utilización de técnicas de corrección e aseguramento de resultados

Procesamento de datos e documentación

Bloque 1 – Unidade 5: Utilización de técnicas de corrección e aseguramento de resultados.

1.Regras gramaticais, ortográficas e mecanográficas

Regras gramaticais As regras gramaticais teñen tres temas principais a adecuación, a cohesión e a coherencia.

A adecuación consiste en que o texto axústese a unha situación comunicativa: interlocutor, tipo textual, propósito ou intención. Isto consiste en que o texto axústese ao contexto lingüistico que se quere dar.

A cohesión busca a comprensión do significado global do texto a través de elementos, basicamente sintácticos, relacionados. Os elementos de unión son as formas de cohesión a progresión temática, os nexos, a repetición de palabras, a sustitución, concordancia ,signos de puntuación.

A coherencia é a correlación entre o texto. Isto é unha rama indispensable para que o texto teña un significado e lógrese entender.

Regras ortográficas fundamentais

Levan acento ortográfico:

- As palabras agudas terminadas en vocal, n ou s

- As palabras graves terminadas en consoante que non sexan n ou s

- Todas as palabras esdrúxulas ous sobreesdrúxulas

- As que teñan diptongo ou triptongo que deba ser roto

- Algúns pronomes, verbos e adverbios para distinguilos de outras partes da oración

Escríbese m antes de b e pEscríbese r no principio de palabra, en son suave, logo de l, n ou s aínda que soase forte

Escríbese rr en son forte entre vocais

Acaban en d as palabras en singular que conservan a d no plural e os imperativos verbais.

Acaban en z as palabras con plural en c

EN CASTELÁN:Se escriben con h:- Las palabras que empiezan por her, hie, hue

1



- Las palabras ha y he cuando son formas del verbo haber, lo cual se nota porque en plural se cambian por han y hemos.

- Las formas del verbo hacer y haber*No confundir hecho, hecha de hacer con echo, echa de echarEscríbense con b:

- Os verbos terminados en bir- As palabras con bu, bur, bus, sexa ao principio, medio ou final das

mesmas

- As palabras nas que o son b va diante de consoante

- Os pretéritos imperfectos en aba

Escríbense con v:

- As palabras que empezan por val, vice, villa, villar- Os adxectivos e gran número de sustantivos terminados en ava, ave, eva,

eve, evo, iva, ivo.

- Despois de ad e en - As formas de verbos que en infinitivo non teñen nin b nin vEn castellanoSe escribe con g:- Los sonidos suaves ga, go, gu y gue, gui. Y las que empiezan por

geo- La sílaba o grupo gen, sea al principio, medio o final - Los verbos terminados en ger y gir- Las palabras con las sílabas: gio, gia, gíaSe escriben con j:- Las formas de los verbos que en infinitivo no tienen g ni j- Las palabras con aje y eje. Y siempre delante de a, o, u en sonido

fuerteSe escriben con ll las palabras que terminan en illo, illaSe escriben con x las palabras compuestas de extra con un sentido de “fuera de” la partícula ex antepuesta a una palabra para indicar un rango que ya no se tiene.Se escribe z delante de a, o, uSe escribe c delante de e, i

2



Regras mecanográficasCando falamos de Regras Mecanográficas, instintivamente, a nosa mente parece situarse baixo palabras como: antigo, obsoleto, vello ou en desuso, polo simple feito de aludir ao uso da máquina de escribir; mais isto non é así.

As Regras Mecanográficas seguen sendo igualmente válidas, hoxe en día, para a digitación ao computador, como o foron durante todo o tempo no que se veu usando a máquina de escribir.

Baséanse no uso correcto dos signos de puntuación, xa non enfocados na súa función de fondo; ou sexa, en canto á redacción, senón á de forma, a cal ten que ver coa parte estética e a aparencia do escrito mecanografiado/dixitado.

Estas Regras baséanse nos espazos que se deben deixar antes e/ou logo da aparición dun signo de puntuación, para darlle forma, boa aparencia e fluidez ao escrito

Como exemplo podemos mencionar os seguintes:

Logo de COMA, PUNTO E SEGUIDO, DOUS PUNTOS, PUNTO E COMA, PUNTOS SUSPENSIVOS deixaremos únicamente un espazo.

COMILLAS--- Non deixaremos ningún espazo entre as comillas e as palabras que se encerran entre elas. Logo de pechar COMILLAS deixaremos un espazo.

SIGNO DE INTERROGACIÓN OU DE ADMIRACIÓN; PARENTESIS ---

3



poñeranse sempre ao principio e final da oración sen deixar espazo algún entre o texto e o signo. Deixaranse un espazo despois do signo de pechar a interrogación.

GUIÓN--- Emprégase ao final do renglón si non cabo a palabra enteira, tamén para distinguir os elementos compoñentes dun vocábulo, nese caso escríbese sen deixar ningún espazo nin antes nin despois. Un espazo deixaremos antes e despois do guión cando se emprega para indicar que se cambia a persoa que fala.

2. Construción de oracións A orde das palabras

A orde lóxica lineal das palabras na frase presenta a seguinte estrutura:

SUXEITO: Determinante + Núcleo + Complemento/s

PREDICADO: Verbo + Complemento/s

Exemplo: Suxeito: O + informe + presentado

Predicado: Foi recibido + con agrado

Ten presente esta orde cando redactes e non esquezas que:

- A colocación do adxectivo pode variar o significado da frase

Un novo libro / Un libro novo- O adverbio debe colocarse o máis cerca posible da palabra á que se

refira

A decisión depende actualmente do director

4



ExercicioCorrixe os erros que encontres na orde das seguintes frases:

- Guantes para nenos de plástico

- O diccionario proporciona axuda correctamente para escribir

- É un triste empregado, as penas lle afligen

- Enviou unha circular aos clientes con faltas de ortografía

- Os directivos especialmente trataron este tema

ConcordanciasÉ bastante fácil encontrar, en textos escritos, erros de concordancia.

Concordancia co verboForma incorrecta: Un gran número de asistentes aplaudiron ao cantante

Forma correcta: Un gran número de asistentes aplaudiu ao cantante

Suxeito e verbo concordan en número e persoa; polo tanto, se o suxeito ten forma singular o verbo será tamén singular

Forma incorrecta: Habían varias persoas

Forma correcta: Había varias persoas

O verbo haber, cando se utiliza como impersoal, non debe concordar. Os complementos que o acompañan realizan a función de complemento directo

Concordancia sustantivo – adxectivo

Forma incorrecta: Presentou os libros e as carpetas novasForma correcta: Presentou os libros e as carpetas novos

Se nunha frase hai nomes femeninos e masculinos, o adxectivo concorda con eles en masculino.

Forma incorrecta: Sevilla é precioso. Oviedo é tranquilaForma correcta: Sevilla é preciosa. Oviedo é tranquilo

As cidades que acaban en –a son femininas e deben levar os adxectivos en feminino. As cidades terminadas en –o son masculinas e concordan con adxectivos masculinos.

5



Recorda tamén que a Academia recomenda o uso en feminino dos nomes de profesións, para que seu uso se xeneralice. Diremos pois: Manuela é avogada. María é veterinaria

ExercicioCompleta as seguintes frases usando correctamente as palabras entre paréntesis:

- ......................varias reunións durante a semana (Haber)

- ¿A túa irmá é xa.......................? (Médico)

- Tanto a película coma o libro parecéronme (Estupendo)

- Aquel grupo. .........................á meta (Chegar)

- Tarragona é ................................polas súas ruinas romanas (Famoso)

- A maioría da poboación ................................afirmativamente (Votar)

- Os problemas e as actividades ...........................faranse na clase(Obligatorio)

3. PuntuaciónUso da coma:

- Para diferenciar os distintos elementos dunha enumeración

Trouxeron libros, bolígrafos e libretas

- Cando omitimos o verbo dunha oración

Xan é avogado e Pedro, arquitecto

- Cando cambiamos a orde lóxica da oración, colócase despois do termo anticipado.

Cando sae, mira sempre cara o ceo

- Para introducir unha explicación ou aclaración no texto

Jaén, famosa polos seus olivos, é unha cidade andaluza

- Antes e despois de expresión como ou sexa, isto é, é dicir, por conseguinte, así pois e outras similares

Cando pode escribe versos, é dicir, séntese poeta

- Para separar oracións

Aviseite, pero non me fixeches caso

- Cando insertamos un vocativo, é dicir, cando nomeamos á persoa á que nos diriximos

Escoita, amigo meu, o que che vou dicir.

6



Un punto e seguido indica que concluímos unha oración e vamos a comezar outra relacionada coa anterior. Despois do punto e seguido escribimos con maiúscula e na mesma liña

Un punto e aparte úsase cando cambiamos de tema ou cando consideremos o mesmo tema desde

outro aspecto. Tras un punto e aparte, escribimos con maiúscula e pasamos a liña seguinte

Un punto final indica que terminamos un escrito

Usamos o punto e coma:

- Nos enunciados de certa extensión antes de pero, máis, sen embargo e outras conxuncións adversativas

Solucionouse todo rapidamente e fixo todo o posible; pero non logrou de todo o seu obxectivo

- Para separar frases cando xa usáramos as comas

Os asistentes, terminada a sesión, abandonaron la sala; falaban do sucedido con entusiasmo

- Para xustapoñer dous ou máis oracións

El é inxenieiro; ela, avogada

- Para indicar unha pausa de maior intensidade ca coma.

Os que se presenten sen a documentación necesaria, os que non reúnan os requisitos esixidos; os que non realicen as probas satisfactoriamente serán excluídos do concurso.

Utilizamos os dous puntos:

- Tras as fórmulas de cortesía con que encabezamos as cartas

Estimado señor:

- Antes das citas textuais

O ministro dixo: “O plan comezará mañá”

- Para indicar unha enumeración

Alí había de todo: libros, carpetas, bolígrafos

- Para resumir ou concretar as ideas tras unha enumeración

Os seus escritos, as súas palabras, as súas investigacións: todo estaba no despacho.

- Cando queremos separar a causa do que acabamos de dicir:

7



Non lle dixo nada: non lograría cambiar a súa idea

- Para preceder aos exemplos

As cores poden ser diversas. Por exemplo: azul, vermello.4. División de palabrasCando, por motivos de espazo, débase dividir unha palabra ao final dunha liña, utilizarase o guion de acordo coas seguintes normas:

1. O guion non debe separar letras dunha mesma sílaba; xa que logo, o guion de final de liña debe ir colocado detrás dalgunha das sílabas que compoñen a palabra: ta- / padera, tapa- / dera ou tapade- / ra. Existe unha excepción a esta regra, pois na división das palabras compostas doutras dúas, ou naquelas integradas por unha palabra e un prefixo, danse dúas posibilidades:

- Pódense dividir coincidindo co silabeo da palabra: ma-/ linterpretar, hispa- / noamericano, de- / samparo.

- Pódense dividir separando os seus compoñentes: mal- / interpretar, hispano- / americano, deas- / amparo.

2. Dous ou máis vocales seguidas nunca se separan ao final de renglón, formen diptongo, triptongo ou hiato: cau- /sa, e non (*ca- / usa), come- /ríais, e non (*comerí- / ais). Excepción:

- Si as vocales que van seguidas forman parte de dous elementos distintos dunha palabra composta. Exemplos: contra- / espionaje, hispano- /americano.

3. Cando a primeira sílaba dunha palabra é unha vocal, non se deixará esta letra soa ao final do renglón. Exemplo: amis- / tad, e non *a- / mistad. Excepción:

- Si a vocal vai precedida dunha h, si pode deixarse esta primeira sílaba a final da liña: hei- / rederos.

8



4. Para dividir con guion de final de liña as palabras que conteñen un h intercalada, actuarase coma se esta letra muda non existise, aplicando as mesmas regras que para o resto das palabras; polo tanto non poderán romperse sílabas nin secuencias vocálicas, salvo que se trate de palabras compostas que cumpran os requisitos expostos no apartado 2. Exemplos: adhe- / rente (non *ad- / herente), inhi- / birse (non * in- / hibirse).

5. Cando a x vai seguida de vocal, é indisociable desta na escritura, de forma que o guion de final de liña debe colocarse diante da x: bo- / xeo, Alei- / xandre. Si vai seguida de consonante, a x forma sílaba coa vocal precedente: ex- / traño, ex- / ceso.

6. Os dígrafos ch, ll e rr non se poden dividir con guion de final de liña, xa que representan, cada un deles, un só son: ca- / lle, pe- / rro, pena- / cho. Excepción:

- No caso da grafia rr sexa o resultado de engadir un elemento compositivo prefixo terminado en -r ( ciber-, hiper-, inter-, super-) a unha palabra que comeza por esta mesma letra; nestes casos si poden separarse as dúas erres con guion de final de liña: ciber- / revolución, hiper- / realismo, super- / rápido, inter- / racial, e non * ciber- / rrevolución, * hipe- / rrealismo, *inte- / rracial, * souben- / rrápido.

- Ao dividir palabras que conteñen o dígrafo rr como resultado de engadir un prefixo ou outro precomponente terminado en vocal a unha palabra que comeza por r- (infrarrojo, Villarreal, vicerrector, etc.), si deséxase colocar o guion de final de liña entre os dous elementos do composto, debe manterse a dobre erre a comezo do renglón, aínda que o segundo elemento do composto escríbase cunha soa erre como palabra independente: infra- / rrojo, Vila- / rreal, vice- / rrector, e non *infra- / vermello, *Vila- / real, *vice- / rector.

7. Cando nunha palabra aparecen dúas consonantes seguidas, iguais ou diferentes, generalmente a primeira pertence á sílaba anterior e a segunda á sílaba seguinte: con - ten -to, é - pal - dá, per -fec -ción. Son excepción:

- Os grupos formados por unha consonante seguida de l ou r, como bl, cl, fl, gl, kl, pl, br, cr, dr, gr, kr, pr, tr, pois sempre inician sílaba e non poden separarse: de- / clarar, redo- / blar, incum- / plir, o seu- / primir, con- / trariado.

- Por outra banda, cando as secuencias br e bl xorden pola edición dun prefixo a outra palabra, si poden separarse, posto que cada consonante pertence a unha sílaba distinta: sub- / rayar, ab- / rogar, sub- / lunar.

8. A secuencia de consonantes tl tende a pronunciarse en sílabas distintas na maior parte da España peninsular e en Porto Rico: at - as, at - lle -ta; con todo, no resto de Hispanoamérica este grupo é inseparable. Tendo en conta estas diferenzas, o grupo tl poderá separarse ou non con guion de final de liña dependendo de si as consonantes que o compoñen se articulan en sílabas distintas ou dentro da mesma sílaba: at / leta, atle- / ta.

9



9. Cando hai tres consonantes seguidas dentro dunha palabra, repártense entre dúas sílabas, tendo en conta a inseparabilidad dos grupos sinalados como excepción (os formados por unha consonante seguida de l ou r), que sempre inician sílaba e non poden separarse, e os grupos formados polas consonantes st, ls, ns, rs, ds, bs, que sempre pechan sílaba e tampouco poden separarse: ist - /mo, sols- / ticio, cons- trucción, supers- / ticioso, ads- / cripción, abs- / terse. Así pois, a terceira consonante que se sumou a estes grupos formará parte da sílaba anterior, no caso dos grupos de consonante (os formados por unha consonante seguida de l ou r): con- /glomerado, deas- / plazar, con- / fraternizar; ou da posterior, no caso dos grupos detallados neste apartado: cons- / tante, pers- / picaz.

10. Cando as consonantes consecutivas son catro, as dúas primeiras pertencen á primeira sílaba e as outras dúas, á seguinte, e así deben separarse: cons- / treñir, abs- / tracto, ads- / cribir.

11. É preferible non dividir con guion de final de liña as palabras procedentes doutras linguas, a non ser que se coñezan as regras vigentes para iso nos idiomas respectivos.

12. As abreviaturas e as siglas non se dividen nunca en renglones diferentes. Só os acrónimos que se incorporaron ao léxico xeral poden dividirse con guion de final de liña: lá- / ser, ov- / nis.

13. Cando coincide co final de liña un guion dos que se usan para formar compostos, debe repetirse este signo ao comezo da liña seguinte, para evitar que quen le considere que a palabra composta escríbese sen guion: teórico- / -práctico, crédito- / -vivenda. Son excepción:

- Os nomes e apelidos compostos: Calvo- / Sotelo.

14. As expresións numéricas, tanto en romanos como en arábigos, deben escribirse enteiras dentro da mesma liña: * Juan XX- / III, * 1 325 / 000 euros.

15. Para a composición tipográfica de textos, adoitan facerse as recomendaciones seguintes:

- É conveniente evitar as particiones que xeren voces malsonantes: Chi- / cago; ou poden dar lugar a malentendidos: O Gobier- / non aprobou a lei

- Recoméndase non dividir palabras de só catro letras.

- Debe evitarse que, ao dividir unha palabra, queden ao final ou ao principio de liña dúas sílabas iguais seguidas: Díxome que que- / ría ir ao cine.

- Logo de punto e seguido procurarase non deixar a final de liña unha sílaba de menos de tres letras: O sábado fomos de excursión. Co- / mimos nunha tasca moi barata. Mellor: Comi- / mos...

- A última liña dun párrafo non deberá ter menos de cinco carácteres, sen contar o signo de puntuación que corresponda.

16. Uso en obras de contido lingüístico

10



- O guion úsase para marcar a separación entre as sílabas que compoñen unha palabra. Neste caso, o guion escríbese sempre entre espazos en branco: ca - len - dá - rio.

- Escríbese un guion diante dun segmento de palabra ( sílaba, morfema, elemento compositivo, etc.) para indicar que vai en posición final: -illo, -idad, -ar. Neste caso, si á sílaba que precede a devandito segmento correspóndelle levar acentúe, esta colocarase sobre o guion: -´fago (litófago).

- Si o guion escríbese posposto a un segmento de palabra, indícase que devandito segmento vai en posición inicial: post-, re-, cant-.

- Si un segmento de palabra escríbese entre guiones, indícase que devandito segmento vai en interior de palabra: -ec-, -in-, -bl-.

5. Siglas e abreviaturas

Chamamos sigla á letra ou letras iniciais que usamos para abreviar ou representar unha palabra

Exercicio¿Cales son as siglas de...?

- Organización de Nacións Unidas

- Instituto Nacional del Libro Español

- Instituto nacional de Industria

As palabras formadas por siglas que constitúen un sustantivo, as denominamos acrónimos. Escríbense enteiramente con maiúscula e sen punto entre as siglas.

Exercicio:Investiga o significado dos seguintes acrónimos:

- OVNI

- FAO

- TALGO

- OTAN

- RENFE

- UNESCO

- USA

- RAE

- CAMPSA

- ONCE

11



Nas cartas e, en xeral, na linguaxe administrativo é frecuente o uso das abreviaturas. Deberás ter en conta que non existen regras fixas para todas elas, polo que, en ocasións, encontraremos palabras que poidan abreviarse de formas diferentes. A continuación te propoñemos que abrevias as seguintes palabras, frecuentes no uso diario:

- administración

- apartado

- artigo

- atentamente

- conta corrente

- compañía

- don

- dona

- Excelentísimo/a

- factura

- Ilustrísimo

- talón

- teléfono

- visto bo

- vencemento

ExercicioUnha excelente maneira de practicar coa ortografía e de axilizar o noso vocabulario é facendo crucigramas. Ademais de resultar divertido

O que segue, farémolo en castelán

A B C D E F G H

1

2

3

4

5

6

7

8

12



VERTICALES

a. Grupo de sonidos que se pronuncian en una sola emisión de voz. Consonante

b. Rebajar los precios

c. Instrumento de percusión en una banda u orquesta

d. Adjetivo femenino que significa insustanciales, sosas

e. Consonante nasal. En femenino, adjetivo que se aplica al precio de algo, una vez reducidos los gastos. En cifras romanas, uno.

f. Primera carta de cada palo de la baraja. Precio de un producto

g. Pronombre personal masculino. Gas utilizado para producir luz.

h. Parte del cuerpo humano que va desde el hombro a la mano. Siglas de sociedad anónima

HORIZONTALES

1. Pieza de tela con la que se cubre el colchón. Consonante

2. Marchaban. Existir

3. Aleación de cobre y zinc de color dorado. Sexta nota musical

4. Al revés, dará o dejará algo a otro. Última letra del abecedario.

5. Cantante masculino entre el tenor y el bajo

6. Diese o acertase en el blanco.

7. Primera vocal del abecedario repetida tres veces. Expulsión espasmódica y ruidosa del aire del aparato respiratorio.

8. Abreviatura de señor. Ciudad de Italia

6. Maiúsculas

Escríbense con maiúscula:

- Os nomes propios, apodos e sobrenomes

Roque o Tiñoso, María, Alfonso X o Sabio

- Os atributos divinos

O Redentor, o Salvador

- Os nomes de institucións e corporacións.

A Administración, a Real Academia

- Os títulos e nomes de dignidade, cando non se indica o nome da persoa que o posúe

O Rei, o Príncipe

13



O rei Jaime I, o príncipe Felipe

- Os nomes comúns cando equivalen a un propio

A Terra, a Península, a Igrexa

- Ao principio dun escrito, dunha estrofa e despois dun punto

Érase unha vez...

- As formas de tratamento cando se abrevian:

Sr. D.

- Ao principio dunha cita textual

El Quijote empeza: “En un lugar...”

- Despois dun saludo inicial dunha carta

Estimados Sres.: Comunicámoslles....

- As siglas e acrónimos

ONU, EE.UU.7. ConfidencialidadeO contrato de confidencialidade (tamén chamado, acordo de confidencialidade) é un contrato cuxo obxectivo principal é o de preservar o segredo ou a confidencialidade da información e/ou datos.Na Protección da Información Confidencial dentro da propia empresa hai que distinguir entre os traballadores e o persoal de alta dirección, que por razón do seu posto e funcións, accede ou trata dita Información.

En canto aos Traballadores, enténdese que existe unha obrigación de confidencialidade e secreto intrínseca á relación laboral, ata cando non exista unha referencia expresa á mesma no Contrato de Traballo ou non se asinaron Acordos de Confidencialidade específicos. Así, enténdese que o deber de confidencialidade e segredo atópase recollido polo art. 5 Estatuto dos Traballadores (referente aos deberes laborais), e en concreto no seu punto 1.a) que fai referencia expresa ao deber de ?Cumprir coas obrigacións concretas do seu posto de traballo, de conformidade ás regras da boa fe e dilixencia?.Malia o establecido no Estatuto dos Traballadores é recomendable incluír nos Contratos Laborais ou adicionalmente aos mesmos, Acordos ou Pactos de Confidencialidade, que establezan claramente as obrigacións dos traballadores neste sentido.

Coa firma destes Acordos ou Pactos de Confidencialidade, informaremos aos traballadores das pautas a seguir no tratamento da Información Confidencial, as súas obrigacións e limítelos establecidos, podendo, con esta medida, reducir algunhas practicas que se dan no mundo empresarial (por exemplo: levarse as bases de datos ou información confidencial ou reservada, desenvolvementos de novos produtos, etc... no momento de abandonar o posto laboral) ou, en caso contrario, ter un documento que poida servir como proba en xuízo no que se manifesta expresamente a obrigación de confidencialidade e segredo, e o coñecemento do traballador de tal obrigación.

14



En canto ao Persoal de Alta Dirección, e dado que por razón do seu cargo acceden a información especialmente sensible e/ou confidencial, existe a obrigación expresa de manter a confidencialidade e segredo das informacións ás que ten acceso por razón do seu cargo, sendo práctica habitual o asinar Acordos específicos de confidencialidade xunto cos Contratos de Traballo, ben a través dunha cláusula específica de confidencialidade nos Contratos, ou ben incluíndo un Pacto ou Acordo de Confidencialidade como Anexo ao contrato principal de traballo.

Ademais da obrigación de confidencialidade específica que ten o persoal de alta dirección das empresas, hai que facer referencia ao pacto de non concurrencia, é dicir, aquel por o que un persoal de alta dirección non poderá celebrar contratos de traballo con outras empresas, salvo autorización do empresario ou pacto escrito en contrario

15

utilización de técnicas de corrección e aseguramento de resultados

Documents