univerzitetski vesnik br. 105

univerzitetski

vesnikИздание на Универзитетот „Св. Кирил иМетодиј“ во Скопје Број 105, април 2010

ДД ЕЕНН ОО

ВВ ИИНН АА

ОО ББРР АА

ЗЗ ООВВ АА

НН ИИЕЕ

ИИКК АА

РР ИИЕЕ РР

АА 2200 11

00

универзитетски весник - број 105

универзитетски

весник

Главен и одговорен уредник

ППрроофф.. дд--рр ВВееллииммииррССттоојјккооввссккии

Заменик главен и одговорен уредник

ММ--рр ИИллиијјаа ППииппееррккооссккии

Постојани соработнициККооссттааддииннаа ММооккррооввааББииљљааннаа ФФооттииннооввссккааММ--рр ММаарриијјаа ЦЦееннееввссккааТТооммииссллаавв ББаашшееввссккии

ЛекторВВеессннаа ИИ.. ЦЦввееттааннооввссккаа

Техничко уредувањеГГоорраанн ММууррааттооввссккии

Во духот на интегриран и отворенуниверзитетПравилник за користење насредствата од солидарниотфондВонредна седница, Барање итноконституирање на Советот за високообразование141. седница,Меѓународен научен собирпо повод 1100 години од смртта на Св.НаумОхридскиДекларација наМеѓународнатаасоцијација на универзитетиБудимпешта Виена декларација заевропскиот високообразовен простор

Проф. др Јорде Јакимовски, директорнаИнститутот за социолошки иполитичкоправни истражувањаПроф. дрМихаил Гаревски, директорнаИнститутот за земјотресноинженерство и инженерскасеимологијаПроф. дрДушкоМукаетов, директорна Земјоделскиот институт

........................................ 2 3

......... 4

.............................................. 5

................................... 4 5

................. 6... 8

....... 13

............................................. 16............. 20

Манифестацијата Денови на образованиеи кариера, која во последниве години јаорганизира Скопски саем, каде што на едноместо учествуваат акредитираните високообразовни институции во Република Македонија, како и странски институции, наменета e пред сѐ за средношколците од четвртагодина, матурантите и идните студенти, соцел тие најизворно да се запознаат сопонудата на универзитетите и високообразовните институции, за студиските програми што тие ги организираат и за профилите на кадри кои ги создаваат. Ова е одособено значење за запознавање и за правилно насочување на младите луѓе коиимаат интерес за современо, квалитетнообразование и стручно усовршување.

Денови на образование и кариера 2010

ВВОО ДДУУХХООТТ ННАА ИИННТТЕЕГГРРИИРРААНН ИИ ООТТВВООРРЕЕНН УУННИИВВЕЕРРЗЗИИТТЕЕТТ

3универзитетски весник - број 105

Денови на образование и кариера 2010

Веќе традиционално, и оваа година вопериодот од 14 до 16 април, во втората халана Скопскиот саем, се одржа манифестацијата Денови на образование и кариера 2010. Годинашната манифестацијасвечено ja отвори г. Никола Тодоров, министер за образование и наука. На отворањето, покрај раководството на Универзитетот ректорот проф. др Велимир Стојковски,проректорите: проф. др Елена ДумоваЈованоска, проф. др Коле Василевски,проф. др Пеце Недановски и проф. дрМоме Спасовски, присуствуваа и академици, декани и продекани на факултетите,директори на научните институти, студенти, вработени на Универзитетот „Св. Кирили Методиј“ во Скопје, претставници на други домашни и странски универзитети идруги.Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ воСкопје годинава се претстави во вторатасаемска хала, заеднички со сите факултети.Просторното визуелно претставување наУниверзитетот „Св. Кирил и Методиј“, наДенови на образование и кариера 2010,имаше за главна цел да го симболизираединството на Универзитетот од една, и холистичката природа на знаењето кое какотакво го дава, од друга страна.

Штандот на Универзитетот годинава беше сосема поразлично концепциски дизајниран, во духот на вистински интегриран иотворен универзитет.Единствениот простор на Универзитетотво хоризонталната рамнина беше претставен како функционално обединет и интегриран универзитет, отворен кон знаењето.Секундарните елементи на структурата беапретставени со специфична боја, идентитет, кои симболизирајќи специфична точкана гледање кон единственоста на знаењетоги претставуваат поединечните наставнонаучни области. Сите елементи заедно, сите поединечни бои заедно, обединети воконтинуитет, ја создаваат бојата на светлината, бојата на знаењето. Автори на овојвпечатлив проект од Архитектонскиот факултет се: Александар Радевски и ОгненМарина.Саемската манифестација беше уштеедна можност заинтересираните посетители поблиску да се запознаат со факултетитеи со широката лепеза студиски програми ипрофили на Универзитетот.

Штандот на Универзитетот го посети ипретседателот на Република Македонија, г.Ѓорге Иванов.Терминот на одржување на оваа манифестација и годинава беше несоодветен изадоцнет. Тој треба да се сообрази со термините во кои идните наши студенти требада ги одберат предметите кои ќе ги полагаат во рамките на државната матура.Манифестацијата Денови на образование икариера треба да се одржува и независноод Меѓународниот саем на книга, либрографика и бироматеријали. Имено, најпогоден период за претставувaње од ваковвид би бил во месец ноември.Со претставувањето на понудата на студиски прогрaми во месец ноември ќе можево вистински момент да се насочат и информираат идните студенти на Универзитетот„Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, а со тоа ќесе олесни изборот на факултетот и настудиите кои ќе го трасираат нивниот иденработен живот. Токму затоа, единиците факултетите на Универзитетот самостојноорганизираат отворени денови за средношколците пред одржувањето на саемскитеманифестации.

ВВОО ДДУУХХООТТ ННАА ИИННТТЕЕГГРРИИРРААНН ИИ ООТТВВООРРЕЕНН УУННИИВВЕЕРРЗЗИИТТЕЕТТ

4 универзитетски весник - број 105

Универзитетски сенат

Универзитетскиот сенат, на седницата одржана на7.4.2010 година, разгледа повеќе прашања од својатанадлежност. Притоа, ги усвои: Предлогпроектот завоведување студиска програми за прв циклус студиипо физичка географија со геоекологија на Природноматематичкиот факултет, со забелешката предавачиза предметот почвите на РМ да се побараат одФакултетот за земјоделски науки и храна или одШумарскиот факултет; Предлогпроектот за измении дополнувања на студиските програми од вторциклус на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“заради усогласување со Законот за високотообразование; Предлогпроектот за измени идополнувања на студиската програма по општамедицина на Медицинскиот факултет; Предлогпроектот за измени и дополнувања на студискатапрограма за тригодишни стручни студии задипломирана медицинска сестра/техничар наМедицинскиот факултет; Предлогпроектот заизмени и дополнувања на студиската програма затригодишни стручни студии за дипломиранрадиолошки технолог на Медицинскиот факултет;Предлогпроектот за воведување нови студискипрограми и измени и дополнувања на постојнистудиски програми од прв циклус универзитетскистудии на Факултетот за земјоделски науки и храна;Предлогпроектот за организирање студискипрограми од втор циклус студии на Факултетот заземјоделски науки и храна; Предлогпроектот завоведување студиска програма од втор циклус студиипо менаџмент на животен циклус на производ на

Машинскиот факултет, изготвена во рамките наТЕМПУСпроектот 144959TEMPUS2008ITJPCR.Истовремено, Универзитетскиот сенат донесеодлуки за: воведување и изработка на единственинформационен систем за студентските служби наУниверзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, созабелешка да се води сметка за компатибилноста нановиот со веќе инсталираните програми на одделнифакултети, Правилникот за користење на средстваод Солидарниот фонд на Универзитетот „Св. Кирил иМетодиј“ во Скопје и за доделување стипендии настудентите на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“во Скопје.Универзитетскиот сенат донесе одлуки за изборво звањето редовен професор: на др ЗлаткоПејковски, вонреден професор на Факултетот заземјоделски науки и храна во Скопје, на др СоњаСрбиновска, вонреден професор на Факултетот заземјоделски науки и храна во Скопје, на дрМетодија Трајчев, вонреден професор наФакултетот за земјоделски науки и храна во Скопје,на др Хрисула Кипријановска, вонреденпрофесор на Факултетот за земјоделски науки ихрана во Скопје, на мр Елизабета Аврамовска,вонреден професор на Архитектонскиот факултет воСкопје, на др Илинка Митрева, вонреденпрофесор на Филолошкиот факултет „БлажеКонески“ во Скопје и на др Живорад Томовски,вонреден професор на Природноматематичкиотфакултет во Скопје.

ППРРААВВИИЛЛННИИКК ЗЗАА ККООРРИИССТТЕЕЊЊЕЕ ННАА ССРРЕЕДДССТТВВАА ООДД ССООЛЛИИДДААРРННИИООТТ ФФООННДД

Ректорската управа одржа седница на 28.4.2010година, на која разгледа повеќе актуелни прашања одсвојата надлежност. Притоа, даде позитивно мислењеза: Предлогпроектот за измени и дополнувања настудиската програма од втор циклус студии по дипломатија и меѓународни односи на Правниот факултет„Јустинијан Први“; Предлогпроектот за измени идополнувања на студиската програма од втор циклусстудии по физичка географија со геоекологија наПриродноматематичкиот факултет; Предлогпроектот за воведување нова студиска програма од вторциклус студии по конзервација и реставрација наФакултетот за ликовни уметности; Предлогпроектотза измени и дополнувања на студиските програми одвтор циклус универзитетски студии на Факултетот заликовни уметности; Предлогпроектот за измени идополнувања усогласување на студиската програмаза академски магистерски студии од областа на јавното здравство на Медицинскиот факултет во согласност со Законот за високото образование и актите наУниверзитетот „Св. Кирил и Методиј“; Предлогпроектот за измени и дополнувања на студиската програ

ма за трет циклусдокторски студии по земјотресноинженерство (предлагач и организатор: Институт заземјотресно инженерство и инженерска сеизмологија); Предлогпроектот за воведување трет циклусдокторски студии по машинство (предлагач и организатор: Машински факултет); Предлогпроектот завоведување трет циклусдокторски студии по индустриско инженерство и менаџмент (предлагач иорганизатор: Машински факултет); Предлогпроектот за воведување студиска програма од трет циклусдокторски студии по градежништво (предлагач иорганизатор: Градежен факултет); Предлогпроектотза воведување студиска програма од трет циклусдокторски студии по геодезија (предлагач и организатор: Градежен факултет); Предлогпроектот за воведување трет циклусдокторски студии по медицина потпрограми (модули): базична медицина (предлагач и организатор:Медицински факултет), клиничка медицина (предлагач и организатор:Медицински факултет),

МЕЃУНАРОДЕН НАУЧЕН СОБИР ПО ПОВОД 1100 ГОДИНИ ОД СМРТТА НА СВ. НАУМ ОХРИДСКИ141. седница на Ректорската управа


Ректорската управа, на вонредната седница одржана на 15.4.2010 година, ги разгледа актуелнитепрашања во врска со Конкурсот за запишувањестуденти на прв циклус студии на студискитепрограми на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“во Скопје во учебната 2010/11 година.Притоа, беше истакнато дека во Одлуката наВладата на РМ за бројот на студентите за запишување во прва година на јавните високообразовниустанови на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“во Скопје, во учебната 2010/2011 година (бр. 512019/1 од 10 април 2010 г., Сл. весник на РМ, бр. 51од 14 април 2010 г.), се содржани одредени решенија кои значително отстапуваат од предложениоти усогласен број на кандидати на ниво на Универзитетот, а студентите што ќе се запишат да студираат во квотата со кофинансирање, односно соподнесување на трошоците за студирање, ќе плаќаат исти износи за сите факултети без оглед на тоаколкави се трошоците за изведување на наставата.Оттука се прави упад во финансиската автономијана Универзитетот, особено поради тоа што финансиските средства што се собираат на тој начин секористат за вложувања во осовременување нанаставата, нагледните средства, за подмирување надел од трошоците за електрична енергија, телефони, адаптација, и се издвојуваат средства во вид надонација за подобрување на студентскиот стандард,што не е обврска на Универзитетот.Ректорската управа донесе заклучок да сеобрати до Владата на Република Македонија со целда укаже на неодржливоста на донесената Одлука.Со оглед на тоа што во наведената Одлука се содр

жани одредени решенија кои значително отстапуваат од предложениот и усогласен број на кандидати на ниво на Универзитетот, по опсежната расправа за можните последици од реализацијата наваквите решенија, на седницата се утврдени следниве заклучоци:1. Поаѓајќи од заложбите за подобрување на студентскиот стандард, Ректорската управа ја поддржува иницијативата на Владата на РепубликаМакедонија за намалување на износите за партиципација, односно за кофинансирање на студиите.2. Истовремено, Ректорската управа укажува декаваквата одлука на Владата треба да биде проследена со реализација на законската обврсказа конституирање на Советот и за донесувањена актите во негова надлежност кои се однесуваат на финансиските прашања од доменотна високото образование.3. Ректорската управа инсистира на најитно конституирање на Советот и утврдување мерила икритериуми за финансирање на високото образование, за да се избегнат натамошните негативни последици не само врз квалитетот нанаставнообразовниот процес, туку и врз целокупното функционирање на Универзитетот „Св.Кирил и Методиј“ во Скопје.4. Ректорската управа потсетува на уставно загарантираната автономија на Универзитетот,која, меѓу другото, значи и финансиска автономија на Универзитетот, а во контекст на заложбата за почитување на европските стандарди иискуства во високото образование.

Вонредна седница на Ректорска управаББААРРААЊЊЕЕ -- ИИТТННОО ККООННССТТИИТТУУИИРРААЊЊЕЕ ННАА ССООВВЕЕТТООТТ ЗЗАА ВВИИССООККОО ООББРРААЗЗООВВААННИИЕЕ

молекулска медицина (предлагач и организатор:Медицински факултет);Предлогпроектот за воведување трет циклусдокторски студии по јавно здравство (предлагач и организатор: Медицински факултет); Предлогпроектотза воведување трет циклусдокторски студии по стоматологија потпрограми (модули): реконструктивнопротетска стоматологија (предлагач и организатор: Стоматолошки факултет), превентивнореставративна и интерцептивна стоматологија (предлагач и организатор: Стоматолошки факултет), орофацијална хирургија (предлагач и организатор: Стоматолошки факултет), болести на устата и парадонтот (предлагач и организатор: Стоматолошки факултет);Предлогпроектот за воведување трет циклусдокторски студии по фармација (предлагач и организатор: Фармацевтски факултет) и Предлогпроектот завоведување студиска програма од трет циклусдокторски студии по ветеринарна медицина (предлагач иорганизатор: Факултет за ветеринарна медицина).

Истовремено, Ректорската управа утврди позитивно мислење за предлогот за доделување на звањето почесен професор (PROFESSOR HONORIS CAUSA)во областа на ликовните уметности на Универзитетот„Св. Кирил и Методиј” во Скопје, на проф. др Пламен Легкоступ, ректор на Универзитетот „Св. св. Кирил и Методиј” во Велико Трново, Бугарија.Ректорската управа донесе одлуки за давање согласност на лица избрани во наставнонаучни звањана Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ за вршењевисокообразовна дејност на други јавни универзитети, и тоа за: Медицинскиот факултет, Факултетот заелектротехника и информациски технологии, Машинскиот факултет, Правниот факултет „Јустинијан Први“и Педагошкиот факултет „Св. Климент Охридски“.Ректорската управа ја поддржа Иницијативата наФилолошкиот факултет „Блаже Конески“, Институтот за македонска литература, Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков“ и на Богословскиотфакултет „Св. Климент Охридски“ за организирањеМеѓународен научен собир по повод 1100 години одсмртта на св. Наум Охридски.

МЕЃУНАРОДЕН НАУЧЕН СОБИР ПО ПОВОД 1100 ГОДИНИ ОД СМРТТА НА СВ. НАУМ ОХРИДСКИ


IAU- Меѓународна асоцијација на универзитети

ДЕКЛАРАЦИЈА НА МЕЃУНАРОДНАТА АСОЦИЈАЦИЈА НА УНИВЕРЗИТЕТИ

(УСВОЕНА НА 13 ГЕНЕРАЛНО СОБРАНИЕ, УТРЕХТ)

Преамбула

Високообразованите кадри претставуваат основаза општествена еднаквост, кохезија и успешно учес-тво во глобалната економија на знаење. Како резул-тат на тоа, голем број држави поставија цели зазголемување на популацијата со високо образо-вание и/или овозможување подобар пристап довисокото образование за лицата кои припаѓаат напомалкузастапените групи поради социо-економ-скиот статус, расата, религијата, етничката припад-ност, возраста, полот, способностите и потеклото.

Општо правило е дека земјите со ниска стапка научество во високото образование се насочени конподобрување на пристапот до високото образо-вание преку зголемување на можностите, додекаоние земји кои веќе имаат постигнато значителнониво на учество во високото образование се фоку-сираат на овозможување пристап на помалку заста-пените групи. Постојат многу причини за тоа зоштонекои земји повеќе се фокусираат на едниот от-колку на другиот аспект или зошто некои земјичувствуваат потреба истовремено да им пристапатна двата аспекта. Сепак, со текот на времето, посве-тувањето внимание на двата аспекта постануваеднакво важно за сите.

Како глобална асоцијација на универзитети и другивисокообразовни институции, Меѓународната асоци-јација на универзитети е посветена кон промови-рање и постигнување на двете цели: праведенпристап и успешно учество во високото образо-вание за сите членови на општеството. СпоредМеѓународната асоцијација на универзитети правед-ниот пристап до квалитетно образование значител-но придонесува за развојот на националните човеч-ки ресурси, промовира социјална праведност икохезија, го подобрува и потпомага личниот развој,ги зголемува можностите за вработување, а го олес-нува и одржливиот развој.

Асоцијацијата се залага високообразовните институ-ции и клучните чинители кои ги донесуваат одлу-ките на сите нивоа да ги усвојат следниве принципии препораки за праведен пристап и учество во висо-кото образование за сите, како и упорно да работатна нивна имплементација.

Принципи

• Пристапот до високото образование требада биде овозможен за сите без разлика нарасата, етничката припадност, полот, еко-номскиот или општествениот статус, возрас-та, јазикот, религијата, потеклото или спо-собностите.

• Целите на начелата и политиките за пристаптреба да се темелат на успешно учество вовисокото образование, бидејќи пристапотбез вистински можности за успех е самопразно ветување.

• Праведниот пристап и одличните академскипостигнувања се неопходни и компатибилниаспекти на квалитетното високо образова-ние.

• За да се подобри пристапот до високотообразование, критериумите мора да се пре-насочат од примарниот фокус на дотогаш-ните постигнувања на студентите и квали-фикациите за упис кон признавање ивреднување на потенцијалот, без притоаваквото вреднување да биде единствениоткритериум за упис.

• Целните стратегии и начела наменети да гоизвлечат целиот потенцијал на студентите

се потребни за да се зголеми пристапот иподобри постигнатиот успех во високотообразование на лицата-претставници напомалку застапените групи поради нивнотоопштествено потекло, економски статус,пол, етничко потекло, способност, послабипостигнувања во дотогашното образование,како и некои други причини.

• Националните и институционалните начелаи програми треба да се развиваат со помошна постојан дијалог меѓу сите клучни чини-тели и треба да ги препознаат и да упату-ваат на различните академски, финансискии лични бариери на кои наидуваат иднитестуденти.

• Високото образование кое е во согласностсо предизвиците за праведен пристап иуспешно учество во високото образованиебара јасни и праведни начела и соодветнодржавно финансирање на студентите иинституциите. Таквите начела се однесуваати се прилагодени само на локалните услови.

ПРАВЕДЕН ПРИСТАП, УСПЕХ И КВАЛИТЕТ ВО ВИСОКОТООБРАЗОВАНИЕ


Затоа, позајмувањето начелни решенија оддруги држави кои имаат различни проблемии приоритети не е најдоброто решение.

• Праведниот пистап и успешното учество вовисокото образование бара активна поврза-ност меѓу високото и основното и среднотообразование, односно образовни патеки коизапочнуваат во раното детство и продолжу-ваат во текот на целиот живот, потпомогнатиод советувања и упатства во однос на изборна кариера во случаи кога тоа е потребно.

• Да се одговори на различните барања ипотреби на студентите и на општеството воцелина бара различен, но кохерентен висо-кообразовен систем, кој ќе се одразува вотранспарентна квалификациска рамка, сис-тем во кој институциите се проценуваат врзоснова на нивните специфични мисиии ицели.

• Со цел промовирање праведен пристап истудентски успех, мора да бидат достапниразлични институционални модели, флекси-билни студиски програми, како и различнимодели на предавање, кои ќе им овозможатна лицата во сите фази од животот да про-должат со високо образование на начин којнајдобро одговара на нивните потреби.

• Интернационалната мобилност, разменатана студенти и кадар и другите интернацио-нални образовни активности мора да гиинтегрираат двете цели: зголемен пристап иправедно учество.

Препораки за високообразовнитеинституции

Засновано на овие принципи, Меѓународнатаасоцијација на универзитети им ја предлага следна-ва агенда за усвојување и имплементација на висо-кообразовните институции, признавајќи ја во истовреме различноста на економските и финансискитеуслови, како и различните политички, културни иисториски аспекти кои ги дефинираат многуте на-ционални контексти.

• Интегрирајте ги целите за праведен пристапи учество на сите во институционалнатамисија и развијте специфични цели и стра-тегии за нивно реализирање.

• Работете во партнерство со владата, прет-ставниците на другите образовни сектори,професионалните асоцијации и работода-вачите за да им се пристапи на проблемитеповрзани со праведниот пристап и учествона холистички начин, земајќи ги предвидпостигнувањата од средното образование,трендовите на пазарот на трудот и национал-ните потреби за развој.

• Со голем број клучни чинители учествувајтево преговори со владата и/или компетентниоргани со цел развивање начела и соодвет-на финансиска поддршка за барање агендаза пристап и успех.

• Развијте ги и зајакнете ги начелата и практи-ките за пристап кои го нагласуваат потен-

цијалот на секој апликант и праведноста напристапот и учеството, нудејќи различнифлексибилни образовни патеки.

• Обезбедете им на студентите сеопфатенакадемски, финансиски и општествен сис-тем за поддршка, посветувајќи особено вни-мание на специфичните барања и потребина студентите од помалкузастапените групии/или оние кои се соочуваат со потешкотии.

• Наградувајте ги претставниците од факул-тетите за квалитетната настава, иновацијатаво студиските програми и препознавањето иодговарањето на потребите на различностакај студентите во академската структура.

• Овозможете им на претставниците на фа-култетите педагошка обука која ќе бидезаснована на начелата на образованието вокое централно место има студентот, со по-себен фокус на образовните резултати.

• Олеснете го пристапот до образованието,одговорете на различните образовни потре-би и подобрете ги достигнувањата со помошна правилна и ефикасна употреба на раз-лични модели.

• Земете ја предвид проценката на претходностекнатото и емпириското образование (например: оразование преку работни шеми,акредитација и признавање на стажирања исл.), како и учење на далечина, учење прекуинтернет во рамките на процесите на упис иакумулација на кредити.

• Одржувајте врска со медиумите и јавностасо цел кај нив да се побуди разбирање иподдршка за потребите и вредностите наинституционалната различност.

• Осигурајте се дали сите институционалниначела за интернационална мобилност, ака-демски размени, како и други активностиповрзани со меѓународни образовни актив-ности ги земаат предвид предизвиците направедниот пристап и учество дома и востранство.

• Обезбедувајте им доверливи и навремениинформации на студентите, јавноста, рабо-тодавачите и владата на проактивен начин,во однос на пристапот, како и стапките надипломирање.

Препораки до владите

Владите на сите нивоа имаат значајна улога вопромовирање и овозможување пристап до квали-тетно високо образование за сите членови наопштеството. Засновано на подолусумиранитепринципи, како и препознавајќи ја различноста изначењето на контекстот на локално, национално ирегионално ниво, Меѓународната асоцијација науниверзитети ги предлага следниве препораки заусвојување и имплементација од страна на владите.Покрај тоа, Меѓународната асоцијација на универ-зитети ги поттикнува владите да дискутираат заовие принципи на националните и интернационал-ните високообразовни форуми.


• Во консултација со сите групи на клучничинители, изработете интегрирана образов-на, општествена и економска агенда со целпромовирање праведен пристап, како изголемување на учеството во високото обра-зование.

• Покажете посветеност кон праведниот при-стап со обезбедување соодветно финанси-рање, користејќи модели кои се соодветнина дадените услови и кои ги поддржуваатвисокообразовните институции и студентина кои им е потребна финансиска помош.

• Покажете ја и поттикнете ја важноста наразличноста на мисиите меѓу високообразов-ните институции во рамките на транспарент-на квалификациска рамка, која одговара напотребите на општеството и пазарот натрудот.

• Создадете средина која ќе доведе до зголе-мено финансирање како од државата, така иод приватниот сектор за поддршка направедниот пристап до високото образова-ние за идните или веќезапишаните студентикои имаат потреба од финансиска помош.

• Иницирајте целни начела и програми кои ќеги надминуваат академските и другите нефи-нансиски препреки за пристап до високотообразование.

• Образовниот систем разберете го на холис-тички начин, развивајте кохерентни начела истратегии кои градат ефикасни врски сопретходните нивоа на образование и овоз-можуваат флексибилни образовни патеки зазапишување на сите вклучени во процесотна стекнување образование.

• Препознајте ги и наградете ги високообра-зовните институции кои им излегуваат вопресрет на лицата од помалкузастапенитегрупи.

• Инвестирајте во потребна и соодветнаинфраструктура за поддршка на ефикасна-та употреба на информациските и комуника-циските технологии во образованието, сошто ќе ги подобрите можностите за ситевклучени во процесот на стекнување знае-ње, особено повозрасните и ќе ги зголемитеактивностите во високообразовните инсти-туции.

• Земајќи ја предвид сè поголемата важностна интернационализацијата на високотообразование, обезбедете финансиски сред-ства за интернационална мобилност кои ќеим бидат подеднакво достапни на сите.

• Известувајте за постигнувањето на предви-дените цели и навреме обезбедувајте корис-ни и точни информации кои можат да гоолеснат пристапот до високото образова-ние, вклучувајќи и информации за финан-сиска помош за студенти.

Заклучок

Праведниот пристап и сè поголемото учество вовисокото образование се основна карактеристикана општествата кои се засноваат на знаење во ситеделови на светот. Меѓународната асоцијација науниверзитети ги повикува сите клучни чинители,особено владите и високообразовните институциида работат на потенцијалот на овие принципи ипрепораки. Само интензивно и заедничко дејству-вање, засновано на тековно истражување, анализана податоци и систематско набљудување на про-цесот ќе придонесат за постигнување на целите.Неопходен е пристапот до високото образованиеза еманципација на сите, особено за оние групи коисе најчесто исклучени и помалку застапени.

1. Ние, министрите одговорни за високото образование во земјитеучеснички во болоњскиотпроцес, се состанавме во Будимпешта и Виена,на 11 и 12 март 2010 година, за да го промовираме европскиот високообразовен простор,како што беше предвидено и со Болоњскатадекларација во 1999 година.2. Засновано на нашите договорени критериумиза членство, го поздравуваме приемот на Казахстан како нова земјачленка во европскиотвисокообразовен простор.3. Болоњската декларација во 1999 година ја образложи визијата за 2010 година – меѓународноконкурентен и атрактивен европски високообразовен простор, во кој високообразовните институции, поддржани од страна на посветениот кадар, ќе можат да ги исполнат различните мисииво општеството засновано на знаење и во којстудентите, со придобивките од мобилностите,

со целосно признавање на стекнатите квалификации ќе ги пронајдат најдобрите образовнипатеки.4. Од 1999 година, 47 државипотписнички наЕвропската културна конвенција направија значителен напредок во постигнување на нејзините цели. Во заедничко партнерство со државните власти, високообразовните институции, студентите и наставниците, како и со работодавачите, агенциите за обезбедување квалитет,меѓународните организации и европските институции, бевме вклучени во низа реформи соцел основање европски високообразовен простор кој ќе се заснова на доверба, соработка ипочитување на различните култури, јазици ивисокообразовни системи.5. Болоњскиот процес и неговиот резултат европскиот високообразовен простор, како најкарактеристични примери за регионална, преку

4

ББУУДДИИММППЕЕШШТТАА –– ВВИИЕЕННАА ДДЕЕККЛЛААРРААЦЦИИЈЈАА ЗЗАА ЕЕВВРРООППССККИИООТТ

ВВИИССООККООООББРРААЗЗООВВЕЕНН ППРРООССТТООРР

1

2

3

5


гранична соработка во високото образование,поттикнаа значителен интерес во другите делови на светот и го направија европското високообразование многу попознато на глобалната карта. Го поздравуваме ваквиот интерес и со нетрпение очекуваме интензивирање на нашиотполитички дијалог и соработка со партнеритеод целиот свет.6. Ги земавме предвид независните проценки иизвештаите на клучните чинители во високотообразование. Го поздравуваме нивното тврдењедека високообразовните институции, наставниците и студентите сè повеќе се идентификуваатсо целите на болоњскиот процес. Иако многу епостигнато со имплементацијата на реформитеод болоњскиот процес, извештаите исто такаукажуваат на тоа дека акционите линии во високообразовниот простор како на пример: студиските програми, обезбедувањето квалитет, признавањето, мобилностите, како и општественатадимензија, се имплементираат на различни нивоа. Неодамнешните протести во некои држави,делумно насочени против развојот и меркитекои не се во корелација со болоњскиот процес,нè потсетија дека некои од целите и реформитена болоњскиот порцес не се правилно имплементирани и објаснети. Го признаваме тоа и ќебидеме насочени кон исполнување на барањатана критичките гласови на наставниците и студентите. Исто така, забележуваме дека се неопходни приспособувања, како и понатамошнаработа, која ќе ги вклучува и кадарот и студентите, и тоа на европско, национално, а особено наинституционално ниво, со цел да го создадемеевропскиот високообразовен простор онака како што го замисливме.7. Ние, министрите, посветени сме на целосна иправилна имплементација на договорените цели за следната деценија, предвидени со Коминикето од Лувен. Во блиска соработка со високообразовните институции, наставниците, студентите и другите клучни чинители, ќе направименапори во реализирањето и спроведувањето навеќе започнатите реформи за да им овозможимена наставниците и студентите да реализираатстудиски престои, да ја подобриме наставата иобразованието во високообразовните институции, да ја зголемиме вработливоста меѓу дипломираните, како и да овозможиме квалитетновисоко образование за сите. На национално ниво, исто така настојуваме да ги подобриме комуникацијата и разбирањето за болоњскиот процес меѓу клучните чинители и општеството какоцелина.8. Ние, министрите, се залагаме за академска слобода, како и за автономија и отчетност на високообразовните институции, како принципи наевропскиот високообразовен простор и ја нагласуваме улогата која високообразовните институции ја имаат во негување на мирните, демократски општества и зајакнување на општественатакохезија.9. Ја препознаваме клучната улога на академскатазаедница институционалните лидери, настав

ниот кадар, научните истражувачи, административниот кадар и студентите во креирањетона високообразовниот простор, кој ќе овозможистекнување знаења, вештини и компетенции, соцел унапредување на кариерата и подобрувањена животот, како и личен развој. Сфаќаме дека епотребно создавање на средина која ќе ги поддржува наставниците со цел успешно завршување на нивните задачи. Ќе бидеме посветени напоефикасно вклучување на високообразовниоткадар и на студентите во имплементацијата ипонатамошниот развој на европскиот високообразовен простор. Во целост го поддржувамеучеството на наставниците и студентите воструктурите за донесување одлуки на европско,национално и институционално ниво.10. Ги повикуваме сите вклучени чинители да гопоттикнат и да го олеснат создавањето на инспиративна работна и образовна средина, какои да го зајакнат образованието во чиј фокус естудентот како начин за овластување на студентот во сите форми на образование, пронаоѓајќинајдобро решение за одржливи и флексибилниобразовни патеки. За исполнување на оваа цел,потребно е исто така, соработка на наставниците и научните истражувачи во меѓународнитемрежи.11. Ние, министрите, потврдуваме дека високотообразование претставува национална одговорност. И покрај големата економска криза, се залагаме на високообразовните институции да имги обезбедиме потребните средства, во рамкитеосновани и предвидени од страна на државнитевласти. Убедени сме дека високото образованиее најголемата движечка сила за општествен иекономски напредок, како и за иновации во светкој сè повеќе го придвижува знаењето. Затоа, ќеги насочиме нашите напори кон општественатадимензија со цел создавање еднакви можностидо квалитетно образование, посветувајќи особено внимание на помалку застапените групи.12. Ние, министрите одговорни за европскиот високообразовен простор, ја повикуваме болоњскатагрупа (Bologna FollowUp Group) да предложимерки за олеснување на правилната и целоснаимплементација на договорените болоњскипринципи и акциони линии во европскиотвисокообразовен простор, особено на национално и на институционално ниво, меѓу другото,со помош на развивање дополнителни методи,како, на пример, врсничко образование,студиски престои и други активности заразмена на информации. Со постојаното развивање, подобрување и зајакнување на европскиотвисокообразовен простор, Европа ќе може успешно да се соочи и да им се спротивстави напредизвиците на следната деценија.13. Следната средба на министрите, на која ќе бидеразгледан напредокот и на која ќе се разгледа ипоттикне имплементацијата на агендата од Коминикето во Лувен, ќе се одржи во Букурешт,Романија, на 26 и 27 април 2012 година.

6

7

8

9

10

12

11

1 3


Н а 16 април о.г., во Ректоратотна Универзитетот „Св. Кирил иМетодиј“ во Скопје, преку свечен чинбеа потпишани договорите за вработување на лица кои вршат здравственадејност на универзитетските стоматолошки клиники, а се избрани во наставнонаучни звања на УКИМ Стоматолошкиот факултет. Тоа претставувауште една етапа од реализацијата наактивностите поврзани со Меморандумот за соработка помеѓу УКИМ иМинистерството за здравство на РМ,потпишан точно пред една година.

Со потпишувањето на овие договори се интегрира образовниот, здравствениот и научноистражувачкиотпроцес на Стоматолошкиот факултетпри УКИМ. На повеќе од сто вработени на стоматолошките клиники со оваим се признава и образовната дејности претставува решавање на нивниотстатус, а со тоа и Факултетот добивавработени професори и се стекнува соакредитација за работа.

По повод трагичното загинување на претседателотна Република Полска, Лех Качински, во авионсканесреќа во близина на Смоленск, РускатаФедерација, каде што бројната висока државнаделегација од 96-мина беше упатена во Москва наодбележувањето на годишнината од свирепотопогибје на илјадници Полјаци - жртви насталинистичкиот режим, ректорот наУниверзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје,проф. д-р Велимир Стојковски, упати телеграма сосочувство до амбасадорот на Р. Полска во РМ, Н.Е.г. Карол Бахура, како и до ректорите на полскитеуниверзитети со кои УКИМ остварува билатералнасоработка: Јагиелонскиот универзитет во Краков,Краковскиот технолошки факултет, Универзитетотво Варшава, Универзитетот во Катовице иПедагошкиот универзитет во Краков.

Ваша Екселенцијо,

Од името на целата академска заедница на

Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје и

од свое лично име, дозволете да Ви изразам длабоко

и најискрено сочувство во овие најтешки моменти

од поновата историја на Република Полска, со

преголемата катастрофа од загубата на

животите на претседателот на Република Полска,

г. Лех Качински и неговата сопруга, на претстав-

ниците на државниот и воениот врв, како и на

другите граѓани на Вашата држава.

Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во

Скопје длабоко сочувствува и ја споделува болката

со целата полска нација од големата трагедија со

ненадоместливата загуба на бројните човечки

животи во авионската несреќа токму во оној

момент кога требаше да им се оддаде должната

почит и незаборав на илјадниците жртви - полски

државјани во Катинската шума.

Нека им е вечна славата.

Ре к т о рПроф. д-р Велимир Стојковски

ПОТПИШАНИ ДОГОВОРИТЕ СО

ВРАБОТЕНИТЕ НА УНИВЕРЗИТЕТСКИТЕ

СТОМАТОЛОШКИ КЛИНИКИ КОИ

ВРШАТ НАСТАВНА ДЕЈНОСТ НА УКИМ


Д-Р ЛЕФТЕРИЈА СТАНКОВИЌФАКУЛТЕТ ЗА ЗЕМЈОДЕЛСКИ НАУКИ И ХРАНА

Др Лефтерија Станковиќ е родена на 18.3.1945година во Нов Дојран. Основно образование завршила во родното место, а гимназија во Скопје и воШтип. Во 1968 година дипломирала на Природноматематичкиот факултет во Скопје, на групата забиологија. Во 1972 година била примена за асистентпо хидробиологија во Заводот за рибарство во Скопје, а по интеграцијата на Заводот со Институтот засточарство на Земјоделскиот факултет, работелакако асистент по наука во Одделението за рибарство.Постдипломските студии на Природноматематичкиот факултет, група за хидробиологија, при Универзитетот во Загреб ги завршила во 1980 година. Во1987 година била примена за асистент по предметотботаника на Земјоделскиот факултет во Скопје, а во1999 година ја одбранила докторската дисертација„Морфолошки, производни и цитолошки карактеристики на некои сорти тврда пченицаTriticumdurum Desf.“ Истата година била избрана за доцент,а во 2004 година за вонреден професор по предметот ботаника, што го изведува на сите насоки.За поефикасно изведување на практичната настава по овој предмет, др Лефтерија Станковиќ, заедносо ас. мр Елизабета МискоскаМилевска има подготвено „Работна тетратка по ботаника“ (за интернаупотреба), а во фаза на печатење е „Практикум поботаника“, во чија изработка учествувале: проф. дрИван Ангелов, проф. др Лефтерија Станковиќ, доц.др Силвана МанасиевскаСимиќ и ас. мр ЕлизабетаМискоскаМилевска.Била ментор за изработкаи одбрана на магистерскатеза и член на комисијаза изработка и одбранана докторска дисертација. Раководител е на Катедрата за ботаника имикробиологија. Била рецензент на книгата „Хербологија на тутунот“ одавторот др Весна Димеска. Како резултат на соработката со другите катедри е и нејзиното учество во повеќе научни трудови. Др ЛефтеријаСтанковиќ, како автор икоавтор, учествувала на повеќе научни собири одобласта на земјоделската наука во Република Македонија и во странство. Како резултат на научноистражувачката дејност, како автор и коавтор, заклучно со изборот во звањето вонреден професор, имаобјавено 35 труда, а од изборот за вонреден професор до денес објавила 11 труда. Била коавтор и наедна публикација. Во 2008 година ја издала публикацијата „Етимолошки речник за имињата на некоифамилии, родови и видови на васкуларни растенијазастапени на територијата на РепубликаМакедонија“.Во звањето редовен професор е избрана наседницата на Универзитетскиот сенат, одржана на18.6.2009 година.

M-Р СТОЈАН ДИМОВФАКУЛТЕТ ЗАМУЗИЧКА УМЕТНОСТ

Мр Стојан Димов е роден во 1956 година во Белград, Р. Србија. Музичкото образование го започнална петгодишна возраст, најнапред преку пијано, аподоцна преку кларинетот во ОУ „Киро Димов“ воВелес. Своето образование го продолжил во Средното музичко училиште во Скопје, каде што забележалголем број настапи на концерти, натпревари и семинари, организирани од музичкото училиште или одМузичката младина на Македонија. Дипломирал наФакултетот за музичка уметност во Скопје. Набргу гостекнува реномето на извонреден млад кларинетист.Како резултат на тоа, повеќепати го претставувалФакултетот на „Средбите на музички академии“, вопоранешна Југославија.Во 1981 година се вработил во оркестарот на Македонската филхармонија, каде што бил прв кларинетистсолист, сѐ до 1983 година. Желбата за усовршување го води на Музичката академија во Загреб, каде што ги посетувал специјалистичките студии од областа на солистичко свирење кларинет, вокласата на проф. Јосип Нохта.Во 1992 година, мр Стојан Димов ги завршилпостдипломските студии по кларинет на Факултетотза музичка уметност во Скопје, во класата на проф.Иван Кочаров. Неговото постојано присуство на македонската музичка сцена докажува дека за негоникогаш не завршува процесот на музичка креација.Настапувал со разни оркестри во земјата и во странство, каде што соработувал со голем број диригенти.Реализирал големброј снимки за дела за солокларинет и саксофон.Критиката ќе забележи дека мрСтојан Димов е:„мајстор на својотинструмент“, „вонсериски кларинетист и музичар“,„врвен саксофонист“, „виртуоз накларинет“...Носител е на прванаграда на натпревар на музички училишта воШтип, 1968 година, прва награда и специјалнаплакета за најуспешен натпреварувач на натпреварот на музички училишта во Скопје, 1974 година,трета награда на натпреварот на музички уметнициво Загреб, 1980 година, две први награди нанатпреварите на музички академии во Скопје и воСараево, 1981 година, потоа наградата „13 Ноември“на Собранието на град Скопје во 1997 година, наградата на Сојузот на композиторите на Македонија„Георги Божиков“, 1997 година и „Златна лира“, какои награда на Сојузот на музички уметници на Македонија во 2004 година. Од 1985 година работел каконаставник по кларинет и саксофон во МБУЦ „ИлијаНиколовски Луј“, а од 1994 година бил вработен

ССооггллаасснноо ссоо ооддррееддббииттее оодд ЗЗааккоонноотт ззааввииссооккооттоо ооббррааззооввааннииее,, ккааккоо ии ннаа ССттааттууттоотт ннааУУннииввееррззииттееттоотт „„ССвв.. ККиирриилл ии ММееттооддиијј ““ ввооССккооппјјее,, УУннииввееррззииттееттссккииоотт ссееннаатт ппооччннуувваа јјќќииоодд 33 ссееддннииццаа ооддрржжааннаа ннаа 44..1111 ..22000088 ггооддииннаа ,,ддооннеессее ооддллууккии ззаа ииззббоорр ввоо ззвваањњееттоо ррееддооввееннппррооффеессоорр..

ВВоо ооввоојј ббрроојј ннаа УУннииввееррззииттееттссккии ввеесснниикк,,ќќее ббииддаатт ооббјјааввееннии ккррааттккии ббииооггррааффссккии ппооддаа--ттооцции ззаа ппррооффеессооррииттее ччии јј ииззббоорр ее ииззвврршшеенн ввооииззммииннааттииоотт ппееррииоодд..


како доцент на Факултетот за музичка уметност. Во2004 година бил избран во звањето вонреденпрофесор. Изведувал настава по предметите кларинет и саксофон и на факултетите за музичка уметност во Нови Сад, Србија и во Приштина, Косово.Студентите од неговата класа активно и со успехучествуваат во сите активности на Факултетот замузичка уметност. Мр Стојан Димов бил и е член нажирикомисии на државни и на меѓународни натпревари.Во звањето редовен професор е избран на седницата на Универзитетскиот сенат, одржана на18.6.2009 година.

Д-Р МИРЈАНА БОЦЕВСКАТЕХНОЛОШКО-МЕТАЛУРШКИФАКУЛТЕТ

Др Мирјана Боцевска е родена на 4.8.1953година во Скопје. Дипломирала на Технолошкометалуршкиот факултет во 1978 година, со научниотстепен магистер се стекнала во 1988 година, а докторирала во 1993 година на Технолошкиот факултетна Универзитетот во Нови Сад, со одбрана на докторската дисертација под наслов: „Истраживањемогућности издвајања уља биотехнолошком трансформацијом кукурузних клица“.Во 1981 година била избрана за помлад асистентна Технолошкометалуршкиот факултет во Скопје,каде што реализирала настава на Институтот за органски технологии на насоката прехранбено и биотехнолошко инженерство, а во 1989 година била избрана за асистент по наставните дисциплини: технологија на прехранбените производи и технологија наконзервирањето, за во 1999 година да биде избранаво звањето доцент по наставните дисциплини: биохемија, хемија на храната и технологија на масти имасла. Во звањето вонреден професор била избранаво 2004 година, на истите наставни дисциплини.Остварила студиски престои во Нови Сад, Р. Србија,во Лунд, Шведска и во Прага, Р. Чешка. Автор е наинтерните скрипти (учебни помагала): „Биохемија“,2000, „Хемија на храната“, 2002 и „Технологија намасти и масла“, 2003 година, а е автор или коавторна: 1 труд во монографија, 11 оригинални научнитрудови печатени во странски и домашни списанија,1 стручен труд печатен во меѓународно списание, 9трудови печатени во зборници, 3 стручнопопуларнистатии, 41 труд презентирани на конгреси и собири,2 секциски предавања на конгреси, водител на студенти учесници на студентски конгреси, раководител на 3 научноистражувачки проекти, учесник во5 научноистражувачки проекти, автор на 1 стручнаекспертиза и сл.Др Мирјана Боцевска, по изборот за вонреденпрофесор, држела настава на додипломските и постдипломските студии, како и на меѓународнитемултидисциплинарни магистерскистудии: Квалитет и безбедност на храната. Со курсеви по групапредмети од областа на прехранбената технологија,била вклучена во едногодишните магистерски студии: Прехранбена технологија и биотехнологија иУправување со квалитет и безбедност на храната,како и на специјалистичките студии: Иновации во

прехранбената индустрија и на курсевите за доживотно учење оформени во рамките на Темпуспроектот. Била ментор на 30 дипломски работи, менторна магистерски труд и ментор на докторска дисертација, а била ангажирана и во обука на наставници восредните училишта.Научноистражувачкиот интерес на др МирјанаБоцевска е фокусиран на полето на прехранбенататехнологија и биотехнологија, во подрачјата на добивање масло со нови технологии, изолација и карактеризација на природни антиоксиданси, суперкритична екстракција на етерични масла и на другиактивни компоненти, изолација и карактеризацијана прехранбени боиантоцијани и во други подрачја.Резултатите од истражувањата, посебно оние објавени во периодичните списанија, се пошироко афирмирани и повеќепати цитирани според Томсоновиотиндекс на цитираност.Во звањето редовен професор е избран на седницата на Универзитетскиот сенат, одржана на18.6.2009 година.

М-РЉУПЧО СОКОЛОВПЕДАГОШКИФАКУЛТЕТ „СВ. КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ“

Љупчо Соколов е роден на 23.6.1946 година воБитола. Основното и средното музичко образованиеги завршил во родниот град, а академските студиипо виола ги оформил на Факултетот за музичкауметност во Белград и во Скопје. Постдипломскитестудии ги завршил во Софија, Р. Бугарија. За времена престојот во Белград бил вработен во Симфонискиот оркестар на Уметничкиот ансамбл на ЈНА, аво Скопје се вработил во 1972 година, во Оркестаротна Операта на МНТ, каде што набргу станал водачсолист на групата виоли. Во 1974 година го посетувал летниот семинар на Академијата „Киџана“ воСиена, Италија. Работел и во Музичкобалетскиотучилиштен центар „Илија НиколовскиЛуј“ во Скопје, како професор по виола и камерна музика.Мр Љупчо Соколов како активен уметник реализирал повеќе рецитали, како и солистички настаписо наши оркестри. Има остварено голем број радио ителевизиски снимки на дела од светски и домашниавтори. Особен третман во неговото уметничко дејствување има камерното музицирање што професионално го негува од студентските денови. Имено, наФакултетот за музичка уметност во Белград членувал во гудачкиот квартет кој првенствено изведувал камерни творби составени од студентите наОдделот за композиција. Истовремено, како водачна групата виоли членува и во „Белградски камереноркестар“. Од 1975 година станува член на камерниот оркестар на РТВ Скопје. Во рамките на МНТ, во1974 година бил формиран клавирски квинтет, а воконцертните сезони 1973/76 година престојувал воЈоханесбург (ЈАР), во Симфонискиот оркестар приСАБЦ, како и во Операта во Преторија како солистна групата виоли. За музичката продукција на МРТсо квартетот „Гајдов“ има реализирано снимки надела во траење од околу 250 минути, со акцент врздомашното творештво. Во солистичкиот репертоар


на мр Соколов се застапени значајни дела од светската литература за виола, како и дела од македонски автори од кои повеќето специјално напишани заовој репродуктивен уметник. Има остварено богатаконцертна дејност, а има издадено неколку компактдискови со солистичко и камерно музицирање.Од 1998 година мр Љупчо Соколов е вработен наПедагошкиот факултет „Св. Климент Охридски“ воСкопје, каде што го предава предметот музички инструменти. Тој активно и континуирано соработувасо повеќе академски, културни и невладини институции, а учествувал на многу семинари во државатаи надвор од неа. Бил секретар на Здружението намузичките уметници на СФРЈ, а подоцна и претседател, а бил и потпретседател и претседател на Друштвото на македонските уметници. Во 2003 година го

оформил Кабинетот за музички инструменти приПедагошкиот факултет „Св. Климент Охридски“, како интерактивен метод за изучување на музичкитеинструменти, кој за првпат во Македонија и пошироко се спроведува за брзо и ефикасно изучување намузичките инструменти преку електроника. Билглавен уредник на Меѓународниот научен собиродржан во 2008 година во Охрид. Во 2002 година јаиздал книгата „Музички инструменти“, а во 2004 година е отпечатена втората книга „Музички практикум“.Во звањето редовен професор е избран на седницата на Универзитетскиот сенат, одржана на18.6.2009 година.

Во согласност со Зако‐нот за високото образо‐вание и Статутот на Уни‐верзитетот „Св. Кирил иМетодиј“ во Скопје,обврска на деканите нафакултетите е, најмалкуеднаш во годината, донаставно‐научните сове‐ти и до ректорот на Уни‐верзитетот да поднесатизвештај за својатаработа. Во Универзитет‐ски весник објавувамедел од извештаите заработа на деканите, коипо својата форма исодржина можат дабидат редактирани заоваа намена.Во овој број ги објаву‐ваме извештаите заработата на директоротна ИИннссттииттууттоотт ззаа ссооццииоо‐‐ллоошшккии ии ппооллииттииччккоо‐‐ппррааввннии ииссттрраажжуувваањњаа,ппрроофф.. дд‐‐рр ЈЈооррддее ЈЈааккии‐‐ммооввссккии, директорот наИИннссттииттууттоотт ззаа ззееммјјоо‐‐ттрреесснноо ииннжжееннееррссттввоо ииииннжжееннееррссккаа ссееииззммооллоо‐‐ггиијјаа, ппрроофф.. дд‐‐рр ММииххааииллГГааррееввссккии како и дирек‐торот на ЗЗееммјјооддееллссккииооттииннссттииттуутт, ппрроофф.. дд‐‐ррДДуушшккоо ММууккааееттоовв.

И З В ЕШ ТА ЈЗА РАБОТАТА НА ИНСТИТУТОТ ЗА СОЦИОЛОШКИ ИПОЛИТИЧКО-ПРАВНИ ИСТРАЖУВАЊА ВО СКОПЈЕ ЗА

2009 ГОДИНА.

Проф. д‐р Јорде Јакимовски,директор на Институот за социолошки и политичко‐правни истражувања

ИМПЛЕМЕНТАЦИЈА НА ПРОГРАМАТА ЗА

РАЗВОЈИАНГАЖИРАЊЕНАФАКТОРИТЕ

ОПШТИ СОГЛЕДУВАЊАОвој извештај произлегува од Програмата за развој и ангажирање на факторите кои ја определуваат акцијата за развој наИнститутот и создаваат стабилни основи и услови за неговотоработење.Општественоекономските реформи и промените во Законот за наука и Законот за високото образование требаше дасоздадат неопходни услови за работа, кои ќе овозможат научноистражувачката дејност да се остварува во континуитет,со посебен акцент на фундаменталните и на апликативнитеистражувања.Во Институтот продолжуваат активностите за создавањенаука во функција на демократскиот и економскиот развој и нахуманизација на општеството. За остварување на овие цели изадачи, Институтот во 2009 година се обиде: да иницира новинаучноистражувачки проекти од посебен јавен интерес; работеше на научноистражувачки проекти кои својата вредност јавалоризираат на пазарот; развиваше форми на комуницирањесо научната и со пошироката јавност преку соработниците наИнститутот (организирање на научни собири, учество на соработниците на научни собири во странство и студиски престои);преземаше активности за интензивирање на издавачката дејност.УСОГЛАСУВАЊЕ НА АКТИТЕ НА ИНСТИТУТОТИнститутот активно го следеше изготвувањето и носењетона Статутот на Универзитетот и на другите акти.Значајна задача на Институтот претставуваше усогласувањето на актите и корекциите кои придонесуваа за подобрување


на дејноста на Институтот. Согласно со тоа беаизготвени Правилникот за внатрешните односи иработењето на Институтот и Правилникот за авторство и договорни услуги.ИНСТИТУТСКА УПРАВА ИНАУЧЕН СОВЕТСпоред член 40 од Правилникот за внатрешнитеодноси и работењето на Институтот, во извештајнатагодина се конституирашеИнститутската управа составена од: директорот, тројца раководители на сектории еден претставник на студентите. Во рамките насвоите надлежности, Институтската управа на седниците расправаше за остварувањето на дејноста иразвојот на Институтот, односно за мерките за создавање и усовршување на наставата и научноистражувачката работа. Институтската управа го донесе Планот за јавни набавки за 2010 година и Планот запечатење на студии и учебници. Таа одлучуваше зараспишување на огласите за јавни набавки, за актитешто се во нејзина надлежност и за други работи штосе определени со Правилникот.Во 2009 година, Научниот совет на Институтотодржа 10 редовни седници на кои, во рамките насвојата надлежност, освен извршувањето на тековните активности, презеде и активности за разрешувањена повеќе проблеми.МАТЕРИЈАЛНА ОСНОВА ЗА РАБОТЕЊЕНА ИНСТИТУТОТЗа да може научноистражувачката дејност да гоима своето место, улога и значење како основен фактор на развој на Институтот, во 2009 година се планираше вкупниот приход да се зголеми за 30% и да сепродолжи со ист сооднос на средствата од Буџетот иод самофинансирањето како во 2008 година. Меѓутоа, според Извештајот за материјалното работење наИнститутот за 2009 година, приходите на буџетскотофинансирање во однос на 2008 година се намалениза 77%. Особено се намалени или воопшто не се добиени средства за издавачка дејност, за материјалноработење, за трошоци за студиски престој во странство и за одржување на објектот.И покрај сето тоа, се продолжи со активности засоздавање на реална и оптимална материјална основа за работењето на Институтот, при што посебно сенастојуваше да се воспостави целосен и систематскиначин на финансирање на Институтот. За остварување на целокупната дејност на Институтот (научноистражувачката, образовната, издавачката и други

посебни функции на Институтот) во 2009 година сепосвети особено внимание на:• структурата на средствата за работењето на Институтот, при што Министерството заобразование и наука и понатаму да остане еденод основните извори на финансирање нанаучноистражувачката работа;• заложбата за реално вреднување на цената натрудот во науката, што ќе овозможи зголемување на личниот стандард на вработените;• согледување на можноста за утврдување на новиоснови, мерила и критериуми за финансирањена научноистражувачките проекти од Министерството за наука преку програма на институтите;• воспоставување и продлабочување на соработката со други корисници на истражувачките резултати (надворешни нарачатели) во зависност одзаедничките интереси и потреби;• Институтот посвети сериозно и максимално внимание на обезбедување на дополнителни изворина средства од: постдипломски и докторски студии, надворешни проекти, донации и слично.Обезбедувањето на средства од други изворибеше секојдневна активност и на научниот кадарна Институтот;• рационализација на трошењето на средствата, ноистовремено и постигање на оптимални резултати.КАДРОВСКА СОСТОЈБА НАИНСТИТУТОТПрашањето во доменот на кадровската структураима одраз врз научноистражувачкиот и образовниотпроцес на Институтот. За остварувањето на основната дејност на Институтот научнообразовната, сеправеа обиди за подобрување на кадровскиот составна Институтот во некои научнонаставни области, инегово доведување во корелација со реалните потреби на Институтот, односно таква кадровска основа сокоја ќе може поефикасно и на повисоко научно нивода се извршува научнообразовната дејност на Институтот.Основен извор на кадрите претставува вработувањето на млади истражувачи и нивно научно и стручно оспособување преку студиите од втор и од третциклус докторски студии на Институтот. Исто така,се поддржува секоја форма на усовршување на кадрите (учество на национални и меѓународни симпозиуми, конгреси и семинари) со средства на Институтот.НАУЧНОИСТРАЖУВАЧКА ДЕЈНОСТНаучноистражувачката работа на Институтот сеодвива во неколку области: социолошки, политиколошки, правни, менаџмент, комуникации, како иодреден број на интердисциплинарни истражувања.Во 2009 година во Институтот се реализираадевет проекти, и тоа:1. Проекти финансирани од Министерството заобразование и наука:• Невработеност ризици и реакции;• Промени во медиумската регулатива во Република Македонија во согласност со процесите на европската интеграција;• Политичките индентитети во РепубликаМакедонија;• Граѓаните во одлучувањето во областа на


локално ниво и значење.2. Проекти од други нарачатели:• Состојбата со сексуална злоупотреба надецата и педофилија (УНИЦЕФ);• Јавното мислење за програмата на Канал 5(ТВ Канал 5);• Довербата на граѓанското општество(МЦМС);• Интеграцијата на Ромите ( УНХЦР).

Тематската насоченост и динамиката на научноистражувачките проекти е определувана од неколкуфактори: од програмската ориентација на Институтот, од неговите кадровски и материјални можности,од општествените потреби итн.Во текот на извештајната година, изготвени се 10нови предлогпроекти кои се доставени до Министерството за образование и наука по објавениот Конкурсза финансирање на годишни програми за научноистражувачка дејност на научните установи за 2010година.Од увидот во тематската насоченост на научноистражувачките проекти што ги реализирал Институтот, може да се констатира дека тој секогаш билориентиран научно да ги следи и анализира оние процеси и односи кон кои бил изразен научниот и поширокиот општествен интерес.ОБРАЗОВНА ДЕЈНОСТПокрај својата основна дејност научноистражувачката работа, Институтот повеќе од четири децении организира втор циклус на универзитетски студии од повеќе научни дисцплини. Денес, Институтоторганизира втор циклус на универзитетски студии одследниве студиски програми: политички науки,социологија менаџмент на општественипромени, менаџмент на човечки ресурси икомуникации.Запишувањето на студенти на втор циклус универзитетски студии во учебната 2009/2010 година се одвиваше според утврдената уписна политика на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.Според пријавените кандидати и врз основа наусловите за запишување, Научниот совет на Институтот одлучи да запише 133 студенти, и тоа: 8 на социологија менаџмент на општествени промени, 14 наполитички науки, 80 на менаџмент на човечки ресурси и 27 на комуникации.Во извештајниот период се прифатени 60 магистерски и 22 докторски труда, а се одбранети 41

магистерски труд, 3 специјалистички труда и 5 докторски дисертации.Институтот работеше на осовременување нанаставните програми и планови на вториот циклусстудии, со цел создавање на специјализирани научникадри како можност за јакнење, како на кадровскатаоснова на Институтот, така и за потребите на современиот општественоекономски развој. Подеднаквосе работеше на унапредување на наставните методи,и тоа: преку зајакнување на семинарската работа,воведување на стручни работилници, проекти чијацел треба да биде апликација на научнообразовнитестудиуми на практични проблеми. Посетата на гости предавачи и стручни лица од практиката претставува составен дел на наставата која се негува воИнститутот. Посебен акцент е ставен на активноститеза негување на постојните и воспоставување на новиоблици на соработка со научните и образовнитеинституции на соседните земји и земјите одЕвропската унија.ИЗДАВАЧКА ДЕЈНОСТВо доменот на издавачката дејност, во 2009 година Институтот има издадено:1. Годишник на Институтот за социолошки иполитичкоправни истражувања / главен иодговорен уредник: Јорде Јакимовски Скопје претставува една од формите за комуницирање

со научната и пошироката јавност на научните идругите работници на Институтот, како и нанадворешните соработници. Важно е да се кажедека авторите на трудовите во овој Годишник сосвоето знаење и искуство, како и со целокупнатадосегашна научноистражувачка работа, имаат зацел да придонесат не само за осознавањето намногу значајни прашања во општественополитичкиот живот, туку и за развој на социолошката, политичката, правната и друга мисла во


Република Македонија. Поконкретно, вниманието е свртено врз глобалната економска криза,македонското прашање во време на источнатакриза, демократскиот развој на транзицискитедемократии, образованието, социјалната политика, корупцијата, трговијата со луѓе, конформизмот, спроведувањето на Охридскиот рамковендоговор, импликациите на Лисабонскиотдоговор, изборниот менаџмент, менаџерскитекомпетенции и сл.2. Менаџмент на индивидуалните земјоделски стопанства / автори: Јорде Јаќимовски иТодор Галев Скопје: Институт за социолошки иполитичкоправни истражувања, 2009 199 стр.3. Социокултурни аспекти на евроинтеграциите Зборник Прилеп: Институт за социолошки и политичкоправни истражувања и Здружение Мариовскомегленски културни средби,2009 364 стр.4. Знаењето капитал на иднината Зборник Охрид: Институт за социолошки и политичкоправни истражувања, Факултет за ветеринарна

медицина и Институт за менаџмент на знаење,2009 131 стр.НАУЧНИ СОБИРИНа 26 и 27 ноември 2009 година, во Конгресниотцентар во Охрид се одржа меѓународната научнаконференција на тема „Знаењето капитал на иднината”. Коорганизатори на конференцијата, покрајИнститутот, беа Факултетот за ветеринарна медицина и Институтот за менаџмент на знаењето. Целта наконференцијата беше да се согледа квалитетот наоствареното знаење и степенот на неговото искористување во функција на вкупниот општествен развој.Воведно излагање поднесоа проф. др Јорде Јакимовски и проф др Мишо Христовски. На конференцијата зедоа учество 105 научни соработници од повеќе држави, и тоа од Република Македонија, Србија,Бугарија и од Хрватска. Во соопштенијата беа обработени повеќе актуелни теми во две тематски секции. Научните работници и бизниссекторот ја организираа тркалезната маса „Знаењето и бизнисот“.

И З В ЕШ ТА ЈЗА РАБОТАТА НА ИНСТИТУТОТ ЗА ЗЕМЈОТРЕСНО ИНЖЕНЕРСТВО И ИНЖЕНЕРСКА

СЕИЗМОЛОГИЈА ВО ПЕРИОДОТ ОД 28.2.2009 ДО 31.1.2010 ГОДИНА

Проф. д‐р Михаил Гаревски,директор на Институтот за земјотресно инженерствои инженерска сеизмологија

УСПЕШНОРАБОТЕЊЕНАИЗИИССОГЛАСНОСО

ИНТЕГРАТИВНИТЕПРОМЕНИНА УКИМ

ВОВЕДОд 28.2.2009 година, ИЗИИС стана рамноправначленка на најголемата интегрирана образовна и научна институција во Р. Македонија, поточно ИЗИИСпретставува единка на Универзитетот „Св. Кирил иМетодиј“. Поради тоа, извештајот за работата наИЗИИС го опфаќа периодот од трансформирањето наИЗИИС од јавна научна установа во единка наУКИМ, поточно го опфаќа периодот од 28.2.2009 до31.1.2010 година.Извештајот се состои од неколку глави во кои најпрво ќе бидат претставени структурата, организирањето и управувањето на Институтот. Потоа ќе бидатприкажани основните активности наИнститутот, а исто така ќе бидат прикажани и активностите што сеоднесуваат на меѓународната соработка, одржувањето и обновувањето на објектите и опремата, како и финансиското работење на ИЗИИС. На крајот ќе бидатприкажани и активностите што се планираат за 2010,вклучувајќи ја и Европската конференција за земјотресно инженерство (14. ECEE).Во овој текст ќе бидат истакнати сите оние активности кои му овозможија на Институтот во континуитет да го обезбедува и задржи својот врвен квалитетво национални и меѓународни рамки.

ОРГАНИЗАЦИЈА, СТРУКТУРАИ УПРАВУВАЊЕПо донесувањето на новиот Статут на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј”, Институтот за земјотресно инженерство и инженерска сеизмологија –ИЗИИС (Советот на ИЗИИС), пристапи кон донесување на Правилник за внатрешните односи и работењето на ИЗИИС во Скопје. Правилникот беше донесен во согласност со Статутот на УКИМ, а исто такасе настојуваше тој да биде што е можно повеќе усогласен со правилниците на другите институти. Меѓутоа, некои членови од овој Правилник се преземенисо мала модификација од претходните правилницина ИЗИИС. Тоа е всушност и многу логично, имајќиго предвид досегашното успешно работење на Институтот.Задржани се истите оддели кои со мали модификации постојат уште од основањето на ИЗИИС, бидејќи тие се логични единки за научноистражувачката иапликативната дејност. Од аспект на апликативнатадејност, не постои подеднаква успешност на ситеоддели, меѓутоа таа најмногу зависи од конјунктурата на проблематика кои одделни оддели ја обработуваат. Сепак, од аспект на научноистражувачките активности кои се примарни за ИЗИИС, овие одделипретставуваат оптимални единки како од аспект на


бројот на истражувачите, така и од аспект на научните и образовните титули.Бројот на лабораториите остана ист и со новиотПравилник.Единствена разлика по однос на старата организациска структура на ИЗИИС е направена со внесувањена Центарот за климатски промени и справување сокатастрофи во новиот Правилник. Оформувањето наеден ваков Центар е неопходно во Р. Македонија заради глобалното затоплување, а неговото отворање воИЗИИС е логично поради тоа што една од активностите на ИЗИИС е справувањето со катастрофи кои сèповеќе можат да се поврзат со глобалното затоплување. Се очекува овој Центар да започне со работа конкрајот на 2010. За да може Центарот успешно да работи, ќе треба да се набави опрема и да се вработат млади истражувачи.Од аспект на управувањето и организирањето наИЗИИС, со новиот Правилник кој е донесен и усвоенна Сенатот, како и со новите одлуки за наградувањекои треба да се донесат во 2010, и понатаму ќе се овозможи максимално хомогено работење на ИЗИИС(меѓусебна интеракција на одделите и подеднаква достапност на лабораториите за сите оддели за време нанаучноистражувачките, апликативните и наставнитеактивности).НАУЧНИ, АПЛИКАТИВНИИОБРАЗОВНИ АКТИВНОСТИ

Работењето на ИЗИИС се одвиваше и се одвива воследниве области:• основна научноистражувачка дејност;• апликации, односно соработка со индустријата;• образование.Научноистражувачкидејности

ИЗИИС е многу успешен во последните неколкугодини. Ова се потврдува со фактот што Институтотима реализирано или се во тек голем број меѓународни проекти– билатерални проекти, проекти одНАТОпрограмата „Наука за мир“, проекти со Европскатаунија, како и проекти со меѓународни организации.Билатералните проекти кои ги работи ИЗИИС сефинансирани од страна на Министерството за образование и наука на РМ, а другиот дел е финансиран оддржавата која учествува во проектот. ИЗИИС имашепроекти и со Народна Република Кина. Покрај овиепроекти, успешно беа реализирани и билатералнипроекти со Словенија и Турција.ИЗИИС е особено успешен во добивањето на проекти од НАТОпрограмата „Наука за мир“. Досега седобиени пет проекти, од кои успешно се реализирании завршени три, а другите два се во тек.Институтот особено беше успешен во 2009 годинапо однос на европските проекти. Во рамките на 7. Рамковна програма на Европската унија, ИЗИИС успеада добие и потпише договори со ЕУ за два проекта.Првиот е заеднички проект со 24 европски институти/факултети, а координатор е Градежниот факултетод Патрас, Грција. Вториот проект, којшто почна во2009 година, е заеднички проект со Универзитетот одЛисабон (Португалија), Универзитетот од Бристол(Англија) и Европскиот центар за истражување одИСПРА (Италија). Координатор на вториот проект еИЗИИС.

Проектите финансирани од НАТО и ЕУ се одисклучителна важност за Институтот бидејќи муовозможувааат континуирано да ја обновува својатаопрема којашто е неопходна за да го одржи стекнатото реноме како центар на извонредност. Со најновиотпроект од Европската седма рамковна програма, кадешто координатор е ИЗИИС, Институтот ќе ја осовремени виброплатформата заменувајќи ја старата аналогна со нова дигитална контрола.Сметам дека е важно да се напомене потпишувањето на Протоколот за заедничка соработка со компанијата Digitexx (потпишан минатата година) одЛос Анџелес, Калифорнија. Оваа компанија е специјализирана за развој и пласман на софтвер и хардверза “health monitoring” на објекти. Протоколот за соработка вроди плод бидејќи системот за аквизиција натродимензионалната мрежа за силни земјотреси воОхрид (Охридски проект), кој долг период не функционираше, со донација од Digitexx беше заменет сонов (нивeн производ), и сега записите од инструментите можат далечински да се меморираат во реалновреме.Презентација и верификација на научноистражувачките достигнувања на ИЗИИС е извршена на поголем број национални и меѓународни конференции.Во август 2009 година, во рамките на Централноевропската иницијатива (CEI) од страна на ИЗИИСбеше организирана Четвртата меѓународна конференција за наука и технологија за безбеден развој насистеми од животно значење, со наслов „Ризици одприродни катастрофи – истражувања во науките заЗемјата и заштита на средината во земјите на Централната европска иницијатива (ЦЕИ)”, во периодот30 август – 1 септември 2009.ИЗИИС беше коорганизатор на Меѓународнатаконференција која се одржа во Бања Лука во периодот 25 28 октомври 2009 година.Во 2009 година, во ИЗИИС не се работеа национални научноистражувачки проекти бидејќи во последните неколку години не се распишуваше конкурсза нив од страна на Министерството за образование инаука.Сепак, круна на успешноста на ИЗИИС и МАЕЕ едобивањето на 14. Европска конференција за земјотресно инженерство. Во конкуренција со Рим, со тајно гласање на националните делегати на Европскатаасоцијација за земјотресно инженерство (Женева,2006), на Р. Македонија и на МАЕЕ им е укажана доверба да ја организираат оваа конференција.Имајќи го предвид овој факт, во 2009 година,професорскиот и научниот кадар на ИЗИИС најсериозно пристапија кон подготовките за Конференцијата. Во текот на целата 2009 година, Локалниоторганизационен комитет одржуваше состаноци еднаш до двапати неделно. Минатата година е поставена вебстраницата на 14. ECEE. Исто така, бешепечатена втората објава на Конференцијата. Потпишан е и договор со холандската издавачка куќа Springer за издавање на книга во која ќе бидат публикувани трудовите на клучните предавачи, како и на предавачите по теми. Собрани се и обработени 1700апстракти. Секретаријатот на Конференцијата е вопостојан контакт со испраќачите на апстрактите.Како и во претходните години, и во 2009 година,Институтот посвети големо внимание на усовршување на младите соработници. Преку стипендии од


ДААД, Институтот испрати 5 студенти на универзитетите во Германија со цел да ги прошират своитезнаења потребни за завршување на нивните докторски (4 докторати) и магистерски (1 магистранд) трудови.Повеќегодишното мое залагање, академскиот кадар на ИЗИИС да публикува трудови во рефериранимеѓународни списанија, даде резултати. Минататагодина, бројот на прифатени и публикувани трудовисе зголеми, за разлика од порано кога овој број бешенезначителен.Соработкасоиндустријата

Во областа на апликациите, односно соработкатасо индустријата, изминатите години од работењетона ИЗИИС беа исто така успешни. Ова е особеноважно бидејќи во вкупните финансиски средствапотребни за работењето на ИЗИИС, државата учествува со приближно 24%, а останатите 76% ги остварува од други извори. Дополнителен извор на финансирање претставува апликативната дејност. Покрајуслугите кои Институтот ги даваше во Р. Македонија,важно е да се истакне дека најголемиот број на склучени договори во изминатиот период претставуваатдоговори за вршење услуги надвор од Македонија.УслугивоМакедонија

Поважни проекти кои ИЗИИС ги работеше во Македонија во изминатата година се:• Проект за надградба на Собранието на Р. Македонија;• Основен и изведбен проект за стариот театар;• Основен и изведбен проектот за пешачкиот мост„Око“;• Основен и изведбен проект за столбот фонтанасо коњаник.Треба да се напоменат и експертизите коишто гидаде Институтот за сеизмичките параметри во Бунарџик за компанијата Џонсон Мети, како и за компанијата ТАВ која треба да го преземе работењето нааеродромите во РМ. Важни се и експертизите коиштоги дава Институтот за македонските хидро и термоцентрали како и други енергетски постројки.Услугивостранство

Од поважните апликации коишто Институтот гиима реализирано во изминатата година, пред сè, гинапоменувам експертизите кои Институтот ги правеше за Хидроквебек од Канада (работата е добиена воконкуренција на голем број универзитети од Канада).Покрај многубројните експертизи, Институтот учествуваше и во изработка на спектри на нуклеарнатаелектрана која се наоѓа во Квебек, Канада. Сметамдека е важно да се спомене дека соработката со Хидроквебек и понатаму продолжува.Исто така, беа извршени аналитичкоекспериментални истражувања за индустриски субјекти од Германија, Норвешка, Австрија, Албанија, Словенија, Босна и Херцеговина, Бугарија (НЦ Козлодуј и НЦ Белене) итн.Мора да се истакне и проектот кој се однесува наконсултантски услуги кои ИЗИИС и ги дава на Владата на Абу Даби (повторно добиен во силна конкуренција), којшто е во тек, а е потпишан во 2008 година.

Во овој проект, „Систем за мониторинг и менаџментна сеизмичкиот ризик во Абу Даби“, кој ќе биде реализиран за 40 месеци, ИЗИИС беше и е задолжен заизработка на концептот на системот, изработка натендерскиот документ, селекција на изведувачот ифинансискотехничка контрола за време на целиотпериод на неговата имплементација (24 месеци) итрансфер на нарачателот, Владата на емиратот АбуДаби (12 месеци).Експертските услуги, заради најава не некои компании од странство, ќе продолжат и во 2010 година.Образование

Во областа на образованието уште од 1965 континуирано се одржуваат постдипломски студии кои ипонатаму се од меѓународен карактер. Студентите сеод Србија, Босна и Херцеговина (Република Српска),Албанија, Бугарија и Косово.


Како и во изминатите години, најголем интерес запостдипломски студии во ИЗИИС во 2009 година покажаа студентите од Албанија и Косово.Покрај студентите од регионот, во постдипломските студии се запишани и студентите кои се вработениво ИЗИИС и кои преку соработката со Германијапримаат стипендии преку програмата од ДААД.Покрај менторите од ИЗИИС, тие имаат и коменториод различни германски универзитети.Остварени се и повеќе студиски престои (долгорочни и краткорочни), на академскиот кадар на ИЗИИС,на универзитети насекаде во светот.Предметите од програмата за втор и трет циклусна студии, којашто ќе биде заедничка за целиот Универзитет, се усогласени на Наставничкиот совет запостдипломски студи, при што се водеше сметка запорамномерно учество на целиот наставен кадар.ОБЈЕКТИИ ОПРЕМА

Како и во изминатите години, и во 2009 годинабеше посветено големо внимание на одржувањето иобновувањето на објектите и опремата.Во текот на изминатата година, комплетно е обновена фасадата на вториот блок. Целосно е обновена инадворешната инсталација на централното греење вотретиот блок. Парцијално мораа да се заменат цевките и од другите блокови бидејќи се губеше вода поради нивната дотраеност.За потребите на лабораторијата и други истражувања, купени се поголем број лаптопови од маркатаDell. Преку проектите од програмата „Наука за мир“,во текот на изминатата година се набавени 13 најсовремени безжични дигитални акцелерометри за регистрирање на силни земјотреси, марка GURALP, какои современа опрема (4 инструменти) за недеструктивно дијагностицирање на квалитетот на материјалите и состојбата на постојните ѕидани и армиранобетонски објекти.Заменети се старите монитори со нови ЛЦДмонитори, а исто така е купен и моќен колор А0 форматпринтер/плотер. За научноистражувачките и апликативните потреби на стручниот и научниот кадар воИЗИИС, купена е најновата верзија на Fortгan Lahiкомпајлер заедно со други придружни пакети.ИЗИИС финансираше и студент од САД кој бешедојден на практика во Институтот преку студентскаразмена.Изготвен е и во голем тираж отпечатен промотивен материјал за научните апликативни активностина ИЗИИС.НАКРАТКО ЗА АКТИВНОСТИТЕКОИ СЕ ПЛАНИРААТ ЗА 2010

ИЗИИС е единка доминантно ориентирана коннаучноистражувачката дејност, поради што, како идосега, најголем дел од активностите на ИЗИИС ќебиде посветен на промоција и изработка на програмиза квалитетни научноистржувачки проекти. Цел насите овие научноистражувачки проекти ќе биде намалување на сеизмичкиот ризик на Р. Македонија ипошироко, меѓутоа и продор во нови сродни областии научни дисциплини.Имајќи ја предвид потребата за афирмирање нанауката на Р. Македонија, а со тоа и на државата,основна стратегија на ИЗИИС ќе биде добивање на

што е можно поголем број на меѓународни проекти.Иако конкуренцијата за добивање на меѓународнипроекти е голема и со тек на времето е сè позаострена, се надевам дека досегашното искуство и меркитекоишто ќе ги преземам ќе овозможат дури и овој бројда се зголеми. Се очекуваат да се добијат и неколкунационални научни проекти.Меѓутоа, тоа не значи дека Институтот ќе го напушти апликативното работење. Тој ќе се ориентиракон референтни проекти во странство, како што епроектот „Систем за мониторинг и менаџмент насеизмичкиот ризик на Абу Даби“, или како што секонсултантските услуги кои ИЗИИС ги дава на најголемиот производител на електрична енергија воСеверна Америка, т.е. Хидроквебек од Канада. Ваквите клиенти кои ИЗИИС успеа да ги задржи и понатаму го зголемуваат реномето на ИЗИИС и на УКИМ, асо тоа и реномето на македонската наука и Р. Македонија во светот. Исто така, ИЗИИС ќе се ориентираи кон давање на поважни консултантски услуги кои исе потребни на нашата држава.Подеднакво внимание и понатаму ќе се посветувана образовните активности кои ИЗИИС ги имаше досега. И понатаму ИЗИИС ќе создава кадри прекупостдипломски и докторски студии. Бидејќи образованието треба да биде ориентирано според барањатана индустријата, ќе посветувам повеќе внимание наподобрување на наставните програми за постдипломски и докторски студии. Но, целта на овие иновирани програми нема да биде само привлекување настуденти од Македонија и регионот, туку и студентиод развиените земји.Во 2010 година се планира целосно да завршимодернизацијата и ревитализацијата на опремата волабораториите. Најважна ќе биде замената на аналогната контрола на сеизмичката виброплатформасо дигитална. За оваа замена се обезбедени средства(690,000 евра) преку проектот УРЕДИТЕМЕ од 7.Рамковна европска програма. Преку овој проект ќе секупи нов геотехнички триаксијален апарат. И задвете набавки е започната тендерската постапка.Воведувањето на дигиталната контрола за двокомпоненталната платформа ќе овозможи ИЗИИС да бидеуште поконкурентен во добивањето на стратешкитеевропски проекти финансирани од ЕУ, НАТО и другите европски и меѓународни агенции. Предвидено еи формирање на нова мобилна лабораторија. За оваалабораторија се предвидуваат средства од Министерството за образование и наука.Проектите со Абу Даби и со Хидроквебек ќе продолжат.Оформувањето на новиот Центар за климатскипромени и управување со катастрофи, којшто запрвпат е внесен при изготвувањето на новиот Правилник на ИЗИИС, е еден од приоритетите на Институтот. Со помош на дел од експертите од ИЗИИС и совработување на млад соодветен кадар, Институтот ќезапочне да ја истражува науката за климатски промени (геоинженеринг) со цел да даде придонес ворешавањето на проблемите создадени со глобалнотозатоплување во светот, како и заштита на населението и материјалните добра на Р. Македонија однегативните ефекти на нивното влијание.Се планира да се дореализира и иницијативата заосновање меѓународно списание од областа на земјотресното инженерство, односно “IZIIS Journal for


Проф. д‐р Душко Мукаетов,директор на Земјоделскиот институт

КОНУНАПРЕДУВАЊЕНА ЗЕМЈОДЕЛСКАТА НАУКА

ОПШТИ СОГЛЕДУВАЊАЗад нас е една од потешките години од 65годишното постоење на Земјоделскиот институт. Годинакоја ја одбележа светската економска криза, што дополнително го усложни целокупниот амбиент на работа на нашата институција.Научната дејност во услови на штедење скоро целосно замре, негативнитеефекти од кризата се одразија врз стопанството, сошто се стесни и обемот на апликативната дејност.Поради сето ова, условите за интензивна научна активност и економска одржливост на научните институции беа крајно неповолни.Но, и покрај ваквите неповолни услови за работа,научните работници со посебен елан и ентузијазам гиизвршуваа редовните работни обврски и со крајнинапори настојуваа да ја прошират дејноста и да гозголемат обемот на работа, за што ја користам овааможност посебно да им се заблагодарам.Неколку поважни моменти кои го одбележија извештајниот период и кои сакам посебно да ги потенцирам, се:• трансформацијата на ЈНУ Земјоделски институтво рамноправна единица на Универзитетот „Св.Кирил и Методиј“;• организацијата на прославата по повод 65годишнината од основањето на Земјоделскиот институти подготовките за издавање на Монографијата,Библиографијата и Јубилејниот зборник на Институтот;• добивањето акредитација за организирање студии од втор циклус и запишувањето на првата генерација студенти на двете студиски програми.Сепак, успесите кои, и покрај тешките услови на

работа, ги постигнавме во изминатата година не треба да бидат наша конечна цел. Потребно е и понатаму да се трудиме да ја унапредуваме научната миславо земјоделството, дотолку повеќе што како една однајстарите научни институции во земјоделството наовие простори, тоа е и наша обврска.Многу е сработено, но има уште многу да се работи. Траба да се стремиме:• да го обновиме кадровскиот потенцијал;• да ги акредитираме лабораториите;• да ја интензивираме меѓународната соработка;• да ги имплементираме во практика научните достигнувања;• да им дадеме соодветна поддршка и на приватните производители и на ресорните министерства;• да ја унапредуваме и понатаму земјоделскатанаука.СТАТУТАРНИПРОМЕНИ

По донесувањето на Законот за високото образование (Службен весник на РМ бр. 35/2008) и Законотза научноистражувачка дејност (Службен весник наРМ бр. 46/2008), Земјоделскиот институт зеде активно учество во изготвувањето и носењето на Статутотна Универзитетот „Св. Кирил и Методиј” во Скопје.Во текот на изминатата година, Институтот ги презеде потребните активности за усогласување на своитеакти со новиот Статут на Универзитетот.Беше изготвен и донесен Правилникот за внатрешните односи и работењето на Земјоделскиот институт, а во предлогнацрт се изработени и други акти кои се потребни за работата на Институтот и кои

Seismic Protection”, за кое добар дел од подготовкитесе веќе завршени. Сметам дека продорот на ИЗИИСво публицистичката дејност од областа на земјотресното инженерство и инженерската сеизмологија ќебиде значителен придонес во понатамошната научноистражувачка распознатливост и афирмација наИЗИИС при УКИМ, како и значителен придонес наИЗИИС во афирмацијата на македонската наука иР. Македонија во светот.На крајот би сакал да завршам со најважната работа која го очекува ИЗИИС во следната, 2010 година.Тое е 14. Европска конференција за земјотресноинженерство (14. ЕСЕЕ), која ќе биде одржана подпокровителство на претседателот на Владата наР. Македонија, г. Никола Груевски. Оваа Конференција е од извонредна важност за Р. Македонија, апосебно за нејзината афирмација во светот. Со огледна тоа дека ваквите конференции можат да бидаторганизирани само од националните асоцијации заземјотресно инженерство, официјален организатор

на 14. ЕСЕЕ е МАЕЕ. Меѓутоа, иницијативата како икомплетната материјалнотехничка логистика прикандидирањето на МАЕЕ во Женева ја презеде и јададе ИЗИИС. Организирањето на активностите дозапочнувањето на Конференцијата, како и за времена Конференцијата (30 август – 3 септември 2010), ќезависи единствено и повторно од ИЗИИС. Личносметам дека ова ќе биде најзначајна меѓународнанаучна манифестација што воопшто се одржала воР. Македонија. Бројот од околу 1200 апстракти пристигнати досега од целиот свет (на 13. ЕСЕЕ во Лондон имаше околу 800 апстракти) го потврдува тоа. Сенадевам дека вработените на ИЗИИС при УКИМ,впрочем како и изминатите 2 меѓународни конференции, ќе ја организираат 14. ЕСЕЕ на најголемопрофесионално ниво. Заради важноста на овааКонференција, ИЗИИС ќе бара поддршка од Владатана Р. Македонија, како и од Министерството за образование и наука, Министерството за транспорт и врски и Министерството за економија.


призлегуваат како обврска од Статутот на Универзитетот.Исто така, во изминатата година Институтот гипрезеде сите потребни активности за добивање на согласност од Владата на Р. Македонија за присоединување на Институтот како рамноправна членка на Универзитетот, согласно со новите законски решенија.ОРГАНИНАИНСТИТУТОТ

Во Институтот се конституирани следниве органина управување и раководење: Научен совет, Институтска управа и директор на Институтот.Согласно со Правилникот за внатрешните односии работењето на Земјоделскиот институт во Скопје,во состав на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј” воСкопје, како орган на управување во Институтот еНаучниот совет на Институтот, кој го сочинуваатвкупно 26 члена, односно сите вработени со научни исоработнички звања и Институтската управа на Институтот, која ја сочинуваат вкупно 9 члена, и тоа:директорот на Институтот како претседател, 2 раководитела на сектори, 5 раководители на одделенија и1 претставник на студентите.Научниот совет на Институтот одржа 7 редовниседници. Во рамките на своите надлежности донесеповеќе одлуки кои се од организационен и системскикарактер, како и одлуки кои се директно поврзани сонаучната и наставната дејност на Институтот. Така,Научниот совет го донесе Правилникот за внатрешните односи и работењето наИнститутот, донесе одлуки за избор на Организационен одбор за прославатапо повод 65годишнината од основањето на Институтот, за именување на редакциски одбор за Монографијата, Библиографијата и Јубилејниот годишензборник на Институтот, за избор на рецензентски комисии, избори во наставни и соработнички звања,усвојување на записниците од Комисијата за постдипломски студии, запишување на студенти на втор циклус на студии и др.Во согласност со Статутот на Универзитетот и Правилникот за внатрешните односи и работењето на

Институтот, на 28.5.2009година се формираше Институтската управа сочинета од девет члена.Во рамките на своитенадлежности, Институтската управа на седниците расправаше и одлучуваше попрашања поврзани со финансиското работење, јакнење на материјалната базана Институтот, како и унапредување и одржување накапацитетите со кои располага Институтот.Институтската управа годонесе Планот за јавни набавки за 2009 година, одлучуваше по огласите за јавнинабавки, ја усвои Завршната сметка за 2008 годинаи други работи што се определени со Правилникот. Воизвештајниот период, Институтската управа одржа 6редовни седници.Со Институтот раководи директор, кој се бира сомандат од 4 години. На 27.5.2008 година, др ДушкоМукаетов, вонреден професор, е избран за директорна Земјоделскиот институт во Скопје.ВНАТРЕШНА ОРГАНИЗАЦИЈАНА РАБОТАТА НАИНСТИТУТОТ

Институтот во својата организациона поставеностима основни организациони единици, внатрешни организациони единици и служби со кои раководатраководители.Институтот својата дејност ја врши преку следниве организациони единици: основни организациони единици – сектори; внатрешни организациони единици – одделенија; служби; лаборатории; библиотека.Научноистражувачката, образовната и апликативната дејност на Институтот се изведуваат прекуСекторот за научна и образовна дејност и Секторот заприменувачка, односно апликативна дејност.Внатрешни организациони единици на Земјоделскиот институт се одделенијата за: поледелство; градинарство; заштита на растенијата; педологија иагрохемија; лозарство; винарство; овоштарство; испитување на семето.Институтот располага со следниве лаборатории:за енологија; за педологија и агрохемија, за испитување на семето; за вирологија; за фитопатологија;хемиска лабораторија; за микроразмножување; помолошка лабораторија; за контрола на квалитетот наоризот.Стручната и административна служба на Институтот работите ги врши како дел од интегриранатаСтручна и административна служба на Универзитетот.


За извршување на проектните активности, како ина дел од јавните овластувања кои се поврзани соизведување на експерименти на поле, како и селекцијата на растенијата и одржувањето на колекциитена овошни и лозови култури, Институтот, во согласност со Законот за трговски друштва, има основаноТД „Опитно поле“, кое е посебно правно лице. Ситепроизводно експериментални единицифункционираат во рамките на ТД „Опитно поле“.КАДРИ ВКЛУЧЕНИ ВОРЕАЛИЗАЦИЈА НА ЗАДАЧИТЕНАИНСТИТУТОТ

Во реализација на задачите од научноистражувачката дејност се вклучени научни работници, асистенти и помлади асистенти. Во апликативната работа,покрај научните работници и асистентите, вклученисе и стручните соработници и лаборантите.Извршувањето на административнотехничкитеработи на Институтот се изведува преку административни и технички лица.Од вкупно 59 вработени лица во Институтот, подбуџетски плати се 34 вработени, а за 25 вработениИнститутот обезбедува плати и други трошоци одсопствени приходи, што претставува исклучителноголемо оптоварување во финансирањето на Институтот.НАУЧНОИСТРАЖУВАЧКАДЕЈНОСТ

ДомашнитековнипроектиВо извештајниот период, научните работници наИнститутот се вклучени во изработката на следнивепроекти:ПроектифинансираниодМинистерствотозаобразованиеинаука (МОН): Подобрување на растителното производство,почвената плодност и зачувување на животната средина со воведување на легуминози воплодоред билатерален проект со Р. Хрватска(раководител: проф. др Сузана Кратовалиева); Влијание на биостимулатори врз степенот наконтаминација со тешки метали на агроекосистемите и можност за ремедијација (раководител: проф. др Јулијана Цветковиќ); Проучување на болестите и штетниците на коренестите зеленчуци и можности за органскопроизводство билатерален проект со Р. Словенија (раководител: проф. др Танас Трајчевски).Едногодишниапликативнипроектифинансираниворамкитена Програматазапоттикнувањеиразвојназемјоделскотопроизводствоза2009 годинанаМинистерствотозаземјоделство,шумарствоиводостопанство (МЗШВ): Проучување на автохтониот генофонд крушиво Р. Македонија (пријавен како тригодишеннаучен проект) (раководител: доц. др Ана Селамовска); Изработка на врошури за јагода и малина (раководител: доц. др Ана Селамовска);

Пилотпроект за органско производство наслива (раководител: мр Виктор Ѓамовски); Каталогизација на националните конзервирани растителни генетски ресурси (раководител: проф. др Сузана Кратовалиева); Агроеколошки истражувања кај некои новисорти тритикале (раководител: проф. др Милисав Иваноски).ДомашнипредлогпроектиВо извештајниот период беа изготвени повеќепредлогпроекти кои беа доставени до Министерството за образование и наука за финансирање, пообјавениот конкурс за финансирање на годишнипрограми за научноистражувачка дејност нанаучните установи за 2010 година.Исто така, во текот на 2009 година, на конкурс занаучни проекти објавен од страна на Министерствотоза земјоделство, шумарство и водостопанство, ворамките на Програмата за поттикнување и развој наземјоделското производство, Институтотучествуваше со 16 предлогпроекти.МеѓународнипредлогпроектиВо текот на извештајниот период, научните работници на Институтот, во соработка со колеги од другинаучни институции од земјава и од странство, земааактивно учество во подготовката на голем број предлогпроекти кои потоа беа аплицирани во рамките наповиците од разни меѓународни програми за финансирање на научни проекти, како што се: SEE ERA Net,FP7, COST, UNESCO и др. Изработени се и неколкубилатерални проекти во рамките на конкурсите наМОН за билатерална соработка со Р. Словенија,Р. Бугарија и Р. Турција.Сите пријавени предлогпроекти на Институтот забилатерална соработка со Р. Словенија се одбиени, ипокрај одличните резултати постигнати во досегашната билатерална соработка со институции од овааземја.Во извештајниот период, Институтот учествувашево изработката на предлогпроект во рамките напрограмата COST, кој беше одобрен во средината на2009 и започна во текот на септември истата година.Проектот носи наслов: Putting halophytes to work from genes to ecosystem (национален координатор:проф. др Душко Мукаетов).

АПЛИКАТИВНА ДЕЈНОСТНаучните работници на Земјоделскиот институтво Скопје, покрај активностите поврзани со научнатаработа, во извештајниот период земаа активно учество и во апликативната дејност во согласност со јавните овластувања кои ги има Институтот. Покрај тоа,научните работници на Институтот имаа активноучество во подготовката на неколку законски и подзаконски акти, како и разни други студии и стратегии за Министерството за земјоделство, шумарство иводостопанство. Научните работници од Институтотвршат и други услуги, како што се: стручни прегледина семенски посеви од градинарски и житни култури;стручни прегледи на матични насади и посадоченматеријал од лозови и овошни видови и сорти; контрола на квалитетот на семе од земјоделски култури,на вештачки и минерални ѓубрива и на виното наменето за извоз; сортни опити кај житните и градинар


ските растенија; постконтролни опити кај пченицата,јачменот и тритикалето.Покрај тоа, и во услови на тешка економска кризасо која се соочува Институтот, во извештајниот период научните работници ги продолжија активноститекои не се само од научен, туку и од поширок интерес,и тоа: селекција на нови сорти од поважните земјоделски култури; интродуирање на нови сорти; активности поврзани со унапредување на органското производство кај приватни производители во соработка соАвстриската компанија за органско производствоФИБЛ и македонската Про БИО; одржување на постојните сорти со кои располага Институтот; одржувањена постојната колекција и понатамошна каталогизација на нови автохтони видови и сорти за потребите на Националната банка на гени.Научните работници во Институтот им даваатактивна поддршка на фармерите кои се обраќаат запомош, преку давање на стручни совети и изнаоѓањена соодветни решенија за проблемите со кои тие сесреќаваат во текот на производството. За таа цел, Институтот склучува договори за деловнотехничка соработка со приватни фирми и поединци, со цел да сереализираат одредени активности кои се од интересза производителите. Исто така, Институтот развива икооперативни односи со поголеми и напредни земјоделски прозводители, како што се семенски посеви ипосеви од житни култури, и за таа цел Институтот имобезбедува на фармерите семенски материјал одповисоки категории за основање на овие посеви.Исто така, одделенијата за овоштарство и лозарство им даваат техничка поддршка на фармерите приподигање на матични насади, а исто така обезбедуваат и соодветна документација за регистрација натие насади во МЗШВ.ОБРАЗОВНА ДЕЈНОСТ

Во 2009 година, Земјоделскиот институт во Скопјезапочна со образовна дејност и воведе втор циклус настудии со два модула: енологија и одржливо земјоделство. Во текот на 2009 година, двапати беше објавенКонкурс за упис на студенти, во летниот семестар (февруари 2009) и во зимскиот семестар (септември2009).Запишувањето на студенти на втор циклус универзитетски студии во учебната 2008/2009 година сеодвиваше според утврдената уписна политика наУниверзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. НаКонкурсот за упис на студенти во учебната 2009/2010година, беа пријавени и запишани по 2 студента наенологија и на одржливо земјоделство.Во текот на 2009 година, Земјоделскиот институтзапочна со изготвување програма за докторски студии во рамките на Школата за докторски студии наУниверзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.ФИНАНСИРАЊЕ

Земјоделскиот институт, како организациона единица на Универзитетот, е буџетска установа. Буџетското финансирање, всушност, се однесува само наобезбедување брутоплати за 26 научни работници и8 вработени од заедничките служби, додека останатите 25 вработени, иако се дел од редовно вработенитево Институтот, се на т.н. самофинансирање. Ваквата„необична“ состојба, буџетска установа да има два

типа на финансирање на редовно вработени е уникатен реликт од минатото, кој управата на Институтот,и покрај големото залагање, не успеа во извештајниот период да го надмине. Надминувањето на оваасостојба е неопходно од две причини, и тоа: (а) Институтот, во услови на целосно скратен буџет, не е восостојба да обезбеди плата за оваа група навработени и ваквата состојба неизбежно го води конфинансиски крах; (б) во групата на нефинансиранивработени се вклучени сите: хигиеничари, чувари илаборанти, без чија поддршка, работата наИнститутот би била целосно блокирана. Сметамедека ова е беспримерна состојба, институција којарасполага со 4 згради да нема ниеден финансиранчувар, а во исто време да има законска обврска тиеобјекти да ги чува, да нема ниту еден финансиранлаборант, а располага со неколку лаборатории иповеќе јавни овластувања кои се од посебен државенинтерес, како и ниеден финансиран хигиеничар.Ваквата состојба дополнително е отежната од низата законски решенија кои ги донесеМинистерството за земјоделство, шумарство иводостопанство, со кои на Институтот му беаодземени неколку важни јавни овластувања, од коитој ги црпеше неопходните средства за нормалнофункционирање. Сега Институтот е оставен даработи со 20% од нормалниот буџет, што, секако, акосе земе предвид трошоците на работење да сеприближно исти и покрај драстичните мерки наштедење, целокупната финансиска ситуација на Институтот ја чини неодржлива.Згора на сè, се надоврзува и односот на Министерството за образование и наука, кое поради трансформацијата на институтите и нивното приклучувањекако рамноправни единици на универзитетите, им јаукина годишната програма која институтите ја добиваа и со која сервисираа дел од редовните обврски за:комунални трошоци, патни и дневни трошоци, договорни услуги, издаваштво, реконструкција и санацијаи сл., како и средства за финансирање на неколкунаучни проекти. На овој начин, ресорното Министерство целосно се амнестира од институтите, со што езададен силен удар на научната дејност. Сметаме дека под итно треба да се формира Советот за финансирање на високото образование и со негова помошда се решат финансиските проблеми на институтитекои се единици на универзитетите ориентирани коннаука, како и да се основа посебна програма со којаќе се финансира научната работа на овие единици.Сметаме дека е несоодветно, институтите чија основна дејност е науката, да бидат ставени во исти условиза добивање на научни проекти како и факултетитечија основна дејност е високото образование. Порадиова, препорачуваме да се предложат измени и дополнувања на Законот за високото образование со коиовие проблеми би се надминале.

Универзитет „Св. Кирил и Методиј“бул. Крсте Мисирков б.б., 1 000 Скопје, Македонија

: +389 2 3 293 293 : +389 2 3 293 202

: [email protected] : www.ukim.edu.mk

univerzitetski vesnik br. 105

Documents