Biz ümumi evimiz olan Azərbaycana real Biz ümumi evimiz olan Azərbaycana real kömək göstərmək istəyən hər bir insanı etibarlı kömək göstərmək istəyən hər bir insanı etibarlı və sağlam gələcək naminə ekoloğiyamızı və sağlam gələcək naminə ekoloğiyamızı qorumağa çağırırıq!qorumağa çağırırıq!

Danimarkada Orxus adlı bir şəhər var, o şəhərdə vacib Danimarkada Orxus adlı bir şəhər var, o şəhərdə vacib ekoloji konvensiya qəbul edilib, Azərbaycan dövləti də ona ekoloji konvensiya qəbul edilib, Azərbaycan dövləti də ona qoşulub. Orxus konvensiyasına görə hər birimizin ekoloji qoşulub. Orxus konvensiyasına görə hər birimizin ekoloji məlumat əldə etmək hüququ var.məlumat əldə etmək hüququ var.

Bu gün ekoloji təhlükənin bir mənbəyi də meşələrin Bu gün ekoloji təhlükənin bir mənbəyi də meşələrin mühafizəsi və bərpası sahəsində yol verilən nöqsanlarla mühafizəsi və bərpası sahəsində yol verilən nöqsanlarla bağlıdır. bağlıdır. Hər kəs davranış norması olan ən adi, elementar Hər kəs davranış norması olan ən adi, elementar ekoloji qadağaları bilməlidir.ekoloji qadağaları bilməlidir.

Uşaqlar üçün Uşaqlar üçün təbiətdə davranış təbiətdə davranış qaydaları, qaydaları, ekoloji qadağalarekoloji qadağalar

Ağac və kolların budaqlarını Ağac və kolların budaqlarını qırma.qırma.

Ağac canlı varlıqdır. Onun budaqları və Ağac canlı varlıqdır. Onun budaqları və yarpaqları ağacın həyatında mühüm rol yarpaqları ağacın həyatında mühüm rol oynayır. Məsələn, yarpaqlar bitkinin oynayır. Məsələn, yarpaqlar bitkinin nəfəsini hiss edir.nəfəsini hiss edir.

Bitkilər yarpaqların köməyi ilə Bitkilər yarpaqların köməyi ilə qidalanır: işıqda (karbon qazı və sudan) qidalanır: işıqda (karbon qazı və sudan) onlarda bitki, heyvan və insanlar üçün onlarda bitki, heyvan və insanlar üçün zəruri olan qida maddələri (nişasta, zəruri olan qida maddələri (nişasta, oksigen) yaranır. Budaqları qıraraq oksigen) yaranır. Budaqları qıraraq bitkinin həyatına son qoymağa bizim bitkinin həyatına son qoymağa bizim haqqımız varmı? Axı, yarpaqlar həm də haqqımız varmı? Axı, yarpaqlar həm də havanı oksigenlə zənginləşdirir, tozu havanı oksigenlə zənginləşdirir, tozu özünə yığır. Təsadüfi deyil ki, yaşıllıq özünə yığır. Təsadüfi deyil ki, yaşıllıq çox olan yerdə rahat nəfəs almaq olur. çox olan yerdə rahat nəfəs almaq olur. Biz həm də bitkilərin təbiətə verdiyi Biz həm də bitkilərin təbiətə verdiyi gözəlliyi də unutmamalıyıq. Budaqları, gözəlliyi də unutmamalıyıq. Budaqları, gülləri qırmaqla biz bu gözəllikdən də gülləri qırmaqla biz bu gözəllikdən də məhrum oluruq. məhrum oluruq.

Ağacların gövdəsinin qabığını zədələmək olmaz!

Məlumdur ki, uşaqlar tez-tez ağacların gövdəsində öz adlarını və digər qeydləri etmək üçün onların qabığını cızırlar. Bu, təbiətin gözəlliyini korlamaqla ağaclara çox ziyan vurur (cızıq yerindən ağacın şirəsi axır, qabığın altına mikroblar ( göbələk )keçir ki, bunlar da ağacın xəstələnməsinə, hətta, məhvinə səbəb olur.

Tozağacı ağacının şirəsini yığmayın. Unutma, bu, ağaca ziyan edir.

Meşədə və çəməndə Meşədə və çəməndə gülləri qırma. gülləri qırma.

Qoy gözəl bitkilər təbiətdə qalsın! Yadda saxla ki, gül dəstələrini Qoy gözəl bitkilər təbiətdə qalsın! Yadda saxla ki, gül dəstələrini yalnız insanın əkib becərdiyi güllərdən tutmaq olar.yalnız insanın əkib becərdiyi güllərdən tutmaq olar.

Gül dəstəsinin yabanı çiçəklərdən tutulması təbiətə mənfi təsir Gül dəstəsinin yabanı çiçəklərdən tutulması təbiətə mənfi təsir göstərən amillərdən biridir. Çox zaman yanlış olaraq bu amili göstərən amillərdən biridir. Çox zaman yanlış olaraq bu amili qiymətləndirmir, onu diqqətdən kənar qoyurlar. Lakin məhz köhnə qiymətləndirmir, onu diqqətdən kənar qoyurlar. Lakin məhz köhnə adət olan gül toplama vərdişi insanların çox gəzişdiyi yerlərdə bir çox adət olan gül toplama vərdişi insanların çox gəzişdiyi yerlərdə bir çox bitki növlərinin yoxa çıxmasına səbəb olur. Bizim güllərə qarşı bitki növlərinin yoxa çıxmasına səbəb olur. Bizim güllərə qarşı “sevgimizin” qurbanları təkcə əvvəldən nadir olan bitkilər deyil, həm “sevgimizin” qurbanları təkcə əvvəldən nadir olan bitkilər deyil, həm də adi, zənciçiçəyi kimi geniş yayılmış bitkilərdir. Hərənin hətta bir də adi, zənciçiçəyi kimi geniş yayılmış bitkilərdir. Hərənin hətta bir çiçək dərməsi təbiətə nə qədər ziyan vurur. Axı, hər dəfə bütöv bir çiçək dərməsi təbiətə nə qədər ziyan vurur. Axı, hər dəfə bütöv bir sinif gül dəstəsi toplasa həmin gözəl bir çəmənlikdən əsər-əlamət sinif gül dəstəsi toplasa həmin gözəl bir çəmənlikdən əsər-əlamət qalmaz. Çəməndə bitmiş bitki burada “öz evindədir”, o, burada digər qalmaz. Çəməndə bitmiş bitki burada “öz evindədir”, o, burada digər sakinlərlə əlaqədədir. Məsələn, güllərə həşəratlar qonur və onun sakinlərlə əlaqədədir. Məsələn, güllərə həşəratlar qonur və onun şirəsini çəkərək qidalanırlar. Çiçəklənmədən sonra meyvə və şirəsini çəkərək qidalanırlar. Çiçəklənmədən sonra meyvə və toxumlar əmələ gəlir. Bu toxumlar torpağa düşərək yenidən həmin toxumlar əmələ gəlir. Bu toxumlar torpağa düşərək yenidən həmin bitkilərin çoxalmasına səbəb olur. Bu halda müvəqqəti zövq almaq bitkilərin çoxalmasına səbəb olur. Bu halda müvəqqəti zövq almaq üçün bu çiçəkləri qırmağa bizim haqımız varmı? Əlbəttə, yox. Bunun üçün bu çiçəkləri qırmağa bizim haqımız varmı? Əlbəttə, yox. Bunun üçün bağlarda, güllüklərdə gözəl bitkilər yetişdirilir. Gözəl, yabanı üçün bağlarda, güllüklərdə gözəl bitkilər yetişdirilir. Gözəl, yabanı çiçəklər isə qoy təbiətdə qalsınlar.çiçəklər isə qoy təbiətdə qalsınlar.

Dərman bitkilərindən yalnız Dərman bitkilərindən yalnız o ərazidə çox yayılmışını o ərazidə çox yayılmışını toplamaq olartoplamaq olar

Bitkilərin bir hissəsinin təbiətdə qalması çox vacibdir.Bitkilərin bir hissəsinin təbiətdə qalması çox vacibdir. Dərman bitkiləri qiymətli təbii sərvətdir və ona qayğı ilə Dərman bitkiləri qiymətli təbii sərvətdir və ona qayğı ilə

yanaşmaq lazımdır. Onlardan bir çoxunun (pişikotu, yanaşmaq lazımdır. Onlardan bir çoxunun (pişikotu, inciçiçəyi, qıjıyaoxşar bitki) kütləvi şəkildə toplandığına inciçiçəyi, qıjıyaoxşar bitki) kütləvi şəkildə toplandığına görə sayı azalmışdır. Buna görə də uşaqlar sayı çox olan görə sayı azalmışdır. Buna görə də uşaqlar sayı çox olan bitkiləri toplaya bilər (boymadərən, kəklikotu, çobanyastığı bitkiləri toplaya bilər (boymadərən, kəklikotu, çobanyastığı və s...). Lakin elə bu bitkilərin də çox hissəsinin toxunulmaz və s...). Lakin elə bu bitkilərin də çox hissəsinin toxunulmaz qalaraq toplamaq lazımdır.qalaraq toplamaq lazımdır.

Əlbəttə ki, dərman bitkilərinin toplanması müəllimin, Əlbəttə ki, dərman bitkilərinin toplanması müəllimin, valideynlərin, ən yaxşısı isə, tibb işçisinin və ya aptek valideynlərin, ən yaxşısı isə, tibb işçisinin və ya aptek işçisinin rəhbərliyi altında keçirilməlidir. Dərman işçisinin rəhbərliyi altında keçirilməlidir. Dərman xammalının hazırlanması heç də “qeyd” xətrinə, elə-belə xammalının hazırlanması heç də “qeyd” xətrinə, elə-belə kütləvi tədbir kimi keçirilməməlidir. Bu həm pedaqoqların kütləvi tədbir kimi keçirilməməlidir. Bu həm pedaqoqların ekoloji tərbiyə sahəsində apardığı işə, həm də təbiətə ekoloji tərbiyə sahəsində apardığı işə, həm də təbiətə böyük ziyan verə bilər.böyük ziyan verə bilər.

Göbələkləri , hətta Göbələkləri , hətta zəhərlilərini belə ayaqlayıb zəhərlilərini belə ayaqlayıb əzmək olmaz. əzmək olmaz.

Yadında saxla ki, onlar təbiətdə çox Yadında saxla ki, onlar təbiətdə çox lazımdırlar.lazımdırlar.

Bir çox uşaqlarda zəhərli göbələklərə qarşı pis Bir çox uşaqlarda zəhərli göbələklərə qarşı pis münasibət formalaşıb. Belə göbələkləri münasibət formalaşıb. Belə göbələkləri görəndə onları məhv etməyə çalışırlar və görəndə onları məhv etməyə çalışırlar və bəhanə gətirirlər ki, belə göbələkdən insanlar bəhanə gətirirlər ki, belə göbələkdən insanlar və ya heyvanlar zəhərlənə bilərlər. Məlumdur və ya heyvanlar zəhərlənə bilərlər. Məlumdur ki, göbələklər, həmçinin insan üçün zəhərli ki, göbələklər, həmçinin insan üçün zəhərli göbələklər meşənin bir komponenti sayılır. göbələklər meşənin bir komponenti sayılır. Özlərinin yeraltı hissələri - göbələk telləri ilə Özlərinin yeraltı hissələri - göbələk telləri ilə ağac, kol, ot gövdələri ilə birləşərək onları su, ağac, kol, ot gövdələri ilə birləşərək onları su, mineral duzlar, boyatma maddələri ilə təmin mineral duzlar, boyatma maddələri ilə təmin edir. Göbələklər meşənin sanitarı sayılırlar: edir. Göbələklər meşənin sanitarı sayılırlar: onlar bitki qalıqlarının çürümə prosesində onlar bitki qalıqlarının çürümə prosesində iştirak edirlər. iştirak edirlər.

Meşədə hörümçək torlarını Meşədə hörümçək torlarını qırma və hörümçəkləri qırma və hörümçəkləri öldürmə. öldürmə.

İnsan həmişə hörümçəklərə ikrah hissi ilə İnsan həmişə hörümçəklərə ikrah hissi ilə yanaşıb. Bu münasibət ətraf mühitə qarşı yanaşıb. Bu münasibət ətraf mühitə qarşı diqqətsizliyin, onu tanımamağın nəticəsidir. diqqətsizliyin, onu tanımamağın nəticəsidir. Hörümçəklər də başqa canlılar kimi Hörümçəklər də başqa canlılar kimi təbiətin tam hüquqlu tərkib hissəsidir.təbiətin tam hüquqlu tərkib hissəsidir.

Hörümçəklərin həyatı maraqlı təfərrüatlarla Hörümçəklərin həyatı maraqlı təfərrüatlarla doludur və bu xırdalıqları özünüz doludur və bu xırdalıqları özünüz müşahidə etsəniz daha yaxşı olar. müşahidə etsəniz daha yaxşı olar. Hörümçək torları və elə onların özləri çox Hörümçək torları və elə onların özləri çox gözəldir. Onlar insana və təsərrüfata ziyan gözəldir. Onlar insana və təsərrüfata ziyan vuran çoxlu milçək, ağcaqanad və digər vuran çoxlu milçək, ağcaqanad və digər həşaratları torları vasitəsilə məhv edirlər.həşaratları torları vasitəsilə məhv edirlər.

Kəpənək, eşşək arısı, cırcırama və Kəpənək, eşşək arısı, cırcırama və başqa həşəratları tutma. başqa həşəratları tutma. Eşşək arısının yuvasını dağıtma.Eşşək arısının yuvasını dağıtma.

Eşşək arısı sayı azalan Eşşək arısı sayı azalan həşaratlardandır. Bunun səbəbi kənd həşaratlardandır. Bunun səbəbi kənd təsərrüfatında bu arıların həssas təsərrüfatında bu arıların həssas olduğu kimyəvi vasitələrdən olduğu kimyəvi vasitələrdən səriştəsiz istifadə; ot yığımında, quru səriştəsiz istifadə; ot yığımında, quru otların yandırılması zamanı onların otların yandırılması zamanı onların yuvasının dağıdılmasıdr. Bu arıların yuvasının dağıdılmasıdr. Bu arıların dadı olmayan balının yığılması və ya dadı olmayan balının yığılması və ya elə sadəcə əyləncə xatirinə onların elə sadəcə əyləncə xatirinə onların yuvasının dağıdılması vəziyyəti bir az yuvasının dağıdılması vəziyyəti bir az da ağırlaşdırır. Axı, eşşək arıları da ağırlaşdırır. Axı, eşşək arıları paxlalı bitkilər üçün yeganə paxlalı bitkilər üçün yeganə tozlandırıcılardır. Bunlarsız tozlandırıcılardır. Bunlarsız meşələrdə və çəmənlərdə qarayonca, meşələrdə və çəmənlərdə qarayonca, lərgə, noxud, yonca kimi bitkilər lərgə, noxud, yonca kimi bitkilər bitməz.bitməz.

Qarışqa yuvalarını dağıtmaQarışqa yuvalarını dağıtma!! Qurbağaları Qurbağaları və çömçəquyruqları qoruvə çömçəquyruqları qoru! ! İlanları, İlanları,

hətta, zəhərlilərinihətta, zəhərlilərini belə öldürmə.belə öldürmə. Onlar hamısı təbiətdə Onlar hamısı təbiətdə

lazımlıdırlar. Zəhərli lazımlıdırlar. Zəhərli ilanlardan isə insan ilanlardan isə insan çox qiymətli dərman çox qiymətli dərman alır.alır.

Vəhşi heyvanları tutVəhşi heyvanları tutub ub evə aparma.evə aparma.

Məlumdur ki, kərtənkələlər, kirpilər, bəzi balıqlar, quşlar çox Məlumdur ki, kərtənkələlər, kirpilər, bəzi balıqlar, quşlar çox vaxt sizin təbiətə məhəbbətinizin qurbanlarına çevrilir. Yəni bu vaxt sizin təbiətə məhəbbətinizin qurbanlarına çevrilir. Yəni bu heyvanları tutub evə gətirməklə, onları azadlıqdan məhrum heyvanları tutub evə gətirməklə, onları azadlıqdan məhrum edirsiniz. Çox vaxt ev şəraitinin təbii mühiti əvəz edə bilməməsi edirsiniz. Çox vaxt ev şəraitinin təbii mühiti əvəz edə bilməməsi nəticəsində bu heyvanlar məhv olurlar. Canlılar üçün ən yaxşı nəticəsində bu heyvanlar məhv olurlar. Canlılar üçün ən yaxşı ev meşə, çəmən, su hövzəsidir. Biz evdə yalnız o heyvanları ev meşə, çəmən, su hövzəsidir. Biz evdə yalnız o heyvanları saxlaya bilərik ki, onlar məxsusi olaraq insanlar tərəfindən saxlaya bilərik ki, onlar məxsusi olaraq insanlar tərəfindən yetişdirilib və insanlarla yanaşı yaşamağa uyğunlaşdırılıblaryetişdirilib və insanlarla yanaşı yaşamağa uyğunlaşdırılıblar

Quş yuvalarına yaxın getmə. Quş yuvalarına yaxın getmə. Quş yuvalarını dağıtma. Quş yuvalarını dağıtma.

Sənin izlərinlə vəhşi Sənin izlərinlə vəhşi heyvanlar onların heyvanlar onların yuvasaını tapa və yuvasaını tapa və dağıda bilər. Əgər dağıda bilər. Əgər təsadüfən yuvaya təsadüfən yuvaya yaxınlaşsan, ona əl yaxınlaşsan, ona əl vurma və oranı tez tərk vurma və oranı tez tərk et. Yoxsa, valideyn et. Yoxsa, valideyn quşlar yuvanı həmişəlik quşlar yuvanı həmişəlik tərk edər.tərk edər.

Əgər sənin itin varsa, onu Əgər sənin itin varsa, onu meşədə və ya parkda yazda, meşədə və ya parkda yazda, yayın əvvəlində gəzintiyə yayın əvvəlində gəzintiyə özbaşına buraxmaözbaşına buraxma

Sağlam quş və heyvanları Sağlam quş və heyvanları tutub evə aparma. tutub evə aparma.

Çox vaxt uşaqlar evə və Çox vaxt uşaqlar evə və ya sinfə yuvasından ya sinfə yuvasından yıxılmış ətcəbala, tülək yıxılmış ətcəbala, tülək quşları gətirirlər. Əslində quşları gətirirlər. Əslində bu quşlar təzəcə uçmağı bu quşlar təzəcə uçmağı öyrənən quşlardır və öyrənən quşlardır və valideynləri onları hələ valideynləri onları hələ də yemləyirlər. Belə bala də yemləyirlər. Belə bala quşlar ev şəraitində tez quşlar ev şəraitində tez məhv olur.məhv olur.

Meşədə cığırla gəzməyə Meşədə cığırla gəzməyə çalış, otları tapdalamaçalış, otları tapdalama

Tapdalama Tapdalama nəticəsində bir çox nəticəsində bir çox bitki və həşəratlar bitki və həşəratlar məhv olur.məhv olur.

Meşədə, parkda səs-küy Meşədə, parkda səs-küy salma. salma.

Səs-küylə sən Səs-küylə sən meşədə heyvanlara meşədə heyvanlara mane olarsan, onları mane olarsan, onları qorxudarsan, özünsə qorxudarsan, özünsə heç nə eşitməzsən.heç nə eşitməzsən.

Yazda çəmənlikdə otları Yazda çəmənlikdə otları yandırma. yandırma.

Yazda quru otla birlikdə Yazda quru otla birlikdə təzə otun cücərtiləri də təzə otun cücərtiləri də yanır, bir çox bitkilərin yanır, bir çox bitkilərin yeraltı hissələri məhv yeraltı hissələri məhv olur və nəticədə olur və nəticədə onlardan bəziləri onlardan bəziləri tamamilə yox olur. tamamilə yox olur. Oddan bir çox Oddan bir çox həşəratlar, quş və həşəratlar, quş və eşşək arısı yuvaları eşşək arısı yuvaları məhv olur. Yanğın məhv olur. Yanğın meşəyə və tikintilərə meşəyə və tikintilərə keçə bilər.keçə bilər.

Meşədə, parkda, çəməndə, Meşədə, parkda, çəməndə, çay yaxınlığında zibil qoymaçay yaxınlığında zibil qoyma

Su hövzəsi yaxınlığında Su hövzəsi yaxınlığında zibil atma.zibil atma.

Bu, ən sadə və eyni Bu, ən sadə və eyni zamanda ən mühüm zamanda ən mühüm qaydalardan biridir. İnsanlar qaydalardan biridir. İnsanlar tərəfindən hər tərəfə atılan tərəfindən hər tərəfə atılan zibil təbiətin simasını zibil təbiətin simasını korlayır. Su hövzələrinə korlayır. Su hövzələrinə atılmış, hətta, sadəcə olaraq atılmış, hətta, sadəcə olaraq sahildə qoyulmuş zibil sahildə qoyulmuş zibil sonradan suya düşərək sonradan suya düşərək insanalara zərər gətiririnsanalara zərər gətirir..