varant akademi: varant nedir?

Varant Nedir?

VARANT AKADEMİ

Eğitimin Amacı:

Yeni başlayan yatırımcılar için uygundurKimler İçin Uygundur:

Varantın yapısını ve fiyatlamasını anlamak

Eğitimin Konusu: Varant Nedir?

Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.

VARANT AKADEMİ

Varant Nedir? :

• Varantlar yatırımcıya, dayanak varlığı önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte alma ya da satma hakkı veren menkul kıymet niteliğindeki sermaye araçlarıdır.

• Varantlar yatırımcıya hak verirken yükümlülük getirmez.

Varant Türleri

VARANT AKADEMİ

• Yatırımcıya vadede dayanak varlığı almahakkı vermektedir.

• Dayanak varlığın vade sonu değeri kullanım fiyatından büyük olması durumunda kullanım gerçekleşir.

ALIM

• Yatırımcıya vadede dayanak varlığı satmahakkı vermektedir.

• Dayanak varlığın vade sonu değeri kullanım fiyatından düşük olması durumunda kullanım gerçekleşir.

SATIM

Varantlar nasılçalışır?


VARANT AKADEMİ

Alım varantı nasıl çalışır?

Örnekte endeks üzerine çıkarılmış varant sarı çizgi ile, dayanağı olan endeks ise yeşil çizgi ile gösterilmiştir. Grafikte görüldüğü üzere, alım varantları fiyatı dayanak varlık fiyatı arttıkça artar, tersinde ise azaldıkça azalır.

XU030 (BIST 30 ENDEKS)

ALIM VARANTI

24 NİSAN 102,500 0,20 TL

29 NİSAN 105,000 0,28 TL

KAR +2,4% +40,00%

Kaldıraç varantların sunduğu en önemli avantajlardan biridir. Soldaki tabloda kaldıraçın nasıl çalıştığını görüyoruz.


VARANT AKADEMİ

Satım varantı nasıl çalışır?

Örnekte endeks üzerine çıkarılmış varant mor çizgi ile, dayanağı olan endeks ise turuncu çizgi ile gösterilmiştir. Grafikte görüldüğü üzere, satım varantları fiyatı dayanak varlık fiyatı arttıkça düşer.

XU030 (BIST 30 ENDEKS)

SATIM VARANTI

29 NİSAN 105,000 0,17 TL

05 MAYIS 102,000 0,24 TL

KAR -2,85% +41,17%

Satım varantları yatırımcılara düşüş yönünde pozisyon alma olanağı sağlayarak portföylerini koruma fırsatı verir.

Varantlar nasıl isimlendirilir?

VARANT AKADEMİ

BIST’te işlem gören varantların bir kısa (beş haneli), bir de uzun (32 haneli) olmak üzere iki tane işlem kodu bulunur.

Dayanak varlık Varant türü*

Varant uzantısıİhraçcı

* Tür haneleri ‘AA’ ile ‘OO’ arasında : alım varantıTür haneleri ‘PP’ ile ‘ZZ’ arasında : satım varantı

Varantlarda Kısa Kod :

VARANT AKADEMİ

BIST’te işlem gören varantların bir kısa (beş haneli), bir de uzun (32 haneli) olmak üzere iki tane işlem kodu bulunur.

Dayanak varlık Kullanım fiyatı Çarpanİhraçcı

Varantlarda Uzun Kod :

Vade sonu

Uzlaşı şekli

TipVarant türü

VARANT AKADEMİ

Borsa İstanbul’da işlem gören İş Yatırım’ın ihraç ettiği varantların dayanakları ve kısa kodlarının ilk 3 harfi aşağıdaki gibidir.

DAYANAKVARLIK

KISA KOD (İLK 3 HARF)

DAYANAKVARLIK

KISA KOD (İLK 3 HARF)

BIST 30 ENDEKSİ OZI SAHOL SAI

ISCTR ISI THYAO THI

GARAN GAI TUPRS TUI

AKBNK AKI EREGL ERI

VAKBN VAIONS ALTIN

AXI(FLEXO)

YKBNK YKI AQI(QUANTO)

HALKB HAI DOLAR/TL USI

EKGYO EKI EURO/DOLAR FXI

KCHOL KCI DUELLO DUI

Varantlar nasıl fiyatlanır?

VARANT AKADEMİ

Varant fiyatlandırılmasının temel ilkesi:

Varantın daha fazla kara geçmesinin ihtimali artarsa varantın değeri artar, ihtimali azalırsa varantın değeri düşer.

Bu ihtimali etkileyen 6 değişken vardır:

1. Dayanak varlığın fiyatı2. Kullanım fiyatı3. Vadeye kalan gün sayısı4. Örtük oynaklık5. Temettü6. Faiz

Yarımcıların uygun varant seçerken yukarıdaki değişkenlerden ilk dördüne daha çok dikkat etmesi gerekir. Temettü ve faiz değişkenin varant fiyatına etkisi oldukça düşüktür.

Değişkenlerin varant fiyatını nasıl etkilediğini İş Varant’ın Varant Hesap Makinesini kullanarak görebilirsiniz.

Link: http://www.isvarant.com/hesaplama-analiz.aspx

VARANT AKADEMİ

Dayanak varlık fiyatı

ALIM VARANTI FİYATI

Dayanak varlık fiyatı

SATIM VARANTI FİYATI

VARANT AKADEMİ

Kullanım fiyatı


Kullanım fiyatı


VARANT AKADEMİ


Vadeye kalan gün sayısı


Vadeye kalan gün sayısı

VARANT AKADEMİ


Oynaklık


Oynaklık

* Örtük oynaklık beklenen oynaklıktır.Dayanak varlığın gerçekte ne kadar oynak olduğu değil, fiyatlamada kullanılan oynaklık değeri önemlidir.

VARANT AKADEMİ


Temettü beklentisi


Temettü beklentisi

*Temettünün piyasa beklentisinde veya yakın gelmesi İş Yatırım’ın ihraç ettiği varantların fiyatı üzerinde etkili olmayacaktır.

VARANT AKADEMİ


Faiz


Faiz

VarantlarınYapısı

● Varantın yapısını anlama :

VARANT AKADEMİ

1. Varantın içsel değeri

2. Varantın zaman değeri

3. Zaman Değerinin Yapısı

4. Karda/Zararda varantlar

VARANT AKADEMİ

1. Varantın içsel değeri:

Varantın içsel değeri, varantın sağladığı hakkın o an kullanılması durumunda yapılacak olan ödemeye eşittir.

Alım varantlarında içsel değer dayanak fiyatıyla kullanım fiyatı arasındaki farkın dönüşüm oranı ile çarpılmasıyla bulunur.

Satım varantlarında ise içsel değer kullanım fiyatından dayanak fiyatı çıkarılıp, dönüşüm oranı ile çarpılmasıyla bulunur.

VARANT TUICG.V (Alım Varantı) GAIDM.V (Alım Varantı) GAIZU.V (Satım Varantı)

DAYANAK VARLIK FİYATI

62,15 8,39 8,38

KULLANIM FİYATI 57,20 8,70 9,20

ÇARPAN 0,2 1 1

VARANT FİYATI 1,16 0,26 0,90

İÇSEL DEĞER (62,15-57,20)*0,2= 0,99 (8,39-8,70)*1= 0 (9,20-8,38)*1= 0,82

*İpucu: Varantların içsel değerlerini www.isvarant.com sitesindeki Hesap Makinesinde vadeye kalan gün sayısını sıfıra eşitleyerek hesaplatabilirsiniz.

VARANT AKADEMİ

2. Varantın Zaman Değeri:

Varantın zaman değeri, varantın fiyatında içsel değerden geri kalan kısımdır. Cari fiyat, kullanım seviyesinden uzaklaşırsa zaman değeri azalır, yakınlaşırsa artar. Diğer bir değişle zaman değeri en yüksek varantlar kullanım fiyatına en yakın olanlardır.

VARANT TUICG.V (Alım Varantı) GAIDM.V (Alım Varantı) GAIZU.V (Satım Varantı)

DAYANAK VARLIK FİYATI

62,15 8,39 8,38

KULLANIM FİYATI 57,20 8,70 9,20

ÇARPAN 0,2 1 1

VARANT FİYATI 1,16 0,26 0,90

İÇSEL DEĞER (62,15-57,20)*0,2= 0,99

(8,39-8,70)*1= 0 (9,20-8,38)*1= 0,82

ZAMAN DEĞERİ 1,16-0,99= 0,17 0,26 (0,90-0,82)= 0,08

VARANT AKADEMİ

3. Zaman Değerinin Yapısı:

Varantın fiyatındaki zaman değeri oranı varantın ömrü boyunca yavaşça azalacaktır. Bu olaya «zaman değeri kaybı» veya «Teta» denir. Varantın tetası sabit değildir ve varantın vade sonuna doğru zaman değeri kaybı hızlanır.

1/3 2/3

Zaman Değeri

ZamanVade Sonu

VARANT AKADEMİ

4. Karda/Zararda Varantlar:

Kullanım fiyatı ile dayanak varlığın cari fiyatı arasındaki ilişki karda yada zararda olma durumunu açıklar.

İçsel değeri olan varantlar «KARDA», sadece zaman değerinden oluşan varanlar «ZARARDA», dayanağı kullanım fiyatına eşit olan varantlar ise «BAŞA-BAŞ» olarak tabir edilir.

Dayanak varlığın fiyatı varantın ömrü boyunca değiştiği için varantların karda-zararda yüzdeleri de sürekli değişecektir.

Karda ve zararda varantların aşağıdaki tabloda görüleceği üzere farklı karakteristik özellikleri vardır.

KARDA BAŞA-BAŞ ZARARDA

Kullanım Fiyatı Alım <dayanak cari fiyatıSatım> dayanak cari fiyatı

Alım =dayanak cari fiyatıSatım =dayanak cari fiyatı

Alım >dayanak cari fiyatıSatım <dayanak cari fiyatı

Varant Fiyatı Yüksek Orta Ucuz

Zaman Değeri VAR VAR VARİçsel Değeri VAR YOK YOKRisk Grubu DÜŞÜK KALDIRAÇLI DAHA AZ RİSKLİ YÜKSEK RİSKLİ

Yararlı Varant Terimleri

VARANT AKADEMİ

Varantlara yatırım yaparken çok sayıda terim ile karşılaşacaksınız. Bu terimleri anlamak başarıya giden yolda size yardımcı olacaktır.

1. Delta2. Dönüşüm Oranı (Çarpan)3. Duyarlılık4. Başa-Baş Noktası5. Ayarlama6. Etkin Ayarlama (Kaldıraç)7. Örtük Oynaklık

VARANT AKADEMİ

Delta dayanak varlıktaki 1 birim değişimin varantın fiyatını yaklaşık olarak ne kadar değiştireceğini gösterir.

DELTA = Varant Fiyatındaki Değişiklik/Dayanak Varlığın Fiyatındaki Değişiklik

Deltası %50 ve olan bir varant dayanak varlık fiyatı 0,01 TL oynadığında yaklaşık olarak 0,005 TL hareket edecektir.

Satım varantlarının delta değerleri negatiftir.

VARANT AKADEMİ

Dönüşüm Oranı (Çarpan) bir varantın ne kadar dayanak varlığa denk geldiğini gösterir.

Örneğin EREGL varantlarında çarpan 2’dir. Yani 1 adet varant 2 adet EREGL hisse senedi üzerinde hak sağlar.

Çarpan kullanmanın amacı varantların fiyatlarını alım-satıma konu olacak mantıklı seviyelere çekmektir.

Delta, Teta gibi indikatörleri hesaplarken çarpanı göz önünde bulundurmak gerekir. Diğer bir yandan internet sitemizde bulunan hesap makinesi bütün bu hesaplamaları sizin için gerçekleştirmektedir.

Varant Varant Fiyatı

Kullanım Fiyatı

Dönüşüm Oranı

Delta Varant Başına Delta

Değişim(Dayanak 0,10

TL hareket ettiğinde)

Varant Değişim Yüzdesi

Varant A 0,40 TL 5 TL 1:1 %50 %50 0,05 %12,5

Varant B 0,20 TL 5 TL 2:1 %50 %25 0,025 %12,5

Varant C 0,08 TL 5 TL 5:1 %50 %10 0,01 %12,5

VARANT AKADEMİ

Duyarlılık varant fiyatının 0,01 TL değişmesi için dayanak varlık fiyatının ne kadar değişmesi gerektiğini gösterir.

Duyarlılık hesaplanırken varantın deltası ve çarpanı kullanılır.

ÖRNEK:

Tür: Alım Varantı Varant Fiyatı: 0,24 TLDayanak : Endeks Çarpan : 5000:1Vade Sonu: 30.06.2015 Delta: %22,46

Varant Başına Delta : %22,46/5000= %0,004492

222,66 TL x %0,004492 = 0,01 TL

(0,01 TL Varant Değişimi) (Varant Başına Delta)

*İpucu : Duyarlılık özellikle kısa vadeli ve gün içi alım-satım yapan yatırımcılar için önem arz eder. Diğer yatırımcılar için varantın deltası daha önemlidir.

Bütün varantların duyarlılık verisini www.isvarant.com sitesinde Hesaplama/Analiz sayfasında bulabilirsiniz.

VARANT AKADEMİ

BAŞA-BAŞ noktası varantı vade sonuna kadar tuttuğunuzda maliyetinizi karşılayan dayanak varlık fiyatını gösterir.

ÖRNEK:

Tür: Alım Varantı Varant Fiyatı: 0,05 TLKullanım Fiyatı : 2 TL Dayanak Fiyatı : 1,90 TLÇarpan : 2

Başa-Baş Noktası = (Varant Fiyatı x Çarpan) + Kullanım Fiyatı= (0,05 x 2 ) + 2= 2,10 (Vade Sonu Başa-Baş Noktası)

VARANT AKADEMİ

Ayarlama dayanağın kendisini almak yerine varant alarak pozisyonunuzu kaç kat büyütebileceğinizi gösterir.

Örneğin ayarlamanın 10 olması, 1 adet dayanak almak yerine aynı sermaye ile bu dayanağı temsil eden 10 varant alabileceğinizi gösterir.

AYARLAMA = Dayanak Fiyatı / (Varant Fiyatı x Çarpan)

ÖNEMLİ : Ayarlama rasyosu varantın tepkimesini (delta) hesaba katmadığı için yararlı bir rasyo değildir.

Varantın deltasını hesaba katan Etkin Ayarlama rasyosu yatırımcılar için sağlıklı bir referanstır.

VARANT AKADEMİ

Etkin Ayarlama

1) Dayanak Varlıktaki %1 değişimin varantın fiyatını % kaç değiştireceğini gösterir.

2) Varantta açtığınız pozisyonun dayanak varlıkta ne kadarlık pozisyona denk geldiğini bulmanızı sağlar.

ETKİN AYARLAMA = AYARLAMA X DELTA

İpucu : Bütün varantların etkin ayarlama verisini www.isvarant.com sitesinde Hesaplama/Analiz sayfasında bulabilirsiniz.

VARANT AKADEMİ

Örtük Oynaklık

• Varant fiyatını en çok etkileyen faktörlerdendir.

• Piyasa yapıcının varantın ömrü boyunca beklediği oynaklık seviyesini yansıtır.

• Varantların örtük oynaklıkları Borsa İstanbul Opsiyon Piyasasındaki ve tezgahüstüpiyasalardaki opsiyonların örtük oynaklıklarından etkilenebilir.

• Siyasi ve ekonomik belirsizlikler örtük oynaklığı artırıcı etki yaparken, güven ortamı örtük oyanaklığı azaltıcı etki yapar.

İpucu : Piyasadaki aynı özelliklere sahip varantlar, piyasa yapıcıların farklı oynaklık beklentileri nedeniyle farklı fiyatlardan işlem görebiliriler.

VARANT AKADEMİ

Sorularınız ve geri bildirimleriniz için bize İş Varant Destek Hattından ulaşabilirsiniz.

0 212 350 2300 - www.isvarant.com

Katılımınız İçin Teşekkürler,

varant akademi: varant nedir?

Economy & Finance