Ahmet E .

UZFSNGJGJ

Uzay Hakkında Kısa BilgilerUzay hakkında kısa ve ilginç 10 bilgi. >>> sayfa 06-07

SATÜRNSatürn hakkında ilginç ve bilimsel bilgiler.Satürn'ün eski adı nedir? Satürn'ün sızaklığı kaç derecedir_ Ve daha fazlası...

>>>sayfa 04-05

TÜM HAKLARI SAKLIDIR . 2016

YILDIZLARARASI FILMI HAKKINDA BILGILER.

Space x ŞirketiUzaya yük ve besin taşımak için uzay aracı gönderen şirket. >>> sayfa 02-03

UZAY VE E VRENE DAİR HER ŞEY.

2

K al i forniya merkezl i uzay nak l iye ve araşt ı rma ş i rket i .

2006 YILINDA NASA; ŞIRKET ILE,

ULUSLARARASI UZAY İSTASYONU'NA

(UUİ) YÜK TEDARIK EDEBILECEK

BIR FIRLATMA/TAŞIMA SISTEMINI

TASARLAYIP GERÇEKLEŞTIREBILMESI

IÇIN 'TICARI YÖRÜNGESEL

TAŞIMACILIK ' (COTS) SÖZLEŞMESI

IMZALADI. SPACEX, 2015 HAZI-

RAN ITIBARIYLE UUİ'YE, YÜK TE-

DARIK ANLAŞMASI ALTINDA,

5 UÇUŞ GERÇEKLEŞTIRMIŞTIR.

K al i forniya merkezl i uzay nakl iye ve araşt ı rma

şirket i . Şirket 2002 yı l ında PayPal ' ın

kurucularından Elon Musk taraf ından kuruldu.

Şimdiye kadar Falcon 1 ve Falcon 9 is iml i

tekrar kul lanı labi l i r yardımcı uzay roket ler in i

gel işt i rd i . Firma aynı zamanda Dragon isminde

ve Falcon 9 roket i i le yörüngeye oturtulacak bir de uzay

gemisi gel işt i rd i . SpaceX, kal i teyi kontrol etmek ve masraf ı

azal tmak iç in kendi ürünler in i kendi f i rmalarında test eder.

2006 yı l ında NASA f i rmayı Ticar i Uzay Nakl iye Servis i adı

a l t ında Uluslararası Uzay İstasyonu'na f ı r latma ve kargo

sistemler i tasar lamak üzere bir anlaşma i le ödül lendirdi . 9

Aral ık 2010'da COTS deneme uçuşu i le SpaceX tar ihteki i lk

yörüngeye başarıy la uzay gemisi gönderen özel f i rma oldu.

3

Güneş 'e uzak l ık s ı ras ında a l t ıncı gelen, halk al ı büyük gezegen.

Satürn (eski adı i le Zühal) Güneş Sisteminin Güneş'e yakınl ık sırasına göre 6. gezegenidir. Büyüklük açısından Jüpi ter 'den sonra ik inci sırada gel i r. Adını yunan mitoloj is indeki Kronos' tan al ı r. Çıplak gözle iz lenebi len 5 gezegenden bir i (d iğer ler i , Merkür, Venüs, Mars, ve Jüpi ter) o larak eski çağlardan ber i insanoğlunun dikkat in i çekmişt i r. Büyük ölçüde hidro -jen ve helyumdan oluşmakta ve gaz devler i sını f ına girmektedir.Su yoğunluğu i le karşı laşt ı r ı ldığında 0.69 olan bu değer, Yerküre'nin yoğunluğunun % 12's i kadardır. Düşük yoğunluk, gezegenin akışkan yapısı ve kendi çevresindeki dönüş hızının yüksekl iğ i i le bir leşerek, Satürn'e ekvatorda geniş, kutuplarda basık el ipsoid görüntüsünü vermektedir. Yansıt ı labi l i r l ik derecesi(albedo) 0.47 olan gezegen, böylece yüzey -ine düşen güneş ışığının yarıya yakınını görünür tayf ta yansıtmaktadır. Ancak kızı lötesi a landaki ışınım ölçüldüğünde, Satürn'ün Güneş' ten aldığı ener j in in 3 kat fazlasını dışarı yaydığı görülür. Bu nedenle geze -gen, Güneş'e olan uzakl ığına göre hesaplanan 71K' den (-202 °C) çok daha yüksek bir etk in sıcakl ığa

SATÜRN

4

sahipt i r ve 95K (-178 °C) sıcakl ığında bir kara c is im gibi ışır. Satürn'ün kendi iç inde yarat t ığı bu ener j i fazlası , gezegenin yer -çekiminin etk is i i le yavaşça kendis i üzer ine çökerek küçülmesi sırasında dönüştürülen potansiyel ener j i i le açık lanmaktadır. Kelv in-Helmholtz mekanizması olarak adlandır ı lan ve daha sınır l ı ö lçüde Jüpi ter 'de de gözle -nen bu olgu Satürn'ün yarat t ığı ısı l ener j i fazlasını tek başına açık lamaya yeter l i deği ld i r. Ek bir mekanizma olarak, geze -genin yüzeye yakın katmanlarında hidrojen i le karışım hal inde bulunan helyumun ağır l ığı nedeniy le merkeze doğru süzülerek göç etmesi sırasında potansiyel ener j is in in bir kısmını açığa çıkarması öner i lmektedir.Gaz devler i , içerdik ler i e lement ler in oranlarına göre ik i a l t gruba ayrı l ı r lar. Uranüs ve Neptün 'buz' ve 'kaya' oranı daha yüksek Uranian gezegenler grubundadır. Satürn i le Jüpi ter ise adını y ine Jüpi ter 'den alan Jovian geze -genler grubu iç indedir. Jovian gezegenler in kabaca Güneş' i ve benzer yı ldız lar ı o luşturan maddeler i bu yı ldız lardakine yakın oranlarda içerdiği düşünülür.

SATÜRN

5

UZAY 'LA İLGİL İ

B İRBİRİNDEN İLGİNÇ

10 ADE T BİLGİ !

UZAY SONSUZVE BİR OK ADARDA

GİZEMLİDİR HER GÜN KEŞFEDİLEN

YENİ OLAYLAR.YERLER VE GİZEMLİ

ŞEYLER GÖRÜLÜR.

01 FA R Z E D E L I M K I U Z AY

M E K I Ğ I N I Z E AT L AY I P

J Ü P I T E R ' E K A DA R G I D E -

B I L D I N I Z V E AT M O S F E R D E N I Ç E R I

G I R M E Y I B A Ş A R D I N I Z ; N E YA Z I K

K I I N I Ş YA PA B I L E C E Ğ I N I Z K AT I B I R

Y Ü Z E Y B U L A M AYAC A K S I N I Z ! Jüpiter,

büyük oranda hidrojen ve helyumdan

oluşan bir gaz devidir. . .

02 E Ğ E R 24 S A AT L I K B I R

D Ü N YA G Ü N Ü N Ü N

S I Z E Y E T M E D I Ğ I N I

D Ü Ş Ü N Ü YO R S A N I Z , J Ü P I T E R ' D E

I Ş I N I Z ÇO K ZO R . Burada gün, yak laş ık

10 saatt i r. Çünkü Jüpiter kendi

etraf ında en hız l ı dönen gezegendir.

03 U R A N Ü S , D I Ğ E R G E Z E -

G E N L E R D E N FA R K L I

O L A R A K YA N A YAT M I Ş

G I B I D I R . 98 derecel ik eğimiyle ! adeta

yuvar lanan bir top gibidir. Bu nedenle

bir mevsim yak laş ık 21 y ı l sürer.

Ayr ıca bi r yar ıs ı 42 y ı l güneş a l ı rken,

d iğer yar ıs ı 42 y ı l k aranl ıkta k al ı r !

04 D Ü N YA , B I R B O W L I N G

TO P U N D A N B I L E D A H A

P Ü R Ü Z S Ü Z D Ü R . Bowl ing

topunun üzer indek i , h issedi lemeyen

pürüzler in aks ine, en yüksek dağ i le

en der in ok yanus bi le Dünya yüzey-

inin k al ın l ığının sadece 5 .000'de 1 ' in i

o luşturur.

6

05 D Ü N YA' YA D Ü Ş E N E N

B Ü Y Ü K M E T E O R , K R AT E R

O LU Ş T U R M A M I Ş T I R . Meteor,

yapıs ı i t ibar iy le köşel i ve kenar lar ı düz olduğu

iç in , muhtemelen bir taş ın suda sek mesi gibi

yüzeyde sek miş ve durmuştur.

06 N E W TO N ' U N Y E R Ç E K I M I N I

B I R E L M A AĞ AC I N I N A LT I N D A

K E Ş F E T T I Ğ I R I VAY E T E D I L I R .

İ ngi l iz as ı l l ı astronot Piers Sel lers da Newton'un

Ağacı 'n ı yer çek iminden kur tarmaya k arar

vermiş ve ağacın bir k ısmını uzay yolculuğunda

yanında götürmüş.

07 1977 Y I L I N DA , 72 S A N I Y E S Ü R E N

V E U Z AY I N D E R I N L I K L E R I N D E N

G E L E N E S R A R E N G I Z S I N YA L I N

K AY N AĞ I V E N A S I L G E L D I Ğ I B I L I N M E M E K T E D I R .

08 G Ö Z L E M L E D I Ğ I M I Z E N PA R L A K

G E Z E G E N O L A N V E M I TO LO J I D E

G Ü Z E L L I K TA N R I Ç A S I A F R O D I T ' L E

Ö Z D E Ş L E Ş T I R I L E N V E N Ü S ' Ü N G E R Ç E K Y Ü Z Ü

H I Ç D E U M D U Ğ U M U Z G I B I D E Ğ I L D I R . K ar-

bondioks i t ten oluşan atmosfer i , 500 derece

yüzey s ıcak l ığı , ş iddet l i as i t yağmurlar ı , akt i f

volk anlar ı ve dev lav nehir ler iy le Venüs, adeta

cehennemi andır ı r.

09 D Ü N YA' DA B U LU N A N 8800

M E T R E L I K E V E R E S T DAĞ I ' N I N

ÇO K M U Y Ü K S E K O L D U Ğ U N U

D Ü Ş Ü N Ü YO R S U N U Z ? Güneş s isteminin en

yüksek dağı komşumuz Mars ' ta bulunur.

"Olympus Mons" is iml i bu volk anik dağ 21 k m

yüksek l iğindedir !

B u n l a r ı B i l i y o r m u s u n u z ?

Uzayda k imse ç ığl ığınız ı duyamaz çünkü ses havanın bir

t i t reş imidir ve uzayda t i t reşecek bir hava yoktur.

Uzayda lazer ı ş ın lar ı görünmez (üzgünüz, Yı ld ız Savaşlar ı

hayranlar ı ) çünkü Dünya’da havadak i toz , lazer ı ş ın ı ı ş ığını

gözün iç ine “saçar ”.

Uzay ak ı l a lmaz derecede soğuktur çünkü s ize çarpacak ve

bu şek i lde ıs ıy ı aktaracak atomlar ın sayıs ı çok azdır.

Gezegenler aras ı uzay sant imetreküp başına yak laş ık 10

atom içer i r (Dünya’da iy i b i r laboratuvar vakumu 100.000,

deniz seviyes indek i hava ise 30 mi lyar kere mi lyar atom

içer i r ) .

I s ı faz las ını uzak laşt ı racak hava atomlar ı o lmadığında,

aş ı r ı ı s ınma da soğuma k adar c iddidir. Uzay giys i ler in i

ı s ı tmak ve soğutmak gerek ir.

S olunacak hava içermeyen uzayda astronot lar kendi hava

tedar ik ler in i yanlar ında, genelde s ı r ta takt ık lar ı skubamsı

tüplerde taş ı r lar.

Uzayda basınç yoktur. B izse 50 k m’ l ik b i r hava sütu-

nunun ağır l ığı (2 f i l ) a l t ında yaşar ız . Astronot giys i ler in in

bas ınçl ı o lması gerek ir.

Uzayda ağır l ığımız yoktur.

10 U Z AY DA G Ö R E V YA PA N

A S T R O N OT L A R U Z AY I N YA N I K

E T, S I C A K M E TA L V E K AY N A K

D U M A N I G I B I KO K T U Ğ U N U S ÖY L E M I Ş .

7

AZİZSANCAR

Hücreler in hasar gören DNA' lar ı nas ı l onardığını ve genet ik

bi lgis in i koruduğunu har i ta landıran araşt ı rmalar ı sayesinde

2015 Nobel K imya Ödülü 'nü k azandı .

8

Aziz Sancar 1946'da M ardin Savur 'da 8 k ardeşin 7 'ncis i o larak dünyaya geldi . Ai le -

s in in okuma yazma bi lmediği ancak çocuk lar ın ın eğit imine çok önem verdiği bel i r t i l iyor. Sancar, 1963 y ı l ında girdiği İ s tanbul Tıp Fakültes ini 1971 y ı l ında bit i rdi ve eğit im iç in ABD' ye gitt i . 1997 y ı l ından bugüne Amer ik a Bi r leş ik Devlet ler i Nor th Carol ina- Cha-pel H i l l 'de Nor th Carol ina Üni-vers i tes i B iyok imya ve Biyo -f iz ik Bölümü'nde görev yapan Prof. Sancar, gerçek leşt i rmiş o lduğu 300'e yak ın bi l im-sel mak ale ve bu mak alelere yapı lan 12 binden faz la at ı f la , b i l imsel araşt ı rmada eş ine az rast lanır b i r başar ıya imza att ı . İ s tanbul Tıp Fakültes i 'n i b i t i r -dikten sonra yur tdış ında yapt ığı ça l ışmalar la Amer ik an Ulusal

B i l imler Ak ademis i 'ne k abul edi len Sancar, buraya k abul edi len üç Türk ' ten bir i o lmuştu ABD'dek i Kuzey Carol ina Üni-vers i tes i B iyok imya ve Biyo -f iz ik Bölümü Öğret im Üyesi Prof. Dr. A z iz Sancar, k anser tedavis inde ' r i tmik saat ' buluşuna imza atarak düny-aca çapında üne k avuşmuştu. 1946 y ı l ında Mardin'de dünyaya gelen, Sancar, 'DNA tamir i ' ve 'hücre döngüsü kon-trol noktas ı ' gibi konularda yapt ığı ça l ışmalar la da adını duyurmuştu. Prof. A z iz Sancar 2014 y ı l ında AA' ya konuşmuştu. K anser tedavis indek i ' s i rk adi-yen saat ' (R i tmik saat) buluşunu anlatmışt ı . Prof. Dr. A z iz Sancar, k anser konusunda önemli ça l ışmalar yapı ldığını bel i r t i rken, k anser mek anizmasının 10 y ı l iç inde çözüleceğine inandığını söylemişt i . Ancak k anse -

r in nas ı l o lduğunu çözüm-lemenin onu tedavi etmek anlamına gelmediğine işaret eden Sancar, tedavi konusunda bir şey söylemek iç in erken olduğunu bel i r tmişt i . K anser le i lgi l i o larak ' 'DNA onar ımı ' ' konusunda çal ışma yapt ığını b i ld i ren Sancar, şunlar ı k aydetmişt i ; ' 'K anser teda-vis inde kul lanı lan i laç lar ın çoğu DNA' y ı tahr ip ediyor ve vücutta bulunan DNA onar ım mek anizmalar ı , o k anser hücrel -er in in yaşamasını sağl ıyor. B iz bu mek anizmayı anlamak , aydınlatmak iç in bi r ça l ışma başlatt ık . Bu mek anizmayı anlayınca onu " inhibe" edip, k anser hücreler in in normal hücrelerden daha önce öldürül-mesini sağlamaya çal ışacağız . DNA onar ımı mek anizmasını aydınlatmak , k anser tedavis i noktas ında çok önemli . G ayemiz bu mek anizmayı aç ık lamak .' '

9

İNTERSTELLAR YILDIZLAR ARASI Tek nik bi lgis i ve becer is i yüksek olan Cooper, geniş mıs ı r tar la lar ında ç i f tç i l ik yaparak geçinmektedir ; amacı ik i çocuğuna güvenl i b i r hayat sunmakt ı r. Onlar la yaşayan Büyük-baba Donald çocuk lara göz kulak olurken, henüz 10 yaş ındak i k ız ı Murph şaş ı r t ıc ı b i r zek aya sahipt i r.

Ser t b i l im-kurgu adı konulan, o las ı tek noloj ik gel iş imler i aks i -yon veya macera deği l de, b i l im-sel spekülasyon ve fe lsefe iç in kul lanan türü s inemaya uyar la-mak çok zor i ş .Fak at bu f i lmde herşey çok güzel i ş lenmiş.

Geçmişte bırakt ığı b i l iminsanı k ar i -yer in i öz leyen Cooper 'un k arş ıs ına bir gün bek lenmedik bir tek l i f ç ık ar ve a i les inin , dahası insanl ığın güvenl iği iç in zor lu bir k arar a lması gerek ir. . .

Yönetmen:Chr istopher Nolan

Başrol O yuncular ı :

Matthew M cConaughey

Anne Hathaway

M ichael Cainen"

FILM

1 0

B İ rinci tanıma göre Mavi Ay olayı şöyle ; Normal zaman-larda bir mev-s imde 3 kez

dolunay doğuyor. Ancak eğer o y ı l Mavi Ay y ı l ı i se, b i r mevsimde 4 dolu-nay iz lenebi l iyor. Bunlar ın üçüncüsü ‘Mavi Ay ’ o larak tanımlanıyor. Daha kolay bir tanımlamayla , 1 ay iç inde ik inci kez dolu-nay görülmesi hal inde de, ik incis ine Mavi Ay deniyor. İ k inci tanıma göre Mavi Ay olayı i se ay

bazında yapı lmış. B i r ay iç inde dolunay bir kere olur. Ama 1 Temmuz ’da gerçek leşen dolunaydan sonra bu akşam yani 31 Temmuz akşamı y ine dol-unay görüleceği iç in , b i r ay içer is inde gözüken ik i dolunaydan ik incis ine Mavi Ay denir.

Mavi Ay olayının yaşanacağı akşam ay gerçekten mavi mi gözükecek? Hayır, normal bi r dolunay olayı yaşanacak . 1883 y ı l ında yaşanan bir yanardağ pat laması sonras ı göğe yük-

selen dumanın bu olaya denk gelmesi ve ayın mavi (bazı lar ına da yeş i l ) gözük-mesinden dolayı Mavi Ay deni lmişt i r. As l ında Mavi Ay olayı , döngüsel b i r o laydır. Ayın dönüşünü tamamlaması i le tak vim yı l ı eş zamanl ı o larak hareket etmiyor. Bu sebebten dolayı her üç y ı lda bir faz ladan bir dolunay görülebi l i -yor. Gözüken bu 13. dol-unay olayı da 4 mevsim-den bir inde faz ladan dolu-nay görülmesine yani Mavi Ay olayı yaşanmasına sebeb oluyor.

MAVI AY

AY NASIL MAVİ OLABİLİR?

Bir dahak i Mavi Ay ' ın 2018 ve 2020 y ı l lar ında yaşanması bek leniyor.

1 1

K ADROMUZ

YONETICI: BEYZA EDITORLER AHMETBERKMUSTAFACANYAKUPTANERBERFINENISAGOZDECIGDEM