BANGHAY-ARALIN SA PAGTUTURO NG FILIPINO IGRAMATIKA AT PAGBASA

UNANG MARKAHAN – IKATLONG LINGGO

I. MGA/PAKSA/MGA KASANAYAN/MGA KAGAMITAN

Paksa : Pamahalaan at Mga BatasPamagat ng Texto : Mahalaga ang VAT sa Ekonomiya ng BansaUri ng Texto : Textong PersweysivKagamitan : Artikulo, larawanGamit ng Wika : Paggawa ng Sariling Lagom at KonklusyonIstruktura ng Wika : Wastong Pagpapantig Tuon Sa Mga Salitang May

Diptonggo at KlasterKasanayang Pampag-iisip: Pag-aanalisaHalagang Pangkatauhan: Pagkakaroon ng pagpapahalaga at paggalang sa

batas

II. MGA INAASAHANG BUNGA (sa bawat araw)

A. Mabisang natatalakay ang mga pangunahing kaalaman hinggil sa paksa.

B. Naibabahagi ang ilang makabuluhang karanasang may kaugnayan sa paksa.

C. Nakapagbibigay ng pansariling paniniwala at kuru-kuro nang buong katalinuhan at katapatan.

D. Natutukoy ang kinakausap at nagsasalita sa texto.

E. Napipili ang mga salitang may diptonggo at salitang may klaster na ginamit sa texto.

F. Nagtatamo nang kasiyahan sa pagpapamalas ng kahandaang umunawa ng katulad pang textong tinalakay.

III. PROSESO NG PAGKATUTO

UNANG ARAW

1. Mga Panimulang Gawain

a. Pagganyak:

Pagkukwento ng guro sa tulong ng Pagbalangkas o Pangkayarian (Story Grammar)

23

Tauhan ------------ ------------- Panimula

Panahon -------------- ----------------- Suliranin

Pook ---------------------- --------------------- Kinahinatnan

BATAS NG NAKALIPAS

Isang Datu ang namumuno sa bawat barangay. Gumaganap siya bilang mambabatas, hukom at tagapaganap. Lumilikha at nagpapatupaed siya ng batas. Sinikap ng Datu na magkasundo ang magkabilang panig o kaya’y sumumpa sa susunod na hatol kung hindi magkasundo. Ang maraming saksi ay laging nagwawagi sa paglilitis.

Sapat na ang manumpa ng “Tamaan nawa ako ng kidlat kung nagsisinungaling,” ay banal at sagrado. Kapag may mga pagkakasalang magaan tulad ng pakikiapid, pandaraya, pag-iingay at pagnanakaw, ang maysala ay pinakakagat sa langgam, hinahagupit o pinatatalon sa ilog. Kamatayan naman sa mga taong gumawa ng panggagahasa, pangungulam, pagpatay o pag-iinsulto.

Datu rin ang bumubuo ng batas at isinasangguni sa mga pantas. Kapag napagtibay na ang batas ay ipinaaalam sa mga tao sa pamamagitan ng umalahokan. Pinupulong ang mga tao para ibalita ang ipinaiiral na bagong batas. Sa ganitong uri ng pamamalakad ay maayos at mapayapa ang bawat barangay. May mataas na pagpapahalaga at respeto ang mga mamamayan sa mga nmumuno.

Pag-uugnay ng guro sa paksa.

b. Paglalahad

Pagbibigay-pansin sa paksa “MAHALAGA ANG VAAT SA EKONOMIYA NG BANSA”. Papangkatin ang klase sa apat. Pagbibigayin ng reaksyon ang bawat pangkat sa tulong ng mga sumusunod na tanong:

Pangkat 1 at 2: Ano ang iyong konsepto o nalalaman sa VAT/EVATPangkat 3 at 4: Paano nakatutulong ang VAT/EVAT sa bayan at sa

kabataang tulad mo?

2. Pagbabasa ng textong lunsaran

24

MAHALAGA ANG VAT SA EKONOMIYA NG BANSA

Matatag ang prinsipyong pinanghahawakan ng ating administrasyon. Dahilan kung bakit buo ang loob na makasumpong ng mga alternativong mapagkukunan ng salapi para sa lumalaking gastusin ng pamahalaan, para sa mga proyeektong pangkaunlaran. Kaya’t hindi kataka-takang sa panahon pa ng dating Pangulong Fidel V. Ramos ay itinulak na siya ng pangangailangan sa kaunlaran sa pamamagitan ng sunud-sunod na pagbisita sa iba’t ibang bansa na ipinagpatuloy naman ng Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo upang makapag-uwi ng mga foreign investments na esensyal na modernisasyon ng lokal na industriya.

Sinimulan ding palawakin noong 1992 ang “privatization” na nagpasok ng malaking salapi sa kaban ng bayan. Ibinenta nila sa mga lokal na negosyante ang Philippine Airlines, PLDT, Meralco, Manila Hotel at Petron.

At ngayon, ang pagpapatupad ng isang mas mahusay na sistema o batas ng pagbubuwis sa pamamagitan ng EVAT, o EXPANDED VALUE ADDED TAX LAW.

Ang EVAT ay hindi laban sa nakararaming Pilipino. Higit na magiging maayos ang takbo ng buhay ng mga Pilipino. Ang tanging sakop nito ay ang mga luxury services o tertiary commodities na karamihan ang mga mayayaman lamang ang mayroon tulad ng lodge-inn sa hotel, restawrants, taxikabs, rent-a-car, advertisement, real estate at iba pa.

Hindi sakop ng EVAT ang mga primary goods na karaniwang binibili ng mga mamamayan tulad ng bigas, baboy, petrolyo, gulay at pasahe sa bus at jeepney. Ang EVAT ay ipinatupad upang mapahusay ang “taxation” at masugpo ang “tax evasion” na naglalabas ng P3 B taun-taon sa kaban ng bayan.

Tunay na kailangan natin ang VAT. Ang pamahalaan ay hindi kailanman nagnais ng masama sa bawat batas na kanilang ipinatutupad. Hindi pagrerelaks ang plano nila sa ating bayan. Tagumpay sa ekonomiya at maayos na pamumuhay ang hangad nito sa tao. Kung minsan, sa ating mga Pilipino mas nauuna ang reklamo kaysa pagdinig sa problema. Kung nais nating mapadali ang industriyalisasyon at kaunlaran, matutuhan sana nating magsakripisyong pansarili para sa pag-unlad ng Pilipinas.

Tangkilikin natin ang VAT!

3. Pagbubuod sa textong binasa sa tulong ng paghahabi ng mahahalagang kaalaman.

25

IKALAWANG ARAW

PAGTATALAKAY SA ARALIN

1. Panimulang Gawain

Pagguhit ng larawan ng mga mag-aaral, iba’t ibang simbolo patungkol sa pagpapahalaga sa batas. Maaaring larawan ng punungkahoy, bato, ilaw at iba pa. Pag-uugnay ng guro sa texto.

Ano ang kaugnayan ng iyong iginuhit sa ating binasa?

2. Pagbabasang muli sa textong lunsaran “MAHALAGA ANG VAT SA EKONOMIYA NG BANSA”.

3. Pagpapakahulugan sa mga salita o parirala na hindi naunawaan batay na rin sa paggamit nito sa texto.

SALITA/PARIRALA PAGPAPAKAHULUGAN1. administrasyon2. modernisasyon3. korporasyon4. industriya5. prinsipyong pinanghahawakan

4. Pagpapalalim ng kaalaman. Papangkatin sa anim, ang mga mag-aaral. Magkaroon ng bahaginan batay sa mga sumusunod:

Pangkat 1 at 2: Anu-ano ang mga paniniwalang inyong nabuo hinggil sa textong nabasa?

26

EVATEXPANDED VALUE

ADDED TAX

Pangkat 3 at 4: Anu-ano ang mga positibong kuru-kurong nailahad ninyo sa texto?

Pangkat 5 at 6: Anu-ano ang mga kuru-kurong maaaring sumalungat sa pag-unlad ng bansa?

5. Pagbabahagi sa klase ng kinalabasan ng pangkatang talakayan.

6. Pagkuha ng feedback sa iba pang mag-aaral.

7. Pagbubuo ng sintesis ng napag-usapan. “Anong pangkalahatang kaisipan ang maaari nating mabuo sa naganap na talakayan?”

Ang EVAT ay isang makabuluhang sistema ng pagbubuwis. Isang batas na ipinasa ng kongreso at senado para sa lumalaking gastusin ng pamahalaan sa mga proyektong pangkaunlaran.

IKATLONG ARAW

1. Panimulang Gawain

a. Pagpapabasa sa isang napapanahong balita hinggil sa mga proyekto ng pamahalaan. Pag-uugnay ng pinag-uusapan sa texto.

2. Pagpapabasa ng isang kaugnay na texto. Mula sa texto ay magbibigay ang guro tungkol sa kinakausap at nagsasalita sa texto/uri ng texto.

PROYEKTONG PANGKABUHAYAN, TANGKILIKIN

Anong uri ng lipunan ang inyong ginagalawan kung walang pamahalaang may kakayahang magpanatili ng kapayapaan at kaayusan? Kung ang lipunan ay punung-puno ng kapangyarihang walang iniisip kundi ang pansariling interes. Mahalaga ang pamahalaan, sila ang nagbibigay ng proteksyon sa mga karapatan ng tao at nagpapataw ng parusa sa mga lumalabag sa karapatan ng tao.

Sa kasalukuyan, ang pamahalaang Pilipinas ay patuloy sa pagpapangkat ng kabuhayan ng mga Pilipino at sa pagpapahalagang moral ng tao maging sino ka man. Iba’t ibang proyekto ang mabisang

27

BATASNG

PAMAHALAANEVAT

SISTEMANG

PAGBUBUWIS

DAGDAGPROYEKTOSA BAYAN

PAGPAPADALING INDUSTRI-YALISASYON

DAGDAGPROYEKTOSA BAYAN

PAGPAPADALING INDUSTRI-YALISASYON

naisagawa ng pamahalaan. Isa rito ang naisagawang pambansang rekonsilasyon ang nagbigay sa mga dating komunista at humiwalay sa pamahalaan ng tulong sa mga proyektong pangkabuhayan. Ang layunin ng proyekto ay maiangat ang kalagayan sa lipunan.

Ang Departamento ng Pamahalaang Panglokal ang pangunahing ahensya ng pamahalaan ang nagtaguyod sa Pambansang Rehabilitasyon at Programang Pangkalinangan sa pakikipag-ugnayan sa Departamento ng Kalakal at Industriya, Departamento ng Agrikulttura, Repormang Pang Sakahan, “National Housing Authoriy” at iba pang pangunahing ahensya ng pamahalaan.

Kabilang sa mga proyektong pangkabuhayan ay produksyon ng bigas at mais, pag-aalaga ng baboy, at sari-sari store, manukan at pag-aalaga ng kambing at “see weeds farming”. Nais ring matulungan ang mga dating rebelde na maging produktibo at magkaroon ng mapayapang buhay. Ang ayaw na manirahan sa dati nilang lugar ay ipadadala sa iba’t ibang sentro ng bayanihan sa buong kapuluan.

Sa proyektong ito, umasa ang pamahalaan na maraming rebelde ang susubo at maaaring makaatulong sa paglutas ng problemang “insurgency” upang matamo ang tunay na kapayapaan sa sariling bansa.

Mabisa ang proyektong ito, marami pang ginagawa ang pamahalaan para sa kabutihan ng lahat ng uri ng mamamayan, mahirap man o mayaman, matalino man o mangmang, bata o matanda, may kapansanan o wala at kahit saan mang sulok ng Pilipinas ay magpapatuloy ang ating pamahalaan sa kanyang dakilang layunin.

Halina at makiisa tayo sa ikatatagumpay ng lahing Pilipino!

Gabay na Tanong:

- Sino ang nagsasalita sa texto?- Sino ang maaaring kinakausap ng sumulat sa texto?- Sino ang tiyak na kinakausap sa texto?

3. Pagbibigay ng faynal input ng guro tungkol sa kinakausap aat nagsasalita sa texto at sa uri nito.

28

Ang kinakausap at nagsasalita sa texto ay tinitingnan ang texto batay sa kung sino ang nagsasalaysay. Sa pamamagitan ng mga tiyak na pananda ay kilalanin ng mga mambabasa ang pinag-ukulan ng texto at ang nagsasalita o nagpapahayag ng pagpapatungkol.

Persweysiv ang isang texto kung ito ay naglalahad ng mga konsep o kaisipan upang makahikayat.

4. Papangkating muli sa apat ang klase. Muling ipabasa ang textong lunsaran. MAHALAGA ANG VAT SA EKONOMIYA NG BANSA. Ipasusuri ito ayon sa kinakausap at nagsasalita sa texto at sa uri nito.

Gabay na Tanong: Sino kaya ang kinakausap o nais bigyan ng mensahe at pagpapahalaga sa texto?

Bakit tinawag na textong persweysiv ang tinalakay ng texto?

5. Pagbabahaginan ng ginawang pagsusuri.

6. Pagbubuo ng sintesis

IKAAPAT NA ARAW

1. Panimulang Gawain

b. Paglalaro ng mga mag-aaral. Pangkatang gawain.

Pagsulat ng mga salitang may diptonggo/klaster hinggil sa mga sumusunod na paksa. Pag-uugnay sa aralin.

Kagamitan Pagkain Tao

2. Pagbibigay ng guro ng kailangang input upang makilala ang mga salitang may diptonggo at klaster.

29

TEXTO

PERSWEYSIVKINAKAUSAP

ATNAGSASALITA

SA TEXTO

Klaster ang tawag sa magkakabit na dalawang magkaibang katinig sa isang pantig. Matatagpuan sa unahan, gitna o hulihang pantinig ang kambal-katinig na ito.

Diptonggo naman ang pantig na binubuo ng isang patinig at malapatinig na w at y.

3. Muling pagpapabasa sa textong lunsaran. “MAHALAGA ANG EVAT SA EKONOMIYA NG BANSA.”

4. Pagsusuri sa mga salitang may diptonggo at klaster na ginamit sa textong kunsaran. Pangkatan ang gagawing pagsusuri.

Pangkat 1 at 2: Mga salitang may diptonggo at klaster na ginamit sa bahaging nagpapahayag sa paksa.

Halimbawa: PRINSIPYOADMINISTRASYONPLANOIPINAGPATULOY

Pangkat 3 at 4: Mga salitang may diptonggo at klaste na ginamit sa pagpapahayag ng bahagi tungkol sa kinakausap ng texto.

Halimbawa: MODERNISASYONBUHAYTAGUMPAYSAKRIPISYO

5. Pagbabahagi sa klase.

6. Pagpapalalim sa paksa batay sa mga sumusunod na tanong.

a. Nakatulong ba ang paggamit ng mga salitang may diptonggo at klaster sa paglalahad nang malinaw sa mga tiyak na kaalaman? Patunayan.

b. Mahalaga ba ang kaalaman sa paggamit ng mga salitang may klaster at diptonggo sa pagbubuo ng isang textong persweysiv/? Patunayan.

7. Pagbubuo ng sintesis batay sa paksang pinag-usapan. CONCEPT MAPPING.

30

TEXTONG PERSWEYSIV

DIPTONGGOKLASTER

Alinsunod sa pagbabago ng wikang Filipino, tinanggap ang pagpasok ng mga klaster upang higit na maiangkop o makaaangkop sa pagbabagong hinihingi ng modernisasyon sa ating wika. Pinabibilis nito ang paglalagom o pag-aasimala ng mga salitang hiram sa Ingles. Ang mga diptonggo at klaster ay mabisang nagagamit sa textong persweysiv na naglalayong mag-isa-isa ng kaalaman upang makahikayat.

IV. EVALWASYON

IKALIMANG ARAW

1. Panimulang Gawain

a. Pagpapabasa ng isang verso ng Bibliya. Pag-uugnay nito sa paksang tatalakayin.

Joshua 1:8

“Huwag mong kaligtaang basahin ang aklat na yaon. Pagdili-dilihin/Paglimiin mo iyon araw-gabi upang matupad mo ang klahat ng nasusulat doon. Sa gayon, giginhawa ka at magtatagumpay. Alalahanin mong lagi iktong ating tagubilin: Magpakatatag ka at tibayan mo ang iyong loob. Huwag kang matatakot o mawawalan ng pag-asa. Ako ang iyong Diyos na sasaiyo saan ka mani pumunta.”

2. Pagpapabasa sa isa pang halimbawa ng textong persweysiv. Paksa: “BATAS NG DIYOS, SUNDIN MO”.

BATAS NG DIYOS, SUNDIN MO

Laganap ang takot at pangamba sa bawat sulok ng daigdig. Krimen, korapsyon, alitan, kawalang katarungan ng batas, mga kabataang lito at naliligaw ng landas. Lider na punung-punong pag-iimbot at mga pamilyang watak-watak. Damang-dama ang kawalan ng kasiyahan sa buhay ng tao. Nasaan ang kasagutan sa ganitong kabutihan?

Oo, may solusyon ang bawat problema. Muli nating balikan, pahalagahan at sundin ang tunay na batas. Ang batas ng nagbibigay ng kapahingahan, direksyon at kaligayahan sa bawat puso ng tao… ang batas ng Diyos.

Isapuso natin ang kanyang salita. Ang kapahayagan sinabi Niya sa aklat ni Juan 15:12 Ito ang Kanyang utos “Mag-ibigan kayo gaya ng pag-ibig Ko sa inyo. Walang hihigit pa sa pag-ibig ng isang tgaong nag-aalay sa kanyang buhay para sa kanyang mga kaibigan.” Kung susundin ng bawat isa ang kanyang itinakdang batas, maghahari ang pagbibigayan, pagkakaisa, pagkakaunawaan, pagtutulungan at katapatan ng bawat isa sa kanyang lipunang ginagalawan anuman ang kalagayan niya sa buhay,

31

kabataan, magulang, guro, doktor, nars, prinsipal, akawntang, sundalo, dyanitor, senador, kongresman at maging ikaw man ang preesidente ng bansa.

Panahon na upang pagnilay-nilayin at tuparin ang batas ng Diyos nang sa gayo’y makamit natin ang tunay na kahulugan ng pagmamahal, dedikasyon at pagmamalasaki sa ating kapwa, pamilya, lipunan at sa ating inang-bayan.

Ang paghamon ay nasa inyong mga kamay.

3. Pagsusuri sa binasang texto batay sa mga tiyak na katangian.

- Anu-ano ang mga paniniwalang inyong nabuo hinggil sa textong nabasa?

- Anu-ano ang mga positibong kuku-kurong mailalahad ninyo sa texto?- Anu-anong mga kuru-kuro ang maaaring sumalungat sa kapayapaan

ng buhay ng tao?

4. Pagsusuri sa binasang texto sa wastong pagpapantig na ang tuon ay klaster at diptonggo.

- Anu-ano ang mga salitang may klaster at diptonggo na ginamit sa teks to upang maglahad ng paksa?

- Anu-anong mga salitang may kalster at diptonggo ang ginamit sa pagpapahayag ng mga pa niniwala at kuru-kuro?

5. Pagpapasulat ng isang textong persweysiv sa tulong ng isang nabasang lathalain o editoryal.

Paksa: Pagkakaisa at Paggawa… Kailangan ng Bayan

Gabay:

1. Textong persweysiv ang isusulat.2. Pagbibigay diin sa kinakausap at nagsasalita sa texto.3. Pagbibigay tuon sa gamit ng mga salitang may klaster at diptonggo.

6. Pagpapahalaga sa ilang isinulat ng mga mag-aaral.

7. Pagbibigay ng guro ng faynal input sa araling tinalakay. “BISA NG TEXTONG PERSWEYSIV SA TULONG NG KLASTER AT DIPTONGGO/ANG BATAS NG DIYOS.”

32

TEXTONGPERSWEYSIV

KLASTER

DIPTONGGO

BATASNG

DIYOS

Paglalagom Pag-aasimila

/bhoie/unang markahan 3rd wk

33

Sa textong nanghihikayat ay nakatutulong ang paggamit ng mga salitang may klaster at diptonggo.

Ang batas ng Diyos ang pinakadakila at pinakamahalaga sa buhay ng tao na dapat nating sundin upang mapanatag at mapanuto ang pamumuhay ng tao.