uticaj aktueln ih klimatskih promjena na vo ćarstvo u zapadnoj evropi

Uticaj aktuelnih klimatskih promjena na voćarstvo u Zapadnoj Evropi

M. Blanke i A. Kunz, INRES - Univerzitet Bonn (Institut za izučavanje industrijskih biljaka i zaštitu resursa Univerziteta u Bonu)

Dr. Michael Blanke, Univerzitet Bon- Voćarstvo u klimatskim promjenamaGoethe Institut Bihac 24. mart 2011

2

Raspored : Voćarstvo u klimatskim promjenama

1) Uvod, sporna pitanja

2) Stadiji cvatnje/cvjetanja jabučastog voća

3) Digitalizacija klimatskih zapisa u Bonu

4) Kvalitet podataka/vjerodostojnost

5) Evropska usporedba F1

6) Porast temperature

7) Vrući dani

8) Rizik od smrzavanja/mraza

9) Opadanje lišća/defolijacija

10) Trajanje perioda cvatnje/cvjetanja

11) Rezime i strategije


3

1. Uvod: Voćarstvo u klimatskim promjenama

Ovo predavanje sadrži isključivo

sopstvene primarne podatke, što znači bez simuliranih ili modeliranih podataka.

Uzgoj voća/voćarstvo je veoma dobar pokazatelj/indikator klimatskih promjena.

Vi/Vaša djeca možete studirati “Voćarstvo” na poljoprivrednom fakultetu Univerziteta Bon.

Stipendije DAAD-a i savjetovanje Goethe-Instituta Sarajevo će Vam pomoći u tome.


4

1. Sporna pitanja i ciljevi

Sporni rezultati klimatskih

istraživanja Zakašnjelo opadanje lišća u jesen Duži vegetacijski period/razdoblje Suho ljeto, posebno august Manje mraza (Rupp; DWD, 2007) Produženo trajanje cvatnje/cvjetanja,

posebno nakon toplih zima (Legave, 2008) Kraći period razvoja plodova (Rueß)

Cilj studija na Univerzitetu Bon Sopstveni kvalitet podataka i analiza

podataka Klimatske promjene u području uzgoja

voća u okolini Bona u evropskoj usporedbi

Istraživanje uzroka i odstupanja Mraz: Porast ili smanjenje? Trajanje cvatnje: zaista duže ? Period razvoja plodova: duži...?

Početak cvatnje-opekotine od sunca-štete od mraza


5

2. Fenološki zapisi i osjetljivost na mraz

53 godine fenoloških zapisa za 4

sorte jabuke i 1 sortu kruške

Cvijet Početak F1 (BBCH 61) Puni cvijet F2 (BBCH 65) Faza uvenuća

Datum berbe Prinos Opadanje lišća/defolijacija

Smrzava-nje na

-5°C

-2,2°C

-1,6°C


6

3. Sopstveni klimatski zapisi Svakodnevno od 1958. godine (53 godine) Temperatura tla na 20 cm dubine Temperatura zraka na 2m visine Padavine Dani s mrazom i najniža temperatura

smrzavanja


7

4. Kvalitet klimatskih podataka Univeziteta Bon

Provjera vjerodostojnosti - 10°C < Tmax < +40°C - 20°C < Tmin < +20°C Tmin < Tmax

Rezultati provjere vjerodostojnosti Mjesta s greškom: 44 ( 18.000 podataka) : 0,12%

Greške (Tmin <Tmax) 59: 0,29%

Greške (Tmax=Tmin) 66: 0,35%

Sve greške 144 = 0,77% => ispravljene


8

5. Usporedba F1 stadija cvatnje Golden Delicious-a po profesoru Legave-u na 8 lokacija u Evropi

Bon.. Nimes, južna Francuska Forli, Bolonja, Italija Gembloux, Belgija Cothey, Wallis, Švicarska


9

5. Evropska usporedba F1 stadija cvatnje Golden Delicious-a od 1985. godine

Dug period zapisa i zakašnjela cvatnja jabuke u regiji uzgoja voća Bon

80

90

100

110

120

130

140

1958-62

1961-65

1964-68

1967-71

1970-74

1973-77

1976-80

1979-83

1982-86

1985-89

1988-92

1991-95

1994-98

1997-01

2000-04

2003-07

Jou

r c

alen

dai

re

Angers Conthey (Valais suisse) Trente (Haut Adige)Gembloux (Wallonie ) Forli (Plaine du Pô) Nîmes Lunel (Languedoc)) Bonn (Rhénanie)

31 mars

30 avril

10 avril

20 avril

Source: JM Legave

Moving average (5years) of F1 date for Golden Delicious


10

=> Period I 1956.-1987. bez, period II od 1988. sa temperaturnim porastom

6. Temperaturna odstupanja od dugogodišnjeg prosjeka temperature

7,0

7,5

8,0

8,5

9,0

9,5

10,0

10,5

11,0

Od

stu

pan

je o

d d

ug

og

od

išn

jeg

pro

sje

ka [

°C]


11

=> Porast temperature najveći u mjesecima januar, februar, august, što znači u vrijeme razvoja izdanaka kao i na početku sazrijevanja plodova

6. Temperaturne razlike između perioda II (1988.-2007.) i perioda I (1958.-1987.)

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

1,8

Jan. Feb. März April May Juni Juli Aug. Sep. Okt. Nov. Dec. Jahr

Po

ras

t p

ros

ječ

ne

mje

se

čn

e t

em

pe

ratu

re [

°C]


12

Zaključak: Broj vrelih dana se utrostručio: => period razvoja ploda se produžio (a ne skratio!)

Heiße Tage (Tmax > 30°C) von Mai bis Oktober in Phase I (1958 - 1987) und Phase II (1988 - 2007)

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

Mai Juni Juli August September Oktober

Bro

j "v

ruć

ih d

an

a"

1958 - 1987

1988 - 2007

7. Promjena broja vrućih dana(> 30°C najviša dnevna temperatura) od maja do oktobra u periodu I (1958. – 1987.) i periodu II (1988. – 2007.)


13

=> Zaključak: Minimalna temperatura je viša u martu i maju, ali niža u aprilu za vrijeme cvatnje voćki

-18

-15

-12

-9

-6

-3

0

3

6

Min

imal

na

tem

per

atu

ra [

°C]

März

April

Mai

8. Rizik od mraza: Promjena mjesečnih temperaturnih minimuma od 1958. do danas


14

Razdoblje Mart April Maj

Period I: 1958.-1987. 10,7 3,5 0,5

Period II: 1988.-2007. 7,3 4,0 0,2

Razlika Period I u odnosu Period II

-3,2 + 0,5 -0,3

8. Broj dana s mrazom (<0°C) u mjesecima: mart, april i maj

Pri klimatskim promjenama manje dana s mrazom u martu, ali ne i u aprilu i maju u vrijeme trajanja cvjetanja voća


15

Početak cvatnje Boskoop Golden Del.

Period I: 1958.-1987. 3. Maj 6. Maj

Period II: 1988.-2007. 22.April 27. April

Razlika [preuranjeni dani] -11 -9

9. Početak cvatnje, početak berbe, defolijacija

Cvatnja je u Bonu uranila više nego berba za 3-9 dana a defolijacija 1-4 dana ranije

Početak berbe Boskoop Golden Del.

Period I: 1958.-1987. 1. Okt 8. Okt.

Period II: 1988.-2007. 28. Sept. 29. Sept.


Početak defolijacije Boskoop Golden Del.

Period I: 1958-1987 5. Nov. 9. Nov.

Period II: 1988-2007 4. Nov. 5. Nov.



16

Početak cvatnje Cox Orange Golden Del.

Period I: 1958.-1987. 6. maj 6. maj

Period II: 1988.-2007. 27. april 27. april

10. Početak cvatnje, kraj cvatnje i trajanje cvatnje

Trajanje cvatnje je u prosjeku skraćena za 1 dan; u polovini slučaja umanjio se period trajanja cvatnje sa 12-14 na 6-8

Kraj cvatnje .

Period I: 1958.-1987. 18. maj 20. maj

Period II: 1988.-2007. 8. maj 10. maj

Trajanje cvatnje .

Period I: 1958.-1987. 12 dana 15 dana

Period II: 1988.-2007. 11 dana 14 dana

Razlika [Dani skraćenja cvjetanja ] 1 dan 1 dan


17

11. Rezultati usporedbe od 53 godine 1988.-danas /1956.-1987.

Klimatske promjene od ca. 1988., + 1,45 °C

Cvjetanje/cvatnja 9- 11 dana ranije

Berba 3- 9 dana ranije Razvoj ploda. produžen

Defolijacija 1-4 dana ranije

Pomjeranje vegetacijskog perioda- Vegetacijski period u jesen-

u proljeće, ne u jesen kraći

Trajanje cvjetanja ca. 1 dan kraće => Dokaz za stimulaciju hladnoćom

Minimalna temperatura (mjesečni prosjek) 2,6°C viša, ali april niža

Manje dana s mrazom u martu, ali ne u aprilu + maju (cvjetanje)

Opasnost od mraza lagano povišena, pošto a) mraz ostaje i b) pada u vrijeme cvjetanja


18

…. Klimatskog istraživanja Zakašnjela defolijacija u jesen Produženi vegetacijski period Suho ljeto, posebno august Manje mraza Produženo trajanje cvatnje,

posebno nakon toplih zima (Legave)

Skraćen period razvoja ploda

…. na univerzitetu u Bonu Uranjena defolijacija Duži vegetacijski period se ne može iskoristiti,

poslije njega defolijacija Pomjeranje na proljeće, a ne na jesen povišena opasnost od mraza u aprilu 1 dan kraće trajanje cvatnje – takođe i 2006./7.-

dokaz za ostvarenje stimulacije hladnoćom Duži razvoj ploda zbog trostukog broja vrućih

dana sa zastojem u rastu Univerzitet Bon stari zaspisi kasnije cvjetanje

jabuke u Srednjoj Evropi

11. Rezultati


19

11. Strategije za uzgoj voća u klimatskim promjenama

Optimirati prinos voća – takođe i iz ekonomskih razloga Navodnjavanje prskanjem/kišenje protiv suše i kao zaštita

od mraza Gorivo za traktore (dizel) što je moguće eficijentnije koristiti

Grad/tuča: kad je rijetko padanje grada/tuče: Snositi rizik–bez ikakvih mjera Osiguranje od grada/tuče

Mreža za zaštitu od grada pri čestom padanju grada: Takođe protiv opeklina od sunca i

“crvenih obraza” sorte Granny Smith

Skladištenje i kratak transport: optimirati energetsku eficijenciju: izolacija i pogoni za hlađenje


20

Literatura o klimatskim promjenama i voćarstvu

1) Specijalno izdanje klimatske promjene u voćarstvu. Septembar 2009

2) Blanke, M.M, 2007: Mreže protiv grada u boji:njihova mrežna struktura određuje obojenost voćaka. Djelatničko voćarstvo (Springer Heidelberg) 49, 127-139

http://www.springerlink.com/content/0014-0309 (moguće je da se plaća)


21

Mnogo Vam hvala na pažnji!

uticaj aktueln ih klimatskih promjena na vo ćarstvo u zapadnoj evropi

Documents