www.gozamenez.com

UNITATE DIDAKTIKOA

“EGUNEROKO

KONTUAK”

www.gozamenez.com

2

Egileak:

“Con mucho gusto/Gozamenez” programaren koordinakunde teknikoa (Askagintza, Nafarroako Gazte Kontseilua, Nafarroako Hiesaren kontrako Batzorde Hiritarra, Nafarroako Osasun Zerbitzuko/Osasunbideako Andraize eta Iturrama zentroetako Gazte Programa).

Erabilitako iturriak: “Eguneroko kontuak” liburuxka, Andraize FPZko langileek argitaratua eta Nafarroako Gobernuak – Osasun Departamentuak 1989an editatua (2011n aldatua). “Juan eta Xelaren kasua”, iturri ezezaguna.

www.gozamenez.com

3

Honako unitate didaktiko honetan aurkezten ditugun istorioak gazte multzo handi batek izandako bizipenak oinarritzat harturik sortu dira. Gainera, istorioak sortzeko gazte horiek Familia-plangintzako eta Heziketa Sexualeko zentroetan aipatutakoak ere hartu dira kontuan. Istorioek gazteek dituzten esperientziak, zalantzak eta kezkak laburtzen dituzte baita harreman sexualek batzuetan dituzten ondorioak ere. Hausnarketa pertsonalerako eta talde hausnarketarako lanabesa izatea da gure helburua, baita gazteriak bere bizipen sexualen jarreretan sakontzeko lanabesa izatea ere. Neska-mutil asko istorioetan islatzen diren esperientziekin identifikatuko direnez, ziur gaude horrek normalean ezkutuan gelditzen diren gaien inguruan zintzotasuna eta pertsonen arteko komunikazioa sustatzen lagundu dezakeela. Erabiltzeko modua Lehenik: Gure gomendioa da material hau ikasgelan lantzea, 14 urtetatik aurrera.

Irakasleak istorioak sailkatu ditzake eta 6-8 pertsona inguruko taldetan lantzeko banatu. Lau istorioak erabiltzea erabakitzen badu, talde bakoitzak bat landu dezake edo guztiak (dugun denboraren arabera). Istorio bakoitzari dagokion “HAUSNARKETA” saila ordea ez dugu oraingoz landuko.

Azkenik, ikasleek eztabaidatuko dute eta ondorioak aterako dituzte. Ondoren, amankomunean jarriko da guztia (talde bakoitzak istorio bakarra landu badu, hasieran, istorio horren laburpen txiki bat ere egingo du).

Amaitzeko, istorio bakoitzaren “HAUSNARKETA” sailak ozen irakurriko dira eta ikasleek ondorioztatutakoekin erkatuko dira: bat datozen ala ez…, ideia berriren bat gehitzen duten…

Bigarrenik:

Ikasleak “Lotsa Gabe” antzezlana ikustera joango dira.

www.gozamenez.com

4

ANTZEZLANA Gazteei zuzendutako “Lotsa Gabe” antzezlana sexuari buruzko komedia da eta arrakasta handia izan du kritikaren eta ikuslegoaren aldetik: 100.000 ikusle baino gehiago 2000ko azaroan hasitako biran. “Sexuari buruz hitz egin nahi dugu”. Horixe da bost neska-mutil proposatzen dutena ordu eta erdiz, pentsatu, sentitu eta gozatu nahi dutelako. Ozenki kontatzen dizkigute dituzten beldurrak, pozak, frustrazioak… eta sortzen zaizkien milaka galdera ikusleengana botatzen dituzte elkarrekin erantzuteko… Merezi duen komedia da, umorez jantzita sexualitateaz aritzen baita, gazteriak ematen dion freskotasunetik eta, nola ez, plazerretik.

www.gozamenez.com

5

PROTAGONISTAK Antzezlana ikusi aurretik, ondoren dituzuen lau istorio horiek aprobetxatu nahi ditugu sexualitateari buruz hausnartzeko. Iruditzen bazaizue, istorioetako protagonistak aurkeztuko dizkizuegu: udako kanpaldi batean elkar ezagutu zuten eta geroztik elkarrekin gelditu besterik ez dute egin. Juerga egitera atera dira, kanpinean joan dira… gehiago jakin nahi baduzue, jarraitu irakurtzen! Ione, 18 urte. Batxilergoan dago. Ikastea gustatzen zaio eta arazorik gabe egiten badu ere, ikasturte batean errepikatu egin zuen… bere denbora librean Iruñeko alde zaharreko gauzetan parte hartzen du. Bertan bizi da. Aurten txiki batzuei antzerki eskolak emango dizkie auzoko elkartean eta, udan, haiekin kanpaldi batera joango da. Ion, 18 urte. NUPen magisteritza ikasten hasi da. Hasieran ikasketak aukeratzeko zalantzak izan bazituen ere, orain, oso motibaturik dago eta bere burua imaginatzen du neska-mutilei klaseak ematen: inguruan dugun natura, hegoaldeko herrialdeen egoera, ongi elikatzearen garrantzia… Mikel, 19 urte. Osabari laguntzen dio mekanika tailer batean. Nahiko ikasten ari da eta ziurrenik tailerrarekin jarraituko du baina asko lan egiten du… Gehien gustoko duena kirola da, edozein dela ere: eskalada, igeriketa, atletismoa, txirrindula… Egingo duen hurrengo bidaia, Alpeak! Dayana, 17 urte. Erdi mailako zikloa ikasten du eta Nazioarteko Merkataritzako goi-mailako zikloa ere egin nahi du. Duela zenbait urte Ekuadorretik iritsi zen eta ikasten ez dagoenean dantza eta dantza besterik ez du egiten. Datorren hilabetean merenge erakustaldia du. Juan, 16 urte. DBHko 4. mailan dago. Batzuetan kosta egiten zaio ikastea baina ikasturtea gainditu nahi du informatikako erdi mailako ziklo bat egiteko. Asko gustatzen zaizkio gailu guztiak eta bere eskutik pasatzen den guztiarekin saltseatzen dabil etengabe… Laura, 18 urte. Langabezian dagoenez, EINeko orga jasotzaile ikastaro batean izen eman du. Ikastaroan bi neska bakarrik daude eta gainontzekoak mutilak dira; Laura zortea izango duelakoan dago. Gainera, ileapaindegitza eta makillajea asko gustatzen zaizkio eta asteburua iristen denean, bera da lagunak zoragarri jartzen dituena. David, 16 urte. Lorezaintzako HLKP bat egiten ari da. Aurreko urtean egoera zaila izan zuen baina aurten oso motibaturik dago. Gainera, badaki lagun paregabeak dituela.

www.gozamenez.com

6

Bere pasioa: musika. Gitarra eta bateria jotzea izugarri gustatzen zaio eta, orain, DJarena egiten ikasten ari da.

www.gozamenez.com

7

LEHENENGO KONTUA

Alde Zaharrean gelditu ziren, kanpaldian elkar ezagutu zutenetik egiten zuten moduan. Egia esateko, ia egunero ikusten zuten elkar joaten ziren tabernetan, ongi ulertzen zuten elkar eta dagoeneko haien artean lehenengo rolloak ere agertuak ziren. Laurari Ion gustatzen zitzaion, Mikeli Dayana… baina ez zituzten gauza horiek beraien artean hitz egiten. Laurak nabaritzen zuen Ioni berarekin egotea gustatzen zitzaiola eta biek hurbilpen horri bide ematen zioten. Denak iritsi zirenean, pote batzuk eta bokata bat hartzera joan ziren, astebururako planak egiten zituzten bitartean. Udako ostiral bat zen eta herri askotan jaiak ziren. Erabaki zuten larunbata goizean Lizarrara joango zirela eta denak emanda egongo zirela igande gaua arte. Taberna batean sartu ziren eta Laura eta Ion elkarrekin eseri ziren. Beti elkarrekin esertzen saiatzen ziren baina gau hartan desio berezi bat sentitzen zuten. Haien begiradek, keinuek salatzen zituzten. Tabernatik ateratzean, taldetik bereizi eta biak bakarrik garagardo batzuk hartzera joan ziren. Tabernan zegoen nahaspilak, zaratak eta jendeak erraztu egin zuen bien gorputzak hurbiltzea, igurtzea, biak besarkatzea. Isilik kaletan barna ibili ziren inork zirikatuko ez zituen txoko baten bila eta, bakarrik zeudenean, muxu eta laztanen artean batak besteari zenbat gustoko zuen esan zion. Ionen lokala oso urrun zegoenez, belarrean enrollatu ziren, azkar batean gorputzak ukituaz eta gorputzak amodiozko bilaketa laster batean urtuaz, hau da, haiek esango luketen moduan “egin zuten”. Berotuta eta arnasestuka ohartu ziren tokia ez zela oso erosoa, nahiko nabarmena zela eta etxera itzuli beharra zutela. Hurrengo egunean, lagunak bildu zirenean, txantxak eta barreak egon ziren aurreko gauean egindako desplantearengatik: ez zieten mugikorra hartu ezta mezuei erantzun ere… Laura eta Ionek ez zuten gertatutakoa kontatu beste erremediorik izan. Berriro bakarrik zeudenean, Laurak aurreko gaueko harremanarengatik kezka azaldu zion Ioni:

- Ezer gabe egin genian, inolako zerarik gabe. - Zera baino lehen erretiratzen saiatu nindunan… baina ez ninan astirik

izan. Dena den, ez kezkatu, behin egiteagatik ez dinat uste ezer gertatuko denik.

Ionek Laura lasaitzeko ahalegina egin bazuen ere, biek kezkaturik amaitu zuten eta egutegia eskuan hartuta neskari hilerokoa etortzeko gelditzen ziren egunak zenbatzen jarri ziren.

- 10 egun barru espero diat.

www.gozamenez.com

8

- Bada, interneten irakurri dinat hilerokoa baino egun batzuk lehenago ezin haizela haurdun gelditu. Hala egiten denbora luzean aritu den lagun batek ere hori esan zidan.

- Ez nauk fidatzen, susmo txarra hartzen zioat, baina itxoitea besterik ezin diagu egin.

Laurak hilerokoaren hurbiltasuna adierazi zezaketen sintoma guztiei adi, falta zituen egunak irrika bizian itxoin zituen. Larriturik, ez zitzaiola etortzen ikusi zuen. Lagunei kezka aipatu zien baina batek ere ez zion ezer esaten jakin.

- Egon, etorriko zain. - Nire lagun bati hamar egun beranduago etorri zitzaionan eta ez zegonan

haurdun. - Dena den, ea hurrengoan kondoia erabiltzen duzuen… ez ditun hain

zailak lortzen, botika batzuetan kanpoaldean makina txiki bat diten… hori bai, kondoiaren data begiratu behar da!

- Bestela, hurrengo eguneko pilula dago… baina, hire kasuan, egun gehiegi igaro ditun…

Azkenean, zortzigarren atzerapen egunean hilerokoa izan zuen. Inoiz ez zuen horren poz handiz horrelako gertaera ospatu. Talde lana 1.- Zer iruditu zaizu istorioa? 2.- Zer egingo zenuke zuk egoera horretan? 3.- Beste amaiera bat idatzi al dezakezu?

www.gozamenez.com

9

HAUSNARKETA

Askotan gertatzen da neska eta mutil batek amodioa egiten dutela (alu penetraziodun harremanak dituztela) haurdun gelditzeko arriskua kontuan hartu gabe. Gure kontsultetan ohiko gauza da hori eta gero eta ugariagoak dira haurdunaldi ez desiratuak emakume gazteen artean. Horregatik, edozein harreman sexual baino lehenagoko planteamendu baten beharra ezinbestekotzat jotzen dugu, haurdunaldia prebenitzeko beharrezko neurriak hartzea ahalbidetuko duen planteamendua alegia. Hala ere, neurri horiek huts egiten badute, garrantzitsua da gazteek koito ondorengo pilula ezagutzea. Laurak zortea izan du istorio horretan, baina bestela izan zitekeen. Haurdun gelditzeko arriskua dago harreman sexualak maiz ala noizean behin izanda ere. Horregatik, kontrazepzio sistemaren bat erabiltzeko planteamendua egon behar du beti penetraziodun harremanak daudenean. Gainera, ezin da ahaztu preserbatiboa erabiltzen ez bada, sexu transmisioko gaitzen bat ere hartzeko arriskua dagoela. IRADOKIZUNA: Inoiz ustekabeko harreman sexual baten aurrean aurkitzen bazara, penetrazioa den jolas zehatz horri ezetz esateko gai izan. Horrek ez du esan nahi ordea, harreman sexual horri uko egiten diozunik. Laztanak eta koitorik gabeko maitasun jolasa koitoa bezain atseginak edo atseginagoak izan daitezke. Koito-harremana lehendabiziko alditik, jada, atsegin gerta daiteke Laura eta Ionen kasuan bezala, baina maiz lehendabiziko koito-harremanak ez dira guztiz ongi ateratzen. Gainera, lehenengo penetraziodun harremanak badira, neskentzat mingarri suerta daitezke. Lasai hartu, presarik ez dago, ez bortxatu egoera, beste egun baterako utzi… Egoera horretan, ia mundu guztiak beldur izpi bat sentitzen du. Esperientzia txarrak ekiditeko moduetariko bat konfiantzazko eta begikotasunezko giroa sortzea da. Desioa, erakarpena, samurtasuna, estimua eta intimitatea bizipen baikor bat edukitzeko osagaiak dira. Sexu kontuetan dituzun gustuak eta zaletasunak adierazteko gai izan behar duzu baita mugak jartzeko gai izan ere. Bien arteko konfiantza, zintzotasuna eta errespetua baldin badago, aukera gehiago dago harremana baikorra izateko. Bi pertsona bata bestearenganako konfiantza dutenean, samurtasunez jokatzen dutenean eta arrakastak zein porrotak eta ziurtasun ezak elkarrekin eramaten dituztenean, elkar lasaitu eta elkarrekin hazten ikasten dute. Etsipen sentsazioa areagotu egiten da gure esperientziak bestelako iturrietatik jasotzen dugun informazioarekin parekatzen ditugunean. Askotan ordea, informazio iturri horiek ez dira oso fidagarriak: web orri batzuk, filmak eta telesailak, aldizkari eta bideo pornografikoak, bideojolasak, esperientzia gutxiago dutenen aurrean harrotzen diren neska-mutilak… iturri horiek koitoa

www.gozamenez.com

10

sexualitate modu bakartzat jotzen dute, orgasmo amaigabeekin eta errealitatearekin zerikusia ez duen ideia islatuz.

Azkenik aipatzea, harreman sexualak bizitzeko eta adierazteko milaka aukera daudela eta koitoa horietako bat besterik ez dela.

www.gozamenez.com

11

BIGARREN KONTUA Mikel eta Dayana oso maiz elkar ikusten zuten, bien arteko erakarpena zegoen eta oso harreman sexual atseginak zituzten. Gau hartan, etxera joan baino lehen, kotxean besarkaturik eta goxo-goxo zeudela…

- Jo Dayana, zurekin supergustora nago.

- Ni ere bai! Orain, ze gaizki etxera joatea, ze rollo txarra gau osoa egoteko tokirik ez izatea, ze amorrua!

- Bai, kotxean lepoa okertuta bukatuko dugu. Jo, oso gaizki moldatzen

gara!

- Beno, behintzat kotxea dugu, bestela, okerragoa izango litzateke. Eskerrak asteburu honetan ez gaituen inork zirikatuko eta gustora egongo garen.

- Aizu, bada “guztiz” egiteko aprobetxatu dezakegu.

- Jo Mikel, mutilek beti gauza berean pentsatzen duzue. Ni gustora nago

gauden bezala, ongi pasatzen dugu. Ez da ez dudala egin nahi baina ez dut hain derrigorrezkoa ikusten.

- Ni ere gustora nago eta ongi pasatzen dut baina, badakizu, duela asko gogoekin nabil.

- Bai, baina edozein modutan ere, egin behar badugu kondoiren bat eraman beharko dugu, bestela gero ziur damutzen garela… gainera, ez dut arriskurik nahi.

- Beno… beste egunean zentro horietariko batean egon nintzen, uste dut Emakumearen Arretarako Zentroak deitzen direla… eta kondoiak hartu nituen dohainik.

- Hori aurpegia…! Eta ez zenidan ezer esan…

Oraingo honetan, Etxarriko jaietara joateko gelditu ziren. Larunbatean, ondoko kanpin batera jo, denda jarri eta jaian murgildu ziren. Goizeko 3ak aldera, Mikel eta Dayana joan egin ziren. Plazatik irten eta poliki-poliki aldendu ziren oinez. Haien maitasunezko begiradek, ahotsen tonuak, aurpegiko pozak, gorputz bien jarrerak, guztiak, elkarrekin egoteagatik sentitzen zuten plazerra islatzen zuen.

www.gozamenez.com

12

Konturatzerako dendan zeuden. Kotxearekin ohituta, dendak toki ezin hobea iruditu zitzaien. Nahi zuten denbora egon zitezkeen, inork ez zituen zirikatuko eta gau osoa zuten aurretik.

Biak etzan egin ziren, besarkatuz eta laztan leunetan murgildurik, bata bestearen gorputzari atsegin emanez. Erritmo mantsoan ari ziren baina gero eta gehiago berotuz. Eta horrela, gorputz biak ezagutuz zihoazen eta zentzumen guztiekin gozatuz.

- Orain! –esan zuen Dayanak- Mikel! Zertan ari zara? Zeren bila zabiltza? - Itxoin… non ostia daude kondoiak? Lehen eskura utzi ditut bada… hemen

daude! Penetrazioa oso motela izan zen hasieran, ondoren, erritmoa areagotuz joan zen ordea. Biek mugimenduak areagotu zituzten Mikel dar-dar batean murgildu eta plazerrez hasperen egin zuen arte, orgasmora iritsiz. Besarkaturik gelditu ziren Mikelek Dayanaren genitalak laztantzen zituen bitartean, Dayanak ere orgasmoa sentitu zuen arte. Denbora tarte baten ondoren, besarkaturik jarraitzen zuten, hatz-mamiekin, motel, elkarri kilikak eginez… Fresko, pozik eta goseak jota esnatu ziren.

- Atzokoa ongi egon zen –esan zuen Dayanak.

- Bai, baina ez dakit ongi ibili ote nintzen. Uste dut azkarregi joan nintzela. Zuk ez zinen modu berean orgasmora iritsi.

- Nik uste ongi egon zela. Ez dut uste hori garrantzitsua denik…

- Begira! hor datoz besteak… a ze itxura! hori parranda hori!

Talde lana 1.- Zer iruditu zaizue istorioa? 2.-Nola moldatu dira? Erraza iruditzen al zaizue harremanak aldez aurretik pentsatzea? 3.- Penetraziorik egon ez balitz nola izango zatekeen istorioa zure ustez?

www.gozamenez.com

13

HAUSNARKETA Mikelek eta Dayanak aurretik hitz egin dute koitodun harreman sexualak edukitzearen inguruan… Gainera, arriskurik ez hartzeko kontrazepzio sistema bat erabiltzea erabaki dute. Hori, batzuetan, zaila eta urduri jartzekoa izaten da, harremanaren bapatekotasuna hautsi egiten duela ematen duelako, baina behar beharrezkoa da. Harreman sexual batean ditugun aukerak asko dira: laztanak eta mota guztietako muxuak, besarkadak, jolasak, fantasiak… penetrazioa beste aukera bat besterik ez da. Pertsona bakoitzak bere berezitasunak eta zaletasunak ditu eta horiek ezagutzen ikasi behar da. Laztan berberak ez du beti plazer bera ematen. Horregatik da beharrezkoa harreman sexuala baino lehen, ondoren eta bitartean elkarrekin hitz egitea.

Harreman sexual guztietan garrantzitsua dena desioa eta harreman horretan aurkitzen dugun plazerra dira. Gorputz-ukipena bide paregabea da sentitzen duguna adierazteko.

Mikel eta Dayanaren istorioa desberdina izan zitekeen. Dayana koitoan zehar orgasmora heldu zitekeen baina nahiago izan dugu orgasmora batera ez iristeko modua deskribatzea. Izan ere, pertsona askok uste baitute emakume batek koitoan zehar orgasmora ez heltzea arazoa dela, eta uste hori okerra da. Egia esateko, emakume gehienak klitoria kanpoaldetik estimulatuz iristen dira orgasmora.

Garrantzitsua da gizonek eta emakumeek ulertzea, laztanen bidez lortzen den eszitazioa eta orgasmoa koitoaren bidez lortzen dena bezain sexu jarrera osoa eta plazerrezkoa dela. Gure gorputzetaz modu osoago batean gozatzen ikasi behar dugu eta koitoa harreman

sexualaren helburu gisa edukitzeari utzi behar diogu.

Maizegi, orgasmora heltzeko obsesioarengatik edota mutilak neskak penetrazioaren bidez orgasmora heltzeko egiten dituen saiakera heroikoengatik apurtzen dira harreman heterosexualak. Neska batek koitoan zehar orgasmora ez iristeak neskarentzako eta mutilarentzako porrot sentsazioa ekar lezake, horretarako arrazoirik ez badago ere.

Zorionez, pertsonak gure modura bizi dugu plazerra, denak desberdinak gara.

www.gozamenez.com

14

Bi sentsazio energetiko sexual daude:

1.- GLOBALITATEA: gorputz sentsazio leuna eta zehaztugabea da, gorputz osoan zehar zabaltzen dena. Ez du zertan desio genitalik egon behar, plazerra plazerrarengatik sentitzen da. Denbora zehaztugabea da, ez dago bukatzeko desiorik. Esan genezake, biziarteko egoera orgasmikoak daudela.

2.- GENITALITATEA: sentsazio genital bizia da, tentsioz kargatzen den zonalde batean pilatzen dena. Plazer handia eta deskargatzeko beharra sorrarazten ditu. Deskarga horri deritzo orgasmo. Bai globalitatea bai genitalitatea sexu energia beraren seinale dira. Bata ez da bestea baino hobea. Emakume eta gizon guztiek horiek sentitu eta garatu ditzakegu, betiere gure erara eta hala nahi badugu. Garrantzitsuena norbere burua ezagutzea da eta hori transmititzen jakitea sexu topaketa bakoitza atsegina izateko.

www.gozamenez.com

15

HIRUGARREN KONTUA

Halabeharrez diskoteka batean elkar ezagutu zuten udako edozein egunetariko batean. Juan maiz joaten zen bertara, Xela aldiz ez. Ez zitzaion iruditzen diskotekak gustoko zituen pertsonak ezagutzeko toki aproposa zirenik. Hala ere, larunbat horretan bere lagunek bertara joatea erabaki zuten eta bera ere bertan zegoen. Eta egia esateko, giroa uste baino gehiago gustatzen ari zitzaion. “Behintzat, diskoteka honetan gustoko dudan musika jartzen dute eta mutilak ez daude batere gaizki”, pentsatu zuen Xelak. Urrunean bazen mutil bat galtza estuekin eta ator zuriarekin argi fluoreszenteekin beltzaranagoa ematen zuena. “Eta begi argiak eta lotsatia ematen duen ondoko tipo hau? Lastima norbaitekin dagoela ematen duen”. Hala ere… Xela ez zen bertara joan jendea ezagutzeko ilusioarekin, beraz, bere lagunekin hitz egiten jarri zen eta, beranduago, edateko zerbait eskatzera joan zen. Tabernatik berehala itzuli beharrean, han gelditu zen pixka batean, dantzalekura begira. Orduantxe ikusi zuen Juan. Berehala gustatu zitzaion baina ez zekien oso ongi zergatik. Agian dantzatzeko zuen moduarengatik; musikan guztiz murgildurik ematen zuen. Edo gustatzen zitzaizkion bezalakoa zelako (ez oso altua ezta oso argala ere eta ile kizkurduna), edota dantzatzen zuen bitartean begiak irekitzen zituen momentu gutxietan tabernarantz begiratzen zuelako. “Niri begira ari dela ematen du”, pentsatzen zuen Xelak. Juan, bere aldetik, ez zuen arratsaldea oso ongi hasi. Ez zuen diskotekan lagunik aurkitu. Bakarrik eta asperturik zegoen. Horregatik atera zen dantzalekura, dantzatzea gustokoa ez bazuen ere (egia esanda, lotsa ematen zion). Baina edozer gauza hobea iruditu zitzaion bertan bakarrik gelditzea baino. Hortan zegoela, musikak gero eta martxa handiagoa ematen ziola nabaritu zuen, eta ezagunik ez zegoenez, gainontzekoa ahaztu eta erritmoan eta mugimenduan murgildu zen guztiz. Gero eta sentsazio atseginago batek hartu zuen eta, gainera, tabernan norbait begira zuela iruditu zitzaion. Eta Juani ere erakargarria egiten hasi zitzaion: haren aho sentsuala eta begi handiak. Juan dantzan murgildurik zegoen, baina, noizean behin, begiak irekitzen zituen Xela (oraindik ez zekien bere izena) bertan jarraitzen al zuen ikusteko. Eta bai, Xelak begira jarraitzen zuen. “Buf, bietariko nor ausartuko da hurbiltzen? Beti bezala ni izan beharko naiz!” pentsatu zuen Juanek. Bitartean, Juanek dantzan jarraitu zuen baina, tabernara begiratu zuen hurrengo aldian, dagoeneko Xela ez zegoen bertan. “Kaka zaharra!” pentsatu zuen Juanek. Baina orduantxe konturatu zen Xela ez zegoela tabernan bere alboan dantzan zegoelako hurbilagotik begira. “Ze lotsa! Eta orain zer?”, zalantza egin zuen Juanek, eta bapatean ahots bat entzun zuen: “Kaixo! Xela naiz. Oso ongi dantzatzen duzu”. “Txantxetan

www.gozamenez.com

16

esango du. Ea adarra jotzen ari zaidan…” pentsatu zuen Juanek, baina berehala erantzun zion: “Kaixo, Juan naiz”. Eta modu horretan hasi zen guztia. Denbora tarte baten ondoren, kalean zeuden ondoko parke bateko bankuan eserita. Diskotekan hitz egiterik ez zegoenez eta bero handia egiten zuenez, kalera irten ziren. Behin parkean, hitz egiteko aukera bazuten ere, ez zuten horretarako gogorik eta hotz egiten bazuen ere bero ziren. Elkarri begiratzen zioten, muxu ematen zuten eta besarkatzen ziren. Pozik eta eszitaturik zeuden eta horretarako ez zuten alkohol tantarik behar izan. Juan harriturik zegoen Xelaren begiek dantzalekuan baino handiagoak, ilunagoak eta sakonagoak ematen zutelako oraindik. Eta haren ahoa ez zuen sentsuala ematen, halakoa zen. Xelak Juanen ezpainekin eta belarriekin jolasean zebilen eta zurrupatu ere egiten zituen. Behatzak Juanen ile kizkurrean nahaspilatzen zituen eta eskuekin bularra, aurpegia… laztantzen zizkion. Elkarri begiratzen zioten, serio, urduri, barrezka. Juan Xela bekainetatik leporaino musukatzen hasi zen eta jantzien gainetik bularra laztantzen zion. Gainontzekoarekin ahaztuta zeuden zerbaitek toki publiko batean zeudela gogorarazi zien arte: oso hurbil aparkatzen zebilen auto baten argiek. “Eskerrak!” pentsatu zuten eta argi madarikatuek nahiko moztu bazieten ere berera jarraitu zuten. Beren ezpainek berriro elkar aurkitu zuten, batzuetan leun bestetan pasioz besarkatuz eta lepoa laztanduz. Juan Xelaren izterrak laztantzen hasi zen. Bitartean adi-adi begiratzen zioten elkarri eta hitz egiten saiatu izan balira ahotsak dar-dar egin izango ziekeen. Eta berriro beste etenaldi bat. Oraingoan, txakurrarekin paseoan zebilen gizon adindu bat zen, “Gazte hauek!...” mar-mar egin zuen. Horrek giroa nahiko moztu zien. Tarte batez hitz egiten egon ziren; oso atsegina zen ere bestearen hitzak eta xuxurlak entzutea. Orduan, Juanek Xelak bere izenari bira zergatik ematen zion jakin nahi izan zuen. Alex ere ongi ematen zuen belarrira. Denbora tarte baten ondoren, joan egin ziren. Telefonoak elkarri eman ondoren, Juan etxera joan zen eta Xela-Alex diskotekara bere lagunekin. Egun batzuk elkarri deitu gabe egon ziren. Bietariko inork ez zuen oso argi zer sentitzen zuen, baina ez zeuden lasai ere gau hura ez baitzen ahazteko modukoa izan; biak oso gustora egon ziren. Talde lana

Erantzun ondorengo galderak ordenean eta banan-banan:

1.- Zer iruditu zaizue istorioa? 2.- Istorioaren amaieran jakiten dugu Xela mutil bat dela, hala pentsatu al zenuen lehenago? 3.- Hala pentsatu ez baduzu, zer iruditzen zaizu? 4.- Orain, imajinatu Aitziber eta Maria direla, zer iruditzen zaizu?

www.gozamenez.com

17

HAUSNARKETA Bikoteez, harremanetaz, ari garenean, salbuespen batzuk kenduta, harreman heterosexualetan pentsatzeko joera dugu. Modu horretan, pertsona asko ikustezin egiten ditugu eta desioa, estimua, maitasuna eta plazerra adierazteko duten gaitasuna ezeztatzen dugu.

Istorioa berriro irakurri baduzue Juan eta Xela bi mutil direla jakinda, edo Aitziber eta Maria direla pentsatuta berriro ere irakurri baduzue, ikusiko duzue istorio bera sexu orientazio desberdina duten pertsonentzako baliagarria dela. Berdintsua baita, seduzitzeko, ligatzeko, komunikatzeko era… plazerra sentitzeko era… hau da, sexualitatea bizitzeko era. Hori kontuan hartzea izango litzateke desiragarriena, pertsona guztiek, beren orientazioa edozein dela ere, sexualitatea bizi eta modu atseginean adierazi ahal izateko.

www.gozamenez.com

18

LAUGARREN KONTUA

Ione eta David berehala ligatu zuten. Taldeko bikote ofizialena zen. Harreman sexualak noizean behin izaten zituzten eta Davidek “atzera-martxa” egiteko ohitura zuen. Davidek bere autokontrol paregabean konfiantza zuen eta Ione ziur zegoen ez zitzaiola inoiz ezer gertatuko. Ez zuen lagunik sistema horrekin haurdun gelditu zenik. Noiz edo noiz Emakumearen Arretarako Zentro batera joateko aukeraz hitz egin bazuten ere, lotsa ematen zien.

- Eta nola hartuko gaituzte? Agian, aurpegi arraroa jarriko digute. - Eta ezagunen bat topatzen badugu bertan? - Eta nire gurasoek jakiten badute?

Ione ez zen inoiz hilerokoarengatik kezkaturik egoten beti oso zehatz etortzen zitzaiolako, baina hilabete horretan ez zitzaion etorri. Bere lagun Laurari gauza bera gertatu zitzaionez, ez zen gehiegi kezkatu 10 egun igaro ziren arte.

- David, ez zaidala hilerokoa etortzen. - Lasai, esan didate horrekin itsutzen bazara okerrago dela. - Ezetz bada, egun asko igaro direla eta ni oso zehatza naiz, nik uste… - Jo! eta zer egingo dugu? - Uste dut botiketan haurdunaldirako frogak saltzen dituztela. - Bada goazen froga egitera, dena den nik itxoin egingo nuke. Gehiegi

kezkatzen ari gara. - Nola gehiegi? Eta haurdun banago? - Ongi da

Botikan sartu eta, urduri, haien txanda itxoin zuten lotsaturik. Haien txanda izan zenean, Davidek azkar batean zera bota zuen:

- Azukrerikgabekotxiklebatzuk eta… - Besterik nahi al duzue? - e? ez, ez…

Kalean zeudela, izandako ausardia gutxirengatik liskarra izan zuten eta haserre baino haserreago bakoitza bere etxera joan zen. Ionek lagunei, Laurari eta Dayanari, kontatu zien arazoa eta hirurak ondoko botikara joan ziren haurdunaldirako testa erostera. Dayanaren etxean inor ez zegoela aprobetxatuz, bertara joan ziren froga egitera. Dayanak argibideak ozen irakurtzen zituen bitartean, Ionek urduri gernua edalontzi batean jaso zuen.

www.gozamenez.com

19

Hiru lagunek argibideak jarraitu eta izutu egin ziren emaitza ikustean.

- Positiboa da. - Eta zer egingo dut nik orain!... gurasoek jakiten badute etxetik botako

naute… ezin dut sinetsi haurdun nagoenik… ez nuen inoiz pentsatu halakorik gertatuko zitzaidanik.

- Ione, ez kezkatu, aurkituko dugu irtenbideren bat. - David deitzera noa berehala. Berak ere badu zerikusirik honetan eta ni

bezain kezkaturik dago. (telefonoan) Kaixo… eeeeee, azkenean testa erosi dut lagunekin eta…

- Zer, zer gertatzen da? Zer atera da?

Gertatzen zena esaten saiatu zen, baina eztarrian hitz egiten uzten ez zion min handia somatu zuen. Negarrik ez egiteko ahaleginak egiten ari zen baina ezin izan zion eutsi eta ezin izan zuen hitzik esan.

- Haurdun zaude, ezta? –esan zuen Davidek - Bai - Ez negarrik egin Ione, ea nola konpontzen dugun.

Isiltasun minutu batzuk beranduago, Ionek egoera azaldu zion: - Haurdun nago, bai, eta uste dut ezin dudala haurra eduki… ez dut lanik,

ikasten jarraitu nahi dut… ustekabea izan da hau… ez nago prestaturik… ez dut haurrik izan nahi… gurasoek gaizki hartuko dute…

- Zuk nahi baduzu, haurra eduki dezakegu, baina… haur batek orain bizitza zatituko liguke.

- Nik uste irtenbidea abortatzea dela, baina beldur handia ematen dit. Gauza izugarriak kontatu dizkidate, interneten begiratu dut baina ez dut oso argi nora joan behar dudan…

Egun horretan Ione somnanbulu bezala zebilen. Ez zuen ezer jan eta amak “maite mina” al zuen galdetu zion edo aurpegi ona lagunentzat bakarrik gordetzen ote zuen. Ionek amak ezer ere ez susmatzeko, plantak egitea erabaki zuen ezer gertatuko ez balitz bezala. Ez zen gurasoei esatera ausartzen eta, momentuz, hala egiteko asmorik ere ez zuen. Gau hartan, ez Ionek ez Davidek ezin izan zuten lorik egin. Ohean biraka ibili ziren. Ione altsatu eta leihora hurbildu zen. Bakarrik sentitzen zen eta gau osoa Laurarekin txateatzen eman zuen. Gurasoen logelan laguntza eske sartzeko tentazioa ere eduki zuen baina ez zen ausartu. “Gauak estutu egiten nau, agian eguneko argiarekin gauzak beste modu batean ikusiko ditut” pentsatu zuen. Eguna argitzean, lo gelditu zen. Asaldaturik esnatu zen amak logelako atea ireki eta oihu egin zuenean: “Esnatu loti hori! Gauetan goiz da oheratzeko eta goizetan ezin altsa zabiltza!” Ione alfer ibili zen altsatzeko. Pozez ikusi zuen eguneko argia eta pozez entzun kaletik zetorren zarata. Hala ere, sabelean nabaritzen zuen korapiloak ez zion

www.gozamenez.com

20

ezer jaten uzten. Ahal zuen moduan kafesnea hartu eta, ondoren, amak jakin gabe botaka egin zuen. Presaka etxetik irten zen, gaiari buruz Davidekin eta Laurarekin aurrez aurre hitz egin nahi zuelako. Abortatzeko erabakia hartua zegoen eta bazekien horretarako epe zehatz bat zuela. Laura eta David zai zituen auzoko plazako bankuan eserita. Hirurek aurpegi txarra zuten.

- Beno, atzo gauean ikusi genuena eta gero, zer erabaki duzu? –galdetu zuen Laurak.

- Nik uste, zentzuzkoena abortatzea dela. - Ongi pentsatu al duzu? Oso erabaki serioa da… zuk zer uste duzu, David? - Badakizu nik zuk erabakitzen duzunarekin ados egongo naizela. - Arazoa dirua da. Ea nola moldatzen garen diru hori lortzeko. - Ez, hori lehenago gertatzen zen, orain, nik uste, lege berriarekin Gizarte

Segurantzaren barruan sartzen dela eta horretarako Emakumearen Arretarako Zentro batera joan behar dela. Bertan informazioa eta laguntza ematen dizute.

- Bai, baina agian hor gurasoei esango diete. - Bada, 18 urte dituzunez, zuk erabakitzen duzu gurasoei esan ala ez.

Emakumearen Arretarako Zentroan egon ondoren, Ione klinika batera joan eta, bertan, haurdunaldia eten egin zioten. Lagunek Ione noiz itzuli zain zeuden. Esperientzia gogorra izan zela kontatu zien, gaizki pasatu zuela baina ez zela egindakoaz damutzen. Garrantzitsuena, orain, halakorik berriro ez gertatzea da, ez niri ez zuetariko inori ere –esan zuen Ionek.

- Bai, gogoratu ni ere nola ikaratu nintzen hilerokoa etortzen ez zitzaidalako… -gehitu zuen Laurak.

Elkar ezagutzen zutenetik lehenengo aldiz, eta inoiz baino seriotasun handiagoz, hitz egin zuten harreman sexualei eta pertsonen arteko harremanei, sentimenduei, abortoari, antisorgailuei eta bakoitzaren esperientziei buruz. Emakumearen Arretarako Zentrora joatea pentsatu zuten eta lotsa ematen zienez, denak elkarrekin joatea erabaki zuten. Bertan zeudela, erlaxatu egin ziren eta interesarekin entzun zuten antisorgailuei buruz eman zieten informazioa. Sexualitateari buruzko galdera asko egin zituzten eta tailer batean izena eman zuten. Gainera, aukera aprobetxatuz preserbatiboak hartu zituzten doakoak baitziren. Informazioz gainezka irtetean, eztabaida luzea eduki zuten. - Atzera-martxa oso segurua zelakoan e?...; lehenengo aldian ezer gertatzen ez zelakoan e?... –esan zuen Ionek

www.gozamenez.com

21

- Ongi da… aitortu beharra dugu gai hauen inguruko ideiarik ere ez dugula –gehitu zuen Mikelek. Talde lana 1.- Zer iruditu zaizue istorioa? 2.- Nola sentituko zinateke zu egoera horretan? 3.-Uste duzu, orokorrean, zerbait egiterik badagoela halako egoerak berriro ez gertatzeko?

www.gozamenez.com

22

HAUSNARKETA Inork ez luke kalteturik gertatu behar, ez fisikoki ezta emozionalki ere, sexu esperientzia batengatik eta, argi dago, arrisku handienetariko bat haurdunaldi ez desiratuak direla. Ioneren esperientzia mingarria da eta irtenbiderik gabeko egoera batean dagoela trasmititzen digu. Atzera bueltatzea, egindakoa zuzentzea, dagoeneko ezinezkoa da. Ionek duen egoera personal eta soziala kontuan hartuta iruditu zaion aukerarik hoberena hartu du. Neska batzuk gurasoekin hitz egiten dute arazoaren inguruan eta horiek laguntza ematen diete. Istorio honetatik ondorioztatzen denarengatik, Ionek ez die gurasoei ezer kontatu eta etxetik kanpo egun bat igarotzeko aitzakiaren bat asmatuko zuen ziurrenik. Egun, 14 astetarainoko (hilerokoa azkenekoz edukitako epetik zenbatuta) haurdunaldiaren etete boluntarioa emakumearen erabakia du oinarri. Modu farmakologikoaren edo quirurgikoaren bidez egin daiteke. Lehenengo aukera 7. astea baino lehenago erabil daiteke. Bigarrena, aldiz, anestesiaren edo sedazioaren bidez egiten da eta ez du ospitaleratzerik eskatzen. Osasun egoera egokienak betetzen dituen ziurtatutako kliniketan egiten da eta gastuak Nafarroako Osasun Zerbitzuak barne hartzen ditu. 16 eta 18 urte bitarteko nerabeek, salbuespenak kasu, gurasoak edo tutore legalak informatzeko beharra dute eta 16 urte baino gazteagoak badira gurasoen edo tutore legalen baimena behar izateaz gain, haiekin joan behar dute haurdunaldia etetera. Bigarren aukera bat ere posible da ordea, haurdunaldiarekin jarraitzea. Horrek berarekin dakar ardura pertsonala, ekonomikoa eta soziala nork bere gain hartzea. Hirugarren irtenbidea haurra erakundeei lagatzea litzateke ondoren norbaitek adoptatzeko. Ikus dezakezuenez, arazoari aurre egiteko, edozein erabakia gogorra da. Gure iradokizuna da arazo horren aurrean egon aurretik ondorengoak egiteko gai izatea:

1. Haurdun zaudeneko egoera zure gain hartzea. Zuri gertatu zaizula barneratzea.

2. Edozein irtenbide hartzen duzula mingarri suertatuko zaizula. 3. Zure oreka emozionala gutxien kaltetuko duen erabakia hartu behar

duzula. 4. Inork ez duela zure ordez erabaki behar eta hartutako erabakiaren zein

ondorioen ardura zure gain hartu behar dituzula. Garrantzitsua da inguruan gaituzunok (lagunak, gurasoak, irakasleak, profesionalak…) hartu duzun erabakia errespetatzea.

www.gozamenez.com

23

Behar bezain kontziente izan behar dugu sexualitatearen bizipena amatasunetik eta aitatasunetik bereizteko. Eta horri bide eman, soilik, zer nahi dugun dakigunean eta haurrak edukitzeko behar bezalako egoera pertsonal eta soziala ditugunean. Kontrazepzio metodoak erabili behar dira haurrak erabakitzen dugunean edukitzeko eta, haurdun gelditzeko beldurrik gabe, sexuaz zein estimuaz gozatzeko.