versnippering georganiseerde sport in periode 2008-2017€¦ · deze presentatie is opgesteld op...
TRANSCRIPT
Brancherapport Sport10 januari 2020
2© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Belangrijke opmerkingenDeze presentatie is opgesteld op basis van het Brancherapport Sport (gepubliceerd op 11 november 2019) en kan niet los gezien worden van dit rapport. Als zodanig accepteert KPMG geen enkele verantwoordelijkheid voor de inhoud van deze presentatie buiten de context van het Brancherapport Sport.
Wij accepteren geen enkele verantwoordelijkheid voor het gebruik van deze presentatie voor een ander doel, anders dan het doel waarvoor deze presentatie is opgesteld: inzicht te verschaffen omtrent de omvang, ontwikkeling, organisatie en financiering van de Nederlandse sportbranche voor de NLsportraad. Voor zover wettelijk toegestaan, aanvaarden wij geen aansprakelijkheid voor het gebruik van deze presentatie door een partij anders dan jegens de NLsportraad.
De inhoud van deze presentatie mag niet (geheel of in delen) gedeeld, gekopieerd, of voor andere doeleinden gebruikt worden, zonder de schriftelijk goedkeuring van KPMG.
3© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Introductie brancherapport
De NLsportraad heeft KPMG gevraagd om een feitelijke weergave van de huidige staat van de Nederlandse sportbranche te maken om de toekomstbestendigheid van de branche in kaart te kunnen brengen
~ 40 interviews in de branche
Onderwerp van onderzoek Belangrijkste databronnen
Breedtesport
Toekomstbestendige breedtesport in Nederland is zo georganiseerd en gefinancierd dat iedereen in
Nederland die dat wil, kan sporten en dat de kwaliteit van deze sportmomenten zo goed mogelijk is.
Topsport
Toekomstbestendige topsport in Nederland is zo georganiseerd en gefinancierd dat de sportprestaties van Nederlandse topsporters geoptimaliseerd worden en dat
iedereen in Nederland die dat wil deze sport kan beleven via de media of via evenementen.
4© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Meer dan de helft van de Nederlandse bevolking sport minimaal één keer per week en deze groep is verantwoordelijk voor 95% van de sportmomenten
Ontwikkeling en omvang: Sportdeelname
Bron: Vrijetijdsomnibus (VTO) 2016, KPMG-analyse
Aantal wekelijkse sportmomenten Nederlandse bevolking (2016)
24%
20%20%
14%
8%
5%
3%2%
5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
4-5<1
# sportmomenten per week
>7
% N
eder
land
se b
evol
king
0 1-2 2-3 3-4 5-6 6-7
Wekelijkse sporters:Vertegenwoordigen 95% van de
totale sportmomenten
5© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
De sportbranche zal om moeten gaan met een gemiddeld ouder wordende sportpopulatie en een lagere sportdeelname onder jongeren
Ontwikkeling en omvang: Sportdeelname
1,5
7,07,58,08,5
5,5
3,0
9,0
0,00,51,0
3,5
2,5
4,0
2,0
4,55,0
6,06,5
0,9
2,9
2,1
2,8 2,8
2014
2,1
2,9
2,5
2015
0,10,9
2,5
2,1
2016
2,1
0,2
1,0
3,0
2,6
2017
0,2
2,9
2,6
8,3
2,9
2,1
0,1
2013
2,1
2,9
8,8
2,5
0,80,1
0,8
8,4
2011
2,5
2,9
0,18,3
2,5
0,7
2,3
2,5
0,1
2,3 2,3
1,0
2,2
2,5
2,2
0,6
2012
0,1
2,8
# w
ekel
ijkse
spo
rters
(mln
)
0,9
2010
0,6
0,1
0,7
2008
0,10,1
2,8
2009 2018
2,5 2,5
8,3 8,4 8,4 8,6 8,58,9
8,4
0,6%
Bron: CBS bevolking kerncijfers, CBS gezondheidsenquete/leefstijlmonitor, KPMG analyse
Aantal wekelijkse sporters Nederlandse bevolking vanaf 4 jaar (2008-2018) CAGR
Wekelijksesporters
7,8%
5,0%
0,7%
0,3%
-1,1%
0,6%
CAGR
Totale bevolking (4+)
2,4%
3,2%
0,2%
0,0%
-0,2%
0,5%
Jonger dan 20 jaar 80 jaar of ouder20 tot 40 jaar 40 tot 65 jaar 65 tot 80 jaar
6© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Hoewel sporters meerdere manieren van sport beoefenen combineren, is ongeorganiseerd sporten de populairste manier van sport beoefenen voor wekelijkse sporters in Nederland
Ontwikkeling en omvang: Sportaanbod
23,0%18,2%
46,9%
11,9%
Ongeorganiseerd
Anders georganiseerd Georganiseerd
Overig
4,6% Anders
0,8%
1,9%
2,1%
In het kader van bedrijfssport1,0%
1,3% Via het sociaal-cultureel werk, sportbuurtwerk of welzijnswerk
Via school of naschoolse sport/naschoolse opvang (exclusief gymles)
Bij een zorginstelling of revalidatiecentrum
Tijdens een georganiseerde sportvakantie
Bron: NOC*NSF SDI data, KPMG analyse
Verdeling manier van beoefenen voor wekelijkse sporters (5 t/m 80 jaar) in Nederland (totaal 2013 t/m 2018)
7© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
De groei in anders georganiseerde sport wordt bepaald door de groei van commerciële sportaanbieders voor met name bootcampen en yoga.
Ongeorganiseerde sport groeit voornamelijk door een toename in het aantal actieve wandelaars in de openbare ruimte.
Het aantal leden bij georganiseerde sporten is stabiel, terwijl het aanbod sportdisciplines binnen de georganiseerde sport significant is toegenomen in de afgelopen jaren.
Het aantal sporters actief in georganiseerde sport in Nederland daalt licht. Het aantal sporters actief in anders georganiseerde en ongeorganiseerde sport groeit
Ontwikkeling en omvang: Sportaanbod
4
5
2
6
9
0
1
7
8
3
7,45
4,694,72
7,80 7,48
5,63
# ac
tieve
spo
rters
4,67
2008 2009 2010
6,17
2011
4,77
2012 2013
7,14
2014 2015 2016 20182017
4,715,38
5,96
7,127,807,67
5,74
7,35
5,925,53
4,82 4,84 4,79
6,06
4,834,77
6,02 5,85
7,638,04
6,37
8,24
4,71
Georganiseerde sport (ex. Sportvisserij) Anders georganiseerde sport Ongeorganiseerde sport
IndicatiefAantal actieve sporters wat gebruik maakt van type sportaanbod (2008-2018)
Bron: CBS gezondheidsenquête 2008-2018, NOC*NSF sportdeelname index 2013-2018, Mulier Instituut NSO najaar 2017, Wandelnet, NTFU, Landelijk Fietsplatforn, KPMG analyse
CAGR ’08-’18: 1,7%
CAGR ’08-’18: 1,5%
CAGR ’08-’18: -0,2%
8© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
CAGR
-0,9%
-0,2%
Ondanks de toevoeging van nieuwe disciplines, daalt het ledenaantal (excl. Sportvisserij) in de georganiseerde sport licht
Ontwikkeling en omvang: Georganiseerde sport
2,0
0,0
4,0
1,0
1,5
5,5
4,5
5,0
0,5
3,0
3,5
2,5
# le
den
(mln
)
4,8
2017
4,8 0,6
4,7
2008
4,7
4,8
2009
4,8
20142010
4,74,8
2011
4,8
2012 2015
4,8
2013
0,6
4,8 4,7
0,6
5,3
4,6
5,4
0,6
4,7
0,6
2018
5,2
4,8 4,8 4,8
5,3 5,2
2016
+1,0%
Sportvisserij Nederland Aantal leden georganiseerde sport (ex. Sportvisserij)
Notitie: a) Door invoering van een centraal ledenadministratiesysteem in 2011 is de definitie van lidmaatschap bij een aantal sportbonden aangepast, waardoor hierna deels andere ledentallen gerapporteerd zijn.Bron: NOC*NSF Ledentallen rapportage 2008-2018, NOC*NSF Zo Sport Nederland, CBS/RIVM gezondheidsenquête/leefstijlmonitor, websites sportbonden, KPMG-analyse
Totaal aantal leden van sportbonden gelieerd aan NOC*NSF (2008-2018)a
+20disciplines
9© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Ledenaantallen bij sportbonden lijken vooral te groeien bij sporten die geschikt zijn voor oudere sporters, terwijl racketsporten juist minder populair worden
Ontwikkeling en omvang: Georganiseerde sport
66.267
56.326
48.502
30.605
19.189
17.955
17.506
15.741
11.248
8.960
Koninklijke Nederlandse Motorrijders Vereniging
Koninklijke Nederlandse Hockey Bond
Nederlandse Golf Federatie
Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond
Koninklijke Nederlandse Zwembond
Nederlandse Toer Fiets Unie
Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsportver.
Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie
Nederlandse Triathlon Bond
Koninklijke Wandelbond Nederland
Bron: NOC*NSF Ledentallen rapportage 2008-2017, websites sportbonden, KPMG analyse
Top 10 sportbonden in absolute groei ledenaantal (2008-2018)
Top 10 sportbonden in absolute krimp ledenaantal (2008-2018)
CAGR
1,9%
0,5%
2,1%
5,5%
0,7%
2,5%
10,3%
1,0%
2,3%
1,5%
CAGR
-2,5%
-2,4%
-4,2%
-4,7%
-2,5%
-4,2%
-0,9%
-1,9%
-9,3%
-0,9%
Geschikt voor ouderen
AndersRacketsport
(161.985)
(43.007)
(36.120)
23321
(22.938)
(21.510)
(20.338)
(17.356)
(11.496)
(11.047)
Badminton Nederland
Watersportverbond
Koninklijke Nederlandse Lawn Tennis Bond
Nederlandse Ski Vereniging
Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie
Koninklijk Nederlands Korfbal Verbond
Sportvisserij Nederland
Koninklijke Nederlandse Schaatsenrijders Bond
Squash Bond Nederland
Nederlandse Volleybal Bond
10© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Anders georganiseerde sport is in aantal sporters gegroeid in de afgelopen jaren, voornamelijk bij yoga, bootcampen en kickboksen
5,5
3,0
6,0
0,0
6,5
2,5
5,0
4,5
0,28
1,50
3,02
0,14
0,13
0,45
0,44
5,92
1,45
0,49
2,91
2010
0,13 0,07
0,45
5,385,53 5,63
6,06 6,02 5,965,85
0,40
6,176,37
0,15
0,25
1,50
2,81 2,90
2009
2,96
0,13 0,060,420,26
0,440,46
0,330,61
2017
1,55
1,55
2,75
2008
0,13
0,62
0,480,06
0,30
0,24
1,43
0,26
2,90
2016
0,15
0,14
0,45
2018
0,11
0,26 0,46
0,28
0,200,08
1,50
0,16
2,69
0,12
0,40
# m
aand
elijk
se s
porte
rs (m
ln)
2,89
0,22
1,49
5,74
20152012
0,14
0,40
0,25
0,52
2014
0,10
0,45
0,45
1,46
0,29
1,55
0,44
0,07
3,12
0,58
0,29
0,27
0,10
0,12
0,14
2011
3,04
2013
1,37
0,140,08
1,7%
Ontwikkeling en omvang: Anders georganiseerde sport
Notitie: a) In de huidige analyse zijn de commercieel aangeboden sporten voor ongebonden sporters niet meegenomen. b) Onder overige vallen auto-, motorsport, skiën en snowboarden.
Bron: CBS gezondheidsenquête/leefstijlmonitor 2008-2018, Fitness markt & trend rapport, 2016, Mulier instituut, NOC*NSF SDI 2013-2018, KPMG analyse
Aantal Nederlanders maandelijks actief in anders georganiseerde sporten (2008-2018)a,b
DanssportFitness (individueel en in groepen)Zwemmen
Yoga (en vergelijkbaar) BootcampenPaardrijden
Kickboksen (en vergelijkbaar)Overige
CAGR
1,2%
7,6%
-0,9%
50,6%
0,6%
8,4%
0,3%
0,7%
11© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
CAGR
-1,1%
3,7%
-0,5%
-1,4%
-1,8%
21,2%
0,4%
-2,1%
-0,4%
-1,9%
Commerciële sportaanbieders vormen een substantieel deel van het sportaanbod en groeien in aantalOntwikkeling en omvang: Anders-georganiseerde sport
3.060
1.985
1.662
1.379
1.264
1.167
1.132
1.020
1.008
965
Yoga
Biljarten
Tennis
Voetbal
Fitness
Paardrijden
Gymnastiek
Volleybal
Watersport
Bridge
Top 10 sporten naar aantal sportaccommodaties in Nederland (2017)
Commerciële sportaanbieders Sportverenigingen
Bron: NOC*NSF Ledentallen rapportage 2008-2017, websites sportbonden, CBS, KvK, KPMG-analyse
12© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Ongeorganiseerde sport lijkt voornamelijk te groeien in aantal sporters door een toename van het aantal wandelaars
Ontwikkeling en omvang: Ongeorganiseerde sport
7,0
3,0
0,0
1,5
8,0
0,5
4,03,5
2,0
7,5
5,5
1,0
6,06,5
2,5
4,5
8,5
5,0
1,62
7,35
1,42
2,05
1,77
1,41
1,271,25
0,87
1,35
1,24
1,86
7,14
2008
2,00
1,61
2,03
0,89
2011
1,36
1,24
7,67
0,94
20122009
1,81
2,01
0,91
1,37
1,92
2010
2,10
0,94
1,38
1,26
2,20
1,98
0,96
1,40
1,26
2,17
1,96
0,99
2013 2014
1,94
1,02
1,47
1,28
1,45
1,29
2015
1,96
1,02
# ac
tieve
spo
rters
(mln
.)
1,44
2016
2,33
1,95
8,04
0,96
1,43
1,37
2017
2,45
1,971,94
1,40
2018
1,28
7,12
7,80 7,807,48 7,45 7,63
8,24
1,00
+1,5%
Wandelen OverigFietsen Sportfietsen HardlopenNotitie: a) Definitie actieve sporters verschilt per sport, niet vergelijkbaar met wekelijks actieve sporters.
b) Overig bevat zowel intensieve, als lichte sportactiviteiten in recreatiegebieden, parken, openbare sportvelden en overige sportgeschikte faciliteiten in de openbare ruimte.Bron: CBS, SCP, NOC*NSF sportdeelname index 2018, Mulier Instituut NSO najaar 2017, Wandelnet, NTFU, Landelijk Fietsplatform, KPMG analyse
Indicatief
Aantal actieve sportersa in openbare ruimte in Nederland (2008-2018)b
CAGR
4,3%
-0,4%
1,4%
0,5%
1,2%
13© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Het aantal sportmomenten thuis of in de eigen tuin groeit sterk sinds 2012, waardoor de vraag naar sportaanbod in Nederland mogelijk minder groot wordt
Ontwikkeling en omvang: Ongeorganiseerde sport
Bron: Vrijetijdsomnibus (VTO) 2016, KPMG-analyse
Percentage thuis sportende Nederlanders, naar aantal sportmomenten (2012-2016)
Top 10 sporten thuis beoefend, als percentage van totale thuissporters (2016)
Yoga
Hardlopen
Dansen
Fitness
11%
Tennis
Wandelsport
Veldvoetbal
Darts
Zwemmen
16%
Wielrennen
8%
7%
7%
7%
5%
4%
4%
2%
8,0%8,5%
9,6%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
2014
% to
tale
spo
rtmom
ente
n
2012 2016
+4,7%
Individueel te beoefenen samen te beoefenen
14© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Negatieve spiraal sportverenigingen en ongebonden sporters
De groei van het aantal ongebonden sporters dreigt verenigingen mogelijk in een neerwaartse spiraal te duwen, die het bestaansrecht van verenigingen mogelijk kan ondermijnen op de lange termijn
Innovatie in sportaanbod
Bron: KPMG analyse
Toename ongebonden
sporters
Afname vrijwilligersGebrek aan
innovatie
Terugloop aantal
verenigingen
OpenstellenaccommodatiesInnovatie bonden
15© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Terugloop van het aantal vrijwilligers noodzaakt verenigingen tot professionalisering en hogere kosten voor met name facilitaire werkzaamheden
Innovatie in sportaanbod
Bron: Vrijetijdsomnibus (VTO) 2012;2014;2016, Van Kalmthout & Van Ginneken (2017), KPMG analyse
Verdeling naar type vrijwilligerswerk in de sport (2012-2016)
4% 3%
3%3% 3%2%3% 2%2%
5% 5%5%
2% 2%2%
3% 3%2%
2% 2% 2%2% 2% 1%
0%
85%
80%
90%
95%
100%
2014
78%
% S
port
vrijw
illige
rs
77%
2012
80%
2016
AndersOnderhoudHoreca
ScheidsrechterTrainer/begeleiderBestuur
Evenement/toernooi organisatieCommissieGeen vrijwilliger
Sport specifiek: 7,2%CAGR ’12-’16: -2,3%
Organisatie: 7,8%CAGR ’12-’16: -2,7%
Facilitair: 5,1%CAGR ’12-’16: -4,3%
“De trend naar minder vrijwilligers is onomkeerbaar. Structurele vrijwilligers vind je niet meer, project vrijwilligers nog wel.”
“Voor evenementen krijg je nog wel vrijwilligers, maar niet voor bestuurders,
terwijl de verantwoordelijkheid van besturen wel toeneemt.”
16© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
In de afgelopen 5 jaar heeft deze trend met name gebrek aan verjonging van de verenigingsbesturen veroorzaakt, wat de benodigde innovatie mogelijke fnuikt
Innovatie in sportaanbod
Bron: NOC*NSF/Mulier Instituut, Verenigingsmonitor 2001, 2005, 2008, SportAanbiedersmonitor 2012, Verenigingsmonitor 2017, Mulier Instituut verenigingspanel 2012-2018, KPMG analyse
Gemiddelde leeftijd binnen een bestuur in 2001-2017 (% verenigingen)
5%
5%
5%
79%
77%
69%
67%
50%
16%
22%
26%
28%
47%3%
2012
2001
1%2005
2008
2017
<36 36-55 55>
“De zittingstermijnen van besturen is een probleem. We hebben verenigingen met meer dan 20 jaar hetzelfde bestuur. Dat is echt een
probleem voor de sport.”
“Er zit nooit een twintiger in een bestuur op een vereniging. Daarmee blijf je te conservatief. 25-35
jarigen denken heel anders dan 50+ers. Die moet je laten meedenken, anders redt je het niet.”
Percentage verenigingen actief met introduceren van nieuw sportaanbod (2018)
31%
41%
11%
17% 23%
49%
15%
13%
41%
29%
14%
15%
Voor huidige leden
Voor nieuwe leden
Voor specifieke doelgroep
en
Niet actief N.v.t.Beperkt actief Zeer actief
“De sportbranche is heel conservatief en dat komt door de governance. Actieve leden bepalen wat er gebeurd in een vereniging en die kiezen eerst voor
zichzelf. Daarom is het one-size-fits-alllidmaatschapsmodel nog steeds de norm. Dit
creëert de ongebonden sporter, want je biedt iets aan wat ze niet willen.”
17© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Alhoewel Nederland het qua verenigingsleven het internationaal goed doet, zien we ook de grootste dalingInnovatie in sportaanbod
Percentage van bevolking (15 jaar en ouder) dat lid is bij een sportvereniging (2014)
24%
27%Nederland
Denemarken 25%
Duitsland
België
Verenigd Koninkrijk
16%
11%
Bron: Mulier Instituut Sportverenigingen in Nederland (2018), KPMG-analyse
Percentage sportverenigingen naar ontwikkeling ledenaantal per land (2015)
6%
7%
6%
23%
18%
21%
15%
14%
41%
46%
49%
44%
36%
23%
20%
19%
24%
29%
7%
9%
6%
12%
15%
België (Vlaanderen)
Denemarken
Nederland
VK (Engeland)
Duitsland 5%
5%
Sterke daling Sterke toenameOnveranderdLichte daling Lichte toename
18© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Sportbonden proberen met innovaties te komen om de ongebonden sporter te binden, maar lopen regelmatig tegen conservatisme bij verenigingen aan
Innovatie in sportaanbod
Bron: Websites sportbonden
Voorbeelden initiatieven sportbonden“Sinds 2015/2016 focussen we ons in toenemende mate op de
ongebonden sporter. We zijn toen begonnen om 900k profielen te maken en willen groeien naar 1 miljoen profielen. We willen deze ongebonden sporter benaderen met content op basis van deze
profielen.“
“We zijn bezig met een maatjes app in combinatie met individueel lidmaatschap, zodat je rating officieel
wordt.”
“Mijn achterban snapt het data verhaal niet, die zijn gemiddeld 50+. Ze begrijpen niet hoe je daarmee
geld kan verdienen en vinden dat ondernemen geen rol is van een sportbond.”
“Het lukt niet om meer te focussen op de ongebonden sporter, want verenigingen zijn bang voor
kannibalisatie.”
19© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Clustering en ontsluiting van accommodaties biedt kansen voor gebruik door ongebonden sporters, maar gebeurt nog te weinig
Innovatie in sportaanbod
Notitie: Meerdere antwoorden mogelijk, n=395Bron: Mulier Instituut, verenigingspanel, zomer 2017
Derden waarmee verenigingen de accommodatie waarvan zij gebruikmaken delen (in procentena)
10%
19%
Andere sportverenigingen
Scholen
Bedrijven
Particuliere sporters
Andere vrijetijdsverenigingen
Niemand
Buurt/wijkorganisaties
Anders
76%
5%
24%
57%13%
9%
29%
25%
5%
4%
9%5%
2%
60%
BuitensportaccommodatieBinnensportaccommodatie
“Accommodaties staan 50% van de tijd leeg.”
“Door accommodaties te clusteren en te professionaliseren, kun je ze ook openzetten
voor ongebonden sporters.”
“Ik heb nooit begrepen waarom er hekken om sportaccommodaties moeten. De gemeente klaagt
dan dat het kunstgras eerder vervangen moet worden.”
“De uitdaging is dat niet alle accommodaties bij elkaar liggen. Waar dat niet zo is moet je
eventueel verleggen.”
20© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Notitie: a) Nadere toelichting per geldstroom op pagina 107. b) Sommige geldstromen zijn een benadering; volledigheid kan niet gegarandeerd worden door beperkt publiek beschikbare informatie.
Bron: Jaarverslagen NOC*NSF, Mulier Sportbondenmonitor en Verenigingsmonitor (2017), Iv3 data, CBS Fitness Markt en Trend rapport, KPMG analyse
In 2018 is er in de Nederlandse sport door sporters, overheden en de private sector gezamenlijk ruim €5,7 miljard besteed aan sportaanbod
Financiële stromen in de Nederlandse sportbranche: Overzicht
€52m
€46m
€14m€43m
~€200m
€25m
€140m
NOC*NSF
€130m
Sportorganisaties
# Totale inkomsten
Sportbonden
~100 €285m
Anders georg. sport
6.600 ~€2.100m
Ongeorg. sport
n/a ~€1.190
~€0,5m
~€150m
€365m~€1.800m
Ministerie van VWS
Nederlandse Loterij
Private partijen
Gemeenten
€53m
Financiële stromen in de Nederlandse sportbranche (2018)a,b
€12m
Sporters
Provincies
Overige Ministeries
€705m
€757m
€130m
€1.139m
Fondsen en stichtingen
~€25m
Legenda
Indicatief
€180m
€0-€10m€10m-€100m€100m-€500m€500m-€2000m
Jeugdfonds Sport & Cultuur en anderen
Sportverenigingen
28.000 ~€1.970m
1
2 2
3
4
5
6 8
9
10
11
12
7
13
1415 16 17
18
~€120m19
21© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Er bestaan grote verschillen in inkomsten per bron tussen de drie segmenten in de Nederlandse sportbranche
Financiële stromen in de Nederlandse sportbranche: Overzicht
1.070
189
951
46
Financiële stromen (€ mln.) naar de Nederlandse sportbranche per segment (2018)a
801.79041
180
11.164
25
Notitie: a) Exclusief commerciële topsportBron: Jaarverslagen NOC*NSF, Mulier Sportbondenmonitor en Verenigingsmonitor (2017), Iv3 data, CBS Fitness Markt en Trend rapport, KPMG-analyse
OverigSportersOverheden
Private partijenOverhedenSporters Private partijen
OverigSportersOverheden
Private partijenOverig
Georganiseerde sport Anders-georganiseerde sport Ongeorganiseerde sport
22© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
De kosten voor anders-georganiseerd sportaanbod voor sporters zijn hoger dan de gemiddelde kosten voor georganiseerde sport
Financiële stromen in de Nederlandse sportbranche: Uitgaven van sporters
110 113 115 118 119 120 121 126 130 135
413 423 433 443 454 466 476 484 487 491
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
2014
€pe
r jaa
r
20132011
0,02
2009 20172010 2012 2015 2016 2018
0,00 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,03 0,04 0,05
Ongeorganiseerd Anders georganiseerdGeorganiseerd
Notitie: a) Ongeorganiseerde sport; gewogen gemiddelde vignet/penning-uitgaven voor wandelen, hardlopen, fietsen, paardrijden en MTB. b) Anders-georganiseerde sport; gewogen gemiddelde kosten voor fitness, zwemmen, paardrijden, bootcampen, yoga en overig (karten, squashen, schaatsen, skiën, airsoften).c) Georganiseerde sport; gewogen gemiddelde contributie bij sportverenigingen in Nederland. Hierin zijn bijv. additionele lesgelden niet meegenomen.d) indicatief; CBS sportclub-cijfers 2018; n.b.: anders-georganiseerde sport is een schatting.e) Ontwikkeling van prijsniveau geschat op basis van bekende prijsinformatie, bekende totale contributie-/abonnementsinkomsten en aantal leden/klanten over tijd.
Bron: Mulier Instituut brancherapport Zwemmen in Nederland, Fitness Markt en Trend rapport, KNHS, CBS Sportclubs, websites nationale parken en Natuurmonumenten, KPMG-analyse
Gemiddelde jaarlijkse kosten per persoon per sport voor de drie vormen van sportaanboda,b,c (2009-2018)d,e
Indicatief
CAGR’09-’18:
2,0%
2,3%
36,0%
23© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Met het beschikbaar stellen van accommodaties tegen niet-kostendekkende tarieven dragen gemeenten jaarlijks ruim € 200 per lid bij aan sporten bij een sportvereniging
Financiële stromen in de Nederlandse sportbranche: Georganiseerde sport
0
5
10
15
20
25
0
300
200
900
1.000
100
400
500
600
700
800 771
22%
2013
23%
€m
ln
771
%
796
2010
24%
2011
24%
774
23%
2012 2014
22%
2015
23%
2016
23%
2017
24%
2018
743 739804
760 757
Kostendekking sportaccommodaties door verenigingen Bijdrage gemeenten via sportaccommodaties
Notitie: a) 2018 sportclubdata nog niet gepubliceerd door CBS; 2018-cijfers zijn indicatief.b) De jaarlijkse bijdrage aan zwembaden is door gebrek aan eenduidig over tijd beschikbare data niet meegenomen.
Bron: CBS Sportclubs, CBS Iv3, KPMG-analyse
€ per lid € 214 € 208 € 210 € 234 € 244 € 241 € 238 € 240 € 236
Bijdrage gemeenten aan sportverenigingen via sportaccommodaties (2010-2018)a,b Indicatief
24© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
In 2018 dragen ruim 2,3 miljoen Nederlanders als vrijwilliger meer dan € 1,4 miljard aan waarde bij aan sportverenigingen
Financiële stromen in de Nederlandse sportbranche: Georganiseerde sport
Notitie: a) Inschatting gebaseerd op aannamen (zie tabel). 2018 sportclub- en VTO-data nog niet gepubliceerd; 2018-cijfers zijn indicatief. Bron: CBS Sportclubs, Vrijetijdsomnibus (VTO) 2012;2014;2016, ministerie van SZW factsheet minimumloon, KPMG-analyse
Monetaire waarde van vrijwilligerswerk voor sportverenigingen (2012-2018)a
€ per lid € 214 € 208 € 210 € 234
0
600
1.000
200
400
800
1.200
1.400
1.600
(€m
ln.)
1.550
2012 2014 2016 2018
1.347 1.370 1.411
Indicatief
25© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor een groot deel van financiële stromen richting sportaanbod in Nederland, maar de uitgaven aan sport lopen de afgelopen jaren terug
Financiële stromen in de Nederlandse sportbranche: Overheidsuitgaven aan sport
7774 74
77 76 74 73 70
0
10
20
30
40
50
60
70
802.200
1.800
0
1.400
2.000
1.600
600
200
400
800
1.200
1.000
2012
1.029
248
2014 2016
€m
2015
€pe
r inw
oner
1.0031.005
2622681.204
2010
978
255
2011
978
265 266
2013
9911.030 986
251 201
2017
1.274 1.234 1.243 1.295 1.281 1.253 1.234
-0,8%
Sportaccommodaties Sportbeleid en -activering Uitgaven aan sport per inwoner
Totale uitgaven Nederlandse gemeenten aan sport per jaar (2010-2017)a
Notitie: a) Gemeentelijke uitgaven aan zwembaden niet weergeven, want niet eenduidig over tijd beschikbaar. Uitgaven aan openbaar groen voor sport en recreatie niet opgenomen, want n.b. welk deel daarvan voor sportgeschikte faciliteiten bestemd is.Bron: CBS Iv3, CBS kerncijfers bevolking, KPMG-analyse
26© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
De uitgaven van VWS aan sport stijgen daarentegen over de afgelopen tien jaar; de uitgaven aan topsport en specifieker de topsportprogramma’s stijgen sterker dan de totale uitgaven
Financiële stromen in de Nederlandse sportbranche: Overheidsuitgaven aan sport
0
140
60
20
100
80
40
120
20132010
6
40
2015
27 799
4713
25
47
26
2018
19112
2008 20112009
15
47
36
60
18
4648
33
47
15
17
44
2012
127
36
34
9
36
47
2017
37
8
37
2014
24
54
7
7
44
2016
41
886
47
16
3
€ m
98 95
116 115 116 119
134
37
+4,5%
Passend sport- en beweegaanbodInnovatie en kennisdeling
BuurtsportcoachesSport verenigt NederlandMaatschappelijke rol van sport Uitblinken in sport (topsport)
Gerealiseerde uitgaven ministerie van VWS aan beleidsterrein sport (2008-2018)
Bron: Jaarverslagen en begrotingsrapporten VWS, KPMG-analyse
% topsport 31% 36% 34% 38% 32% 32% 32% 34% 36% 43% 45%
27© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Sportbonden richten zich steeds meer op inkomsten vanuit contributie van verenigingen en sporters, maar kennen een grote variëteit in mate van afhankelijkheid
Financiële stromen in de Nederlandse sportbranche: Georganiseerde sport
Ontwikkeling totale inkomsten sportbonden in Nederland (2011-2018)(a)
0
50
100
150
300
250
200
26,5
43,7
69,8
2016
25,4
11,918,0
44,0
63,7
119,4
65,0
2015
10,6
25,8
37,8
65,3
2017
284,5
42,9
2018
123,4
26,3
€m
ln.
131,2
58,5
28,5
35,5
2014
37,0
65,6
109,1
67,3
90,7
2011
28,9
139,6
30,6
41,0
36,7
48,4
11,7
2012
25,4
14,4
37,7
111,8 117,3
2013
27,9259,0 258,0 254,2
279,2265,3 262,5
271,9
20,5
+1,4%
OverigBondscontributie SponsoringBijdrage NOC*NSF Subsidies
-14,7%
-0,5%
2,1%
6,4%
CAGR’11-’18:
-1,6%
Notitie: a) Alleen sportbonden gelieerd aan NOC*NSF zijn opgenomen in de analyse.Bron: Jaarverslagen NOC*NSF, NOC*NSF Sportbondenmonitor, Jaarverslagen sportbonden, KPMG-analyse
28© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
De top 10 grootste sportbonden zijn niet afhankelijk van subsidies en bijdragen via NOC*NSF voor innovatie, maar de kleine bonden des te meer
Financiële stromen in de Nederlandse sportbranche: Georganiseerde sport
Overzicht Top 10 sportbonden naar inkomsten (2017)
Notitie: a) Bijdragen NOC*NSF behelzen alle bijdragen via NOC*NSF onder zowel het bestedingsplan als de topsportfinanciering. b) Topsportinkomsten bestaat o.a. uit topsportsponsoring, mediarechten, topsportevenementen.Bron: Jaarverslagen sportbonden, KPMG-analyse
25
20
10
5
30
0
15
105
4,7
2,7
KNHB
1,30,8
1,4
12,4
KNLTB
1,82,7
0,90,8
KNHS
1,63,1
1,71,00,5
5,6
NEVOBO
2,6
0,1
1,30,4 0,90,1
KNZB
1,5
0,5
3,91,5
0,9 0,3
5,2
2,10,7
4,9
NGF
0,7
8,6
0,3
7,7
Sportvisserij Nederland
1,61,0
14,8
1,00,61,1
Atletiekunie
102,8
21,8
16,5
13,512,2 11,8
8,8 8,87,6
20,8
3,5
3,5
0,2
5,1
KNGU
23,5
6,6
€m
ln
44,5
5,3
3,5
3,4
KNVB
2,8
3,3
SubsidiesTopsportOverigSponsoring
Bijdrage NOC*NSFBondscontributie
De top 10 bonden vertegenwoordigen ~77% van de
totale inkomsten van sportbonden
29© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Het gebrek aan voldoende financiële steun bij de eigen achterban maakt kleine bonden afhankelijk van de innovatiesubsidie van NOC*NSF die gewaardeerd wordt, maar (nog) niet structureel genoeg is
Financiering van innovatie
Notitie: a) 2019B en 2020B zijn begroting, niet gerealiseerde uitgavenBron: NOC*NSF jaarrekening 2012-2018, NOC*NSF Bestedingsplan Sportorganisaties 2019, KPMG-analyse
Uitgaven aan innovatieprojecten bij sportbonden door NOC*NSF (2012-2020B)a
1,0
0,6 0,6 0,5
1,4
0,6
2,1
2,52,0
1,02,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0
4,5
2018
€m
ln
20132012 2014 2019B20172015 2016 2020B
3,5
4,5
+13%
Ontwikkeling bonden Maatwerk innovatieOrganisatie ontwikkelingMaatwerk brancheversterking
Maatwerk innovatie (begroting)Maatwerk transitie (begroting)
“Verenigingen vragen mij waarom geld van hun leden aan niet-leden uitgegeven wordt.”
“Innovatie is nu best goed geregeld via NOC*NSF en via het sportakkoord.”
“Er zijn lange-termijn investeringen nodig vanuit NOC*NSF om te veranderen en langdurige innovatie
te stimuleren.”
“Er is nu zo’n € 2 miljoen weggelegd voor innovatie. Maar dan moet je wel mensen hebben om dat uit te
voeren. Die moeten op de payroll en daarvoor moet de financiering structureler van aard zijn.”
30© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Algemene overheidsinstellingen Sportorganisaties Belangenbehartiging
Sport-brede organisaties
Sport-specifieke organisaties
Lokaal/ regionaal
De belangen van sporters in de georganiseerde sport worden direct middels hun stemrecht bij de verenigingen en indirect via sportbonden en -koepels behartigd
Organisatiestructuur: Georganiseerde sport
Behartiging middels stemrechtBehartiging middels overleg
Gemeenten
Gelieerde sportbonden
a
Gelieerde sportverenigingen
a
Overige sportbonden
c
Overige sportverenigingenc
NOC*NSFa
Sporters
Onafhankelijke sportverenigingen
c
VSGGespecialiseerde
sportkoepelsb
Werknemers organisaties
g
NLSportclub
Belangenbehartiging specif. groepen
f
Ministerie van VWS
Sportaanbieders
Sportorganisaties
Werkgevers organisaties
g
Provinciale sportraden/
sportservice-bureaus
31© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Algemene overheidsinstellingen Sportorganisaties Belangenbehartiging
Sport-brede organisaties
Sport-specifieke organisaties
Lokaal/ regionaal
Behartiging middels stemrechtBehartiging middels overleg
In de anders-georganiseerde sport hebben sporters geen inspraak en worden hun belangen ook niet indirect behartigd door derde partijen
Organisatiestructuur: Anders-georganiseerde sport
Gemeenten Publieke sport accommodaties Commerciële exploitanten
Sporters
Commerciële sportaanbiedersh
Sportaanbieders
Ministerie van VWS
Werknemers organisaties
g
Branche-verenigingeng
VSG
Platform ondernemende sportaanbieders
32© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.
Algemene overheidsinstellingen Sportorganisaties Belangenbehartiging
Sport-brede organisaties
Sport-specifieke organisaties
Lokaal/ regionaal
Behartiging middels stemrechtBehartiging middels overleg
Burgers die als sporter actief zijn in de openbare ruimte kunnen via (gemeentelijke) verkiezingen hun belangen als sporter behartigen
Organisatiestructuur: Ongeorganiseerde sport
Ministerie van VWS
VSG
GemeentenOpenbare ruimte
Sporters
Landschapseigenaren
Stichting Wandelnet
Fietsersbond
Gelieerde sportbondena
l
KPMG on social media KPMG app
De naam KPMG en het logo zijn geregistreerde merken van KPMG International.
© 2019 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (‘KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.