ulusal tÜtÜn kontrol programi 2008 - 2012 eylem plani
DESCRIPTION
ULUSAL TÜTÜN KONTROL PROGRAMI 2008 - 2012 EYLEM PLANI. Uzm. Dr. Turan BUZGAN Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yrd. Tütün Kullanımı. Tütün kullanımı, önemli ve önlenebilir bir halk sağlığı sorunudur. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
ULUSAL
TÜTÜN KONTROL PROGRAMI
2008 - 2012 EYLEM PLANI
Uzm. Dr. Turan BUZGANSağlık Bakanlığı Müsteşar Yrd.
2
Tütün KullanımıTütün Kullanımı
• Tütün kullanımı, önemli ve önlenebilir bir halk sağlığı sorunudur.
• Dünya genelinde yılda 5 milyon kişi tütün kullanımı dolayısıyla ortaya çıkan hastalıklardan kaybedilmektedir.
Ülkemizdeki tüm ölümlerin %23’ü tütüne bağlı hastalıklar sebebiyle olmaktadır (100 000 kişi/yıl).
• Dünyada 15 yaş üzeri nüfusta 1.2 milyar kişi tütün kullanmaktadır (her üç erişkinden biri).
Ülkemizde tütün kullanımı bu oranın üzerindedir.
3
4
Türkiye
5
Türkiye
6
Dünyada sigara tüketimi (5,4 trilyon adet/yıl)
Ülkeler 2004 (milyar adet)
%
1.Çin 1 777 32,9
2. A.B.D 402 7,43
3. Rusya 374 6,92
4. Japonya 279 5,16
5. Endonezya 171 3,16
6. Almanya 127 2,35
7. Türkiye 109 2,02
8. İtalya 99 1,83
7
18 YAŞ ve ÜZERİNDE TÜTÜN KULLANIM ORANLARI (TÜRKİYE)
0
10
20
30
40
50
60
Kadın
Erkek
Toplam
Kadın 13,5 19,45 16,6
Erkek 57,8 52,9 50,6
Toplam 33,6 33,79 33,4
1993 2004 2006
Kaynaklar: 1993 Sağlık Bakanlığı Araştırması, 2004 Sağlık Bakanlığı Ulusal Hastalık Yükü Çalışması, 2006 Aile Araştırma Kurumu ve TÜİK Aile Yapısı Araştırması
8
Tütün Kullanımı
• Sigaranın ülkemiz insanlarına getirdiği mali yük yılda yaklaşık 23.5 milyar YTL’dir
(~20 milyar USD).
• Kişi başı sigara harcamamız yılda ~ 280 USD,
• Kişi başına yıllık kamu sağlık harcamamız 418 USD, kişi başına total sağlık harcamamız 586 USD’dir (2005 yılı için, Kaynak: OECD 2007 raporu).
9
66 65 65 64 64 6568
7073 74
77 7881
84
91
95 96
101
109
114112 112
110108 109
107 108
0
20
40
60
80
100
120
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
TÜRKİYEDE TÜTÜN KULLANIMI (BİN TON) TÜRKİYEDE TÜTÜN KULLANIMI (BİN TON)
Türkiye’de yabancı sigara fabrikalarının kurulması
Amerikan Sigaralarının İthalatı ve Satışı
4207 Sayılı Yasanın yürürlüğe girmesi
Kaynak: Tekel ve TAPDK, 2006 Verileri
10
Risk Faktörlerinin Ortadan Kaldırılması İle Önlenebilecek DALY Sayılarının Dağılımı (Sağlık Bakanlığı Ulusal Hst. Yükü Çalışması, 2004)
Risk Faktörlerinin Ortadan Kaldırılması İle Önlenebilecek DALY Sayılarının Dağılımı (Sağlık Bakanlığı Ulusal Hst. Yükü Çalışması, 2004)
931.909
Disability Adjusted Life Year (Sakatlığa Uyarlanmış Kayıp Yaşam Yılı = Erken ölümler (YLL) + Sakatlığa Bağlı Kayıp Yıllar (YLD )
11
SİGARA FİYATLARI
€ 1,5 - 2
€ 8
€ 5
€ 6,5
€ 7,5
€ 4,5
€ 2,8
€ 4
€ 3
€ 1,5
12
SİGARA VERGİ ORANLARI
% 73,5
% 76,10
% 80,39
% 77,69
% 77,79
% 76,08
% 73.5
% 75.16
% 78,08
% 75,01
% 24,4
13
FİYAT ARTIŞI-TÜKETİM İLİŞKİSİFİYAT ARTIŞI-TÜKETİM İLİŞKİSİ
Fiyat değişimi
Tüketim değişimi
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte olan Ülkeler
14
TÜTÜN KONTROLÜ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ
• Tütün mücadelesi ile ilgili ilk uluslararası anlaşma olan Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi:– 21 Mayıs 2003 tarihinde DSÖ 56. Dünya Sağlık
Asamblesinde kabul edilmiş,
– Sözleşme, ülkemiz adına 28 Nisan 2004 tarihinde Sağlık Bakanımız Sn. Prof. Dr. Recep AKDAĞ tarafından imzalanmış,
– TBMM onayından sonra da Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
15
Ulusal Tütün Kontrol Programı
Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’nin
imzalanmasının akabinde, Sağlık Bakanlığı
koordinatörlüğünde yapılan çalışmalarla 2006 -
2010 yıllarını kapsayacak şekilde bir ULUSAL
TÜTÜN KONTROL PROGRAMI hazırlanmıştır.
16
T.C. Resmî Gazete
7 Ekim 2006 Cumartesi, Sayı : 26312BAŞBAKANLIK GENELGESİ
2006/29
ULUSAL TÜTÜN KONTROL PROGRAMI
17
Ulusal Tütün Kontrol Programı
Amaç 2010 yılına kadar ülkemizde:
– 15 yaş üzerinde sigara içmeyenlerin oranını %80'in
üzerine çıkarmak,
– 15 yaş altında ise %100'e yakın olmasını sağlamaktır.
18
Ulusal Tütün Kontrol Programı
İlgili Bakanlıklar, Akademisyenler ve
Sivil Toplum Örgütlerinden 130 katılımcının işbirliği ile hazırlanan
Ulusal Tütün Kontrol Programı’nda; • Hedefler, • Stratejiler ve • Faaliyetler ortaya konmuştur.
19
Ulusal Tütün Kontrol ProgramıA. Tütün Ürünlerine Olan Talebin Azaltılmasına Yönelik Önlemler
A.1. Halkı Bilgilendirme, Bilinçlendirme ve Eğitim
A.2. Sigarayı Bırakma
A.3. Fiyat ve Vergilendirme
A.4. Çevresel Tütün Dumanına Maruziyet (Pasif İçicilik)
A.5. Reklâm, Promosyon ve Sponsorluk
A.6. Ürün Kontrolü ve Tüketicinin Bilgilendirilmesi
B. Tütün Arzının ve Tütün Ürünlerinin Kullanımının Azaltılmasına Yönelik Önlemler
B.1. Yasadışı Ticaret
B.2. Gençlerin Ulaşabilirliği
B.3. Tütün Üretimi ve Alternatif Politikalar
C. Tütün kullanımı ve Ulusal Tütün Kontrol Programının izlenmesi, değerlendirmesi ve raporlanması
20
Ulusal Tütün Kontrol Programı
Ulusal Tütün Kontrol Programı ile ortaya konan esaslar çerçevesinde;
Yapılacak aktivitelerin ayrıntılı takviminin ve
Sorumluluğu üstlenecek kurumların belirlenmesi amacıyla
Ulusal Tütün Kontrol Programı 2008-2012 Eylem Planı hazırlanmıştır.
21
2008-2012 Eylem Planı
A.1. Halkı Bilgilendirme, Bilinçlendirme ve Eğitim(Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı, Devlet Bakanlığı, YÖK, Tütün, Tütün Mamülleri ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu -TAPDK, RTÜK)
Amaç: Ulusal Tütün Kontrol Programının kabulünü ve
uygulanmasını her düzeyde kolaylaştırmak için tütün
ve tütün ürünlerinin sağlık, sosyal durum ve
ekonomik bakımdan zararları konusunda halkı
bilgilendirmek, eğitmek ve bilinçlendirmek.
Hedef: 2012 yılına kadar toplumun %90’ında sigara
karşıtı bir tutum oluşturmak.
22
2008-2012 Eylem PlanıA.1. Halkı Bilgilendirme, Bilinçlendirme ve Eğitim
Stratejiler:
1. Tütün mamulleri kullanımının itibar düşürücü olumsuz bir davranış olduğu mesajını topluma vermek,
2. Medyanın ve model kişilerin bilinçlendirme çalışmalarına aktif olarak katılımını sağlamak,
23
2008-2012 Eylem PlanıA.1. Halkı Bilgilendirme, Bilinçlendirme ve Eğitim
Stratejiler:
3. Toplumda rol modeli veya önemli etkisi olduğu
bilinen meslek grupları başta olmak üzere tüm
hedef gruplara yönelik geniş tabanlı eğitim
materyalleri geliştirmek,
4. Tütün endüstrisinin uygulamaları ile ilgili
bilgileri toplumun paylaşımına açmak.
24
2008-2012 Eylem Planı
A.2. Sigarayı bırakma(Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı, YÖK)
Amaç: Sigaranın bırakılmasını yaygınlaştırmak,
tütün bağımlılığının tedavisinde ve tekrar
başlamanın önlenmesinde başarı oranını
yükseltmek.
25
2008-2012 Eylem Planı
A.2. Sigarayı bırakma
Stratejiler:
1. Sağlık personelinin eğitiminde, bu konunun da yer almasını sağlamak,
2. Birinci basamak dâhil tüm klinik karşılaşmalarda müdahale yapılmasını
sağlamak,
26
2008-2012 Eylem Planı
A.2. Sigarayı bırakma
Stratejiler:
3. Sigarayı bırakmak isteyenlere destek sağlayacak örgütlenmeyi sağlamak,
4. Düzenli aralarla, toplumun geneline ve özel gruplara (Sağlık personeli, öğretmenler, din adamları) yönelik kitlesel bırakma kampanyaları düzenlemek,
27
2008-2012 Eylem Planı
A.2. Sigarayı bırakma
Stratejiler:
5. Nikotin bağımlılığı tedavisinde kullanılan
etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış tedavilere
kolay ulaşılmasını sağlamak,
6. Bilimsel kanıta dayalı olmayan sigara bırakma
yöntemlerinin sunumunu engellemek.
28
2008-2012 Eylem Planı
A.3. Fiyat ve Vergilendirme(Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Gümrük Müsteşarlığı)
Amaç: Tütün ürünleri üzerindeki vergi yükünü “yasa dışı ticareti özendirmeyecek oranda” artırarak tütün ürünlerinin fiyatını arttırmak ve bu yolla tütün ürünlerine olan talebi azaltmak.
Hedef: Sigara vergi yükünün 2010 yılına kadar % 80’in üzerine çıkarmak.
29
2008-2012 Eylem Planı
A.3. Fiyat ve Vergilendirme
Stratejiler:
1. Özel Tüketim Vergisini hem oran hem de maktu olarak (paket başına) arttırmak,
2. Yapılacak vergi düzenlemelerini vergi gelir kaybına yol açmayacak ve yasadışı ticareti özendirmeyecek şekilde hazırlamak,
3. Yurt içine girişte gümrüksüz satış mağazalarından tütün mamullerinin vergisiz satışına sınırlama getirmek.
30
2008-2012 Eylem Planı
A.4. Çevresel Tütün Dumanına Maruziyet (Pasif Etkilenim) (SB, MEB, ÇSGB, İB)
Amaç: Pasif etkilenme nedeniyle risk altında
olan kişilerin ve toplumun sağlığını koruma
altına almak.
31
2008-2012 Eylem Planı
A.4. Çevresel Tütün Dumanına Maruziyet (Pasif Etkilenim)
Hedefler: 2012 yılına kadar;
1. “Pasif etkilenimin aktif içicilik kadar sağlığa zararlı” olduğu bilgisini toplum geneline yaymak,
2. Gebelerin, çocukların, ergenlerin ve diğer risk gruplarının pasif etkilenmelerini anlamlı ölçüde azaltmak,
3. Kamuya açık alanlar ve işyerlerinde tütün mamulü tüketimini tamamen engellemek.
32
2008-2012 Eylem PlanıA.4. Çevresel Tütün Dumanına Maruziyet (Pasif
Etkilenim)
Stratejiler:
1. Eğitim ve sağlık kurumları başta olmak üzere tüm
kurumlarda kademeli olarak pasif içicilikle ilgili hizmet içi
eğitimler yapmak,
2. Sigara dumanına maruziyetin sağlık riskleri konusunda
halkı bilinçlendirmek,
3. Birinci basamak sağlık kuruluşlarına başvuran kişilerin pasif
etkilenmesini de sorgulamak ve tüm başvuranlara
korunmanın önemini ve metotlarını anlatmak,
33
2008-2012 Eylem PlanıA.4. Çevresel Tütün Dumanına Maruziyet (Pasif
Etkilenim)
Stratejiler:
4. İş yerlerinde, eğitim-öğretim kurumlarında, sağlık
kuruluşlarında, toplu taşıma araçları ve bekleme
salonlarında, kültür ve sanat hizmeti veren yerler,
lokanta, bar, kuaför, alışveriş merkezleri ve spor
salonlarında,
okul ve sağlık kuruluşlarının ise bahçelerinde dahi
pasif etkilenimin tümüyle engellenmesi için yasal
düzenlemelerin yapılması için çalışmak.
34
2008-2012 Eylem Planı
A.5. Reklam,Promosyon ve Sponsorluk(Sağlık Bakanlığı,Sanayi ve Ticaret Bakanlığı-Reklam Kurulu, RTÜK, DSÖ
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu)
Amaç: Tütün mamulleri ile ilgili her türlü reklam,
promosyon ve sponsorluk faaliyetlerini
önlemek.
35
2008-2012 Eylem Planı
A.5. Reklam,Promosyon ve Sponsorluk
Hedefler:
1. 2008 yılı sonuna kadar, sigara ve diğer tütün
mamullerinin marka ve firma reklamına aracı
olacak her türlü reklam, sponsorluk ve
promosyon ihlallerini sıfıra indirmek,
2. 2008 yılı sonuna kadar idari ve adli yaptırımları
etkili, adil ve caydırıcı hale getirmek.
36
2008-2012 Eylem Planı
A.6. Ürün kontrolü ve tüketicinin bilinçlendirilmesi (Tütün, Tütün Ürünleri ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu, Sağlık Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı)
Amaç: Sigara dumanında ve diğer tütün
ürünlerinde bulunan kanserojen maddeleri,
katkı maddelerini ve zehirli bileşenleri bilimsel
olarak değerlendirmek, ürün standartlarına
ilişkin düzenlemeleri yapmak.
37
2008-2012 Eylem Planı
A.6. Ürün kontrolü ve tüketicinin bilinçlendirilmesi
Hedefler: 2008 yılından itibaren;
1. Tütün ve tütün mamullerinin içeriği, emisyonlarının değerlendirilmesi ve ölçülmesi için ulusal ve uluslar arası standart ve düzenlemeler doğrultusunda akredite laboratuar kurmak,
2. Mamullerin içeriği ile ilgili toplumu bilgilendirmek.
38
2008-2012 Eylem Planı
B.1. Yasa Dışı Ticaretin Önlenmesi(İçişleri Bakanlığı, TAPDK, Gümrük Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığı)
Hedefler:
1. 2010 yılı sonuna kadar Türkiye’de yasadışı
ticaretin boyutunu kanıta dayalı yöntemlerle
saptamak,
2. 2012 yılına kadar tespit edilen yasadışı ticareti
ortadan kaldırmak.
39
2008-2012 Eylem Planı
B.2. Gençlerin Ulaşabilirliği(Sağlık Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Gençlik ve Spor
Genel Müdürlüğü, TAPDK, Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi, Belediyeler,)
Amaç: 18 yaş altındaki bireylerin tütün mamullerine ulaşmasını engellemek.
Hedef: 2012 yılına kadar 15 yaş altı gençler arasında sigara içme oranını sıfıra, 15-24 yaş grubunda mevcut durumun (%26) yarısına indirmek.
40
2008-2012 Eylem Planı
B.3. Tütün üretimi ve alternatif politikalar (Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, TAPDK)
Amaç: Tütün üretimini kontrol etmek, izlemek,
tütüne alternatif tarım ürünleri ve ekonomik
faaliyetleri belirlemek, tütün üreticiliğinden
alternatif ürünlere geçen üreticilere ekonomik
varlıklarını sürdürebilecekleri destekler
sağlamak.
41
2008-2012 Eylem Planı
B.3. Tütün üretimi ve alternatif politikalar
Hedef: 2012 yılına kadar tütün üretiminden vazgeçen veya
vazgeçirilen üreticiler ile sektörden uzaklaşmak
durumunda kalan tütün işçilerinin alternatif ürünlere ve
ekonomik faaliyetlere geçişlerini tamamlamak,
sürdürülebilir alternatif geçim yollarının geliştirilmesini
sağlamak.
42
2008-2012 Eylem Planı
C. Tütün Kullanımı ve Ulusal Tütün Kontrol Programının İzlenmesi, Değerlendirmesi ve Raporlanması (Sağlık Bakanlığı)
Amaç: Ulusal tütün kontrol programının süreç ve çıktılarının izlemek, değerlendirmek ve raporlanması için model oluşturmak.
Hedefler:
2008 yılında Ulusal Tütün Kontrol Programının izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması için ulusal bir veri sistemi kurmak,
Politik kararlılık ve 4207 sayılı
kanunda yapılacak değişiklikler
tütün mücadelesinde en önemli
destekçimiz olacaktır.
12 Aralık 2007 - Ankara