v sinif. düzbucaqlı paralelepiped və kub

1. Həndəsi fiqurlar haqqında biliklərin təkrarı.

2. Təkrara aid mimio testlər.

3. İdman fasiləsi.

4. Yeni dərsin izahı: ”Düzbucaqlı paralelepiped və kub.”

5. Əyani vəsaitlərlə iş (zərf 1, zərf 2).

6. Yeni dərsi möhkəmləndirmək üçün məsələ həlli.

7. Qiymətləndirnə.

8. Ev tapşırığı. 9. Resurslar.

İlk səhifəyə dönüş

• Bayrağımızdakı səkkizguşəli ulduzun belə guşələri üçbucaq, gerbimiz dairə, bayrağımız düzbucaqlı formadadır.

Bu əşyalar sizə hansı müstəvi fiqurları xatırladır?

Üçbucaqlı

Oval

Düzbucaqlı

Dairə

Kvadrat

Memarlar həndəsi fiqurlardan istifadə edərək gözəl binalar yaratmışlar. Şəkillərdəki tikililərdə hansı fiqurlardan istifadə olunub?

•Qız qalası •İçərişəhər metrosunun binasının üzləri

•Minarələr

•Evlərin qapı-pəncərəsi, divarları, döşəmə və tavanı

•Misir ehramları

SilindrKonus Pitramida

Üçbucaq

Düzbucaqlı

•Şəkildəki göy cisimləri hansı fəza fiquru şəklindədirlər?

Portağal dilimi Dairə Armud Konus

Banan Silindr Qarpız Kürə

• Təbiətdə vitaminlərlə zəngin olan meyvələr formaca hansı həndəsi fiqurlara oxşayırlar?

Kürə

• Məişətdə olan və hər gün istifadə etdiyimiz bu əşyalar hansı həndəsi fiqurlara oxşayır?

Düzbucaqlı

SilindrQazanVedrə Fincan Stəkan Boşqablar Nəlbəki

Dairə

Dördbucaq ÜçbucaqQablar

• Məişətdə olan və hər gün istifadə etdiyimiz bu əşyalar hansı həndəsi fiqurlara oxşayır?

1.Başımızla dairəvi hərəkətlər edək.

2. Qollarımızla havada üçbucaqlı,

düzbucaqlı və altıbucaqlı çəkək.

3. Qollarımızı dairəvi 5 dəfə fırladaq.

4. Əllərimizi belimizə qoyaraq 5 dəfə bədənimizi dairəvi hərəkət etdirək.


Ölkəmizdə tikilən binaların əksəriyyəti kərpicdən və ya daş karxanasında kəsilmiş daşlardan tikilir.

Kərpic və kəsilmiş daş formasında olan fiqurlar düzbucaqlı paralelepiped adlanır

DA

C

К

E

L

B

М

LК

CB

A

E

D

М

C

LК

B

A

E

D

М

Düzbucaqlı paralelepipedin səthi altı düzbucaqlıdan ibarətdir. Bu düzbucaqlılara onun üzləri deyilir. Paralelepipedin qarşı üzləri bərabərdir.

Şəkildə

AB, DC, EK, ML,

AE, BK, DM, CL,

AD, BC, EM, KL

paralelepipedin tilləridir.

K L

ME

B C

DA

Paralelepipedin üzlərinin tərəfləri onun tilləri, təpələri isə onun təpə nöqtələri adlanır. Düzbucaqlı paralelepipedin 12 tili, 8 təpə nöqtəsi var.

A, B, C, D, E, K, L, M

isə təpə nöqtələridir.

Düzbucaqlı paralelepipedin hər təpəsindən üç til çıxır. Bir təpədən çıxan tillərin uzunluqları onun xətti ölçüləri və ya uzunluğu, eni və hündürlüyü adlanır.

E

A

K L

M

CB

D

uzunluğu eni

hünd

ürlü

yü

a b

c

Qeyd etdiyimiz kimi, düzbucaqlı paralelepipedin 12 tili var.

Onlar 4-4 bir-birinə paralel və bərabərdirlər.

Tillərin uzunluqları cəmini düsturu:

Üzlərinin sahələrinin cəminə paralelepipedin səthinin sahəsi deyilir.

Düzbucaqlı paralelepipedin xətti ölçülərini a, b və c ilə işarə edək.

Açılışdan da görünür ki, düzbucaqlı paralelepipedin 6 üzü var.

1

2

3

4


Xətti ölçüləri bərabər olan düzbucaqlı paralelepiped kub adlanır.

a bca

a

a

a

Kubun səthi altı bərabər kvadratdan ibarətdir.

a aa

a bc

12

3


Düzbucaqlı paralelepipedin uzunluğu

6 sm, eni 4 sm, hündürlüyü 3 sm-dir.

Onun müxtəlif üzlərinin sahələrini tapın.

= S =SAEKB DMLC

ABDC EKI M = S =S

= S =SAEMD BKLC

6 4 = 24sm 2

24 3 = 12sm

23 6 = 18 sm

6sm4sm

3sm

K L

MB C

DA

E


Uzunluğu 10sm, eni 5sm, hündürlüyü 7sm olan düzbucaqlı paralelepipedin səthinin sahəsini və tillərinin uzunluqları cəmini tapın. Məsələnin həllində buraxılmış səhvi tapın.

10sm5sm

7sm

S =

Səthinin sahəsi

Tillərinin uzunluqları cəmi

L =

2390sm2 195 =2(10 5 + 10 7 + 7 5) =

88sm4 22 =4(10 + 5 + 7) =

S =2(ab+ac+cb)

L =4(a+b+c)

a=10sm b=5sm c=7sm

2310sm2 155 =

Düzbucaqlı paralelepipedin uzunluğu 16sm, eni uzunluğunun 60%-nə, hündürlüyü isə eninin 20%-nə bərabərdir. Onun tillərinin uzunluğunu və oturacağının sahəsini tapın.ba

c

a = 16smb = 60%ac = 20%b

En

Uzunluq

HündürlükOturacağının sahəsini Sot = ab

9,6sm1,92sm

215,36sm

= 60%16 == 20%9,6 =

=16 9,6 =

1. Sizə paylanmış qiymətləndirmə blanklarında özünüzün bu günkü dərsdə iştirakınızı blankdakı meyyarlar əsasında qiymətləndirin.

2. Sonra yanınızda əyləşən sinif yoldaşınızla blanklarınızı dəyişərək, bir-birinizi qiymətləndirin.

3. Müəllimin də sizi qiymətləndirməsi və yekun qiymət çıxarması üçün blankları müəllimə təhvil verin.

Qiymətləndirmə blankı


• 5-ci sinif “Riyaziyyat” kitabı• 5-ci sinif “Riyaziyyatdan didaktik materiallar”• http://az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Hende

si_fiqurlar• http://bkk-fb.blogspot.com/p/hnds.html• http://www.kamelek.com/Gallery_konkurs/

konkurs_1/74_525_2.jpg• http://games-mm.ru/userfiles/Image/good/

photo_335.jpg• http://www.24video.net/img1/745/745594/

frame00138.jpg

http://az.wikipedia.org/wiki/Kateqoriya:Hendesi_fiqurlar





http://www.upt.edu.pe/upload/pub/2.jpg

Geri qayıt

v sinif. düzbucaqlı paralelepiped və kub

Education