VVD verkiezingsprogramma

2012

Verkiezingsprogramma

• Overheidsfinanciën op orde

• Lange termijn visie• Economie

• Onderwijs

• Veiligheid

• Integratie

De Woningmarkt

Maatregelen woningmarkt programma 2012

- Voor starters ann. aflossingstermijn verlengen tot 35 jr, 1e 5 jr aflossingsvrij (Kunduz: 30 jr)

- Overdrachtsbelasting voor starters per 2013 afschaffen

- Loan-to-value tot 104% toestaan (Kunduz: 100%)

- Bij loan-to-income leeftijdsdifferentiatie en inkomensperspectieven meewegen

- Schenkingsvrijstelling tbv eigen woning tot E100.000 en ook zonder familiebanden

- Scheefwonen tegengaan (stijging 3% boven inflatie)

Wat is het doel van de hypotheekrenteaftrek?

Wat is het doel van de hypotheekrenteaftrek?

Sinds 1893 is hypotheekrente aftrekbaar om het eigen woningbezit en verstandige vermogensopbouw te stimuleren, door de aanschaf van een koopwoning voor meer mensen mogelijk te maken.

Is het doel bereikt?

Het eigenwoningbezit in NL zit nog midden in inhaalslag

Is er nog sprake van hypotheekrente aftrek?

2012: hra al grotendeels afgeschaft door maatregelen die vooral duurdere woningen betreffen:

1. rente 2e huis niet meer aftrekbaar2. rente op onderhoud eigen huis niet meer aftrekbaar3. 1997: renteaftrek voor consumptieve schulden afgeschaft4. 2001: beperking van de duur v.d. hypotheekrenteaftrek tot 30 jaar5. 2004: bijleenregeling: overwaarde (= eigen woning reserve) verplicht herinvesteren6. 2009: maximering bijtelling eigenwoningforfait afgeschaft7. 1 jan. 2010: verdwijnen ‘goedkoper wonen’ regeling (als koopprijs van nwe woning na

aftrek van gerealiseerde overwaarde oude woning lager is dan oude hypotheekschuld, mocht je toch die hele hypotheekschuld meenemen)

8. 1 jan. 2010: verkorting vervaltermijn eigenwoning reserve van vijf naar 3 jaar (termijn waarbinnen je een bij verkoop vrijvallende overwaarde moet herinvesteren in een volgende woning)

9. 1 aug. 2011: aflossingsvrije deel max. 50% v. marktwaarde; leensom (LTV) max. 106% v. marktwaarde & overdrachtsbel. (Kunduz: 100%)

10. 2016: huizen > 1 miljoen huurwaardeforfait van 0,55 naar 2,35%

Huidige lastenverdeling: Nederland is sterk genivelleerd

De woningmarkt zit op slot

Zijn de woningen overgewaardeerd?

De waardestijging in NL is niet hoog

FD 23-6-2011

FD 6/6/12

FD 7/10/11

Is de stijging van woningprijzen gevolg van de hypotheekrenteaftrek?

Woningprijzen zijn gestegen door: - tekort aan bouwgrond, hoge grondprijzen

- hoge funderings- en bouwkosten door NL grondstructuur

- economische groei

- bevolkingsdichtheid en -groei

- dalende werkloosheid

- sterke stijging gezinsinkomens

- snel groeiend aantal tweeverdieners

- kunstmatig lage huurprijzen waardoor rem op bouw

- sterke rentedaling afgelopen 30 jaarbron: Bouwend Nederland 2012

Prof. Dr. P. Eichholtz, Univ. Maastricht, sep. 2011

Bron: J. van Duijn, De Schuldenberg, Bezige Bij 2011, pag. 168

Dalen de prijzen structureel als je de hypotheekrenteaftrek afschaft?

Als je de aftrekbaarheid afschaft dalen de prijzen niet structureel

Zweden:

- Aftrek was onbeperkt, 1985 max. 50%, 1991 max. 30%

- Viel samen met economische crisis

- ’91-’95 huizenprijzen 26% ↓, verkopen ↓, nieuwbouw ↓, gedwongen verkopen etc.

- Daarna weer stijging, prijzen ’91-’11 200% ↑

- Oorzaak: schaarste niet opgelost

Vormen de hypotheekschulden een risico?

Het hypotheekrisico is klein

3,5m hypotheken/jr = 30 mrd

2000 gedwongen verkopen (= < 1/1000); verlies bank gemidd 37.000 x 2000 = 75 mln; enkele tienden v % opslag = ruim voldoende om risico te dekken

Bron: Ec. Instituut voor de Bouw (EIB), Jan. 2011

Waarom is het risico zo klein:

Lening wordt tov oplopende woningwaarde steeds kleiner

Gemiddelde gegeven hypothecaire zekerheid is 60-70% vd executiewaarde

Wel enig risico bij ‘vrij recente eerste kopers’: 27-30 jr oud, lenen 4,5 x jaarinkomen, maar inkomen stijgt 6%/jr (contractlonen, excl. promoties), na 7 jaar is lening 3x jaarinkomen

Bron: Ec. Instituut voor de Bouw (EIB), Jan. 2011

FD 9/2/2012

De hypotheekschuld tast niet onze kredietwaardigheid aan, o.m. door de pensioenspaarpot

-Spaarpot grotendeels te danken aan woningbezit (en dat was precies de bedoeling!)

-Hypotheekschuld veel lager dan waarde woningen

Levert afschaffing hra overheid wel iets op?

Levert afschaffing hra overheid wel iets op?

- Zonder renteaftrek zou overheid 11 M meer belastinginkomsten hebben

maar:

- Overheid ontvangt nu 11 M aan andere belastingen op woningen; die inkomsten gaan fors dalen door waardedaling t.g.v. afschaffing hra

Bron: ANP/AD 040412, p.11

Zit er dan geen enkel risico aan de hypotheekschulden??

Zit er dan geen enkel risico aan de hypotheekschulden??

Hoe zit het met de jongeren en de starters?

Lenen zij niet teveel agv de hypotheekrenteaftrek

Gemeenten:

-2011: 1/3 gemeenten geeft starterslening (2010 60%, 2012 <10%?)

Banken:

-Aug. 2011: max. 50% van woningwaarde aflossingsvrij

-Vanaf 2012: kleiner deel inkomen mag gebruikt hypotheek >> max. leenbedragen↓(nu 4,5x)

-Hypotheekrente loopt op

FD 7/12/11

Wie profiteert het meest?

Profijt van hypotheekrenteaftrek naar inkomen

Profijt van hypotheekrenteaftrek naar leeftijd

Stimuleren wij de woningmarkt door de HRA verder te beperken?

hypotheekrenteaftrek verder verminderen:

- verdere lastenverhoging, vnl bij werkenden

- verdere nivellering

dit werkt in alle economische modellen economisch tegen

Beperking hr-aftrek >> abrupte daling huizenprijzen >> daling huisvermogen >> stijging spaargedrag (voor veel mensen is huisvermogen een voorziening voor oude dag) >> daling consumptie >> rem economie

Daar bovenop: verdere rem op bouwsector

Beide effecten leiden tot daling aantal banenVan Ewijk et al., Economische effecten van aanpassing fiscale behandeling eigen woning, CPB, speciale publicatie No 62, september 2006 (zie cpb-website), pag. 12.

Lage consumptie ook in 2011-2015“Door de kredietcrisis is bij Nederlandse huishoudens een daling koopgedrag opgetreden, waardoor consumptie 2011-2015 al met 1,25 % achterblijft bij groei BBP 1,75% in CPB prognose.”

(p. 26/27 CPB prognose

2011/2015)

Uit: Vermeend W. et al., Het Minderheidskabinet, 2010, pag. 270

Wat er WEL gebeurt: vernietiging van banen door rem op economie (lastenverhoging), bouwsector, koopkracht en werkgelegenheid

Bron: CPB 27/8/2012

Ook bij geleidelijke afschaffing van de h-aftrek zullen huizenprijzen snel reageren omdat kopers toekomstige aanpassingen meenemen in beslissingen

Bij geleidelijke invoering in 15 jr is het eerste jaareffect al ¾ van effect bij onmiddelijke invoering

Klap in prijzen en consumptie komt dus vrijwel volledig en per direct en niet gespreid, net als in Zweden

Van Ewijk et al., Economische effecten van aanpassing fiscale behandeling eigen woning, CPB, speciale publicatie No 62, september 2006 (zie cpb-website), pag. 13.

En geleidelijke afschaffing?

conclusie

Hypotheekrenteaftrek verder aantasten:- Remt koopkracht en economie (lastenverhoging)- Bouwsector valt stil met voelbare effecten voor economie en werkgelegenheid (hierin

wordt 5% van het BBP verdiend); tevens makelaars, banken, architecten, woningtextielbranche, interieurleveranciers, hoveniers…

- Beperkt sanering overheidsfinancien en aflossing staatsschuld- Remt doorstroom huizenmarkt- Is nadelig voor jongeren, starters en lage inkomens- Beknot bestedingsvrijheid- Remt ontwikkeling eigen woningbezit- Is onrechtvaardig mbt subsidies verhouding huurders/kopers:- Momenteel meer subsidie naar huurders dan naar kopers; grote verstoring zit in de

huurmarkt, dus die eerst aanpakken: toeslag door corporaties en liberalisering >> meer woningbouw >> geleidelijk druk op hoge woningprijzen

- Aftrek al grotendeels afgeschaft door maatregelen, die vooral duurdere woningen betroffen (= nivelleringsmaatregel)

Hoe zit het met de overdrachtsbelasting?

Hoe zit het met de overdrachtsbelasting?

-De laagste inkomens hebben een nadeel van -7% (= 8% - 15%) van besteedbaar inkomen en hoogste inkomens een nadeel van slechts -1% (= 6% - 7%) - VVD/D66 maatregel om overdrachtsbelasting te halveren is vooral goed voor lage- en middeninkomens

Van Ewijk et al., Economische effecten van aanpassing fiscale behandeling eigen woning, CPB, speciale publicatie No 62, september 2006 (zie cpb-website).

Van Ewijk et al., Economische effecten van aanpassing fiscale behandeling eigen woning, CPB, speciale publicatie No 62, september 2006 (zie cpb-website).

- lage inkomens hebben twee keer zoveel voordeel van hypotheekrenteaftrek.- kolom 2 min kolom 1: lage inkomens hebben veel meer nadeel hebben de overdrachtsbelasting, nl -7% (=8% - 15%) van besteedbaar inkomen, dan hoogste inkomens (nadeel van slechts -1% (=6% - 7%)).- VVD maatregel om overdrachtsbelasting te halveren is dus vooral goed voor lage- en middeninkomens.

Afschaffing van de overdrachtsbelasting (VVD/D66)

leidt tot betere doorstroming op woningmarkt en arbeidsmarkt en welvaartswinst van 0,7 mrd euro

is lastenverlichting dus stimuleert duurzaam de economie

is voordelig voor lagere inkomens, jongeren en starters

Van Ewijk et al., Economische effecten van aanpassing fiscale behandeling eigen woning, CPB, speciale publicatie No 62, september 2006 (zie cpb-website), pag. 13.

FD 17/12/10

FD 25-6-2011

FD 16-7-’11

AD 16-8-’11

FD 16/9/11

Hervorming huurmarkt

FD 26/03/’11

VVD maatregelen huurmarkt:

Huren stijgen tot marktconform niveau in 2040

Minima beschermd door hogere huurtoeslag (gefinancierd door woningcorporaties)

Hogere huren >> meer investeringen in huurwoningen >> minder rantsoenering huurmarkt >> betaalbare huurwoningen >> stijging huurconsumptie

bron: CPB Keuzes in Kaart 2011-2015

pag. 121

Conclusie van de VVD:

Woningmarkt stimuleren door:

• Toegankelijk maken voor starters, jongeren, lage inkomens

• Meer huizen bouwen >> prijzen duurzaam lager

Maatregelen woningmarkt programma 2012

- Voor starters ann. aflossingstermijn verlengen tot 35 jr, 1e 5 jr aflossingsvrij

- Overdrachtsbelasting voor starters per 2013 afschaffen

- Loan-to-value tot 104% toestaan

- Bij loan-to-income leeftijdsdifferentiatie en inkomensperspectieven meewegen

- Schenkingsvrijstelling tbv eigen woning tot E100.000 en ook zonder familiebanden

- Scheefwonen tegengaan (stijging 3% boven inflatie bij ink. >43.000)

Bron: Eigen Huis Magazine, sept. 2012

VP 2012

VVD verkiezingsprogramma

2012

D66

- beperking van max. tarief aftrek 52% >> 42% in 10 jaar >> 30% in 12 jaar

- virtuele lineaire aflossing in 30 jr (= 3,3%/jr), rest niet meer aftrekbaar

Gevolgen:

- daling leencapaciteit starters door minder aftrekuitzicht en hogere netto lasten op termijn

- ook laagste inkomens worden getroffen (2010: inkomen tot € 18.218 (= schijf 1) betaalt 33,5%)

- 1,0 mld hogere lasten gezinnen in 2015. D66 stelt voor een overgangsregeling 0,7 mld euro beschikbaar eerstkomende jaren >> netto opbrengst 0,3 mld

- 10% daling huizenprijzen en 6% koopconsumptie (mobiliteit), rem op doorstroom

- lasten selectief bij hogere inkomens zonder invoer vlaktaks: nivellering, rem op economie, koopkracht en werkgelegenheid

- gedwongen aflossing ipv eigen keuze/bestedingsvrijheid, nadelig voor jongeren, jonge gezinnen, lagere inkomens, economie

- ‘ingroei’ heeft nauwelijks zin, ¾ van de klap komt meteen

CPB over effect beperken hypotheekrenteaftrek methode D66:“Voor huishoudens wegen de

doelmatigheidswinsten op de woningmarkt (= koopkracht↑ agv daling koopprijzen en lagere hyp.schuld door beperken HRA en betere huurdoorstroming) niet op tegen het koopkrachtverlies dat zij lijden vanwege verminderde subsidie op koopwoningen en hogere huren. De welvaartswinst komt vooral ten goede aan het begrotingssaldo.”

cpb Keuze in Kaart, 20 mei 2010, pag. 197