uhu-atenciÓn del alumnado con necesidades especÍficas de apoyo educativo-loy
DESCRIPTION
TEMA 3. ATENCIÓN DEL ALUMNADO CON NECESIDADES ESPECÍFICAS DE APOYO EDUCATIVO: TRASTORNOS GRAVES DE CONDUCTA (TDAH) TRASTORNOS GENERALES DEL DESARROLLO (AUTISMO) SÍNDROME DE DOWN DISCAPACIDAD INTELECTUAL LIMITACIONES EN LA MOVILIDAD DISCAPACIDAD AUDITIVA DISCAPACIDAD VISUAL ALTAS CAPACIDADES INTELECTUALESTRANSCRIPT
-
Ate
nci
n a
la
Ate
nci
n a
la
div
ers
idad
div
ers
idad
yy
tuto
ratu
tora
Equip
o d
ocente
de la
asig
natu
ra -
Departa
mento
de E
ducaci
n
Tem
a 3
: Tem
a 3
:
Ate
nci
n d
el a
lum
nado
Ate
nci
n d
el a
lum
nado
con n
ecesid
ades
con n
ecesid
ades
especfic
as d
e a
poyo
especfic
as d
e a
poyo
educativ
oeducativ
o
Equip
o d
ocente
de la
asig
natu
ra -
Departa
mento
de E
ducaci
n
-
Bases legales:
LEA. Ttulo
III: Eq
uidad e
n la
educaci
n y
Orde
n del
25 de
julio de
2008B
ases legales: LEA
. Ttulo
III: Eq
uidad e
n la
educaci
n y
Orde
n del
25 de
julio de
2008
A
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ec
esidad
es ed
ucativas
espe
cialesAlu
mnado
con dife
rentes
grados
y tipos de
capacidades pe
rsonales
de o
rden fsico
, psq
uico,
Alum
nado co
n dife
rentes
grados
y tipos de
capacidades pe
rsonales
de o
rden fsico
, psq
uico,
cognitivo
o se
nsorial:
Limitacio
nes e
n la
movilidad
, trasto
rnos g
raves
de co
nducta
, trasto
rnos
cognitivo
o se
nsorial:
Limitacio
nes e
n la
movilidad
, trasto
rnos g
raves
de co
nducta
, trasto
rnos
gene
rales del
desarrollo
, snd
rom
e de
Dow
n, discapacidad
auditiva
, discapacidad
visual y
gene
rales del
desarrollo
, snd
rom
e de
Dow
n, discapacidad
auditiva
, discapacidad
visual y
sordoceg
uera
, discapacidad
intelectual.
sordoceg
uera
, discapacidad
intelectual.
CAlu
mn
ado
con
Alu
mn
ado
con
inco
rpo
racin
tarda
al siste
ma
edu
cativo esp
aol
inm
igra
ntes, alu
mnado
con
inm
igra
ntes, alu
mnado
con
enfe
rmedades
raras
y crnicas
.enfe
rmedades
raras
y crnicas
.
DAlu
mn
ado
qu
e p
recise
Alu
mn
ado
qu
e p
recise
com
pe
ns
acin
de
de
sigu
aldad
es e
n ed
ucaci
nAlu
mnado
que
precise
acciones
de ca
rcter co
mpe
nsatorio
com
o el
alum
nado desfa
vorecido
Alu
mnado
que
precise
acciones
de ca
rcter co
mpe
nsatorio
com
o el
alum
nado desfa
vorecido
econ
mica
, social
y culturalm
ente
, poblaci
n co
n riesgo
de e
xclusin.
econ
mica
, social
y culturalm
ente
, poblaci
n co
n riesgo
de e
xclusin.
BAlu
mn
ado
qu
e
Alum
nad
o q
ue
pre
sente
p
rese
nte
altas
cap
acidad
es
intelectuales
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Bases legales:
LEA. Ttulo
III: Eq
uidad e
n la
educaci
n y
Orde
n del
25 de
julio de
2008B
ases legales: LEA
. Ttulo
III: Eq
uidad e
n la
educaci
n y
Orde
n del
25 de
julio de
2008
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativoA
lum
nad
o co
n n
ecesidad
es especficas d
e apo
yo ed
ucativo
1.
1.
Tra
storn
os g
rave
s d
e co
nducta
Tra
storn
os g
rave
s d
e co
nducta
2.
2.
Tra
storn
os g
enerale
s d
el d
esa
rrolloT
rasto
rnos g
enerale
s d
el d
esa
rrollo
3.
3.
Sndro
me d
e D
ow
nSnd
rom
e d
e D
ow
n
4.
4.
Discap
acid
ad intele
ctual
Discap
acid
ad intele
ctual
5.
5.
Limita
ciones e
n la
movilid
adLim
itacio
nes e
n la
movilid
ad6.
6.
Discap
acid
ad a
uditivaD
iscapacid
ad a
uditiva7.
7.
Discap
acid
ad visu
al y
D
iscapacid
ad visu
al y
sord
oceg
uera
sord
oceg
uera
-
1.
1.
Tra
sto
rnos g
raves d
e c
onducta
Tra
sto
rnos g
raves d
e c
onducta
(TDAH
)(T
DAH
)
2.
2.
Tra
sto
rnos g
enera
les d
el
Tra
sto
rnos g
enera
les d
el
desarro
llo (A
utis
mo)
desarro
llo (A
utis
mo)
3.
3.
Sn
dro
me d
e D
ow
nSn
dro
me d
e D
ow
n
4.
4.
Dis
capacid
ad In
tele
ctu
al
Dis
capacid
ad In
tele
ctu
al
Equip
o d
ocente
de la
asig
natu
ra -
Departa
mento
de E
ducaci
n
1. T
rasto
rno
s g
raves
de
co
ndu
cta
Tra
storn
o p
or Dficit
de
Ate
nci
n co
n o
sin
Hipe
ractividad
.
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
-
1. T
rasto
rno
s g
raves
de
co
ndu
cta
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
T
rastorn
os p
or Dficit
de Ate
ncin y
Com
porta
mie
nto P
ertu
rbador:
T
rastorn
o N
egativista D
esafiante
.
T
rastorn
o Disocial
.
Trasto
rno
po
r Dficit
de Ate
nci
n co
n/sin Hip
eractivid
ad.
Alte
raciones
cond
uctuales secu
ndarias
a otros
trastorn
os m
entales
.
P
atrones
cond
uctuales q
ue p
ueden co
nfundirse
con los
Trasto
rnos
Gra
ves de
Cond
ucta.
ElTD
AHes
una
condici
no
patrn
decom
portam
iento
inadaptado,
debase
neurobiolgica
,iniciado
gene
ralmente
en
lainfa
ncia,
cuyossntom
asbsicos
son
deca
rcter
cognitivo
-cond
uctual: faltad
eate
nci
n,hip
eractivid
ade
imp
ulsividad
.
Este
trastorn
otie
netres
subtipos
segn
elsntom
aque
pred
om
ine(A.P
.A.):
-Pred
om
inio d
el dficit
de ate
nci
n.
-Pred
om
inio d
e la
imp
ulsividad
-hiperactivid
ad.
-Co
mbin
ado
de a
mb
os s
ubtipo
s a
nterio
res.
1. T
rasto
rno
s g
raves
de
co
ndu
cta
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Hiperactivid
adM
ueve
en
exceso
man
os o
pies o
se re
mu
eve
en
su
asiento
.
Aband
on
a s
u asie
nto e
n la
clase o
en
otras
situacio
nes
en
las q
ue se
espera
qu
e
perm
an
ezca
sentad
o.
Co
rre o
salta e
xcesivam
ente
en
situacio
nes
en
qu
e es
inap
ropiado
hace
rlo.
Tien
e dific
ultades
para
jugar o
dedica
rse
tranq
uilam
ente
a activid
ades
de o
cio.
Su
ele actu
ar co
mo
si estu
viera
m
ovid
o p
or u
n
moto
r.
Habla
en
exceso
.
Imp
ulsividad
Precipita
respu
estas a
ntes d
e h
aber sid
o
com
pletadas
las p
regu
ntas.
Tien
e dific
ultades
para
gu
ard
ar tu
rno
.
Interru
mp
e o
se in
misc
uye e
n las
actividad
es d
e
otros (co
nve
rsacion
es, ju
ego
s).
Dficit d
e A
ten
cin
Dificultad
es p
ara
mante
ner la
aten
cin
en
tareas
.
No
presta
n ate
nci
n s
uficiente
a lo
s
detalles
, in
cu
rriend
o e
n e
rrores
en
las
tareas
o trab
ajo.
No
sigu
en
instru
ccion
es y
no
finaliza
n
las ta
reas o
en
carg
os.
Parece
n n
o esc
uch
ar.
Dificultad
es p
ara
org
aniza
r, pla
nificar,
com
pletar y/o
ejecuta
r las
tareas
.
Su
elen
evita
r las
tareas
qu
e im
plican
un
esfuerzo
mental
soste
nido
.
A m
en
udo
, pie
rden
objetos n
ecesario
s
para
las ta
reas.
Etc.
Caracte
rsticas
-
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Evalu
acin
e
identificaci
n
Detecci
nD
eteccin
Evalu
acin
Evalu
acin
Elco
mp
orta
mie
nto,
sobre
todo
lahip
eractivid
ad,
en
relacin
co
nlo
qu
ep
odra
con
sidera
rsen
orm
al.
Las
manifestacio
nes
deb
en
darse
en
mltiples
conte
xtos.
Persiste
ncia
en
eltiem
po
.
Preco
cidad
,esp
ecialmente
en
TDAH
:Antes
de
los
7a
os.
Elco
mp
orta
mie
nto,
sobre
todo
lahip
eractivid
ad,
en
relacin
co
nlo
qu
ep
odra
con
sidera
rsen
orm
al.
Las
manifestacio
nes
deb
en
darse
en
mltiples
conte
xtos.
Persiste
ncia
en
eltiem
po
.
Preco
cidad
,esp
ecialmente
en
TDAH
:Antes
de
los
7a
os.
Pru
ebas
diagn
sticas
Entre
vistasE
ntrevistas
Escalas
de estim
acin
cond
uctu
alE
scalas d
e estim
acin
cond
uctu
al
Tcnicas
de ob
servaci
n directa
Tcnicas
de ob
servaci
n directa
Test y
pru
ebas
directas al
alum
no
Test y
pru
ebas
directas al
alum
no
Algu
nas
caracte
rsticas d
el p
erfil
del
alum
nad
o co
n TG
C (M
ore
no
, 2008)
Algu
nas
caracte
rsticas d
el p
erfil
del
alum
nad
o co
n TG
C (M
ore
no
, 2008)
Existe
ncia
de
un
patr
nd
eco
ndu
ctaan
malo
,persiste
ntey
reiterad
o.
Prese
ncia
de
alteracio
nes
cond
uctu
alesen
distintos
am
bientes
:hog
ar,
escu
ela,
calle.
Mayo
rpre
valen
ciaen
elgn
ero
masc
ulino
.
Dete
rioro
significativo
del
nivelacad
mico
,ad
em
sd
em
salta
conflictivid
adfa
milia
ryso
cial.
Sintom
atologaclnic
asubyac
ente
:b
ajaauto
estim
a,
escasa
tolera
ncia
ala
frustra
cin
,
inestabilid
ad
Su
elecu
rsar
con
trastorn
os
asociad
os:
an
siedad
,de
apre
ndizaje,d
elestad
od
enim
o.
Existe
ncia
de
un
patr
nd
eco
ndu
ctaan
malo
,persiste
ntey
reiterad
o.
Prese
ncia
de
alteracio
nes
cond
uctu
alesen
distintos
am
bientes
:hog
ar,
escu
ela,
calle.
Mayo
rpre
valen
ciaen
elgn
ero
masc
ulino
.
Dete
rioro
significativo
del
nivelacad
mico
,ad
em
sd
em
salta
conflictivid
adfa
milia
ryso
cial.
Sintom
atologaclnic
asubyac
ente
:b
ajaauto
estim
a,
escasa
tolera
ncia
ala
frustra
cin
,
inestabilid
ad
Su
elecu
rsar
con
trastorn
os
asociad
os:
an
siedad
,de
apre
ndizaje,d
elestad
od
enim
o.
1. T
rasto
rno
s g
raves
de
co
ndu
cta
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Necesid
ades
1. T
rasto
rno
s g
raves
de
co
ndu
cta
Entre
nam
iento
en h
abilidad
es p
ara
focaliza
r y
mante
ner la
aten
cin
.
Entre
nam
iento
en h
abilidad
es d
e solu
cin
de p
roblem
as
Entre
nam
iento
en h
abilidad
es d
e co
mp
eten
cia so
cial, pa
ra fa
vorece
r la
adaptacin co
n ig
uales, pad
res, p
rofesores
yotras
figuras
de a
utoridad
Entre
nam
iento
en h
abilidad
es d
e co
mp
eten
cia so
cial, pa
ra fa
vorece
r la
adaptacin co
n ig
uales, pad
res, p
rofesores
yotras
figuras
de a
utoridad
Entre
nam
iento
asertivo
para
recupera
r la
autoestim
a
Entre
nam
iento
autoin
struccio
nal
(Instruccin cog
nitivo-co
nductual)
para
mejo
rar
el a
utocontrol
Establece
r co
ntratos o
acu
erd
os d
e ca
mbio
s d
e co
ndu
cta e
ntre ni
os o
adolesce
ntes y
padres
y m
aestros, co
n el
fin de
mejo
rar el
clima e
n la
fam
ilia
y e
n el
aula
-
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Resp
uestas
edu
cativas1
. T
rasto
rno
s g
raves
de
co
ndu
cta
Qu
deb
e h
acer
el/la m
aestro/a
Relacio
narse
con
los ni
os d
e fo
rma
tranq
uila y
relajada M
ostra
rse
firme y
segu
ro
Alabar al
nio/a
po
r s
us
logro
sTra
nsm
itir co
nfian
za e
n
los p
rogreso
s y
habilid
ades
del
nio
Alabar al
nio/a
po
r s
us log
ros
Disear dia
riam
ente
actividad
es m
uy
estructu
radas
,
plantea
ndo
tareas
bre
ves y
de dific
ultad
prog
resiva
Co
mbin
ar
actividad
es
Tareas
especficas
para
redu
cir la
ten
sin
Altern
ar las
tareas
ms
ard
uas
Esc
uch
ar
narracio
nes
Ejercicio
s d
e
secu
en
cias
Planifica
r
dra
matizacio
nes
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Medid
as d
e
Ate
nci
n1
. T
rasto
rno
s g
raves
de
co
ndu
cta
Centro
Centro
Aulas
de C
on
viven
cia.
Alum
nad
o M
ediado
r.
Tutoras
entre
igu
ales.
Aulas
de C
on
viven
cia.
Alum
nad
o M
ediado
r.
Tutoras
entre
igu
ales.
Aula
Aula
Clim
ad
eaula
estructu
rado
,cla
roy
segu
ro.
Colab
oraci
nen
aplicaci
nd
em
edidas
ye
nad
aptacin
de
mate
riales
entre
elaula
ordin
aria
yela
ulad
eap
oyoa
lainteg
racin
.
Pre
verlas
ayudas
perso
nales
alas
qu
erec
urrir
.
Org
aniza
rlajo
rnad
aesc
olar
favo
reciend
osu
integraci
ny
rendim
iento
en
ba
sea
los
recu
rsos
del
centro
:Aula
ordin
aria
,aula
apoyo
,etc
.
Ubicaci
nd
eeste
alum
nad
oen
un
grup
on
oexc
esivam
ente
nu
mero
so,tra
nquilo
,
estable
Clim
ad
eaula
estructu
rado
,cla
roy
segu
ro.
Colab
oraci
nen
aplicaci
nd
em
edidas
ye
nad
aptacin
de
mate
riales
entre
elaula
ordin
aria
yela
ulad
eap
oyoa
lainteg
racin
.
Pre
verlas
ayudas
perso
nales
alas
qu
erec
urrir
.
Org
aniza
rlajo
rnad
aesc
olar
favo
reciend
osu
integraci
ny
rendim
iento
en
ba
sea
los
recu
rsos
del
centro
:Aula
ordin
aria
,aula
apoyo
,etc
.
Ubicaci
nd
eeste
alum
nad
oen
un
grup
on
oexc
esivam
ente
nu
mero
so,tra
nquilo
,
estable
Individu
alIndivid
ual
Adaptacio
ne
scu
rricula
res(n
osig
nificativao
signific
ativas,
seg
nlo
scaso
s):M
etodolgicas
,ad
aptar
tareas
en
secu
en
ciasm
sco
rtas,
etc.
Flexibilizaci
nh
ora
ria.
Adaptacio
ne
scu
rricula
res(n
osig
nificativao
signific
ativas,
seg
nlo
scaso
s):M
etodolgicas
,ad
aptar
tareas
en
secu
en
ciasm
sco
rtas,
etc.
Flexibilizaci
nh
ora
ria.
-
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Medid
as d
e
Ate
nci
n1
. T
rasto
rno
s g
raves
de
co
ndu
cta
Prog
ramar
actividad
esco
rtasy
adec
uad
asa
lascap
acidad
esd
eate
nci
ny
control
.
Dividirlas
tareas
enp
artes
,indica
ndo
claram
ente
un
tiem
po
lmite
para
term
inar
cada
un
ad
estas
yelogia
ndo
larealizaci
nco
rrectad
ecad
au
na.
Prio
rizar
lacalid
adsob
rela
cantid
ad:
esm
ejor
seleccion
ar
lom
sim
po
rtante
qu
ep
ediru
na
gra
nca
ntidad
de
tareas
.
Bu
scar
ellugar
ms
adecu
ado
en
elaula
,facilitand
oel
contacto
ocula
rco
nelp
rofesor
yalej
ndolo
sd
ep
osibles
distraccion
es:
lave
ntan
a,la
pu
erta
de
entrad
a...
Dism
inuir
elruid
od
ura
ntela
clase.
Utiliza
ru
na
bu
ena
org
anizacin
qu
ep
ued
erefo
rzarse
colgand
oen
lap
ared
elprog
ram
ad
elday
lasn
orm
asd
eclase
.
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Medid
as d
e
Ate
nci
n1
. T
rasto
rno
s g
raves
de
co
ndu
cta
Disear
grfico
sq
ue
prop
orcio
nen
alo
salu
mn
os
inform
acin
sobre
su
com
po
rtam
iento
.
Intercala
rta
reasm
en
os
motivad
oras
oq
ue
requie
ran
un
aresp
uesta
pasiva
,co
mo
po
reje
mplo
un
aexp
osici
nte
rica,
con
otrotip
od
eta
reasm
sactivas
,q
ue
requie
ranla
interve
nci
nd
elo
salu
mn
os.
Utiliza
ru
nto
no
tranq
uilo,
un
estilodirecto
yayud
ar
alalu
mn
oa
darse
cu
entad
eq
ue
su
apre
ndizajen
os
interesa
,de
qu
en
os
preo
cup
am
os
po
rl.
Hace
rleco
nsciente
de
laim
po
rtan
ciad
esu
implicaci
nactiva
en
laclase
.
Uso
de
agend
as,A
utoinstru
ccion
es,
recon
ocim
ientopblico
,repro
che
privad
o
-
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Medid
as d
e
Ate
nci
n1
. T
rasto
rno
s g
raves
de
co
ndu
cta
E
n la
medid
a d
e lo
po
sible (y
segn
sea
opo
rtun
o) se
ra a
con
sejable
am
pliar el
tiem
po
pa
ra re
alizar
activid
ade
s, ad
elanta
r lo
s co
ntenid
os
qu
e fo
rma
rn
pa
rte d
e la
s
evalu
acio
ne
s, sele
ccin
de
conte
nido
s im
po
rtante
s y
secu
nda
rios.
Ayud
ar co
n la
entreg
a d
e e
squ
em
as o
map
as co
nceptu
ales co
n lo
s p
aso
s a
seguir
pa
ra la
resolu
cin
de
algn
tipo
de
activid
ad m
s co
mpleja
, p
udiend
o
usa
rlo a
s e
n ca
sa co
mo
entre
na
mie
nto d
e ca
ra a
las
evalu
acio
ne
s.
2. T
rastorn
os
ge
ne
rales d
el d
esa
rrollo (TG
D)
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
-
2. T
rasto
rno
s g
en
erales
del
des
arrollo
(TGD)
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Co
njunto
de
trastorn
os
(Trasto
rno
Autista
,A
sperg
er,
Trasto
rno
Desinteg
rativo
)q
ue
apare
cen
de
ntrod
elo
stres
prim
ero
sa
os
de
vida.S
eca
racteriza
np
or
imp
orta
ntesalte
racio
nes
en
lasreas
de
lainte
raccin
social,la
com
unicaci
n,la
flexibilid
ady
laim
aginaci
n.
So
cializacin
Dificultad
esp
ara
ente
nder
elm
und
od
elo
sp
en
sam
iento
s,
en
lainte
racci
nso
cial,lasem
ocio
nes
,c
reen
cias,d
eseo
s
,tanto
los
ajen
os
com
olo
sp
ropios.
Esto
interfie
reen
lainte
racci
nso
cial,e
nla
capa
cidad
de
auto
rregula
rsee
mo
cion
almente
yp
rovo
ca
au
sen
ciad
einte
rsp
or
com
partir
.
Co
mu
nicacin
Incap
acidad
para
co
mp
rend
er
elpropio
con
ceptod
eco
mu
nicacin
ys
uaplic
acin
.E
mplea
nla
com
unicaci
np
ara
pedir
orech
aza
r,
no
para
com
partir
.Mu
cho
sn
otie
nen
leng
uaje
oral
.Lo
sq
ue
lotie
ne
n,h
ace
nu
nu
sorep
etitivoy
este
reotipad
od
elle
ngu
ajeo
de
los
tem
as
qu
eles
interesa
n.
Co
mp
ren
sin
Dificultad
para
ente
nder
yd
ar
sentid
oa
lap
ropiaactivid
ad,
abstra
er,
represe
ntar,
org
aniza
rs
up
en
sam
iento
,c
ond
ucta
ye
ntend
er
lad
elo
sd
em
s.
Imagin
acin
Dificultad
esp
ara
utilizarjug
uete
sap
ropiadam
ente
,esp
ecialmente
los
simblico
s,
realizarju
ego
sd
erep
resentaci
nd
eroles
oim
aginativo
s.
Qu
son?
1.
Tra
storn
o d
el esp
ectro
autista
(TEA)2
.Snd
rom
e d
e A
spe
rge
r3
.T
rasto
rno
ge
ne
ralizado
del
de
sarrollo
no
esp
ecificad
o4
.T
rasto
rno
de
sintegrativo
infantil
.
2. T
rastorn
os
ge
ne
rales d
el d
esa
rrollo (TG
D)
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Toda
sla
sp
ers
on
asc
on
autis
mo
oTG
Dp
resenta
n
alteracio
ne
se
nla
de
no
min
ada
trada
de
Wing
.
Toda
sla
sp
ers
on
asc
on
autis
mo
oTG
Dp
resenta
n
alteracio
ne
se
nla
de
no
min
ada
trada
de
Wing
.
1.
Dficits e
n la
interacci
n so
cial.
2.
Dficits e
n la
com
unicaci
n v
erb
al
y n
o v
erb
al.
3.
Patr
n restringid
o d
e inte
reses
o co
mp
orta
mie
ntos.
Clasificaci
n
-
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ec
esidad
es ed
ucativas
especiale
s
3. T
rasto
rno
s g
en
erales
del
des
arrollo
(TGD)
Tra
storn
o d
el e
spectro
autista
(TEA)Si u
n alu
mn
o p
resenta
estas m
anifestacio
nes
pod
em
os so
spech
ar d
e
AUTISM
O
Si u
n alu
mn
o p
resenta
estas m
anifestacio
nes
pod
em
os so
spech
ar d
e
AUTISM
O
2. T
rasto
rno
s g
en
erales
del
des
arrollo
(TGD)
Tra
storn
o d
el e
spectro
autista
(TEA)
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Adaptaci
nd
elento
rno
asu
sp
eculia
ridad
es.
Elsiste
ma
escola
rtie
ne
cara
ctersticas
qu
edific
ultan
su
co
mp
ren
sin
yad
aptacin
po
rp
arte
del
alum
no
con
TEA:
Prese
ncia
de
estmulo
sse
nso
rialesexcesivo
s.
Bajo
nivelde
estructu
racin
espacio
-tem
po
raldelp
ropioe
ntorn
ofsico
ylas
actividad
esq
ue
en
lserealiza
n.
Uso
pred
om
inante
de
lasin
struccio
nes
verb
alesen
laco
mu
nicacin
entre
adulto
sy
nio
s.
En
sean
zaexplcita
de
lasfu
ncio
nes
de
hu
manizaci
n.
Las
pe
culia
ridad
escog
nitivas
de
estealu
mn
ado
impid
en
laap
arici
nd
eu
na
serie
de
fun
cion
esq
ue
sed
esarrolla
nsin
ne
cesidad
de
en
sean
zaexplcita
en
lap
oblacin
gen
eral
.E
stos
escola
res
nece
sitan
qu
esea
nin
cluidas
en
su
adaptaci
nc
urric
ulard
em
odo
explcito
,yaq
ue
de
loco
ntrario
no
sed
esarrolla
rn
olo
har
nescasa
mente
.
Eldesa
rrollod
esu
sp
unto
sfu
ertes
.
Gen
eralm
ente
estealu
mn
ado
tien
eu
nd
esarrollo
no
rmal
oin
clus
osup
erio
rd
ealg
un
asfu
ncio
ne
scog
nitivas,(cap
acidad
esviso
espaciales
,m
otricidad
gru
esa
yfin
a,
me
mo
riam
ec
nica...)
.Cu
anto
mejo
rest
nd
esarrollad
as,
mayo
rse
rsu
com
pete
ncia
para
dese
nvolve
rseen
elm
und
od
elo
fsico
yestru
cturad
o.
Necesid
ades
Edu
cativas
Esp
eciales
-
2. T
rastorn
os
ge
ne
rales d
el d
esa
rrollo (TG
D)T
rasto
rno
del
esp
ectro a
utista (TEA)
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Interve
nci
n
Edu
cativa
Prote
cci
n s
en
sorial
L
a to
ma
en
con
side
raci
n d
e la
s p
osible
ship
ers
en
sibilidad
es se
nso
riales q
ue
pad
ezca
el
alum
no
o alu
mn
a co
n tra
storn
os d
el e
spe
ctro a
utista
(esp
ecialm
ente
en
los se
ntido
s d
el od
o, el
tacto
y la
vista) p
ued
e re
sultar fu
nda
me
ntal p
ara
facilita
r u
na
relaci
n ad
ecu
ada
entre
l o
ella y
su e
ntorn
o.
Org
aniza
cin
del
ento
rno
o lo
s e
ntorn
os
qu
e rod
ean
al alu
mn
o/a.
A
nte la
care
ncia
, e
n el
alum
no/a
con
TEA, d
e
pa
rm
etros so
ciales p
ara
org
aniza
r su
mu
ndo
, e
s
imp
rescindible
org
aniza
rlo m
ediante
la introd
ucci
n
de
clave
s so
ciales sig
nificativas y
acce
sibles a
sus
capa
cidad
es. S
e trata
de
org
aniza
r u
n m
und
o co
n
un
alto g
rado
de
predictibilid
ad.
La
org
aniza
cin
del
ento
rno
deb
e se
r p
atente
tanto
en
el pla
no
fsico, co
mo
en
el te
mp
oral
y e
n el
social
.
2. T
rasto
rno
s g
en
erales
del
des
arrollo
(TGD)
Tra
storn
o d
el e
spectro
autista
(TEA)
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Interve
nci
n
Edu
cativa
Us
o d
e ayud
as
visu
ales
H
abr
de
ten
erse
en
cue
nta lo
s p
unto
s
fue
rtes q
ue
el alu
mn
o o
alum
na
pre
sente
, u
no
de
ellos e
s u
na
bu
en
a
capa
cidad
visoe
spa
cial;
su p
en
sam
iento
visual
.
U
tilizar ayud
as visu
ales ( objeto
s,
fotografa
s, pictog
ram
as
...)
pa
ra
facilita
r su
com
pre
nsi
n d
el m
und
o q
ue
le rod
ea
, d
e lo
qu
e se
le dice
, d
e lo
qu
e
est
po
r ve
nir, e
s u
na
pa
uta
imp
rescindible
en
su ed
uca
cin
.
De
he
cho
, h
abr
de
pro
cura
rse q
ue
toda
la info
rma
cin
qu
e se
tran
smita
ace
rca d
e la
s n
orm
as
de
clase,
tare
as
, h
ora
rios
y otras
actividad
es,
teng
an
un
com
po
ne
nte visu
al cla
ro.
-
N
iveles de
represen
tacin
:
Objeto
Objeto
Partes de objeto
Partes de objeto
Etiqueta
Etiqueta F
otoF
oto
Dibujo
Dibujo
2. T
rasto
rno
s g
en
erales
del
des
arrollo
(TGD)
Tra
storn
o d
el e
spectro
autista
(TEA)
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Interve
nci
n
Edu
cativa
Enfatiza
r el
de
sarrollo
de
la co
mu
nicacin
La
s g
rave
s dificultad
es d
e co
mu
nicaci
n e
xpre
siva so
n fa
ctore
s q
ue
au
me
ntan
sus p
roblem
as d
e inte
racci
n so
cial y
frecu
ente
me
nte
pro
voca
n n
um
ero
sas co
ndu
ctas in
ade
cuad
as e
n su
intera
ccin
con
el e
ntorn
o.
E
s im
pre
scindible ce
ntrarse
en
el d
esa
rrollo d
e h
abilidad
es
bsica
s d
e co
mu
nicaci
n, a
s co
mo
en
el u
so cotidia
no
y
ade
cuad
o d
e la
s q
ue
ya p
ose
en
.
U
n p
apel
de
stacad
o d
entro
de
esta
pa
uta e
s el
uso
de
sistem
as
altern
ativos
de
com
unic
acin
o d
e h
abilidad
es in
strum
entale
s y
ge
stuale
s d
e co
mu
nicaci
n, co
mo
el p
rincip
al m
edio p
ara
logra
r
el m
ayor d
esa
rrollo d
e e
sta fu
nci
n.
-
2. T
rastorn
os
ge
ne
rales d
el d
esa
rrollo (TG
D)T
rasto
rno
del
esp
ectro a
utista (TEA)
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Interve
nci
n
Edu
cativa
Entre
na
mie
nto e
n e
mo
cion
es
L
a introd
ucci
n d
el alu
mn
o o
alum
na
con
trasto
rno
s
del
esp
ectro
autista
en
el m
und
o so
cial, e
n el
mu
ndo
de
las m
ente
s, h
a d
e lle
varse
a cab
o m
ediante
su
entre
na
mie
nto e
n el
reco
no
cimie
nto d
e e
mo
cion
es y
de
la rela
cin
de
sta
s co
n la
s situ
acio
ne
s, lo
s d
ese
os
y la
s cre
en
cias, p
ropias y
ajen
as.
Prog
ram
ar la
mejo
ra d
e las
habilid
ades
en
jueg
o
intera
ctivo y
jueg
o d
e g
rupo
L
a im
po
rtan
cia d
el ju
ego
de
ntro d
el d
esa
rrollo infa
ntil
pa
ra la
socializa
cin
del
nio
no
s se
ala la
ne
cesid
ad
de
qu
e el
alum
no
o alu
mn
a co
n tra
storn
os d
el e
spe
ctro
autista
sea
entre
nad
o e
n lo
s dife
rente
s tip
os d
e ju
ego
con
adulto
s y
de
repre
senta
cin
, a
s co
mo
en
la
pa
rticipa
cin
en
jueg
os se
ncillo
s d
e g
rupo
con
nio
s
de
su ed
ad.
2. T
rastorn
os
ge
ne
rales d
el d
esa
rrollo (TG
D)T
rasto
rno
del
esp
ectro a
utista (TEA)
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Interve
nci
n
Edu
cativa
No
rmalizaci
n d
el u
so
de
objetos
y jug
uete
s
El u
so e
spo
ntn
eo
de
objetos y
jugu
etes q
ue
realiza
el alu
mn
o o
alum
na
con
trasto
rno
s d
el
esp
ectro
autista
es fre
cue
ntem
ente
inad
ecu
ado
,
pu
ram
ente
sen
sorial
. C
on
el objetivo
de
ace
rcarle
a u
n futu
ro ju
ego
simblico
, re
sulta
imp
orta
nte inicia
r u
n e
ntren
am
iento
en
el u
so
fun
cion
al d
e objeto
s cotidia
no
s y
de
jugu
etes
sen
cillos.
Fo
rma
cin
y ap
oyo a
profesio
nales
C
om
o co
nse
cue
ncia
de
la p
eculia
ridad
de
la
resp
ue
sta a
las n
ece
sidad
es ed
ucativa
s d
e lo
s
alum
no
s y
alum
na
s co
n tra
storn
os d
el e
spe
ctro
autista
, e
s n
ece
saria
la fo
rma
cin
contin
uad
a d
e
los p
rofesio
nale
s q
ue
intervie
ne
n e
n su
edu
caci
n (p
rofesio
nale
s d
e ap
oyo, p
rofeso
res
esp
ecialista
s, m
onito
res, log
oped
as...)
-
Todo
s
Todo
s
som
os
som
os
difere
ntesdife
rentes
3. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
El snd
rom
e d
e D
ow
n o
trisom
a
21 e
s u
na co
ndicin h
um
ana
oca
sionad
a p
or la
pre
sencia
de
47 cro
moso
mas e
n lo
s n
cleos
de la
s clula
s, e
n lug
ar d
e 46
.
Hay
tres cro
moso
mas 21
en
lugar d
e lo
s d
os h
abituale
s.
3. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
-
3. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Dific
ultade
sg
en
erales
en
los
pro
cesos
psicolgico
sb
sicos
:pe
rcep
cin
,ate
nci
n,
apre
ndizaje,
me
mo
riay
leng
uaje
.
R
ecibe
nla
inform
acin
,lap
rocesa
ny
da
nla
respu
estad
efo
rma
lenta
.
D
esa
rrollan
su
intelige
ncia
sise
lesd
aop
ortu
nidad
esd
eap
rend
er
media
ntela
interacci
nd
ela
fam
iliay
laes
cu
ela.
L
aa
utoe
stima
su
elee
stardis
min
uida
.
S
on
com
pete
ntesp
ara
apre
nde
r.
P
unto
sfu
erte
s:p
erc
epci
ny
me
mo
riavis
ual
. Mejo
ran
su
apre
ndizajea
pa
rtirde
laim
age
nvis
ual
.
S
uc
apacid
adco
mp
ren
sivaes
clara
mente
sup
erio
ra
lae
xpre
siva.
Dific
ultade
sg
en
erales
en
los
pro
cesos
psicolgico
sb
sicos
:pe
rcep
cin
,ate
nci
n,
apre
ndizaje,
me
mo
riay
leng
uaje
.
R
ecibe
nla
inform
acin
,lap
rocesa
ny
da
nla
respu
estad
efo
rma
lenta
.
D
esa
rrollan
su
intelige
ncia
sise
lesd
aop
ortu
nidad
esd
eap
rend
er
media
ntela
interacci
nd
ela
fam
iliay
laes
cu
ela.
L
aa
utoe
stima
su
elee
stardis
min
uida
.
S
on
com
pete
ntesp
ara
apre
nde
r.
P
unto
sfu
erte
s:p
erc
epci
ny
me
mo
riavis
ual
. Mejo
ran
su
apre
ndizajea
pa
rtirde
laim
age
nvis
ual
.
S
uc
apacid
adco
mp
ren
sivaes
clara
mente
sup
erio
ra
lae
xpre
siva.
Caracte
rsticas
3. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
L
as
pe
rson
asco
ns
.D.
apre
nde
na
leer
antes
qu
ea
esc
ribir.
P
rese
ntan
dificultad
es
pa
rael
razo
nam
iento
aritm
ticoy
elclculo
.
S
uele
nte
ne
rb
ue
na
capacid
add
eob
servaci
ny
de
imita
cin
.
L
as
pe
rson
as
con
s.D
.p
resenta
np
ersiste
ncia
de
cond
ucta
yre
sisten
ciaa
los
cam
bios
.
L
os
alum
no
sy
alum
nas
con
s.D
.m
ejora
nel
conte
xtoe
scola
r.
Su
trabajo
,esfu
erzo
yte
nacid
adsirve
nd
em
odelo
pa
raotro
sco
mp
ae
ros
yco
mp
ae
ras.
L
as
pe
rson
asco
ns
.D.
apre
nde
na
leer
antes
qu
ea
esc
ribir.
P
rese
ntan
dificultad
es
pa
rael
razo
nam
iento
aritm
ticoy
elclculo
.
S
uele
nte
ne
rb
ue
na
capacid
add
eob
servaci
ny
de
imita
cin
.
L
as
pe
rson
as
con
s.D
.p
resenta
np
ersiste
ncia
de
cond
ucta
yre
sisten
ciaa
los
cam
bios
.
L
os
alum
no
sy
alum
nas
con
s.D
.m
ejora
nel
conte
xtoe
scola
r.
Su
trabajo
,esfu
erzo
yte
nacid
adsirve
nd
em
odelo
pa
raotro
sco
mp
ae
ros
yco
mp
ae
ras.
Caracte
rsticas
-
3. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Resp
uesta
edu
cativaL
ainfo
rmaci
nd
ebe
ser
corta
,cla
ray
co
nc
reta.
Se
deb
en
des
com
po
ne
rlos
co
ntenid
os
en
paso
sinte
rmedio
s.
Hay
qu
efa
cilitar
m
stie
mp
op
ara
laresp
uesta
,p
ara
larealizaci
nd
eta
reas
yp
ara
lae
valuaci
n.
Hay
qu
ed
ar
m
stie
mp
op
ara
qu
ese
exp
resen
.N
od
ebe
mo
sad
elanta
rs
ure
spu
esta
.
Hay
qu
erefo
rzar
elca
nal
visu
al,m
sq
ue
ela
uditivo.
Deb
en
abu
nda
rlos
rec
urs
os
visu
ales(ord
en
ado
r).
Interactu
ar
siem
pre
.No
deja
rloa
su
iniciativa.
Log
opedia
.Habla
rles
yesc
uch
arles
sinad
elanta
rco
ntestacin
ysin
co
rregirlesp
erm
an
ente
me
nte.
Hay
qu
era
zon
ar
co
np
acien
cia.
No
confu
ndirtesta
rude
zco
nresiste
ncia
alo
sc
am
bios
ya
lon
ue
vo.
Refo
rzar
siem
pre
elxito
,resalta
ndo
loq
ue
pu
eda
hace
r.E
vitar
cu
alquie
rfrac
aso
.
Lo
sm
odelo
sn
orm
alizado
sd
ela
inclu
sin
escola
rso
nlo
sm
sad
ec
uad
os
pa
ras
uap
rendizaje
.
4. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Algu
na
s dific
ultades
-
4. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Ne
cesidad
es
Edu
cativasLas n
ecesidad
es d
eriv
adas
del
fun
cion
am
iento
intelectual
del
alum
nad
o co
n D
.I p
ued
en ca
racte
rizarse
por la
alteraci
n d
ed
eterm
inad
as cap
acidad
es im
plicadas
en
la intelig
en
cia co
mo
:
A. N
ECESID
ADES
DER
IVADAS
DEL
FUNC
ION
AMIEN
TO
INTELEC
TUAL
B
. D
ERIVAD
AS D
E LAS
HAB
ILIDA
DES
ADA
PTATIVAS
C. D
ERIVAD
AS D
E LA
PARTIC
IPACI
N, IN
TERACC
IN
Y
RED
ES O
CIALES
D
. D
ERIVAD
AS D
E LA
SALUD
E
. D
ERIVAD
AS D
EL CO
NTEXTO
La discap
acid
ad intele
ctual
no
es p
erm
an
ente
oin
am
ovible
y p
ued
e v
aria
r e
n fu
nci
n d
e lo
s ap
oyos q
ue re
ciba.
4. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Ne
cesidad
es
Edu
cativas
A. N
ECESID
ADES
DER
IVADAS
DEL
FUNC
ION
AMIEN
TO
A. N
ECESID
ADES
DER
IVADAS
DEL
FUNC
ION
AMIEN
TO
INTELEC
TUAL
INTELEC
TUAL
MEM
OR
IA
Y
ATENCI
N
PROC
ESAMIEN
TO D
E
LA IN
FOR
MAC
IN
EN
TOD
AS SUS
FASES: EN
TRAD
A,
PROC
ESO Y
SALIDA
CON
TROL
CON
DUCTU
AL
-
4. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Ne
cesidad
es
Edu
cativas
B. D
ERIVAD
AS D
E LAS
HAB
ILIDA
DES
ADA
PTATIVASB
. D
ERIVAD
AS D
E LAS
HAB
ILIDA
DES
ADA
PTATIVAS
1.
Co
mu
nicaci
n: c
apacid
ad d
e c
om
pre
nde
r y
tran
smitir
inform
aci
n2
.A
utoc
uidad
o: h
abilidad
es d
e a
seo, alim
enta
cin
, higie
ne
3.
Habilid
ades
de
vida
en
el h
oga
r: c
uidad
o d
el h
oga
r, d
e la
ropa
4.
Habilid
ades
So
ciales
: inte
rcam
bios
sociale
s, n
orm
as
5.
Utiliza
cin
de
la co
mu
nidad
: ad
ecu
ada
utilizaci
n d
e re
curso
s d
e la
com
unid
ad6
.A
utodete
rmin
aci
n: R
ealizar eleccio
ne
s, seg
uir h
ora
rios, b
usca
r
ayuda
s
7.
Salud
y seg
urid
ad: m
ante
nimie
nto, p
reve
nci
n y
tratam
iento
de
la
salud.
8.
Ac
adm
ica
s fu
ncio
nales
: h
abilidad
es cog
nitivas y
escola
res.
9.
Ocio
y tie
mp
o lib
re: h
abilidad
es
de
de
sarrollo
de
intere
ses.
10.T
rabajo
: h
abilidad
es
relacion
adas
con
po
see
r u
n trab
ajo
4. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Ne
cesidad
es
Edu
cativas
DER
IVADAS
DE
LA PAR
TICIPAC
IN
, IN
TERACC
IN
Y
DER
IVADAS
DE
LA PAR
TICIPAC
IN
, IN
TERACC
IN
Y
RED
ES SO
CIALES
, D
E LA
SALUD
y D
EL CO
NTEXTO
RED
ES SO
CIALES
, D
E LA
SALUD
y D
EL CO
NTEXTO
Particip
acin
e inte
raccin
social:
Seg
n su
s op
ortu
nidad
es d
e p
articip
ar e
n situ
acio
nes d
e la
vida re
al, a
cceso
a re
curso
s
Deriv
adas
de la
salud:
Dificultad
de re
conoce
r, d
escribir
sntom
as, p
roblem
as d
e
saludD
eriv
adas
del
conte
xto:
Prop
orcio
nar op
ortu
nidad
es, fo
menta
r el
bienesta
r, e
stabilidad
,
particip
aci
n
-
4. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Interve
nci
n Ed
uc
ativa
REAS
PRIO
RITAR
IAS:
CONO
CIM
IENTO
DE
SI M
ISMO
Y AU
TONO
MA:
Salud
, lo
s se
ntidos, el
cuerp
o, el
com
porta
mie
nto, a
utonom
aperso
nal
y so
cialCO
NOC
IMIEN
TO D
EL EN
TOR
NO:
Ento
rnos h
abituale
s, alim
ento
s, a
nimale
s, pla
ntas, rela
ciones d
eco
nvive
ncia
, a
ctividad
es d
e la
com
unid
adLENG
UAJES
, CO
MU
NIC
ACI
N Y
REPR
ESENTAC
IN
Estim
ulaci
n co
municativa
, ayud
as a
la co
munica
cin, le
ctura
,
escritu
ra, co
ncepto
s lgico
s, n
um
era
cin, e
xpre
sin m
usical
4. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Interve
nci
n Ed
uc
ativa
MO
DELO
S M
ETODO
LG
ICOS
:
1.
MO
DELO
ECOLO
GCO Y
FUNC
ION
AL: E
nse
anza
por
ento
rnos (d
el ce
ntro o
exte
rnos)
. E
n el
conte
xto o
rganiza
r
itinera
rios d
e ap
rendizaje
s sig
nificativos e
intera
ctivos
2.
MO
DELO
DE
ESTIMU
LACI
N M
ULTISENSO
RIAL
:
Desp
erta
r se
ntidos co
n e
xperie
ncia
s m
ultisenso
riales
3.
ENSEAN
ZA D
E H
ABILID
AD
ES SO
CIALES
Y
COM
UN
ICATIVAS
: E
mple
ar siste
mas alte
rnativo
s y
aum
entativo
s d
e co
munica
cin si
es n
ece
sario
, e
structu
rar su
am
biente
y tie
mpo.
4.
TRATAM
IENTO
DE
CON
DUCTAS
PROB
LEMTICAS
:
-
4. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Interve
nci
n Ed
ucativa
MO
DELO
S M
ETODO
LG
ICOS
:
4. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Interve
nci
n Ed
ucativa
MO
DELO
S M
ETODO
LG
ICOS
:
-
4. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Algunas ideas:
4. Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Algunas ideas:
-
4. Dis
capa
cidad
intelectu
al
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
4. Dis
cap
acid
ad intele
ctual
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Discap
acid
ad intele
ctual
e
s u
na
discapacid
ad ca
racte
rizada p
or
limita
ciones sig
nificativas e
n el
funcio
nam
iento
intelectu
al y
en la
cond
ucta
adaptativa
que se
manifie
sta
en h
abilidad
es ad
aptativas
conceptu
ales, so
ciales y
pr
cticas.
Esta
discapacid
ad co
mie
nza
ante
s d
e
los 18
aos (L
ucka
sson y
cols., 2002)
.
-
4. Dis
cap
acid
ad intele
ctual
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Cla
sificaci
n seg
n el
nivel d
e
intelige
ncia
medid
a.
1.
Retra
so m
ental
ligero
: C
.I. e
ntre 50
y 69
.
2.
Retra
so m
ental
mod
erad
o: C
.I. e
ntre 35
y
49.
3.
Retra
so m
ental
gra
ve: C
.I. e
ntre 20
y 34
.
4.
Retra
so m
ental
profu
ndo: m
enos d
e 20
.
4. Dis
cap
acid
ad intele
ctual
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Para
valora
r la
s n
ece
sidad
es ed
ucativa
s
esp
eciale
s d
e alu
mnos y
alum
nas co
n
Discap
acid
ad Intele
ctual,
el cu
rrculo
ordin
ario
constituye
el ele
mento
bsico
de refe
rencia
.
Dete
rmin
ar lo
que el
alum
nad
o p
recisa
,
sobre
la b
ase
de su
nivel d
e
com
pete
ncia
y seg
n la
s
cara
cterstica
s d
e su
ento
rno e
scolar y
fam
iliar, a
s co
mo lo
s re
curso
s
perso
nale
s y
mate
riales q
ue va
n a
ser
impre
scindibles, e
s la
finalid
ad d
e e
ste
pro
ceso
.
-
4. Dis
cap
acid
ad intele
ctual
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Es n
ece
sario
tener p
rese
nte q
ue la
s
nece
sidad
es d
el alu
mnad
o co
n
Discap
acid
ad Intele
ctual
sobrep
asan
el estricto
marco
cu
rricula
r,
esp
ecialm
ente
aquel
que p
rese
nta
nece
sidad
es d
e ap
oyo e
xtenso
s o
generalizad
os, sob
re tod
o e
n lo
refere
nte a
su d
esen
volvim
iento
social,
a s
u a
uton
om
a, a
su
vida e
n
el h
ogar y
en
la co
mu
nidad
,as
com
o
a aq
uello
s a
specto
s vin
culados a
facto
res p
erso
nale
s, tale
s co
mo la
sn
ecesidad
es so
cio-e
mo
cion
ales.
4. Dis
cap
acid
ad intele
ctual
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Ne
cesid
ade
s
Edu
cativas
-
4. Dis
cap
acid
ad intele
ctual
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Ne
cesid
ade
s
Edu
cativas
4. Dis
cap
acid
ad intele
ctual
y Snd
rom
e d
e D
ow
n
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Interve
nci
n Ed
ucativa
MO
DELO
S M
ETODO
LG
ICOS
:
-
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Interve
nci
n Ed
ucativa
MO
DELO
S M
ETODO
LG
ICOS
:
4. Dis
cap
acid
ad intele
ctual
y Snd
rom
e d
e D
ow
n
7. Dis
cap
acid
ad intele
ctual
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Algunas ideas:
-
7. Dis
cap
acid
ad intele
ctual
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Algunas ideas:
5.
5.
Lim
itacio
nes e
n la
movilid
ad
Lim
itacio
nes e
n la
movilid
ad
6.
6.
Dis
capacid
ad A
uditiv
aDis
capacid
ad A
uditiv
a
7.
7.
Dis
capacid
ad V
isual
Dis
capacid
ad V
isual
8.
8.
Alta
s c
apacid
ades
Alta
s c
apacid
ades
Inte
lectu
ale
sIn
tele
ctu
ale
s
Equip
o d
ocente
de la
asig
natu
ra -
Departa
mento
de E
ducaci
n
-
5. Lim
itacio
ne
s e
n la
mo
vilidad
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
La d
eficiencia
moto
ra e
s el
resulta
nte
de alte
racio
nes e
n el
aparato
moto
r,
prod
ucid
as d
e m
anera
transito
ria o
perm
anente
s y
debid
as a
an
om
alas
de fu
ncio
nam
iento
en
el siste
ma
nervio
so, m
usc
ular,
seo-a
rticula
r o
en va
rios d
e e
stos siste
mas y
que e
n
grad
os va
riables, lim
itan alg
unas d
e la
s
activid
ades d
e la
s p
erso
nas q
ue la
pad
ece
( M
artn
-Caro
, 1990)
.
5. Lim
itacio
ne
s e
n la
mo
vilidad
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
-
Alum
nad
o co
n le
siones ce
rebrale
s
Alum
nad
o co
n se
cuela
s d
e e
spina bfid
a
Alum
nad
o co
n distrofia
s m
uscula
res
Alum
nad
o co
n p
roblem
as d
e cre
cimie
nto
por alte
racio
nes
seas
5. Lim
itacio
ne
s e
n la
mo
vilidad
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Afeccio
nes m
s fre
cuente
s e
n fu
nci
n d
e su
pro
cedencia
-
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
1. M
OVILID
AD Y
DESPLAZAM
IENTO
1.1
. M
antie
ne el
control
de la
po
stura
sentad
o.
1.2
. C
ontrola
la cab
eza
erg
uida.
1.3
. S
e d
esplaza
de fo
rma fu
ncio
nal
y a
utn
om
a a
ndand
o.
1.4
. S
e d
esplaza
con
apoyo
s. Indica
r.
1.5
. S
e d
esplaza
con
silla d
e ru
edas
autop
ropulsad
a.
1.6
. S
e d
esplaza
con
silla d
e ru
edas
elctrica.
1.7
. S
e d
esplaza
con
silla d
e ru
edas
ayudad
o p
or otra
perso
na.
1.8
. S
ube y
baja
escaleras
de fo
rma a
utn
om
a.
2. M
ANIPU
LACI
N
2.1
. P
ren
sin
de lo
s tiles
de esc
ritura
.
2.2
. P
resin
sobre
el p
apel
.
2.2
. M
ovim
iento
s co
ordin
ado
s d
e las
man
os y
bra
zos.
2.3
. U
sa ad
aptado
res d
e lo
s tiles
de esc
ritura
.
2.4
. U
sa eq
uipo
inform
tico est
ndar.
2.5
. U
sa eq
uipo
inform
tico co
n p
erif
ricos esp
eciales. Indica
r.
3. PU
ESTO ESCO
LAR
3.1
. U
sa p
upitre ad
aptado
o esp
ecfico.
3.2
. El
mobilia
rio est
dispu
esto d
e u
na fo
rma esp
ecial.
3.3
. E
st ubicad
o/a e
n u
n lug
ar esp
ecial d
entro
del
aula
.
3.4
. U
sa m
aterial
didctico ad
aptado
.
Cm
o
Cm
o
ev
aluar al
ev
aluar al
alum
nad
oalu
mn
ado
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
4. CO
MU
NIC
ACI
N
4.1
. S
e e
xpresa
oralm
ente
.
4.2
. U
sa siste
mas
de co
mu
nicacin
au
mentativa
.
4.3
. R
econ
oce
smb
olos, log
otipo
s, im
gen
es.
4.4
. E
s cap
az d
e h
acer tra
zos y
garab
atos.
4.5
. H
ace tra
zos d
e fo
rma co
ordin
ada.
4.6
. C
opia letras
.
4.7
. H
ace clasificacio
nes
y se
riacion
es.
4.8
. L
ee n
mero
s.
4.9
. P
resenta
proble
mas
fon
o-respirato
rio-a
rticulato
rios.
4.10
. Tie
ne inte
ncio
nalid
ad co
mu
nicativa.
5. C
ARCTER
GEN
ERAL
5.1
. C
ontrola
esfnteres
.
5.2
. S
e ob
serva
n p
roblem
as vis
uales
, a
uditivos.
5.3
. E
xisten
crisis
con
vulsivas.
Cm
o
Cm
o
ev
aluar al
ev
aluar al
alum
nad
oalu
mn
ado
-
5. Lim
itacion
es
en
la m
ovilid
ad
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
Cm
o trab
ajam
os e
n clase
La re
spuesta
educativa
deb
e regirse
por u
na se
rie d
e p
rincipio
s b
sicos:
a) Pla
ntear objetiv
os tiles
S
urg
en d
e su
s n
ece
sidad
es e
n cu
anto
a la
s
cara
cterstica
s e
specfica
s d
e e
ste alu
mnad
o.
H
abr
que e
vitar objetivo
s rgid
os q
ue n
o
consid
ere
n la
s n
ece
sidad
es d
e cad
a p
erso
na e
n
cada m
om
ento
concreto
.
b) U
tilizar m
ateriales
facilitado
res.
P
ara
suplir lo
s dficits
moto
res se
han d
e
prop
orcio
nar d
e fo
rma in
mediata
a cad
a ni
o o
nia la
s ayud
as t
cnicas o
adapta
ciones d
e
mate
riales
que se
estim
en op
ortu
nas.
Cm
o trab
ajam
os e
n clase
5. Lim
itacion
es
en
la m
ovilid
ad
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
c) E
stablecer ritm
os d
e trab
ajo ap
ropiado
s a
las
po
sibilidad
es d
e cad
a alu
mn
o y
alum
na.
-Se h
a d
e calib
rar bie
n ta
nto el
exce
so co
mo el
defe
cto d
e
ritmos d
e eje
cuci
n d
e ta
reas e
xigido al
alum
nad
o e
n
funci
n d
e su
s h
abilidad
es.
d) U
tilizar estrategias
metod
olgicas ad
ecu
adas
.
-R
esp
ond
er a
la dive
rsidad
de n
ece
sidad
es ed
ucativa
s d
e
los alu
mnos/a
s co
n discap
acid
ad m
otriz.
-Facilita
r e
ntorn
os o
rdinario
s o
esp
eciale
s.
-Es im
porta
nte cre
ar u
n e
ntorn
o q
ue optim
ice la
s
condicio
nes d
e e
nse
anza
apre
ndizaje d
e lo
s m
ismos.
-
Estrategias
Metod
olgicas5
. Lim
itacion
es
en
la m
ovilid
ad
Alu
mn
ado
con
necesid
ades esp
ecficas de ap
oyo
edu
cativo
Alum
nad
o co
n
Alum
nad
o co
n n
ecesidad
es ed
ucativ
as esp
eciales
R
eforza
r lo
s m
en
sajes o
rales co
n g
esto
s y
sign
os.
P
ropo
rcion
arle
s e
nse
an
za a
sistida
pa
ra la
sealiza
cin
,
ma
nipula
cin
, e
scritura
, etc
. Y
retirar p
rogre
sivam
ente
la ayud
a.
R
ealiza
r e
spe
ra e
structu
rada
(intervalo
de
tiem
po
prefijad
o a
ntes
de
insistirle
o ayud
arle)
.
C
om
en
zar la
evalu
aci
n co
n u
na
tare
a e
n la
qu
e e
st a
segu
rado
el
xito. Ello
le ap
orta
r seg
urid