verslag monitoring 2013 2014 proef vernatting beerse overlaet
DESCRIPTION
ÂTRANSCRIPT
Verslag monitoring “Proef vernatting Beerse Overlaet”
Periode 2012 - 2014
1
In het voorjaar van de jaren 2013 en 2014 werden greppels op landbouwpercelen vol met
water gezet. Dit gebeurde in het kader van het proef-project ‘Vernatting Beerse Overlaet’
onder coördinatie van het Waterschap Aa en Maas. De proef had als doel vast te stellen in
welke mate vernatting van in agrarisch gebruik zijnde percelen te realiseren is. Dit met als
achterliggend doel om het voedselaanbod voor weidevogels te verbeteren. De vrijwillige
weidevogelbeschermers van WVG Maasdonk hebben onder begeleiding van het
Coördinatiepunt Landschapbeheer de vestiging van de weidevogels gemonitoord.
Kort nadat in februari 2013 de greppels voor het eerst volgepompt waren, verschenen
weidevogels op de percelen. Het foerageergedrag concentreerde zich rond de greppels (binnen
2-3 meter). Dit foerageergedrag werd het gehele broedseizoen waargenomen en herhaalde
zich in het tweede projectjaar. Dit is een duidelijk teken dat het voedselaanbod en de
voedselbeschikbaarheid op de proefpercelen aantrekkelijker is dan op reguliere
graslandpercelen. Op de foto’s hieronder zijn de weidevogels langs de greppels te zien (links)
en zijn de talloze gaatjes van hun snavels duidelijk te zien (rechts).
Door grondige observatie en door de proefpercelen (witte kaders op de kaartjes in bijlage 1) &
aangrenzende percelen (blauwe cirkels) twee keer in het seizoen volledig door te lopen is
vastgesteld hoeveel legsels (broedpaar met nest) aanwezig waren. Het gebied is in 2012 – het
jaar voor aanvang van het project - op dezelfde manier gemonitoord. Hierdoor kan een
vergelijking gemaakt worden tussen het aantal legsels voor en na de vernattingsmaatregelen.
Op de kaartbeelden in bijlage 1 is aangegeven waar de legsels zijn vastgesteld op en rond de
proefpercelen. Niet alle nesten zijn op de meter nauwkeurig opgespoord, maar kon aan de
hand van het gedrag van de oudervogels met zekerheid vastgesteld worden dat er een legsel in
de nabije omgeving aanwezig was. Dit alles is tevens ingevoerd in de landelijke database voor
weidevogelgegevens van Landschapsbeheer Nederland.
Verslag monitoring “Proef vernatting Beerse Overlaet”
Periode 2012 - 2014
2
In de onderstaande tabel is het totaal aantal legsels weergegeven van de 7 belangrijkste
weidevogelsoorten en van 1 akkervogelsoort voor de eerste twee proefpercelen.
Proefperceel (1) Eerste Hoefsteeg (2) Kerkdijk
Soort 2012 2013 2014 2012 2013 2014
Grutto 4 3 1 0 2 4
Wulp 1 2 2 1 2 3
Tureluur 1 1 0 0 2 4
Kievit 0 4 0 0 7 13
Scholekster 0 0 0 0 2 2
Slobeend 0 0 0 0 0 1
Krakeend 0 0 0 0 1 1
Kwartel 0 1 0 0 1 1
Subtotaal 6 11 3 1 17 29
De proefpercelen 1 en 2 zijn direct in het eerste projectjaar gebruikt voor de proef. Op beide
proefpercelen is ten opzichte van 2012 een duidelijke toename te zien in het aantal legsels.
Rond het proefperceel langs de Kerkdijk was de toename het sterkst. In 2014 steeg dit aantal
verder. Op het proefperceel langs de Eerste Hoefsteeg liep het aantal legsels in het tweede
projectjaar echter flink terug. De verklaring hiervoor komt uit het feit dat precies in de periode
dat de weidevogels begonnen te nestelen er parasailers op en rond deze percelen actief waren.
Hierbij werden de parachutes met een lier opgetrokken en later werden de parasailers met
quads uit de weilanden opgehaald (zie foto’s hieronder). Dit veroorzaakte veel verstoring
waardoor de weidevogels zijn vertrokken.
Proefperceel 3 kon in 2013 niet worden gebruikt voor de proef omdat er een paar maanden
eerder vaten met 400 liter XTC afval geloosd waren in de aangrenzende sloot. Door de
verontreiniging en de opruim-
werkzaamheden is dit beoogde proefperceel
in 2013 niet gebruikt. In 2014 is in deze
omgeving wel greppelplasdras uitgevoerd.
Proefperceel 4 is ook in 2014 aan de proef
toegevoegd, omdat er budgetruimte was voor
een extra perceel en eenvoudig aangesloten
kon worden op de reeds aanwezige
greppelstructuur.
Verslag monitoring “Proef vernatting Beerse Overlaet”
Periode 2012 - 2014
3
In de op de volgende pagina is te zien dat er tussen 2012 en 2013 nauwelijks verschil is te
zien in het aantal legsels. Toen in 2014 greppelplasdras werd uitgevoerd stegen de legsels van
7 naar 11 en van 3 naar 7.
Proefperceel (3) Ossendonk (4) Donkenweg
Soort 2012 2013 2014 2012 2013 2014
Grutto 1 3 2 0 0 0
Wulp 3 1 1 0 1 0
Tureluur 0 0 1 0 0 0
Kievit 4 3 6 2 2 7
Scholekster 0 0 0 0 0 0
Slobeend 0 0 0 0 0 0
Krakeend 0 0 0 0 0 0
Kwartel 0 0 1 0 0 0
Subtotaal 8 7 11 2 3 7
Als we totalen van alle 4 de proefpercelen bekijken zien we een flinke stijging in het aantal
legsels. Het toepassen van greppelplasdras lijkt daardoor een goede methode om het aantal
broedgevallen van weidevogels lokaal te stimuleren.
2012 2013 2014
Totaal 17 38 50
Speciale dank gaat uit naar weidevogelbeschermers Wim Schippers, Gerard van de Wouw,
Wim van Nuland, Willy Hendriks, Rob Boumans, Adri Hanegraaf en Pierre de Kleijn die zich
volledig vrijwillig hebben ingespannen om deze proef tot een succes te maken. Ze waren
wekelijks tot dagelijks in het veld te vinden om het gedrag van de weidevogels te volgen, de
pompen in stelling te brengen - zodat er altijd voldoende water in de greppels stond - en de
invoer van gegevens met GPS goed uit te voeren. Samen met de betrokken deelnemers Harold
van Nistelrooij, Ad van Pinxteren en Hein Elemans vormen zij de basis voor het succes van
deze proef.
Verslag monitoring “Proef vernatting Beerse Overlaet”
Periode 2012 - 2014
4
Bijlage 1 Ligging proefpercelen en geregistreerde legsels
Eerste Hoefsteeg - 2012
Eerste Hoefsteeg - 2013
Verslag monitoring “Proef vernatting Beerse Overlaet”
Periode 2012 - 2014
5
Eerste Hoefsteeg - 2014
Verslag monitoring “Proef vernatting Beerse Overlaet”
Periode 2012 - 2014
6
Kerkdijk - 2012
Kerkdijk - 2013
Verslag monitoring “Proef vernatting Beerse Overlaet”
Periode 2012 - 2014
7
Kerkdijk - 2014
Verslag monitoring “Proef vernatting Beerse Overlaet”
Periode 2012 - 2014
8
Donkenweg - 2012
Donkenweg - 2013
Verslag monitoring “Proef vernatting Beerse Overlaet”
Periode 2012 - 2014
9
Donkenweg - 2014
Verslag monitoring “Proef vernatting Beerse Overlaet”
Periode 2012 - 2014
10
Ossendonk - 2012
Ossendonk - 2013
Verslag monitoring “Proef vernatting Beerse Overlaet”
Periode 2012 - 2014
11
Ossendonk - 2014