Vernieuwde visie Vlaams stedenbeleid

Stadslab economisch veerkrachtige stad, Kortrijk

28 februari 2019

“Het is onze ambitie om bij te dragen

aan belangrijke maatschappelijke

transities, nieuwe perspectieven te

ontwerpen voor steden en regio's en te

innoveren in governance.”

Intern IDEA-team (multidisciplinair)

• Bart Van Herck• Ties Vanthillo• Wouter Bervoets• Toon Berckmoes• Valentijn Bilsen

IDEA XL (multidisciplinair)

• Filip De Rynck• Tom Coppens• Stijn Oosterlynck• Pieter Ballon• Yves Deweerdt

Academische experten

• Ingevuld op maat

Praktijkexperten• Steden• Maatschappelijk veld• Vlaamse overheid

Steden• Beleidsmensen• Management• Organisaties

Vlaamse Overheid• Team stedenbeleid• Alle beleidsdomeinen

Onafhankelijke coördinatie

Een traject in cocreatie

Resultaatsgerichte aanpak

• Wervende visietekst• Aangepast organisatiemodel

op lokaal en Vlaams niveau• Instrumentenkoffer

ExploratieRelevante ontwikkelingen en nieuwe

denkbeelden

Structurering en verbeeldingGelaagd toekomstbeeld

DoorwerkingTransitiepaden

OrganisatieOp stedelijk en Vlaams niveau

Instrumenten

Eindrapportage

• Data en literatuur• Werksessie Team stedenbeleid• Zelfreflectie Witboek• Stadskamers

• IDEA XL• Redactie en verbeelding

• Stadslabo’s met steden, experten en maatschappelijke actoren

• Werksessies steden, Vlaanderen, Brussel, gemengd

• Evaluatie bestaand instrumentarium

• Brainstormsessie• Benchmarking met NL

Het stedenbeleid moet een systemische omslag ondersteunen op vijf domeinen

Verloop

12u00 – 13u00 Kennismaking met Hangar K

13u00 – 15u00Economisch veerkrachtige stad... wat bedoelen we?

Inleiding door Bart Van Herck, IDEA Consult

15u00 – 15u15 Pauze

15u15 – 16u15

Parallelle gespreksgroepen:

• Hoe kan Vlaamse Vlaamse overheid de steden het bestondersteunen in deze transitie (Vlaams stedenbeleid)?

• Hoe kunnen de steden hun hinterland meenemen in dezetransitie (de steden als vliegwiel voor hun omgeving)?

16u15 – 16u40 Terugkoppeling

16u40 Afronding

Vijf vormen van disconnectieFive forces of fragmentation, Wyane Visser, Ervin Laszlo (The Chaos point)

LeefmilieuOpwarming van de aarde, uitputting hulpbronnen, vermindering biodiversiteit, …

Technologie en digitalisering

Will a robot take my job?

Automatisering, verschuiving jobs, 3D printing, ...

SamenlevingSociale ongelijkheid

SamenlevingSociale ongelijkheid

Indicator Autochtoon Andere herkomst/

nationaliteit

Definities

ARBEIDSMARKT

Werkzaamheidsgraad 74,0% 53,0% Autochtoon: geboren in België

Andere herkomst/nationaliteit: geboren buiten de EU

Werkloosheidsgraad 4,2% 22,0% Autochtoon: Belgische nationaliteit

Andere herkomst/nationaliteit: niet-EU burgers

Uitstroom naar werk (12 maand na inschrijving als werkzoekende)

53% 37,8% Autochtoon: alle ingeschreven werkzoekenden bij VDAB

Andere herkomst/nationaliteit: werkzoekenden afkomstig van buiten de EU1

Aandeel zelfstandigen in bevolking 15-64 jaar

9,9% 6,0% Autochtoon: totaal Vlaams Gewest (Enquête Arbeidskrachten)

Andere herkomst/nationaliteit: Personen van niet-EU herkomst

Aandeel personen met zeer lage werkintensiteit (<=0,2)

8% 27% Autochtoon: Belgische herkomst

Andere herkomst/nationaliteit: niet-EU herkomst

ARMOEDE

Aandeel personen met huishoudinkomen onder Belgische armoederisicodrempel

8% 40% Autochtoon: geboren in de EU

Andere herkomst/nationaliteit: geboren buiten de EU

Aandeel van kinderen geboren in kansarmoede

6% 32% Autochtoon: moeder geboren met Belgische nationaliteit

Andere herkomst/nationaliteit: moeder geboren met niet-Belgische nationaliteit

ONDERWIJS

Aandeel leerlingen die zonder diploma secundair onderwijs verlaten

7% 22% Autochtoon: Nederlands als thuistaal

Andere herkomst/nationaliteit: niet-Nederlandse thuistaal

INTEGRATIE

Participatie: % van bevolking die afgelopen jaar heeft geparticipeerd aan:

Cultuur: 46

Vereniging: 54

Politiek: 45

Sport: 60

Internet: 80

Cultuur: 34

Vereniging: 32

Politiek: 28

Sport: 62

Internet: 92

Autochtoon: Belgische herkomst

Andere herkomst/nationaliteit: niet-EU herkomst

1 Om de herkomst van een persoon te bepalen worden 4 criteria in rekening gebracht: de huidige nationaliteit van de persoon, de geboortenationaliteit van de persoon, de geboortenationaliteit van de vader en de geboortenationaliteit van de moeder. Is één van deze 4 criteria een niet-Belgische nationaliteit, dan wordt de persoon beschouwd als zijnde een persoon van

buitenlandse herkomst.

Persoonlijke levenskwaliteitZelforganisatie (freelancers), stress, depressie, vragen naar zingeving

Organisatie (nieuwe businessmodellen)

Klassieke kanalen en organisaties verliezen terrein

• Deeleconomie: Uber, Airbnb,…

• Peer-to-peer economy

• Alternatieve munten

• Sociaal overleg

Ook de bestuurlijke organisatie niet langer aangepast→ dit wordt als eenaparte transitie meegenomen

Technologischeomgeving Samenleving

(Business)modellen

Ecosysteem

(STEDELIJKE)

ECONOMIE

Persoonlijke levenskwaliteit

Terug volle connectie makenFive forces of integration, Wyane Visser, Ervin Laszlo (The Chaos point)

Shared value creation (Porter, 2011)

Shared value creation (Porter & Kramer, 2011)

economische groeiondersteunen

aangepastomgevingsbeleid

Stedelijke agendaGedeelde waarde realiseren

maatschappelijkeconnectie

vernieuwen

stedelijkinnovatiepotentieel

valoriseren

aangepastgovernancemodel

shared value

Stedelijke agenda

1. economische groei ondersteunen

2. maatschappelijke connectie vernieuwen

3. stedelijk innovatiepotentieel valoriseren

Binnen een aangepast omgevingsbeleid en governancemodel

Leading by example

• Innoveren

• Inzet van data en technologie

• Work-life balance

• Kansen geven aan laaggeschoolden

• Diversiteitsbeleid

• Ondernemerschap aanmoedigen

• Aanmoedigen leercultuur

• ...

1. Economische groei ondersteunen

• Ondernemerschap aanmoedigen(Vlaanderen is aan inhaalbeweging bezig)

• Begeleiding en doorverwijzing starters

• Innovatie aanmoedigen

• visibiliteit geven aan vernieuwers

• ‘innovatie’ systematisch inbouwen in overheidsopdrachten

• Vernieuwing economisch weefsel ondersteunen

• Slimme specialisatie ondersteunen

CityLab2800

Hangar K: starters vleugels geven

Vernieuwing economisch weefsel

Genk

Turnhout

2. Maatschappelijke connectie vernieuwen

• Circulair

• Slim

• Inclusief

• Wendbaar

• Werkbaar

Circulair

De overstap naar een groene economie vraagt in essentie een systeemverandering, waarbij op een geïntegreerde en coherente wijze ingezet wordt op een vergroening van de drie bouwstenen van ons economisch systeem:

• de producten en diensten: wat we produceren en consumeren

• de productie: hoe we produceren

• de consumptie: hoe we consumeren

Slim

• Digitale adoptie door KMO’s stimuleren

• Gebruik van open data en technologie mogelijk maken

Aandachtspunten

• Multifunctionele inzet van camera’s, sensoren, data,...

• Systeemlaag op voldoende schaal organiseren

• Privacy

Slim

Inclusief

• Sterk inzetten op activering

• Maakindustrie in de stad houden

• Initiatieven inzake sociale economie, bruggen bouwen naar reguliere economie

• Leeromgeving uitbouwen -> nieuwe skills

• Kinderopvang en onderwijs

• Diversiteitsbeleid

Wendbaar

• Deeleconomie faciliteren: standplaatsen auto’s, fietsen,...

• Flexibele en gedeelde bedrijfslocaties(netwerkeconomie met freelancers en kleinere KMO’s)

Hopmarkt 50, Aalst

Werkbaar

• Wholeness - Frederic Laloux, Reinventing organisations

• Zelfsturing

• Competentiegericht

• Werkstresspreventie

• Lifebalans

3. Stedelijke innovatiecapaciteit mobiliseren

• Burgers en organisaties/bedrijven

• Right to challenge

• Business Improvement districts, bedrijfsinvesteringszones

• Quadrupple helix

• Internationaal vernetwerken (Urban agenda)

Right to challenge (NL)

Wijkbedrijf Selwerd (Groningen): werkervaringvia klussen voor woningcorporaties en wijktaxi.

Ondernemers houden voortaan zelf het winkelcentrum schoon in Nootdorp (bij Den Haag).

Stadslab 2050

Aangepast omgevingsbeleid

• Flexibiliteit organiseren op vlak van planning en stedenbouw (‘the portable factory’)

• Meer verwevenheid: maakindustrie in de stad (kansen voor laaggeschoolden)

• Faciliteren van ruimtelijke polen en clusters

• Concentratie van detailhandel in kernwinkel- (en belevings)gebieden

• Stedelijke distributie herdenken

• Lokale energienetwerken

• ...

Aangepast governancemodel

• Besturen in partnerschap, cocreatie

• Geïntegreerd werken

• Stadsregionale organisatie, belangrijk vanuit verschillende vensters:

Economisch: kenniseconomie en innovatiecapaciteit geconcentreerd in de steden

Sociaal: kansen voor laaggeschoolden

Omgeving: organsiatie bedrijfshuisvesting, mobiliteit

Stedelijke agenda

1. Economische groei ondersteunen

2. Maatschappelijke connectie vernieuwen

3. Stedelijk innovatiepotentieel valoriseren

Binnen een aangepast omgevingsbeleid en governancemodel

SMARTINCLUSIEF

WENDBAARGREEN

(STEDELIJKE)

ECONOMIE

WERKBAAR

Verloop

12u00 – 13u00 Kennismaking met Hangar K

13u00 – 15u00Economisch veerkrachtige stad... wat bedoelen we?

Inleiding door Bart Van Herck, IDEA Consult

15u00 – 15u15 Pauze

15u15 – 16u15

Parallelle gespreksgroepen:

• Hoe kan Vlaamse Vlaamse overheid de steden het bestondersteunen in deze transitie (Vlaams stedenbeleid)?

• Hoe kunnen de steden hun hinterland meenemen in dezetransitie (de steden als vliegwiel voor hun omgeving)?

16u15 – 16u40 Terugkoppeling

16u40 Afronding

www.visiestedenbeleid.info

CONTACT

Bart Van HerckBart.vanherck@ideaconsult.be

0477 26 34 33

Ties VanthilloTies.vanthillo@ideaconsult.be

0494 20 87 66IDEA ConsultJozef II straat 40 b11000 Brussel