1

Uputstvo za izradu seminarskog rada iz predmeta Osnove drumskog transporta

Seminarski rad je samostalan struni rad. Predstavlja istraivanje i obradu odreene teme u okviru jedne oblasti nastavnog programa na osnovnim studijama. Svrha seminarskog rada je u proirivanju i produbljivanju teoretskog i praktinog znanja, razvijanju sposobnosti samostalnog korienja razliitih izvora podataka i usavravanje vetine pisanja.

Napomene:

Seminarski rad ne moe biti samo prevod nekog teksta ili kombinacija prevoda vie tekstova.

U seminarskom radu nije dozvoljeno kopiranje delova ili celih seminarskih ili diplomskih radova, koji su raeni iz drugih predmeta.

Tema rada, koju student bira sam ili uz konsultacije sa predmetnim nastavnikom, moe biti razrada odreenog teorijskog pitanja, praktino istraivanje odreene pojave ili analiza sluaja iz prakse.

Naslov mora upuivati na osnovni sadraj rada. Mora biti specifian i informativan, da to bolje upuuje na osnovni sadraj rada. Treba da bude to krai, ali takav da u sebi sadri sve vanije kljune rei.

Elementi seminarskog rada su naslovna strana, sadraj, uvod, izlaganje tematike, zakljuak, literatura i prilozi (ako ih ima).

1. Naslovna strana je prva strana rada koja treba da prui osnovne podatke o autoru i radu. Ona sadri ime i prezime studenta (autora), broj indeksa, naslov rada, naznaka vrste rada (seminarski rad), naziv visokokolske institucije (fakultet i univerzitet), naziv predmeta, ime i prezime nastavnika, mesto, mesec i godinu predaje rada. Na naslovnu stranu se ne stavljaju bilo kakve ilustracije. Naslovna strana se ne oznaava rednim brojem (ne numerie se).

2. Sadraj predstavlja sistematizovan pregled strukture rada koji prua osnovnu informaciju o delovima rada i mestu na kojem se oni nalaze u radu. Elementi sadraja su naslovi i podnaslovi, numeracija naslova i podnaslova (ista kao u tekstu rada), redni brojevi poetnih strana svih delova rada. Sadraj se nalazi na poetku rada, posle naslovne strane.Strane sadraja se ne numeriu.

3. Uvod je poetni deo rada kojim se italac uvodi u oblast obraene tematike i upoznaje se sa problemom i predmetom istraivanja, svrhom i ciljevima istraivanja. Na kraju uvoda sa navodi struktura rada po poglavljima. Kako je uvod prvi deo teksta, prva strana uvoda je ujedno i prva strana rada, tj. strana kojom zapoinje numerisanje. Uvod ne sadri tabele i ilustracije i fusnote.

4. Razrada izabrane teme je glavni deo rada i zauzima najvie prostora. Pie se jednostavnim, jasnim i konciznim stilom, gramatiki i pravopisno korektno. Ovaj deo rada je obino podeljen na vie delova (poglavlja). Ukoliko se poglavlja dele u pod-poglavlja moraju imati najmanje dva pod-poglavlja (ne moe postojati npr. podnaslov 2.1. ako ne postoji 2.2.). Izbegavati pod-poglavlja etvrtog i vieg nivoa (2.3.1.1. i 3.2.1.1.1.). Kada se prelazi na nii nivo poglavlja treba napraviti "prelaz" (npr. "Ovde e detaljnije biti opisani ...")

5. Zakljuak je zavrni deo rada. U zakljuku se na koncizan, jezgrovit, precizan i logian nain iznose rezultati i saznanja do kojih se dolo u obradi teme i ponavljaju najvanije konstatacije i stavovi iz glavnog dela rada, vodei rauna da se ne koriste iste formulacije i iste reenice. Pasusi zakljuka se formuliu hronoloki prema strukturi diplomskog rada. Zakljuak ne sadri tabele i ilustracije, ne navode se tui citati i ne piu se fusnote.

2

6. Spisak koriene literature navodi se na kraju rada sa naslovom LITERATURA koji se ne numerie. Literatura sadri detalje svih citiranih dokumenata u radu (knjige, diplomski radovi, radovi iz strunih asopisa, internet sajtovi, ..., sva publikovana istraivanja i struni materijali). Veoma je vano da se za vreme pregledanja i itanja literature odmah zapiu bibliografski detalji svakog korienog izvora kao to su: ime autora, naziv rada, izdanje, izdava, mesto i godina izdavanja i slino, kako bi se kasnije lake sainio spisak koriene literature.

7. Prilozi (ukoliko ih ima).

Rad se pie na srpskom jeziku u programu Microsoft Office Word. Koristiti A4 format strane (210 x 297 mm) i margine 2,5 cm leva i po 2,0 cm gornja, donja i desna. Strane rada treba da budu numerisane arapskim brojevima u donjem desnom uglu strane (poev od 1, 2, 3).

Format slova: koristi se font Times New Roman, slova crne boje Font Color (Auto) u sledeim veliinama:

Naslovi 1. nivoa All caps (velika slova), Size 18 pt, Bold, Align Left Naslovi 2. nivoa Size 14 pt, Bold, Align Left Naslovi 3. nivoa Size 12 pt, Bold, Align Left Tekst Size 12 pt, Justified, poetak pasusa kucati od poetka kolone, Spacing:

Before=6 pt, After=0 pt, Line spacing=Single. Izmeu pasusa ne treba kucati dupli prored.

Ilustracije (slike, tabele, grafikoni) vrsta, redni broj i naslov ilustracije Size 12 pt italic; izvori i napomene Size 10 pt; podaci sadrani u ilustraciji se prilagoavaju prema potrebi (obino se koristi Size 11 pt ili 10 pt).

Fusnote Size 10 pt, navode se ispod teksta na kraju strane i numeriu (1, 2, , N) u okviru celog rada.

Literatura Size 11 pt, koristiti opciju Numeracije (Numbering) u uglastim zagradama. Za pisanje matematikih relacija koristiti Editor formula tj. Equation editor. Sve relacije se numeriu uz desnu marginu u malim zagradama (od 1 do J u okviru celog rada ili broj poglavlja i redni broj u tom poglavlju). Za sve koriene simbole potrebno je napisati ta oznaavaju. Na primer:

11 Ai

AKgodK

n= (1)

gde je:

godK1 prosena godinja kilometraa po jednom inventarskom vozilu

n AK1

ukupna godinja kilometraa voznog parka

Ai prosean inventarski broj vozila

Tabele, grafikoni, slike i druge ilustracije se koriste za jednostavnije i jasnije predstavljanje iznetih podataka ili obraenih pojava deskriptivno opisanih u tekstu. S obzirom na to da je re o radu manjeg opsega, grafikoni i slike se oznaavaju istim nazivom (Slika).

Ilustracije moraju biti prilagoene dimenzijama strane (u okviru definisanih margina) i centrirane u odnosu na levu i desnu marginu. Tekst na ilustracijama mora biti na srpskom jeziku. Svaka ilustracija u radu treba da ima svoj redni broj i naslov, naveden izvor podataka i eventualne napomene. Naslov slike pie se ispod slike, a naslov tabele iznad tabele. Redni broj se pie hronoloki rednim arapskim brojevima nakon oznake za vrstu ilustracije (npr. Tabela 2. ili Slika 4.).

3

Numeracija se moe izvesti na dva naina: jednim brojem poevi od broja 1 pa do n (ako je u radu do 20 slika) ili sa dva broja, tako da prvi broj oznaava poglavlje kojoj ta ilustracija pripada, a drugi broj oznaava redni broj ilustracije u tom poglavlju. Pomou rednog broja, ilustracija se povezuje sa tekstom rada tako to se nakon teksta u zagradi navodi vrsta i redni broj ilustracije ili se u reenici poziva na odreenu ilustraciju. Sve ilustracije u radu moraju biti numerisane i imati naslov i na svaku se obavezno mora pozivati u tekstu. Za ilustracije koje su preuzete iz nekog drugog rada mora biti napisan izvor. Ukoliko nije ve naveden u tekstu, izvor podataka se navodi ispod ilustracije ili u fusnoti.

Primer za sliku:

"Potrebna sila kojom bi se spreilo ovakvo pomeranje tereta se poveava sa poveanjem brzine kretanja vozila i sa poveanjem ugla skretanja (Slika 1.2)." ili "Na slici 1.2. prikazane su ..."

Slika 1.2. Pomeranje tereta pri skretanju vozila1

Primer za tabelu:

"Potrebno je utvrditi koeficijent trenja () u zavisnosti od vrste tereta koji je tabelarno prikazan u IMO Pravilniku [3] (Tabela 4.2)." ili "U tabeli 4.2. su prikazane vrednosti ..."

Tabela 4.2. Vrednosti koeficijenta trenja u zavisnosti od vrste materijala prema IMO Pravilniku

Kombinacija materijala na mestu dodira Koeficijent trenja []

Seeno drvo/drvena paleta Seeno drvo uz perplou 0.5 Seeno drvo uz aluminijum 0.4 Seeno drvo uz elik i legure elika 0.4 Seeno drvo uz skupljajuu foliju 0.3

... Velike vree

Velike vree uz drvenu paletu 0.4 elik i metalne ploe

elina ploa uz seeno drvo 0.5 Neofarbana elina ploa uz seeno drvo 0.5 Ofarbana elina ploa uz seeno drvo 0.5 Neofarbana elina ploa uz neofarbanu elinu plou 0.4 Ofarbana elina ploa uz ofarbanu elinu plou 0.3 Ofarbana metalna burad uz ofarbanu metalnu burad 0.2

Po zavretku izrade rada pravi se spisak ilustracija (za svaku vrstu ilustracija poseban spisak). Spisak treba da sadri broj i naslov ilustracije, kao i redni broj stranice na kojoj se ilustracija nalazi. Ovi spiskovi se u radu nalaze posle literature, a pre spiska priloga.

1 DG TREN, Cargo securing for road transport European best practice guidelines, European Commission,

Luxembourg, 2008.

4

Prilikom izrade seminarskog rada moe se javiti potreba da se nakon teksta u rad dodaju prilozi kao to su na primer: anketni obrasci, rezultati statistike analize, tabele sa podacima, primeri dokumenata i dr. Svaki prilog treba da ima redni broj, naslov, izvor podataka i eventualne napomene. Pravila pisanja i nain navoenja (pozivanja) priloga u tekstu rada su ista kao kod ilustracija. Spisak priloga se stavlja posle literature, spiska tabela i spiska slika.

U radu se vrlo esto koriste skraenice. Kada se prvi put u radu navodi skraenica potrebno je dati opis znaenja, a dalje u tekstu se koristi skraenica:

kada je naziv na srpskom jeziku skraenice u tekstu se piu u maloj zagradi nakon navoenja njihovog punog znaenja (npr. "... predmet Tehnologija transporta robe (TTR). Pred-ispitne obaveze studenata iz predmeta TTR su ...");

kada je naziv na engleskom ili nekom drugom jeziku onda se navodi puni naziv i na srpskom i na originalnom jeziku (npr. "Meunarodna unija drumskog transporta International Road Transport Union (IRU) je osnovana u enevi 23. marta 1948. godine. ... u vezi sa IRU imajui u vidu rastuu vanost njenog rada." ili " Meunarodna unija drumskog transporta (International Road Transport Union IRU) je osnovana ...");

Spisak svih korienih skraenica se moe dati na kraju rada (posle literature) bez numerisanja naslova.

Prilikom izrade rada se citiraju i/ili parafraziraju radovi drugih autora. Pod citiranjem se podrazumeva navoenje tueg teksta od rei do rei, a pod parafraziranjem se svojim reima navode podaci, informacije, ideje, stavovi i sl. drugih autora. U radu se mora navesti izvor (referenca) za sve u tekstu koriene direktne citate iz drugog izvora, parafrazirane tekstove, informacije dobijene iz drugih radova, statistike podatke, teorije ili ideje drugih autora i injenica koja ne spadaju u opte znanje. Dakle, uvek se mora navesti izvor, za svaki tui deo teksta, kao i za interpretaciju neijeg rada. Necitirani delovi tuih radova smatraju se plagijatom, tj. nezakonitim prisvajanjem (kraom) tueg rada.

Osnovno pravilo navoenja korienih izvora je da reference moraju biti tane, kompletne i dosledno koriene. Izvori se navode (referenciraju) u tekstu rada korienjem uglastih zagrada2, pri emu broj u zagradi oznaava korieni rad koji se nalazi pod tim brojem u spisku literature. Navoenje izvora se nikada ne pie posle take na kraju reenice (npr. "... efikasnost pretovarne mehanizacije. [10]") ve pre take na kraju reenice (npr. "... efikasnost pretovarne mehanizacije [10].").

Primeri:

"... instrument predstavlja "polugu politike" [7] ili "odreenu politiku" [5] ili "specifino sredstvo za primenu politika" [4]." za navoenje tuih rei u tekstu (citiranje);

"Direktan uticaj se ostvaruje regulatornim instrumentima [6], a indirektan se moe ostvarivati pruanjem podrke razliitim trinim instrumentima [9], kao to je podsticanje inicijativa prevoznika ..." u sluaju kada se dui tekst saima i oblikuje svojim reima;

"... ije je uee 70% [2]." ili "... prikazan u IMO Pravilniku [3]." ili "... podeljen je u tri grupe [3]: ..." za navoenje svake injenice ili podatka koji opte nije poznat, ali je poznato tko je autor.

Spisak koriene literature, koji se nalazi na kraju rada, obuhvata sve izvore koji su korieni u izradi rada: knjige, radovi iz asopisa, radovi objavljeni u zbornicima, studije, prirunici, konvencije, propisi, statistike, interne dokumente, internet adrese i dr. U spisku se navode kompletni bibliografski detalji o svim korienim izvorima. Bibliografska referenca predstavlja informaciju koja

2 Postoje i drugi sistemi referenciranja, ali je izabran ovaj jer je saglasan sa "Uputstvom za izradu zavrnog rada"

Saobraajnog fakulteta.

5

je potrebna itaocu rada da bi mogao da prepozna i locira koriene izvore. Referenca podrazumeva detaljne informacije kao to su ime autora, naziv publikacije, izdanje, izdava, mesto i godina izdanja i slino.

Dakle, u spisak literature treba staviti sve publikacije koje se koriste pri izradi rada, a navode se prema abecednom (ili azbunom) redu po prezimenu ili nazivu prvog autora, na sledei nain:

[1] Autor (prezime, prvo slovo imena), Naziv knjige, (izdanje ukoliko nije prvo), grad, drava, izdava, godina. za knjigu, udbenik, monografiju

[2] Autor (prezime, prvo slovo imena), "Naziv rada", Naziv asopisa, vol. x, br. xx, str. xxx-xxx, mesec, godina. za rad iz asopisa

[3] Autor (prezime, prvo slovo imena), "Naziv rada", Zbornik radova konferencije, datum odravanja, grad, drava, godina, str. xxx-xxx. za rad sa naunog i strunog skupa

[4] Autor ili organizacija , Naslov Internet strane ili Naziv teksta, datum objavljivanja (ako ga ima), Nosilac (vlasnik) sajta, http://www.sf.bg.ac.rs/index.php?option=com_wrapper&Itemid=174 (prisupljeno 15. 10. 2009.) za izvore preuzete sa interneta (kompletna adresa internet stranice bez Hyperlink-a)

Primer: [1] CfIT Rail Freight Working Group, Final report on permitting 44 tonne lorries for general

use in the UK, 02 February 2002, Commission for Integrated Transport, http://cfit.independent.gov.uk/docs/2002/44tonne/44tonne/final/pdf/44tonnefinal.pdf (pristupljeno 24. 11. 2004.)

[2] Donchenko, V, Vengerov, I, Kolik, A, and Kazmin, D, "Problems of International Road Haulage Market Development in the Russian Federation", CEMT/TMB/TR(2007)20, Background Paper, Seminar on Road Transport Sector in the ECMT Member Countries, Moscow, 21 September 2007.

[3] Kneevi, V, Dokumenta u meunarodnom transportu robe, diplomski rad, Beograd, Saobraajni fakultet, 2006.

[4] Marsden, G, and Bonsall, P, "Performance targets in transport policy", Transport Policy, Volume 13, Issue 3, pp.191-203, May, 2006.

[5] Medar, O, i Manojlovi, A, "Pristup tritu i profesiji prevoznika u drumskom transportu", Saobraajni fakultet Osnovne akademske studije, kurs Tehnologija transporta robe, http://nastava.sf.bg.ac.rs/course/view.php?id=100 (pristupljeno 20. 10. 2009.)

[6] Medar, O, and Manojlovi, A, "Transport policy analysis: Identification and evaluation of critical issues for the trucking industry", Proceedings of International Conference Transport Science & Technology Congress TRANSTEC, Prague, 13-15 September 2007, Czech Technical University Faculty of Transportation Sciences and University of California Santa Barbara, pp.89-93.

[7] MI Sektor za drumski transport, "Dokumentacija potrebna za podnoenje zahteva za izdavanje uverenja o osposobljenosti za obavljanje meunarodnog prevoza u drumskom saobraaju", Ministarstvo za infrastrukturu, http://doku.mi.gov.rs/dokumenta/medjdrumski/teretni/Uverenje%20o%20osposobljenosti.pdf (pristupljeno 01. 11. 2009.)

[8] Strategija razvoja eleznikog, drumskog, vodnog, vazdunog i intermodalnog transporta u Republici Srbiji od 2008. do 2015. godine, "Slubeni glasnik RS", br. 4/2008.

[9] Topenarevi, Lj, Organizacija i tehnologija drumskog transporta, Beograd, Srbija, Graevinska knjiga, 1987.

[10] Zakon o meunarodnom prevozu u drumskom saobraaju, "Slubeni list SRJ", br. 60/98, 5/99 - ispr., 44/99, 74/99 i 4/2000 - ispr. i "Slubeni glasnik RS", br. 101/2005 i 101/2005 - dr. zakon.

6

Prilikom pisanja rada treba obratiti panju:

rad se ne pie u prvom licu jednine ili mnoine (Ovde prikazujemo ... ili "Ovde prikazujem ...") ve u neodreenom obliku (Ovde e biti prikazano ... ili "Ovde je prikazano ...");

jedan pasus ne moe initi samo jedna reenica; strane rei za koje ne postoji adekvatan izraz ili se upotrebljavaju u srpskom jeziku kao domae

rei u tekstu se piu iskoenim (italic) slovima (npr. "Kao primer pozitivnih tendencija moe se navesti primena just-in-time tehnologije, koja...");

za nabrajanja u radu koristiti opcije numeracije i nabrajanja (Numbering i Bullets); prva re nabrajanja pie se malim poetnim slovom; u celom tekstu se koristi isti tip navodnica; iskljuiti automatsko korigovanje teksta koje samostalno uveava veznik i u englesko prvo lice

jednine (Autocorrect options, pa se iskljui Replace text as you type, a ako ne elite da vam se samostalno menjaju navodnice i ostali znakovi iskljuiti Autoformat i Autoformat as you type)

ako se datum pie samo arapskim brojevima iza svakog broja se pie taka i ostavlja jedan razmak (npr. 15. 12. 2005.);

kako se prave razmaci: o iza svake rei ostavlja se jedan razmak, o iza svakog znaka interpunkcije (taka, upitnik, uzvinik, zarez, dvotaka, taka zarez) sledi

jedan razmak; o znakovi interpunkcije, znak za procenat i sl. piu se zajedno sa rei ili brojem iza kojeg slede

tj. bez razmaka; posle tih znakova u reenici sledi jedan razmak; o skraenice merne jedinice i oznake novane jedinice odvojene su jednim "tvrdim" razmakom

od broja koji im prethodi (da bi se uvek drali zajedno, tj. da ne bi bilo njihovog razdvajanja u dva reda koristiti Ctrl + Shift + Space) i klasinim razmakom od rei koja sledi;

o navodnice na poetku navoda i otvorena zagrada piu se zajedno sa reju ispred koje se nalaze tj. bez razmaka; navodnici na kraju navoda i zatvorena zagrada piu se zajedno sa reju iza koje se nalaze tj. bez razmaka;

o ako iza neke rei dolazi tekst u zagradi, izmeu te rei i poetka zagrade stavlja se jedan razmak;

o crtica se pie zajedno s reima izmeu kojih stoji, ako se radi o sloenici (npr. drutveno-ekonomski), a odvojeno ako se koristi u neku drugu svrhu (npr. "Tipine komponente ovog pristupa vizija, ciljevi politike i principi oslikavaju ...);

posle rei iza koje sledi itd. ili znak tri take (...) ne stavljati zarez (npr. "... vizija, ciljevi, principi itd." ili "... vizija, ciljevi, principi ...");

kod naziva koje ine vie imenica samo se prvo slovo prve rei pie velikim slovom (npr. Evropska unija, Meunarodna unija drumskog transporta ...).