Dardan Leka

Vajza nga lumi

Nga kolekcioni Novela bashkohore

Kapitulli i parë

Parisi në muajin gusht vlon për çdo vit nga turistët që vijnë ta

vizitojnë këtë metropolë nga të katër anët e botës. Në restorantin "Bellaçao"

në një lagje joshëse buzë Senës, përvec klientëve të huaj e turistë të

ndryshëm, në këtë lokal të ngrohtë me mikpritje ulqinaku, vinin shpesh herë

edhe mysafirë e vizitorë të tjërë, shqiptarë që vizitonin kalimthi qyetin e

shëndritshëm, klientët ndaheshin të knaqur dhe kthehëshin më mbrresa të

pa shlyera, kështu ishte pritur para disa ditësh në lokalin e Rizos edhe një

klient i rëndësishëm, kryebashkiaku i Drenasit i cili i shoqëruar nga një

vëndas i tij që prej dekadash jetonte në Paris, Ariani, pra për darkë kishte

planifikuar të ftonte bashkiakun në restorantin e ulqinakut, në "Bellaçao"

ku si gjithëmonë, Ilo i kishte pritur më bujari, dhe këtu Ilo mësoi emrin e

kësaj qyteze kosovare, që nuk e kishte dëgjuar asnjëherë më parë.

Kishin kaluar dy tri ditë kur në lokalin e Ilos hyjnë dy vajza të reja, kliente,

afër të tridhjetave dhe posa zunë vend në njê tavolinë, njerës, që kishte flokë

ngjyrë geshtenjë, i shkojnë sytë tek shqiponja dykrenare që Rizo e mbante

gjithmonë sipër banakut. Ajo e shikon me çudi simbolin, iu drejtua shoqës së

saj Laures duke e prekur që ti ktheje syt kah simboli.

– Më duket se qenka restoran shqiptar, shihe shqiponjën...Te kam

folur se kam bërë kerkime në internet këto dite.

– Mirë, pra mos hezito tani, pyete këtë kamarierin mos ndoshta din

diçka...duhet të dilni nga guaca Lori.

Lori e pyeti Ilon qe sapo afrohej tavolinës së tyre më fletoren e menuesë

në dorë.

- Shqiptar jeni ju ?- pyeti vajza.

- Po,- i përgjigjet Ilo- shqiptar jam, ia keni qelluar, po ju nga jeni ?

- Po edhe unë jam shqiptare - ia ktheu ajo më një buzëqeshje.

- Ndoshta jeni shqiptare por në të folur nuk keni aksent fare, pra ju

duhet të jeni shqiptare e lindur këtu.

-Jo, -iu pergjigjë vajza. Unë quhëm Lori por kam lindur në Drenas, në

Kosovë. Tani krejtë vonë e kam zbuluar se ku gjëndët ky vendë, përmes

interneti, dhe mësova se shumica e banorëve janë shqipëtar në këtë

vendë. Drenasi duhet të jetë vendi im i lindjës por unë asnjëherë nuk kam

qënë atje.

- Po pse - e pyet Rizo...!?

– Ehhh ! - lëshoi Lori një psherëtimë të thellë, jeta ime është një

histori e gjatë dhe tepër e komplikuar- i thotë vajza. Pastaj nis e i

rrëfen Rizos më pakë fjalë se si ajo ishte e adoptuar tek një familje

franceze ku sapo kishte ardhur në këtë botë dhe deri këtu ishte

rritur në këtë familje që e kishin mbajtur si trajtohet një bijë e tyre

e vërtetë ..

Sipas ligjit francez pra, por edhe botëror, emri i vëndëlindjës nuk guxon të

humbët asnjëherë, edhe pse prindërit e saj adoptiv e kishin regjistruar në

emrin e tyre, më nënshtetësi franceze, vendi i lindjes i mbetët në letër

përgjithëmon po ai Drenasi i para luftës.

Rizo i emocionuar para këtij rasti të vaçantë, i spjegon pa keqardhje Lorit

se, para disa ditëve kishte si mysafir në në këtë lokalin e tij pikërishtë

Bashkiakun e Drenasit.

- Më këni lënë pa fjalë ! Shumë e habitshme më duket kjo histori, se,

më parë as që kam dëgjuar për këtë vendë, më dukët si e pabesueshme !

Tani po më befasoni edhe më fatin e jetës suaj. A keni kërkuar ndonjëherë

për ti njohur prindërit tuaj biologjikë atje në Drenas ? - e pyet Rizo.

- Jo, asnjëherë deri më sot, - thotë vajza, përpos në internet këto ditë

kam kërkuar në google, më “drenas" dhe nga rezultatet mësova se ky vendë

është i ri i pas luftës, dhe mësova pastaj se krahas këtij emri ishte edhe

emri i vjetër që kam edhe në dokumentet e mia, mësova pra se Drenasi

gjëndet në Kosove, diku në Ballkanë. Kaqë, nuk dija më tepër, ende nuk i

kam filluar kërkimet e duhura por e kam ndërmend t’ja fillloj një ditë,

ndoshta prej këtij momenti, zemra ma thotë, “ecni në këtë drejtim”. - Një

buzëqeshje si ajo e mëparëshme iu duk në ftyrë. Patjetër se dua të di mbi të

shkuarën dhe të ardhmën e prindërve të mi biologjikë, dua të di së paku

origjinën time pse dhe si kam ardhur deri këtu- u shprehë Lori e ndërkohë

një hije trishtimi i ra përsëri mbi fytyrë..

Rizo vrëjti këtë gjë, mbeti pakë ngushtë nga ky ndryshim emocionesh të

vrejtura në fytyrën e vajzes së panjohur, nuk donte që ta lëndonte, por

kurreshtja e shtyu ta pyeste nëse prindërit e saj adoptiv ia kishin thënë asaj

të vërtetën apo ia kishin fshehur origjinën e prejardhjës së saj, Lori iu

përgjigj pa kurrëfarë kompleksi, i hapi zemrën mënjêherë Ilos.

- Kur isha e vogël po, kishte zona më hije që vetëm tani më kohën

më bien ndërmendë dhe më rrotullohën ato ngjarje si në një shirit filmi,

por këto vitët e fundit pasi jamë pjekur ndoshta sa duhej, ndryshoi situata

për mua. Mësova shumë gjëra. Sipas thënjes së babait tim, për shkaqe të

panjohura sapo kam lindur, nëna ime më ka lënë atje në Drenas diku buzë

një lumi. Kështu më ka thënë babai që më ka rritur.

- Unë se besoj se të kanë lënë te lumi, sa vajzë e bukur që jeni, nuk ka

mundësi as arsyje të ju trajtoje nëna juaj kështu, nuk e kemi traditë një

veprim të tillë, më vjen keqë shumë. Mbase ndoshta ka qënë në rrethana të

pa deshirueshme, besoj se tani së shpejti ju vetë do ta gjëni të vërtetën.

- Po si ta gjejë të vërtetën unë nga këtu ku asgjë nuk di për mamin

tim ? - i tha trishtueshëm vajza. Unë nuk njoh njëri këtu në Paris që mund të

më ndihmojë. Kosova më sa e di nuk ka konzulatë këtu dhe gjuhën nuk e

njohë, nga t’ja mbaj më parë,nuk njohê njeri nga atje, jeni shqiptari I parë

që kontaktoj sot.

- Zonjush e nderuar, Prit ! Më sa kam mundësi do perpiqem të ju

ndihmoje, të thash se, para dy ditësh këtu ishte klient pikërishtë në këtë

tavolinë edhe bashkiaku i Drenasit. Si të kerkoni fatëbardhësi më të lumtur

se kjo ditë ?

- Keni të drejtë, ndoshta kjo rastësi do jetë një shenjë i mirë për

kërkimet e mia sikur të më thërriste vëndlindja ime Drenasi, si duket ka

ardhur koha, tani jam mjaftë e pjekur për ti perballuar këto pengesa. Më

duhet të bëjë diçka. Vite të tëra i kam kaluar në vetmi këto dyshime e vuajtje

të thella që më ngacmonin në zemër, identiteti im, mosnjohuria rrethë

periardhjes sime, mos të flas për vuajtje mëndore e psiqike dhe netët pa

gjumë që i kam kaluar deri më sot, tashmë jam e rritur e jo si ajo beba e

Drenasit dikur. Nuk mundem të rri duar kryq para kësaj drame që me ka

ndodhur mua. E kam marrë parasysh dhe dua ta përballoj të vërtetën sido që

të jetë ajo më shpresë se një ditë do ta gjejë nënën time të vërtetë, mendoj

se siç shifet, në rrethanat që më kanë gjetur aty pranë lumit, siç më thotë

babai adoptiv, më të lehtë e kam për të kërkuar në këtë drejtim për të

ardhur deri tek ajo, e pastaj dua ta kuptoj, pse isha për nënën time një fëmijë

i padeshiruar ? Besoj se duhët të gjëndet një dokument apo një dëshmi që

do të më drejtonte deri tek identiteti i nënës sime, më shtynë diçka që tê

ndjeki këto kerkime, më duhet patjetër të kthehëm në vendin e origjinës

sime, kam një munges në shpirtë, së pari ta gjejë të vërtetën !

Kështu e dëshpëruar, Lori gjeti tek Rizo gurin e magjive, shpresën e humbur

mbështetjen e predestinuar që ndoshta do ta drejtonte në rrugën e duhur për

të gjetur fillin e kësaj copës së kërthizës së shkëputur, gati tri dekada më

parë, që kur ishte foshnje, diku atje në Kosovën e largët !

- Ku mund ta gjëjë unë këtë bashkiakun, i thotë Lori, gati në

dëshpërim dhe po e gjeta, sa mund të më ndihmojë e si do të më ndihmojë ai

kur kanë kaluar gati 30 vite..!? Me sa kam lexuar në internet, lufta në

Kosovë dogji dhe shkatërroi gjithshka që gjeti përpara, ndoshta do këtë

djegur dhe dokumenta e libra rregjistrimi, ndoshta vetëm përmes ADN-së do

të ketë mundësi të bie në gjurmë të kaluarës sime të ërrët, mirëpo këto

analiza kushtojnë tepër shtrenjtë…. Pastaj, pa asnjë dokument, pa asnjë

dëshmitar, nga t'ia filloj ?

Në këtë dilemë, Rizo e qetëson Lorin, se ai do marri në telefon atë vëndasin

që e shoqëronte bashkiakun e Drenasit, Arianin ku përmes tij kishte shpresë

të vijë deri tek ai.

Pas pakë Rizo e mori në telefon Arianin. Lori nuk e kuptonte as një fjalë

nga biseda telefonike. Ajo më padurim priste se çdo ti thoshte Rizo nga kjo

bisedë, kur Rizo mori lapsin dhe një copë letër, i bëri shenjë Lorit që të

shenojë numrin e telefonit të saj, që të lidhin kontaktet mes tyre... Në sytë e

Lorit formoheshin shkëndija të imta drite nga pasioni që përcillte bisedën e

dy bashkëatdhetarëve të saj në gjuhën shqipe që për të ishte hera e parë që

dëgjonte këtë gjuhë melodike, i dukej asaj e ëmbël, për Lorin ishte një

zbulim që shtonte kurreshtje që në fjalët e para...

"Dëgjo Arjan, të thashë se kjo goca është këtu para meje, kjo ka

ndërmend të bëjë kërkime për të gjetur prindërit e saj biologjikë, thotë se

është shqiptare e kosovës, sipas vendit të lindjes që ka në dokument, ku

sipas t'atit të saj adoptiv, si foshnje e kanë gjetur diku aty buzë një lumi..në

Drenas." nga ana tjetër e telefonit Arjani i pergjigjet Ilos;

" ...e pamundur, kurrësesi ... kjo na qënka një qështje tepër delikate, ku i

dihet a është shqiptare apo jo. Te ne ka patur edhe pakica të tjera, nëse e

ëma e saj, e ka lënë ashtu buzë lumit të shkretën, më vjen keq, nuk di si t'ia

bëjmi.

– Arjan, kjo vajza mëzi rri në kembe këtu para meje, i thashë se do e

ndihmoni për të gjetur nënën e saj, se kush është dhe nga vijnë

prindërit e saj nuk ka rëndësi, kjo ka lindur në bashkësinë tënde

aty në Drenas pra, po të ishte nga Ulqini, menjëherë do i ndihmoja.

Më thuaj tani, a mund ta orjentosh deri në Drenas tek bashkiaku I

juaj këtë vajzë apo jo. Kjo nuk e din fare gjuhën shqipe, së paku ta

ndihmojë dikushi atje, pra më së miri do ishte që te lidhet më

bashkiakun qe ishte këtu, besoj ka për ti ndihmuar në këto

kërkime.

“- Dëgjo Ilo. Unë e kuptoj qartë problemin që paska, mirëpo ku ta

di unë se ç'farë problemi do më lindi atje në vend pastaj, Drenasi

nuk është si Ulqini, ti e di si është tek ne atje, mua mê njohin

njerzit dhe po shkova më një vajzë ashtu të pa nënë e pa baba, pa

emer e pa mbiemër, ku ti dihet, ndoshta edhe nuk është shqiptare.

Ndoshta ajo e shkreta mendon se është më origjin shqiptare por

nuk i dihet fare kësaj çështjes ballkanike...

Lori e ndiente vehtën si një lis pa rrënjë, pa origjinë e pa identitet, pa të

afërmit e saj pa as një lidhje familjare në këtë botë...

Këto vitët e fundit, disa herë Rolandi, i ati i saj adoptiv i kishte thënë Lorit

se, pas luftës së Kosovës, ndoshta nëna e saj ka mbijetuar luftën, ku mê

shpres ende gjendet diku e gjallë dhe se kishte ardhur koha që ta

kërkonte.

Më gjithë ato ngjarje e tragjedi që kishin perjetuar populli shqiptarë në

fundin e shekullit XX-të nê Kosovë, krejtë pakë shpresa I kishin mbetur

Lorit. Ku ti dihej pastaj fati i një gruajes së mjerë se a ishte ende gjallë apo e

vdekur ? Ndoshta ajo ka marrur arratinë për te shpetuar diku për ndonjë

vëndë të largët të botês si shumë refugjate të tjerë ? Këto mendime nuk e

linin të qetë Rolandin ku para syve te tij iu qfaqëshin skena tê tmerrshme

përmes ekranit të vogël, ato skena të luftës që transmetonin rrjetët

televizive ku një popull i tërë kishte braktisur shtëpit e tyre, disa të djegura,

shumë të vrarë e të lënduar, mirëpo shpesheherë para syve i dilte gjithnjë një

grua që mbante një fëmijë shtrënguar në gjoks. Rolandi e paraftyronte këtë

imazh nga ekrani sikur të ishte nëna e Lorit. E shifte të mjeruar, më krahët

e hapur duke vrapuar në mjegull sikur se ishte në kerkim të vajzës së saj të

humbur.

Një ditë, kah mesi i Prillit, një muaj pas fillimit të egzodit kosovar, Rolandi i

kishte thënë Lorit, "nuk mundëm të duroj këtë situatë, nuk mund ta shohi më

këtë televizion...nuk dua as ti dëgjoj lajmet, as të lexoj gazetat". "Pse,

babi ?” - e kishte pyetur Lori, “Pse, ç'ke ti me këta shqiptarët e Kosovës, pse

interesohesh aqë shumë për ta “? Rolandi iu kishte pergjigjur; "Unë asgjë

nuk kam më ta, bija ime, mirëpo ti po..." Nga këtu kishte filluar jeta e

dytë e Lorit.

Këtë fshehtësi familiare ia kishte besuar vetëm shoqes së saj të ngishtê

Laures, e cila gati se ishte rrëxuar për toke kur e mëson origjinën e saj.

“ti, Lori, ti je kosovare, e pabesueshme” !

Kur i kishin thënë Lorit në prefekturen e Parisit se për të udhëtuar në

Kosovë, nuk kishte nevojë për viza, ajo ishte mbetur e habitur që as 1000

kilometra nuk e ndanin Kosovën nga kufri I Francës. Ariani i kishte thënë

Lorit, pasi që ishin rënë në kontakt përmes Ilos në "Bellaçao" se atje në

Drenas, gjëndet edhe misioni francez dhe se Kosova tani ishte një vendë i

lirë.

Rolandi para gati tri dekadave rrugën Paris Kosovë e kishte shkelur më një

vetur të markës Peugeot (pezho) të bardhë, por tani si plakush kishte prerë

dy bileta kthyese pranë agjensisë në sheshin Opera, në drejtim te Aeoroportit

të Prishtinës. Vetë me vehte mendonte se ngjarja mund të përfundojë aty

edhe ku kishte filluar atje para gati tri dekadave në Drenas.

Para se të fluturonin për në Prishtinë, Lori kishte kontaktuar pranë

"Institutit Nehandertal Genealogique Live", një profesor të njohur në këtë

lami, specialist në ADN i cili e kishte udhëzuar se si dhe se çfarë duhej

ndërmarrë për të patur sukses kërkimi i prindërve të saj përmes ADN-it.

Profesori i kishte thënë Lorit se do ishte e pa mundur të gjëndet një prind sot

përmes ADN-ës, pa e ditur së paku vendin lindjes, ose emrin e njêrit prej

prindve, Mandej ai i kishte thënë se nuk garantonte se do ketë sukses kjo

ekspeditë e saj, I dukej e pa mundur dhe se gjasat ishin të vogla ta gjëje

nënën e saj.

Mirëpo Lori ishte e vendosur. Kishte marrur disa flakona dhe pako

hermetike "modyla testi per and" më vehte që mund te veprohej shumë

lehtë e deri tek ato më të sofistikuarat për mbledhjen e indikacioneve tjera,

identifikimit permes flokëve. "Tani u bëre në rolin e një detektive" i thoshte

me tallje Ariani kur Lori nxori nga çanta disa doza testi te ADN-së...

Dita e nisjës ishte caktuar, të martën, fillimi i muajit gusht, do lëshohëshin

në Aeroportin e Prishtinës. Ariani kishte planifikuar më familjen e tij, të

nisëshin mê vetur, edhe ata në të njejtên kohë, ku do te kalonte tërë Italinë

në përmes autostrades për të arritur në Durrrës e pastaj të nesërmen do

mbrrije në Drenas. Më parë, të gjitha nevojat e duhura si rezervimin e

hotelit Ariani ua kishte siguruar përmes telefonit tek një mik i tij. Në fillim

ky miku i kishte thënë Arianit se kjo kërkesë do i nxjerrë telashe, jo atij

personalisht por qytetarëve të kësaj qyteze të vogël që asnjëhere as ëndër

nuk e kishin parë se një ditë, pas tri dekadave një vajzë nga Franca do

kthehej përsëri në vendlindje në kërkim të prindërve, pa patur as një shenjë

as gjurmë se kush mund të ishin prindërit e saj. nuk kishte guximin t'ia

thoshte përmes telefonit një gjë të tillë, dronte se tërë qytezën e tij do ta

trondiste kjo rrëmujë si një termet !

Nga dritarja e avionit Lori kërkonte me sy Kosovën, e mendonte si një

vend të vogël nga lartë, dëshironte që fluturimi të përfundonte sa më parë.

Ajo e mbylli një libër që ishte duke lexuar mbi historikun e Drenas në

gjuhën angleze, dhe kur doli në pistën e zbritjës fuqishëm mori frymë.

- Po marrë përsëri ajër të Kosovës, duket sikur se më ka munguar kjo

hapsirë e panjohur, -lëshoi Lori duke e shikuar në sy reagimin e Rolandit.

Dhe posa doli përjashta nga shkalla e avionit ajo mori frymë, sikur lirohëj

nga një barrë e rëndë që mbante mbi supe prej vitësh.

Dielli shkelqente këtë pasdite të muajit Gusht mbi tërê fushën e Kosovës,

bënte vapë e madhe, njerëzit prisnin udhëtarët që vinin nga largë, të afërmit

e familjes që u bënin shenjë më dor nga halla e madhe e Aeroportit.

Posa dolën nga Aeroporti, morrën një taksi që i drejtonte për në Drenas, afër

30 kilometra, që shtrihej në fushën e madhe të Kosovës në drejtim të

perëndimit, mu në zemër të Kosovës. Taksia ndaloi përpara "Hotel Kalaja"

që u a kishte rezervuar Ariani, zbritën të dy udhtarët, morën valixhet e tyrë

të vogla dhe u drejtuan drejtë hyrjes së godinës. Ishin të lodhur nga udhtimi

dhe vendosën që të pushonin.

Dikur në mbrëmje dolën për të vizituar qytezën e vogël. Një rrugë

këmbësore e ndante qytetin në dysh, në drejtim të perendimit e lindjes.

Rolandit i shkuan sytë tek ura e vjetër e kohës romake më plotë harqe, këtë

detaj menjëherë e njohu.

– Nuk paska ndryshuar fare,- tha Rolandi. Lokalet dhe shitoret

qenkan në vendet e tyre. Nuk vrehët as një shenjë lufte, shtepijat

qenkan nderutuar shumê shpejtë, po duket se tani ka vetura më

shumë se dikur. Pritë pak,-i thoshte Lorit. Nëse më kujtohet

Komuna.

– Po, më duket se është ajo atje ku valojnë dy flamuj, njëri është

flamuri i Kombeve të Bashkuara dhe tjetri shqiptar, e sheh ?

Njerëzit më duken të veshur si në perendim dhe më duken ka

shumë të rinjë. Lori nuk fliste fare, mendja i shkonte tek "lumi" I

Drenasit, -tha Lori.

Njerëzit që shëtisnin trotuarëve shpesh herë kthenin kokën në drejtim të dy

të panjohurve që hecnin së bashku krahë për krahë, një vajzë e re më një

plakush, ku pas pak iu ra në në sy njerëzve levizjet e tyre, sikur kishin

hetuar prezencen e dy turstve te huaj. Kurreshtja e tyre dukej se shtohej;

"kush janë këta të dy të huj, një plakë me një vajzë të re që shetisin kështu

krahë për krahë në mes te qytetit dhe ç'kerkonin këtu ?

Jo larg qëndrës, nja dy kilometra më tej, Rolandit iu kujtua se andej duhej të

ishte lumi i qytetit, vendi ku i kishin thënë se atje e kanë gjetur Lorin si

foshnje, mbështjellur në një batanije aty buzë lumit.

Derisa ecnin kështu së bashku Rolandi e Lori iu afruan bregut të lumit.

Papritmas zhurma e një veture i shqetësoi dhe kthyen kokën e panë se ishte

një automjet ushtarak me ngjyrë të verdhë, sipër së cilës valonte flamuri

Francez dhe me gërrma të mëdha shkruante "xhandarmëria nacionale" sa që

u habit Rolandi...

- Qënkan tanët këta, me çon mallin si të isha në Francë...

– Po, Ariani më ka thënë se këtu në Drenas është sektori francez,

ndërhyri Lori dhe ua ktheu me një "bonzhur" ushtarakëve duke i

përshëndetur me dorë dhe leshuan një pershendetje më “bonzhur”

-Janë tanët që komandojnë këtu, e sheh flamurin francez mbi

vetur ?- lëshoi Lori.

- Pse, e ndieni vehtën ende franceze edhe këtu në vendlindjen

tuaj ? -ia preu Rolandi më të qeshur...

- Babi, mos të lutëm ! Edhe pse kam ardhur këtu në vëndlindje në

kërkim te identitit tim, ti e din se ajo do mbetët për gjithmonë mami imi,

mirëpo e ndjej të nevojshme tani që të njohë edhe nënën time biologjike,

nëse arrij ta gjej, ku i dihet a është kjo gjallë a jo, e nëse jo, prapë unë do

kthehëm në Francë dhe do mbetëm gjithmonë franceze se aty jamë rritur,

pra mos u shqetëso të lutem babi im.

Pas pak makina ushtarake u kthye përsëri kahë të panjohurve dhe u ndal para

tyre.

Një xhandar i përshëndeti më dorë.

« Bonzhur » ! Vëshët më bënë se dëgjuam që flisnit frengjishtë dhe na

përshëndetët. Makina u largua me zhurmën drejtë një rrugë të ngushtë që

shpiente për në qytet ndërsa Rolandi e Lori, pasi u matën një copë herë

vijuan të ecin drejtë bregut të lumit, ku pasi e lanë rrugën e shtruar me asfalt

morën një rrugicë të vogël në mes manave, kaçave dhe shelgjeve. Arrijtën

tek bregu i lumit të qetë ku mezi vrëhej se në cilën anë shkonte uji.

Duke ecur bregut të lumit Lori imagjinonte përsëri atë skenën e tmerrshme

që iu kishte ngulitur në mendje prej vitësh. Papritmas tre katër qenë iu

turrën dhe mësynë drejtë tyre. Rolandi me të shpejtë tërhoqi pas shpinës së

tij Lorin duke tentuar ta mbrojë.

Lori gërrmuset dhe kap dy gurë, i gjuan qentë ku ata menjëherë ikin. Nuk

vonoi shumë kur përsëri makina ushtarake e Gjendarmêrisê franceze u duk

buzë lumit. Kur panë një skenë të tillë, ku këta dy persona rrezikohëshin

nga turma e qenëve të çartun, dy xhandar dolën me të shpejtë nga vetura dhe

iu afruan që t'iu vinë në ndihmë.

Një ushtar i përshëndeti me dorë.

« Bonzhur » më duket se dëgjuam që flisnit frengjisht dhe na përshëndetet

më parë.

- Edhe ne jemi nga Franca, ndërhyri Rolandi, kemi mbrrijtur sot pas

dite këtu, tani dolëm pakëz të shetisim e të marrim ajër të pastër...mbrenda

në qytet bënë shumë vapë.

- Ajër të pastër këtu, buzë këtij lumi ?

- Po, ia ktheu Lori, po bënim një xhiro, kemi shprehi kështu të ecim

me babin edhe kur jemi në Francë, në mbrëmje dalim e shetisim në park.

- Mirëpo këtu buzë këtij lumi s'ka njëri, vetëm ju dy të huaj, mandej

edhe është vend jo aq i lakmueshëm, ka vetëm mbeturina dhe klyshë e qenë

plotë të lënë në natyrë pa zot !

Tjetri xhandar ia priti;

- Keni ardhur këtu të adaptonit ndonjë qënë për të marrë me vehte në

Francë ? Kujdes, mund të kafshohëni se nuk janë te vaksinuar, i tha

komandanti. Njerëzit nga e tërë rrethina vijnë dhe i lëshojnë këtu klyshët e

vëgjël, ju e dini që te ne në Francë mund të kushtojë shtrenjtë një klysh i

kësaj race...

- Jo jo, kemi ardhur për diçka tjetër..Nuk do rrimë gjatë, ndërhyri

Lori, do kthehemi në hotelin tonë pasi të shetisim pakë këtu pari, ti bëjmi

një gjiro këtij vendit.

- Keni ardhur në vizitë ndoshta tek ndonjë i yni apo jeni në mision

këtu nga nderkombtarët?

– Jo, jo, është një çeshtje tjetër, tha Rolandi, nesër do paraqitemi tek

kryebashkiaku mirëpo përkthyesi ynë do vijë këto ditë, kemi

nevojë ndoshta edhe për ndihmën tuaj, nuk I dihet, por njëherë po

e vizitojmi qytezën.

- Ne jemi këtu në sherbimin tuaj, për çfardo rasti drejtohuni në

komunë tek administrata jonë, aty të gjithë flasin frengjishtë.

Kalofshi mirë.

Lorit filluan ti shkojnë lotët, e shkrehur në vaj Rolandi ia fërkonte shpinën,

më fjalët; « mos qaj bija ime, ...mos qaj tani... »

- Po më doli tani para syve mami, ta dhash fjalën se do ia kërcas një

shpullë mu në fytyrë ! Si ka mundur të më leje këtu buz lummit ?

Si ka mundësi ? Kush jam unë, ç'kam bërë të keqe për të merituar një fatë të

tillë ? E pamundur, më ka braktisur si një klyshe, po e gjeta do ia fus një

shuplakë, më kuptove, jam shumë e hidheruar në të !

Duke qarë me lotë në sy Lori shikonte lumin e kthjelltë ndërsa Rolandi ia

fshinte lotët.

Pasi qëndruan njëkohë të shkurtër ulur aty buz lumit, të dy u ngritën.

Morën rrugën këmbësore që i qonte kah qyteti, dhe në dalje të kësaj rrugicës

ata u ndeshen përsëri me patrullen e xhandarmerisë franceze. Rolandi ngriti

dorën dhe vetura u ndal më tej.

Nga vetura doli një xhandar dhe ua hapi deren ku Lori e Rolandi u futën

brënda dhe pas pak mê shpejtësi vetura mori drejtimin e qendrës së qytezës.

Herë pas here shoferi e kthenin kokën prapa i habitur e pa kuptuar fare

gjendjen shqetsuese të kësaj vajzes.

Te nesërmen, aty nga ora 9 e mëngjesit u dëgjua telefoni i Lorit, ishte Ariani

që e lajmëronte nga porti i Barit, natën do të kalonin Adriatikun me anijen

"Liburnia" në drejtim të Durrësit dhe pritej të arrijë në orët e vona të

mbrëmjës në Drenas.

Lori së pari e hapi bisedën, i tregojë se si ia kishin kaluar gjatë fluturimit

dhe ishinte knaqur me bujtinen ku dhe i foli edhe për peripecitë rreth bregut

të lumit si dhe takimin më njësin ushtarake franceze nga ku kishin mbetur të

habitur se si edhe në këtë vend të humbur ishin të mbrojtur nga

xhandarmêria e tyre, vehten e ndjenin në siguri.

Mirëpo Ariani përmes telefonit kishte insistua që të presin derisa të vinte ai,

mendonte se pa ndihmën e tij vështirë se Lori do ia arrinte të bie në gjurmë

kerkimeve te saja. E kishte kshilluar Lorin disa herë që të shkonte me

ndonnjë përkthyës në ambulancen e qytezës, ku mendonte se aty duhej të

gjënte ndoshta ndonjë shkres të datlindjes së Lorit kur ishte si foshnje, ku

ndoshta do të ketë sukses që të gjejë ndonjë gjurmë nga dokumentet e

mbetura te atëhërshme. Lori i pohonte me kokë duke i rrefyer Arianit se ajo

ishte ende e revoltuar edhe më tepër, nga skenat që kishte parë aty buz

lumit. I kishte thënë se nuk kishte arritur ti mbylli sytë tërë natën nga qentë

e tërbuar qe i kishte parë tek lumi dhe këto skena i dilnin asaj ende para

syve, kishte mbetur e trishtuar..

Lori e Rolandi bëhëshin gati të dilnin nga hoteli, si plan të parë kishin

vendosur të shkonin në bashki, e pastaj edhe në spitalin e qytezës. I priste

një ditë e ngarkuar. Qyteti ishte mbushur përplotë njerëz. Veturat

qarkullonin varg njëra pas tjetrës dhe flamuri me shqiponjën dy krenare

printe vargun. Tingujt e burive dhe të tingujve muzikor shprehnin gëzimin e

dasmorëve mergimëtarë që ishin kthyër nga shumë vënde të Europës,

Gjermania, Zvicra, Belgjika e Franca.

Dasma e parë e fillimit të muajit gusht i kishte dhënë gjallëri qytezës,

shifeshin në çdo këndë njerëzit te hareshëm e pa brënga, si në një atmosferë

festive ku edhe radio e qytezës pa ndërprerë jepte muzikë të llojellojshme

me këngë të pa njohura për këta dy visitorë francez. Ritmi i kësaj zhurmës iu

qonte se gjëndej në ndonjë vend të largët, me kafenetë e restoranet e hapura

në çdo këndë te rrugëve, terrasat e bareve të përplotë të rinjë që

sherbeheshin më pije freskuese e bisedonin mes tyre.

Aty rreth orës 11 Rolandi e Lori hynën në hallen e bashkisë së qytezës. U

drejtuan para një sporteli ku një nënpunëse i përshëndeti dhe ua ktheu më

buzëqeshje. Lori kërkoj nga ajo, në një anglishte te pastër, nëse ishte e

mundur të merrte takim më krybashkiakun. Nenpunësja iu bëri shenjë që të

pritnin aty në sallen e pritjes, u largua dhe pas pakë u kthye me një zotri, i

veshur më kostum kravatë, bukur i gjatë, më pak flokë, rrethë të 50 atave,

mbante syza. Bisedën e filluan përsëri në anglishtë. Lori nxorri nga një

mbajtës dokument pasaportën franceze dhe ia dorzoi nënpunësit.

-Mirdita zonjë, - e pershendeti Lori në gjuhên angleze.

- Mirdita zonjë,- ia ktheu nënpunsja, pasi vrejti paseporten franceze.

Ah, ju vini nga Franca ? Mirësevini në Drenas ! Nuk flisni shqip fare ?

- Jo, vetëm frengjishtë dhe anglishtë.

- Mirë se keni ardhur, ç'farë mund të bejë për ju ? - pyeti nënpunësi.

- Kam ardhur këtu në Drenas, për të nxjerrur një çertifikatë të lindjes

e cila më duhet patjetër atje në Francë.

- Certifikatë të lindjes ? - i thotë nënpunësi i habitur. Ju keni lindur

këtu në Drenas apo atje ne Francë ?

- Kam lindur këtu në Drenas,- iu përgjigj Lori, duke i treguar më

gishtë nënpunësit mbi pasaportë, vendin e lindjes : « born in Drenas ».

– Mirë, pra ju duhët të drejtoheni tek libri i amzës në atë zyrën atje

në fund të korridorit, keni nevojë për ndonjë përkthyes ndoshta ?

– Mendoj se do kuptohëmi edh kështu anglishtë, -ia ktheu Lori.

Të udhëzuar nga nënpunësi Lori e Rolandi thyen turmën e njerëzve që

prisnin në korridor, trokitën në derë dhe hyjnë. Pas një bisede të shkurtër,

Lori ua shpjegojë arsyen e ardhjes së tyre nga Franca.

- Ku banoni në Drenas ?- pyeti nënpunësja.

- Në “Hotel Kalaja”...

- Keni një adresë, në cilin vend keni lindur dhe çfarë mbiemri ?

- Zonjë. Unë kam lindur këtu diku në Drenas, pa emër e pa mbiemër-

ia ktheu Lori.

- E si mendoni t'ju gjejë atëherë në keto regjistra, pa adres, pa emër

e mbiemër, po talleni më mua ndoshta ?

- Jo, nuk tallem zonjë ! Ndoshta duhet kërkuar data e lindjes në libra

të amzës, duhët të jemë diku e shënuar, për këte qellim kam ardhur nga

Franca.

- pritni zonjë, ju lutemi ! Nuk e besoj se ne mund t'ju ndihmojmi në

këtë zyre më një rast të tillë. Vetëm qendra shëndetsore ose spitali I

Drenasit ndoshta i kanë ruajtur këto shënime para luftës. Mandej është

edhe pikpytje se a gjënden end e këto arkiva të paraluftës. Para tri

dekadave, janë shumë !

- Po prindërit i ke gjallë ?

- Për atë edhe jam këtu, të gjej nënën time biologjike,- ia ktheu Lori !

- Nuk e dini fare si quhet emri i nënës suaj ? Po ky zotriu me ju,kush

është ?

- Zonjë, ky është babai im adoptiv që më ka rritur, ka ardhur nga

Parisi këtu në Drenas para gati tridhjet vitësh dhe mê ka marrur të

vogël. Më kuptoni tani ? Unë kamë lindur nga prindër anonim, të

panjohur ! Për të më kuptuar si duhet jam një vajzë e humbur, e lindur pa

familje.

- Keni pritur kështu gjithë këto vite deri sot, pa e ditur se kush jeni

dhe nga vini ?

- Po, kështu është rasti imi zonjë, ndoshta jam rst i veçant këtu !

- Sa çudi ! E si t'ju gjejmë atëherë pa emër e mbiemër, nuk jemi

kompetent për këtë qeshtje, zonjë, prandaj ju duhët t'iu drejtohëni ose

policisë ose spitalit. Por, më në fund të hapni një shpallje në gazetën lokale,

ose pranë "Radio Drenasi", nuk di se si t'ju ndihmojmë ndryshe, më vjen

keqë shumë, zonjush, nuk di se ç'tju thëm tjetër.

- Po e provojmi edhe më këtë datë të lindjes në këto libërza të mëdha

të amzës që i shifni por se besoj. Nëpunsja u ngritë më në fund dhe gjeti

fletoren e të lindurve qe nga viti 1977 e 1978 dhe nisi ti shfletoje faqet e

derisa erdhi tek muaji Mars...

- Asnjë rezultat. Nuk jeni në këto fletore, ndoshta vetëm në spital ka

mundësi të gjëni gjurmët, por veshtirë, nuk dijmi se më çfarë emri jeni e

regjistruar, këtu është problemi.

- Mirë pra, më gjëni një perkthyes të frengjishtës, këtu kam marrur më

vehte dy fjalorë... mirëpo më mirë do ishte më një perkthyes. Lori nxori dy

fjalor xhepi nga çanta dy fjalor xhepi, "français-albanais e tjetrin «

frangjishtë- kroatishtë »...

- Qënkëni e pajisur mirë, nuk i dihet se ku ju çon ky kërkim, duhet

menduar edhe të papriturën, Ballkani është përplotë më mistere por si ky

rasti juaj, asnjëherë nuk kam hasur deri më sot. Nënpunësja mori telefonin

dhe kërkoi një kolege të sajën të cilës menjëherë i kërkoj një përkthyes të

frëngjishtes për ti shoqëruar dy francezët deri në spital.

Lori insistoi që të takojë edhe kryebashkiakun, kryetarin e komunës,

mirëpo ata i thanë se eshtë i zënën me takime të rëndësishme dhe për

momentin nuk ka mundësi por nesër do ketë mundësi rreth orës 10-të, para

dite. Kështu e lanë këtë takim tek byroja e informacionit. Sepse afrohej

mesdita dhe ishte koha e pushimit të drekës, i këshiluan që të prisnin aty

përballë bashkisë përkthyesin i cili do i shoqëronte për në qëndrën mjeksore

në kërkim të mëtejshëm.

Lori i dha numrin e celularit nënpunësit dhe dolën krahë për krahu jashtë

ndërtesës dhe u drejtuan përballë një restorani aty ku i tha nëpunësi.

- Jam e dëshpëruar shumë, mendoja se do gjeja ndonjë gjurmë në ato

librat e amzës...tha Lori.

- Duhet të keshë pasion, i thoshte Rolandi, vetëm sa kemi filluar

kërkimet, asgjë nuk rregullohet brënda ditës. Pastaj duhet të presim edhe

ndihmë nga Ariani sapo të vijë nesër, do e shofim, duhet të na vij dikush në

ndihmë.

- Si e shoh unë, ia ktheu Lori, këtu njerëzit qënkan të mbyllur, asgjë

nuk ju del lehtë nga goja... thuaja se kanë frikë nga ndonjë pushtues, populli

është i lirë më sa duket, nuk ka më diktaturë, nga kush kanë frikë që nuk më

ndihmojnë ?

- Morali, morali i detyron !

- Morali ? Po e kuptoj. Morali ndoshta e ka detyruar edhenënën tuaj

që të ju lerë aty buz lumit, nuk dua të bëhëm gjykatës i saj tani as avokat...ti

e di se edhe te ne në Francë ndodhin gjëra të tilla, fatkeqësishtë në të

shumtën e rasteve i gjejmë këto foshnje të vdekura në qese plastike edhe më

keq në frigorifer apo në trotuare...njerzimi është çmëndur ! Por mua më

intereson për momentin rasti im e jo shëmbujt e tjerë në botë, se bota është e

madhe. E pa besueshme, tha Lori, po nuk morëm asnjë përgjigjije deri nesër

do e provojmë edhe nga ana tjetër.

- Nga cila mënyrë ?

- Nga ana serbe, ndoshta mami im është serbe, na thanë se këtu në

disa fshatra ka patur para lufte edhe disa familje serbe, nuk i dihet.

- Këtu 99% janë banor shqiptar, pra gjasat janë të shumta që edhe

nëna jote të jetë shqiptare, - i tha Rolandi.

- Sido që të jetë, unë dua të gjejë nënën time, atë që më ka lindur,

çfardo kombësie të ketë ajo...

Duke ecur ngadalë dhe biseduar arritën para restoranti "Pizeria" dhe zunë

vend në një tavolinë të teraces së madhe të mbrojtur mirë nga dielli me plotë

ombrella të ngjyrave të ndryshme.

Nuk vonoi, erdhi kamarieri dhe më vështirësi më në fund u kuptuan se çfarë

kërkonin. Lori gjithnjë e më shume shtyhej në mendime, ishte e pikëlluar

dhe tepër e dëshpëruar. Nuk vonoi shumë kamarieri solli dy birra në

tavolinë, picat, iu e bëri me shenjë se do vijnë së shpejti.

- Kemi bërë mirë që nuk e morëm kameramanin me vehte, tha

Rolandi, do ndihesha keq para botës edhe unë me këtë ngjarje...nuk jam e

gatshme për spektakel.

- Babi, si kështu, edhe ti ruhesh nga morali ?

- Po si çdo njëri në botë, dëshiroj të jem i pastërt, pse jo..!

- Nuk ka këtu asgjë të pamoralshme " një vajzë e humbur që kërkon

nënën e saj pas 28 vitesh" ky titull të frikson ? Pra edhe nëna jote ka ruajtur

moralin sidoqoftë...

- Jo vetëm titulli por edhe imazhi në një radio ose gazetë ndoshta do e

kisha pranuar këtë iniciativë më lehtë, e jo përmes ekranit televiziv,

kurrësesi jo! Lori vërejti më tutje një djalosh që i shikonte nga largë dy të

huajt.

- Si duket ky është përkthyesi që presim, -tha Lori, duke bërë shenjë

më kokë në drejtim të një djaloshi të ri, afër të 30 -etave që ecte në drejtim të

tyre.

Djaloshi arrti në tarracë dhe iu afrua të panjohurve me një frëngjishte të

mrekullueshme... dhe i përshendeti duke shtrirë dorën drejtë Rolandit dhe

pastaj pêrshendeti edhe Lorin.

- Mirëdita zotëri ! Unë jam përkthyesi, quhëm Agron Sopi, vij më

porosi nga bashkia.

- Gëzohëm, - I tha Rolandi. E flitni mirë frëngjishten, për mrekulli.

- Po,- ia ktheu Agroni. Kam studiuar në Lozanë, në Zvicër para ca

vitësh, mirëpo pas luftës u ktheva këtu në vënd dhe u gêzova kur gjeta

francezët në sektorin tonë. Kishim nevojë për një përkthyes dhe menjëherë

u angazhova pranë tyre.

- Shumë mirë, -tha Lori. Besoj se do jeni I knaqur edhe në

bashkëpunimin më ne. Unë quhem Lori, ky është babai, Rolandi. Kemi

ardhur këtu për herë të parë në Kosovë për një problem tepër delikat,

shpresoj se më angazhimin tuaj do ia dalim më lehtë ndoshta.

- Faleminderit për besimin. Nuk e kisha pritur se do bashkëpunoja

edhe më civilët francez, jam i kënaqur shumë, do jetë edhe një eksperiancë e

re për mua. Ata nga komuna më treguan thjeshtë diçka në lidhje më arsyen

se çfarë ju solli këtu në Drenas dhe shpresoj se do ia kaloni mirë, me

mundësit që kam, do perpiqëm t'ju ndihmoj.

- Faleminderit,- i tha Lori. Ne kemi mbrri dje në Drenas. Po të

spjegoj në disa pika të shkurtëra qellimin e ardhjes sime në Drenas. Ju thash,

se ky është babai imi, por në realitet, më duhet të ju tregoj në pika te

shkurtëra disa hollësira që tënjihëni edhe ju më rastin tim. Ky është babai

im që më ka rritur atje në Paris, për ndryshe unë kam lindur këtu në Drenas

para 28 vitësh. Ishim sot në bashki, vijoi Lori, asnjë gjurmë nuk ekziston në

librat e amzës mbi lindjen time. Tani më ka mbetur të bëjë kërkime në veti

edhe në Spital, duhet të shikojmë edhe atje se mos ndoshta hasim në ndonjë

gjurmë të ndonjë dokumenti, nuk I dihet.

- Zonjush, ju çmoj shumë për guximin tuaj që keni ndërmarruar, i tha

përkthyesi, kurrësesi nuk mundem të imagjinoj se një vajzë e jona këtu do

merrte një iniciativë të tillë për të kërkuar origjinën e saj, diçka e pa

besueshme, nuk e di se nga ju vjenë kjo fuqi ?

- Faleminderit për këto fjalë që më ngritin moralin. Pra sot do

shkojmë në Qëndren Shëndetësore, që ju i thoni Spital, nuk e di nëse duhet

të lajmërojmë dikë apo të shkojmë në vend kështu pa takim ?

- Shkojmë, kam makinën time të parkuar aty, dhe se ku të këni

nevojë unë jam gati në shërbimin tuaj, ska kurrfarë problemi.

- Më mirë edhe nuk kërkojmë, pra të gjitha shpenzimet dhe levizjet

më vetur hyjnë në llogari si përkthyes, në rregull ?- I tha Lori.

- Në rregull, pajtohem,- ia ktheu Agroni.

Pasi drekuan dolën nga Restoranti duke hecur në drejtim të makinës së

Agronit. Ai ua hapi portën dhe u futën brenda dhe pas pak u drejtuan kah

Qëndra Shëndetësore, që shtrihej nga 2 kilometra në dalje të qytezës.

- Shpresoj për ju, sot është e hënë, do gjejmë aty drejtorin e spitalit,

më të njihemi, më ka ndodhur të kem punë aty shpeshë herë. Babain e kam

patur të sëmurë aty, para luftës. Mirëpo kur u ktheva menjëherë u martova

më Bletën që ishim njohur qysh në univerzitet, dhe na lindi vajza e parë

Flora, tani ka dy vite, është shëndosh si vera.

- Shumë mirë, qënkeni baba tani...

- Po, por jeta këtej është bërë e vështirë për ne të rinjtë, i shef , në mes

të ditës sa enden, të gjithë të pa punë, enden poshtë e lartë pa kurrfarë

perspektive...

- Po isha unë këtu para 28 vitesh, ndërhyri Rolandi, shihnja vetëm

nxënes kur lëshoheshin shoheshin nga shkolla dhe punëtorët kah mbrëmja

kur u dilnin nga puna, më duket se ka patur plotë uzina këtu, çka ndodhur

me to ?

- Disa janë mbyllur, me demokratizimin çdo gjë është bërë edhe këtu

private, pas luftës janë blerë ato nga disa biznesmenë, ishte fabrika

llamarinës, ajo e konfekcionit e shumë të tjera...por sot rinia pret diçka tjetër.

të gjithë duan të pasurohen shpejt... tha Agroni.

- Do bëhet mirë shpresojmë edhe për këtë popull, të gjitha shtetet e

bllokut komunist po e kalojnë këtë fazë, pastaj do normalizohet situta.

- Të lumt goja, e dhashtë Zoti bëhet mirë, tha Agroni që shikonte të

gjejë diku një vend për tu parkuar, po ndalemi këtu para Spitali.

- Vetëm edhe një, gjë, tha Agroni. Ti Lori, nuk ke asnjë dokument

tjetër si dëshmi përpos emrit të vendlindjes mbi pasaportën tuaj ?

- Jo, nuk kam asnjë dokument tjetër, por kam babin tim si dëshmitar !

- Më thuani ju lutemi, se çka duhet ta pyes unë drejtorin e Qëndres

Shëndetësore, nga t'ia fillojmë ?

- Ti thuash troç, haptas, - ndërhyri Lori, që kjo vajzë ka lindur këtu në

Drenas para 28 vitësh, më 13 Mars te vitit 1978, dhe se është e interesuar të

bëjë hulumtime për të gjetur nënën e saj, ç'ka ti thëm tjetër ?

- Mirë pra, dalim ? Na priftë e mbara moj vajzë, e mirë se të ka pru

Zoti përsëri në vendëlindjën tuaj.

Ndërtesa e Qëndres Shëndetësore ishte e vogël, dy katëshe, por e renovuar

pas luftës, më një fasadë të bardhë, nga pamja e jashtëme dukej që kishte

qetësi. Posa e hapën derën e hyrjës së ndërtesës dhe u drejtuan portelit të

informimit ku aty i priti një grua e re më bluz të bardhë dhe e buzëqeshur.

- Mirëdita zonjë !- e përshëndeti Agroni.

- Mirëdita, Urdhëroni ? - ia ktheu infermjerja.

– Jam i shoqëruar më këta dy miqtë që vinjë nga Franca. Ju lutëmi

zonjë, a ka mundësi ta takojmë drejtorin ?

- Po menjëherë, pritni aty në sallën e pritjes për pacientët, do vijë

t'ju kërkojë vetë drejtori, - ia kthheu ajo dhe rroku telefonin e sjelli

një numër.

Nuk kaluan pesë minuta kur hyri në sallën e pritjes drejtori dhe u

përshëndet me ta. Agroni filloi ti tregojë atij qëllimin e vizitës së

tyre, ku drejtori herë pas here rrotullonte kokën...

- Një rast i pa parë deri më tani tek ne ! Por do shohim se çfarë mund

të bëjmë për ju. Njëherë asgjë nuk ju premtoj. Më the se ishit në bashkësi

më parë apo jo ?

- Po, nga Komuna dolëm- ia ktheu Lori.

- Mirëpo, a keni pyetur edhe nga komesariati i policisë, mos ndoshta

ata kanë më shumë të dhëna ?- pyeti drejtori.

- Jo, - iu pergjegj Lori. Do e provojmi një herë këtu mos ka ndonjë

dokument në arkiviva, kështu na udhëzuan nga bashkia.

- Ku ta gjëjmi në arkiva, të gjitha janë në një depo që asnjëri si ka

prekur as kujdesur për to qysh prej dekadash. Deri më sot nuk na

kanë hyrë në punë asnjëherë. Mirë pra, ejani pas meje, do

hulumtojmi së bashku dhe shohim se a mund te gjejmi diçka në

dobi tuajen,- tha drejtori dhe u nisen.

Kaluan korridorin dhe u lëshuan shkallëve në katin përdhese, ku

drejtori ndezi dritën dhe u gjënden përpara një dere ku sipër një

etiketë indikonte më gërma të medha “Arkiva” Mirëpo drejtorit i ra

ndërmend se i duhej çelsi i derës. Iu bëri shenjë që te presin dhe u

largua. U kthye pas disa minutave me çelsa në dorë dhe e hapi

derën. Brenda në atë depo të vogël ishin rënditur në të tri muret të

radhitura deri në tavan më kutija dhe shifra që indikonin datat e

vitëve të shkuara.

- Këto këtu më të rejat janë të pasluftës, që nga aty e deri në këndin

tjetër kemi dekadat e para luftës. Kurse viti që na intereson ne është 1978,

që fillon këtu nga 71... e deri 80 ! Tani të shkojmë ta gjejmë muajin Mars që

na intereson....

– Unë isha atëherë në Drenas më 20 Mars 1978 , pra Lori me siguri

ka lindur diku rrethë 15 Mars...78. -tha Rolandi. Drejtori mori nga

vitrina një regjistër në dorë ku shkruante "materniteti Mars 1978"

- Duhët të jenë këtu atëherë, më çfarë emri ishte Lori si foshnje, ju

kujtohet ? iu drejtua drejtori Rolandit.

- Nuk e di zotri, -iu përgjigj Rolandi ! Unë e pagëzova, Lor,“vajza nga

Lumi” pasi më treguan se e kanë gjetur në buzë të lumit !

- Ja, në këtë regjistrim janë të gjithë emrat e nënave që kanë lindur në

muajin Mars, gjithësejtë 15 lindje, 8 djemë e 7 vajza. Njëra mes këtyre duhet

të jeni Ju, - iu drejtua Lorit.

- Tani jemi afër si mësadukët. Mbetët të dihet se cila jamë unë në

mesin e këtyre 7 gocave !

- Emrat e mbiemrat e këtyre nënave po ashtu janë të identifikuara, por,

se besoj se nëna juaj është paraqitur më emrin e saj të vërtetë, ndoshta është

regjistruar më ndonjë emër tjetër apo me ndonjë librez të shoqës së saj ? Pra

mund të marrim parasysh edhe rrethanat e kohës së atëhershme. Për një

femër, në këtë periudh, imagjinojeni pakë, kishte shumë pengesa të lindëte

foshnje në një qëndër shëndetësore, nëse nuk ishte e martuar. Dihët se një

foshnje jashtë martese është krejtë ndryshe. Duhet të ju thëmë se, edhe sot

është vështirë të pranohet këtu në këtë qytezë të vogël ku secili e njehë fqiun

e vetë. Sipas mendimit tim, nëna jote ka mundësi që të këtë lindur në shtëpi

të saj ose diku tjetër, por jo në këtë qendër shëndetësore, se besoj.

- Ka mundësi për një fotokopje të këtyre 7 emrave që kanë lindur

vajza në këtë kohë ? pyeti Lori.

- Më vjenë shumë keq zonjë, ne nuk kemi të drejtë të ju lëshojmë një

fotokopje me këta ëmra, kjo është çështje e brëndëshme e qendrës

shëndetësore, nuk guxojmë kurrësesi, të hulumtojmë mbi jetën e të tjerëve

ne s'kemi të drejtë, për sa i përkete ju po, mirëpo pasi që nuk dimë as emer e

as mbiemër të nënës tuaj kurrësesi ne nuk mund të bëjmë hetime të

mëtejshme, ndoshta vetëm policia i ka këto mundësi e jo spitali.

Lori e zemëruar edhe një herë, lëshoi sytë poshtë nga mërzia, ishte aq afër së

vërtetës dhe nuk kishte të drejtë ta prekte këtë dëshmi.

Drejtori ua bëri të ditur se në oborrin e Qendrës Shëndetësore nuk kanë

kurrfarë të drejt, por mund ta provojnë në menyra të tjera..ti pyesin njerzit

pse jo...

- Mos harroni, iu drejtua Drejtori Rolandit. Nëse të kujtohet vendi se

ku e keni nxjerrë letrën apo vërtetimin e marrjes së foshnjes ndoshta ata

mund të ju ndihmojnë.

- Lejen e adoptimit më ka lëshuar Komuna, mirëpo aty nuk gjetëm

asnjë shenjë ne librat e amzës, ku ti mbaj mend unë tani ata persona ?

- Duhet kërkuar pra Kryetari i Komunës së atëhershme, ai duhet të ju

drejtojë.

- As ata nuk e dinin se ksuh është ajo grua që e ka humbur foshnjen,

përndryshe do ia dërgonin në shtëpi me polici dhe do e burgosnin...tha

Rolandi.

- E si ta gjejmë ndryshe përveç se më në fund të bëni ndonjë lajmërim

në kërkim të personave të humbur, këtu pranë radios sonë lokale ose gazetës,

mënyrë tjetër nuk di se si ta gjëjmë të shkretën...tha Drejtori.

U përshëndetën me drejtorin dhe morën portën e daljës nga Qendra

shëndetësore duke ecur me hapa të ngadalshëm. Rolandi e Lori mbanin

kokën ulur dhe mendonin në heshtje kurse Agroni i vështronte me keqardhje

dhe disaherë ngihte supet, ngushtohej nga mos suksesi i kësaj ankete. Ai iu

bëri më shenjë drejtë një lokali kafeterie që ishte përballë oborrit të Qendrës

shëndetësore, që të shlodheshin për një moment para se të nisëshin. Morën

nga një pije freskuese, bënte vapë e madhe, Lori vrejti se kishte një mesazh

në celular.

- Ariani posa ka mbrrijtur. Nesër do takohemi më të...i tha Rolandit.

Pastaj iu drejtua Agronit e i tha;

- Arianin e njoh nga Parisi, para se të niseshim këndej, u morëm vesh

me të, më ka premtuar se do më ndihmojë me sa ka mundësi, përmes një

miku të tij ai na rezervoi edhe hotelin ku jemi instaluar. Por, mos u brengos,

nuk duam ta shqetësojmë shumë atë, ti do jesh përkthyesi ynë...

- Si të doni ju, e thash, më sa kam mundësi do ju ndihmoj ku të jetë

nevoja do ju shetis me makinën time, këtë e keni të garantuar prej meje, që

mundet edhe ai miku nga Parisi diçka me ju ndihmu mua nuk me ngelet hatri

fare, mos u ngushtoni për këtë gjë, të kuptohemi...

Në këto çaste prapa tavolinës së tyre iu afruan dy gra, njëra e re e tjetra e

moshuar, i kishte kaluar mbi të pesëdhjetat...

Mbanin qëndrim të friksuar. Iu drejtua më e reja Agronit. Më falni, ne jemi

mami në qendrën shëndetësore, kjo është kolegia ime Tina, dëgjuam për

rastin e një bebe që është gjetur te lumi para gati tridhjet vjetesh, e kësaj

Tines menjëherë i ra ndër mend...ky rast e më tha të shkojmë t'iu rrëfejmë

këtë ngjarje, mos ndoshta ju duhet ...

Tina iu afrua me sy të përlotur Lorit, i vuri dy shuplakat e dorës mbi faqe

pastaj u shkreh e tëra në lotë duke qarë...

- Zoti është i madh, i thoshte Tina, që ku të ka sjell prap në

vendlindjen tënde, bija ime...oh ! e gjora vajzë !

Lori e tronditur u ngrit nga vendi, përcillte Agronin derisa ai bisedonte me

atë gruan tjetër e ndërpreu Agronin...

- Kush është kjo grua, pse qanë kështu ? Mos është ...nëna ?

- Jo, jo, është një mami, infermiere që është kujdesur për ty posa të

kanë sjellë nga lumi...punon këtu në Qendrën Shëndetësore.

- Fare nuk ke ndryshuar, kushedi në mesin e sa foshnjeve do të kisha

njohur prapë, i thoshtë Tina dhe fshinte lotët nga dhimbja.

- Gati sa nuk më lëshoi zëmra, ofshani Lori ! Po dridhem akoma...Unë

u friksova se mos ishte kjo nëna ime ...! ... uffff ... më është rrënqethur krejtë

trupi.

Agroni nisi të dëgjonte Tinën që i rrëfente se si ajo ishte kujdesur dikur për

këtë foshnje të gjetur tek lumi, se si i ka dhënë gji një grua e fshatit dhe se si

e kanë shpëtuar mjekët kur pas pesë ditësh ka ardhur një familje nga jashtë

dhe e kanë marrë për gjithëmonë me vete si feminë e tyre...

Menjëherë Agroni ia përkthente Lorit se çfarë thoshte Tina, e cila luante

kokën.

- Pyete se a kam lindur këtu në Qendrën Shëndetësore apo jo....

- Jo, nuk ka lindur në Qendër shëndetësore jo, se po të kishte lindur

këtu ne do e kishim regjistruar beben mënjëherë. E shkreta ka lindur dikund

tjetër, ndoshta aty afër lumit tek shelgjet. Duhet të këtê vuajtur e shkreta

nënë, tani shpresojmë të jetë e gjallë diku, dhashtë zoti, -tha Tina.

- Kjo vajza tani është rritur si e shifni, emrin e ka Lori, ky është babai

i saj Rolandi që e ka ardhur atëherë këtu prej Parisi që e ka marrur të vogël

si foshnje më vehte në veturë atje në Francë.

- Zoti të ruajte o vlla, lavdi të qoftë ! E paskeni rritur si vajzën tënde,

zoti ju shpërbleftë. Rolandit filluan ti vijnë ndërmend kujtimet e atyre

dekadave të shkuara, u mendua një çast dhe e pyeti Tinën përmes Agronit.

- Thuaj, a është gjallë ende një mami tjetër, ajo që më ka përcjellë

Lorin në dorë, ty nuk të mbaj mend... Pas pak Agroni i kthen përgjigje...

- Kjo thotë se ajo grua që ka punuar këtu me mua deri para luftës e

kam parë disa hereë në treg, mirëpo pas luftës më nuk e kam parë, thotë ajo.

Disa i kanë thënë se me refugjatët tjerë ka shkuar në Kanada, e di që e ka një

djalë por nuk e di a është këtu apo atje. E quanin të gjithë mami Sofa....

Sipas kësaj gruaje, vijon Agroni, mami Sofa e ka sjellur këtu në qendrën

shëndetësore Lorin e vogël që policia e kish gjetur buzë lumi duke qarë.

Fltej se fëmijët që shkojnë shpesh aty të lumi për të nxjerrë peshq e kanë

dëgjuar vajin e një foshnje, pastaj kanë shkuar në polici dhe kanë lajmëruar,

e policia kanë ardhë menjëherë e të kanë marrë dhe prej aty mami Sofa

është kujdesur për ty derisa ka ardhë ky prindi nga Franca e të ka marrë.

Të gjitha marrëveshjet janë bërë në mes të saj dhe kryetarit të komunës.

Lori nxorri bllokun e saj të shënimeve dhe shënoj këtë dëshmi menjherë

duke e nënvizuar dhe iu drejtua Rolandit e Agronit.

- Duhet ta gjejmë këtë mami Sofa, patjetër, dhe si quhet djali i saj.

Agroni ia bëri me dije Lorit se, nëse mami Sofa jetonte tani atje larg në

Kanada vështirë do ta kenë të hyjnë në kontakt me të për të dëshmuar.

Kanada është në tjetër kontinent. Ata qëndruan kështu një kohë të gjatë para

kafeterisë duke biseduar dhe më vonë u ngritën të gjithë, Tina me kolegen e

saj u drejtuan nga porta e Qendrës shëndetësore kurse Rolandi e Lori me

Agronin u nisën për të vetura, herë pas here Tina kthehej mbrapa dhe i bënte

shenjë me dorë Lorit.

Agroni ndiqte veturën drejtë qendrës se qytezës dhe ndaloi po aty ky i kishte

marrë dy klientët e tij. Lori e Rolandi edhe ata dolën nga vetura duke i dhënë

një shikim rrugës këmbësore. Trotuaret dhe rrugicat e dyqaneve dhe bareve

ishin mbushur plotë me njerëz, qarkullimi i veturava tani ishte ndalur. Dielli

kishte filluar të skuqej nga perëndimi duke u mshehur pas maleve te Qyqës.

- Do shetisim edhe pak këtu në sheshin e qytetit apo dëshiron të

kthehemi në dhomë për t'u çlodhur pak ? -ia bëri Lori Rolandit.

- Ti mund të rrijsh, si të duash, unë po shkoj të shtrihëm pak, jam i

lodhur shumë, më falni.

- Mirë babi, shko pusho, do rri edhe pak më përkthyesin. Rolandi u

drejtua nga “Hotel Kalaja” kurse Agroni e Lori ecnin me hapa të

ngadalësuar në mesin e turmës së njerëzve, si në korzo.

- Nesër na pret edhe një ditë shumë e ngarkuar, në ora dhjetë, mos

harro se kemi lënë takim më kryebashkiakun, besoj se do na dali në ndihmë,

së paku të na verë në kontakt me ish kryetarin e atyre vitëve para luftës,

shpresojmë se do e gjejmi ende këtu në Drenas.

- Une nuk e di se cili ishte kryetari I mëparshem, i njoh vetëm këta të

kohës së fundit, të vjetrit s'më kujtohen... tha Agroni.

- Mamia Sofa, vetëm kjo mund të na ndihmojë, si ta gjëjmë atë nëse

është në Kanada, është koti -ia priti Lori.

- Prit, i tha Lori. Do shkoj në internet kafe, ka tri ditë që nuk e kam

hapur adresën time elektronike, Laura do të shqetsohet më siguri për

mungesen time.

U futën brënda dhe morën nga një pije, pastaj Lori shkoi të konsultonte

kompjuterin që i ofrojë një zonjë.

Agroni e priste ulur në banak duke u menduar, nxorri nga xhepi telefonin e

tij dhe beri një numër.

" Mirëdita Petrit, si jeni, si kaloni, si i keni punët..."

"...dëgjo Petrit, tu kisha lutur, a mundesh të më ndihmosh diçka ?

"...Nga vitet 78 deri 80, e njehë kush ishte përgjegjëse në Qendrën

shëndetësore të lindjeve ?"

"...Sofie Morina...po ?"

"..po djali i saj, si e ka emrin ? "

"..Mentor Morina...po?...shahist i njohur ? "

Në këto momente Lori iu afrua Agronit duke i dhënë shenjë se asgjë të re

nga mesazhet elektronike...

"Mirë, faleminderit Petrit, dëgjohemi, të tregoj pastaj më gjerë,

shëndet"..;dhe mbylli celularin.

Agroni ju drejtua Lorit.

- Kam një lajm të mirë, e gjeta se kush është kjo mamia Sofa, tani më

kujtohet pak. Burri i saj punonte në gjermani si shumica e vendasve nga ky

vend dhe një ditë ai nuk kthehet më, thuhet se atje është martuar me një

vajzë gjermane dhe më nuk është kthyer kurrë. Sofie Morina është kujdesur

vetëm për djalin e saj, Mentorin i cili jeton këtu diku në afërsi të qytezës,

thuhet se është shahist i fortë, ka ardhur nga Kanada vetëm për të marrur

pjesë në turnerin e madh që organizohet për çdo vitë këtu në Drenas dhe në

Burim, një qytezë tjetër më në perendim, mbahet finalja këto ditë.

Do mundohemi ta kontaktojmë këtë Mntorin, e ëma e tij ka ngelur atje në

Kanada, s'kemi si t'ia bejmë ndryshe, i tha Agroni.

- Një hap i suksesëshëm përmes celularit, do ua di për nder Agron, i

tha Lori dhe dolën jashtë nga Siberkafe.

Agroni i propozoj Lorit të shetisnin tek Ura e vjetër e Gurit, aty mu afër

qendrës. Duke ecur në drejtim të urës së gurit, para tyre u ndal një xhip i

atumjeteve ushtarake franceze, ku nga dritarja nxorri kokën i njëjti komandat

që kishin takuar buzë lumit ditë më parë...

- Mirëdita, jeni ende këtu hiqe, pyeti komandanti, a keni gjetur një

përkthyes këtë herë ? E njohim, eshtë shumë i zgjuar.

- Tani ju njoha, tha Lori, do qëndroj deri në fund të javës pastaj do

kthehem në Paris. Komandanti doli nga automjeti dhe iu afrua Lorit.

- Më vjen keq të ju thëm por në kabinetin tonë kemi marrë disa

informacione në lidhje më arsyen e ardhjes s'uaj. Nëse nuk ia arrini dot të

depërtoni, mund të na kontaktoni në zyren tonë, me gjithë mundësit tona do

përpiqemi të ju ndihmojmë, - i tha komandanti.

- E vërtet është se këtu gjëndëmi për këtë çështje delikat, nuk e di se

sa do kemi sukses.

- Për çfarë do që të keni ne jemi të gatshëm të ju japim mbështetjen

tonë, kalofshi I ditë të mbarë !

_______________________________________________ P22

- Falemenderit, ia ktheu Lori dhe komandanti hypi ne gjip dhe vijouan

rrugen.Nga oret e para te mengjezit ne dyert e komunës kishin filluar të

hynin nënpunës njëri pas tjetrit, shifej në hecjet e tyre se ishin të nxituar.

Mbrënda në sallën emadhe te mbledhjeve ishin grumbulluar dhjetra nepunes

qe pershperisnin mes tyremë zë te ulet.

Te gjithë kishin zënë vende rrethë një tavoline ovale ku per një çastu hap

dera dhe hyri një burrë i gjatë qe kishte kaluar mbi te pesdhjetat, iu

dhashenjë me dor qe te uleshin dhe zuri vend ne ballë te tavolines. Ishte

kryetari ibashkësisë.Pas një heshtje kryetari hapi nje dosje dhe nxori një flet

dhe e lexonte në heshtje.Ngriti koken dhe i veshtroje nepunesit per rrethë.

- Te nderuar zonja e zotrinjë, sot jemi mbledhur ne kete tubim per te

diskutuarrrethë një qeshtje te jashtezakonshme qe me siguri shumica e juaj

ketu jeni nedijeni. Keto dite ne komunen tonë është paraqitur një vajzë e re,

me nenshtetsifranceze, por e cila revandikon origjinen e saj pranë kesaj

komunes sonë. Mbrëmëme mori drejtori i qendres shendetësore ne telefon ne

lidhje me viziten e kesajvajze ne qendren shendetsore. Ajo pra ka ardhur ne

vendlindjen e saj per tekerkuar se nga rrjedh dhe cilet jane prinderit e saj, me

shpres se paku te gjeje identitetin e mëmes se saj e cila e ka braktisur qysh si

foshnje.

Tani e rritur, vajza ka vendosur te beje hetime per te gjetur mamin e saj, siç

me thanë, ishte edhe këtu në komunë për të kërkuar ndonjë dokument ku ne

baz të tij ndoshta do vije deri tek ndonjë shenjë për gjetjen e prindit të saj.Te

gjithë pra jemi para një dileme, para një rasti unik qe asnjehere deri me sot

nuk jemi provuar ne vendin tonë e lere me ne kete komunë. Nuk po i ceki

tani rrethanat e hipotezat e ndryshme se si dhe për ç'fare arsyje e ëma e

kësaj vajzës më emrin Lori qê jeton tani në Francë, e ka larguar nga gjiri

foshnjen e saj. Ne nuk mund të jemi në vend të saj që nxjerrim këtu tani

paragjykime pa I njohur rrethanat e kësaj ngjarje. Pra jemi mbledhur këtu

që ti ndihmojmi Lorit në kerkimet e saj më sa kemi mundësi, edhe pse e

dijmi se është vështirë shumë që sot të gjëndën gjurmët në arkivat e

dokumentacione tjera mbrenda kësaj komune. Pastaj, edhe po e

identifikuam emrin e kësaj gruaje, ju duhët ta dini se këtu jetojmi në një

qytezë të vogël ku ende janë në fuqi traditat shekullore të Kanunit të

maleve, mirëpo me ardhjen e demokracis këto pengesa kan rënë, jemi në

botën e lirë e jo nën diktatur, duhet ti zbatojmi ligjet ndërkombtare, si e dini,

jemi edhe të mbikqyrun nga institucionet e huaja ku ligjet e kanunit më nuk

hyjnë nê procese ligjore në shoqërinë tonë e as në këtê qytezë.Veshtirë

është edhe për personin që e kërkojmi, këtë nënë të pa fatë. Imagjinoni se

kjo nënë qe e ka lene këtë foshnje para 28 vitesh buz lumit, si mund të

regoje ajo ku ndoshta, mund të jetë sot e martuar e nënë e kushedi sa

femijve, ta zëmi edhe këtê, mund te jete motra e jona e secilit prej neve

këtu. Pra ti imagjinojmi njëherë rrethanat, tronditjet, e pastaj thash e themet,

grindjet qe mund të na qojnë edhe deri tek ndonjë dram në komunen tonë .

Si t'ia bejmi hallit tani dhe si ta presim këtë rast ? Këtu është pra qështje

delikate, qështje nderi e morali, qështje jo e lehtë për ne që ndoshta atje në

Francë do ishte më lehtë dhe pa konsekuanca ky rast. Së shpejti pra, në ora

10 do presim këtu në kabinetin tim ketë vajzën tonë, mirëpo dua që të

konsulltohëm edhe me ju se si t'ia bejmi dhe deri në cilen shkallë jemi

negjendje ti ndihmojmi Lorit.Tani pres edhe edhe pyetje e pergjigjeje nga ju

nepunesit e kesaj komune qe jeni tegjithe ne kete rast edhe keshilltaret dhe

bashkëpuntorët e mi në këtë komun. Më duhet patjetër mendimi juaj. Një

heshtje e madhe mbuloi tërë kabinetin, Te gjithë kishin ulur kokën para

dosjeve të tyre mbi tavolinë, nuk dëgjohej as një zhurëm, mbretronte qetësi

totale.

- Flisni, ju lutem, ç'keni tani, dje nga ju ndëgjohëshin peshperitje të

ndryshme në byrot tuaja tërë ditën, flitej vetëm rreth këtij rasti, e tani këtu

keni ulur kokën, pse ? Duhët të dalim nga ky hëndek, mos sot nesër. U ngrit

zonja e byros së librave të amzës dhe filloi ti tregoje kryetarit se si e ka

pritur Lorin në byron e saj dhe se si ishte munduar të gjëjë ndonjë shenjë të

mundur por pa sukses.

-Unë nuk di se çka mundem te bëjë tjetër për këtë vajzë, më vjenë

shumë keq, por kur nuk kemi as një dokument si dëshmi para syve për

prinderit e saj, si ta gjëjmi ne të ëmen esaj ? Vetëm policia ndoshta mund të

bëje diçka për këtë rast !- tha ajo dhe vështroi te gjithë kolegêt e saj për

rreth që rrinin të shtangur.Fjalën më në fund e mori edhe një nepunës tjetër.

Ai tha se do ishte ne gjendje ti kontrolloje të gjitha dosjet mbrënda këtyre

ditëve, dhe se ishte i gatshëm qê të kontaktoje edhe ish kryetarin e komunës,

qe ishte i vetmi dëshmitar e kohës i cili kishte nënshkruar këtë adoptim të

kësaj foshnjës.

– Mirë, tha krytari, duke iu drejtuar ketij nepunësi, sot ke per detyr te

shkosh tekish kryetari, adresen besoj se do ta gjeni lehte, banon ketu

afer, prapa kinemas sere, merri te gjitha shenimet dhe emrat e

personave qe ishin prezent gjatë ketijeadoptimi dhe mi sjellni ketu.Ju

te tjeret duhet te mirreni edhe me gazetaret e radios lokale, hapjau

kete qeshtjeqe te mos shpallin ndonje lajm pa qene te sigurt ne te

dhenat e sakta.Mesa u njoftova, kjo Lori ka ndermend më në fund që

ti drejtohet me nje shpalljekesaj radios sonë, te jemi te gatshem ne

çfardo eventualiteti mos te keqeperdoretky rast e perhapen thash e

theme se pastaj mbaron keqë kjo iniciativ e saj per nevese ajo tek e

fundit, ska edhe çka te humbi me shumë...duhet te ruhemi pra. A

kandonjeri ndonjë propozim tjeter ?

-Po zoti kryetar, çoi doren një nepunes tjeter, unë kisha me propozue

qe ne sitintonë oficiel aty tek rubrika e njerzve te humbur, ku dihet se jane te

zhdukur nga28lufta edhe 100 persona, ta vejmi bashkangjitur ketu edhe kete

rastin e Lorit...

- Ide e mirë, u pergjigjë kryetari, po çka te shenohet ne te kur nuk

dijmi as emer asmbiemer te asaj femre qe e ka humbur foshnjen e saj ?-

Thjeshtë, iu pergjigjë nepunësi. Kerkohet një grua e cila e ka humbur

foshnjen evetë, një vajzë ne vitin 1978 ne muajin Mars, nuk jane njeqind

veta qe kanhumbur femijt e tyre ne kete kohe, eshte vetem ky rast....

-Jo nuk bënë keshtu, s'do kete efekte, foli një tjeter. Se besoj se kjo

grua do keteinternet e ndoshta as kompjuter, do shkoje huç ky plan.

-Ajo gruja ndoshta s'ka internet por tani te gjithe te rinjët e te rejat kan

internetdhe orë tê tëra i kalojnë në kafe internet, dhe posa këta të rinjë do e

lexojnë këtë shpallje, me siguri se do iu tregojnë edhe prindërve të tyre në

shtëpi që po kërkohët një grua.

-- Kjo metod nuk vlen tha kryetari, te rinjet nuk iu tregojne me

prinderve te tyre sekane humbur kohen ne siberkafe, me se miri do ishte qe

te publikohet nje fotografie lorit ne sitin tone me tekstin poshtë;

Jam Lori, kerkoj mamin tim te humbur mekete date...pra shumë thjeshte, pa

hyr ne detaje se askush nuk do lajmrohet po ucek se kjo eshte nje foshnje e

gjetur buz lumit, një "kopilicë", kush guxon telajmrohet, askushi !

- Vertete tani po e shofim qe kemi rene ne hall te madh, telashe do na

nxjerri kjokopilicë, tha nepunëi i cili e kishte shoqeruar Lorin paar ca ditesh

tek byroja elibrave te amzes.

Po edhe t'ia mbyllim deren nuk kemi te drejte, ketu i kemi francezet, tek e

funditajo do shkoje edhe tek ata per t'iu kerkuar ndihmë, eshtë jo njerzore

nga ana e jonëqe te rrijmi keshtu duar kryq, dhe tani une po behem gati te iki

per pushime, nukguxoj te lë komunen ne nje kaos te tillë...Tani me la edhe

pa pushime kjo vajzë....Në derë hyri një sekretaresh e pritjës e cila i bëri më

dije kryetarit se ajo vajza me tê j'atin e saj dhe perkthyesin kishin arritur mê

kohë te caktuar.

- Ti ftojmi që të vijnë edhe ta mbrenda ? pyeti kryetari.

- Po keni tê drejtë, le të vijnë, ti sqarojmi këto probleme së bashku si

duhet. Kryetari i bëri shenjë sekretares që të hyjnë. Pas pakë ne der u duken

Lori, Rolandi dhe Ahroni, te gjithë u ngriten nga vendidhe filluan

shterngimet e duarve rrethe e rrethe tavolines pastaj ua sollen tri karrika aty

pranë kryetrai dhe u ulen. Perballë Lorit nënpunësi që kishte propozuar të

hapnin në sitin e komunes një rubrik te posaçme për këtë vajzë te humbur, ai

nuk ia ndante sytë Lorit. E veshtronte që nga flokët e saj te gjata, sytë,

ftyren, ia shiqonte edhe levizjet e duarve të saj, gishtat e deri tek majet e

thonjëve, pastaj vetullat deri edhe qerrpikët. Sytë e tij ndiqnin çdo levizje të

saj, e çdobuzëqeshje të lehtë kur lëshonte nganjëherë Lori, dhe herë pas

here ai ulte koken sikur flutironte diku largë në mendime. Nënpunësi

tjetër që ishte afêr tij nga e djathta i terhoqi vrejtjen duke e prekur më

brryl, dhe i pershperiti;"Luan, mos e shiqo ashtu vajzên se nuk ka kuptim "

Dikur erdhi ne vehte Luan Dina, ofshani thellë duke e ferkuar ballin me dor,

një rrëbeshë ethësh ia kishin kapluar tërë trupin e tij që nga mbrëndësia e

stomakut. Ftyra e tij kishte marrur ngjyrë të kuqe, zgjati doren dhe mori një

gotë ujë që e piu më nxitim. Ndërë kohë nisi biseden Agroni ku i rrëfente

kryetarit tërë ditene djeshmeqe kishin kaluar ne qendren shendetsore ne

kerkim te ndonjë dokumenti, pastaj I tregoj edhe rastin e mami Tines e cila

iu kishte rrefyer me lotë ne sy rastin se si eksihin gjetur Lorin buzë lumit dhe

si e kjo mami ishte kujdesur per të...Agroni i treoj me tej edhe per një mami

tjetër, mami Sofa qe ishte Sofie Morina ecila ishte marrur edhe me

adoptimin e Lorit ne prezencen e ish kryetarit tekomunes. I tregoj se Sofia

gjatë luftes si refugjate ishte strehuar me djalin e sajMentorin ne Kanada dhe

se njeherit ishte e pa mundur ta kontaktonin.

Mentori, shahisti ? nderhyri kryetari.- Po ai, pohoi Agroni.

-Ka ardhur ketu para ca ditesh nga Alberta, e presim per pjesmarrje ne

turnirin eshahut qe do mbahet se shpejti ketu në Drenas dhe ne Burim...- Jam

interesuar edhe unë, i tha Agroni, me tregoi një mik i imi...besoj se do

ta30gjejmi dhe ta pysesim nese mund te na lidhi ne kontakt me mamin e tij

ne Kanada,Lori tek kjo ka shumë shpresa...Patjetër se duhet kontaktuar edhe

Mentorin, ta japi pastaj numrin e celularit të tij. Ne kemi shpresa se do e fitoj

kupen e shahisteve këtë turne ..Kryetari iu dha premtime Lorit e Rolandit se

do perpiqeshin më çdo kushtë që të grumbullojnë sa më shpejtë dëshmi rreth

këtij rasti dhe se do ti hapnin dosjet së shpejti posa të gjënin ish kryetarin e

bashkesisë së Drenasit ku mënjëherë do ta vënin atë në dijeni për këtë

rastin tuaj. Lori pastaj i percjelli bashkiakut edhe përshendetjet e Arianit e të

Ilos nga Bellaçao, ai u gêzua shumë dhe buzqeshi.

Lori i tregonte kryetarit nismën e kësaj avanture qe kishte filluar ne "bella

çao" tek Ilo, ku edhe ai kishte kaluar aty ditë më parë në te njëjtin vendë.

Kryetari luante kokën, mbeti i habitur. Diskutuan se si fati e kishte sjellur

mu në këtë restoran edhe Lorin. E përgëzoi vajzën për këtë nismë që kishte

ndërmarrur, për guximin në kërkim të nënës së saj.

Më në fund u ngritên të gjithë. Takimi përfundoi më shtërngime duarsh, ku

përseri Luan Dina u përshendet më Lorin dhe qe te dy u shiquan në sy për

disa qaste, pa thënê asnjê fjalë dhe më në fund dolën nga salla.

Në Drenas nuk kishte nevojë fare qe Lori te shpallte në radion lokale rastin e

saj se, mbrenda tri ditëve, tërë banorët e kesaj qyteze të vogël kishin

mësuar se kush ishte Lori. Ishin nê dijêni pêr qellimin e vizites se saj dhe

kur dilte nga hoteli apo kur shkonte ne siberkafeose kur shkonte ne furrtore

per te blere burek te gjithë e shiqonin Lorin qe hecteme hapa te ngadalshem,

pa u nxituar fare, pa u drojtur nga shiqimet e te tjerve,edhe kjo ishte mesuar

me shikimet e tyre te habitshme qe reflektonin njerzit neftyrat e tyre, te

ngrira, gati se e tere rruga kembsre levizte ne ngadalsim.Në

rrugënkëmbësore kamarierët posa e vrenin nga largë dilnin dhe e ftonin ate

qe te ndalejne kafeterit e tyre, per ta ishte knaqesi e madhe ti sherbeje te

vetmit turistë teardhur nga perendimi ndoshta por edhe ishte me teper

kurioziteti qe i shtynte ndajkesaj vajze, çuditeshin se nga e kishte marrur

guximin qe te kthehet ne vendlindjete saj pas 28 vite ne kerkim31te mamit te

saj qe as emrin nuk ia dinte.Lori kishte lënë takim pas dreke me Agronin aty

ne perfundim te rrugeskembesore, derisa Rolandi i lodhur kishte preferuar te

shlodhej, nuk e durontevapen e psadites.Agroni doli nga vetura dhe i beri

shenjë Lorit se ku ishte garuar dhe me hapa teshpejtë Lori iu afrua vetures

dhe hyri mbrenda. Makina mori drejtimin kah dalja eqytezes dhe u kthyen

majtas menjehere moren rrugen qe shpie per ne Burim qeishte afer 40

kRizometra në perendim te Drenassë.Me trego Agron, ne fjalorë nuk e gjeta

se çdo thotë fjala "kopiliq" ?

- Kopiliq ? Është emri i një vendi, i një fshati ku ka lindur Millosh

Kopiliqi, heroilegjendar shqiptar i cili e ka vrare sulltan Muratin ne betejen e

kosoves me 1389...

- Kam ndegjuar per kete mit, edhe Shekspiri është inspiruar ne

"Othello" ..keminjë projekt me grupin tim teatral qe ne shtator ta qfaqim

këtë dram...

- Qenkeni aktore atehere, nuk ju kam pyetur se me çka mirreni atje...

– Po, unë kam kryër studimet ne Kambridgjë, Shekspiri është për

mua mjeshter me i madh në botë i këtij zhanrit...

– - Pra ketu e ke mesuar fjalen kopiliq, ne libra ? i tha Agroni.

- Jo, por sa here qe dal nga hoteli aty afër rruges kembesore disa çuna

te rinjëçojne gishtin drejte meje me zerat qe pershperisin si "kopiliqa" apo

ashtu disi...desha ta diaja kuptimin...mos eshte ndonje fjalë fyese ?

-Millosh Kopiliqi ishte një kopil, një femij i humbur qe e ksihin gjetur

para deressë një shtepisë, e merr një familje e fshatit aty dhe e rrisin, e

adoptojne si femiun etyre, e rrisin dhe kur behet burrë tregojnë se ishte trim i

madh, ngjarja e tregon, aie vret sulltan Muratin ketu ne Kosovë. Pra kopil

eshte ai femij i pa baba e pa nënë,por ti mos u prekë se do e gjesh mamin...i

tha Agroni.- Ndoshta do e gjëj ndoshta edhe jo...qenka veshtirë ketu me kete

mentalitet....Burimi është një lokalitet qe shtrihet rrenzë bjeshkve te larta në

veri perendim te32Kosovës me nje klim te butë dhe një vend te

pershtatshëm.per bujqesi e blegtori, një qytezë pitoreske. Agroni gjeti një

vend per te garuar veturen mu para një kompleksi te madhmotelesh dhe

restoraneve qe ishin ndertuar mbi një liqe artificial. Hynen ne sallen e

madhe ku ishte shkruar me shkronja te medhaja "turneu i madhi shahut" dhe

u drejtuan ne hallen e madhe te mbuluar nga qelqi. Agroni ndaloi një

organizator dhe e mori ne pytjje nese dinte se ku ta gjeje MentorMorinen. I

panjohuri i beri me dije se tani eshet i zenun, por duhet te presin derisate

mbaroje loja. Agroni dhe Lori zun vend ne një tavolinë ne sallen e madhe

siamfiteater dhe ne heshtje shiqonin tavolinat e radhitura ku luanin shahistet.

Pas pakë i panjohuri iu afrua Lorit dhe i pershperiti...

- Jeni motra e Mentorit ? Lori e habitur duke mos kuptuar pyetjen

preku Agronin...

- Jo, jo, kjo është një turiste e huaj...ka ardhur ketu vetem për vizit, ia

preu Agroni.

- Nuk e di se çka me pyeti ky person...tha Lori...

-Asgjë, ju ka ngatrruar me dike tjeter.Agroni me ne fund vrejti atje

poshte ulur ne tavolin Mentorin, i shkruante mbi njëtiket emri i tij dhe i

kundershtarit..

- Ai me flokë te gjata eshte Mentori, e sheh etiketen para tij ? tregoj

me gishte Agroni.

- Po, qenka i ri dhe djalë i bukur, tha Lori, dhe teper simpatikë...

- Më duket se ketu do ta gjesh Don Zhuanin tuaj...ketu në Kosove

ndoshta, sidihet... nese nuk keni gjetur ende te fejuar andej..

- Jo, jo, nuk kam gjetur ende, por jam ne kerkim...vitet po kalojnë.

- Ketu jane vetem duke bere ushtrime, kampionati fillon ne fund te

javes qe vjenëpor keta shahistat duhet te lujne per çdo ditë, kete e kane si

ushqim.

- Me habit ky Mentori, tha Lori, te vijë nga skaji tjeter i botes per te

marrurpjesë në një turnir shahu, çudi !

- E ka me siguri pasion te madh.33

- Nuk e qenka pra per mua, edhe pse me pelqen, per shah ky do me

leje vetun...foli Lori duke qeshur...

- Dashuria do edhe sakrifica...Loja me ne fund perfundoi, Mentori u

ngrit nga karrika duke i shternguar dorenkundershtarit te tij dhe zbriti nga

skena. I panjohuri iu afrua dhe i beri me dije se ekerkonin aty dy persona ne

sallë. Mentori iu afrue tavolines se tyre dhe i habitur e shiqonte Lorin, u

pershendeten.- Mirëdita ! i pershendeti Mentori.

– Mirëdita, une jam Agroni, kjo vajza është Lori nga Franca.

– Nga Franca ? Keni ardhur te percillni turnirin edhe ju...Une kam

ardhur ngaMontreali...Lori ia ktheu ne frengjishte;

- E flisni frengjishten atehere...ia beri Lori.

- Patjeter, jetoj ne Kuebek por mamin e kam me largë atje ne dimer ne

Alberta..kuflitet anglishtja.

- Mentor, nderhyni Agroni, kjo vajza ka deshir te te ju pyes diçka,

është një historie gjatë. Mund te gjejmi një vend per te biseduar ?

- Po pse jo, ulemi ne terras perjashta, eshte freski dhe hije. Mirëse te

ka sjellur Zoti në kosovë, tha Mentori, vend i bukur, apo jo, si ju duket ?

– Është vend i bukur, ngjanë pakë edhe me disa vende te

Frances...tha Lori. U ulen ne terras ne nje tavolin, moren pije

freskuese dhe filluan biseden.

- Mentor, me sa jami te informuar ne komunen e Drenassë, mami yt

ka punuar simoter medicinale dhe si mamie ne qendren shendetesore per

disa dekada deri saka filluar lufta.Tani kjo Lori ka ardhur ketu ne Kosovë

prej frances qe te gjeje mamine saj, kalindur pra ne Drenas, ne vitin 1978

dhe menjehere si femij pa prind eshteadaptuar nga nje familje franceze dhe

se kur ishte foshnje mami yt e ka strehuarne orfelina mirepo tani Lori

deshiron te dije per fatin e mamit te saj e vetem mamiyt mundet ti ndihmoje

ndoshta per te gjetur se kush eshte nena e saj.

- Qenkemi te një moshe Lori, edhe une kam lindur ketë vitë, ne dallim

nga ti qenuk i njehë prinderit tuaj, une njohë vetem mamin, babai ka mbetur

atje negjermani, thojne se eshet martuar me nje Australiane, asnjehere nuk e

kam parë eas kerkuar babain tim... Po nejse, gati qenkemi te nje kategorie...

tha Mentoridhe qeshen te gjithe se bashku. Po, mami im me ka rritur vetun,

pra me mundesite saj dhe me nuk eshet martuar, ka punuar aty ne orfelina,

mirepo kur filloi luftane ikem ne Maqedoni dhe nga atje na oruan strehim

kanadezet. Mami jeton neAlberta, ne Kanda pra kurse une ne Montreal. Ajo

tani dhe eshte plakur, mezimbahet ne këmbë. Nuk e di se sa mundem te ju

ndihmojë une, mundem ta pyespermes telefonit po deshet, kete ndihmë

mundem ta bëjë.

- Mentor, kjo lori don te dije se si dhe ku e kan gjetur, mos ndoshta e

njeh mamine saj, pyte mami Sofen, komunikacionin kjo e paguan.

- Nuk ka problem, atje tani eshte natë ne Kanada por eshte mesuar

mami...dothrras menjehere...pritni pakë.Mentori nxori celularin nga xhepi i

kmishes dhe shtypi pullen, ne tjetren anëzeri i një gruaje se moshur u degjua

menjëhere.

- Mami, Mentori jam, a je më mirë prej këmbëve ?"

- Po mbahem biro, po mbahem, ti si qendron me turnirin ?"

- Javen tjeter mbahet finalja...kam gjasa se do e fitoj kupen...ndegjo

mami. Kamdisa pytje, një porosi nga një person qe ndoshta te kujtohet kur

ishte e vogël neorfelina."

- Kush është ai ?"

- Mami, është një vajzë, i ka tash 28 vjetë, ndoshta te kujtohet, e keni

adoptue teknje familje franceze por tash u kthye dhe kerkon origjinen e saj,

se paku ta gjejemamin e saj...qe ndoshta ti e din se kush mundet te jete mami

i saj...U ndie një qetesi nga ana tjeter e telefonit...

- Mami, a te kujtohet diçka apo jo ? e pyeti Mentori."

- Sa histori e vjeter ështe kjo ore bir, Zoti eshet i madh, e ka sjellur

prape ne vendte vete kete bebe..sa me dhibet e shkreta, çysh nuk me

kujtohet, e kam gjetur para35deres së orfelines..;"

- Para deres se orfelines ? Kjo vajza thotë se e kanë gjetur te lumi..."

- Jo, jo, e di une me se miri. Te lumi e kan gjetur një foshnje

tjetër..këtë vajzen eka vendosur para dere një vajz e re, afër 18 vjeçare,

emrin nuk ia di, ftyren ekishte te mbuluar atë natë me një shami, por dyshoj

se është motra e një nepunesiaty ne Komune, motra e një Luanit, është disa

vite me i ri se ajo, mbiemrin nuk iadi...më kurrë nuk e kam parë, as ftyren

mirë nuk ia kam parë në errsirë por ia kammbajtur ne mend një pallto qe

kishte veshur atë nate..."

- A je e sigurt mami ?"

- E sigurt biro, e sigurt jam...si është kjo botë, çdo send kthehet ne

vend tevetin..."Lidhja u nderpre me në fund, Mentori ia perseriste Lorit

gjithë fjalët që i kishtethënë mami Sofie...

- Pika e parë ty nuk te kanë gjetur te lumi por te ka lênë mami yt para

dees seorfelines. E dyta, mami im dyshon se kjo vajza ka një vëlla me te

vogël qe punonaty ne komune, e quajn Luan.

– Mos është ai burri i gjatë me syza qe te shiqonte çuditshëm sot kur

ishim tekkryetari ? pyeti Agroni.- Edhe une u habita pse me shikonte

ashtu, tha Lori, disi mi ngulte sytë si te ishaperson i njohur për të...tani

me kujtohet...Prit, ai është me duket Luan Dema, nukarrij ti besoj se

sa afër e kemi pasur...vojoi Agroni.

- Duhet te kthehemi sa më shpejt ne Komune te informojmi kryetarin,

tha Lori.

- Do vij edhe une te deshmoj se ç'më ka thënë mami im ne telefon ?-

Po, gjithesesi, eja edhe ti me ne Mentor, i tha Agroni.U ngriten qe te tre dhe

u drejtuna tek vetura e Agronit, hyn mbrenda dhemenjehere u nis

makina.Para se te mbyllej komuna, rrethe ores 16-të arriten te nxituar Agroni

Lori dheMentori ne dyert e hyrjes.Kur hynen mbrenda në te njejtin byro qe

ishin takuar ne mengjez, kryetari një36nepunes tjeter dhe ish kryetari i

komunes bisedonin mes tyre dhe kur panë perserRizorin e nderpren biseden.

- Te prezentoj, kjo është Lori, mori fjalen kryetari.Ish kryetari një

burrë i vjetër u ngrit në këmb dhe e perqafoi Lorin, gati se nuk ishpetuan

lotët...

- Te kemi humbur aqë largë por Zoti i madh prapë te ka sjellur në

vend tuajin... thaplaku, te na falish moj bija jonë, ishin keshtu ato kohë, kohë

te kanuneve e ti kepatur fatkeqesin te lindesh ne kto kohë te errta..! Jetonim

ne një situat te veshtirëshkeputur nga bota, mentaliteti ishte i tillë,

paragjykimet e njerzve, morali, padrejtesija ùbretnonin ne keto kohera,

sidomos per femrat e shkreta...

I tregovakryetarit se si te ka gjetur para deres se orfelines tek mami

Sofa, me kujtohet sisot, mirëpo te nesermen me thirren në Polici, me

njohtuan se e kane gjetur buzëlumit edhe një foshnje tjetër, ky ishte një

djalë...e ëma e saj e ksihte mbeshtjellurme një pallto dhe e ksihte lënë ashtu

te gjorin buzë lumi...e morem edhe ate edergum ne orfelina.Vajzën e kerkoi

menjëhere një familje nga Franca, kurse djalin dikush tjetër, nuk edi se si

ndodhi me të, mami Sofa thoshte se ishte shendet ligë, ështe kujdesur perte

dhe e ka adaptuar diku, nuk e di se ku, kryesore ne nje familje te

sigurtë...duhejvepruar shpejtë e shpejtë qe te mos diktoheshin keto

raste..Ishim te tmerruar ngakjo e papritur qe na gjeti neve ne atë kohë,

mbrenda një nate dy foshnje tehumbura keshtu ne natyrë, per nje qytez te

vogël si Drenasa, na ra si rrufeja...denim mbi kokë. Nuk dinim çka te benim

me keto dy foshnje...vetem se tiadoptonim diku sa më parë qe te mos

perhapej fjala e te merrte veshë terënjerzimi, per ne ishte nje katastrof, duhej

ta mbanim sekret këtë gje per jetë, po qesot Zoti i madh nuk harron

asgjë...Lorit i perkthente te gjitha fjalët Agronit ndersa Mentori kishte ulur

kokën imenduar.Agroni deshi ti thoshte ish kryetarit se djali i mami Sofes

ishte ky Mentori qekishte ulur koken por nuk bëni zë, pa ne syt e Lorit qe

ajo e shiqonte me plotë dashuri dhe dhimbje.

– Shumë e qudithme kjo, tha kryetari, per një vend të vogël si ky i

yni, dy braktisjete foshnjeve te ndodhin mbrenda një kohe...nuk e

kuptoj si është e mundur kjo !

Lori pershendeti ish-kryetarin dhe e falemenderoj për deshmin e

dhënë...tani ajo eknaqur me te gjitha njoftimet e dites nxitohej te

mbetej vetun per një çast dhe temendoje per kete rast. Dolen nga

komuna qe te tre pa i thenë gjë kryetarit per Luan Demen. Agroni

morileje qe te shkonte dhe i la Mentorin dhe Lorin së bashku në

terasen e një kafeterie.

– Tani qe je në pragë te se vertetes, si do ka bëshë ? e pyeti Mentori.

- Duhet te hyj në kontakt më këtë Luanin, nëse është daja imi apo

jo...vetem me ADN

– mund te vertetohet duke kaluar permes tij.

- Veshtirë e ke, kush guxon ti dali perpara e ti thoje ketij Luanit; me duket se

unejam vajza e motres sate...

- Agroni do me ndihmoje posa te vjen nesër...

- Se besoj se Agroni guxon te perzihet më tej në keto punë, e pash se

ndihet iftohur nga kjo anket, nuk don te ketë me tej trazira me njerzit ketu...

e shofin mesy te keq.

– E kuptoj, është Ariani, një tjeter mik qe e kam njohur në Paris qe do

mëndihmoje, kthehet nesër, per momentin është ndalur në plazhet e

Durresit diku nëShqiperi..

- Gati te gjithë kanë ikur atje...është vend i bukur per pushime, ke

deshirë teshkojmi, nuk është largë nga ketu.

- Nuk mundem ta lë babain tim vetun, e shef është duke ardhur, ketu

ne ketekafeteri dalim mbramjeve.Rolandi iu afrua Lorit dhe e perqafoi, e

pershendeti Mentorin dhe i shiqonte qe tedy me habi, te buzqeshur, si dy te

dashuruar.

- Ky është Mentori, çuni i mami Sofës qe e ke njohur atëhere kur me

ke gjeturketu ne orfelina, i tha tha Lori.

- Po, kam degjuar per ty nga ajo Tina...E vertete është qe ke ardhur

nga Kanada për te marrur pjesë në turnirin e shahut ?

- Po, ia ktheu Mentori, është një pasion dhe një knaqesi qe k lidhje me

trurin, gjithnjë truri është në kerkim...por kam ardhur edeh te vizitoj ketu

vendlindjentime, shokët e shoqet...

- Bukur shumë, te uroj sukses ne kete turnir..i tha Rolandi.Lori filloi ti

tregoje Rolandit per te rejat qe i ksihin zbuluar se bashku me Agronindhe

mentorin, i tregoi edhe rrefimin e ish kryetarit i cili i kishte thene Lorit

seështë bërë një ngatrres aty ne lidhje me vendin se ku është gjetur ajo si

foshnje.

- Nuk te kanë gjetur pranë lumit ? pyeti i habitur Rolandi.

- Jo babi, tek lumi e kane gjetur një foshnje tjetër, një çun, te

nesermen, kurse muamami im më ka vendosur para deres se orfelines ky e

ëma e Mentorit më ka gjeturdhe është kujdesur për mua.

- Tani më kujtohet, tha Rolandi, nuk e di se si si ka ndodhur por mua

më pyeten netelefon nga kjo orfelina e Drenass, me thanë; e do një çun apo

një vajzë, unëkisha deshir ta kem një vajzë, dhe te zgjodha, nuk me ka

shkuar mendja atehereper fatin e ketij çunit se ku e kan gjetur e si, por për ty

Lori, me thanë se te kangjetur tek lumi...

- Jo, i kane ngatrruar këto dy raste aty ne orfelina, tha Mentori, mami

më tha në telefon se vajzen e ka gjetur para deres se orfelines, ngjitur me

qendrenshendetesore, per foshnjen tjeter nuk me tha ku e kanë gjetur, kete e

mora vesh ngaish kryetari...

- Ketu pra qendron një mistere, tha Rolandi, çu bë më këtë çunin dhe

si kamundësi qe mbrenda një nate te gjenden dy foshnje te braktisura per një

vendë tevogël si ky ? E pa mundur, duhet te kete lidhje pra Lori më këtë

çunin e gjetur teklumi...

- Ti do thuash se mos janë foshnje bineqë nga e njejta nënë ? pyeti

Mentori.Lori filloj se qeshuri me gazë te madh;

- Po une kam ardhur ta gjëjë vetem mamin tim e tani ju do ma ngjitni

edhe njëvella binakë, lol !

– Se besoj këtë, ia ktheu Mentori...

– E pa mundur, nderhyri Rolandi, te kete dy vajza nga ky vendë i

vogël dhe qe nete njejten kohë ti braktisin qe te dyjat dy foshnje ne

te njejten natë, njera paraderes se orfelines e tjetra tek lumi, ka ketu

diçka qe nuk perputhet, është një misterqe fshihet pas kesaj

ngjarje...

Do pyes mamin edhe njëhere, mos di gjë për këtë çunin...tha Mentori.

- Mua më intereson te gjejë mamin tim, nuk kam ardhur ketu ti gjejë

te gjithefemijt e humbur të Drenassë... Do shkojmi babi, jam e lodhur, me

dueht tepushoje tani, neser do shifemi.

- Unë banoj ne skaj te qytezes, i tha Mentori, po deshe neser eja te ftoj

për kafe.

- Do e shofim, me mbetet ti dal perpara ketij Luanit...

- Mami nuk është e sigurt, vetem dyshon se ai është vllau i saj...keshtu

me tha netelefon.- Pyete edhe njehere sonte ne telefon, merr informaat tjera

rrethe asaj gruje qe meka lëne aty para deres se orfelines.

- Mirë, do perpiqem te bejë ç'është e mundur, ika edhe une tani, me

duhet tepergatitem për turnir, jam i lodhur. U ndan, Rolandi mori per krahu

Lorin kurse Mentori u drejtua kah rrugakëmbsore, aty afër komunes ndaloi

një taksi dhe hyri ne veturë. Te nesermen ne ora 10 lori u paraqit perseri ne

Komun, u takua me kryetarin i cilie priti me knaqesi ne byrovin e tij.Lori

filloi ti tregoi ne anglishte kryetarit se ditene djeshme, permes telefonit

ngamami Sofie, kishte marrur njohuri se Luan Dema, nënpunesi qe ishte

prezent këtu dje, ka mundesi qe te jete i vllau i mamit te saj.

- Nuk e besoj këtë ! tha kryetari. Ai ka dy apo tri motra, ku ta di unë,

te gjitha janete martuara dhe serioze.

- Po ndoshta edhe mami imi tani është dikund e martuar, ndoshta edhe

ka femij tjetër, si dihet... me duhet ta pyes Luanin për motrat e tij, duhet te

më ndihmoni ju ose Agroni, -tha Lori.

- Kurrësesi, nuk mundem ta veje në dyshim familjen e ketij personi qe

e njohëmirë, nuk guxoj, dje nese e ke vrejtur, Agronin e shifte me sy te

keqë...

- E si ta gjejë ndryshe mamin atehere, më thuaj ?

- Nuk kemi të drejtë ti perzihemi ne jeten private dikujt nese e

pengojmi. Vetem nëse ajo ka guximin qe te vije dhe te ju pranoje, ti e ke

bere detyren tënde, e tërëqyteza e ka marrur veshë këtë ngjarje, nuk më as

nevoj per te shpallur ne radionlokale kete rast, të gjithe e kane ne gojë vetem

biseden tënde.

- Ju edhe po më akuzoni tani ? Sipas kësaj, unë qenkal fajtore ?

- Jo, nuk ju quaj fajtore por njerzit me të cilet jeni endur e kanë

përhapur këtë ngjarje tani ka marrur dheun dhe është bërë ngjarje dites në

Drenas. Do ketëpasoja po qenruat më teper këtu, do behen gjaqet...

– Po pse ? vetem se po e kerkoj mamin tim, origjinen time ?

– Ti nuk je rritur ketu, është ende një mentalitet i komplikuar, ketu

mbretron endeligji i kanunit te maleve...

- Këtë e di, perndryshe do isha rritur ne prehen te nënës sime, e keto

ligje mamiimi nuk i ka vendos, keo ligje te mbrapshta kan dalur vetem nga

mendja e disasundimtarve tuaj gjoja se e kane shitur veten te zotët..

- Keto ligje Lori jane qysh prej shekujsh ne keto troje tona, jemi te

detyruar tirrespektojmi.

- Ligje te nderit te imagjinuar apo ligje reale ne terren ?

- Secili e ka per vete, ai qe i rrespekton keto ligje ndiehet krenar e jo i

perulur, thakryetari.- Ju, zoti kryetar, a e mbroni Luanin, nepunesin tuaj apo

mbroni ligjine kanunit temaleve ?

- Lori, e nderuar, nuk mund te shkojmi më tej ne keto kerkime, nuk

jane aspakë tedobishme per askend...

- Për mua po, kjo ngjarje ka peshen e gati tri dekadave qe e mbaj mbi

supe !

- E çka mundem unë te bej më teper ? Luani sot as qe ka ardhur në

detyrë, me ka dergaur një mesazh, është larguar nga Drenasa ka qe dy orë.

- Pse nuk më tregove që në fillim, ku ka vajtur ?

- Me duket ka marrur pushimin veror, ka vajtur në Durrës.

- Në Durrës, e tërë qyteza i paska mendet vetëm në Durrës tek

pushimet, tek rrezete diellit e tek pllazhi...po edhe une kam hallet e mija, per

ate kam ardhur ketu,kam mundur edhe une te shkoj ne pushime kete vite ku

te kisha dashur por i kamsakrifikua pushimet për ketë rast e juve si duket

talleni me hallet e mija...

- Nuk mundem me teh te ju ndihmoj Lori...

- Mirë pra, unë do shkoj qe tani menjehere tek departamenti francez

qe është ketuafër, patjeter se do jeni i detyruar te më ndihmoni. E keni per

detyr! Kur i permendi departamentin francez atehere kryetari u ndal, mbeti i

menduar, i kryqoj duart dhe kafshonte buzët.

- Po nese mami yt nuk don te ju lajmrohet, çka mund te bejë une ?

Lori nxori shpejtë nga çanta tri katër qese najloni te tejdukshme dhe i hodhi

mbi tavolin.

- Keto i ke porosi nga unë, posa te kthehet Luani nga Durresi, i thuaj

pra qe timarri në pytje te tri motrat e tij...e ka për detyrim !

- Perndryshe ?

- Do gjejë një gazetar, tek e fundit do të dali kjo fshehtesi e tridhjet

vitesh...ska çkabene Luani...

- Imagjino ti, sikur te me thoshte dikush se motra e juaj ka lënë një

femij "kopil", ae din ti se çfarë turpi është ketu për një vëlla ku ta kete

fshehur kopilin motra e tij,une kam frikë se ai do e vras motren e tij, do

bëhet edhe më keq se sa ti e mendon,ne fund, ti do mbetesh prapë pa e parë

mamin te gjallë....

- Se besoj se ka nejrz aqë te semuar qe te mbysin motren e tyre per

shkake se uenkam ardhur ne botë..

- Është qeshtje e rëndë kjo punë Lori, ti si kupton telashet tona.

Qeshtje nderi ështëketu...

- Ju kam parë unë juve duke ikur para serbëve si tufë delesh, te

ngarkuar netraktora, televizionet e tere botes ju kane parë sa te zotët jeni...

- Luani është burrë i ndershem, do zemrohej rëndë po te te degjoje

keto fjalë...

- Nuk po e zgjasim me tej, qeset e ADN-it po i le ketu dhe tek

missionaret francez. Po sa te kthehet Luani nga Durrësi, i thua qe tua

percjelli keto qese motrave tetyre, më mirë do i bie keshtu, pa hidherime, kjo

eshte e drejta ime ligjore sipas tegjitha konventave nderkombtare ku çdo

njeri ne kete botë ka te dreten te gjejeorigjinen bRizogjike te prinderve te tij.

Këtë qeshtje mundem ta vijoj edhe per mesnjë avokati, por e mira e te

gjithve do ishte qe te mos me shtyni deri aty. tha Loridhe doli nga kabineti i

kryetarit.Posa doli Lori nga komuna u degjua telefoni i saj ne çantë. Mori

telefonin dhe ehapi pastaj iu pergjigjë...

- Mirëdita Agron, ç'kemi të re ?"

-Lori, me thanë se Luani ka shkruar per pushime në Durrës, mirepo

para se teshkoje ka ardhur tek unë, më është kercnuar, gjoja se une jam fajtor

per hetimet qeben ti...është i zemruar, duhet te ruhemi nga ai, tani kam frikë,

me kuptoni. Ështëqeshtje nderi, nuk mundet te perballoje këtë qe e motra e

tij ka fshehur një "kopil" ketu e sa vjete...te ne ky është një akt teper i

rëndë...te kam paralajmruar se dokete pasoja..."

- Mua nuk më interesojnë fare pasojat Agron, vetem ligjin e drejtësisë

e ndjeki !"- tani është shkaktuar edeh polemika tjeter, tërë qyteza e ka marrur

veshë se nukështë më ne pytje vetem një vajz, por edhe një çun i humbur po

atë natë...ketuzihet një mistere, pra mundem te ju ndihmoj vetem fshehurazi

permes telefonit,nuk duhen te na shofin së bashku...Te kisha kshilluar qe

njëhere te largohesh ngaketo kerkime, kthehu në Paris …"

- Mirë pra te mbesim në kontakte, diten e mirë. Do kthehem në paris

vetem pasiqe ti kryej hetimet e duhura... tha Lori dhe mbylli telefonin e

zemruar. Duke hecurrruges rrugës këmbesore njerzit e shifnin Lorin me një

sy tjeter tani, edhe më tebezdisur, njerzit thuaje se frigoheshin edhe nga hija

e saj.Pa i nderruar dy hapa kur prape u degjua celulari. Këtë here ishte

Mentori.

- Urdhno Mentor, mirë je ?"

- Jam perlarë mbrëmë me Luanin, gati qe nuk jemi mbytur, per fatë

policia kaloine atë moment aty pari..."

- Ku je tani, po vij te te kerkoj, po e marr taksin...pritë aty, - tha

Lori.Pas disa minutave Lori arrin tek Mentori, ia fshinte hundet e pergjakura

mefaculete...

- Ke mundur te perfundosh edhe më keqë, i tha Lori.

- Mamit nuk i tregova per kete turnir qe pata me Luanin...u ndam si ne

Pat !Lorit i shkoi buza ne gaz dhe e perqafoi dhe e mori e shterngoi me dy

duart perqafe...

- Tani më ke mbetur vetem ti që me del krahë ne fushaten time, tha

Lori.

- Kurse ti do me mbeshtetesh ne turnir ndoshta, per javene ardhshme.

- Se besoj se do qendroj me teper ketu pari, do iki njëhere derisa te

qetesohetgjendja, i tha Lori.

- Qfare te qetsurit, tash veç sa ka filluar te ndizet fitili ketu ne Drenas

e nuk dihetse ku mbaron....ia priti Mentori me te qeshur.- Ku është tash

Luani ?

- Është nisur i zemruar për në Durrës, gjoja se për ti kaluar pushimet

por me sigurika shkuar atje me një qellim, ka ndoshta atje motren..ka shkuar

i hidheruar, kamfrikë se do i qeroje hesapet me motren e tij, ështe

gjakënxehtë, kam frikë se mosdo kaloje keqë kjo ngjarje..

- E çka mund te bejë unë nga ketu ?

- Asgjë ! tha Mentori. Atje në Paris kur e takova Rizon në "bellaçao"

nuk më foli se do hasi ne ketoveshtirsi, - tha Lori.

– Ndryshe shifet bota nga atje, largë jemi nga Parisi, tha Mentori.

– Po mani çka te tha tjeter në telefon ?

- Më tha; "ruju biro" dhe me qortoi qe e dhash emrin e Luanit.

- Po sa është e sigurt qe ajo është motra e Luanit ?

- Më tha se njehere e kishte parë ne tregë Luanin me një moter te tij,

por nuk emban mend se cila ishte prej tyre.

- Po biseden e ish kryetarit ia hape se ç'ka thënë per çunin e gjetur tek

lumi ? - epyeti Lora.- I thash se edhe ai e ka shprazur thesin, i ka thenë te

gjitha...më tha se atë natë kurkjo motra e Luanit e ka sjellur foshnjën e saj

para derës së jetimores, e kam vrejturse mbante një mantel apo palltë ngjyrë

kafe. Kur të nesërmen polica e sollen neorfelina edhe këtë çunin, më tha, u

habita se vrejta se çuni ishte i mbështjellur mëtë njejten mantilë qe ia pashë

asaj vajzes mbremjen e kaluar. Mami më tha atëherese çunin e kishin gjetur

disa fëmijë qe zënin peshqi aty buzë lumit, i kane ndegjuarklithjet e tij dhe

menjëhere kan lajmruar policinë ku pastaj e kane sjellur neorfelina.

- Pra, ka mundësi se mami im te kete lindur bineq, një vajzë së pari e

pastajndoshta disa orë më vonë pasi me ka sjellur ne orfelina natën, duke u

kthyerrruges e kane rrokur dhembjet tjera dhe e ka kuptuar se pret edhe një

vajzë

tjeter?- tha Lori.

- Po, shtoi Mentori, mendoj se keshtu ka ndodhur, mirepo se besoj se

ka paturkohë as që te vertetoje se a është vajzë apo djalë ne ato momente, në

mendjen e sajdhe te gjdokujt, mendon se bineqet jane ose dy vajza ose dy

djemë, te rralla rastekemi kur lindin bineq te rrejshem, siç i quajmi...

perfundoi Mentori.

- E si t'ia bejmi tani ?- tha Lori.

- Nuk di se ç'të thëmë, një detektiv ose një avokat ndoshta do kishte

kryer punë,policia e dijmi qe nuk mirret me keto punë gjetjesh te njerzve.

- Tani e kuptoj se mami im nuk e pska patur mendjen kurrë qe te me

kerkoje, nukështë më ketu vetem çeshtja ime por edhe e atij çunit te gjetur te

lumi... tani, moste pyesim fare se ksuh mund t jete babai ynë...

- Ti tani, a je ne kerkim te mamit tuaj apo te atij çunit ? Te më

ndegjosh mua, le ate rehat, ku dihet se ku ka perfunduar, tha Mentori.

- Edhe këtë nuk e prisnja. E pyete mami Sofien, mamin tuaj se çka

ndodhur meçunin, se ku e kane adoptuar e dinte ajo ?

- Më tha qe te mos mirrem fare me keto kerkime, më mirë për

mua...edhe ishkryetari na tha; ishte situat e veshtirë, duhej mbajtur sektrete

keto gjera qe te mosbezdisej tere qyteti...

- Nese mami yt nuk e din kete gje se ku ka perfunduar kjo foshnje,

kush atehere ?

- Do e pyesim edeh nje here ish kryetarin, po deshe shkojmi tek ai...

- Njehere me brengos sjellja e pakontrollueshme e Luanit posa te

mbrrije neDurrës, si ka mundësi q ta kontaktoje me telefon te motren e saj qe

te mos indodhi ndonjë e keqe ?

- Dalim pra, duhet ta pengojmi një tragjedi. Luani para se te me rrokte

per gjoksimë tha; a din ti se motra ime është e martuar, ka edhe femij tjere,

çka mendon seburri i saj do rrije duar kryq posa te marri vesh per ketë

kopilicë te fshehur paragati tridhjet vite ?

- Kete se ksiha pritur as unë, th Lori. Mos ndoshta Luani ka shkuar qe

tashpetoje motren e tij nga i shqoqi i saj ?

- Shifej se ishte i qartur krejte nga ftyra, i zemruar, i eger dhe i pa

kontrollushem,mendova njehere se do me shqyej ne dysh...tani ia besoj pakë

hidherimin e tij. Mendja i ka shkuar se ti do te hulumtosh me tej qofte

permes radios lokale apointernetit do e gjeje mamin tuaj dhe do e vesh ne

pozitë te keqe tere familjen e saj,te burrit te saj e gati te tere qytezes..tha

Mentori.

- Mirë, shkojmi apo jo në Durrës ? - tha Mentori.

- Ti ke henger grushtë njëhere nga Luani, tani radhen e kam unë,

behemibarazim... tha Lori dhe u drejtuan drejte stacionit te Autobusave.

- Do e marrim një kombinet janë më te shpejtë, tha Mentori, me vjen

keqë pershoket qe me presin ne Burim per turnir por nuk kam tjeter

mundesi, jamangazhuar qe te ndihmoj, tani nuk dua te ju lë vetun.

- Falemnderit Mentor, nuk do jua harroj kurrë këte te mirë..

- As unë nuk do e harroj grushtin e Luanit deri sa te arrijë ne

Montreal...po

- Rolandin se lajmrove ? tha Mentori.

- Ku di babi im se ku i bie Durrësi ? Do ia nisi rruges një mesazh

teksto...ecimpra më shpejtë.

Perballe gjyqit te drejtesisë.... Ne komun situata ishte keqsue se

tepermi, te gjitha planet ishin anuluar, turniri ishahut do mbahej por pa

shpresa qe te fitoje Mentori qe tani më ishte kyqur ne njepasion pa fund pas

Lorit. krytarin e brengoste kjo situat, disa sponzor nga komunaqe kishin

dhene kontribut ne kete pjesmarrje te Mentorit ne turnir kishin

anuluarmbeshtetjen e me tejshme te shpenzimeve te tij, aat ishin ankuar tek

kryetari se doanulonin çdo kontrat me të. Edhe ish kryetari i komunes zoti

Kastrati ishte marrurne pytje nga organet hetuse nderkombtare. Një polic

civil francez e ksihte marrur ne pytje mbi te kaluaren e tij rrethë sistemitte

adoptimeve qe kan bërë ne te kaluaren para tridhjet vitesh... Nepunësi

francez mbushi një formular dhe një proces verbal ne nje fletore teposaçme,

i tha perkthyesit qe t'ia perktheje këte shenim ish kryetarit.Pasi e ndegjoi

mirë procesverbalin nga perkthyesi, zoti Kastarti iu drejtua kmiseritfrancez;

- E çka te bejmi tani pas sa e sa vitesh qe ka ndodhur kjo ngjarje, une

nuk jam fajtor- tha ish kryetari.

- Ne nuk ju akuzojmi, thjeshtë, është një procedur ligjore, te dihet se si

kane ecur punet dikur ne kete komun.

- Une si krytar ish-kryetar, kisha dy ligje, një të pushtuesve dhe atë te

kanunit të maleve, pra nuk e mbaj vehtën fajtor se, duhej vepruar sipas

këtyre dy ligjeve, sipas atij të pushtuesit dhe këtij kanunit popullor. Këto dy

foshnje që erdhen pa pritur e kujtuar në Drenas, për ne ishin si dy meteor

që zbrisnin nga qielli, nuk dinim ç'te bënim tjetër përpos ti adoptonim këto

dy foshnje diku sa më largë ketij vendi dhe sa më shpejtë...

- Mirë, pajtohëm më zakonet tuaja zotri, nuk e kemi ndermend t'ua

hjekim këto ligje. Ne jemi paqërujtës dhe ndihmës te një krijimit te nje baze

shtetrore të re qe neser kur te keni shtetin tuaj në duart tuaja ta mbani dhe

qeverisni ju më plotë rrespekt dhe dinjitetë si të gjitha vendet e tjera

demokratike duke rrespektuar ligjin e republikës. Pra, nuk jemi këtu që të

ushtrojmi demokracine tek ju për herë të parë, ne kemi kryër misione tjera

në katër anët e botës, në të mirë te njerzimit.Qellimi yni është qe te

ushtroheni edhe ju, po flas tani per kryetarin e ri te kesajkomune se di duhet

te veproje ne keto raste siç ju ka ndodhur dikur juve, çfareduhet te ndermarri

kryetari i tanishem i komunes sikur te ndodhte nje rast i tillë siky qe ka

ndodhur para njezet e tete vitesh ? Pra ne jemi ketu qe ti shtrojmi se bashku

keto ligje delikate qe edhe spe delikate iperkasin te drejtave te njeriut. Zoti

Kastrati i pohonte me kokë komiserit dhe gjithnje me kembngulje mundohej

te mbrohej me argumentin se gjoja ligjet popullore te atehereshme ishin te

pashkelura, kodi i kanunit nuk lejonte qe një femër te ketë femijë te

regjistruar pa aktin e marteses, ishte një gjë absurde ne keto anet tona qe te

mbahej një femijë në gjirin e familjës jashtë martesës, ai fëmijë do njihej

njihej si "kopil" nje femijë i mallkuar. Komiseri francez e ndegjoi mirë me

vemendje zotin Kastrati, i shprehi keqardhjetrrethe këtij rasti ndaj qytetarës

së tyre Lorit e cila e kishte informuar këtë zyre pa dijen e Rolandit.

- Ne do ta marrim në pyetje edhe Rolandin, babain ligjitim të Lorit,

megjithese Lori, kjo është tani e moshës madhore dhe si adulte ka të drejtën

e saj të kërkoje origjinën e saj biologjike ku prinderit e saj biologjikë nuk

guxojnë ti ikin këtij ligjit, se janë te detyruar ti nënshtrohën rezultateve te

ADN-it pa marrur parasysh se a do këtê apo jo konflikte në familje. Kjo

është e drejta e saj. Neve tani na intereson edhe dëshmija e juaj, të na tregoni

saktesishtë si ka ndodhur adoptimi i kësaj foshnjës, nuk po pyesim për rastet

tjera...

- Une ia thash dje kësaj vajzês, Lorit, edhe para kryetarit të tanishëm

të gjithë të vertetën. Une isha vetem nenshkrues i ketij akti, te gjitha

procedurat ligjore i ka kryer zonja Sofie Morina, që ishte ne ate kohë mami e

qendres shendetesore dhe si mbikqyrëse e fëmijve aty në spital.

- Neve Lori na tregoi edhe rastin tjeter, te një foshnje qe eshte gjetur

po te njejten kohë buzë lumit, fjala është per një djalë i cili nuk dihet se ku

ka perfunduar, si ka mundësi kjo që të regjistrohën dy raste mbrenda një

nate në një vendbanim aqê të vogël, mos vijn keto dy foshnje nga e

njëjta lindje ?

- E pa mujtun ! u pergjigj zoti Kastarati. Me çfare te drejte ju mi

hidhni te gjitha fajet mua tani pas sa dekadave, tani më nxjerrni telashe edhe

më atë çunin, pakë kemi telashe me këtë gocen ? Ndermjetesuesi francez

i beri shenjë që të qetësohej.

- Ne kemi për detyrë të marrim hetime, nuk e kemi ndërmend të ju

akozojmi në asnjë mënyrë. Deshmija juaj lehtëson hetimet e metejshme qe

duhet te ndermarrimper njohjen e prindit te Lorit e cila duhet t'iu nenshtrohet

ushtrimeve te analizaveper identifikimin e prindësis ndaj vajzes se saj. Pra

ne zvatojmi ligjet ketu nekomunen tuaj, ligje qe duhet te shqyrtohen edhe ne

te ardhmen ne vendin tuaj si ne tëre botën mbarë, besoj së kjo është detyr

edhe e imja dhe e juaja qe jemi ketu si ndermjetsues per te miren e te

gjithëve.

Luan Dema ngiste makinën e tij më shpejtësi rrugët gjarprore e plotë rreziqe

e kthesa të një pasnjëshme qê ngjiteshin tatepjetë dhe zbitnin paparitmas

përsëri në një etap tjetër të këtij ciklit pa fund duke u perseritur gati se i

njejti pejsazh i alpeve shqiptare, shkëmbore të larta e madhështore më një

relief të ngitur thepa thepa e qe ngjanin ne male te pashkelura qe aty këtu

herë pas herë nga dritarja e makinës vërente nga jashtë ndonjë shtëpi të

vjetër ndertuar më gur, mu në maje te një bregores. aty këtu dukêshin edhe

kulla te vjetra pa dritare, si pyrgje të astrologëve, vendbanime të izoluara

me kullosa për rreth, tufa bagetije delesh e dhi të kuqe e të bardha hipur

mbi shkembijët ngritur cip perpjetë mu buzê rrugës. Shënja gjallêrije

vrehej gati se në çdo bregore, përplotë me kuaj e kafshë tjera qe kullosnin

ne terrasat adekuate te rrethuara me gur nga fshatarët e këtyre anëve

piktoreske plotë gjallëri që mund të hynin ndoshta edhe si imazhe të

veçanta ndonjë agjencie turistike më një publikim të një albumi fotografik

të suksesëshëm.

Mendimet dhe lodhja e rrugës si dhe netët pa gjumë nga hallet qe e iu kishin

shtuar këto ditê Lunit, vinin e vështirsonin rrugëtimin e tij, ofshante shpesh

në çdo kthesë, fshinte ndiersët më shami, nga vapa dhe pinte ujë herë pas

here dhe prap mendimet e çonin disa dekada mbrapa...

Si tani i kujtohej Zana, motra e tij binjake me Violeten, kur ato dyja ndiçnin

mêsimet në shkollen medicinale në kryqendër. Ato vite Zana, ende nuk i

kishte mbushur te 18-etat, i kujtohej si sot kur ajo nganjêherë kthehej me

vones në shtëpi pas mbarimit te klasës, e ftyra e saj lëshonte buzeqeshje e

hare si një vajzë ku për herë te parë kishte rënë ne dashuri...

Luanit tani i kujtohëshin këto detaje një pas një, i kujtohej edhe zëmrimi i

saj kur, pas disa ditësh e javësh, ajo krejte kishte ndryshuar, nuk ishte më

ajo Zana e maleve si e thrriste kështu shpeshëherë me përkdhelje Luani,

e përparshmja, ne ftyrene saj më nuk lexohej buzëqeshja por ankthi. Luani

mendonte se ndoshta mos notat e saja të dobëta të mësimit në shkollë ia

kishin ndryshuan edhe pamjen aqë shpejtë. Pas disa javesh rresht, Zana

shkonte shpeshëhere tek tezja e saj në Prishtinë ku qëndronte atje meë javë

të tëra, e kthehej në shtëpi natën, zgjohej të nesërmen herët në mengjes e

dilte nga shtëpia më çanten e ngarkuar plotë libra e fletore, hipur gjithnjë

mbi bicikleten e saj pa u takuar gati se më asnjë anëtar tê familjes së saj.

Edhpse ishte sezona vjeshtore, vishej më rroba të trasha tërë kohën, si një

grua e jo më si shoqet e saja. Poashtu edhe marrdhënjët në shoqërin e saj

edhe ato kishin ndryshuar, ajo më nuk ftonte shoqe në shtepi të saj, nuk dilte

më si dikur as nuk shkonte tek tezja si heart tjera, pasi qe kishte diplomuar

me sukses filloj te vishej me bluzen e saj te bardh si motër medicinale qe

praktikonte në ambulancën e një fashati aty afër Drenasit, por nuk zgjati

shumë. Ajo filloj të izolohët, gati se tërë kohën rrinte në shtëpi kështu tërë

dimrin e gjatë lexonte libra të ndryshëm e degjonte hërë pas herë

tranzistorin mbi dollap në dhomën e saj. Poashtu as me Violeten më nuk

shoqerohej si dikur, motren e saj të dashur, ushqehej gati se fshehurazi pas

orarit, gjithnjë me pretekst se gjoja nuk ka uri, nuk ka oreks e tjera...

Luanit i kujtohej tani gati se çdo gjest i saj, shmangëjet në rrethin familjar,

pikëllimi i saj në ftyrë, vajtjet e ardhjet e Zanës tek një grua e një fshati nê

periferi të Drenasit, tek ajo Mania, një grua misterioze qê mirrej me magji.

Thonin për te se ishte falltore që lexonte në fundin e filxhanit të kafes

ardhmerinë e njerzëve por ajo zotrohej se ka edhe aftësit tjera, ti gjeje fatë

njerëzeve, ti paralajmroje zemrat e thyera ose edhe ti bashkoje ato në raste

dashurie. Manien e vizitonin për çdo ditë vajza të reja qe ishin në hallë nga

ndonjë lidhje apo nga ndonjë ndarje qê shkatohej mes tê dashurve.

Flitej e perflitej shumë rreth saj se, kishte aftêsi ti gjejë edhe njerëzit e

humbur, t'ua gjejë atyre të interesuarve, adresat, vendin se ku banonte, po ti

sjellte një shenjë nga ai personë dhe njerzit i besonin, u ndahëshin të knaqur

duke i lëne asaj ndonjë peshqesh për këtë ndihmë, i lenin edhe para, ato që

kishin mundësi, ndonjë kokerr vezë apo sheqer apo kafe, djathë apo çdo gjë

qe i vinte ishte i mirëseardhur për këtë grua te varfër pa të ardhura tjera fare

që jetonte e vetmuar në një copë tokë aty buzë përroit të fshatit, afër një

mulliri të braktisur.

"Ah sikur ta dinja këtë..." - ofshante Luani dhe ngiste veturen si i

terbuar, here pas here levizte koken në shenjë mllefi...

Zana ditë pas ditesh ia kishte treguar të gjitha dhimbjet shpirtërore

Manjës, iu kishte rrëfyer asaj në plotë besim se, kishte njohur një djalë

disa muaj më parë, por asgjë nuk dinte për të prej muajsh, sikur e kishte

lëshuar toka !

-Po emrin ia di, si quhej ? - i thotë Manja.

- Më ka thënë se e thrrasin Driton, mirëpo mbiemrin nuk ia di, as nga

cili fshat vinte, s'më kujtohet ! Ne posa u njohëm aty tek ura në Drenas, ku

pastaj në mbrëmje shkuam buzë lumit, se pelqyem shumë njeri tjetrin që

në shikim të parë...nuk e di se si por u nxehëm njëherë më puthje të

pakontrolluara... bënte vapë, ishte mesi i korrikut dhe dielli ende nuk

kishte perenduar, kur pastaj u zhytem te dy në lumë, notuam ashtu me

rroba si ishim, për tu freskuar, më shpres se do na iknin epshet e

dashurisë...Uji ishte i kthjellët si loti dhe merrte ngjyrë të gjelbërt që

lëshonin hije shelgjet dhe gjelbërimi për rreth lumit. Mendonim në ato

çaste se po e perjetonim një dashuri, diçka të jashtëzakonshme..

Kur dolëm në breg pastaj, i zveshëm rrobat e lagura për ti terur nga rrezet

e fundit të diellit...

– Dhe aty e humbët pasionin, nuk u përmbajtët më tej?-shtoi Manja.

– Po, të them të drejtën, e humbëm kontrollin që të dy. Nuk ishte

edhe aq faji imi as i tij, nuk dua ta fajsoj as atë, nuk di se si ta

përshkruaj me fjalë atë përvojen time të parën, ram në dashuri

dhe shkuam shumë largë, vetem se tani, tani e pyes vehtën

nganjëherë se çka ndodhi me mua atë ditë ? Pse më humbi

vetëdija, sikur të isha e mpirë, më dukej vehtja, mbi një yll të

largët, sikur isha shkëputur nga toka, e pa mundur, nuk

përshkruhën ato çaste me fjalë. Kur përendoi dielli atëherë u

ndamë. Më dha puthjen e fundit dhe para se të ndahemi e lam

të takohëmi të hënën në Prishtinë para shkolles së Medicinës, qe

nga ajo mbrëmje më nuk u paraqit fare...më vjen perpara syve

vetëm se imazhi i tij më vjen gati se tërë kohën...

Manja më një gjest të ngadalësuar i vuri dorën tek brezi Zanës, ia

përkëdheli pastaj flokët dhe ia fshiu lotët që i rrjedhni faqeve të njoma.

- Mos u shqetëso, do ta gjesh Dritonin së shpejti, do kthehet. Nuk

ka ku të shkojë, do martoheni, mos u shqetëso për beben, zoti e ka

shkrua kështu.

- Po si ta gjejë tani ? Ku është, pse nuk duket më atje tek tek lumi,

as te ura e vjetër, disa herë kam shkuar me bicikletë andej pari dhe më

nuk e shoh...nuk ia di as miqësinë fare se, as më kë shoqërohej, asgjë

nuk di për të, "më quajnë Driton", kështu më ka thënë, asgjë tjetër, nëse

nuk më ka gënjyër...ku i dihet ? Të lutëm Manja, më ndihmo, çka të bej

tani, ditët po ikin, beba në bark sa here shqëlmon ma then zemrën, e

mjera unë, si ta lindi kështu pa prind, ku ta gjejë Dritonin, athua, përmes

magjis suaj a ka mundësi të ma gjejshë ?

- Ke ndonjë shenjë nga ai ?

- Shenjë, ç'farë shenje po mendon ti...?

- Ndonjë dhurat apo ku ta di unë, ndonjë gjë prej tij...s'ke fotografi,

ndonjë letër apo dhurat... ?

- Jo, çfarë dhurate, çfarë fotografije, asgjë, perveq, kur u ndam atë

mbrëmje, këmisha ime ishte e lagur ende, ai më dha një ndërresë të kuqe

me portretin e një tipi që e quajnë "çegevara" ... Të gjithë djemtë e

mbajnë kësaj vere, eshtë në mod., ndoshta e ke parë edhe ti....?

- Po, më kujtohet ai mjekrrosh, e ke ruajtur këtë ndrres në shtepi?

- Po, e kam në Prishtinë tek halla, do t'a sjelli nësër, a mund të

bëjsh diçka përmes kesaj ndrrese...thua ti ?

- Patjetër se më duhet një shenjë së paku perndryshe magjia nuk

ka kurrëfarë efekti pa një shenjë së paku.......do e gjejmë më lehtë, të

garantoj, mos u brengos tani ma sjell sa më parë atë bluzën që më fole...