ulusal arastirmadeniz(')l um, rogrami izleme akdeniz...

38
ULUSAL DENiZ (')L UM, iZLEME VE ARASTIRMA ROGRAMI AKDENiZ ALT PRoJEsi Proje Kod no. 69G 1992 YILI FiNAL RAPORU Destekleyen Kurulusz Tt'JBiTAK Deniz Bilimleri ve Ballkglllk Grubu Sunan: __ Orta Dogu Teknik Universitesi Deniz Bilimleri Enstitiisii Aralxk 1993

Upload: others

Post on 26-Sep-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

ULUSALDENiZ(')LUM,iZLEMEVEARASTIRMAROGRAMIAKDENiZALTPRoJEsi

ProjeKodno.69G

1992YILIFiNALRAPORU

DestekleyenKuruluszTt'JBiTAKDenizBilimleriveBallkglllkGrubu

Sunan:__

OrtaDoguTeknikUniversitesiDenizBilimleriEnstitiisii

Aralxk1993

Page 2: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

TESEKKUR:UlusalDenizOliim,IzlemeveAragttrmaProgram:kapsammdaTiirkiye’yigrevreeyendenizlerdeoginografikbulgularmtoplanmasrvedegerlendirilnzesiipzkarlardogrultusundadegerlendirilmesinisag'layacalgolanpaltgmalarAkdenizkesimindedeyz'lrim'1Imektedir.UlusalDenizOlgme,IzlemeveAratlrmaProgrammmplanlanmasz,erg:ekle§mesivekoordinasyonunusagayanDevletPlanlamaTegkilatz,eytr,HtdrorafiveOginografiDairesiileT1'4'rkie BilimselveTeknikAragnrmaurumuDenizBilimleriveBahpzltkAra,vtzrmaGrubunategekkilrdbirburg:biliriz.S_unulan_ar¢_1;ttrrn_ayadnemlikatkllartbulunanOrtaDoguTeknikUniversttestDemzBilimleriEnstit?slfndekiarayttrtct,teknikvegemicipersoneleuyumluve?zveriligalzgmalartnedeniyletegekkiiredertz.

Iedenizlerimizinbilzmselolaraktanmmaszmveulusal

Page 3: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

iciNDEKiLERSayfaNo.

I. GiRiS 1Cizelge1.1 2Mart1992d?ncmindeKuzeydoguAkdcniz‘deyapxlanislasyonlanndék?m?

Cizelge1.2 4AkdenizAltProjesi’nde?lq?lenfizikselvebiyokimyasalparametrclereailknsaltmalarve birimler

II. METOD 5II.1 GRNEKALMAVEKORUMA 5

C?z?nm?gOksijcnKlorofil-aBasinluzlarlPartikiilmaddcToplamorganikmaddeBirincilUrctim

II.2 OLCUMMETODLARI 6Slcaklnk,tulluluk,qéz?nm?goksijenBasintuzlanToplamorganikkarbunParlik?lmaddeKlurofil-aFlorcsans(Ycrindcélq?m)OplikOzeunklerBirincilflrclim

111. FiziKsELSONUCLAR 8IV. KiMYASALVEBiYoLoJiKSONUCLAR3

Cizelge4.1 11Mart1992dfmemindcKuzeydoguAkdeniz'deSekilLl’degéslerilenistasyonlatda?lqilenbiyokimyasalparametrelerCizelge4.2 13KuzeydoguAkdeniz’deEkim1991V: Mart1992d?nemlerindexgugmsu kolonundagiriaimineailExlq?lenve hesaplananparametrclerSekiller 14

Page 4: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

1.GiRis:UlusalDenizOlg?m,izlemeve Ara§t1rmaProram),AkdenizAlt_ProjesiE35“”§Z’id“z§(“§'i’311%?As‘éE‘§"”y'§'°11a9b9-?mya“:“§i§3r”’$§?§§o‘f§§im?o§L‘?§5are n1 a 2 r1 1 1 1 .

ragmenSekil1.1.'deverilenharitagang?ri?ecegiiizerebaseninénemlibirk1sr_n1ndaéllg?mlqrEgalpgllmlscyelbulglult&)p1ana_t1)1lg1i§t1r.}3Yap1ltz;1r1distl:1_syi)1?1arve lstasonara alt 1g1er 1zege . e ver1m1§t1r.u ta 0 a 11

k(¥londd1ske.tt;cisurllulanverilelrindosyaisinileriglligésterglektedir.BEseer e yerme 6g?miiyaplan arametreer 1e y?zeyenve stanartderinliklerdentoplanansu iirnekerindelaboratuvardaanalizlenennparametrelereaitklsaltmave birimlerizelge1.2.’deverilmigtir.Qlg?mlers1ras1ndaizlenenéntemleriseKxslmIIdesunulmu§tur.A_r1caFmalR_apon_1_nur_1_E}c‘ine Mart1992d‘o’_nen1ineaittiimfiziksel,1myas_alve

b1€(]o1_o1kolgumlerea1tsonuglarxstasyonbazmdaIBMuyumludlsketlerdeTBIAK’asunulmaktadlr.

Page 5: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Cizelge1.1Mart1992d?nemindeKuzeydoguAkdeniz’deynpllnnistasyonlarmdiikiimii.DOSYA1SM11ST.ENLEMBOYLAMTAR1HDERiNL1K

TK048600.AVGG42K2036420028200023-03-92176.0m.TK048601.AVGG42K3036420028300023-03-92256.0In.TK048602.AVGG28K3036280028300023-03-921132.0m.TK048603.AVGG15K3036150028300023-03-923100.0In.TK048604.AVGGO0K3036000028300023-03-924100.0In.TK048700.AVGF45K3035450028300023-03-923600.0In.TK04870l.AVGF45L0035450029000024-03-924070.0In.TK048702.AVGGO0L0036000029000024-03-923080.0In.TK048703.AVGG15L0036150029000024-03-9215000In.TK048704.AVGG13L1336130029130024-03-92600.0m.TK048800.AVGG41K5736413028570024-03-92122.0m.TK048801.AVGG40L0436403029043025-03-9235.0m.TK048802.AVGG21L0736214829071825-03-92260.0In.TK048803.AVGG20L0636203029061225-03-92360.0In.TK048804.AVGGO0L3036000029300025-03-921800.0In.TK048805.AVGF45L3035450029300026-03-922350.0In.TK048900.AVGF30L3035300029300026-03-921900.0In.TK048901.AVGF30M0035300030000026-03-922000.0In.TK048902.AVGF45M0035450030000026-03-922000.0In.TK049000.AVGGO0L4536000029450026-03-922700.0In.TK049001.AVGGO0M0036000030000026-03-922900.0m.TK049002.AVGGO0M1536000030150026-03-922911.5In.TK049100.AVGGO0M3036000030300026-03-922400.0In.TK049101.AVGF30M3035300030300027-03-921400.0In.TK049102.AVGF30N0035300031000027-03-922350.5m.TK049200.AVGFO0N0035000031000027-03-922300.0II1.TK049201.AVGFO0N3035000031300027-03-922300.0In.TK049202.AVGFO0P0035000032000027-03-922100.0In.TK049203.AVGF30P0035300032000027-03-922400.0n1.TK049204.AVGF30N3035300031300027-03-922450.0m.TK049300.AVGGO0M4536000030450028-03-922650.0n1.TKO49301.AVGG30N0036300031000030-03-921150.0m.TK049302.AVGG30M4536300030450030-03-921600.0m.TK049303.AVGG15M4536153030450030-03-922350.0In.TK049400.AVGG15N0036150031000030-03-922400.0In.TK049401.AVGGO0N0036000031000031-03-922550.0In.TK049402.AVGGO0N3036000031300031-03-922520.0m.TK049403.AVGG15N3036150031300031-03-922400.0In.TK049404.AVGG30N30363000313000-03-921600.0In.TK049500.AVGG22P00362230320000 3-921200.0In.TK049501.AVGGO0P00360000320000 3-9224000In.TK049502.AVGF50P30355000323000 1800.0In.TK049503.AVGF50Q00355000330000 3-921150.0In.TK049600.AVGF40P58354000325800 4-921150.0m.TK049601.AVGF30Q00353000330000 4-92 850.0m.TK049602.AVGF30Q30353000333000 800.0In.TK049603.AVGF40Q30354000333000 4-921020.0m.TK049700.AVGF50Q30355000333000 4-921050.0In.99?~.‘3$?».“—"+"+"¢’COOOOCCCO4,‘

‘I’

go

\O

5)

[Q

Page 6: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Cizelge1.1devamlDOSYAISMIIST. ENLEMBOYLAMTARIHDERINLIKTK049701.AVGF50R0035500034000001-04-921050.0rn.TK049702.AVGGO0R3036000034300001-04-92800.0m.TK049703.AVGGO0S0036000035000001-04-92780.0m.TK049704.AVGGO7S2136070035210001-04-92385.0m.TK049705.AVGG15S3636153035363001-04-92120.0m.TK049706.AVGG20S3036200035300002-04-92114.0m.TK049707.AVGG25S2336250035230002-04-9275.0m.TK049708.AVGG20S0036200035000001-04-92100.0m.TK049710.AVGG35R3036350034300002-04-92104.0m.TK049800.AVGG20R3036200034300002-04-92375.0m.TK049801.AVGG10R0936100034090002-04-92510.0m.TK049802.AVGA-2 36144934043002-04-9290.0In.TK049803.AVGB-2 36161434033902-04-9250.0In.TK049804.AVGA-1 36153034061202-04-92111.0I11.TK049805.AVGB-1 36173634061202-04-9278.0m.TK049813.AVGA-3 36110034010902-04-9260.0m.TKO49814.AVGA-4 36091433543002-04-9280.0In.TK049815.AVGA-5 36083033490602-04-9278.0m.TK049816.AVGA-6 36081233433002-04-9283.0m.

Page 7: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Cizelge1.2.AkdenizAltProjesindeiilgiilenfizikselvebiyokimyasalparametrelereaitklsaltmalarve birimlerC : Denizsuyukondiiktivitesi(ohm)T : Denizsuyus1cak11g1(C)S : Denizsuyutuzlulugu(ppt)SI-T:Sxgma—theta,CTDbulgu1ar1ndanhesaplananyogunlukSD : Secchi(Seki)DiskDerinligi(m)L : I§1kgegirgenligi(%)DO: Denizsuyundagéz?nmiigoksijen(M)_DOW:Winkleryiintemiyleiilgiilengoziinmiigoks1jenTemelbesintuzlarx:Fosfat(PO4—P)(uM)ToplamOksitlenmisAzot(NO3+NO2-N)(uM)ReaktifSilikat(Si)(uM)TSS: Toplamas1l1kat1madde(mg/L)PON: Partikiilerorganikazot(g/L)POP: Partikiilerorganikfosfor(g/L)POC: Partikiilerorganikkarbon(g/L)TOC: Toplamorganikkarbon(mg/L)CHL-A:Klorofil-a(ug/L)PP 2BirincilUretim(mg/m3/giin)

Page 8: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

II.METOD:"Ulusa1DenizOlgiim,Izlemeve ArastirmaProgrami"gergevesindeKuzedoguAkdeniz’deYapilandenizsahagal:malarindaSeaBirdModel9tii TD-DOrobukulamlaraktuzluluk,S1C8.hkve giiz?nm?goksijen.6giimleri?'ap1m1§tir.CTDprobuileiilgiileniéziinmimoksijendegerlenWinkler6giimleriilekalibreedilmemigolaraverilmektedir.Biyokimyasalparametrelerinijlgiimleriisepro'ehedefleridogrultusundave standartderinliklerdcve parametreyebagliolarak1§1k11tabakadave/veya1000Inderinligekadaryapilmigtir.Denizaragtirmalarindauygulananérnekleme,koruma,analizve hesaplamayéntemlenagagidaézetlenereksunulmugtur.11.1.ORNEKALMAVEKORUMA:Belirlenenistasonlarda(bkz.Sekil1.1)denizsulariNansensigeleriveyaRozettipive litrekapasiteli,CTDprobunabagllbirsistemleuzaktankumandaylakapanabilenplastikiirnekleme§i§e1eriilea11nm1§t1r.Alinaniirnekler,élgiilecekparametreyebagliolarak,soguktaveyadondurularakanalizanmakadarkorunmaktadir.

SiiziinmiigOksijen:iiziinmiisoksijen(DO)érnekleri6zelyap11m1§50-100mL’1ikcamsigelere,plastikhortumaraciligiileal1n1r.Si§eigerisindehavakalmarnaslnaikkatedilir.Orneklereoksijentutucureaktiflereklenirve odasicakhginda,karanliktakorunur.Klorofil-a:Klorofil-aélgiimiiiginalmansuiirneklerien kisasiiredemembranveyaGF/Ftii filtrekagitlarmdansiiziilerek,filtreiizerindetutulanplanktonlaranalizeadarderindondurucudasaklanir.Besintuzlan:Besinelementlerindensilikat,nitrat,nitritve orto—fosfatiginalmanérneklerseyreltikHC1ve destilesu ileyikanmisHDPE5ielerigerisindeen kisasiiredeanalizedilmekiizerebuzdolabinda(Siérneleri)veyaderindondurucudasaklamr.Partikiilmadde:Partikiilor anikkarbon(POC),partikiilorganikazot(PON)vepartikiilfosfor(PO)analizlerii in toplanandenizsuyuérnekleriGF/CveyaGF/Ftipifiltrekagidinan siiziiliir,5-10mLdestilesu ileyikanarakaliiminumfolyoigerisindederindondurucudaanalizekadarkorunur.Siizmee kullanilanfiltreka'1tlarikullamlmadani?nce450Cdebirsaatyakilarakfiltreyapisindabuunanorganikmaddepargalanir.Toplamorgapikmadde: ._ _ ‘ _

'_1‘op1§morganikkarbonSTOC)ornekleriaym_der1n11k1erde1_1a_11n1r,_100mLornee 0.2mL6NHC1iavesmdensonraanalizekadarpolietilensiselerdebuzolabmdakorunur.

Page 9: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

BirincilUretim:Birincil?retimdeneyleriiginsuérnekler%95,%75,%50,%10ve %1’eulastxglderinba§1an1r.iE?nesxslgmmsu kolonunda1ilerdena11n1rve deneyehemen

11.2.6Lct'JMMETODLARI:Slcakllk,tuzluluk,giiziinmiigoksijen:Tuzluluk,slcakllkve géiz?nmugoksxjeniilg?mleriR/VBilimgemisindebulunanSea-BirdModel9CTD-DOprobuve okuyucusukuljamlarakanmdayapxlmaktavebilgisayardisketlerinekaydedilmektedlr.Séiziinm?soksi'enjilg?mleriayncaWinklertitrasyonmetodukgllanllaraka yapxlmakta1r.OzelDOsigelerindegbkt?r?leniirnektekioks1_]ender1§irniileorantxlxolanmangangbkeltisiasitilavesiilegéziindlir?l?r,aglgaglkaniyot,standarttiyosiilfatgiizeltisiiletitreedihr.Titrasondéniimnoktasxniastag?zeltisive redokspotansiyelelektrodukulamlarakbelirlenir.Karanhitakoxunanérneklerinanalizinormalolarakikisaatigerisindetamarnlamr.Olgiimlerinhassasiyetderecesi10uM’d?r.Besintuzlarl:Besinelementleri(NOE,NO, Si(0H)4ve0-P04)iilgiim?ndeTechniconAIImodeloto—ana1iz6rullammaktad1r.Coksayxda?rneéindevamhanalizineolanakverenbuotomatiksistemdekullamlanélg?myiintemleriTechniconfirmasmcageligtirilmisveuluslararaslstandart?liiimmetodlarlolarakkabuledilmiatir.Bustandartyéntemlerilcnitrat,siliatvefosfatanalizleris1ras1ile.05,0.1vs 0.02Mduyarhllklaélg?lebilmektedir.Toplamorganikkarbon:Toplamorganikkarbon(TOC)?lgiimleriShimadzuTOC-5000Model

organikkarbonanalizériikullamlarakapxlmaktadxr.Y?kseks1cakl1k(6OC)ve katalizéryard1m1laparqaananorganikmadde,CO2‘yedén?mekteve iilgiilenCO- mxktanorganikkarbonkonsantrasaronuolarahesa_§)1anmaktad1r.p <3olandenizsuyuiirnekleriigerisinekikarbonatb1e§iklerianaliz6ncesiazotgazxyard1m1ilekarbondioksitolarakgiizeltidenuzaklastmlmaktadxr.Partikiilmadde:Partik?lorganikkarbonPOCve artik?lor anikazot(PON)analizlerindeCarloErba108odeCHNanaizcihazxkullamlmaktadxr.Analizéncesindedondurulmug.filtrelerénce50-60derecedekurutulurdahasonraHCIbuharmdatutularakfiltre?zerindekikarbonatbilegikieriuzaklagtmllr.Vakumlanaraktekrarkurutulanfiltreler15-20mg’11k4-5gqrqayaaynlarakkalaykaps?llerigerisineyerlestirilir,agzlkaat111r.nhazmérnekhaznesibél?m?neyerlestirilenfiltreiirneklerio sijengazl

Kard1m1yla1020Cdexsmlarak,s1ras1y1a,oksitlemeve indirgemeolonlannata§1n1r.Metanve azotgazmaindirgenenorganikmadde

i<{‘erisindekikarbonve azotbilegikleriTCDdedektéir?yardlmlylaélqiil?r,agmhesabxileérnekiqindekitoplamorganikkarbonve organikazotm1ktarlar1bulunur.Budegerlersiiziilensuhacminebél?nerekbirimhacimdekiPOCve PONmlktarlanhesaplamr.EldeedilenPOCve PONmiktarlarmmoramérnekigerisindekiorganikyapxdakiC/Noramdlr.

Page 10: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Partik?lfosfor,(POPtayiniiginfiltrekagidi?zerindetoplananorganikigerikliartik?lmade 450Cdeisitilarakorganikfosforbile§il§1enanorgam’ yapiyad?n?st?r?l?r.SeyreltikHCIile90CdeézeltiyegegirilenérnegmpH’s17’yeayarlandiktansonrasonhacim0-100mly_eayarlamr.Anorganikfosfatanalizmetodukullamlarakspektrofotometnkéntemleélq?m?yapxllr.Sahitve fosfatstandartlarikullanarakérneklerinigerdiiifosformiktarlanhesalamr.S?ziilenérnekhacminebéliinerekblrimacimdekiPOPmiktarlesaplamr.Klorofil-a:Klorofil-aélgiimleriasetonekstraksi¥onuyiintemiyle{:3ilmaktadir.2-3litrearasindasiiziint?érnegiigereniltrekagitlari(G/ veyamembran)%90’l1kasetong?zeltisiigindehomojenhalegetirilir.20saatkaranliktavesoguktatutulanérneklersantrif?jedilirvegiizeltininhacmi10mLyeayarlamr.Floresanss ektrofotometrede(HitachiModel3000)okumpKapilirvestandartlara (Sigmastandartl)kar§1la§t1r1larakgiizeltideki1orofil—amiktaribulunur.Budegersiiziintiihacminebiil?nereksonuglarmikrogramklorofil/litrebiriminedén?gtiir?l?r.Floresans(Yerinde6l§iim):Fluoresans:InsituE/yerindeélgiim)floresansélgiimleriCTDProbuile _

birliktekullamlanhelseainsituflorometreileyapilmaktadir.Bualet11eklorofil-ave rodamin-Bfilitrelerikullamlarakfloresansiilgiimleriyapilmaktadir.OptikOzellikler:Gune§1§1§1n1nsukolonundakis ektraldagilimlLI-COR1800UWSualtlSektroradyometresiileiilg?lmetedir.Bualetileistenilenderinliklerde30nmile800nmarasina fotosentetikaktif1§1kélg?lebilmektedir.Ayncaaletin6zelprogramiilefotonfluxyogunluu ve 151ksiiniimkatsayilarimhesaplayarakyerindeiilg?mleryapilabilmektedir.BirincilUretim:C-14teknii ilebirincilverimliliktesbitiigin1§1k§iddetinin%95,%75,%50,%25,«:10ve %1’eulagtigiderinliklerdenal1nansu éirneklerinden%75’1ikolaniileadatasonegrisigizilir.Bununigindoygun1§1kiddetikanagiyakla1k50 instemolanink?basyoncihazligerisindeiltrelerle1%§iddeti%-%75arasinaayarlanmisdénerdiskiizerineérnekler,2 CiCizotopu(karbonatformunda)ilaveedilerekortamsicak11"1nda2saatsiireletutltilur.Dahasonra0.2mikrongézeneklifiltrekag1lndans?z?e_rekCdamgalifitoplanktonlartutulur.Filtrekagltlarl6zelg_6z§lt11erdepargalanaraks1v1fazageqirilirvediisiikseviyelis1v1smtxlasonsayaciilesay1l1r,sonuglarstandartlaryardimiylaDPMolarakeldeev?lérler.Belli§artlaraltindaikisaats?redefotosentezyoluylaolu§anCdamgaliorganikkarbonmiktaribelirlenm§5olur.Buverllerdenortammbinncilverimlilikdegerlerig-C/m/birimzamanolarakhesaplamr.

Page 11: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

111.Fizi1<sELSONUCLARSekil1.1deverilenistasonlannt?nl?ndeCTDrobkullamlarakdenizsuyununsxcaklxkve iletenligiiilg?lm?sve buolg?rnlerdentuzlulukveogunlukverileritiiretilmigtir.Yaxlanistasyonlarve istasonlaraaitilgilerCizelge1.1deverilmigtir.u tablqdakiilkkoloniskettesunulanvenlerindosyaisimlerinigéstermektedir.Incelenenbiilgedekihi(_lrorafik

yapryrbirbixtiinolaraksergileyebilmekiqinbiitfmistasyonlardakx6g?msonuglarlderinligeba'11olarakSekil3.1-3.2deverilmit1r.Bu§eki11erdeherprofil0.5cmkaymlarakqizilmigtir.Budikeyproillerintijrniindesukolonununy?zeidenderinlerekadarkangtlglve tamamena n1iizelliklerita§1d1'1giirulmetedir.Bu6ze11ikgokdahabelirinolarakat1-dogudogrutusundakidikeykesitlerdegériilmektedir(ekil3.3).Mart1992sahacahsmasmdatoplananbulgular,Akdeuiz’dederinve ortatabakasularmmo1u§mas1n1giisterenkendmeézg?birveritabam0lu§turmaktad1r.Sxcaklxkve tuzlulukFrofillerinebakxldxgmday?zeyden300metreyekadarolansu tabakas1galsmasahas1n1ntiimiindetekdlizebirézellikgéstermektedir.BusonuglarLevantinortatabakasu1ar1n1nKuzeyLevantinbaseninintiimiindeolustugunugiistermektedir.Enderinolugum,700metreyekadarkonveksiyonungézlendigiKilikyabasenindeg6zlenmi§t1r.Biitiinmevsimlerdebelirinolarakgéizlemlendigigibi,Anadoluanmadasrile odosadaslarasmdaolusanRodossiklonikiing?siiDo'uAkdenizinen bclirinfizelligidir.1991/1992ninsogukk1§m1takipe en Mart1992de,R0osd6n?siiniinmerkezinde1000metreyekadarderinkonveksiyonézlenmigtir.u gézlemlerinsonucundaAkdenizinortatabakave dermta?akasularmmegzamanlxolarakbubiilgedeolustugubelirlenmistir.IV.KiMYASALVEBiY0LoJiKSONUCLARMart1992dénemindeKuzeydoguAkde-niz’deélg?lent?mbiyokimyasalparametrelerCizelge491'devenlmigtir.Mart1992déinemindebuyxlaézel90kgiddetli1:15kosullannedeniyleRodosbiilgesindedahaetkinolmak?zeresu kolonuen az 1000m’yekadaretkin_bir§eki1dekar1sn}1§vehomojenhalegelmistir.Budinamikyaplneden1y1eRodosbélgeslndebesintuzlanncazengindipsu1ar1yiizeyeta§1nm1§veherzamanvedigerkanslmdiinemlerindeg?zlenenbirmcil?rqtimseviyesininqok?zerindebir?retimiiizlenmigtir.Yiiksekorandabirmciliiretim,fitoplanktonbiomasxmdireolaraktemsiledcnPartikiil0rgan1_kKarbon((_)r_talamaP0=26.8ug/L)vedo1ayl1olaraktemsiledenk1orof11-adegerlermlnbeklenendengokiiksekolmasl(Sukolonuorta1amas1=.50u_/L)ileayrklanmakta1r.Baz1istasyonlardaiseolaganxh1yiikseklrte(3ugL)klorofil-a61iilebilmigtir.AyncadirekC-14metoduya élgiilenbirincilLiretimdeéerlerieklenenseviyelerdenQokyiiksektir.DigerolxgotrofiksulardaoldugugibiDou Akdeniz’deyaygmolarakgézlenen"DerinKlorofil-aMaksimumum"art1992ijlgiimdéneminde§6zlenmemi§vefitoplanktonlarln1§1kl1tabakadahomojenbirsekildedagrdrglgériilm?st?r.Isxklrtabakamndadara1d1g1giizlenerek9-

Page 12: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

10111gibiSekidiskdegerleriiilg?lebilmigtir( izelge4.2.).Mart1992diinemindesukolonunun1000mderinliklereadarkar1§m1§olmas1atmosferikoksijenindederinsularatagmmasmanedenolmututve dahaiincekidénemlerdedipsularda%70olandoygunlukdegerio 80-100'ey?kselmistir.Mart1992élgiimdénemineaitbesintuz1ar1ve k1orofi1—aprofillerihidrografikbulguilebirliktesegilenbiilgelerdeveyinese9ilen_istasgonlardaolmak?zereSekil4.1.,4.2.ve 4.3.‘deverilmekteduBu§eki1erde1992k1§1na('3zelyapmmdahaiyianla§11mas1iginEkim1991élg?mdénemineaitprofillerdeeklenmitir.Sekil4.1.’dengériilecegi(izereRodossiklonikb6]esindesukolonu1008mderinliklerekadarkar1§m1§ve13.8°Cs1cakl1k,38g.80tuzlulukve29.15yogunlugundakidipsulanKiizeyevurmustur.BufizikseldinamikyaE1sukolonununkimas1n1daya1ndanetkilemigve ayn1$eki1’deverilenesintuzuprofilleri000m’1iksukolonundakonsantrasoncahomojenbiryap;géstermigtir.I§1k11tabakada0.15-20uMfosfat,4- uMnitrat+nitritve -8uMreaktifsilikatézlenebilmigtir.Bukonsantrasyondegerleri(lapsudeéerleridirvebuélgiimdénemindekar1§1m1nnc kadaretkin01uiunugéstermektedir.Ayn1istasyonlardaeldeedilenklorofil-asonuglaniseonsantrasyonlanngeneldebeklenendenyiikseko1du'unuve dahaEmcekiélg?mdiinemlerindeve

geneldeoligotrofiksulara gézlenenderink1orof1l-amaksimumumyap1s1sn1nbozularak11k11tabakaboyuncahomojenbiryap1olugtugunugéstermektedir.Antisilonikalanlardaise(Sekil4.2.)su kolonundakar1§1mgiizlenmeklebirliktesiklonikalanlardag6zlen¢nkadaretkiliolmam1t1rveancak600-700mliksu kolonuetki1enm1§tir.Orneginiizeydes1cak1115.5°Cve tuzluluk39.2pptolarak61iilmiistiir.Besintuzar1n1ndiigedag111m1ndaisebeklenenyap1gézenmig(Sekil4.1.ve 1§1kl1tabaadafosfat,nitrat+nitritvereaktifsilikats1ras1yla0.0uM,1uMve2uMkonsantrasyondegerlerininaltmad?gmiigt?r.I§1kl1tabakamna1t1ndabesintuzlankonsantrasonlannmsabitvey?zeye6rebag11olaraky?ksekolanveka11n11g1100-4Omarasmdadegigenbirtaakagbzlenmektedir.Bubesintuzlarmcaetersiztabakanmaltlnda400—600mlerarasmdanutriklinyeralmaktave ahasonrakonsantrasyonlarsabitdipdegerlerineu1a§maktad1r.K1orofi1—aprofillerinde1sederinkloroil-amaksimuma 1s1yermehomo”enbiryap1gbiizlenmektedirvekonsantrasyondegerleriagxlolaraky?ksetit.Frontaléilgelerdcise(Sekil4.3.)besmtuzland1'i§eydag111m1ndatabakalasmadanqokyiizeydenbaglamakiizerederinliklederecelibirart1§gézlenmektedir.Butipsik1on—antisik1onalanlarmarasmdakalanveanifiz1kseldegisimleringézlendigialanlardadipsulardanbesintuzuta§1n1m1nmekanizmas1n1nheniizan1a§11mamas1naragmenhemd?seyhemdeyatayta§1n1mo1as1l1g1sonucufazlabesintuzunun11k11tabakayatas1nd1g1tahminedilmektedir.Bunedenlebut?ralanlardaaE11olarakfitolanktonyogunlugufazlalasmaktadlr.Seki]4.3.’deverilenlorofil-aproilleribuézelligigiistermektedir.I§1kl1tabakanmMart1992tilgiimdénemindedara1mas1(Cizelge4.2.)fitoplanktonyogunlugununfaz1ala§t1§1n1giistermektedir.Seki14.4’deiseMart1992veEkim1991élg?mdénemlerineaitoksijengrof?leriverilmektedir.ProfillerdeniiriilecegiiizereRodossiklonikiilgesindeaguk1§ko§u1lar1sonucu100mderinliklerekadaretkinkar11mnedeniledi sularda%90-100doygunlugayak1ng?ziinmiigoksijen61(,‘1'im?gt?r.E1111191dénemindeyak1a§1kderinklorofil—amaksimumu

Page 13: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

derinleriklerindegiizleneng6z?nm?§oksijenmaksimumuMart1992'deyiizeyeqokyakmderinliklerde(0-30m)gbzlenmigtir.Sekil4.5.21ve4.5.b’deisefosfatve nitrat+nitritindogu-ball_

istikametlerindekikesit1eriyogunlukkesitleriilebirllkteverilrnektednr.BukesitlerdendeRodossiklomkbélgesindesm1r11biralandabesintuzlarmmyiizeyepompa1and1'1vedipsukonsantrasyondggerleriiley?zeydegerlenninaymoduguaglkgagér?lmektedir.Orneéin0.18uM11kfosfatve yaklagxk5uM11knitrat+nitr1tizokonturlarx29.1111:sigma-thetaizokonturunutakipetmektedir.§eki14.6‘daMart1992dfmemindebesintuzlarmmtiimiin?nsi?ma-theta11cSekil4.7’deisetuzlulukladegigimiverilmektedir.Bu§ek1lerdengériilecegiiizerebesintuzlarmmsukolonundakidag?xmmdafizikselyaplelkinolmaktadlr.Mart1992dénemindegiizlenenbudinamikyapxDoguAkdenizigindahaiinceyap11antartlimavedegerlendirmclereyenibirboyutgetirmektedir.Geneldebesintuzarmcavedola?sxylafitolanktoniirenmincefakirbirdenizolaraktammlananDoguAdeniz'deogullarve dinamikyagnde§i§ti'indedahaiiretkenvefitoplanktonaktivitesininyiiksekolugubirdenizurumunagegmektedir.$ek114.8.ave b’deilkkezsulanmxzdabirincil?retimblgiimleriolarakbuRapordasunulanC-14analizlerindeneldeedilenbirinc1liiretimrofilleriverilmektedir.Buprofillerdeniiriilecegiiizere1§1k11tabaada2-7mg/m3/gt'in’11'ikbrinciliiretimdegerleri61g1'ilmii§t1'irvebudeerlerérneginBat:Akdenizdegerleriilekargllagtmldlglndaya1a§1kaymseviyedebirinciliiretimekar§111kgelmektedir.

l0

Page 14: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Cizelge4.1.Main1992qénemindeKuzeydoguAkdeniz'deSekil1.l.’degostenlen1stasyou1ardaélg?lenbiyokimyasalparametreleri5ta5Y°“ad‘ ]')re0rI;):3?]:(m)0Ig:iilenparametreler

G42K20 I76 PO4,NO2+NO3,Si.so,LG42K30 256 I’O4,NO2-I-N03.Si,C111-a,DO,SD,LG28K3O 1132 PO4,NO2+NO3,Si,Chl-a,SD,LG15K30 3100 PO4,NO2+NO3_Si,Chl-aGO0K30 4100 PO4,NO2+NO3,Si,Chl-a,POC,PON,POPF45K3O 3600 PO4,N02+NO3,Si,Ch]-aF45L0O 4070 PO,NO+NO, Si,C111—a,DO,SD,L,PP:1’OC,1’ON,OPG15L00 1500 PO4,NO2+NO3,Si,C|1l—a,l’GO0L30 1800 PO4,NO2+NO3,Si,C111-a,PF45L30 2350 I’O4,N02-1-N03,Si,Chl-a,P,F3OL30 1900 PO4,NO2+NO3,S1,D0F30M00 2000 PO4,NO2+NO3,Si,Ch1-a,SD,LF45M00 2000 I’O4[,)1’;1)f)r’76FC1:\1I98.NSi,O(%h1—a,DO,SD,L,GO0L45 2700 PO4,N02+NO3,Si,Chl-a,SD,LGO0M00 2900 PO4,NO2+NO3,Si,C111-a,SD,LGO0M15 2911 PO4,NO2+NO3,SiGO0M30 2100 PO4,NO2+NO3,Si,DO,C111-aF3OM30 1400 PO4,NO2+NO3,Si,Chl--a,SD,LF30N00 2350 PO4,N02+NO3,Si,Chl—aFOONOO2300 PO4,NO2+NO3,Si,SDFOON3O 2300 PO4,NO2+NO3,Si,SDFOOPOO 2100 PO4,NO2+N03,Si,Ch]-a,SD,LG30N00 2650 PO4,NO2+NO3,Si,DO,SD

ll

Page 15: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Cizelge4.1.devam

istasyonBdlG3ONOOG30M45Gw5M45GOONO0G3ON30GZZPOOGOOPOOF50P30F40Q3OF50Q30FSOROOGOORSOGOOSOOGIORO9G13L13G4lK57G4OL04Gl5.5S36G20S3OG25S23GZOSOOG35SO0G35R3OG20R30

ToplamDermlik(m)26501600235025501600120024001800102010501050800780510510100351201207512035105325

Olg?lenparametrelerPO¢NO2+NO;SLDO§DI’O1,NO4-NO, Si,Chl-a,DO,SD,LPP,’OC,’ON,OPPO4,NO2+NO3,SiPO4,NO2+NO3,SiPO4,NO2+NO3,Si,Chl—a,DO,SD,LPO4,NO2+NO3,Si,SD,LI’O4,NO2+N03,Si,Chl-aPO4,NO2+NO3,Si,Chl-aPO4,NO2+NO3,Si,ChI-a,DO,PPO4,NO2+NO3,Si,Chl—a,SD,LP04,NO2+NO3,Si,Chl-a,SD,LP04,N02-l-N03,Si,SDI’O4,NO2+NO3,Si,Chl-aPO1,NO%+NO3,Si,Chl-a,DO,SD,L,PP,’OC,‘ONPO4,NO2+N03,Si,Chl-a,DOPO¢NO2+NO$SLDOPO4,NO2+NO3,Si,DOPO4,NO2+NO3,Si,DO,Chl-aPO4,NO2+N03,SiPO4,NO2+NO3,SiPO4,NO2+NO3,Si,DOPO4,NO2+NO3,SiPO4,N02+NO3,Si,DOPO4,NO2+NO3,Si,DO

12

Page 16: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Cizelge4.2.KuzeydoguAkdeniz’deEkim1991ve Mart1992dénemlerinde1§1%1nsukolonundagirigimineailélq?lenvehesapananparametreler

Ekim1991 Mar!1992ParametreBirimArahkOrtalamaArahk OrtalamaSekidisk 111 28-43 36 9-35 21derinligi%11§1k111 80-11096 20-98 61derinligiI§1ksiiniimm—10.033-0.0710.0510.043-0.2100.083katsayxsx

l3

Page 17: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

u?aohm?mm

Ea:SE5%aa8£.82E2%.~EuB<._m2.§§.23%

.

.

D.

O.

.

.

V

¢mm

migmL+Drm+mmm+m(

8833838.62

n

o

o

353onzo?853u?bmu8833.52

m

..L|mT

o

o

o

o

u

o

.

5.9:.EdiSana;833

o

n

o

o?gumzh??roam_r8u8£50m:.8uDmMEoo

o

u

u

o

o

n

11}mm.mqz

Page 18: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

#338E8

..._mu£i€.3u_BondP5»on?ooamhp

aomm??BE

.E.2E5.uvxauuoa3%.:m

u??unwvmama“.32.H.mzxow

E

Em.7:E:9

m..

N

N

Eom9

2

omzomuooaomuooaoouomzoomoozoouoozomuomzomuOMEOOOm_2ooo002000mvgoouoo:m¢loogomuomgomnomJm¢¢QMJOQQmo4omom?4m_ooo4m?ooo4oooooJm+_omxmwuomxoooomxm?oonxmmoL0(\J6-i-it-\—*—***‘*(\I(\l(‘~J(\l(\|emw+m@xmao4am+m¢xmaoemm+

com

0.?Aovggakpeg

mm?ta:.N.c@E<(Joqp)amsszwd

Page 19: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

momo?oommomo?mmnoooomoooommooooomomuomoomuomoo?uomoomuoooommmm¢o¢uoooomuomaomuoouoooooummoomzomoomzm_oomzooooozooooozm?om+:mfom+:omooozomomwzoooe&h#h©Rw®d;NW¢©©R®deohdw(\J'\J(\l(\|C.—.—.—_.—????.—(\1

.333..33%

E

C

a

E

N.n

I1III

.m®®?o._om:

_o.o_AQVQE3pomWLQE.Nc@Ug<do?(Joqp)amssajd16

Page 20: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

omzomuooaomuooqoouomzoouoozoouoozommMEOMMomzooomegooo002000m¢4ooooozmvuoozomuom4omum4m?m004000mo4omom?4m_oo4m_o004000oo4mquomxmwlomxoooomxm_oomxmmoemm+mowmwo4am+m@nm¢oe~w_????H__mN

u?wm?mn?M.m.§_E?mmMBondBowoniom?.in

nomm?mmgum

.C.2E:_maumoan.x3355“E

o??onwuNmm?tugN.mmxow

mm«N

M

(Joqp)amssmd

.mma_0002.

No

xwmm.0bésm;@cx<l7

Page 21: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

momo_oommomo_mmmoooomoooommooooomomuonoomuomoowuonoomuoooomuwmaoquoooomuonaomuoouoooooummoomzomoomzmeoonzooooozooooozm_om+:m_om+2omooozomom?gooo

E32..35%

do?_

d.

a

.2

-

mm

8

.3

S

.8

..

H

.8

,

J

.9

9

.3.n?

I

\)/

.9

D.

.9.3

..

O.

.9

D

.S

J

.:

..

/K

.9

.

.m

.

.m

.

R

I

.0

.

n

.

+

I

.mN._

.

.owno3e__ommm?to;N.c@E<18

Page 22: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

a?z?mvMzxuoa

>85.2.53.3=m%-§..._?x

uaaunméN92“.32a.m.m3%

_

omd"C3.2"E:

oj.mTzE'1EBdamdam9.|_

‘sapdamdam.8:damdam

$2

.dQH

Q:u\n.I/r«J

(L_

_

_

_

k

_

_

_

_

7

_

_

_

_

_

D

OJPJ

DJ

IJ

I1.

[3

I3

P].

U

9DJ99999

DJ

9

O0

0

Cu,

C4

S

S

U

U

UUUU00U

0

U

/_

D

U

U

0

U

U

U

0

UU0DU0U

0

n.

F:S

Uu

MU

U

D

JO

10

N

NNNNN_|7:

_|

H

9..0

PC

0

rt

0

PC

0

PC

0LHE.|.OLUCu

0

PC

.|

D

O

D

U

D

O

U

0

0C40Cu.0S0

0

U

.wmm_Pmqz

.Nmzma:¢

Page 23: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

MRHT1992TUZLULUK

IESLOU008000

088000

UDHDSJ

0EO0Sd

000083

0Ed0Sj

00d000

0EN000

00N000ShN0000£N000S1N00000N000Sh7000087000

007000

0EM000

L—QQ00I

100.2003000000500.E00.700.20

800_900.10m_____MIN=38.7SMRX=38.90CI=0.05

_____MIN=38.95MRX=38.95CI:1.00

MIN=39.00MHX=39.50CI=0.05

Sekil3.3.b.Mart1992diinemigeaitban-doguhattmdadikeytuzlulukdag111m1.

Page 24: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

.~E_=muvMzmuoa>35.

«U533honwwkousxin

u?aoawumamaSu?.m.¢.mmuow

om.on?umm.mHuxqz

m:.m_nzHzco?damdamdo».oomdam

.gH4:¢QHm.mmm?Ham:

.Nmzmax¢21

Page 25: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

RKDEN'1Z.MRRT1992.TUZLULUK.

names I I I momCJCVQawe‘2 II II II

KlG859? 345:3O)fI.;0'lO')("’IfV7I! II I)><><><

E92‘oemooa— o mmof\O'Y(:)05050;(I“)rv‘;f7')

UONUUO— éééEEEuowsm- . .* II

oowoes d d d EI

O C) (3 DQ |\ (0 cn —«

22

Sekil3.4.b.Mart1992diinemigeaitkuzey-g?neyhattmdadxkeytuzlulukdag11un1.

Page 26: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Ea

.m-:.«o._£..?wmE:~o>xmu?ozu?uswmiwuuxom

iuz?oaE6232HS:83»

xowm>u>3.?ouhmm?EVE.5Emo..m.:?:_w.mU39,6

o>Qmv:$:=m.:.Mao._AND+mOZVSum

ww?nogmxo8.23

Améomvuummom..3o?-.mE6

£335:

gig;2.5832again88¢2.5882.$3:32.33%

-

ooo_onxommo,

_mm_ctxmonxoownr

oomonxmvu*.

mmm_to:onxoooo-

oom-

oom,

coo-

com-

oo¢comcomoo_o

m.mNm.wNn.N

m.oNBo?noe_m

-

ooo_OQQB0

-

,mm_cgxmomxooon

_

-

oomonxm¢¢.

,

-

Nmm_to:omxoooo

-

oom-

oon

xi

-

m

-

ooo

um

1

oom

Nn

I

.n

-

oo¢

e

'

D

-

com-

oom-

cor-0

WmmunOwnowex3_3_N:._:

omv.om.._Av

69EimonxoooDonxmi;.

-

mm?to}omxoooD

u

De-rinlik(m)oemQom8.;ofx_:8_m82Baoomeonoomoomo3oomcomo?oow;

De?n?kOn)23

Page 27: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

(w)>1!|U!-'90

(Lu)>1!|U£-'90

1002003004005006007008009001000

B007008009001000

PO4—PM0.1 cg“)o.3

* F45K500 FJOKSO

101231't Mglcfe60%)

0 GOOK30u F45K3O_ D GOOK3OOFEOKEO

OGOOKSOMud1992U GOOKJDEkhn1991

NO3+NO2—N(pkg2.0 4.0 5.O?

100200300400500

(w)>1!1u!Jec1600700800900-1000

30

U30

(Lu)>1uuue<J90

120

,’o cooxsoMart1992, ~ r451<3oD GOOKZSOEkim19910 F3o1<3o

III11l

150«$11

Sekil4.1.devam2H

Page 28: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

..53E1..5>Mubxozu?uswmiwumxom

iosmoumanaozm??.33Exam

xoa33>E?own9

BENuozwoum.FdS~m.mUhuwmu

Ea

.a-E82o>cw

E?mmEmma“.30+mOZvSaw

E?aocumxaE.2u%8Am-vOmvSamoa.?o£-wEmm

JEBNB

.

.

$1385Emiam?o?oxEzuuaox?o>

E33

SGAEVC3:2»:5

xaozizz2.5a..a£.$3$32.9.?ow

9

89

-

88

-

89

o?

o.

o.

oomooo

oomooo

oomooo

53E5omoo?n-

oom52Evaonoonmn.

com52E3omoo?n.

-

oom

oomooo.

.

oomooo.

.

oomooo_.

.

Wm?ta:onoommo

-

oommm?to:onoo?o

-

oom$9to:onoommo

-

8m

9

.

-

.

-

co»

-

ooh

-

eon

.

xx

.

\/

-

mm

-

o8m

-

o8m

-

oom

'

/[\

I

/\

I

oomM

I

oomM

-

oom

m

-

m

.

o?.n

-

co.‘.n

-

8+

9

6

D

-

D

-

con

-

oom

-

oon

oom

-

oou

-

oom

I

1

c9

-

o9

bxmdN

-

oo.

nu-

nnumx-

o

WW_

,4._

_

ro

o

03

3%.mmmammamo.wNoeQ8Q9of

E

x3_3_N3.moo

v:§Oo_mDerinlik(m)25

Page 29: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

(uu)>1uu!J9c1

(Lu)>1!lU!J9C|

100200300400500600700800900-

1000

100200300400500800700800900-1000

OF50Q30~ * GOOSOOD F30Q30Iim1991OGODSOD

OF50Q3OMM1992I GDOSOOD F3003OEH0GODSOD

300400500

(w)>1!lU!J9C|600700800900-1000

fil-o.0 0.2O

30

(w)>1HUlJ9C|10

Ch

0

O

120

150

N03-I-NO2—N(pMO)00 Z0 K0 5

QGDOSOO

Kloro0 S1349/L)o'6

I

OF5OQ30Mud1992c GODSDOD F30030Ekkn19910GOOSOD

I Il II II II I'5¢

Sekil4.2.devam

26

Page 30: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

..:u?E:.5>Magicsa?uzwuwwum

HE??mmhxoom

E502208Dm+:omo.

~mm_to:oozoooo

_mm—

m.u0Zm.«OHQnanohm?mm>2,a,..

$.82aimszcem._aamS.§..aan

.u-E8oE8:9.85:

time.@oz+mozv8%

was??oS38.3405

Emma».So5-uEwG.M5_n:N5uJzxuoaQnumuwx

mb?n<oE2ow:5325$2.532%39“S2.35%

-

eon:

0u

88

.

59EvaonzoooD

-

E9EVEomzoouD

-

Ba

@1208.

1

com

3208.

.

mm?to:8:80o

.

mm?to:0050000

-

oom

oom

cow

oo»

)

)

o8m

oomm

(

/|\

comW

con.bln

m

M

8+..%

oo....%

D

D

com

com

oom

oow

c9

of

O

o

mdm

anmamOwnNmnm?EQN3

..

891

8moomoohcomoom00¢oonoomo9Derinlik(m)27

Page 31: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

(LU)>1][U[J9C|

(Lu)>1uU1Je0

OGOOMO0Mo?1992* G3OM45DGODMJOEHm1991

100200300400500B0070080° 0 GOOMOOMart1992u G3OM45900 D coousoEkim19911000

Sekil4.3.devam

(w)>1!1U!J90

0w30-

60

(w)>muI.J9090

120-

150-

28

N03+NO2—N(pM0)2.0 4.0 6.

Kl f'I— L0.0°m0|.5G909/)15

0 GDOMOOMud1992- G3OM45DGODMSOEkkn1991

Page 32: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

..5w_EEu>xubso_EE._:wa:w.:3_o:

iozmou

naaomm??an5%xou93>.9?ovum?HEMNuozwoum

._E:_m3uxuwmmEaurmxo385:3385%oz

305

QED3.53:3

?aoumm88¢$552.2.8%tug41.ion

._2Ewu_o$29;uvmauowo?uu§E>>"3

*ll..%cmmoew33BENoemmeew29E20

cmmcmm33HimaammmvmN2:ta:0

eeémm33HEMc253%N23tn:0

Ooor

0u

coop

coo,

_

.

oom

__

I

oom

com

com

._.

H

oom

com

8

_

,

oon

co»

m

Q

~

.

W

J.W

O00£.

._

1

o8E.

ormU.

comW

..

moomH

comW

mu

_

T

X.

3

00¢)

_

1

00¢)

oo¢\I

m

_

.

M

3

m

oom.(

m

1

oom

O0...

OON

..~w

vm

CON

CON

1

_.

OO_.

OO_(

9ua0\nos1

OO

o

u.0-o

o

OWWOOHOmmDONOmw

ownOOH.OMNOONof

Om?OOHOWNOONom;

CA3=o_._mu_Owm?nmnmnvQ25=u_._mMOwm?nm?mG23:o_._mv_Owaaamsu29

Page 33: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Eima.aoz_+m_ozv:5

w_EEE$_o532.E-¢on:3:8.so?-uEm_m3:52_§_-=u85;:.2.2

%aa2§.$2$2#3E38.0Lu91$.x...2

2.mm«zEull

8;Lum?mw«xi

mfmmuzinun:

UONOEJ

8.0:33.8.5!

8.mm.zE!

Au

E0.”

E2

.

H

o

_

..L.

.

co

dam

IRM

.

dam

0

_

1..

/

d8

0

d8

.,

dam

_

don

_._

dom

___

dam

___

do:

,y_

dam

.V

.

._

Jam

M.

K/\3

w._

.

.

\Il~._/\mJ

\J

_

_

4

_

0

_

.

_

_

1

I1.

I:

I3

4.

11.1.1

J

Jan

I:

.1

JJJJ

:1.

I3

13

J:

:5

E

E

E

N

hF.

E

E

E

h

hE

E

E

E

N

H

m

m

m

E

mm

m

m

m

.5

M.m

w

m

m

.5

cu.

E

O

E

0

E0

E

0

E

0

E0

E

0

E

0

E

0

D

0

O

U0

D

0

0

00

D

D

0

0

D

u

.

Sa.329::

z-~oz+mozSS:329::méom$3.32

3o£-~Ew_m(H1)’l!I"!-“(I

Page 34: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Sigma-thetaMart1992

theta,fosfat(PO4—P),toplamoksitlenmis(NO3+NO2)kesitleri.31sigmaazot

8208

888

888m

myzmsL

magma8L

mwzoow1.

1

nm

888.1

858.1

888q\&.c

hM

28181

M

2881

mgzoooD.

CB

0.020091.

.0I,.

8:98.1

00:08I

.n1u.2

9.88I

N

9.581

9.581

19

8881V

a

88811

8881

9.w

.

.

.

.

M

\.

xt

coda

l)8.861

r.

81.081

mm

88.81

W.

8.881

8.881

m)

N

AM

8881

7..

8v_.m81

omxmjm1

__

W

8881

0

8581

8581

6

MH

gums1/m

omxma

1omzmHw~J0

8881]?,...&.Ȣ.m

omzmmo

1e.

1

.

1.N.

.

1I.

L

8_;.1w}11g,

18%

mmmmmmmmmmN

85

maaqaimmm

8.(;o

uuuuaumoum0123us67e9.10mmmwmm7891

00000U000U

0I.23U.S6789.1

v=—n~mh0Q

v—=—Hm.~0?—

Q5

u=_:_.$Q

Sekil4.5.b.Mart1992déineminde36°00’(G00)dogu-banhattmda

Page 35: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

Sigma-theta

Sigma-theta

P04-P(pM)r©.O0.1 0.2 0.39'8»_O'6Z—0P008'0.0§§§@8?°9’l“I069990:

* SiklonikalanlarMart19920 Antisiklonikalanlar..963

N03+N02-N(uM)MO1 2 .34 5 6:_L_:_l:_

O'6Z0

Q»"‘SiklonikalanlarMart19920 Antisiklonikalanlarf\JLO

LnSekil4.6.Mart1992dénemindebesintuzlar1n1nsigma-thetailedegisimi. 32

Page 36: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

r 000179169

..§?8«E335:ANOZ+mOZvEzonm??nuuaxoESQ2

2a_a2§.83E2.3E3

«/\7”.C._

3.5m_:_=_n:HPL

SL893PLCl.9917933(wt!)N'ZON+€0N

33

Page 37: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

PP(mgC/m3/giin)OO O1 0.2 O3O , , , CHL-a(pg/L)

20~

40~

g 60~

:3 _

E80_

Q _

100-

120-

Mart1992Istasyon:F45M00_

140 (Rodossiklonikbiilgesl)

Sekil4.8.a.Mart1992dénemindeRodosbiilgesindefrontalbiristasyonda‘§F45MO0)birinciliiretimve klorofil-aumdiiseyaglllml.o___.CHL-a* PP————>

3'4

Page 38: ULUSAL ARASTIRMADENiZ(')L UM, ROGRAMI iZLEME AKDENiZ …old.ims.metu.edu.tr/pdf/nationalprojects/R189-93-12.pdf · 2015. 7. 2. · ULUSALARASTIRMADENiZ(')LUM, ROGRAMIiZLEMEVE AKDENiZALTPRoJEsi

PP(mgC/m3/giin)CHL-a018/L)

20—40-60*80-Derinlik

(m)100-

120-

Mart1992140‘ Istasyon:G10R09(Giiksunehriagtlklan)

Sekil4.8.b.Mart1992diinemindeantisiklonikbélgedesegilenbiristasyonda(GIORO9)birincil?retlmve klo1'ofil—amnd?seydaglllml.o_r_CiIL-a* PP

35