 5,32; df – 1; Fisher's Exact Test – p=0.039). igive

asociacia dafiqsirda araadekvatur hospitalur mkurnalobasa da

meqanikuri ventilaciis saWiroebas Soris (Pearson Chi-Square – 4,7; df – 1; p=0.03).

drouli prehospitaluri mkurnaloba ganxorcielda 25 (52%) pacientSi.

saSualo intervali gulyris dawyebidan mkurnalobis dawyebame Seadgina 10

wT. (minimaluri 5 wT., maqimaluri 18 wT.).

drouli prehospitaluri mkurnalobis pirobebSi kes-is xangrZlioba

meryeobda 30-dan – 70 wT-mde (saSualod 42 wT.) maSin, roca dagvianebuli

prehospitaluri marTvis pirobebSi kes-is xangrZlivoba meryeobda 30wT-dan

180 wT-mde (saSualod 58 wT).

Page 69: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 69 -

cxrili 3.10. marTviT sunTqvaze myofi pacientebis etiologia

etiologiuri jgufi etiologia

wvave simptomuri hemoragiuli insulti

progresuli encefalopaTiebi Cvilobis migraciuli fokaluri

epilefsia

mogvianebiTi simptomuri galenis venis gaxeTqvis Semdgomi

mdgomareoba

idiopaTuri/kriptogenuri kriptogenuli fokaluri epilefsia

progresuli encefalopaTiebi lenoqs gastos syndrome

progresuli encefalopaTiebi draves sindromi

wvave simptomuri encefaliti

idiopaTuri/kriptogenuri kriptogenuri fokaluri epilefsia

progresuli encefalopaTiebi Sardovanas ciklis defeqti

mwvave simptomuri encefaliti

mwvave simptomuri ukana Seqcevadi encefalopaTia

mogvianebiTi simptomuri ventrikulo-peritonialuri Suntirebis

Semdgomi mdgomareoba

Ffebriluri kes zeda sasunTqi gzebis infeqcia

miRebulia statistikurad sarwmuno korelacia droulad dawyebul

mkurnalobasa da kes-is mokle xangrZlivobas Soris (p<0.001)( ixileT

diagrama 3.16, 3.17, 3.18).

Page 70: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 70 -

diagrama 3.16. drouli mkurnalobis kavSiri kes-is xangrZlivobasTan

diagrama 3.17. drouli da dagvianebuli mkurnalobis strategiis kavSiri

kes-is xangrZlivobasTan

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

kes-is xangrZlivoba

drouli mkurnaloba dagvianebuli mkurnaloba

Page 71: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 71 -

diagrama 3.18. mkurnalobis dawyebis drois kavSiri kes-is xangrZlivobasTan

0

50

100

150

200

0 2.5 5 7.5 10 12.5 15 17.5 20 22.5 25 27.5 30

krunCxvis dawyebidan mkurnalobis dawyebamde gasuli dro

kes-is xangrZlivoba

kes-is Semdgomi sikvdilianoba

kes-is Semdgomi sikvdilianoba dafiqsirda 4 (8%) pacientSi. ori pacienti

mwvave simptomuri etiologiuri jgufidan (virusuli encefalitisa da

hemoragiuli insultis diagnoziT), erTi pacienti mogvianebiTi simptomuri

etiologiuri jgufidan (galenis venis gaxeTqvis Semdgomi mdgomareobiT),

sadac sikvdilis mizezs ZiriTadi daavadebis mimdinareoba warmoadgenda da

ara TviT kes-i.

erT pacientTan, progresuli encefalopaTiebis etiologiuri jgufidan

(Cvilobis migraciuli fokaluri epilefsiiT) letaluri gamosavalis

mizezi kes-is dros gulis gaCereba gaxda. pacientTa letaluri gamosavlis

klinikur-epidemiologiuri maxasiaTeblebi ixileT cxrilSi 3.16.

Page 72: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 72 -

cxrili 3.16. pacientTa letaluri gamosavlis

klinikur-epidemiologiuri maxasiaTeblebi

paci

enti

Aasaki sqesi Eetiologia sikvdilis

mizezi

Kkes-is xan-

grZliviba

(wT)

intervencia

1 1.2 mamr. hemoragiuli

insulti

ZiriTadi

daavadebis

mimdinareoba

30

araadekvaturi

prehospitaluri,

adekvaturi

hospitaluri

mkurnaloba.

dagvianebuli

prehospitaluri

mkurnaloba

2 2 mdedr.

Cvilobis

migraciuli

parcialuri

Cvilobis

epilefsia

gulis

gaCereba

krunCxviTi

gulyris

dros

120

araadekvaturi

prehospitaluri,

adekvaturi

hospitaluri

mkurnaloba.

dagvianebuli

prehospitaluri

mkurnaloba

3 13 mdedr.

galena venis

gaxeTqvis

Semdgomi

mdgomareoba

ZiriTadi

daavadebis

mimdinareoba

70

adekvaturi

prehospitaluri

da hospitaluri

mkurnaloba.

dagvianebuli

prehospitaluri

mkurnaloba

4 7 mamr. Eencefaliti

ZiriTadi

daavadebis

mimdinareoba

35

adekvaturi

prehospitaluri

da hospitaluri

mkurnaloba.

drouli

prehospitaluri

mkurnaloba

statistikuri damuSavebis mixedviT, romelic miznad isaxavda

gansazRvruliyo asakis, sqesis, gulyris xangrZliobis, gulyris tipis,

ganmeorebiTi da kes-mde arsebuli nevrologiuri statusis arsebobis

gavlena kes-is Semdgom sikvdilianobaze, raTa Sefasebuliyo maTi

prediqtoruli buneba, ver iqna miRebuli statistikurad sarwmuno Sedegi.

amgvarad Cveni kvlevis Sedegebze dayrdnobiT axali nevrologiuri

deficitis ganviTarebis prediqtoria: kes-mde arsebuli paTologiuri

nevrologiuri statusi, ganmeorebiTi kes-i da etiologiuri jgufi

Page 73: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 73 -

progresuli encefalopaTiebi. ver inaxa statistikurad sarwmuno kore-

lacia asaks, sqess, gulyris tips, xangrZlivobasa da axali nevrologiuri

deficitis ganviTarebas Soris. aseve ver iqna nanaxi statistikurad

sarwmuno korelacia aRniSnul variabelebsa da sikvdilianobis ganvi-

Tarebas Soris. Aadekvaturi prehospitaluri da drouli mkurnaloba ukav-

Sirdeba kes-is mokle xangrZlivobas, araadekvaturi prehospitaluri

mkurnaloba iseve, rogorc hospitaluri mkurnaloba ukavSirdeba sunTqviT

depresiasa da meqanikuri ventilaciis saWiroebas. statistikurad

arasarwmuno korelacia iqna miRebuli fenitoinis gamoyenebasa da kes-is

xangrZlivobas Soris.

Page 74: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 74 -

Tavi IV.

gamoklvevis Sedegebis ganxilva

Page 75: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 75 -

kes-is Semdgom ganviTarebuli sikvdilianobisa da unarSezRudulobis

sixSire bavSvTa asakSi

kvlevis pirvel etapze literaturaSi moZiebuli kes-is sixSirisa da

gamosavlis epidemiologiuri maxasiaTebeli SevadareT Cveni kvlevis

Sedegebs. literaturuli monacemebiT,bavSvTa asakis kes-i gadaudebeli

nevrologiis erT-erTi yvelaze xSiri diagnozia. sixSiris mixedviT,

yovelwliurad 18-20 SemTxveva fiqsirdeba yovel 100000 pediatriul

populaciaze,gansxvavebiT mozrdilebisagan, romlebSic sixSire dabalia

da wliurad 4-6/10000 Seadgens (Chin. 2006). Raribi resursebis mqone

qveynis magaliTis safuZvelze keniaSi 35/100000 kes-is SemTxveva

dafiqsirda. kes-is sixSire maRalia wlamde asakSi (51/100000) SedarebiT

1-4 wl-mde (29/100000), 8-9wl-mde (9/100000) da 10-15 wl-mde (2/100000)

asakobriv jgufTan (Chin, 2006).

keniaSi Catarebuli kvlevis monacemze dayrdnobiT, erTi wlis

ganmavlobaSi kes-is 11% dafiqsirda (pacientTagan gulyris anamneziT)

(Sadarangani,2008). 10 wlis ganmavlobaSi serbiaSi Seiswavles 302 pacienti

kes-iT (Kravljanac,.2011). ganviTarebadi qveynis magaliTze dayrdnobiT,

samxreT arabeTSisami wlis ganmavlobaSi Sefasda 85 pacienti (Jagarlapudi,

2007). pediatriuli pacientebis aseve didi raodenoba Seiswavla Cinma –

226 kes-i ori wlis ganmavlobaSi (Chin, 2006).

Cvens mier ganxorcielebuli kvlevis farglebSi (xuTi wlis gan-

mavlobaSi) Seswavlil iqna 48 pacienti kes-iT romelmac paroqsizmuli

aSlilobis 4% Seadgina. literaturul monacemTan SedarebiT pacientTa

mcire raodenoba, savaraudod, unda aixsnas prehospitalurad mSoblis an

samedicino personalis mier krunCxvis xangrZlivobis araswori in-

terpretaciT.

adreuli kvlevebi bavSvTa asakSi kes-is Semdgomi sikvdilianobis maRal

maCvenebels avlens, rac 7%-dan 25%-mde (krunCxviTi epilefsiuri statu-

sidan 30-60 dRis ganmavlobaSi) meryeobs.Mmimdinare kvlevebis mixedviT, kes-

is Semdgomi sikvdilianoba bavSvTa asakSi 2.7%-5.2%-is farglebSia. sixSire

Page 76: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 76 -

imatebs, Tu pacienti kes-iT moxvdeba kritikuli medicinis departamentSi da

izrdeba 5-8%-mde. mozrdilebSi sikvdilianobis sixSire 13%-dan 38%-mde

meryeobs (aRniSnuli aixsneba gansxvavebuli etiologiuri faqtoriT)

(Novorol CL, 2007; Cavazzuti GB, 1984; DeLorenzo RJ, 1994; Dunn DW, 1988; Maytal J, 1989;

Sillanpaa M, 2002; Verity CM, 1993). 2wlamde asakobriv jgufSi metad figurirebs

febriluri da mwvave simptomuri etiologiuri jgufi, ris gamoc

letaluri gamosavali am asakobriv jgufSi SedarebiT momatebulia da

Seadgens 3-22%-s (L Novorol, 2007). gansxvavebul monacems adasturebs Raribi

resursebis mqone qveynis kvlevis Sedegi. aq kes-is sikvdilianoba 11-15%-ia.

transportirebis problema, hospitalSi dagvianebuli misvla, mwvave

simptomuri etiologia gadamwyvet rols asrulebs aRniSnulis

ganviTarebaSi (Newton, 2009).

Kkes-is Semdgomi unarSezRuduloba,mimdinare kvlevebis safuZvelze, ar

aRemateba 15%. unarSezRuduloba aRemateba 50%-s pacientebSi rezistentuli

kes-iT (kes-i romelic grZeldeba 60wT-ze meti xangrZlivobiT). aRniSnul

populaciaSi, Tu umravlesoba pacientebis miekuTvneba simptomur etiolo-

giur jgufs, Znelia gaarCio unarSezRuduloba mwvave simptomuri etio-

loogiis Sedegia Tu TviT kes-is gaxangrZlivoba ganapirobebs unarSezRu-

dulobis ganviTarebas. unarSezRudulobis maRali sixSire dasturdeba

adreuli bavSobis askaSi da meryeobs 50%-mde. aseve, arsebobs myari

mtkicebuleba Sexedulebaze: adreuli bavSobis asakSi kes-is ganviTareba

da/an mwvave simptomuri etiologiis arseboba zrdis kes-is Semdgomi

unarSezRudulobisa da sikvdilianobis ganviTarebis risks (Novorol CL, 2007;

Eriksson KJ, 1997; Kwong KL, 2004; Maegaki Y, 2005; Sahin M, 2001; Scholtes FB, 1996; Yager JY,

1988; Asadi-Pooya A, 2005).

Cveni kvlevis mixedviT, saukeTeso gamosavali normaluri neiro-

motoruli ganviTarebis saxiT ukavSirdeba 36 (75%) pacients, axali nevro-

logiuri deficiti (unaSezRuduloba) 8 (17%) pacients, xolo letaluri

gamosavali 4 (8%) SemTxvevaSi dafiqsirda.

rodesac davukvirdiT literaturuli monacemisa da Cven mier

gamokvleuli kohortis Sedegis mimarTebas, cxadi gaxda,rom, ganviTarebul

Page 77: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 77 -

qveynebTan SedarebiT, sikvdilianobis maCvenebeli momatebulia da

utoldeba im pacientTa gamosavals, romlebic moxvdnen intensiuri

medicinis departamentSi.Mmdgomareoba, savaraudod, ukavSirdeba aRniSnul

pacientTa jgufSi jamrTelobis mZime mdgomareobas maSin, rodesac

unarSezRudulobis maCvenebeli TiTqmis utoldeba mimdinare kvlevebis

safuZvelze miRebul Sedegs.

sqesis da asakis gavlena kes-is Semdgom unarSezRudulobisa da

sikvdilianobis ganviTarebaze

londonis prospeqtul populaciaze dafuZnebuli kvlevis Sedegze

dayrdnobiT, klinikuri da dermografiuli monacemis SejerebiT miRebulia

sqesTa Tanabari ganawileba, umravlesoba pacientebisa wlamde asakobriv

jgufs miekuTvneboda, SedarebiT 1-4 wlamde, 5-9 wlamde da 1-15 wlamde

asakobriv jgufTan, rac aixsna am asakSi mwvave simptomuri etiologiis

maRali sixSiriT (Chin, 2006).

msgavsi monacemi fiqsirdeba nivorolis mimoxilviT, sadac 2 wlamde

asakobriv jgufSi febriluri kes-i figurirebs iseve, rogorc mwvave

simptomuri etiologia. aRniSnuli asakobrivi jgufi, aseve, ukavSirdeba

maRal letalur gamosavals da meryeobs 3-22.5%-mde (Novorol L, 2007).

keniis monacemze dayrdnobiT, multivariaciulma analizma ver aCvena

kavSiri sqessa da gamosavals Soris, Tumca 12 Tvemde asakobri jgufi da

hipoglikemia unarSezRudulobis ganviTarebis mTavar riskis faqtorebad

iqca (Sadarangani, 2008).

honkongis erT-erTi referaluri hospitlis bazaze dayrdnobiT vongis

avtorobiT Catarebuli retrospeqtuli kvleva, romlis drosac

pediatriuli pacientebis saSualo asaki 2.6 w. (0.5-10 w.), Kkes-is maRal

sixSires 3 w-mde asakobriv jgufSi avlens, xolo sikvdilianobis maRal

maCvenebels 1 wlamde asakobriv jgufSi. aRniSnuli kvlevis mixedviT,

statistikurma analizma ver aCvena kavSiri asaksa da kes-is Semdgom

unarSezRudulobasa Tu sikvdilianobas Soris (Kwong, 2004).

Page 78: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 78 -

kravljanakis kvlevam, romelSic Sefasda 489 kes-is epizodi (asakobrivi

jgufiT 2 Tvidan 18 wlamde), pacientTa Tanabari genderuli Tanafardoba

gamoavlina, saSualo asakiT 4.7 w. (Kravljanac, 2011).

aRwerilobiTi kvleva pakistanidan gamoirCeva mamrobiTi sqesis (68%)

upiratesobiT. Aasakis mixedviT, kes-i 2 wlamde asakobriv jgufSi Seadgens

46%-s, 2-6 wlamde 26%-s, 6-10 wlamde 16%-s da 11-15 wlamde 11.2%-s.

statistikuri damuSavebis mixedviT,ver iqna nanaxi kavSiri sqess, asaksa da

gamosavals Soris. sixSiris mixedviT, kes-i metad damaxasiaTebeli iyo or

wlamde asakobriv jgufSi da figurirebda neiroinfeqcia virusuli

encefalitis saxiT (Siddiqui, 2008).

azimaloRlus mimoxilva eyrdnoba logroskinos (Logroscino et al., 2002)

kvlevis monacems, romlis mixedviT, 1 wlamde asakobrivi jgufSi kes-is

mxolod 13%-i gamovlinda, xolo sikdilianoba imave asakobriv jgufSi ar

aRemata 5%-s (Arzimanoglou A, 2007).

Cveni kvlevis mixedviT, miRebulia sqesTa Tanabari ganawileba.

< 2 w.Dasakobriv jgufSi sqesobrivi ganawileba Tanabaria maSin, rodesac

> 2 w. mamrobiTi sqesi mcired dominirebs. Mumravlesoba pacientebi > 2 w.

asakobriv jgufs warmoadgenda da Seadgina 79%.

msgavsad literaturuli monacemisa, or wlamde asakobriv jgufSi

dominirebs 36%-i mwvave simptomuri etiologiuri jgufis, romelsac

mohyveba progresuli encefalopaTiebisa da febriluri kes etiologiuri

jgufis 21%-i.

miuxedavad mwvave simptomuri etiologiis SedarebiT maRali ricxobrivi

Tu procentuli ganawilebisa or wlamde asakobriv jgufSi, axali

nevrologiuri deficitis arseboba ar aRemateba erT pacients draves

sindromis diagnoziT, progresuli etiologiuri jgufidan, romelSic

axali nevrologiuri deficiti hemiparezis saxiTaa warmodgenilia.

literaturuli monacemisagan gansxvavebiT, axali nevrologiuri

deficitis umravlesoba gamovlinda ori wlis zemoT asakobriv jgufSi

da Seadgina Svidi pacienti, rac, SesaZlebelia, aixsnas am askobriv

Page 79: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 79 -

jgufSi pacientebis SedarebiT maRali ricxobrivi ganawilebiT.

aRniSnul asakobrivi jgufSi axali nevrologiuri deficiti metad

ukavSirdeba progresul encefalopaTiebis da mwvave simptomur

etiologiur jgufs.L

literaturul monacems emxroba or wlamde asakobriv jgufSi 50%

letaluri gamosavalis arseboba (pacientebi progresuli da mwvave

simptomuri etiologiuri jgufiT). aRniSnuli raodenoba or wlamde

asakobrivi jgufis pacientebis 14% iTvlis, gansxvavebiT ori wlis zemoT

asakobriv jgufTan, sadac letalobis procentuli ganawileba 6%-s ar

aRemateba (pacientebi mwvave simptomuri da mogvianebiTi simptomuri

etiologiuri jgufiT).

Cveni kvlevis monacemi emxroba im kvlevaTa daskvnebs, romelTac ver

naxes kavSiri aRniSnul cvladebsa da gamosavals Soris.

kes-is xangrZlivoba da gamosavali

mosazreba, rom sikvdilianobisa da unarSezRudulobis riski izrdeba

kes-is gaxangrZlivebasTan erTad jer kidev sakamaToa. eqsperimentuli mo-

nacemebi cxovelTa modelebidan amyarebs am Sexedulebas. bavSvebSi

uaryofilia, xolo mozrdilebTan dakavSirebiT arsebobs azrTa sxva-

dasxvaoba. imisaTvis, rom pasuxi gaeces aRniSnul kiTxvas, aucilebelia

Semdgomi kvlevebi, romlebic gaakontrolebs da uSualod mimarTuli iqneba

etiologiuri faqtoris da misi simZimis Seswavlisaken.

miqael raspalis sistemurma mimoxilvam ver aCvena kavSiri gulyris

xangrZlivobasa da sikvdilianobas Soris (gancalkavebulad mwvave

simptomur etiologiur jgufSic). Aaseve, ver iqna nanaxi sxvaoba

pacientebSi, romlebSic gulyra gagrZerlda or sT-ze naklebi droiT im

jgufTan SedarebiT, sadac gulyra gaxangrZlivda 2-24 sT-iT da metiT.

mimoxilvaSi kvlevebis nawili xazs usvams gulyris xangrZlivobis

kavSirs kes-is Semdgom unarSezRudulobasTan, Tumca zusti mizezi, Tu

ra iwvevs aRniSnuls Zneli saTqmelia, radgan Znelia gamoyo TviT kes-is

Page 80: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 80 -

efeqti etiologiisgan, romelic SesaZlebelia Tavad iyos gan-

msazRvreli kes-is gaxangrZlivebisa da rezistentuli mkurnalobis

mimarT.

mimdinare kvlevebiT or sT-ze meti xangrZlivobiT gulyram aCvena

kavSiri unarSezRudulobis ganviTarebasTan, pacientTa im jgufTan

SedarebiT, sadac es-ierT saaTs gagrZelda. Tumca aRniSnul kvlevebSic

ki, romelic mtkiced adasturebs kavSirs kes-is gaxangrZlivebasa da

unarSezRudulobisa Tu sikvdilianobis ganviTarebas Soris, jer kidev

ucnobia cudi gamosavali Tavis tvinis mZime dazianebis Sedegia,

romelic, aseve, Sedegia mwvave simptomuri etiologiisa, Tu kes-is

gaxangrZliveba iwvevs meoradad nevrologiuri deficitis ganviTarebas

(Raspall-Chaure, 2006).

kravjanakis kvlevis mixedviT,24sT-ze meti xangrZlivobiT gulyra kes-is

Semdgomi unarSezRudulobis ganviTarebis damoukidebel prediqtors

warmoadgens (Kravljanac, 2011).

Cveni kvlevis mixedviT, kes saSualo xangrZlivoba Seadgenda 49.58 wT.

(30-180 wT.). rezistentuli kes-i dafiqsirda xuT pacientTan, romelTagan

maqsimaluri xangrZlivoba gamovlinda sam SemTxvevaSi: 180 wT. virusuli

encefalitis, 125 wT. Cvilobis migraciuli fokaluri epilefsiisa da 110

wT. aspiraciis sindromis diagnozis pirobebSi. aRniSnuli pacientebis

etiologiis 66%-s mwvave simptomuri etiologia warmoadgens.

unda aRiniSnos, rom kes-is xangrZlivobis mixedviT, pacientTa pirvel

jgufSi (30-60 wT.) vlindeba unarSezRudulobis yvela SemTxveva

(etiologiuri upiratesobiT mwvave simptomuri da progresuli encefalo-

paTiebi) da letalobis ori epizodi, mwvave simptomuri etiologiuri

jgufidan. Mmeore jgufSi (kes xangrZlioba > 60 wT.), romelic moicavs xuT

pacients, letaluri gamosavali ukavSirdeba mwvave da mogvianebiTi

simptomur etiologiur jgufs.

Cveni kvlevis monacemis mixedviT, rezistentuli kes-i ar aris

dakavSirebuli unarSezRudulobasTan. yvela pacienti unarSezRudulobiT

miekuTvneba kes-is 60 wT-mde xangrZlivobis jgufs. etiologiuri jgufi

Page 81: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 81 -

datvirTulia simptomuri da progresuli etiologiuri jgufiT. SesaZ-

lebelia iTqvas, rom etiologia aRniSnuli mimarTulebiT gamosavlis

mTavari ganmsazRvrelia.

Cveni kvlevis monacemi emxroba im kvlevebis monacemTa Sedegebs,

romlebmac ver naxa korelacia gulyris xangrZlivobasa da kes-is Semdgom

unarSezRudulobasa da sikvdilianobas Soris.

kes-is etiologia da gamosavali

sikvdilianoba praqtikulad maRalia neiroinfeqciebis da sxva mwvave

cns daavadebebis SemTxvevaSi. Gdabali sikvdilianobiT xasiaTdeba

febriluri kes-i da Seadgens 0-2%. sixSiris mixedviT, etiologiuri

speqtris gansxvavebul maCvenebels asaxavs sxvadasxva qveyanaSi

Catarebuli kvlevis monacemi.aseve, metwilad gansxvavebulia gan-

viTarebadi da ganviTarebuli qveynebis Sedegebi. indoeTSi Catarebuli

prospeqtuli kvlevis monacemze dayrdnobiT yvelaze maRal procentSi

mwvave simptomur etiologia fiqsirdeba da Seadgens 54%-s, sadac

neiroinfeqcia dominirebs 28-67%-iT (Jagarlapudi et al, 2007, Mhodj et al., 2000;

Garzon et al., 2003). Ggansxvavebulia ganviTarebuli qveynis monacemebi, sadac

febriluri da idiopaTuri etiologiuri jgufi dominirebs, maSin

rodesac neiroinfeqciebi 4-19%-mde meryeobs (Hauser, 1983; Lowenstein and

Alldredge, 1993; DeLorenzo et al., 1995). Cinis mixedviT, CrdiloeT londonSi

pacientTa 1/3 SemTxvevaSi gamovlinda febriluri kes-i. sixSiris

mixedviT, meore adgils mwvave simptomuri etiologiuri jgufi

inawilebs, romelSic neiroinfeqciebs yvelaze dabali procentuli

maCvenebeli uWiravs. mxolod SemTxvevaTa 12%-Si dafiqsirda

idiopaTuri/kriptogenuri etiologiuri jgufi (Chin, 2006).

2011 wels Catarebuli hospitaluri kvleviT, romlis drosac Seswavlil

iqna kes-is 302 SemTxveva, 31%-Si gamovlinda idiopaTuri/kriptogenuri

etiologiuri jgufi, mogvianebiTi simptomuri kes-i – 15.6%-Si, febriluri

Page 82: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 82 -

kes-i – 15.9%-Si, mwvave simptomuri kes-i – 18.9%-Si da progresuli

encefalopaTiebis etiologiuri jgufi 18.5%-Si (Kravljanac, 2011).

msgavsad aRniSnuli kvlevisa, pakistanSi hospitaluri kvleva idio-

paTuri/kriptogenuri etiologiuri jgufis upiratesobiT gamoirCeva,

romlisSemdeg, sixSiris mixedviT, mwvave da mogvianebiTi etiologiuri

jgufi dominirebs. pakistanSi Catarebuli aRwerilobiTi kvlevis monacemze

dayrdnobiT, mTavar etiologiur jgufs mwvave simptomuri (virusuli

encefaliti) da febriluri kes-i warmoadgens (Ibrahim, 2003).

raspalis mimoxilvis mixedviT, etiologia kes-is Semdgomi

gamosavlis mTavari ganmsazRvrelia, kerZod: mwvave simptomuri

etiologiuri jgufi 20%-Si asocirdeba axali nevrologiuri deficitis

ganviTarebasTan. progresuli encefalipaTiebisa da mwvave simptomuri

etiologiuri jgufis gamoricxvis SemTxvevaSi unarSezRudulobis

maCvenebeli SedarebiT dabalia da 10%-s ar aRematebada (Raspall-Chaure,

2006). jagarlapudi, romelmac Seafasa ganviTarebad qveynebSi kes-is

klinikuri profili, aRwers mwvave simptomuri etiologiuri jgufis

maRal procentul ganawilebas (romelmac 54% Seadgina) maSin, rodesac

neiroinfeqciebi saerTo etiologiis 28%-s iTvlis. aseve, Oostovskis

mimoxilva xazs usvams etiologiis (mwvave simptomuri, progresuli

encefalopaTiebis) rols kes-is Semdgomi unarSezRudulobis ganvi-

TarebaSi (Ostrowsky, 2010). aRwerilobiTi kvleva linis avtorobiT

gamoyofs cns-is infeqciebs, rogorc kes-is Semdgomi unarSezRudulobis

ganviTarebis damoukidebel riskis faqtors (Lin, 2009). Mmsgavs

rekomendacias gvaZlevs azimaloRlus mimoxilva, romelic mwvave

simptomur etiologiur jgufs gamoyofs, rogorc kes-is Semdgomi

unarSezRudulobis ganviTarebis mTavr ganmsazRvrel faqtors.

Cveni kvlevis monacemi Tanxvdeba ganviTarebuli qveynis kvlevaTa

Sedegebs, romelTa mixedviT, idiopaTuri/kriptogenuri etiologiuri

jgufis sixSire dominirebs da saukeTeso gamosavali febrilur kes-

sukavSirdeba. sixSiris mixedviT, meore adgili mwvave somptomur

Page 83: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 83 -

etiologiur jgufs ukavia da 30%-s Seadgens, sadac neiroinfeqciebi 45%-iT

dominirebs. aRniSnuli ki SesabamisobaSia ganviTarebadi qveynebis mona-

cemebTan. K

aseve unda aRiniSnos, rom, Cveni kvlevis Sedegebis mixedviT, sik-

vdilianobis 50%-i mwvave simptomur etiologiur jgufs ukavSirdeba,

xolo letalobis 75%-is mizezi ZiriTadi daavadebis mimdinareobiT

aixsneba.

kes-mde arsebuli paTologiuri nevrologiuri statusisa da ganmeorebiTi

kes-is gavlena gamosavalze

literaturaSi TiTqmis araa aRwerili kes-mde arsebuli pa-

Tologiuri nevrologiuri statusis gavlena kes-is Semdgom gamo-

savalze. erTaderTi kvleva, romelmac Seiswavla aRniSnuli kavSiri,

kravjanakis mier 2011 wels Catarebuli kvlevaa. masSi aRniSnuli

faqtori kes-is Semdgomi letaluri gamosavlis damoukidebel riskis

faqtoradaa miCneuli (Kravljanac, 2011).

Cven miznad davisaxeT gvenaxa kavSiri kes-mde arsebul paTologiur

nevrologiur deficitsa da gamosavals Soris. kvlevam naTlad aCvena

kes-is Semdgom unarSezRudulobis sixSiris mateba. kerZod: kes-mde

paTologiuri nevrologiuri statusi dafiqsirebul iqna 25%-Si,

pacientTa aRniSnul jgufSi kes-is Semdgom axali nevrologiuri

deficiti 75%-mde gaizarda. aseve, damatebiT SeviswavleT, ra gavlenas

axdenda ganmeorebiTi kes-is arseboba kes-is Semdgom gamosavalze.

kvlevis Sedegebze dayrdnobiT, ganmeorebiTi kes-is arsebobis

SemTxvevaSi axali nevrologiuri deficiti ganviTarda 67%-Si,

gansxvavebiT kes-is pirveli epizodisagan, sadac axali nevrologiuri

deficiti mxolod 6%-Si gamovlinda. Cveni kvlevis mixedviT, kes-mde

paTologiuri nevrologiuri statusis arseboba da ganmeorebiTi kes-i,

kes-is Semdgomi unarSezRudulobis ganviTarebis damoukidebeli riskis

faqtoria.

Page 84: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 84 -

kes-is mkurnalobis gavlena gamosavalze

sayovelTaod miRebulia azri imis Taobaze, rom kes-is adreuli

intervencia xels uwyobs gulyris Sewyvetas. efeqturi antiepilefsiuri

medikamentebiT Ddroulma mkurnalobam pirveli 5-10 wT-is ganmavlobaSi

aCvena mniSvnelovani prevencia pacientis gadayvanis gadaudebeli

medicinis departamentSi. AdReisaTvis mimdinare kvlevebis monacemebiT,

ar arsebobs damajerebeli mtkicebuleba kavSirs gulyris xan-

grZlivobasa da gamosavals Soris (cxoveluri modelebisagan gan-

sxvavebiT) kavSiris Sesaxeb. Tumca myari mtikebuleba arsebobs imis

Taobaze, rom, rac ufro xangrZlivdeba gulyra, miT ufro

rezistentuli xdeba igi medikamentozuri mkurnalobis mimarT.

aRniSnuli kidev erTxel adasturebs mkurnalobis drouli dawyebis

saWiroebas. imis gaTvaliswinebiT, rom umravlesoba krunCxvebisa

viTardeba binaze, benzodiazepinebis farTo gamoyeneba xels uwyobs

krunCxvis droul Sewyvetas da amcirebs pacientebis kes-iT midinebas

gadaudebeli medicinis departamentSi. unda aRiniSnos, rom, mimdinare

kvlevis monacemebis safuZvelze, kes-is mkurnaloba pasuxismgebelia

gulyris Sewyvetaze da ar axdens gavlenas epileftogenezze, romelic

TavisTavad pasuxismgebelia gulyris ganviTarebaze (Novorol CL, 2007).

Carlz niutoni, mimoixilavs ra mcire resursebis mqone qveynebis

magaliTze kes-is mkurnalobas, xazs usvams amave qveynebSi intensiuri

medicinis dabal xarisxs, antiepilefsiuri wamlebisa da saWiro samedicino

aRWurvilobis ararsebobas. antiepilefsiuri wamlebis gamoyeneba SezRu-

dulia (misi ararsebobis gamo) da moicavs benzodiazepinebis mxolod

garkveul formebs an mis kombinacias intravenur fenobarbitalTan.

aRniSnulidan gamomdinare,xSir SemTxvevaSi benzodiazepinebi araefeqturia,

radgan krunCxvidan mkurnalobis dawyebamde gasuli didi dro da

etiologia (keniis magaliTze mwvave simptomuri etiologiuri jgufi:

malaria) rezistentuls xdis mkurnalobis mimarT. mkurnalobis

efeqturobas, aseve, arTulebs reqtaluri benzodiazepinis ararseboba.

Page 85: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 85 -

avtoris azriT: jerjerobiT arsebobs mxolod ramdenime mwiri monacemi,

romlebic naTels mohfens da mogvcems rekomendaciebs, kes-is mkurnalobis

Sesaxeb Raribi resursebis qveynebidan (Newton CR.2009).

kes-ze kvlevebis umravlesoba ganviTarebadi qveynebidan retrospeqtulia.

mxolod ramdenime kvleva asaxavs prospeqtuli kvlevis Sedegs. ganvi-

Tarebad qveynebSi mTavar problemas samedicino dawesebulebasTan miuw-

vdomloba, cudi infrastruqtura da transportirebis Seferxeba war-

moadgens. kvlevebis umravlesobam, aseve, gamoaavlina drois xangrZlivi

intervali kes-is dasawyissa da samedicino dawesebulebaSi moxvedras

Soris. MmagaliTad: kvleva senegalidan aCvenebs, rom saSualo drom

gulyris dawyebidan samedicino dawesebulebaSi misvlamde Seadgina 16.6 sT-s.

mxolod pacientebis 4.6%-i moxvda hospitalSi pirveli 6 sT-is gan-

mavlobaSi.

amave kvlevis rekomendaciiT, lokaluri populaciis saganmanaTleblo da

socialur-ekonomikuri statusis amaRleba,aseve, proqsimalurad samedicino

dawesebulebis arseboba Seamcirebda dros, es-is ganviTarebidan samedicino

dawesebulebaSi misvlamde, rac kes-is xangrZlivobis Semcirebis saukeTeso

prediqtoria (Maharaj et al., 1992; Kwong et al., 1995; Mah and Mah, 1999; Mhodj et al., 2000;

Campanille, 2001; Hui et al., 2003).

jagarlapudis avtorobiT Catarebuli kvlevis mizans warmoadgenda

ganviTarebadi qveynis magaliTze (dasavleT indoeTis referaluri

saavadmyofos bazaze Catarebuli retrospetruli kvleva) eCvenebina es-is

gamosavali da Seefasebina kes-is mkurnaloba. saSualo drom es-is

dawyebidan hospitalur mkurnalobamde DSeadgina 18.2 sT. (1-72 sT.). maTgan

mxolod 10.5%-Si kes-i gaxangrZlivda 1 sT-iT, 28%-Si 3 sT-ze naklebi da

19%-Si 24 sT-ze meti xangrZlivobiT. mniSvnelovania aRiniSnos pacientebis

23%-i, romlebSic kes-is xangrZlivobam < 3 sT dro Seadgina (Jagarlapudi et al, 2007).

oldrejis avtorobiT Catarebulma retrospeqtulma kvlevam

gansazRvra pediatrul populaciaSi kes-is prehospitaluri mkurnalobis

efeqti da misi kavSiri gamosavalTan. kvlevis mixedviT,Sedarebul iqna

Page 86: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 86 -

gamosavali pacientebisa, romelTac aRmouCines prehospitaluri dax-

mareba da pacientebisa, romlebsac standartuli hospitaluri

mkurnaloba CautardaT (prehospitaluri mkurnalobis gareSe). pre-

hospitalurad mkurnaloba ganxorcielda intravenuri benzodiazepiniT

an reqtaluri diazepamiT. kvlevis Sedegebze dayrdnobiT, pacientebs,

romlebsac CautardaT prehospitaluri mkurnaloba, aReniSnaT kes-is

mokle xangrZlivoba (saSualod 31.7 wT.) gansxvavebiT pacientebisgan,

romlebsac ar CautardaT prehospitaluri mkurnaloba (saSualod 59.7

wT.) (Alldredge, 1995).

Cinis kvlevis mixedviT (pacientebSi asakiT 29 dRidan 15 wlamde), sul

SeirCa 22385 SemTxveva, saidanac Seswavlil iqna 212 potenciuri pacienti

kes-iT. 98 (4%) KSemTxvevaSi dadasturda kes-is arseboba. 48 pacients ar

miuRia prehospitaluri daxmareba, pacientTa am jgufSi saSualo intervali

gulyris dasawyissa da pirveli rigis medikamentis administrirebas Soris

35 wT. (10-155 wT.), xolo saSualo drom gadaudebel departamentSi

moxvedramde 50 wT (10-105) Seadgina (Chin, 2006).

Cveni kvleviT, saSualo intervali gulyris dawyebidan mkurnalobis

dawyebamde 10 wT-ia (minimaluri 5, maqsimaluri 18 wuTi). drouli

prehospitaluri mkurnaloba ganxorcielda pacientTa 52%-Si. drouli

prehospitaluri mkurnalobis pirobebSi kes-is xangrZlivoba meryeobda 30-

dan – 70 wT-mde (saSualod 42 wT) maSin, roca dagvianebuli prehos-

pitaluri marTvis pirobebSi kes-is xangrZlivoba 30 wT-dan 180 wT-mde

(saSualod 58 wT-s) gagrZelda. Kkes-is saSualo xangrZlivoba adekvaturi

prehospitaluri mkurnalobis pirobebSi (41 wuTi) iyo mniSvnelovnad

xanmokle SedarebiT araadekvatur prehospitalur jgufTan (66 wuTi). sta-

tistikur analizze dayrdnobiT, kes-is drouli da adekvaturi mkurnaloba

kes-is xanmokle xangrZlivobis prediqtoria. Cveni kvlevis monacemi emxroba

im kvlevaTa Sedegebs, romlebic mxars uWers benzodiazepinebiT drouli

intervenciis dawyebas. yovelive zemoT Tqmuli gvaZlevs saSualebas

vifiqroT, rom drouli saswrafo daxmarebis servisi da mSoblebis mier

binaze arsebuli kunTSida moxmarebis benzodiazepinis gamoyenebam xeli

Page 87: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 87 -

Seuwyo mkurnalobis droulad dawyebas, rac kes-is xangrZlivobis Semcirebis

sawindari gaxda. aseve, niSandoblivia adekvaturi mkurnalobis gavlena kes-is

mokle xangrZlivobasTan, romelic gulisxmobs prehospitalurad iseve,

rogorc hospitalSi, benzodiazepinis erTi dozis gamoyenebas.

literaturis mixedviT, respiratoruli depresiis sixSire, romelic

mohyveba benzodiazepinebis gamoyenebas variabeluria. sunTqviTi depresiis

arseboba, provocirebuli benzodiazepinebis mravaljeradi dozis gamo-

yenebiT meryeobs 9-20%. mimdinare kvlevis monacemze dayrdnobiT, reqtaluri

diazepamis gamoyenebiT aRniSnuli riskebi mkveTrad Semcirebulia.

mozrdilebSi kes dros sunTqviTi depresia lorazepamis ineqciis fonze

viTardeba 10.6%-Si. (Novorol CL, 2007)

inglisurma kvlevam, Seafasa kes-is prepediatriuli hrehospitaluri

intensiuri medicinis mkurnaloba da kes-is mimdinareoba. kvleva miznad

isaxavda, daedgina kmd-Si moxvedris mizezebi. aRniSnuli kvlevis mona-

cemebis mixedviT, pediatriuli pacientebis saerTo procentulma raode-

nobam, romlebic moxvdnen kmd-Si sunTqviTi depresiis gamo, Seadgina 2.3%-i.

gansxvavebiT msgavsi kvlevisa, kanadaSi sunTqviTi depresiis

procentuli maCvenebeli ar cdeba 0.1%-s. aRniSnuli pacientebidan

meqanikuri ventilacia dasWrda 64%-s da 57%-s, rasac xsnian

benzodiazepinebis mravaljeradi gamoyenebiT. stevartis mier Catarebuli

kvlevis mixedviT, SemTxvevaTa 39%-Si dafiqsirada benzodiazepinebis

mravaljeradi gamoyeneba, romelTagan 14%-i garTulda respiratoruli

depresiiTT. aRniSnul kvlevaSi CarTuli pacientebis 39%-s, mkurnaloba

gadaudebeli medicinis departamentSi Cautarda orze meti doza

benzodiazepiniT (Stewart, 2002).

stapolas avtorobiT Catarebuli kohortuli kvlevis mizani iyo,

Seeswavla, ra gavlenas axdenda benzodiazepinebiT mkurnaloba kes-is

Semdgomi sikvdilobisa da unarSezRudulobis ganviTarebaze. kerZod,

Seadares pacientebi, romlebTanac gamoyenebul iqna benzodiazepinebis

standartuli doza da pacientebi, romelTac miiRes gadaWarbebuli

benzodiazepinebis doza (rekomendebuli dozis > 30% meti). 23-ma pacientma

Page 88: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 88 -

miiRo gadaWarbebuli, xolo 179-ma pacientma standartuli benzodia-

zepinebis doza.GgadaWarbebuli benzodiazepinebis gamoyenebis probebSi

pacientTa 45%-s dasWirda filtvis xelovnuri ventilacia, gansxvavebiT

pacientTa jgufisgan sadac benzodiazepinebis standartuli doza gamo-

iyenes (maTgan mxolod 8%-Si ganxorcilda pacientebis damxmare venti-

laciaze gadayvana). miuxedavad amisa,orive jgufma aCvena msgavsi gamosavali.

Kkvlevis mixedviT, gadaWarbebuli dozis gamoyeneba ar axdens gavlenas

gamosavalze Tumca igi sunTqviTi depresiis ganviTarebis maRali riskisa

da hospitalizaciis gaxangrZlivebis pirdapirproporciulia (Spatola, 2013).

Cveni kvlevis mixedviT, araadekvaturi prehospitaluri mkurnaloba

(mkurnaloba erTze meti benzodiazepini) Catarda 35% maSin, rodesac

klinikaSi araadekvaturi mkurnaloba (mkurnaloba erTi doza benzo-

diazepiniT) Cautarda 44% pacients. saerTo jamSi benzodiazepinebis

mravajeradi gamoyeneba dafiqsirda 30 (63%) pacientSi. 13 (27%) pacienti

sunTqviTi depresiis gamo gadayvanil iqna kritikuli medicinis

deprtamentSi da cametive pacients (100%) meqanikuri ventilacia dasWirda.

kvlevam aCvena, rom cametive pacientSi gamoyenebul iqna benzodiazepinebis

mravaljeradi doza. unda aRiniSnos, rom pacentebs araadekvaturi prehos-

pitaluri mkurnalobis pirobebSi meti sixSiriT dasWirdaT meqanikuri

ventilacia. igive asociacia dafiqsirda araadekvatur hospitalur mkur-

nalobasa da meqanikuri ventilaciis saWiroebas Soris. Cveni kvlevis

monacemi adasturebs im kvlevaTa daskvnebs, romelTa mixedviT, mravalje-

radi gamoyeneba benzodiazepinebis rogorc prehospitalurad, aseve hospi-

talSi sunTqviTi depresiis ganviTarebis prediqtoria. aseve, Cveni kvlevis

monacemi aCvenebs mravaljeradi benzodiazepinebis gamoyenebis SedarebiT

maRal procentul maCvenebels. filtvis xelovnuri ventilaciis saWiroeba

mkveTrad maRalia mimdinare, zemoT aRweril kvlevaTa SedegebTan Seda-

rebiT. aRniSnuli mdgomareoba hospitalur doneze SesaZlebelia aixsnas

meore rigis antikonvulsiuri preparatebis ararsebobiT, ris gamoc kes-is

mkurnaloba, benzodiazepinebis mravljeradi dozis gamoyenebiT gagrZelda.

Page 89: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 89 -

daskvnebi

Page 90: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 90 -

1. Seswavlil populaciaSi kes-is gamosavali zogadadkeTilsaimedoa da

ar cvlis nevrologiuri statuss. keTilsaimedo gamosavlis prediq-

torebia:

● kes-i rogorc pirveli araprovocirebuli gulyra,

● febriluri kes-i.

2. asaki, sqesi, kes-is tipi da xangrZlivoba gavlenas ar axdens kes-is

Semdgomi unarSezRudulobisa Tu letalobis ganviTarebaze.

3. Seswavlil populaciaSi kes-is Semdgomi unarSezRudulobis ganvi-

Tarebis damoukidebeli riskis faqtorebia:

● kes-mde arsebuli nevrologiuri deficiti,

● ganmeorebiTi kes-i.

4. kes-is gamosavali sarwmunod aris damokidebuli etiologiaze, kerZod:

progresuli encefalopaTiebi unarSezRudulobis mTavar risk faqtors

warmoadgens.

5. kes-is anamneziT bavSvebSi, letalur gamosavls SemTxvevaTa umrav-

lesobaSi (75%) gansazRvravs ZiriTadi daavadebis mimdinareoba.

6. kes-is drouli da adekvaturi prehospitaluri mkurnaloba kes-is

xangrZlivobis Semcirebis pirdapirproporciulia.

7. Seswavlil populaciaSi benzodiazepinebis araadekvaturi gamoyenebis

maCvenebeli maRalia da zrdis xelovnuri ventilaciis gamoyenebis

saWiroebas.

Page 91: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 91 -

praqtikuli rekomendaciebi

Page 92: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 92 -

1. kes-is riskis faqtorebis Sesaxeb informireba eqims daexmareba kes-is

Semdgomi gamosavlis prognozirebaSi.

2. kes-is etiologiis drouli da adekvaturi marTva xels Seuwyobs

unarSezRudulobis da sikvdilianobis maCveneblis Semcirebas.

3. prehospitaluradkes-is swori marTva Seamcirebs ganmeorebiTi kes-is

raodenobas da Tavidan agvacilebs ganmeorebiTmis ganviTarebas.

4. qveyanaSi gaxangrZlivebuli krunCxviTi gulyris mkurnalobis jandacvis

prioritetul sferod formireba, specializebuli, adaptirebuli

gaidlainis Seqmna romelic gansazRvravs hospitaluri marTvis etapebsa

da benzodiazepinis gamoyenebis jeradobas mniSvnelovnad Seamcirebs

sikvdilianobisa da unarSezRudulobis SemTxvevebs.

5. Cveni da literaturuli monacemebis SejerebiT bukaluri midazolamis,

reqtaluri diazepamis, meore rigis antiepilefsiuri intavenuri medi-

kamentis registrireba, xels Seuwyobs: gaxangrZlivebuli gulyriT

hospitalSi pacientebis mimarTvianobis, kes-is xangrZlivobis, sunTqviTi

depresiis ganviTarebis, pacientTa kmd-Si gadayvanis, xelovnuri

ventilaciis saWiroebisa da hospitalizaciis xangrZlivobis Semcirebas.

Page 93: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 93 -

gamoyenebuli literatura

1. Akins PT, Liu PK, Hsu CY. Immediate early gene expression in response to cerebral ischemia. Friend or foe? Stroke 1996; 27:1682-7.

2. Alldredge BK, Wall DB, Ferriero DM. Effect of prehospital treatment on the outcome of

status epilepticus in children. Pediatr Neurol 1995; 12(3): 213-6.

3. Asadi-Pooya A, Poordast A. Etiologies and outcomes of status epilepticus in children.

Epilepsy Behav 2005; 7: 502-05.

4. ArzimanoglouA.Outcome of status epilepticus in children. Epilepsia 2007; 48(8):91-3.

5. Bankier A, Turner M, Hopkins IJ. Pyridoxine-dependent seizuresa wider clinical

spectrum. Arch Dis Child 1983; 58:415-418.

6. Berg AT, Shinnar S, Testa FM, et al. Status epilepticus after the initial diagnosis of

epilepsy in children. Neurology 2004.62:1027-34

7. Brodie M. Status epilepticus in adults. Lancet 1990; 336(8714):551-2.

8. Brown JK, Hussain IH. Status epilepticuspathogenesis. Dev Med Child Neurol 1991;

33:3-17.

9. Bruno V, Scapagnini U, Canonico PL. Excitatory amino acids and neurotoxicity. Funct

Neurol 1993; 8:279-92.

10. Campanille V. A series of 230 cases of status. Epilepsia 2001; 42(2):60 (abstract).

11. Carlson H, Ronne-Engstrom E, Ungerstedt U, Hillered L. Seizure related elevations of

extracellular amino acids in human focal epilepsy. Neuroscience Letters 1992; 140:30-2.

12. Cavazzuti GB, Ferrari P, Lalla M. Follow-up study of 482 cases with convulsive disorders

in the first year of life. Dev Med Child Neurol 1984; 26(4):425-37.

13. Celesia G. Modern concepts of status epilepticus. JAMA 1976; 235(15):1571-4.

Page 94: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 94 -

14. Chamberlain JM,Altieri MA, Futterman C, et al. A prospective, randomized study

comparing intramuscular midazolam with intravenous diazepam for the treatment of

seizures in children. Pediatr Emerg Care 1997; 13:92-94.

15. Clark L, Prout T. Status epilepticus: a clinical and pathologicalstudy in epilepsy. Am J

Zrzsaniry 1903; 60:29 1-306.

16. Chin RF, Verhulst L, Neville BG, Peters MJ, Scott RC. Inappropriate emergency

management of status epilepticus in children contributes to need for intensive care. J

Neurol Neurosurg Psychiatry 2004; 75(11):1584-8.

17. Chin RFM, Neville BGR, Peckham C, et al. Incidence, cause, and shortterm outcome of

convulsive status epilepticus in childhood: Prospective population-based study. Lancet

2006; 368:222-229.

18. Coeytaux A, Jallon P, Galobardes B, et al. Incidence of status epilepticus in French-

speaking Switzerland: (EPISTAR). Neurology 2000; 55(5):693-7.

19. Commission on Classification and Terminology: Of the International League Against

Epilepsy: Proposal for Revised Classification of Epilepsies and epileptic syndromes.

Epilepsia 1989; 30:389-399.

20. Commission on Classification and Terminology of the International League Against

Epilepsy. Proposal for revised clinical andelectroencephalographic classification of

epileptic seizures. Epilepsia 1981; 22:489-501.

21. Commission on Epidemiology and Prognosis, International League Against Epilepsy:

Guidelines for epidemiologic studies on epilepsy. Epilepsia 1993; 34:592-596.

22. Commission on Terminology of the International League Against Epilepsy. A proposed

international classification of epileptic seizures. Epilepsia 1964; 5:297-306.

23. Dawson TM, Dawson VL, Snyder SH. A novel neuronal messenger molecule in brain: the

free radical, nitric oxide. Ann Neurol 1992; 32:297-311.

Page 95: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 95 -

24. Delgado Escueta AV, Wasterlain CG, Treiman DM, Porter RJ. Status epilepticus:

mechanisms of brain damage and treatment. Adv Neurol 1983; 34:1-551.

25. DeLorenzo RJ, Pellock JM, Towne AR, Boggs JG. Epidemiology of status epilepticus. J

Clin Neurophysiol 1995; 12(4):316-25.

26. DeLorenzo RJ, Garnett LK, Towne AR, et al. Comparison of statusepilepticus with

prolonged seizures episodes lasting from 10 to 29minutes. Epilepsia 1999; 40:164-169.

27. Dichter M, Spencer WA. Penicillin-induced interictal discharges from the cat

hippocampus. II. Mechanisms underlying origin andn restriction. J Neurophysiol 1969;

32:663-687.

28. Dunn DW. Status epilepticus in children: etiology, clinical features, and outcome. J Child

Neurol 1988; 3: 167-73.

29. During MJ, Spencer DD. Extracellular hippocampal glutamate and spontaneous seizure in

the conscious human brain. Lancet 1993; 341:1607-10.

30. Eriksson KJ, Koivikko MJ. Status epilepticus in children: aetiology, treatment, and

outcome. Dev Med Child Neurol 1997; 39: 652-58.

31. Fisher RS, Alger BE. Electrophysiological mechanisms of kainic acid-induced

epileptiform activity in the rat hippocampal slice. J Neurosci 4:1312-1323.

32. Fountain NB, Lothman EW. Pathophysiology of status epilepticus. J Clin Neurophysiol

1995; 12:326-42.

33. Freilich ER, Zelleke T, Gaillard WD. Identification and evaluation of the child in status

epilepticus. Semin Pediatr Neurol 2010; 17(3):144-9.

34. Gastaut H. Clinical and electroencephalographic classification ofepileptic seizures.

Epilepsia 1970; 11:102-13.

Page 96: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 96 -

35. Gastaut H, Broughton R: Epileptic Seizures: Clinical and Electrographic Features,

Diagnosis and Treatment. Springfield, IL, Thomas, 1972.

36. Gastaut H, Roger J, Lob H (eds). (1967) Les ´etats de mal ´epileptique:compterendu de la

reunion europ´eenne – Xth colloque de Marseille 1962. Paris Masson.

37. Garzon E, Fernandes RM, Sakamoto AC. Analysis of clinical characteristicand risk

factors for mortality in human status epilepticus. Seizure 2003; 12:237-245.

38. Gaillard WD, Chiron C, Cross JH, et al. Guidelines for imaging infants and children with

recent-onset epilepsy. Epilepsia 2009; 50:2147-2153.

39. Haglid KG,Wang S, Qiner Y, Hamberger A. Excitotoxicity. Experimental correlates to

human epilepsy. Mol Neurobiol 1994; 9:259-63.

40. Hauser WA. Status epilepticus: frequency, etiology, and neurological sequelae. Adv

Neurol. 1983; 34:3-14.

41. Hesdorffer DC, Logroscino G, Cascino G, et al. Incidence of status epilepticus in

Rochester, Minnesota, 1965-1984. Neurology 1998; 50(3):735-41.

42. Hunt AD, Stokes J, McCrory WW, Stroud H. Pyridoxine dependency: report of a case of

intractable convulsions in an infant controlled by pyridoxine. Pediatrics 1954; 13:140-

145.

43. Hussain N, Appleton R, Thorburn K. Aetiology, course, and outcome ofchildren admitted

to paediatric intensive care with convulsive statusepilepticus: A retrospective 5-year

review. Seizure 2007; 16:305-312.

44. Huttenlocher PR, de Courten C. The development of synapses in striate cortex of man.

Human Neurobiology 1987; 6:1-9.

45. Ibrahim SH, Yezdan MA, Nizami SQ. Status epilepticus in children: a five-year

experience at Aga Khan University Hospital. J Pak Med Assoc 2003; 53(12):597-9.

Page 97: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 97 -

46. Jagarlapudi M.K. Murthy, Sita S. Jayalaxmi, Meena A. Kanikannan. Convulsive Status

Epilepticus: Clinical Profile in a Developing Country. Epilepsia 2007; 48(12): 2217-2223.

47. Knake S, Rosenow F, Vescovi M, et al. Incidence of status epilepticus in adults in

Germany: a prospective, population-based study. Epilepsia 2001; 42(6):714-18.

48. Kravljanac R, Jovic N, Djuric M. Outcome of status epilepticus in children treated in the

intensive care unit: a study of 302 cases. Epilepsia. 2011; 52(2):358-63.

49. Kwong KL, Chang K, Lam SY. Features predicting adverse outcomes of status epilepticus

in childhood. Hong Kong Med J 2004; 10: 156-59.

50. Kwong KL, Lee SL, Yung A, Wong VC. Status epilepticusin Chinese children: etiology

and outcome. J Paediatr Child Health 1995; 31:395-398.

51. Lin KL1, Lin JJ, Hsia SH, Wu CT, Wang HS. Analysis of convulsive status epilepticus in

children of Taiwan. Pediatr Neurol 2009 ; 41(6):413-8.

52. Lerma J. Roles and rules of kainate receptors in synaptic transmission. Nat Rev Neurosci

2003; 4:481-495.

53. Lowenstein DH, Alldredge BK. Status epilepticus at an urban public hospital in the

1980s. Neurology 1993; 43(3 Pt 1):483-8.

54. Logroscino G, Hesdorffer DC, Cascino G, Annegers JF, Hauser WA. Short-term mortality

after a first episode of status epilepticus. Epilepsia 1997; 38: 1344-49.

55. Logroscino G, Hesdorffer DC, Cascino GD, Annegers JF, Bagiella E, Hauser WA. Long-

term mortality after a first episode of status nepilepticus. Neurology 2002; 58(4):537-541.

56. Lowenstein DH, Bleck T, Macdonald RL. It’s time to revise the definitionof status

epilepticus. Epilepsia 1999; 40:120-122.

57. Maegaki Y, Kurozawa Y, Hanaki K, Ohno K. Risk factors for fatality and neurological

sequelae after status epilepticus in children. Neuropediatrics 2005; 36:186-92.

Page 98: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 98 -

58. Mah JK, Mah MW. Pediatric statue epilepticus: a perspective from Saudi Arabia. Pediatr

Neurol 1999; 20:364-369.

59. Maharaj M, Henry D, Alik K, Mohammed PD. Status epilepticus: recent experience at the

Port-of-Spain General Hospital, Trinidad. West Indian Med J 1992;41:19-22.

60. Maytal J, Shinnar S. Febrile status epilepticus. Pediatrics 1990; 86: 611-16.

61. Maytal J, Shinnar S, Moshe SL, Alvarez LA. Low morbidity andmortality of status

epilepticus in children. Pediatrics 1989; 83: 323-31.

62. Maytal J, Krauss JM, Novak G, et al. The role of brain computed tomography in

evaluating children with new onset of seizures in the emergency department. Epilepsia

2000; 41:950-954.

63. Mhodj I, Nadiaye M, Sene F, et al. Treatment of status epilepticus in a developing

country. Neurophysiol Clin 2000; 30:165-169.

64. McIntyre J, Robertson S, Norris E, et al. Safety and efficacy of buccal midazolam versus

rectal diazepam for emergency treatment of seizures in children: a randomised controlled

trial. Lancet 2005; 366:205-10.

65. Meldrum BS. Commentary. Epilepsia 1999; 40:123-124.

66. Mikaeloff Y, Jambaque I, Hertz-Pannier L, Zamfirescu A, Adamsbaum C, Plouin P, Dulac

O, Chiron C. Devastating epileptic encephalopathy in school-aged children (DESC): a

pseudo encephalitis. Epilepsy Res 2006; 69:67-79.

67. Murthy JM, Jayalaxmi SS, Kanikannan MA. Convulsive status epilepticus: clinical profile

in a developing country. Epilepsia 2007; 48(12):2217-23. Epub 2007 Jul 25.

68. Nair PP, Kalita J, Misra UK: Role of cranial imaging in epileptic status. Eur J Radiol

2009; 70:475-480.

Page 99: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 99 -

69. Newton CR. Status Epilepticus in the Resource Poor Countries. Epilepsia 2009; 50(12):

54-5.

70. Novorol CL, Chin RF, Scott RC. Outcome of convulsive status epilepticus: a review.

Arch Dis Child 2007; 92(11):948-51.

71. Ostrowsky K, Arzimanoglou A. Outcome and prognosis of status epilepticus in children.

Semin Pediatr Neurol 2010; 17(3):195-200.

72. Provenzale JM, Barboriak DP, VanLandingham K, MacFall J, Delong D, Lewis DV.

Hippocampal MRI signal hyperintensity after febrile status epilepticus is predictive of

subsequent mesial temporal sclerosis. Am J Roentgenol 2008; 190:976-983.

73. Purpura DP, Gonzalez-Monteagudo O. Acute effects of methoxypyridoxine on

hippocampal end-blade neurons: an experimental study of “special pathoclisis” in the

cerebral cortex. J Neuropathol Exp Neurol 1960; 19:421-432.

74. Raspall-Chaure M, Chin RF, Neville BG, Scott RC. Outcome of paediatric convulsive

status epilepticus: a systematic review. Lancet Neurol 2006; 5(9):769-79.

75. Riviello JJ, Ashwal S, Hirtz D, et al. Practice parameter: Diagnostic assessment of the

child with status epilepticus (an evidence-based review): Report of the Quality Standards

Subcommittee of the American Academy of Neurology and the Practice Committee of the

Child Neurology Society. Neurology 2006; 67:1542-1550.

76. Sadarangani M, Seaton C, Scott JA, Ogutu B, Incidence and outcome of convulsive status

epilepticus in Kenyan children: a cohort study. Lancet Neurol 2008 ;7(2):145-50.

77. Sahin M, Menache CC, Holmes GL, Riviello JJ. Outcome of severe refractory status

epilepticus in children. Epilepsia 2001; 42: 1461-67.

78. Scholtes FB, Renier WO, Meinardi H. Status epilepticus in children. Seizure 1996; 5:

177-84.

Page 100: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 100 -

79. Scott RC, Besag FM, Neville BG. Buccal midazolam and rectal diazepam for treatment of

prolonged seizures in childhood and adolescence: a randomized trial. Lancet 1999;

353:623-6.

80. Scott RC, Surtees RA, Neville BG. Status epilepticus: pathophysiology, epidemiology,

and outcomes. Arch Dis Child 1998; 79(1):73-7.

81. Schwartzkroin P. Epilepsy: models, mechanisms and concepts. Cambridge: Cambridge

University Press, 1993.

82. Shepherd S. Management of status epilepticus. Emerg Med Clin North Am 1994; 12:941-

61.

83. Shinnar S. Epidemiology of childhood status epilepticus. In Wasterlain CG, Treiman DM

(Eds) Status epilepticus: mechanisms and management. The MIT Press, Cambridge,

MA2006; 39-51.

84. Shinnar S: Who is at risk for prolonged seizures? J Child Neurol 2007; 22:14S-20S.

85. Shinnar S, Berg AT, Moshe SL, et al. How Long do new-onset seizuresin children last?

Ann Neurol 2001; 49:659-664.

86. Shinnar S, Hesdorffer DC, Nordli DR, et al. Phenomenology of prolongedfebrile seizures:

Results of the FEBSTAT study. Neurology 2008; 71:170-176.

87. Shinnar S, Hesdorffer DC. Pediatric status epilepticus. Should the diagnosticevaluation

change? Neurology 2010; 74:624-625.

88. Shorvon SD, Trinka E, Walker MC.The proceedings of the First London Colloquium on

Status Epilepticus. University College London, April 12-15, 2007. Introduction. Epilepsia

2007; 48 Suppl 8:1-3.

89. Shorvon SD. Status epilepticus: its clinical features and treatment in children and adults.

Cambridge University Press, Cambridge. 1994.

Page 101: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 101 -

90. Sloviter RS. “Epileptic” brain damage in rats induced by sustained electrical stimulation

of the perforant path. I. Acute electrophysiological and light microscopic studies. Brain

Res Bull 1983; 10:675-697.

91. Sloviter RS. Hippocampalepileptogenesis in animal models of mesial temporal lobe

epilepsy with hippocampal sclerosis; the importance of the “latent period” and other

concepts. Epilepsia 2008; 49(9):85-92.

92. Sloviter RS. Permanently altered hippocampal structure, excitability, and inhibition after

experimental status epilepticus in the rat: the dormant basket cell hypothesis and its

possible relevance to temporal lobe epilepsy. Hippocampus 1991; 1:41-66.

93. Sloviter RS. The functional organization of the hippocampal dentate gyrus and its

relevance to the pathogenesis of temporal lobe epilepsy. Ann Neurol 1994; 35:640-654.

94. Sloviter RS. The neurobiology of temporal lobe epilepsy; too much information, not

enough knowledge. CR Biol 2005; 328:143-153.

95. Sloviter RS, Zappone CA, Harvey BD, Bumanglag AV, Bender RA, Frotscher M.

“Dormant basket cell” hypothesis revisited: relative vulnerabilities of dentate gyrus mossy

cells and inhibitory interneurons after hippocampal status epilepticus in the rat. Comp

Neurol 2003; 459:44-76.

96. Sloviter RS. Experimental status epilepticus in animals: What are we modeling? Epilepsia

2009; 50 Suppl 12:11-3.

97. Sloviter RS, Zappone CA, Harvey BD, Frotscher M. Kainicacidinduced recurrent mossy

fiber innervation of dentate gyrus inhibitory interneurons: possible anatomical substrate of

granule cell hyperinhibition in chronically epileptic rats. J Comp Neurol 2006; 494:944-

960.

98. Sloviter RS, Damiano BP. Sustained electrical stimulation of the perforant path

duplicates kainate-induced electrophysiological effects and hippocampal damage in rats.

Neurosci Lett 1981; 24:279-284.

Page 102: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 102 -

99. Siddiqui TS, Anis-ur-Rehman, Jan MA. Status epilepticus: aetiology and outcome in

children. J Ayub Med Coll Abbottabad 2008; 20(3):51-3.

100. Sillanpaa M, Shinnar S. Status epilepticus in a population-based cohort with childhood-

onset epilepsy in Finland. Ann Neurol 2002; 52(3):303-10.

101. Singh RK, Stephens S, Berl MM, et al. A prospective study of new onset seizures

presenting as status epilepticus in childhood. Neurology 2010; 74: 636-642.

102. Stewart WA, Harrison R, Dooley JM. Respiratory depression in the acute management of

seizures. Arch Dis Child 2002; 87(3):225-6.

103. Spatola M, Alvarez V, Rossetti AO. Benzodiazepine over treatment in status epilepticus is

related to higher need of intubation and longer hospitalization. Epilepsia 2013; 54(8):99-

102.

104. Theodore WH, Porter RJ, Albert P, et al. The secondarily generalized tonic-clonic seizure:

A videotape analysis. Neurology 1994; 44:1403-1407.

105. Tirupathi S, McMenamin JB, Webb DW. Analysis of factors influencing admission to

intensive care following convulsive status epilepticus in children. Seizure 2009;

18(9):630-3.

106. Treatment of Pediatric Neurologic DisordersPublished in 2005 byTaylor& Francis Group.

107. Van Landingham KE, Heinz ER, Cavazos JE, Lewis DV. Magnetic resonance imaging

evidence of hippocampal injury after prolonged focal febrile convulsions. Ann Neurol

1998; 43:413-426.

108. Verity CM, Ross EM, Golding J. Outcome of childhood status epilepticus and lengthy

febrile convulsions: findings of national cohort study. BMJ 1993; 307:225-8.

109. Wilson S. Neurology. Baltimore: Williams &Wilkins, 1940.

Page 103: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 103 -

110. Working Group on Status Epilepticus. Treatment of convulsive status epilepticus:

recommendations of the Epilepsy Foundation of America’s Working Group on Status

Epilepticus. JAMA 1993; 270: 854-9.

111. Yager JY, Cheang M, Seshia SS. Status epilepticus in children.Can J Neurol Sci 1988; 15:

402-05.

Page 104: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 104 -

danarTi 1.

pacientebi krunCxviTi epilefsiuri statusiT.

diagnostikuri kiTxvari.

pacientis saidentifikacio kodi:

sqesi ___________________________________________________________________________

dabadebis TariRi ______________________________________________________________

dabadebis adgili da misamarTi ________________________________________________

sakontaqto telefoni __________________________________________________________

Page 105: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 105 -

1. anamnezuri monacemi

kes-is ganviTarebis TariRi:

kes-is ganviTarebis dro: _ _ : _ _

romel saaTze iqna gamoZaxebuli

saswrafo daxmarebis brigada? _ _ : _ _

saswrafi daxmarebis brigadis mimarTvis dro: _ _ : _ _

gulyris Sewyvetis dro: _ _ : _ _

kes-is xangrZlivoba (wT):

mSoblis an samedicino personalis mier ganisazRvra Tua ra sxeulis

temperatura?

diax ara

dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi miuTiTeT sxeulis temperatura:

gulyris dasawyisi: fokaluri generalizebuli

hospitalSi mimarTvis dro: _ _ : _ _

sasicocxlo maCveneblebi:

GCS : Temp : Pulse : CRT: BP: RR : O2 Sats:

Page 106: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 106 -

2. avadmyofobis istoria:

Page 107: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 107 -

3. kes-is mkurnaloba

mkurnalobis

dawyebis adgili da

dro

medikamenti doza administri-

rebis gza

mkurnalobis

dawyebis

dro

mkurnalobis

garTuleba

prehospitalurad

hospitalSi

Page 108: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 108 -

4. gadaudebeli medicinis departamentidan pacientebma mkurnaloba ganagrZes:

kritikuli medicinis departamentSi Kdiax ara

neiromecnierebis departamentSi K diax ara

kritikuli medicinis departamentSi mkurnalobis gagrZelebis SemTxvevaSi

miuTiTeT mizezi:

kritikuli medicinis departamentSi pacientebs kes-iT dasWirdaT Tu ara

xelovnuri ventilacia.

diax ara

Page 109: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 109 -

5. Catarebuli gamokvlevebis nusxa Kkvlevis Sedegi

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

Page 110: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 110 -

6. kvlevis Sedegebze dayrdnobiT miuTiTeT kes-is ganviTarebis mizezi

7. kes-is Semdgomi gamosavali

normaluri neiromotoruli ganviTareba diax ara

axali nevrologiuri deficiti diax ara

sikvdilianoba diax ara

Page 111: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 111 -

8. perinataluri anamnezi

orsulobis mimdinareoba:

dabadebis adgili:

gestaciuri asaki:

mSobiarobis mimdinareoba:

dabadebis wona:

arsebobis SemTxvevaSi miuTiTeT perinataluri, intranataluri da

postnataluri periodis paTologia:

aqvs Tu ara mSobels pacientis ganviTarebasTan dakavSirebuli Civili?

diax ara

Page 112: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 112 -

9. pacientis samedicino istoria

diagnostirebulia Tu ara epilefsiis diagnoziT? diax ara

dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi miuTiTeT:

gulyrebis dawyebis asaki:

sindromuli diagnozi:

etiologia:

sxva pediatriuli paTologiuri mdgomareoba:

mkurnalobs Tu ara antiepilefsiuri medikamentebiT?

diax ara

medikamenti miRebis jeradoba Ddozireba (mg/kg)

Page 113: Ufpob!TbUjsjTwjmj! · Shatirishvili, T, Tatishvili N. Lomidze G, Kipiani T.Effect of treatment of convulsive status epilepticus on outcome in children. Georgian Med News. 2014; 6(231):63-7

- 113 -

10. warSulSi diagnostirebuli iyo Tu ara kes-iT?

diax ara

warsulSi Catarebuli aqvs Tu ara Semdegi kvlevebi:

eeg diax ara

Tavis tvinis kt diax ara

Tavis tvinis mrt diax ara

dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi, miuTiTeT kvlevis Sedegi:

warsulSi mkurnalobda Tu ara antiepilefsiuri medikamentebiT?

diax ara

medikamenti miRebis jeradoba Ddozireba (mg/kg)