MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. ÁGÚST 2006 17

MENNING

EINN dáðasti rithöfundur Egypta,Nóbelsverðlaunahafinn NaguibMahfouz, lést í gær, 94 ára að aldri.Mahfouz var fluttur á gjörgæslu-deild hinn 14. ágúst síðastliðinn þar

sem hann lá milliheims og heljufram til dauða-dags, en ekki hef-ur verið greintfrá banameinihans.

Mahfouz fædd-ist í Kaíró í des-ember árið 1911.Hann var mikilsmetinn hugsuður

og menntamaður í heimalandi sínuog var lærður heimspekingur fráKaíró-háskóla. Hann hóf ritstörf 17ára gamall og gaf út sína fyrstuskáldsögu árið 1939 en alls liggjaeftir hann um 50 bækur.

Kaíró-trílógían svokallaða, semgefin var út milli 1955 og 1957, færðihann í framvarðasveit arabískrabókmennta. Ekki voru þó allir sam-mála um ágæti verka hans og var einaf skáldsögum hans bannfærð árið1959 af áhrifamestu samtökum hinsíslamska heims, Al-Azhar. Nób-elsverðlaunin féllu Mahfouz engu aðsíður í skaut 1988 en hann er fyrstiog eini arabinn sem hefur hlotnastsá heiður.

Árið 1994 varð Mahfouz fyrirmiklu áfalli þegar öfgamaður úr röð-um íslamstrúarmanna stakk hann íhálsinn með þeim afleiðingum aðsjón hans og heyrn hrakaði verulegaog taugaskemmdir í hálsi gerðu þaðað verkum að honum reyndist erfittað sinna skriftum.

Þrjár af bókum Mahfouz hafa ver-ið þýddar á íslensku. Sigurður A.Magnússon þýddi Míramar ogBlindgötu í Kaíró og Úlfur Hjörvarbókina Þjófa og hunda.

NaguibMahfouzallurHandhafi bók-menntaverðlaunaNóbels 1988 lést íKaíró í gær

Naguib Mahfouz

ÞRIÐJA táknið eftir YrsuSigurðardóttur er „heillandiíslensk glæpasaga“, að matiThomasar Harder, gagnrýn-anda danska dagblaðsinsPolitiken. Hann segir í um-sögn sinni, sem birtist á dög-unum, að sagan sé spennandi,dramatísk og leyndardómsfullen meginstyrkur hennar felistí óvenju velheppnuðum aðal-persónum. Hann segist bíðaspenntur eftir næstu bók Yrsu. Þriðja táknið komút hjá Aschehoug í Danmörku í lok liðinnar viku.

Bókmenntir

Politiken lofar Yrsu

YrsaSigurðardóttir

BARBARA Bonney syngurekki á upphafstónleikumSinfóníuhljómsveitar Ís-lands um næstu helgi, einsog ráð var fyrir gert. Amer-íski ljúflingssópraninn hef-ur frestað verkefnum sínumá næstunni, – en í hennarstað kemur rómuð norskstjarna, Solveig Kringel-born, sem á undanförnummisserum hefur heillaðáheyrendur sem og gagnrýnendur hvar semhún kemur fram.

Tónlist

Kringelborn ístað Bonney

Solveig Kringelborn

BRESK sjónvarpsmynd,The Girl in the Café, Stúlk-an á kaffihúsinu, vann þrennverðlaun á Emmy hátíðinni ívikunni. Sögusvið mynd-arinnar er Reykjavík, ogbaksviðið er fundur áttahelstu iðnríkja heims semþar er haldin. Þetta er ást-arsaga, en leikstjóri mynd-arinnar er Richard Curtis.Með aðalhlutverkin fara Bill Nighy og KellyMacdonald. Myndin var valin besta sjónvarps-mynd ársins.

Kvikmyndir

Ást á íslenskukaffihúsi

Bill Nighy

FYRSTA starfsári ListasafnsReykjavíkur undir listrænni forstöðuHafþórs Yngvasonar verður form-lega ýtt úr vör á morgun. Þá verðuropnuð sýningin Pakkhús postulanna íHafnarhúsinu en um er að ræða inn-setningar eða gjörninga eftir unga ís-lenska listamenn sem eru fæddir eftir1968. Hafþór boðar breyttar áherslurí starfsemi safnsins og má segja aðopnunarsýningin gefi fyrirheit umþað sem koma skal. Meðan Kjarvals-stöðum er ætlað að hýsa vandaðarsýningar reyndra listamanna semvinna í hefðbund-ari miðla miðarsýningarstefnaHafnarhússins aðþví að kynna nýj-ustu stefnur ogstrauma í mynd-list og gera til-raunir með nýtjáningarform.

Hafþór segir aðí ljósi þess aðsafnið eigi í tvenn sýningarhúsakynniað venda sé tilvalið að virkja þau meðólíkum hætti. „Bæði húsin hafa alltafverið rekin undir einni dagskrá ennúna er verið að leita að víðtækarisýningardagskrá sem endurspeglarþá breidd sem er til staðar í myndlistí dag,“ útskýrir Hafþór sem vonar aðmeð tvískiptingunni megi virkja fleirií hópi bæði listamanna og áhorfenda.„Við viljum að í hinu virðulega hús-næði Kjarvalsstaða geti fólk gengiðað mjög vönduðum málverkum vísum– því besta sem listamennirnir eru aðgera á hverjum tíma. Hins vegarverður meiri uppreisnarandi í Hafn-arhúsinu.“

Meiri orkaPakkhús postulanna kallar Hafþór

„jómfrúarsýninguna“ sem gefi fyr-irheit um þann anda sem komi til meðað svífa yfir vötnum í Hafnarhúsinu. Ínóvember tekur svo við sýningin Un-certain States of America – banda-rísk list á þriðja árþúsundinu sem erætlað að vera víðtækt yfirlit yfirbandaríska nútímalist. Sýning-arstjórar hennar eru engir aukvisar:Daniel Brinbaum, einn af ritstjórumArt Forum, Hans Ullrich Obrist, sýn-ingarstjóri í Serpentine-galleríinu íLondon, og Gunnar B. Kvaran, safn-stjóri Astrup Fearnley-samtíma-listasafnsins í Osló. Hlutverk þeirravar að ferðast vítt og breitt umBandaríkin og velja á sýninguna úrhópi nærlega 1.000 listamannafæddra eftir 1970. Hafþór segir aðmeð sýningunni vilji hann halda lif-andi þeirri umræðu sem fer í gangmeð Pakkhúsi postulanna.

Við setningu vetrarhátíðar í febr-

úar verður svo opnuð sýning eftirungan franskan listamann, PierreHuyghe, í samvinnu við franskamenningardaga. Þar á eftir verðurRoni Horn með sýningu og svo kemurGjörningaklúbburinn í haust inn íhúsið með yfirlitssýningu á ferliþeirra sem þá spannar ellefu ár. Aðsíðustu verður í allan vetur boðið uppá stuttar sérsýningar á verkum ungraíslenskra listamanna – ungra í þeimskilningi að þeir hafa ekki áður fengiðinni á söfnum.

Allt um það þá er ljóst að það verð-ur nýr andi í húsinu – „meiri orkakannski“, með orðum Hafþórs.

Hvað varðar Kjarvalstaði verður ílok september sett upp yfirlitssýningá verkum Þórdísar Aðalsteindóttursem hefur getið sér gott orð í NewYork, þar sem hún er búsett. Þar áeftir verður húsinu svo lokað í tvománuði vegna viðgerða. Húsið verðursvo opnað aftur með nýrri Kjarvals-sýningu sem Einar Garibaldi er sýn-ingarstjóri að.

Í viðtali sem birtist í Morg-unblaðinu í janúar sagði Hafþór aðhann sæi ákveðin sóknarfæri í að laðautanaðkomandi fjármagn að starf-semi Listasafns Reykjavíkur. Þegarþetta er hermt upp á hann segisthann enn vera bjartsýnn. „Ég held aðfólk hafi viljað sjá hvaða áherslurfylgdu nýjum stjórnanda áður en þaðkæmi inn í samstarf við safnið. Núþegar dagskráin liggur fyrir verð égvar við mikinn áhuga, sem gefur góðfyrirheit.“

ELLEFU ungir listamenn standa að sýningunni Pakkhús postulanna semríður á vaðið í starfsemi Listasafns Reykjavíkur í ár. Er þeim treyst fyrir aðsetja tóninn fyrir þann anda uppreisnar og nýjunga sem Hafnarhúsinu erætlað að fóstra í vetur og er dagskipunin að ganga þvert á viðteknar venjurstarfseminnar. Sýningin hefur verið lengi í burðarliðnum. Fyrir um níumánuðum leitaði forstöðumaður Listasafnsins, Hafþór Yngvason, til tveggjaungra sýningarstjóra, þeirra Daníels Björnssonar og Hugins Þórs Arason-ar, og fékk þeim það hlutverk að ná til nýrrar kynslóðar með nýjum lista-mönnum sem hafa ekki sýnt í safninu áður.

Daníel segir að þeir Huginn hafi lagt af stað með ákveðnar hugmyndir umað unnið yrði með bygginuna sjálfa og arkitektúr hennar. Eftir viðræður viðsafnið leituðu þeir svo eftir tillögum frá tuttugu listamönnum sem þeimþótti freistandi að starfa með. Úr þeim hópi völdu þeir svo til sýningarinnar.

Viðburðinn telur Daníel vera heldur betur áhugaverðan og standa undirþví sem lagt var upp með. „Kjallarasalurinn verður meira á „performískum“ nótum. Þannig verður t.d. langur ogstór performans á opnuninni, auk þess sem það verða viðburðir með reglulegu millibili út sýningartímabilið. Viðfengum svo til liðs við okkur hönnunarhópinn Borðið, sem vann markvisst að því að breyta aðgengi við safnið.

Hann segir titil sýningarinnar hafa tvíbenta tilvísun. „Annars vegar vísar hann til uppvaxtarskilyrða listamann-anna sem hlut eiga að máli, en Pakkhús postulanna var heiti á hópi hústökufólks sem hélt svokölluð reifpartí þegarreifmenningin reis sem hæst á tíunda áratugnum. Hins vegar er Hafnarhúsið gamalt pakkhús og listamaðurinneins konar postuli. Fyrir utan það er þetta flott nafn.“

INDVERSKI kvikmyndaleikstjór-inn Hrishikesh Mukherjee er horf-inn til feðra sinna, 84 ára að aldri.Mukherjee er þekktastur fyrirmyndir á borð við Anand, ChupkeChupke og Abhiman sem allar segjalátlausar sögur af indversku mið-stéttarfólki og samskiptum þess. Ár-ið 2001 hlaut hann virtustu kvik-myndaverðlaun Indlands, DadaSaheb Phalke-verðlaunin.

Kunnur Bollywood-leikstjóri látinn

GOOGLE-LEITARVÉLIN hefurum nokkurt skeið boðið upp á ókeyp-is niðurhal á klassískum bók-menntum sem falla ekki lengur und-ir höfundarréttarlög. Hingað tilhefur þó aðeins verið mögulegt aðlesa bækurnar af skjánum. Núhyggst Google hins vegar gera not-endum sínum kleift að prenta bæk-urnar. Bókarleit Google er hluti afstærra verkefni sem gengur út á aðgera bækur aðgengilegar á netinuog er unnið í samvinnu við háskóla áborð við Oxford, Harvard, Stanfordog bókasafn New York-borgar.

Hægt að prenta bækuraf Google

Myndlist | Listasafn Reykjavíkur hefur starfsárið með opnun í Hafnarhúsinu

Vettvangur tilrauna Listasafns Reykjavíkur

Morgunblaðið/Ásdís

Óhefðbundin Listamennirnir á bak við opnunarsýningu Listasafns Reykjavíkur feta óhefðbundnar slóðir, eins ogþetta verk Helga Þórssonar ber með sér. Hafnarhúsið mun hýsa tilraunakenndari verk í vetur.

Eftir Flóka Guðmundssonfloki@mbl.is

Hafþór Yngvason

Dagskipunin uppreisn