UNFPA TÜRKİYEAİLE PLANLAMASININ

PAZARLANMASIAtakan ÇakarHayber Şahin

Sezgi KuruHande Kaba

İÇERİK

UNFPA GENEL DEMOGRAFİK EĞİLİM UNFPA TÜRKİYE AİLE PLANLAMASININ TÜK ETİCİ

DAVRANIŞI VE KÜLTÜRÜNE UYARLANMASI KÜLTÜREL AÇIDAN DUYARLI YAKLAŞIMLAR NÜFÜS PLANLAMASINA YÖNELİK

YAKLAŞIMLAR ÜZERİNE ALINTILAR

AİLE PLANLAMASININ PAZARLANMASI

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu ( UNFPA ) ,Aile planlaması, üreme sağlığı, nüfus meseleleri vecinsiyet konularıyla ilgili hedeflerine ulaşmaya çalışan bir kuruluştur…

UNFPA, nüfus artışını yavaşlatmak için, demografik hedefler ya da aile planlaması gibi zorlayıcı olabilecek yöntemlerdense, ailenin genişliği ve çocukların yaş aralığı gibi konuların kişisel kararlara bırakılmasını tercih etmektedir.

Aile Planlaması Hizmetlerinde Bir Tutundurma Çalışması ve Maliyet-Etkinlik Analizi

Pazarlama ve özellikle pazarlamanın tutundurma faaliyetleri maddi kaynaklarla yapılır.

Bu nedenle sağlık hizmetlerinin pazarlanması fikri “pazarlama kıt kaynakların boşa harcanmasına neden olur” düşüncesi ile eleştirilir…

Türkiye’de ise böyle bir çalışma (tutundurma çalışması) 1988 yılında modern multi-medya teknikleri (TV spotu, radyo oyunu, radyo tiyatrosu, takvim, poster, broşür) kullanılarak yürütülmüştür.

Bu çalışma sonucu etkili bir aile planlaması yöntemi kullananların oranı %39’dan %42’ye çıkarken, etkisiz yöntem kullananların oranı da %25’ten %21’e düşmüştür. Yine aynı çalışmanın maliyet-etkinlik analizinde, tek bir modern yöntem kullanıcı kazanılmasının toplam maliyeti 6, 76 ABD doları olarak hesaplanmıştır.(1)

Aşırı doğurganlığın getireceği sağlık sorunlarının tedavisi için kişi başı harcanacak giderlerin yanında yukarıda hesaplanan gider yok denecek kadar azdır. Aile planlaması hizmetleri koruyucu sağlık hizmetleridir ve söz konusu eleştiriyi değerlendirirken, tüm dünyada kabul gören “hastalıktan korunmak tedavi olmaktan ucuzdur” varsayımı de göz önüne alınmalıdır…

(1) Kincaid. L.D, Yun SH, Piotrow P, Yaser Y, “Turkey’s Mass Madia Campaign. In: Health Communication Campaign’s”, John Hopkins University Center For Communication Program’s / Population Communication Service, 1990: 85

Ayrıca yapılan bir araştırmada aile planlaması hizmetlerinin medyadaki rolü ile ilgili kullanıcılara ne düşündükleri sorulmuş ve %45, 3’ü “yetersiz, farklı programlar yapılmalı” görüşünü bildirirken %36’sı “gayet güzel, tanıtımı sağlıyor” demiş ve %18, 7’si olmaması veya gereksiz olduğuna dair fikir belirtmişlerdir.(2)

Bu araştırma sonuçları aile planlaması hizmetlerinde tutundurma faaliyetleri ile ilgili ihtiyacın ve talebin varlığını ortaya koymaktadır.

(2)Yeliz Doğan, “Yöntem Seçmek Üzere Aile Planlaması Ünitesine Başvuran Kadınların Hizmete Yönelik Beklentileri ve Bu Beklentilerin Karşılanma Durumu”, Y.L.Tezi, M.Ü Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2005

UNFPA UNFPA, 11 Temmuz 1967’de kurulmuş,

1969 senesinde operasyonel çalışmalarına başlamıştır.

UNFPA dünyada nüfus konusunda uluslararası finanse edilen en büyük yardım kaynağıdır. UNFPA sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen nüfus politikaları ve stratejileri oluşturulması konularında faaliyet göstermektedir.

UNFPA her kadının, erkeğin ve gencin sağlıklı ve eşit bir hayat sürdürmesi için çalışmaktadır. UNFPA, devletleri, yoksulluğu azaltma politikaları geliştirme sürecinde nüfus verilerinin kullanılması için desteklemektedir.

UNFPA’YA BAĞIŞLAR 2004 yılında 500 milyon USD üzerinde yardım toplanmıştır.

Hollanda - 75 924 773 $ İsveç - 48 681 245 $ Norveç - 37 491 151 $ Japonya - 37 491 151 $ Birleşik Krallık - 36 469 076 $ Danimarka - 30 663 329 $ Almanya - 19 127 333 $ Finlandiya - 18 692 206 $ Kanada - 11 572 581 $ İsviçre - 9 765 625 $ İrlanda - 3 816 993 $

Kaynak: UNFPA Annual Report 2005

UNFPA KURULUŞ İLKELERİ

1. Kadın ve erkeklere aile planlaması konusunda yardımcı olmak.

2. İstenmeyen gebelikleri önlemek.3. Sağlıklı gebelik ve doğum sağlamak.4. HIV/AİDS gibi cinsel yollarla bulaşan

hastalıkları engellemek.5. Kadınlara uygulanan şiddetle mücadele

etmek.Kaynak : UNFPA Türkiye

UNFPA PROGRAMLARININ DAYANAĞI ULUSLARASI KONFERANS VE SÖZLEŞMELER

Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW, 1979)

Dünya İnsan Hakları Konferansı (1993) Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansının

Eylem Programı (ICPD, 1994) Dördüncü Uluslararası Kadın Konferansı (1995) Binyıl Deklarasyonu BM Genel Kurulu HIV/AIDS Özel Oturumu (2001) Sürdürülebilir Kalkınma Dünya Zirvesi

(WSSD, 2002) Kaynak: T.C. AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI, KADININ STATÜSÜ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

BİNYIL KALKINMA HEDEFLERİ

Binyıl Kalkınma Hedefi 1: Aşırı yoksulluğu ve açlığı ortadan kaldırmak. Günde bir doların altında geçinen insanların oranını yarıya indirmek. Açlık çeken insanların oranını yarıya indirmek

Binyıl Kalkınma Hedefi 2: Herkes için evrensel ilköğretim sağlamak  Tüm erkek ve kız çocuklarının ilköğretimi tamamlamalarını sağlamak 

Binyıl Kalkınma Hedefi 3: Cinsiyet eşitliğini teşvik etmek ve kadının güçlendirilmesini sağlamak.

         Binyıl Kalkınma Hedefi 4: Çocuk ölümlerini azaltmak

 1990 ve 2015 yılları arasında beş yaşın altındaki çocuk ölümlerini üçte iki oranında azaltmak    

        Binyıl Kalkınma Hedefi 5: Anne sağlığını iyileştirmek

 1990 ve 2015 yılları arasındaki anne ölümlerini dörtte üç oranında azaltmak                       

BİNYIL KALKINMA HEDEFLERİ

Binyıl Kalkınma Hedefi 6: HIV/AIDS, sıtma ve diğer hastalıklarla mücadele 2015 yılına kadar HIV/AIDS hastalığının yayılmasını durdurma ve tersine çevirme

2015 yılına kadar sıtma ve diğer hastalık vakalarını durdurma ve tersine çevirme.                                     

Binyıl Kalkınma Hedefi 7: Çevresel sürdürülebilirliği sağlama  Sürdürülebilir kalkınmanın ilkelerini ülke politika ve programlarına dahil etmek;

çevresel kaynakların yok oluşunu  tersine çevirme. 2015 yılına kadar sağlıklı içme suyuna sürdürülebilir erişimi olmayan insanların oranını yarıya indirmek . 2020 yılına kadar gecekondu ve kenar mahallelerde yaşayan en az 100 milyon kişinin hayatını önemli ölçüde geliştirmek.

Binyıl Kalkınma Hedefi 8: Kalkınma için küresel bir ortaklık kurmak Kurallara dayanan, önceden kestirilebilir ve ayrımcı olmayan bir açık ticaret

sistemini ve finansal sistem geliştirmek.   .             En az gelişmiş ülkelerin ihtiyaçlarına cevap vermek. Bu ihracatları için

gümrük ve kota sınırları olmaksızın erişimi, çok borcu olan yoksul ülkeler için geliştirilmiş borç hafifletmeyi, ikili resmi borçların silinmesini ve yoksulluğu azaltmaya taahhüt etmiş ülkelerin daha cömert kalkınma yardımı yapmalarını içerir.

 KAYNAK : UNDP.ORG.TR             

UNFPA ÇALIŞMA ALANLARI

UNFPA, ARAP ÜLKELERİ, TÜRKİYE VE KAFKASLAR,

ESKİ SSCB CUMHURİYETLERİ, GÜNEY PASİFİK LATİN AMERİKA VE AFRİKA

gibi gelişmekte olan bölgelerdeki programları destekler. Bu bölgelerde bir tanesi Ankara’da olmak üzere, 9 tane ülkesel teknik servis grubu bulunmaktadır

GENEL DEMOGRAFİK EĞİLİMDÜNYA

Dünya nüfusu 1960-1999 yılları arasında ikiye katlandı.

Gelişme oranı yavaşladı fakat dünya nüfusunun yarısı hala 25 yaş altında.

2050 yılı nüfus projeksiyonu 8,9 milyar 1969 yılında 6 olan ort. çocuk sayısı, 3’e düştü. Sanayileşmiş dünya ve Çin’de doğum ve ölüm

oranları, yenileme oranında ya da altında. En büyük nüfus artışı fakir ülkelerde… 1960 yılında Afrika nüfusu Avrupa nüfusunun

yarısı kadardı; ancak 2050 yılında 3 katı olacaktır.

GENEL DEMOGRAFİK EĞİLİM TÜRKİYE

Türkiye’nin batısındaki doğum oranları Batı Avrupa’ya benzerken, doğusu İran ve Arap ülkeleri oranlarına yakındır.

Kadın başına çocuk sayısı , İstanbul 1.8 , Ankara’nın batısı 2.2 , Ankara’nın doğusunda ise 3.8’dir.

Çocuk sayısı yenileme oranına ( 2.1 ) doğru düşerken nüfusun yaklaşık % 40’ının 25 yaş altı olması sebebiyle nüfus artışı 2050 yılına kadar sürecektir.

Türkiye’de Nüfus Artışı

1927 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 20350

20

40

60

80

100

120Nüfus

Nüfus

UNFPA 7 MİLYAR VE BEN

UNFPA TÜRKİYE•Anne-Birgitte ALBRECTSEN•Çalışan sayısı : 12•Faaliyetlerine 1971 yılında başlamıştır.•Türkiye ofisi Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan ülke programlarını da kontrol etmektedir.

TÜRKİYE’DEKİ UNFPA FAALİYETLERİ

Kamuya ait merkezlerdeki çalışanları geliştirmek amaçlı eğitmek.

Sağlık bakanlığı yetkilileri ve STK’lar ile işbirliği yapmak.

Milli Eğitim Bakanlığı ve ilgili STK’ları desteklemek.

Askerlikte verilmesi arzulanan eğitimlerle ilgili askerlik hizmeti verenlerle işbirliği yapmak.

Radyo programları hazırlamak, konferans ve seminerlere sponsor olmak.

T.C Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu

Genç Akran Ağı Projesi

Bir Gençlik Hikayesi Projesi

Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi

Türk hükümeti UNFPA’nın çalışmalarına destek vermektedir.

UNFPA’nın amaçlarına karşı çıkan organize bir grup bulunmamaktadır. (Batıda Katolik kilisesi, diğer İslam ülkelerinde Tutucu din adamları)

Türkiye’deki sorunlardan birisi ;

Kadınlara yerel kuruluşlar yoluyla ulaşmanın zorluğu. Gençlik kuruluşları

ve sivil örgütlerin eksikliği hissedilmekte.

Çözüm ; AKP’nin kadın ve gençlik grupları ???

Diğer sorun ;Türkiye’de kamu hizmeti için reklam yapan

gazete ve parasız televizyon kanalı bulunmamaktadır. TRT de parasız

değildir.Sadece radyoda çok kısa süreli parasız yayın

bulunmaktadır.

Geniş dinleyici kitlesine bilgi ulaştırmanın masrafı engelleyicidir.(Diğer ülkelerde :

Ücretsiz medya kullanımı)

UNFPA Staj Programı UNFPA Ankara Ofisi’nde Lisans/Yüksek Lisans Öğrencilerine 1 Ay boyunca Cep harçlığı/Yol parası bulunmamakta Uluslararası bir kuruluşta çalışma fırsatı Nüfus konularında çok düzeyli bir işbirliği

anlayışına sahip olma

www.unfpa.org.tr/internship.asp

AİLE PLANLAMASININ TÜKETİCİ DAVRANIŞI VE KÜLTÜRÜNE

UYARLANMASI

1968 yılından beri,aile büyüklüğüne ve hangi sıklıkla çocuk sahibi olma kararı verme yetisi bir insan hakkı olarak kabul edilmektedir. Ancak Türkiye deki yeni anneler % 33 oranında “ bu çocuğu planlamış mıydınız ? “ sorusuna hayır cevabı vermişlerdir .

Türkiye'de her gün 1 anne ve 120 bebek önlenebilir nedenlerden hayatını kaybetmektedir.

Türkiye'de ortalama dört doğumdan biri hiç bir gebelik öncesi sağlık bakım hizmeti almadan yapılmaktadır. Bu oran bazı bölgelerde üçte bire yükselmektedir.

Ülkemizde yüz doğumdan 78'i bir sağlık kuruluşunda gerçekleştirilebilmektedir. Bu oran bazı bölgelerde 60'a kadar düşmektedir

Yüz evli çiftten sadece 43 ü modern etkili bir gebeliği önleyici yöntem kullanmaktadır

Türkiye de en fazla gebelik 20 ve 29 yaş arasındaki kadınlar arasındadır.

Kadınların eğitim düzeyi ve evlilik yaşı arttıkça istenmeyen gebeliklerin sayısında düşüş olacaktır.

UNFPA bu konuda ne yapıyor?

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), 1994 yılında düzenlenen Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı'nda oluşturulan Eylem Programı ve Milenyum Kalkınma Hedefleri çerçevesinde UNFPA Türkiye Hükümeti ile birlikte, tüm bireylere kaliteli ve ulaşılabilir Üreme Sağlığı hizmetleri sağlanması için çalışmaktadır

Özellikle son yıllarda, genç dostu politikaların savunuculuğunu yapmakta ve yürüttüğü programlarla ülkemizde gençlere yönelik cinsel sağlık/üreme sağlığı (CSÜS) alanında sunulan bilgi ve hizmetlerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasına öncülük etmektedir

Politika Geliştirme: UNFPA, Sağlık Bakanlığı ile işbirliğinde Sağlık Sektörü için, Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Ulusal Stratejiler ve Eylem Planı'nın (2005-1005) hazırlanmasını desteklemiştir. UNFPA, Sağlık personeline, öğretmenlere, silahlı kuvvetler personeline, din adamlarına, üniversite öğrencilerine, engellilere, yetiştirme yurtlarındaki gençlere, ergenlere yönelik müfredat geliştirme ve eğitim faaliyetlerini desteklemektedir 

UNFPA nın üreme sağlığı mesajlarının hedef grubu özellikle Türkiye nin doğusunda yaşayan 15-24 yaş arasındaki kadınlardır.Türkiye nin doğusundaki genç kızların % 99 u doğum kontrol yöntemlerini bilmekte ancak %30 u modern doğum kontrol yöntemlerini kullanmaktadır.

ÖZELLİKLER

TOPLAM DOĞURGANLIK HIZI

1,73 2,09 2,2 2,08 3,26

GEBELİĞİ ÖNLEYİCİ YÖNTEMHerhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanma

76,3 70,40

75,5 75,6 61,40

Modern doğum kontrol yöntemi kullanma

48,2 45,8 48,8 41,4 37,9

Doğum kontrol yöntemi kullanmayan

23,6 29,6 24,5 24,4 38,5

DOĞUMUN YAPILDIĞI YERSağlık Kuruluşu 96 92,2 98,3 95,6 72,2

Ev 3,3 7,2 1,2 3,9 27,2

DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERDEMOGRAFİK ÖZELLİKLERDEMOGRAFİK ÖZELLİKLERBATI GÜNEY ORTA KUZEY DOĞU

GEBELİĞİ ÖNLEYİCİ YÖNTEM

DOĞUMUN YAPILDIĞI YER

TÜRKİYE’DE DEMOGRAFİK BÖLGELERE GÖRE ÜREME SAĞLIĞI

ULUSLARARASI GENÇLİK AKRAN EĞİTİMİ AĞI TÜRKİYEY-PEER TÜRKİYE

Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA); ergen üreme ve cinsel sağlığı ile ilgili bilginin daha etkili ve daha verimli bir şekilde yayılmasını sağlamak, akran eğitimi için mevcut olan eğitim materyallerini geliştirmek ve akran eğitimcilerinin ve eğitici eğitimcilerinin bilgi düzeyini yükseltebilmek için geliştirilmiş bir uzaktan öğrenim ağıdır. Proje kapsamında; Üreme Sağlığı Hizmetlerine Erişimin Arttırılması Projesi, Anne Ölümlerinin Azaltılması Projesi, Genç Dostu Sağlık Hizmetlerine Erişimin Arttırılması Projesi, Benim Dünyam Projesi, Bir Gençlik Hikayesi projesi yürütülmektedir

Sonuç Türkiye nin doğusunda değişimin önündeki en önemli engel paternalist ataerkil kültürdür.Paternalizm, sadece erkeklerin karılarının başına ne zaman ne geleceğine karar verdikleri inancındaki erkeklere ait düşüncedir UNFPA üreme sağlığına kavuşmanın sonucuna üç aşamada ulaşılabileceğine inanmaktadır. Bilgi ( mevcut doğum kontrol yöntemleri bilgisi ) Kavrama (yöntemin sınırlarının ve nasıl

kullanılacağının bilgisi ) Davranıl değişimi ( yöntemi tutarlı ve doğru biçimde

kullanmak )

Kültürel Yönden Duyarlı Yaklaşımlar Kullanmak

UNFPA’ nın görevi nüfus konuları, üreme sağlığı ve cinsiyet ilişkileri gibi insan varlığının en hassas ve mahrem alanlarına dokunacak amaçları geliştirmektedir. Bu amaçları gerçekleştirmede KÜLTÜR toplumun bireyleri tarafından paylaşılan dili ve anlamı yansıttığı için son derece önemlidir.

Özellikle aile planlaması gibi programların başarılı olabilmesi ancak toplumların kültürel yapısına göre uygulanmasıyla mümkündür.

UNFPA her bireyin mutlu bir yasamhakkına sahip olduğunu her ailenin aile planlaması servisi hizmetini alma hakkı olduğunu vurgulamaktadır . Günümüzde dünyada 350 milyon çiftin henüz aile planlaması hizmeti almadığını belirten UNFPA, gelecek 15 yıl içerisinde bütün dünyada aile planlaması servisinin % 40 artmasını beklemektedir.Bunun içinde dünya çapında hedef kitleye ulaşmak adına kampanyalar başlatılmıştır.

UNFPA’NIN DESTEKLEDİĞİ KAMPANYALAR

UNFPA Mısır’da 2002-2006 yıllarında nüfus planlaması,kalkınma ve cinsiyet eşitliği

konularında kampanya başlatılmış,hükümet desteği ile fetvalar yayınlanmıştır.Kampanya

reklamlarla desteklenmiştir.Reklamlarda modern aile ve birey tiplemeleri, halka örnek olarak

gösterilmiş ve kendilerini bu örnek tiplere göre düzenlemelerine yönelik hazırlanmıştır.Ancak

reklamlar aile planlaması bilincinin benimsenmesinde tek başına yeterli

olmamaktadır.

Aile Planlaması Bilincinin Oluşturulması için;

• Ülke genelinde anne çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezlerinin sayılarının arttırılması gereklidir.• Aile planlaması konusunda halkı bilinçlendirecek danışmanlık merkezleri kurulmalıdır.• Çocuklarda aile planlaması bilincinin yerleşmesi için okullarda “AİLE PLANLAMASI VE ANA ÇOCUK SAĞLIĞI” adlı seçmeli bir ders konulmalıdır.• Görsel ve işitsel medyada anne çocuk sağlığı ve aile planlamasının yararları ile ilgili yayınların yayınlanması gerekmektedir.• Aile planlamasını aksatan sosyal, ekonomik ve kültürel engellerle doğru ve etkili yöntemlerle mücadele edilmelidir.

Aile planlamasını etkileyen faktörler: toplumsal değerler, inançlar, aile yapısı,kadının toplum içindeki statüsü,evlilik özellikleri ,yaşı ,cinsel tercihler ve davranışlardır .

Bu faktörlerin etkileri her bölgede farklılık gösterir.Bu nedenle aile planlaması programları geliştirilirken, o ülkenin sosyal ve kültürel özelliklerinin dikkate alınması programın başarılı olmasına yardım edecektir.

Kültürel yönden hassas yaklaşıma örnekler

YEMEN Yemen’de kadınlar arasında doğum kontrolü kullanma oranı Ortadoğu’daki diğer İslam ülkeleri arasında en düşük olandır. Evli kadınlarda bu oran 1997’de % 21 ve 2007’te % 23’tür. Bu ülkede, UNFPA, imamlar ve diğer dini liderler için Kuran’ı aile planlaması ve üreme sağlığı ile ilişkilendiren ve kadın-erkek eşitliği hakkındaki Peygamber öğretilerini anlatan bir kılavuz hazırlanmasına yardım etmiştir.Bu kılavuz halkı bilinçlendirmede yardımcı olmuştur.

TÜRKİYE ‘’Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesinde Din Görevlilerinin Katkısının Sağlanması’’ Projesi ile Diyanet İşleri Başkanlığında görevli, imam-hatip, müezzin ve Kuran kursu öğreticilerine eğitim verilerek sahada kadına şiddete karşı mücadele etmek amaçlanmıştır.

Hemen hemen her ülke veya bölgede bu tür uygulamalara karşı olanlar olabilir. Özellikle paternalizm , üreme sağlığı ve cinsiyet ilişkileri konuları ile ilgilenen yaklaşımları, davranışları değiştirmek uzun vadeli ve karmaşık bir iştir.

UNFPA’ ya göre davranış değiştirmeyi teşvik etmek, toplumları motive etme ve harekete geçirme kapasitesine sahip bireyleri belirlemekle başlamaktadır.

Nüfus Planlamasına Yönelik Kültürel Yönden Hassas Yaklaşımlar Üzerine Alıntılar

‘’Kendi deneyimime göre kültürel yönden hassas konularla ilgilendiğinizde, mümkün olduğunca dikkatli ve sabırlı olmaktan başka seçeneğiniz yoktur. Her bir endişe uygun bir biçimde işlenmelidir. Yoksa, hiçbir şeyin yapılamayacağı daha geç bir zamanda daha büyük sorunlar ortaya çıkar.” -- Farzenab Davari, UNFPA Ulusal Proje Başkanı, İran “Tolerans, kültürler arası diyalog ve çeşitliliğe saygı insanların gittikçe daha da birbirleriyle bağlantılı olmaya başladığı bir dünyada çok daha gereklidir.” -- Kofi Annan, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri 

SONUÇLAR

Siyasi İradenin Etkisi : Hindistan Örneği Etkin Sağlık Pazarlaması Unfpa Türkiye çalışan sayısı 12.

Doğum kontrol ilaçları dağıtmıyorlar. Ücretsiz Multimedya olmaması. Sivil Toplum Kuruluşlarının çabaları Sosyolojik ve teolojik çekinceler Uzun bir yolda gerekli en önemli şey :

İRADE ve SABIR !