1

‘ W E L K O M S T G E S P R E K K E N ’

IN VE NTAR IS AT IE V ER S LA G VAN DE WER KGR OEP ‘ WER V IN G, SE LE C TI E EN IN TER NAT IO NA LI SER ING ’

NAME NS D E ADV IS ER E ND STU D EN TL EDE N 2 0 1 2 -2 0 1 3 ; HENR IË T TE HO V I NG (FWB) , E LI NE

LAGE NDI JK ( FGGW) EN J ANIN E S M IT ( FGM W)

INLEIDING

Dit verslag is geschreven naar aanleiding van de plannen voor welkomstgesprekken aan de Rijksuniversiteit Groningen. In dit inventarisatieverslag wordt allereerst een achtergrond van deze maatregelen geschetst, alsmede de doelen van welkomstgesprekken. Daarna volgt een samenvatting van de visie op welkomstgesprekken per faculteit. Tenslotte geven wij – adviserend studentleden – onze visie op de implementatie van de welkomstgesprekken en doen wij enkele aanbevelingen. De studierendementen aan de RUG zijn jarenlang niet de beste van Nederland geweest. Op dit moment is de RUG bezig met een inhaalslag. Ook vanuit het ministerie van OCW wordt druk uit geoefend op de universiteiten. Er moet beter gepresteerd worden. In dat kader is er sinds 2010 een BSA ingevoerd, wordt studiebegeleiding opgeschroefd en is de ‘harde knip’ ingevoerd. Dankzij deze maatregelen lijkt het erop dat studenten bewuster met hun studie omgaan. De rendementen zijn sinds de invoering van het BSA en de harde knip verbeterd. Toch maken studenten nog niet altijd de juiste studiekeuze, blijkt uit het aantal studieswitchers. Ook lijken studenten niet altijd op de hoogte van de verwachtingen van de RUG en de eisen die de universiteit aan hen stelt. Het is daarom zaak dat studenten beter voorbereid aan hun studie beginnen. De voorgenomen welkomstgesprekken zijn daar mogelijk een oplossing voor.

Het doel van de welkomstgesprekken is dus aankomende studenten beter voorbereiden op hun studie en hen bewust te maken van hun studiekeuze. Ongemotiveerde studenten moeten zich bezinnen op hun studiekeuze. De opleidingen maken duidelijk wat zij van de student verwachten. Ook zijn welkomstgesprekken een moment om gemotiveerde, excellente studenten op te merken. Zij zouden meteen door kunnen stromen in een excellentietraject. Tot slot is het welkomstgesprek de eerste stap in het leggen van de band tussen studenten en universiteit, de zogenaamde community of learners, en kan de student al voorafgaand aan het begin van de studie zich wegwijs maken op de universiteit.

2

DE FACULTEITEN

De RUG wordt gevormd door haar negen faculteiten. Als student-leden van de faculteitsbesturen van deze negen faculteiten geven wij hier kort weer hoe elke faculteit op dit moment omgaat met uitval van studenten, studievoorlichting en de visie op de voorgenomen welkomstgesprekken.

Faculteit der Letteren Bij Letteren stromen elk jaar veel studenten in. Er zijn nu nog geen welkomstgesprekken, maar er zijn wel voorlichtingsdagen waarbij veel persoonlijk contact is. Oorzaken van studieuitval en –switch zijn hier voornamelijk een niet bewuste studiekeuze. Veel aankomend studenten vatten hun voorgenomen studie te licht op. Welkomstgesprekken zouden hier een uitkomst kunnen bieden. Omdat de faculteit veel studies herbergt van zeer verschillende grootte kunnen de welkomstgesprekken waarschijnlijk niet in één format voor de hele faculteit vorm krijgen. Medische Wetenschappen Welkomstgesprekken zijn bij sommige studies al onderdeel van de decentrale selectie. Naast de mogelijkheid om de motivatie van de aankomend student te peilen, zijn welkomstgesprekken hier mogelijk ook nuttig om de sociale en communicatieve vaardigheden te testen. Uitval is hier niet erg groot. Op de studie bewegingswetenschappen komt het wel voor dat studenten niet goed op de hoogte waren van de last van de studie, waardoor zij uitvallen. Hier speelt ook de motivatie mee om BW als tweede studie na Geneeskunde te kiezen. Welkomstgesprekken zouden hier uitkomst kunnen bieden. Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Bij Wiskunde en Natuurwetenscahppen is afgelopen jaar een pilot geweest met ‘matching’. Hierbij werd de student ondervraagd over zijn/haar prestaties op het VWO, motivatie om de studie te gaan volgen en het perspectief van de student wat betreft de studieloopbaan. Welkomstgesprekken zouden hier de eerste stap in de career services kunnen zijn, en moeten de motivatie van de student peilen voor aanvang van de studie.

Faculteit der Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap Op de faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap zijn welkomstgesprekken al in de praktijk gebracht. Het voornaamste doel hiervan is het contact met de aankomend student en de motivatie en verwachtingen van de student te toetsen.

Faculteit der Rechten Bij Rechten zijn er nog geen vormen van selectie/welkomstgesprekken. Vanaf 1 september 2013 willen ze wel starten met decentrale selectie. De oorzaken van studie uitval zijn vooral te wijten aan dat het een rest-studie is en er dus veel ongemotiveerde studenten zijn. Uit gegevens blijkt dat de laat-kiezers voor een groot deel ook uitvallen in het eerste jaar. Een welkomstgesprek zou een eerste stap moeten zijn om de aspirant-student bewust te maken van haar/zijn keuze en de invulling hoeft dan ook niet heel strak.

3

Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Het eerste contact met de studenten vindt nu plaats tijdens de studiestartweek in de eerste week van September maar er zijn nog geen welkomstgesprekken voor aanvang van de studie. De uitval wordt veroorzaakt door een verkeerde studiekeuze doordat de inhoud niet helemaal past bij wat de student voor ogen had. In kleine groepen (n=5) een gesprek hebben zou bij FRW kunnen. Elke student afzonderlijk spreken is wel tijdrovend. Een kanttekening wordt geplaatst bij de implementatie. Het wordt lastig om de gesprekken te stroomlijnen, vooral met de laatkiezers en de internationale studenten. Faculteit Wijsbegeerte De Faculteit Wijsbegeerte kent traditioneel een grote groep late inschrijvers en een hoge uitval aan het begin van de studie. De oorzaken hiervan zijn voornamelijk een verkeerd beeld van de inhoud van de studie (sommige studenten verwachten spiritualiteit en zingeving te vinden) en een onderschatting van de grote hoeveelheden (primaire) tekst die gelezen moet worden voor de studie. Een welkomstmoment waarop het de studenten duidelijk wordt gemaakt wat ze van de studie kunnen verwachten sluit ten dele aan op deze problematiek. Een welkomstdag waarbij studenten een gesprek met een docent of student kunnen hebben (al dan niet in groepsvorm), in combinatie met een inhoudelijk kennismaking met de studie door middel van colleges, opdrachtjes of workshops zou goed antwoord geven aan het gebrek aan beeld van de studie dat er bij sommige studenten is. Ook sluit deze vroege kennismaking aan bij de ambities die de faculteit heeft om het gebied van communityvorming. Echter, de welkomstdag biedt geen oplossing aan de probleemgroep van studenten die zich in augustus inschrijft. Faculteit Economie en Bedrijfskunde Het eerste contact met de studenten vindt nu plaats tijdens de studiestartweek in de eerste week van September maar er zijn nog geen welkomstgesprekken voor aanvang van de studie. Bij een studie is er sprake van decentrale selectie, dit wordt volgend jaar honderd procent. De opleidingen binnen FEB zijn breed en studenten weten vaak in het begin nog niet welke richting ze precies op willen, Een welkomstgesprek zou voor specifieke voorlichting kunnen zorgen en mag geen drempel opwerpen om voor een studie te kiezen. Internationale studenten zullen lastig te bereiken zijn en Skype o.i.d. werkt niet makkelijk weten zij uit ervaring. Internationale studenten zijn echter vaak wel goed voorbereidt en zouden een welkomstgesprek dan ook minder nodig hebben. Kanttekening bij de welkomstgesprekken zijn de noodzaak ervan. Deze is per opleiding verschillend. Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen In de innovatieplannen van de FGMW wordt al deels gesproken over welkomstgesprekken onder een andere noemer. In het studiejaar 2012/2013 heeft de opleiding Psychologie een decentrale selectie gehad. Bij Pedagogische Wetenschappen en Sociologie gaan er matching gesprekken ingevoerd worden. In de planning staat om bij PW groepsgesprekken te houden en bij Psychologie en Sociologie individuele selectiegesprekken. Redenen voor studie uitval zijn nu voornamelijk verkeerde studiekeuze en struikelblokvakken. Naast de welkomstgesprekken is het van belang dat de student gedurende de opleiding ook nog wordt begeleid. Dit gebeurt aan de hand van tutorgroepen. De implementatie van alle maatregelen is lastig en hiervoor moet nog kritisch worden nagedacht.

4

AANBEVELINGEN

De faculteiten en hun opleidingen verschillen sterk van elkaar. Daarom is maatwerk noodzakelijk en moet er niet aan uniformiteit gestreefd worden. Het is volgens ons belangrijk dat elke faculteit een eigen programma voor de welkomstgesprekken ontwikkelt, in lijn met de verwachtingen van het CvB. De RUG kan universiteitsbreed uitdragen dat welkomstgesprekken de norm zijn, maar per faculteit zijn opleidingen en studenten te verschillend om één format te implementeren.

Internationale studenten en late aanmelders zouden op gesprek kunnen komen als het studiejaar al is begonnen. Voor de internationale studenten is dit bijna onvermijdelijk. De noodzaak van zo’n gesprek lijkt wel groter bij late aanmelders. Bij verschillende faculteiten is gebleken dat aanmeldingen na juli/augustus ook eerder uitvallen. Internationale studenten kunnen niet zomaar naar Groningen reizen, dus kunnen op gesprek komen als zij zich hier al hebben gevestigd. Een tweede optie is een gesprek via Skype of per telefoon. Echter is het dan niet zeker of je met de juiste persoon van doen hebt. Bovendien zijn er bij de FEB niet zulke positieve ervaringen met Skype en kunnen technische problemen voorkomen. Daardoor kan Skypen erg tijdrovend zijn.

Communicatie is een essentieel onderdeel is het wel of niet slagen van de welkomstgesprekken in het eerste jaar. Studenten en hun ouders dienen tijdig ingelicht te worden over de aard en procedure van de welkomstgesprekken.

Groepsgesprekken en digitale onderdelen kunnen worden ingezet om zowel een levendig en gevarieerd programma aan te bieden aan de aspirant-studenten als de kosten onder controle te houden. De balans moet gevonden worden tussen vrijblijvendheid enerzijds en afschrikeffecten anderzijds. Een programma van onderdelen, waaronder in ieder geval een (groeps)gesprek, een inhoudelijke kennismaking met de studie door middel van bijvoorbeeld een college, workshop of seminar en een toetsmoment zien wij als een goede balans. Dit toetsmoment kan zowel voorafgaand aan de kennismakingsdag kunnen plaatsvinden via internet of aan het eind van de dag. In beide gevallen dient de dag afgesloten te worden met een niet-bindend oordeel van de opleiding over de geschiktheid van de aspirant-student voor de studie.

Ouderejaarsstudenten kunnen een belangrijke rol spelen in het kennismakingsproces. De ouderejaarsstudent heeft vaak nog de ervaringen als aankomend student vers in het geheugen en kan zich goed inleven in de situatie van aspirantstudenten. De nieuwe studenten zullen mogelijk eerder zaken aannemen van iemand die qua leeftijd en levensfase dichtbij hen staat. Bovendien kan de inzet van studenten het ondersteunend personeel ontlasten en de kosten voor de implementatie van de welkomstgesprekken onder controle houden.

Tot slotte hopen wij dat het in de toekomst voor meer studies mogelijk wordt om de uiterste inschrijfdatum te vervoegen tot omstreeks het moment van de late beslissersdag (begin juni). Op deze manier kan de groep van late inschrijvers (die vaak voor grotere uitval verantwoordelijk zijn) beter benadert worden.