veri tabanı sistemleri - nesne veri tabanları

Nesne Veri TabanlarıNesne-Bagıntı Veri Tabanları

XML Veri Tabanları

Veri Tabanı SistemleriNesne Veri Tabanları

H. Turgut Uyar Sule Oguducu

2005-2012

H. Turgut Uyar, Sule Oguducu Veri Tabanı Sistemleri


XML Veri Tabanları

License

c©2005-2012 T. Uyar, S. Oguducu

You are free:

to Share – to copy, distribute and transmit the work

to Remix – to adapt the work

Under the following conditions:

Attribution – You must attribute the work in the manner specified by the author or licensor (but not in anyway that suggests that they endorse you or your use of the work).

Noncommercial – You may not use this work for commercial purposes.

Share Alike – If you alter, transform, or build upon this work, you may distribute the resulting work onlyunder the same or similar license to this one.

Legal code (the full license):http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/


http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/


XML Veri Tabanları

Konular

1 Nesne Veri TabanlarıGirisNesne KimligiOrnek: db4o

2 Nesne-Bagıntı Veri TabanlarıGirisOrnek: Persist

3 XML Veri TabanlarıGirisXQueryOrnek: DBXML



XML Veri Tabanları

GirisNesne KimligiOrnek: db4oKaynaklar

Konular






XML Veri Tabanları


Nesne Modeli

veri modeli ile yazılım modeli arasında uyumsuzluk

veride: bagıntı, coklu, dıs anahtar, . . .yazılımda: nesne, yontem, . . .



XML Veri Tabanları


Model Farkı Ornegi

Ornek (filme oyuncu ekleme - SQL tanımları)

CREATE TABLE MOVIE (ID INTEGER PRIMARY KEY ,TITLE VARCHAR (80) NOT NULL)

CREATE TABLE PERSON (ID INTEGER PRIMARY KEY ,NAME VARCHAR (40) NOT NULL)

CREATE TABLE CASTING(MOVIEID INTEGER REFERENCES MOVIE ,ACTORID INTEGER REFERENCES PERSON ,PRIMARY KEY (MOVIEID , ACTORID)

)



XML Veri Tabanları


Model Farkı Ornegi

Ornek (filme oyuncu ekleme - SQL islemleri)

INSERT INTO MOVIE (ID , TITLE)VALUES (110, ’Sleepy Hollow ’)

INSERT INTO PERSON (ID, NAME)VALUES (26, ’Johnny Depp’)

INSERT INTO CASTING (MOVIEID , ACTORID)VALUES (110, 26)



XML Veri Tabanları


Model Farkı Ornegi

Ornek (filme oyuncu ekleme - Java tanımları)

public class Movie {...private List <Person > cast;

...public void addActor(Person p) {

this.cast.add(p);}

}



XML Veri Tabanları


Duzey Farkı Ornegi

Ornek (filme oyuncu ekleme - Java islemleri)

Movie m = new Movie("Sleepy Hollow", ...);Person p = new Person("Johnny Depp", ...);m.addActor(p);



XML Veri Tabanları


Konular






XML Veri Tabanları


Nesne Kimligi

her nesnenin bir nesne kimligi var

ozellikler degisse bile kimlik aynı kalır

birincil anahtardan farklı

birincil anahtar gorunur (kullanıcı tanımlar)birincil anahtardaki degerler degisebilir

programlama dillerindeki referanslara karsı duser

nesne kimligi ile baska nesnelere basvurulabilir:icerme hiyerarsisi



XML Veri Tabanları


Icerme Hiyerarsisi Ornegi

Ornek



XML Veri Tabanları


Nesne Veri Tabanları

uygulamanın kalıcı nesneleri veri tabanındabagıntılar degil nesneler halinde saklanır

yazma: nesne → ic format (serilestirme)

okuma: ic format → nesne



XML Veri Tabanları


Konular






XML Veri Tabanları


db4o

gomulu calısabilen bir nesne veri tabanı sistemi

kosulla sorgulama

ornege gore sorgulama

sorgulanacak sınıftan bir nesne yaratılıristenen nitelikler ayarlanır, digerleri bos bırakılırbu nesneye benzer nesneler aratılır

guncellenecek ya da silinecek nesnelerinveri tabanından cekilmis olması gerek (nesne kimligi)



XML Veri Tabanları


db4o Arayuzu

veri tabanına baglantı (gomulu kip):Db4oEmbedded.openFile(filePath) → ObjectContainer

ekleme ve guncelleme:ObjectContainer.store(object)

silme:ObjectContainer.delete(object)



XML Veri Tabanları


db4o Arayuzu

bir sınıftan butun nesneler:ObjectContainer.query(Class.class) → List<Class>

ornege gore sorgulama:ObjectContainer.queryByExample(Class prototype)→ ObjectSet<Class>



XML Veri Tabanları


db4o Arayuzu

sorgulama kosulu: Predicate<Class>

bu sınıfın match yontemi gerceklenir:public boolean match(Class object)

sorgulama:ObjectContainer.query(Predicate<Class> predicate)→ List<Class>



XML Veri Tabanları


db4o Ornekleri

Ornek (veri tabanına baglantı)

ObjectContainer db = Db4oEmbedded.openFile("imdb.db4o"

);



XML Veri Tabanları


db4o Ornekleri

Ornek (sorgulama: butun filmler)

List <Movie > movies = db.query(Movie.class);for (Movie movie : movies) {

...}



XML Veri Tabanları


db4o Ornekleri

Ornek (ornege gore sorgulama: 1977’de cekilmis filmler)

Movie prototype = new Movie(null);prototype.setYear (1977);ObjectSet <Movie > movies =

db.queryByExample(prototype );while (movies.hasNext ()) {

Movie m = movies.next ();...

}



XML Veri Tabanları


db4o Ornekleri

Ornek (kosulla sorgulama: 1977’den sonra cekilmis filmler)

List <Movie > movies = db.query(new Predicate <Movie >() {

public boolean match(Movie movie) {return movie.getYear () > 1977;

}});



XML Veri Tabanları


db4o Ornekleri

Ornek (ekleme)

Movie m = new Movie("Casablanca");m.setYear (1942);db.store(m);db.commit ();



XML Veri Tabanları


db4o Ornekleri

Ornek (guncelleme)

Movie prototype = new Movie("Casablanca");ObjectSet <Movie > result =

db.queryByExample(prototype );Movie found = result.next ();found.setYear (1943);db.store(found);db.commit ();



XML Veri Tabanları


db4o Ornekleri

Ornek (silme)

Movie prototype = new Movie("Casablanca");ObjectSet <Movie > result =

db.queryByExample(prototype );Movie found = result.next ();db.delete(found);db.commit ();



XML Veri Tabanları


Kaynaklar

Okunacak: Date

Chapter 25: Object Databases



XML Veri Tabanları

GirisOrnek: PersistKaynaklar

Konular






XML Veri Tabanları


Nesne-Bagıntı Eslestirmesi

yazılım nesneye dayalı

veri tabanı bagıntılar seklinde

yazılım bilesenleri veri tabanı bilesenleriyle eslestirilir



XML Veri Tabanları


Konular






XML Veri Tabanları


Ornek: Persist

bir JDBC baglantısını sarmalıyor

nesne veri tabanı arayuzunu JDBC komutlarına ceviriyor



XML Veri Tabanları


Persist Arayuzu

veri tabanına baglantı: Connection connectionPersist(connection) → Persist

ekleme:Persist.insert(object)

guncelleme:Persist.update(object)

silme:Persist.delete(object)



XML Veri Tabanları


Persist Arayuzu

sorgulama: bir sınıftan butun nesnelerPersist.readList(Class.class) → List<Class>

SQL ile sorgulama: hazır komut yazımına benzer sekildePersist.readList(Class.class, String query, params)→ List<Class>



XML Veri Tabanları


Persist Ornekleri


Connection connection =DriverManager.getConnection(jdbcURL );

Persist db = new Persist(connection );



XML Veri Tabanları


Persist Ornekleri


List <Movie > movies = db.readList(Movie.class);for (Movie movie : movies) {

...}



XML Veri Tabanları


Persist Ornekleri

Ornek (SQL ile sorgulama: 1977’de cekilmis filmler)

List <Movie > movies = db.readList(Movie.class ,"SELECT * FROM MOVIE WHERE (YEAR = ?)",1977);



XML Veri Tabanları


Persist Ornekleri

Ornek (ekleme)

Movie m = new Movie("Casablanca");m.setYear (1942);db.insert(m);



XML Veri Tabanları


Persist Ornekleri

Ornek (guncelleme)

List <Movie > movies = db.readList(Movie.class ,"SELECT * FROM MOVIE WHERE (TITLE = ?)","Casablanca");

Movie found = movies.get (0);found.setYear (1943);db.update(found);



XML Veri Tabanları


Persist Ornekleri

Ornek (silme)

List <Movie > movies = db.readList(Movie.class ,"SELECT * FROM MOVIE WHERE (TITLE = ?)","Casablanca");

Movie found = movies.get (0);db.delete(found);



XML Veri Tabanları


Kaynaklar

Okunacak: Date

Chapter 26: Object/Relational Databases



XML Veri Tabanları

GirisXQueryOrnek: DBXMLKaynaklar

Konular






XML Veri Tabanları


XML

XML kendisi bir dil degil

dil tanımlama kuralları

XML ile tanımlanmıs diller

XHTML, DocBook, SVG, MathML, ...

XML ile baglantılı diller

XPath, XQuery, XSL Transforms, SOAP, XLink, ...



XML Veri Tabanları


XML Yapısı

agac yapısı

dugumler: eleman

kok dugumu: belge elemanıyapraklar: karakter verileri, bos elemanlar

acılıs-kapanıs takıları

nitelikler



XML Veri Tabanları


XML Ornegi

Ornek (HTML)

<html><head><title>Foo Bar</title></head><body>

<h1>Welcome to Foo Bar!</h1><p>You can get more information from the

<a href="http://www.foobar.net/">foobar page</a>.</p>

<img src="logo.jpg" alt="Foo Bar logo" /></body></html>



XML Veri Tabanları


XML Ornegi

Ornek (DocBook)

<book lang="tr"><title>Foobar Report </title><bookinfo >...</bookinfo ><chapter >...</chapter ><chapter >...</chapter >...

</book>



XML Veri Tabanları


XML Ornegi

Ornek (DocBook)

<bookinfo ><author >

<firstname >John</firstname ><surname >Foobar </surname >

</author ><date>2007</date>

</bookinfo >



XML Veri Tabanları


XML Ornegi

Ornek (DocBook)

<chapter ><title>Introduction </title ><section >

<title>Description </title><para>Foobar is ...</para>

</section >...

</chapter >



XML Veri Tabanları


XML Ornegi

Ornek (filmler)

<movies ><movie color="Color">

<title>Usual Suspects </title>...

</movie><movie color="Color">

<title>Being John Malkovich </title>...

</movie>...

</movies >



XML Veri Tabanları


XML Ornegi

Ornek (filmler)

<movie color="Color"><title>Usual Suspects </title><year>1995</year><score>8.7</score><votes>35027</votes><director >Bryan Singer </director ><cast>

<actor>Gabriel Byrne</actor><actor>Benicio Del Toro</actor>

</cast></movie>



XML Veri Tabanları


Konular






XML Veri Tabanları


XQuery

XPath: XML belgelerinden dugum ve veri cekme

XQuery: XPath + guncelleme islemleri



XML Veri Tabanları


XPath

aranılan dugumlerin yolu: yol adımları zinciri

kok dugumunden baslanarak (mutlak)bulunulan dugumden baslanarak (bagıl)

yol adımları / isaretleriyle ayrılır

Ornek

/movies/movie

cast/actor veya ./cast/actor

../../year



XML Veri Tabanları


Yol Adımları

yol adımı yapısı:axis::node_selector[predicate]

eksen: nerede aranacak?

secici: ne aranacak?

yuklem: hangi kosula uyanlar aranacak?



XML Veri Tabanları


Eksenler

child: butun cocuklarda, bir duzey (varsayılan eksen)

descendant: butun cocuklarda, rekursif olarak(kısa gosterilim: //)

parent: anne dugumde, bir duzey

ancestor: butun anne dugumlerde, koke kadar

attribute: niteliklerde (kısa gosterilim: @)

following-sibling: sonra gelen kardeslerde

preceding-sibling: once gelen kardeslerde

...



XML Veri Tabanları


Dugum Seciciler

dugum takısı

dugum niteligi

dugum metni: text()

dugumun butun cocukları: *



XML Veri Tabanları


XPath Ornekleri

Ornek

butun yonetmenlerin isimleri:/movies/movie/director/text()//director/text()

bu filmdeki butun oyuncular:./cast/actor.//actor

butun filmlerin renkleri://movie/@color

bundan sonraki filmlerin puanları:./following-sibling::movie/score



XML Veri Tabanları


XPath Yuklemleri

dugum sırası sınaması: [position]

cocuk varlıgı sınaması: [child_tag]

cocuk degeri sınaması: [child_tag="value"]

nitelik varlıgı sınaması: [@attribute]

nitelik degeri sınaması: [@attribute="value"]



XML Veri Tabanları


XPath Ornekleri

Ornek

birinci filmin baslıgı:/movies/movie[1]/title/text()

1997 yılında cekilmis filmler://movie[year="1997"]

siyah-beyaz filmler://movie[@color="BW"]



XML Veri Tabanları


Konular






XML Veri Tabanları


Ornek: Oracle Berkeley DBXML

gomulu XML veri tabanı

XML belgeleri tutuyor

XQuery ile veri uzerinde islem yapılabiliyor

kendi istemcisi ile kullanılabiliyor

cesitli programlama dilleri icin arayuzleri var



XML Veri Tabanları


DBXML Arayuzu

veri tabanı yaratma:

XmlManager nesnesi yaratılırXmlManager.createContainer(name) → XmlContainerbelge elemanı (kok) yerlestirilir:XmlContainer.putDocument(namespace, xml_string,

configuration)

var olan veri tabanına baglanma:

XmlManager nesnesi yaratılırXmlManager.existsContainer(name) != 0 iseXmlManager.openContainer(name) → XmlContainer



XML Veri Tabanları


DBXML Arayuzu

XmlManager.createQueryContext() → XmlQueryContext

XmlQueryContext.setNamespace(namespace, URL)

sorgu katarı: collection(name)/xpath_expression

sorgunun calıstırılması:XmlManager.query(query, context) → XmlResults

XmlResults yineleyicisinin her bir elemanı bir XmlValue

getFirstChild(), getLastChild(), getNextSibling(),...

karakter verisi: getNodeValue() → String

nitelikler: XmlValue.getAttributes() → XmlResults



XML Veri Tabanları


DBXML Ornekleri


db = new XmlManager ();XmlContainer container = null;if (db.existsContainer("imdb.dbxml") != 0)

container = db.openContainer("imdb.dbxml");else {

container = db.createContainer("imdb.dbxml");container.putDocument("movies",

"<movies />",(XmlDocumentConfig) null);

}



XML Veri Tabanları


DBXML Ornekleri

Ornek (film nesnesini XML katarına cevirme)

public static String toXml(Movie movie) {StringBuffer buffer = new StringBuffer ();buffer.append("<movie >");buffer.append("<title >"

+ movie.getTitle () + "</title >");buffer.append("<year >"

+ movie.getYear (). toString () + "</year >");buffer.append("</movie >");return buffer.toString ();

}



XML Veri Tabanları


DBXML Ornekleri

Ornek (XML dugumunu film nesnesine cevirme)

private static Movie fromNode(XmlValue node)throws XmlException {

XmlValue tn = node.getFirstChild ();String title =

tn.getFirstChild (). getNodeValue ();XmlValue yn = tn.getNextSibling ();String yearValue =

yn.getFirstChild (). getNodeValue ();Integer year = Integer.parseInt(yearValue );Movie movie = new Movie(title);movie.setYear(year);return movie;

}H. Turgut Uyar, Sule Oguducu Veri Tabanı Sistemleri


XML Veri Tabanları


DBXML Ornekleri


XmlQueryContext context = ...;context.setNamespace (...);String query =

"collection (\" imdb.dbxml \")/ movies/movie";XmlResults results = db.query(query , context );if (results.hasNext ()) {

XmlValue node = results.next ();Movie movie = fromNode(node);...

}results.delete ();



XML Veri Tabanları


DBXML Ornekleri

Ornek (ekleme)

Movie m = new Movie("Casablanca");m.setYear (1942);

XmlQueryContext context = ...;context.setNamespace (...);String query = "insert nodes " + toXml(m)

+ " into collection (\" imdb.dbxml \")/ movies";XmlResults results = db.query(query , context );results.delete ();



XML Veri Tabanları


Kaynaklar

Okunacak: Date

Chapter 27: The World Wide Web and XML


veri tabanı sistemleri - nesne veri tabanları

Education