vision & robotics 2012 adaptieve robotica de volgende stap
TRANSCRIPT
VISION & ROBOTICS
jaaRgaNg 4 | NummeR 3 | juNI 2012
Vision & Robotics 2012
adaptieve robotica de volgende stap
manipulatienorm eN-ISO 14119 in aantocht
WegwijsInclusief dossier Automotive
02
Visit us at
05-06 June - Stand 29”
The ability to see is a great advantage. For this reason, we gave our robots eyes of their own: FANUC Integrated Vision System – simple plug and play.
FANUC iRVision – intelligent technology for visual robot guidanceWe give your robots eyes: FANUC iRVision is quick to install, easy to use and ultra-fl exible, with specifi c processes for every sector. For dependable 2D or 3D part recognition, or for reliable visual line tracking with one or more robots. The benefi t to you: higher productivity, lower costs. Accelerate your business now!• ‘Plug and play’ – easy to add to your existing system• Comes with standard 2D, 2½D and 2D multiview• 3DL vision for bin picking or panel picking• Visual line tracking with integrated parts management• Can be fully integrated into the robot’s control system
FANUC Robotics Benelux Tel.: +32 15 20 71 57 www.fanucrobotics.be www.fanucrobotics.bl
Scan to see iRVision working
FNR Ad_iRVision_RZ_230x295.indd 1 5/10/2012 9:51:15 AM
03
Visit us at
05-06 June - Stand 29”
The ability to see is a great advantage. For this reason, we gave our robots eyes of their own: FANUC Integrated Vision System – simple plug and play.
FANUC iRVision – intelligent technology for visual robot guidanceWe give your robots eyes: FANUC iRVision is quick to install, easy to use and ultra-fl exible, with specifi c processes for every sector. For dependable 2D or 3D part recognition, or for reliable visual line tracking with one or more robots. The benefi t to you: higher productivity, lower costs. Accelerate your business now!• ‘Plug and play’ – easy to add to your existing system• Comes with standard 2D, 2½D and 2D multiview• 3DL vision for bin picking or panel picking• Visual line tracking with integrated parts management• Can be fully integrated into the robot’s control system
FANUC Robotics Benelux Tel.: +32 15 20 71 57 www.fanucrobotics.be www.fanucrobotics.bl
Scan to see iRVision working
FNR Ad_iRVision_RZ_230x295.indd 1 5/10/2012 9:51:15 AM
ColofonVision & Robotics is hét vakblad over automatise-
ringsoplossingen voor de maak-, agro-en foodindustrie
door specialisten in robotica en visionsystemen.
jaaRgaNg 4 | NummeR 3 | juNI 2012
Vision & Robotics verschijnt zes maal per jaar. Toezending
geschiedt op abonnementbasis en controlled circulation.
uITgeVeR
Henk van Beek, Fenceworks BV
Telefoon: 06 - 28 41 70 73
E-mail: [email protected]
RedaCTIe
Liam van Koert, The Text Factory
Joanna Hughes, The Text Factory
Telefoon: 06 - 17 58 82 65
Email: [email protected]
RedaCTIeRaad
Pieter Jonker, TU Eindhoven en TU Delft
Jaap van de Loosdrecht, Computer Vision Lab, NHL
Martin van der Have, RAB en ABB
Fred Bokhorst, RAB en Ferdar
Bas Wondergem, DVC
Hans Lenos, lenosonline.info
Wim Hoeks, NTS groep
VORmgeVINg
Laura Willemsen, Grafisch ontwerp
dRuk
Drukkerij ProFeeling, België
POSTadReS RedaCTIe
Maredijk 17, 2316 VR Leiden
E-mail: [email protected]
aBONNemeNTeN
adVeRTeNTIe-exPlOITaTIe
Mike de Jong, Bureau voor Marketing Media BV
Telefoon: 06 - 43 05 30 25
E-mail: [email protected]
aaN d IT NummeR WeRkTeN mee
Vladimir Dragosavic , Els van de Ven,
Geert Hellings, Margo Verhoef en Bram Janssen
Column 03
lIam VaN kOeRT
Onlangs heb ik zelf ook maar een visionsysteem aangeschaft. Nouja, vision-
systeem.. Ik denk dat menig integrator me fronsend zou aankijken als ik het in
hun bijzijn zo zou noemen. Maar aangezien mijn praktijkervaring met camera’s tot
op heden niet verder ging dan fototoestel of webcam, was dit toch wel een erg
leuke stap. Aanleiding was iets wat me de afgelopen dagen behoorlijk heeft bezig
gehouden. Ik ben namelijk vader geworden en ja, dan moet je natuurlijk ook aan
de vision. Elke zichzelf respecterende vader heeft namelijk wel een babyfoon met
een camera erin.
In mijn zoektocht naar de beste kwam ik er al snel achter dat net als bij andere
babyproducten de prijs verdubbeld doordat er vier letters zijn toegevoegd. Dat
moest toch handiger kunnen. En toen kwam de ingeving. Een IP camera is toch
veel stoerder dan al die voorgekauwde plastic gevallen? Vorige week kreeg ik hem
binnen. Toys voor boys zullen we maar zeggen. Want naast een 640x480 CMOS en
een beeldverwerkingssnelheid van 30 fps heeft hij tweeweg audio (heb je nodig
als je de kleine wilt horen en tegen haar wilt praten) en night vision. En zoals
bijna standaard zit hij via WiFi op het netwerk aangesloten en kan hij middels
een browser bediend (spraak, pan/tilt) worden. Inmiddels heb ik het voor elkaar.
Alle computers zijn juist geconfigureerd (plug & play gaat ook bij browsers niet op
voor zaken als Active X) en zelfs op de mobieltjes prijkt een mooie app die me
dankzij poort forwarding mooi overal in het land in de babykamer kan kijken. Tot
zover niks ingewikkelds. Maar dan komt het vision deel: er zit motion detection op!
Stel een waarde in tussen de 0 en de 100 en klaar is Kees. Hoe simpel kan vision
zijn. Hoe groter het getal, hoe gevoeliger de camera reageert. Ik stel hem grof in.
Standje 10, zodat niet elke mug de alarmbellen doet rinkelen. Vervolgens laat ik
een email sturen als er iets gedetecteerd wordt. Job jobbed en tijd om naar bed
te gaan. De volgende ochtend zitten er meer dan 100 mailtjes in de mailbox. De
zon was namelijk opgekomen en de camera had het goed gezien. Ineens snapte ik
weer waarom vision zo’n ingewikkeld vak is. Er zit niks anders op. Ik ga begin juni
gewoon even naar de beurs!
Thuisproject
ww
w.z
eros
even
.de
ww
w.z
eros
even
.de
KUKA Automatisering & Robots, Centrum Zuid 1031, 3530 Houthalen, België. Email: [email protected]. Tel.: +32 (0)11 51 61 60.
ww
w.z
eros
even
.de
ww
w.z
eros
even
.de
Meer informatie over de nieuwe
KUKA-producten kan U vinden op:
www.automation-becomes-easy.com
Of scan deze QR-code met je
smartphone.
Automation becomes easy.
Ontdek hoe KUKA zich heeft toegelegd op het vereenvoudigen
van de robotica in elke dimensie: Automation becomes easy!
Eenvoudig te plannen. Eenvoudig te integreren. Eenvoudig te
bedienen. Eenvoudig in onderhoud. Eenvoudig in aanpassen naar
specifi eke vragen. Met de QUANTEC robotgeneratie – veelzijdiger en
sterker dan nooit ervoor. Met de KR C4 kontroller – waar overbodige
Hardware geëlimineerd is. Met het nieuwe KUKA smartPAD – de
gemakkelijkste manier om een robot te bedienen.
In dit nummer
Vision & Robotics 2012 09
Programmaoverzicht 10
Programmatoelichting 12
Beursinnovaties 17
Exposantenprofielen 22
Exposantenlijst 32
Beursplattegrond 33
Wie levert wat? 39
Dossier Automotive 43
Adaptieve robotica in de lift 53
Rubrieken
Redactioneel 03
Colofon 03
Nieuws 06
Branche Bulletin 50
Robotveiligheid 56
Productnieuws 58
Adverteerdersindex 61
Column Mikrocentrum 62
Inhoud 05
22
09
43
juni 2012| VISION & ROBOTICS
Nieuws06
Volgens de Nieuw-Zeelandse wetenschappers Ian Yeoman en Michelle Mars domineren in 2050
seksrobots de Amsterdamse Wallen. En waar menig mens hier wel wat etnische obstakels zien,
zien de wetenschappers alleen maar voordelen. Is seks hebben met een robot vreemdgaan?
Yeoman en Mars zijn van mening dat met de komst van de levensechte robots schuldgevoel niet
meer nodig is. Ze denken dat mannen een beter gevoel overhouden na seks met een robot in
plaats van met een prostituee. Ook zouden ze niet meer hoeven te liegen. Bovendien hebben
seksrobots geen seksueel overdraagbare ziektes, hoeven niet uit Oost-Europa gesmokkeld te
worden en de gemeenteraad bepaalt hun prijzen, werktijden en seksuele diensten. Een belronde
van de redactie van Spits! leerde echter dat de meeste vrouwen heel anders over de vreemd-
gaanvraag denken. Bovendien vinden zij de uitlatingen van de wetenschappers nogal eenzijdig.
Ze hebben het alleen over vrouwelijke robots.
Seksrobot ethisch verantwoord?
Er waren al experimenten gedaan waarbij de gedachten van een mens
een robot aanstuurden, maar de Zwitsers lieten een echte patiënt, in
plaats van een gezonde proefpersoon, de robot besturen. Daarbij was
een soort badmuts met sensors voldoende om de hersenen te ‘lezen’;
eerder was een chirurgische ingreep nodig om sensors in de hersenen te
implanteren. De proefpersoon bestuurde de robot vanuit een ziekenhuis
op een afstand van honderd kilometer.
De onderzoekers van de ETH of Eidgenössische Technische Hochschule in
Zürich laten een computer hersensignalen vertalen in commando’s. De
proefpersoon, een deels verlamde patiënt, denkt daarbij aan het bewe-
gen van zijn vingers, wat door een laptop wordt vertaald in commando’s
voor de robot. Om te zware, continue mentale inspanning te voorkomen,
blijven commando’s van kracht tot een nieuw commando wordt gegeven.
Het systeem werkt met een kleine ‘telepresence’-robot van ongeveer
dertig centimeter. De met een webcam en een beeldscherm uitgeruste
robot kan gebruikt worden om voor de patiënt lastig bereikbare locaties
te bereiken of om grote afstanden virtueel te overbruggen. Het zal overi-
gens nog enkele jaren duren voordat het systeem vlekkeloos werkt, aldus
een van de onderzoekers.
eeN gROeP ZWITSeRSe ONdeRZOekeRS heefT eeN
meThOde ONTWIkkeld Om meT BehulP VaN ge-
daChTeN eeN ROBOT OP afSTaNd Te BeSTuReN.
de ROBOT kaN ZO dIeNeN alS aVaTaR OP afSTaNd
VOOR eeN VeRlamde PaTIëNT, dIe eeN SeNSOR OP
heT hOOfd dRaagT.
gedachten sturen robot
Bedrijven die kampen met een
fluctuerende productie, hebben op
korte termijn een oplossing nodig.
Snel inzetbaar personeel is echter
steeds moeilijker te vinden, terwijl
grote automatisatieprojecten niet
altijd haalbaar zijn door het prijs-
kaartje of omdat simpelweg de tijd
ontbreekt om snel een oplossing
te vinden. Het bedrijf ARC biedt
nu de mogelijkheid om produc-
tiestijgingen op zeer korte termijn
op te vangen. Dit doet het door
een uitgebreid gamma aan kleine
robots te verhuren. De zesassige
robotarmen zijn makkelijk te pro-
grammeren, werken veilig en zijn
zeer gebruiksvriendelijk. Door hun
flexibele inzetbaarheid vangen ze
perfect een tijdelijk personeelste-
kort of plotse productieverhoging
op. Ook om uw productie op een
betaalbare manier te automatise-
ren, zijn ze uitermate geschikt.
Robots in de verhuur
Nieuws
Bollentelers moeten ieder voorjaar in
het bollenveld op zoek naar planten
die door virussen ziek zijn geworden.
Door het steeds schaarser worden van
de gespecialiseerde ‘ziekzoekers’ is
de roep om een machinale vorm van
waarneming steeds groter geworden.
Wageningen UR werkt al enige jaren
aan een ziekzoekrobot die het men-
selijk oog moet vervangen. Het idee
hiervoor is ooit gelanceerd door een
tulpenteler. Het menselijk oog van
de ‘ziekzoeker’ die door het gewas
loopt, is steeds het belangrijkste in-
strument geweest om de zieke tulpen
te kunnen opsporen en verwijderen.
Als zieke planten uit het veld verwij-
derd worden, kunnen bladluizen de
virussen niet verder verspreiden. En
dat is van groot belang: zieke bollen
kunnen niet verkocht worden omdat
deze bollen planten en bloemen ge-
ven die misvormd en verkleurd zijn.
De onderzoeken en ervaringen met
de robot, in de vorm van een ziek-
zoekkar, tonen aan dat het systeem
perspectief heeft voor de teelt van
tulpenbollen. Bij het onderzoek wer-
ken bedrijfsleven, praktijkonderzoek
en wetenschappelijk onderzoek
nauw samen. Op die manier kunnen
bijvoorbeeld resultaten uit het we-
tenschappelijk onderzoek naar beeld-
herkenning, snel en toepasbaar bij de
robot worden ingebouwd.
07Nieuws
Het robotteam Tech United Eindhoven heeft de Robo-
Cup Dutch Open gewonnen. Het team van de TU/e won
met 3-2 van Iran in de finale van het robotvoetbal. Tech
United Eindhoven won naast deze ‘Middle Size’ League
voetbalcompetitie, ook de @Home League, waar de
Eindhovense zorgrobot Amigo het beste diverse huis-
houdelijke taken uitvoerde.
De RoboCup Dutch Open vond plaats van 25 tot en met
29 april in het Indoor Sportcentrum in Eindhoven en
heeft ruim 5.500 bezoekers getrokken. De laatste twee
dagen was het zo druk dat er extra tribunes moesten
worden geopend. Zondag 29 april zagen zo’n tweedui-
zend toeschouwers de Nederlandse teams de eerste
prijs in de grote competities binnenslepen. “Het was
mooi om te zien dat er een opbouw zat in de bezoe-
kersaantallen deze week”, aldus organisator René van
de Molengraft. “We hebben er alles aan gedaan om
het publiek nauw te betrekken bij het toernooi. Het
live commentaar bijvoorbeeld, maakte de verschil-
lende wedstrijden levendig. Ook probeerden we zoveel
mogelijk de tijdsplanning te bewaken om de toeschou-
wers geïnteresseerd te houden. Door de betrokkenheid
van het publiek, konden wij onze boodschap naar hen
duidelijk overbrengen: laten zien wat we al kunnen
met robots, waar we in de toekomst naartoe willen en
jongeren interesseren voor techniek.” Het WK RoboCup
vindt dit jaar plaats in Mexico van 18 tot 24 juni. Het
TU/e-team stond al vier keer in een WK-finale. In 2013
is Nederland gastland.
Tu/e-team wint RoboCup dutch Open
Van de 355 Nederlandse melkveebedrijven die in de eerste vier maanden van
2012 in een nieuw melksysteem investeerden kozen er 195 voor een automa-
tisch melksysteem. Er werd 79 keer voor een zij-aan-zij melkstal gekozen, 50
keer voor een visgraat melkstal. De resterende 31 bedrijven kozen voor een
draaimelkstal, een grupstal, een tandemmelkstal of een swingover melkstal.
Dat meldt de Stchting Kwaliteitszorg Onderhoud Melkinstallaties (KOM). Het
aandeel ondernemers dat in 2012 voor een melkrobot koos bedraagt bijna 55
procent en blijkt daarmee in vergelijking tot 2011 verder toegenomen. Vorig
jaar werd door 1078 bedrijven een nieuw melksysteem geplaatst en daarbij
kozen er 514 voor een robot, oftewel 48 procent. In Nederland zijn er op een
totaal van 18.706 bedrijven inmiddels 2.722 die een automatisch melksysteem
gebruiken.
melkveebedrijven kiezen massaal voor melkrobot
Robot gaat zieke tulpen zoeken in bollenvelden
08
Vision & Robotics and automation
Solutions 2012
Vision & Robotics 2012
VOOR u lIgT eeN BIjZONdeRe uITgaVe VaN heT Blad VISION & ROBOTICS. deZe uITgaVe STaaT NamelIjk
geheel IN heT TekeN VaN de BeuRS VISION & ROBOTICS aNd auTOmaTION SOluTIONS 2012. eR IS alS
aNdeRe jaReN NIeT alleeN eeN PROgRammaOVeRZIChT eN eeN PlaTTegRONd OPgeNOmeN, maaR IS eR
Nu OOk eeN deel WaaR eeN SameNVaTTINg VaN de leZINgeN WORdT gegeVeN, eeN OVeRZIChT VaN alle
exPOSaNTeN, eeN OVeRZIChT VaN geTOONde INNOVaTIeS eN eeN lIjST meT WaaRmee u eeNVOudIg VINdT
meT VOOR WaT VOOR SOORT PROduCTeN WaaR TeReChT kuNT. kORTOm eeN COmPleTe WegWIjZeR VaN
eeN NOg uITgeBReIdeRe BeuRS alS heT VORIge jaaR.
Wegwijzer automatisering met vision en robotica
Zoals alle voorgaande edities van Vision & Robotics kan de be-
zoeker rekenen op een combinatie van een sterk inhoudelijk
programma, een goedgevulde beursvloer en een demoplein
vol high-tech curiositeiten. En ook het inhoudelijke program-
ma is dit keer een gebalanceerd geheel tussen theorie en
praktijk, markt en techniek, met een flinke dosis diepgang en
voorspellende waarde. Dit laatste is dit jaar helemaal het ge-
val omdat de RoboNED Conference 2012 tegelijkertijd met de
beurs samenvalt. Op deze manier maken het Mikrocentrum
en RoboNED een stevige vuist. Beide programma’s verster-
ken elkaar en ook de ontmoeting tussen kennisinstellingen en
bedrijfsleven op de beursvloer heeft zowel de bezoeker als
de deelnemer veel te bieden. Overigens is deze samenwer-
king niet de enige vuist die het Mikrocentrum maakt. Onlangs
schaarden maar liefst 50 High Tech Platform bedrijven zich
achter een nieuwe werkgroep met de naam Vision & Robotics
Solutions. Ook zij zullen op de beurs vertegenwoordigd zijn.
Om u niet alleen wegwijs te maken in twee dagen congres en
beursgeweld kunt u natuurlijk uitgebreid deze uitgave lezen.
Maar om echt wegwijs te worden in vision en robotica als
flexibele automatiseringstechnologie van nu en de toekomst,
moet u toch echt ook even langskomen.
Wat? Vision & Robotics and Automation Solutions
2012
Wanneer? 5 & 6 juni 2012
Waar? NH Conference Centre Koningshof,
Veldhoven
09Vision & Robotics 2012
010
09.00 Ontvangst en registratie bezoekers
Baroniezaal (RoboNED) Zaal 18
10.10-10.35 Navigation and Motion PlanningDr. ir. Barry Goeree, Director Architecture Robotics, PhilipsConsumer Lifestyle
Custom robots voor specialistische toepassingenIr. Jeroen Brom, Directeur, Brom Mechatronica
Baroniezaal
10.40-11.20 PLENAIRVision & Robotics in Agro & Food
Wageningen UR ontwikkelt sensorsystemen voor de agro/food, waarmee vele mechanische processen worden aangestuurd. In toenemende mate verschuiven activiteiten naar het toepassen van realtime handelingen vanuit vision, waarbij ook steeds vaker robots worden ingezet. Mogelijkheden nemen toe, maar ook de behoefte aan meer systeemintelligentie om het bio diverse materiaal te kunnen segmenteren in 3D, zelf lerend te kunnen zijn, adaptief naar de veelal buitenlandse operator en voedselverwerkingslijn en de grote diversiteit aan producten, cultivars en verpakkingen. De lezing richt zich op voorbeelden uit de praktijk en lopend onderzoek. Twee grote Wageningse EU roboticaprojecten PicknPack en CROPS krijgen aandacht.
11.20-11.45 Koffie- & theepauze en bezoek expositie/demo’s
Baroniezaal (RoboNED) Zaal 18 Zaal 19
11.45-12.10 Sensing, Perception and Cognition for service robotsProf. dr. ir. Pieter Jonker Delft, Bio-robotics Lab, Technische Universiteit Delft
Vision voor robots: integrale oplossing in plaats van add-on sensorIr. Léon Bemelmans, Directeur, Beltech BV
Energiezuinig produceren met industriële robotIng. Martin van der Have, Sales Manager, ABB Robotics
12.10-13.30 Lunch en bezoek expositie/demo’s
Baroniezaal Zaal 18 Zaal 19
13.30-13.55 3D meetsystemen in dagelijkse productiepro-cessenLucien Vleugels, LMI Technologies, namens DVC
Veiligheid bij robots is een belangrijk issueMartijn Drost, Sr. Safety Consultant, Pilz Nederland
Theorie en de Praktijk van Appeltje Eitje 3D Hardware en Software Harm Hanekamp, Sales Manager, Data Vision
Baroniezaal (RoboNED)
14.00-14.40 PLENAIR Dutch Robotics Strategic Agenda: Analysis, Roadmap & Outlook
The global perspectives for robotics worldwide is optimistic. There is a huge chance for the Netherlands to become an important player in robotics worldwide. The technological expertise, combined with the social needs, for example the growing need for healthcare due to the graying population, provides the Netherlands with great opportunities. Cross-domain collaboration on technology, education and ELS-issues are key-issues in order to transfer the opportunities into commercialized products. The roadmap with a clear focus and overview of the steps will accelerate these developments.
14.40-15.05 Koffie- & theepauze en bezoek expositie/demo’s
Baroniezaal (RoboNED)
15.05-16.30 PLENAIR Official presentation of the Dutch Robotics Strategic Agenda
Since 2 years RoboNED has been working towards developing a network and a vision for Dutch robotics, together with Dutch experts from companies, knowledge institutes and societal institutes. This resulted in the ‘Dutch Robotics Strategic Agenda’. During this session the chair of RoboNED, Stefano Stramigioli, will officially present the roadmap to Chris Buijink, Secretary-General of the ministry of EL&I and Eppo Bruins, executive director of technology foundation STW. With this presentation the start will be marked of the joined implementation of the RoboNED Roadmap. After this session there will be drinks to celebrate the completion of the Roadmap.
16.30-18.00 bezoek expositie/demo’s - netwerkborrel exposanten
Ing. Erik Pekkeriet, Senior Projectmanager, Wageningen UR - Greenvision
Prof. dr. ir. Stefano Stramigioli, Universiteit Twente
Vision & Robotics 2012
PROgRamma VISION & ROBOTICS eN ROBONed CONfeReNTIe
dINSdag 5 juNI 2012
Prof. dr. ir. Maarten Steinbuch, Technische Universiteit Eindhoven
Chris Buijnk (Secretary-General at the Dutch Ministry of Economic Affairs, Agriculture and Innovation)
Eppo Bruins (Executive Director, Technology Foundation STW)
011
09.00 Ontvangst en registratie bezoekers
Baroniezaal (RoboNED) Zaal 18 Zaal 19
10.10-10.35 Interaction with robotic systemsProf. Ben Kröse, Universiteit en Hogeschool van Amsterdam
……“ “VISION + ID” oplossingen om te begeleiden, te inspecteren, te meten en te identificeren.Erik Seijner, Product manager, Isotron Systems BV
Robot Pickercellen met standaard geïntegreerde visionDirk Franken, General Manager, Robertpack Industrial&Packaging Equipment BV, namens Fanuc Robotics Benelux
Baroniezaal (RobNED)
10.40-11.20 PLENAIRRobotics - From vision to reality
The US formulated a roadmap in robotics, which was published 2009. Based on this a number of initiatives have been launched to implement the roadmap. The mechanism include support for small and medium sized enterprises, new educational initiatives, and a program for basic research. To support the integration of these efforts a robotics network has also been launched termed the Robotics-VO. In this presentation we will discuss the process from formulation of a roadmap to implementation with considerations related to R&D programs, broad educational initiatives and mechanisms to grow the industrial base for a new sector.
11.20-11.45 Koffie- & theepauze en bezoek expositie/demo’s
Baroniezaal (RoboNED) Zaal 18 Zaal 19
11.45-12.10 Learning and Adaptive SystemsProf. dr. ir. Robert Babuska, Technische Universiteit Delft
Robots als flexibele en gebruiksvriendelijke oplossing voor packing & palletising in de eierverwerkingEddie Mennen, Directeur, YASKAWA Benelux / MOBA
Praktische toepassingen van ToF-camera’s (Indoor/Outdoor) Dr. ir. Luc Mertens, Hoofd van het industrieel Visielab, Karel de Grote-Hogeschool, Hoboken
12.10-13.30 Lunch en bezoek expositie/demo’s
Baroniezaal
13.30-14.10 PLENAIR De crisis overleven met robotica
In elke sector zien we ondernemingen die het goed doen, en tegelijkertijd zien we ondernemin-gen die het zwaar hebben. Een teleurstellend rendement kan dan ook niet alleen maar aan de crisis geweten worden. Waardoor kunnen die verschillen dan wel verklaard worden? Bij het ontleden van business modellen en verdienmodellen in de industrie blijkt dat robotica en productieautomatisering een belangrijke rol kunnen spelen. Paul Mencke zal uiteenzetten hoe het effect van robotisering en productieautomatisering zichtbaar gemaakt kan worden uit de jaarcijfers.
Baroniezaal (RoboNED) Zaal 18 Zaal 19
14.15-14.40 Software challenges for future robotics systems: trends and roadmapProf. dr. ir. Herman Bruyninckx, Katholieke Universiteit Leuven, België
M.b.v. flexibele en adaptieve robotcel kostengunstig automatiseren van grote productmix in kleinere seriesMichaël Vermeer, Directeur, Robomotive BV
Voordelen van FPGA programmering binnen complexe Vision applicatiesRudy Meijer, Software Engineer, Iris Vision
14.40-15.05 Koffie- & theepauze en bezoek expositie/demo’s
Baroniezaal (RoboNED) Zaal 18
15.05-15.30 Encouraging Entrepreneurship in European RoboticsDr. Geoff Pegmann, Managing Director of R U Robots (UK)Mr. Jon Agirre Ibarbia, Project Manager / Senior researcher, Tecnalia(Spanje)
Computer Vision, hoe start ik er mee?Jaap van de Loosdrecht, Coördinator NHL Kenniscentrum Computer Vision
15.30-17.00 bezoek expositie/demo’s - netwerkborrel exposanten
Prof. Dr. Henrik Christensen, Chair of Robotics at Georgia Institute of Technology, USA
Paul Mencke RA/FB, Govers Accountants/ Adviseurs
PROgRamma VISION & ROBOTICS eN ROBONed CONfeReNTIe
WOeNSdag 6 juNI 2012
011Vision & Robotics 2012
012
10.10-10.35 uur RoboNED
Navigation and Motion
Planning
Dr. ir. Barry Goeree, Director
Architecture Robotics, Philips
Consumer Lifestyle
Mobile robots need to localize themselves
(SLAM) and move to target destinations (Mo-
tion), while avoiding obstacles in a safe and ef-
ficient way. The robot needs to deal with 2D and
3D known and unknown, static and dynamic,
structured and unstructured environments. Besi-
des, they have to be able to deal with unfavora-
ble conditions for sensing, mobility and manipu-
lation. This presentation will discuss these
challenges and the possibilities of the new func-
tionalities for future applications.
10.40-11.20 uur plenair
Vision & Robotics in Agro &
Food
Ing. Erik Pekkeriet, Senior
Projectmanager, Wageningen
UR - Greenvision
Wageningen UR ontwikkelt sensorsystemen
voor de agro/food. Men ziet steeds vaker real-
time vision in combinatie met robots. Hierbij
neemt de behoefte aan meer systeemintelligen-
tie toe om het bio diverse materiaal te kunnen
segmenteren in 3D, zelflerend te kunnen zijn,
adaptief naar de vaak buitenlandse operator en
voedselverwerkingslijn en de grote diversiteit
aan producten, cultivars en verpakkingen. De le-
zing richt zich op voorbeelden uit de praktijk en
lopend onderzoek als de PicknPack en CROPS
projecten.
11.45-12.10 uur RoboNED
Sensing, Perception and
Cognition for service robots
Prof. dr. ir. Pieter Jonker
Delft, Bio-robotics Lab,
Technische Universiteit Delft
Often robots are kept away from humans and re-
motely controlled by humans. Two trends are
about to change this. It is possible to design che-
ap, safe and efficient machines. Also the evoluti-
on of modern societies brings the need for robots
operating together with humans in a human en-
vironment. This presentation is about the research
and design of low cost Cognitive Robot Systems,
i.e. robots that can safely move and act in the di-
rect vicinity of human beings, understand them,
adapt to and learn from them, based on their sen-
sing, and perceptive and cognitive abilities.
13.30-13.55 uur
3D meetsystemen in dage-
lijkse productieprocessen
Lucien Vleugels, LMI Techno-
logies, namens DVC Machine-
vision BV
LMI technologies Inc heeft in de afgelopen 30
jaar zich gespecialiseerd in het creëren van
meetsystemen (> 60.000) die gebruikt worden
om productieprocessen te optimaliseren, te be-
sturen en eindproducten te controleren. Deze
lezing geeft een overzicht van geïmplemen-
teerde gerealiseerde applicaties in de hout in-
dustrie, automotive, aluminimum productie,
asfalt inspectie en het uitlijnen van banden
t.b.v. de automotive industrie. We gaan in op
meetnauwkeurigheid en procesterugkoppellin-
gen waarbij de gemeten waarden van het
meetsysteem worden gebruikt om naast een
meetkwaliteit ook het productieproces te
sturen.
14.00-14.40 uur
RoboNED | plenair
Dutch Robotics Strategic
Agenda: Analysis, Roadmap
& Outlook
Prof. dr. ir. Stefano Stramigioli,
Universiteit Twente
The global perspectives for robotics worldwide
is optimistic. There is a huge chance for the Ne-
therlands to become an important player in ro-
botics worldwide. The technological expertise,
combined with the social needs, for example
the growing need for healthcare due to the
graying population, provides the Netherlands
with great opportunities. Cross-domain collabo-
ration on technology, education and ELS-issues
is a key-issue in order to transfer the opportuni-
ties into commercialized products. The roadmap
with well-defined steps and a clear focus will
accelerate these developments.
15.05-16.30 uur
RoboNED | plenair
Official presentation of the Dutch Robotics
Strategic Agenda
Since 2 years RoboNED has been working on the
vision on the Dutch robotics, together with the
Dutch Experts from companies, knowledge in-
stitutes and societal institutes. This resulted in
the ‘Dutch Robotics Strategic
Agenda’. This roadmap is presented to Chris Bui-
jink, Secretary-General of the ministry of EL&I
and Eppo Bruins, executive director of techno-
logy foundation STW. They will receive the Stra-
tegic Agenda and react on
dinsdag 5 juni 2012CONgReSPROgRamma VISION & ROBOTICS eN ROBONed CONfeReNTIe 2012
Chris Buijnk , Secretary-Gene-
ral at the Dutch Ministry of
Economic Affairs, Agriculture
and Innovation
Eppo Bruins , Executive Direc-
tor, Technology Foundation
STW
Prof. dr. ir. Maarten
Steinbuch, Technische
Universiteit Eindhoven
Vision & Robotics 2012
leZINgeN BaRONIeZaal
013
dinsdag 5 juni 2012
dinsdag 5 juni 2012
CONgReSPROgRamma VISION & ROBOTICS eN ROBONed CONfeReNTIe 2012
CONgReSPROgRamma VISION & ROBOTICS eN ROBONed CONfeReNTIe 2012
10.10-10.35 uur
Custom robots voor specialistische toepassingen
Ir. Jeroen Brom, Directeur, Brom Mechatronica
Met een unieke mechatronische aanpak en tools is Brom Mechatronica in
staat voor markten robotisering rendabel te maken waar dat tot voor kort
niet voor mogelijk werd gehouden.
Daartoe wordt de klantapplicatie als centraal uitgangspunt genomen en
resulterend wordt een speciaalrobot gerealiseerd. De methode wordt uit-
gelegd en bouwblokken en voorbeelden passeren de revue.
11.45-12.10 uur
Vision voor robots: integrale oplossing in plaats van add-on sensor
Ir. Léon Bemelmans, Directeur, Beltech BV
Vision als 2D positiesensor voor robots is ruim bekend en toegankelijk.
Van grotere waarde zijn verdergaande integrale oplossingen in 3D.
De presentatie geeft een overzicht van praktische technieken voor 3D
beeldvorming. Optredende complexiteiten worden besproken en toege-
licht aan de hand van gerealiseerde combinaties van robot en vision.
Deze voorbeelden liggen op het gebied van inspectie van gebogen spie-
gelende oppervlakken, assemblage en handling.
11.45-12.10 uur
Energiezuinig produceren met industriële robot
Ing. Martin van der Have, Sales Manager, ABB Robotics
Om succesvol te kunnen zijn in de concurrerende markt, moeten bedrij-
ven zo efficiënt en zo effectief mogelijk opereren. Naast kostenbeheer-
singen wordt ook duurzaamheid een steeds belangrijker aspect, terwijl
de kwaliteit van geleverde producten goed moet blijven. Het inzetten van
industriële robots kan hierbij helpen, vooral als het gaat om productiebe-
drijven in de maakindustrie.
13.30-13.55 uur
Theorie en de Praktijk van Appeltje Eitje 3D Hardware en Software
Harm Hanekamp, Sales Manager, Data Vision
Hoe maak ik van een 3D applicatie een Appeltje Eitje aanpak? Wat is er
mogelijk met 3D Hardware en 3D software en wie kent het verhaal van
de steen en de ezel?
13.30-13.55 uur
Praktische toepassingen van ToF-camera’s (Indoor/Outdoor)
Martijn Drost, Sr. Safety Consultant, Pilz Nederland
Veiligheid bij robots is een belangrijk issue. Toegankelijkheid, bereikbaar-
heid en doorvoer van producten is daarnaast zeer belangrijk voor een
goede procesvoering. Immers moeten de robots een zo hoog mogelijke
OEE verkrijgen. De normen uit ISO 10218 bieden de bouwer van robots en
applicaties hiervoor goede handvatten. De eis omtrent veiligheid en toe-
gankelijkheid kan goed worden opgevangen door het gebruik van ‘on-
zichtbare’ beveiligingen: lichtschermen. Dit zijn ‘gestapelde’ veilige foto-
cellen die een ruimte kunnen beveiligingen en toegangstijden zo kort
mogelijk houden.
Deze lezing zal ingaan op toegankelijkheid en veiligheid van robots door
het toepassen van lichtschermen in hoofdlijn gebaseerd op de norm de
ISO 13855. Aan de hand van een voorbeeld zal er worden ingegaan op
positionering, typen en veiligheidsafstanden.
Vision & Robotics 2012
leZINgeN Zaal 18
leZINgeN Zaal 19
014
10.10-10.35 uur RoboNED
Interaction with robotic
systems
Prof. Ben Kröse, Universiteit
en Hogeschool van
Amsterdam
Robotic systems will play an important role in
our daily life. In future we will be surrounded
with intelligent devices that will support us in
many tasks. In the presentation I will focus on
the interaction with those devices. Are we going
to talk to our vacuum cleaner or will we use the
glass panel of the tablet or smartphone for eve-
rything? Different techniques will be explained,
and I will present some things on the European
project ‘Accompany’. I will also discuss applicati-
ons of new techniques for the market.
10.40-11.20 uur RoboNED
plenair Robotics - From
vision to reality
Prof. Dr. Henrik Christensen,
Chair of Robotics at Georgia
Institute of Technology, USA
The US formulated a roadmap in robotics, which
was published 2009. Based on this a number of
initiatives have been launched to implement the
roadmap. The mechanism include support for
small and medium sized enterprises, new edu-
cational initiatives, and a program for basic re-
search. To support the integration of these ef-
forts a robotics network has also been launched
termed the Robotics-VO. In this presentation we
will discuss the process from formulation of a
roadmap to implementation with considerations
related to R&D programs, broad educational ini-
tiatives and mechanisms to grow the industrial
base for a new sector.
11.45-12.10 uur RoboNED
Learning and Adaptive
Systems
Prof. dr. ir. Robert Babuska,
Technische Universiteit Delft
Future robots must be able to effectively learn
from experience and actively acquire know-
ledge about their environment, so that they can
realize an appropriate degree of autonomy. Lea-
rning and adaptation can be used to deal with
uncertainty in an optimal way. A properly desig-
ned learning system will seek to optimize its
behavior over a variety of real-world conditions,
which would otherwise be difficult to model for
the purpose of off-line design. In this way, a ro-
bot can deliver steady performance under lar-
gely varying conditions. This will facilitate the
penetration of robotics into new domains, bey-
ond standard factory automation. Typical appli-
cation examples are found in the agricultural
sector or domestic and other service applicati-
ons.
13.30-14.10 uur plenair
De crisis overleven met
robotica
Paul Mencke RA/FB, Govers
Accountants/ Adviseurs
In elke sector zien we ondernemingen die het
goed doen, en tegelijkertijd zien we onderne-
mingen die het zwaar hebben. Een teleurstel-
lend rendement kan dan ook niet alleen maar
aan de crisis geweten worden. Waardoor kun-
nen die verschillen dan wel verklaard worden?
Bij het ontleden van business modellen en ver-
dienmodellen in de industrie blijkt dat robotica
en productieautomatisering een belangrijke rol
kunnen spelen. Paul Mencke zal uiteenzetten
hoe het effect van robotisering en productieau-
tomatisering zichtbaar gemaakt kan worden uit
de jaarcijfers.
14.15-14.40 uur RoboNED
Software challenges for
future robotics systems:
trends and roadmap
Prof. dr. ir. Herman
Bruyninckx, Katholieke
Universiteit Leuven, België
We try to make robots more interactive with hu-
mans or other robots and equip them with mo-
bile and redundant manipulation, reasoning,
modeling and perception capabilities. Conse-
quences is that none of the existing software
infrastructures is yet flexible and complete
enough to support the wide variety of require-
ments. This presentation gives an overview of
the “worst practice” trends that we see in robo-
tics in the context of the major software engi-
neering challenges that still have to be solved.
Also concrete suggestions are made for a road-
map of the coming 3-5 years.
15.05-15.30 uur
RoboNED Encouraging
Entrepreneurship in
European Robotics
Dr. Geoff Pegmann,
Managing Director of R U
Robots (UK)
Mr. Jon Agirre Ibarbia, Project Manager / Senior
researcher, Tecnalia(Spanje)
This paper presents a general background on
robotics entrepreneurship in Europe and the
support for such entrepreneurs under the
forthcoming Horizon2020 programme. The pa-
per concludes with a summary of the work un-
dertaken within the euRobotics Coordination
Action to support European entrepreneurs in ro-
botics.
Woensdag 6 juni 2012CONgReSPROgRamma VISION & ROBOTICS eN ROBONed CONfeReNTIe 2012
Vision & Robotics 2012
leZINgeN BaRONIeZaal
Woensdag 6 juni 2012
Woensdag 6 juni 2012
CONgReSPROgRamma VISION & ROBOTICS eN ROBONed CONfeReNTIe 2012
CONgReSPROgRamma VISION & ROBOTICS eN ROBONed CONfeReNTIe 2012
10.10-10.35 uur ……“ “ VISION + ID” oplossingen om te begeleiden, te
inspecteren, te meten en te identificeren
Erik Seijner, Product manager, Isotron Systems BV
Isotron Systems Benelux, “Platinum Automation Solution Provider” van
Cognex Corporation, levert systeemgerichte vision camera- en ID-oplos-
singen. Isotron laat weer zien hoe krachtig en eenvoudig een vision- en
een ID-systeem kan zijn. Wij zullen in de praktijk opgedane applicatie
ervaringen met u delen tijdens onze presentatie. Alle innovaties komen
aan bod. De “Easy Builder” maakt het ook voor de beginnende vision
engineer mogelijk om de krachtigste tools eenvoudig toe te passen en
met geringe risico’s oplossingen te engineeren.
11.45-12.10 uur Robots als flexibele en gebruiksvriendelijke oplossing
voor packing & palletising in de eierverwerking
Eddie Mennen, YASKAWA Benelux / MOBA
MOBA is internationaal marktleider op het gebied van eierhandlingssy-
stemen. Sinds ca. 2 jaar worden succesvol industriële robots ingezet voor
verpakking en palletisering. Belangrijke eisen daarbij voor de eindgebrui-
kers zijn flexibiliteit en gebruiksvriendelijkheid. Via geavanceerde soft-
ware oplossingen heeft MOBA oplossingen ontwikkeld die aan deze eisen
voldoen. In de presentatie zal hierop worden ingegaan en zullen enkele
voorbeelden worden besproken.
10.10-10.35 uur Robot Pickercellen met standaard geïntegreerde vision
Dirk Franken, General Manager, Robertpack Industrial&Packaging Equipment
BV, namens Fanuc Robotics Benelux
Tijdens deze lezing komen praktijkvoorbeelden aan de orde waar geïnte-
greerde robot vision wordt toegepast in combinatie met verpakkingstoe-
passingen. Groot voordeel van deze vision toepassing is dat met stan-
daard componenten en standaard software wordt gewerkt. De
communicatie met 1 of meerdere robots is een uitontwikkeld protocol. De
investeringen in deze vision systemen zijn hierdoor laag en de inbedrijf-
name tijd is kort. Besproken worden o.a. productherkenning, mogelijkhe-
den van kwaliteitscontrole en praktische tips.
11.45-12.10 uur Praktische toepassingen van ToF-camera’s (Indoor/
Outdoor)
Dr. ir. Luc Mertens, Hoofd van het industrieel Visielab, Karel de Grote-Hoge-
school, Hoboken
Nieuwe resoluties van TOF camera’s verhogen de tolerantie voor tegen-
licht aanzienlijk. We presenteren recente etenschappelijke voorbeelden
die dit aantonen. Tevens behandelen we praktijkgerichte problemen en
directe calibratiemiddelen die voor elke gebruiker geschikt zijn. Focus
hierbij zijn problemen die alleen gebruik maken van afstandsmetingen,
zonder deze te herleiden naar x, y en z-waarden als robotapllicaties, navi-
gatievraagstukken en material handeling. Ook is er een primeur ten aan-
zien van vlakheidsanalyse.
14.15-14.40 uur Voordelen van FPGA programmering binnen complexe
Vision applicaties
Rudy Meijer, Software Engineer, Iris Vision
In deze lezing zal worden uitgelegd wat de voordelen zijn van het gebruik
van FPGA technologie bij zware vision applicaties. De intuïtieve, icoon
gestuurde, programmering met Visual Applets software is zeer eenvou-
dig en de vele mogelijkheden zullen worden uitgelegd tijdens de presen-
tatie. Daarnaast zal worden aangetoond dat FPGA programmeren met
Visual Applets heel goed haalbaar is voor software engineers die niet
gespecialiseerd zijn in low level FPGA programmering.
14.15-14.40 uur M.b.v. flexibele en adaptieve robotcel kostengunstig
automatiseren van grote productmix in kleinere series
Michaël Vermeer, Directeur, Robomotive BV
In de lezing wordt aangegeven waar de beperkingen liggen van de hui-
dige conventionele robots m.b.t. het kostengunstig kunnen automatise-
ren van werkplekken in de (maak-) industrie waar veel productvarianten
in kleinere seriegroottes worden geproduceerd. Daarna wordt ingegaan
op hoe een combinatie van een industriële humanoïde robot met adap-
tieve humanoïde grijpers en 3D vision deze beperkingen kunnen oplos-
sen. Een en ander wordt duidelijk gemaakt aan de reeds door Robomo-
tive gebouwde democel, die alle genoemde componenten geïntegreerd
heeft.
15.05-15.30 uur Computer Vision, hoe start ik er mee?
Jaap van de Loosdrecht, Coördinator NHL Kenniscentrum Computer Vision
Het Kenniscentrum Computer Vision van de NHL Hogeschool voert voor
het bedrijfsleven haalbaarheidsstudies uit op het gebied van beeldver-
werking en geeft cursussen. Wat hebt u nodig om te starten met beeld-
verwerking? Deze lezing geeft u een praktische introductie op de onder-
werpen die u nodig heeft om een zelf aan de slag te kunnen gaan met
beeldverwerking.
Vision & Robotics 2012
leZINgeN Zaal 18
leZINgeN Zaal 19
015
016National Instruments Netherlands BV ■ Pompmolenlaan 10 ■ Postbus 124 ■ 3440 AC Woerden ■ Tel +31 348 433 466 ■ Fax +31 348 430 673 Chamber of Commerce ■ # 301 168 13 ■ Utrecht
©2012 National Instruments. Alle rechten voorbehouden. National Instruments, NI en ni.com zijn handelsmerken van National Instruments. Andere vermelde producten en firmanamen zijn handelsmerken of handelsnamen van hun respectievelijke bedrijven. 04529
>> Vraag de GRATIS 30-dagen evaluatieversie aan op ni.com/vision/vbai
Maak uw visie een realiteit.
National Instruments Vision Builder for Automated Inspection (AI) biedt een innovatieve state machine-editor. Hiermee komt u sneller van het eerste concept naar de uiteindelijke geautomatiseerde visiontoepassing. De meer dan 100 inbegrepen stappen voor beeldverwerking, compatibiliteit met duizenden camera’s en de eenvoudige integratie met bestaande industriële besturingen maken dat uw implementatie sneller en eenvoudiger verloopt. Er is geen programmering nodig.
VISION BUILDER AI
Configureerbare machine vision
Geen programmering nodig
Acquisitie van duizenden camera’s
0346 433 466
Inspecteer snellermet NI Vision Builder AI
04529_NL_VR_Ad.indd 1 2/10/12 9:28 AM
OP VISION & ROBOTICS 2012 IS eR NIeT alleeN eeN uITgeBReId leZINgeNPROgRamma, OOk ZulleN de
RuIm ZeSTIg exPOSaNTeN eeN gOede WeeRgaVe geVeN VaN de huIdIge STaNd deR TeChNIek. We VROe-
geN eNkele exPOSaNTeN WaT ZIj de BeZOekeR ZulleN VOORSChOTeleN. OP de Nu VOlgeNde PagINa’S
VINdT u eeN gReeP uIT huN INTeReSSaNTe aaNBOd.
Veel innovaties op Vision & Robotics 2012
Sick Viewer koppelt vision sensorenSick heeft op Vision & Robotic 2012 een specia-
le plek voor de Inspector Viewer gereserveerd.
Met deze Viewer is alles in de Inspectors vision
sensoren te monitoren. Zonder pc of laptop kan
het te detecteren object tijdens het productie-
proces visueel gevolgd worden. Bij gebruik van
meerdere Inspectors neemt volgens het bedrijf
de waarde van de Viewer alleen maar toe.
Want veelvoorkomende instellingen kunnen
erin worden bewaard en elke instelling is direct
te downloaden naar de betreffende Inspector.
Omdat de Viewer als FTP-server werkt, kunnen
alle beelden uit de Inspector erin worden opge-
slagen. Zo is via de Viewer ook steeds de kwa-
liteit van de gemaakte afbeelding te bekijken.
Dit maakt de Inspector Viewer vormt praktisch
alternatief voor pc of laptop en maakt het snel-
ler omschakelen van productielijnen mogelijk.
De Viewer is dan ook een waardevolle accessoi-
re voor alle Sick I10, I20, I40 en P30 Inspectors.
Hij beschikt bovendien over een touchscreen
met een resolutie van 800x400 pixels , en 4Gb
Compact Flash geheugen, waarvan 3,5 Gb vrij is
voor de opslag van beelden. Indien gewenst is
capaciteit middels USB uit te breiden.
Bekijk de Inspector Viewer op stand 43
Pilz SafetyeYe zorgt voor veiligheid en beveiligingSafetyEYE is het eerste veilige camerasysteem
ter wereld waarmee zowel gevaarlijke arbeids-
processen ter bescherming van mens en ma-
chine veilig bewaakt en bestuurd (safety) als
beveiligstaken uitgevoerd kunnen worden (se-
curity). SafetyEYE staat voor bewaking in 3D
die kan “zien” SafetyEYE kan zowel voor vei-
ligheids- als voor standaard besturingsfuncties
worden gebruikt. Het veilige camerasysteem
opent nieuwe perspectieven voor de productie
omdat het garant staat voor ergonomische pro-
cedures en efficiënte resultaten, van de plan-
ning tot aan het dagelijkse gebruik. Met het
veilige camerasysteem kan een ononderbro-
ken bewaking van de gevaarlijke zone worden
gerealiseerd. Om de gevaarlijke zone of te be-
waken object wordt een 3D “beschermcocon”
gevormd. Met behulp van 3D-technologie kan
SafetyEYE de complete ruimte tegelijkertijd
bewaken. Als de plaats van opstelling opti-
maal gekozen is, kunnen meerdere machines
tegelijkertijd door één systeem worden be-
waakt. Men kan met een SafetyEYE meerdere
van elkaar afhankelijke beveiligingsvertrekken
bewaken. Hierdoor verlaagt men de kosten, re-
duceert men componenten tot een minimum
en bespaart men onkosten voor installatie en
materialen.
Mens en machine kunnen nu optimaal samen-
werken. Dat betekent ‘groen licht’ en voor
vorkheftrucks of schoonmaakmachines vrije
Beursinnovaties 017
Perfecte driedimensionalebescherming
SafetyEYE® is het eerste veilige camera-systeem waarmee zowel de beveiliging van gevaarlijke arbeidsprocessen (Safety) als bewakingstaken (Security) uitgevoerd kunnen worden. SafetyEYE biedt u meer veiligheid zonder obstakels.
www.pilz.nl
018
Lasnaden realtime volgen
met 3D laservision
Makes it happen
• levert een exact gelaste naad
• geen handmatige programmacorrecties meer
• geen complexe lasmallen meer benodigd
• verhoogt de proces snelheid
• verhoogt de proces nauwkeurigheid
• voorkomt onnodig afkeur
[email protected] Tel. +31 (0)78 69 170 11www.valkwelding.com
doorgang. En waar vroeger meerdere kostba-
re sensoren moesten worden gecombineerd,
maakt de driedimensionale techniek zelfs be-
veiliging achter de trap mogelijk. De SafetyEYE
kent dan ook vele toepassingsmogelijkheden in
de auto- of de verpakkingsindustrie, persen of
om handling stations en biedt nieuwe perspec-
tieven in de meest uiteenlopende branches.
Bekijk de SafetyEYEop stand 39
Valk Welding bouwt eigen visionsysteemValk Welding gaat zelf vision systemen voor
lasnaadvolging in haar lasrobotinstallaties bou-
wen. Daarvoor heeft Valk Welding van Oxford
Sensor Technology (OST) de exclusieve rechten
overgenomen voor de integratie van de CSS
sensor technologie. Valk Welding past de CSS
lasersensor technologie van OST al enige jaren
toe als vision systemen voor lasnaadvolging in
haar lasrobotinstallaties, maar wil daarvoor niet
langer meer afhankelijk zijn van derden. Valk
Welding zal ook de software voor een interface
met Panasonic lasrobots met eigen software
engineers doorontwikkelen. Het team van
software ontwikkelaars is daarvoor uitgebreid
met specialisten op dit gebied. Valk Welding zal
de lasercamera gaan integreren in haar eigen
toortsafschakeling om een perfecte kalibratie
van het camera systeem ten opzichte van het
TCP (Tool Center Point) te kunnen waarborgen.
Het eerste systeem in deze uitvoering is inmid-
dels geleverd en in productie bij de vestiging
van Stork Marel in Boxmeer. Valk Welding heeft
deze fabrikant van pluimveeslachtmachines
een nieuw robotsysteem geleverd waarbij de
laserscanner op deze nieuwe wijze is geïnte-
greerd in de toortafschakeling. De laserkop is
bovendien uitgerust met een koppelsysteem
om de camera eenvoudig te kunnen ontkop-
pelen. Dat maakt het mogelijk de lasercamera
alleen in te zetten wanneer dat nodig is. Daar-
mee blijft de maximale bereikbaarheid voor
het robotsysteem in moeilijk toegankelijke
producten behouden. Door de ontwikkeling en
bouw onder eigen regie te gaan voeren is Valk
Welding voor productie en levering van vision
systemen niet meer afhankelijk van derden en
kan de robotintegrator vision systemen met Pa-
nasonic interface bovendien aan alle Panaso-
nic dealers wereldwijd leveren. De lasersensor
technologie wordt door Valk Welding onder de
naam Arc-Eye op de markt gebracht.
Bekijk het nieuwe visionsysteem op stand 31
Van Rooij ontwikkelt slimme camera’sVan Rooij Electronics Design & Software Engi-
neering bouwt in eigen beheer Smart Vision
Camera’s. De gehele mechanica, elektronica en
software wordt in huis ontwikkelt. De camera’s
zijn niet alleen in staat beelden te registreren,
maar deze ook meteen real-time te verwerken
waarmee een externe PC overbodig is gewor-
den. Naast het bouwen van Smart Camera’s
richt van Rooij Electronics Design & Software
Engineering zich ook op het uitvoeren van
computer vision projecten op basis van deze
camera’s. Hiermee wordt van Rooij Electronics
Design & Software Engineering een echte one-
stop-shop voor vision projecten. Op de Vision
& Robotics Automation Solutions beurs laten
wij het nieuwste compacte Smart Camera mo-
del zien, evenals onze remote-head oplossing.
Deze laatste is ideaal voor integratie in de too-
ling van zelfs de meest compacte robot. Ook
presenteren wij MODBUS TCP server integratie
in onze camera systemen. Hiermee is op een-
voudige wijze informatie uitwisseling tussen
camera en machine besturingssysteem te re-
aliseren.
Ook voor Windows gebaseerde user interfaces
kunt U bij ons terecht. We informeren U graag
Valk Welding
Van Rooij
Pilz
Beursinnovaties018
019
over de mogelijkheden van weergave van ca-
mera beelden, aansturen van industriële net-
werken en robots en gebruiksvriendelijke grafi-
sche machine interfaces.
Bekijk de slimme camera’s op stand 40
Staubli TP80 fast picker komt naar Vision & RoboticsTijdens Vision & Robotics toont Stäubli voor
het eerst in Nederland de nieuwe fast picker
TP80. Deze ultrasnelle 4-assige robot vormt een
mijlpaal voor industriële pick & place toepas-
singen. Met snelheden van meer dan 200 picks
per minuut biedt de TP80 meer flexibiliteit te-
gen een lagere kost en dit voor alle sectoren.
Deze nieuwe robot vertegenwoordigt de laat-
ste innovatie – beweeglijker en lichter terwijl
extreem snelle cyclustijden afgeleverd kunnen
worden zonder in te boeten aan precisie. Hoge
precisie binnen het complete werkbereik van
de robot wat niet steeds gezegd kan worden
van concurrerende delta robots. Een eenvou-
dige basis of wandconstructie elimineert de
behoefte aan een grote kostelijke structuur
waardoor de kostenefficiëntie en het integra-
tie gemak nog versterkt worden. Bijkomende
voordelen zijn zowel een compacte voorarm
om in smalle machine openingen te bewe-
gen als een interne kabelboom en userleidin-
gen door de Z-as. De TP80 fast picker is heel
rigide en heeft een competitieve prijszetting
waardoor hij een economisch alternatief vormt
voor heel wat standaard applicaties zonder te
moeten inleveren aan kwaliteit, duurzaamheid
of prestatie. Dit alles stelt de TP80 in staat om
eerste keuze te worden voor een hele reeks
toepassingen die tot op vandaag delta robots
vereisten. De robot is perfect aangepast aan de
behoeftes van alle industrietakken zoals PV/
solar, pharma, verbruiksgoederen, voeding,
elektronica en automobiel. Typische toepas-
singen omvatten high-speed pick & place, as-
semblage, materiaal verwerking, verpakking
en machine tending. Stäubli informeert de be-
zoeker tijdens de beurs graag over haar aanbod
high-speed precisie robots gaande van 4-assige
SCARA tot 6-assige robots met hefvermogen tot
250 kg, bijhorende controllers en aangepaste
software.
Bekijk de TP80 fast picker op stand 34
dero en aris automatiseren met andere ogenAris bv uit Eindhoven en Dero bv uit Nieuw Ven-
nep zijn een samenwerking aangegaan op het
gebied van vision en robots. Aris is gespecia-
liseerd in de ontwikkeling van geavanceerde
software voor machine vision systemen. Dero is
gespecialiseerd in het automatiseren van pro-
ductieprocessen door middel van het custom
made toepassen van industriële robots. Door
deze samenwerking ontstaat een unieke en
sterke combinatie voor het automatiseren met
andere ogen. Naast de fysiek ‘andere ogen’
in de vorm van de vision systemen hebben
beide bedrijven ook een geheel eigen en in-
novatieve kijk op automatiseringsoplossingen.
Samen hebben zij alle knowhow in huis om,
behalve het vinden van een goede oplossing,
de ontworpen projecten op een verantwoorde
en professionele wijze te realiseren. De ruim 25
jaar robotervaring van Dero in combinatie met
de wereldwijd draaiende 500 vision systemen
van Aris is de perfecte basis voor een zeer uit-
eenlopende projecten. Een van de specialiteit
zit in de slimme interpretatie van reeksen van
complexe kleurenbeelden en de intelligente
integratie van vision met robotica. De robot-
installaties worden meestal als totaalproject
geleverd dus inclusief randapparatuur, even-
tuele aan-en afvoersystemen, besturingen en
software, waarbij de robot altijd het hart van
de installatie vormt.
Bezoek voor meer informatie stand 47
Isotron toont In-Sight 7000-serieDe In-Sight 7000-serie slaat volgens Cognex
een belangrijke brug tussen prestatie en ge-
bruiksgemak. Door de kleine afmetingen, ro-
buuste bouw en hoge specificaties, is de serie
geschikt voor zeer uiteenlopende industrieën
en toepassingen. En de beschikbare configu-
ratietools moeten vervolgens een snelle inbe-
drijfname garanderen. In-Sight 7000 biedt de
mogelijkheid om betrouwbare inspecties te
Beursinnovaties
Staubli
Dero en Aris
020
voeren, ongeacht de grootte van de beschik-
bare ruimte en ongeacht de draaisnelheid van
de productielijn. De compacte industriële IP67-
behuizing maakt hem bovendien geschikt voor
zwaar industriële omgevingen. De camera’s
zijn uitgerust met Ethernet, RS-232 serieel en
meerdere discrete IO’s. Het systeem kan recht-
streeks communiceren met een PLC of een ro-
botcontroller en kan meerdere slimme came-
ra’s op afstand aansturen vanaf een pc of HMI
met netwerkaansluiting. Ook heeft de In-Sight
7000 de mogelijkheid om verlichting recht-
streeks te voeden en te regelen, zodat er geen
externe voedingsbronnen nodig zijn. Door de
opnamesnelheid van maximaal honderd beeld-
opnames per seconde zijn inspectieresultaten
ook op de snelste productielijnen betrouwbaar.
Alle inspectie-, defectdetectie-, geleidings-, uit-
lijnings- en meettoepassingen worden opgezet
middels de gebruikersvriendelijke EasyBuilder-
interface.
Bekijk de In-Sight 7000-serie op stand 24
dVC toont diverse Oem modules en componentenSinds 2004 is DVC machinevision B.V. een part-
ner in vision voor OEM’s in de Benelux en le-
vert het bedrijf samen met hen oplossingen
wereldwijd. Dit varieert van de unieke distri-
butie van A-merk vision componenten, tot het
ontwikkelen van klantspecifieke vision modu-
les voor food-, robot- en sportapplicaties. Op
de beurs zal er dan ook aandacht geschonken
worden aan machine vision software, 2D en
3D smart camera’s en embedded systemen, in-
dustriële camera’s , framegrabbers, lenzen en
verlichting. DVC laat weten dat juist de com-
binatie van technische ondersteuning met off-
the-shelf imaging componenten waardevol is
om voordelig tot hoge kwaliteit te komen. De
merken die op de beurs aan bod komen zijn
Sony, Matrox, Basler, LMI Technologies, illunis
en Media Cybernetics. Speciaal voor de machi-
nebouwer zal er naast de vision componenten
ook aandacht zijn voor diverse specifieke OEM
modules. Deze variëren van voedselindustrie
to Vision Guided Robotics (VGR) en (top)sport-
toepassingen.
Bekijk de DVC oplossingen en producten op
stand 32
ZVS presenteert zich als grijperspecialistOok op Vision & Robotics 2012 zal er een mooie
doorsnede van het zeer ruime grijperassorti-
ment van Sommer Automatic uitgestald liggen.
Ook de aanverwante producten als loopwagen-
klemmen en stootdempers van Zimmer, senso-
ren van Vester Elektronic, Fibro indexeertafels
en robothoezen van RPS, zullen van de partij
zijn. Hierbij zal er niet een product in het bijzon-
der in de spotlight staan. Volgens ZVS Techniek
doe je dan de andere producten en een belang-
rijk uitgangsprincipe te kort. Het belangrijkste
bij de handling van producten is namelijk dat
de juiste grijper voor de juiste toepassing wordt
gebruikt. Er is dus niet een ‘one size fits all’ op-
lossing. En de kracht van het bedrijf ligt er juist
in om vanuit het zeer ruime portfolio van stan-
daard componenten dat Sommer Automatic
biedt, de juiste samenstelling voor klanten te
realiseren. Op deze manier hebben zij het beste
van twee werelden: een hoge kwaliteit tegen
een betaalbare prijs door standaardisatie en
tegelijkertijd een oplossing op maat. Dit maat-
werk kan volgens het bedrijf geleverd worden
doordat het al heel wat jaartjes in de produc-
tieautomatisering rondloopt en op grijperge-
bied alles van de hoed en de rand weten. Door
de korte lijnen weet ZVS Techniek precies wat
klanten nodig hebben en kan men snel schake-
len. Ook de lijnen richting de fabrikant blijken
kort. Zo kunnen eventueel speciale wensen die
DVC
Beursinnovaties
Phaer zet in op 3d robotvisionOp Vision & Robotics 2012 wil Phaer bedrijven
laten zien dat zij kunnen scoren door vision als
‘enabling technology’ in te zetten. Het bedrijf
wil zowel OEMs al experts een voorsprong ge-
ven door zowel standaard als maatwerk vision
componenten van vooraanstaande leveranciers
aan te bieden. Hierbij moet resultaatgericht ex-
pert advies leiden tot een verkort R&D traject en
tot een versnelde ‘time to market’’. Ook ‘case
gebaseerde’ opleiding- en oplossingsmethodes
die als doel hebben om de nieuwste vision pro-
ducten en -technieken onderscheidend én ren-
dabel toe te passen horen hierbij. Een bijzonder
plek nemen 3D- en robotvision in. De bezoeker
zal namelijk zal er een aantal vernieuwende
componenten ‘in actie’ zien, die onder meer in
“random bin picking” het verschil maken. Zo is
er de nieuwe “dual scan” 3D camera van Pho-
tonfocus. Deze vervangt twee 3D camera’s door
één en produceert bij hoge scansnelheid oc-
clusievrije data over Gigabit Ethernet. Ook USB
3.0, de nieuwste digitale standaard voor vision
camera’s, zullen in de vorm van de IDS uEye ca-
mera vertegenwoordigd zijn. Een Ximea’s Cur-
rera PC camera vervolgens is een smartcam die
uw sofware toepassing zelf draait. Ook wordt
een ‘case gebaseerd’ “3D random bin pick“
opleidingsaanbod voor het voetlicht gebracht.
Hiermee kan met in enkele dagen een 3D robot
bin picking” toepassing valideren, bouwen en
demonstreren. Tot slot zullen er nieuwe lasers
& lichtbronnen, 3D lenzen en high end OEM
camera’s op de stand van Phaer te vinden zijn.
Bekijk de oplossingen van Phaer op stand 4
www.phaer.nl
022
ABB BV
Postbus 301
3000 AH ROTTERDAM
Telefoon: +31 (0)10-4078759
Contactpersoon: de heer M.D. van der Have
www.abb.nl
Airconet BV
Coenecoop 745, 2741 PW WADDINXVEEN
Telefoon: +31 (0)182-633009
Contactpersoon: de heer H. Neuteboom (verkoop )
de heer M. Klomp (verhuur)
www.airconet.nl
Aris BV
Zeelsterstraat 80
5662 EL EINDHOVEN
Telefoon: +31(0)40-2127466
Contactpersoon: de heer Hans Izeboud
www.arisbv.nl
Beltech BV
Lodewijkstraat 11
5652 AC EINDHOVEN
Telefoon: +31 (0)40-2571929
Contactpersoon: de heer L.F. Bemelmans
www.beltech.nl
Standnummer: 27
ABB Robotics is de meest vooraanstaande leverancier van industriële robots, bijbeho-
rende software en applicatie-apparatuur met aanvullende diensten en services voor
installatie, programmatie en reparatie. ABB heeft wereldwijd al meer dan 185.000
robots geïnstalleerd. Dankzij ABB’s focus op oplossingen helpen we fabrikanten om
hun productiviteit, de kwaliteit van hun producten en de veiligheid van hun werkne-
mers te verbeteren.
Standnummer: 5
Airconet is een serviceverlenend bedrijf, gecertificeerd met ISO 9001, VCA en STEK.
Airconet is gespecialiseerd in verkoop, verhuur, service en engineering van pers-
luchtinstallaties van onder andere Boge en Ekomak compressoren en industriële
proceskoeling van onder andere MTA waterkoelmachines en MTA vloeistofkoelers.
Airconet verhuurt, ontwerpt, installeert en verleent service en onderhoud aan alle
perslucht- en koelinstallaties.
Maatwerk in perslucht en koeltechniek
Standnummer: 47
Aris b.v. is gespecialiseerd in de ontwikkeling van geavanceerde software voor Machi-
ne Vision Systemen en heeft meer dan 120 jaar ‘Vision’-ervaring. Vanaf 1990 worden
systemen voor handling en beoordeling van met name natuurproducten ontwikkeld.
Er draaien wereldwijd ruim 500 Vision Systemen van Aris in meer dan 35 verschil-
lende applicaties. Specialiteiten: slimme interpretatie van reeksen van complexe
kleurenbeelden en intelligente integratie van Vision met Robotica. Aris werkt al jaren
met veel plezier voor zeer tevreden klanten in Food & Flowers.
Standnummer: 15
Beltech B.V. ontwikkelt en realiseert complete vision oplossingen voor identificatie-,
inspectie- en positioneer vraagstukken. Ons werkterrein omvat metaal, electronica,
food en pharma, automotive, licht, verkeer en robotica. Met een multidisciplinair
team van 14 medewerkers is Beltech zeker een van de grootste en meest ervaren
aanbieders in Nederland. Vlotte implementatie van vision oplossingen is bij ons rou-
tine in uw voordeel.
Bedrijfsprofielenexposanten
Bedrijfsprofielen022
DEMCON advanced mechatronics bv
Zutphenstraat 25, 7575 EJ OLDENZAAL
Telefoon: +31 (0)541-570720
Contactpersoon: mevrouw Renée Koekkoek
op Munsterhuis
www.demcon.nl
Dero BV
Boekweitstraat 150
2153 GL NIEUW VENNEP
Telefoon: +31 (0)252 622 500
Contactpersoon: de heer Maro Dedel
www.derobv.nl
DE-STA-CO Benelux BVAmsteldijk Noord
1422 XZ UITHOORN
Telefoon: +31 (0)297-285332
Contactpersoon: de heer F. Voogel
www.destaco.com
DVC Machinevision BV
Minervum 7069
4817 ZK BREDA
Telefoon: +31 (0)76-544588
Contactpersoon: de heer Erik in ‘t Groen
www.machinevision.nl
Standnummer: 36
DEMCON realiseert mechatronische systemen en producten binnen de focusgebie-
den hightech systems en medical devices. De kernactiviteiten liggen op het gebied
van ontwikkeling en productie. Mechatronica is een technische discipline die ontstaat
door de synergie van onder andere werktuigbouwkunde, elektrotechniek en meet-
en regeltechniek. DEMCON heeft al deze disciplines zelf in huis. Intensieve samenwer-
king tussen de hoogopgeleide multidisciplinaire teams en de opdrachtgevers leidt tot
hoogwaardige oplossingen voor complexe vraagstukken.
Standnummer: 47
DERO bv is gespecialiseerd in het automatiseren van productieprocessen door mid-
del van het custom made toepassen van industriële robots. Bij DERO hebben ze alle
knowhow in huis om, behalve het vinden van een goede oplossing, de ontworpen
projecten op een verantwoorde en professionele wijze te realiseren. De robotinstal-
laties worden meestal als totaalproject geleverd dus inclusief randapparatuur, even-
tuele aan-en afvoersystemen, besturingen en software, waarbij de robot altijd het
hart van de installatie vormt.
Standnummer: 14
DE-STA-CO een Dover Company, is een wereldleider op het gebied van innovatie,
design, manufacturing en support van clamping, gripping, indexing en robotic
toolings voor werkplaats en automatiseringsoplossingen.
Standnummer: 32
DVC Machinevision bv verkoopt Vision componenten zoals industriële camera’s, intel-
ligente camera’s, framegrabbers, lenzen en software-pakketten. Deze componenten
zijn bedoeld voor beeldverwerking, beeldanalyse en machine vision systemen.
Binnen de Benelux vertegenwoordigt DVC exclusief de merken: Sony, Basler, Matrox,
illunis, LMI Technologies, illunis en Media Cybernetics. DVC adviseert u zowel tech-
nisch als op commercieel gebied over de beste Vision componenten, afgestemd op
uw applicatie. Kortom DVC is uw beste partner in vision !
Brom Mechatronica BV
Dragonder 24D
5554 GM VALKENSWAARD
Telefoon: +31 (0)40-7114019
Contactpersoon: de heer J. Brom
www.brommechatronica.nl
Standnummer: 41
Brom Mechatronica BV is gespecialiseerd in mechatronisch systeemontwerp van
machines, robots, modules en testsystemen. Daarmee is het in staat een complete
mechanisatieoplossing te verwezenlijken, van idee tot serielevering. Op de Vision
& Robotics beurs presenteert Brom Mechatronica een platform voor speciaalrobots.
Daarmee wordt een klantspecifieke programmeerbare machine reëel haalbaar. Het
centrale uitgangspunt is uw proces en/of behoefte. Wat voor u optimaal blijkt wordt
gebouwd. De voor u hoogste functionaliteit en het grootste bedieningsgemak tegen
de laagste kosten.
023Bedrijfsprofielen
BromMechatronica
024 Bedrijfsprofielen024
Exner Ingenieurstechniek BV
Koningstraat 95
6651 KK DRUTEN
Telefoon: +31 (0)487-594411
Contactpersoon: mevrouw S.D. Claessens
www.exner.nl
FALCON LED Lighting Benelux BV
Steiger 23
6581 KZ MALDEN
Telefoon: +31 (0)24-3573502
Contactpersoon: de heer Gert van Zeist
www.falcon-lighting.eu
FANUC Robotics Benelux
Generaal De Wittelaan 15
B 2800 MECHELEN
Telefoon: +32 (0)15-207157
Contactpersoon: de heer Peter Kiekens
www.fanucrobotics.be
Engenia
High Tech Campus 9, Bèta Technologie Centrum,
kamer 3.27, 5656 AC EINDHOVEN
Telefoon: +31 (0)40-7513921
Contactpersoon: de heer Ad Brouwers
www.engenia.nl
Electro ABI BV
A. Hofmanweg 60
2031 BL HAARLEM
Telefoon: +31 (0)23-5319292
www.abi.nl
Standnummer: 45
In samenwerking met Reis Robotics levert Exner reeds vanaf 1991 (turnkey-)robotin-
stallaties voor vele toonaangevende industriebedrijven in Nederland en België. Intus-
sen heeft Exner haar assortiment uitgebreid met een nieuw robotiseringsconcept: de
URob. Terwijl de Reis robots vooral worden ingezet voor grotere en complexe taken
is de URob juist ideaal voor kleinere automatiseringsoplossingen.
Tijdens Vision & Robotics toont Exner interessante mogelijkheden met de URob.
Standnummer: 22
* De belichting binnen de machine-/robot-vision is een uiterst belangrijk en vaak onderschat
medium dat ervoor moet zorgen dat alle benodigde vision informatie op de camerachip
terecht komt. Dan pas kan elke machine-vision software optimaal functioneren.
* Met onze jarenlange praktijkervaring en het uitgebreide FALCON productenpakket
zijn wij in staat u de meest optimale Licht, Laser, Lens en Filter solution te adviseren
en ook vlot te leveren.
* FALCON helpt u ook bij moeilijke applicaties.
Standnummer: 29
FANUC Robotics Benelux de partner voor al uw automatiseringsprojecten. Verkoop-
en productondersteuning alsook Customer Services zijn onze hoofdactiviteiten. Met
een up-time van 99,99%, meer dan 5000 robot operationeel in de Benelux en meer
dan 250.000 wereldwijd, is FANUC Robotics marktleider. Op stand 29 tonen we de
zeer lichte en compacte FANUC M-1iA delta robot. Met 0,5kg payload en verkrijgbaar
in 4- of 6-assige uitvoering, is hij uiterst geschikt voor integratie in machines en pro-
ductielijnen en voor assemblage- en pick&place toepassingen.
Standnummer: 51
Engenia is supplier of courses on an academic level for companies within the tech-
nology industry or processtechnology. Engenia is situated at the High Tech Campus in
Eindhoven. Courses with open registration as well as incompany courses are schedu-
led all over the Benelux. Engenia can also be found on Foursquare, LinkedIn, Pinterest
and Twitter.
Standnummer: 3
Leverancier van automatiserings- en systeemoplossingen in de aandrijf- en bestu-
ringstechniek. Specialismen: motion control (servo-, stap- en draaistroommotoren),
robotbesturingen, elektronisch geregelde aandrijvingen, motoren met geïntegreerde
intelligentie, lineair aandrijvingen, regelaars, planeetvertragingen en cycloïde ver-
tragingen, koppelingen, speciaal aandrijvingen, motorreductoren, RVS motoren en
RVS reductoren (o.a. eigen fabrikaat KMF). Berekening, selectie en inbedrijfname zijn
vanzelfsprekende diensten. Onze afdeling engineering ondersteunt klanten met me-
chatronische oplossingen.
025025Bedrijfsprofielen
Iris Vision BVJoppelaan 82-A
7213 AE GORSSEL
Telefoon: +31 (0)575-495159
Contactpersoon: de heer Ir. D.J.A. Serbée
www.iris-vision.nl
Standnummer: 25
Specialist op het gebied van industriële beeldbewerking voor kwaliteitscontrole en
procesbesturing. Meer dan 15 jaar marktleider voor Machine Vision in de Benelux
voor: Industriële componenten: Verlichting, Optica, 2D, 3D en Time-Of-Flight Cameras,
Hardware interfaces, Software oplossingen, Systemen
Ons motto: New horizons in machine vision!
Hoogendoorn Data at Vision BV
Westlandseweg 190
3131 HX VLAARDINGEN
Telefoon: +31 (0)10-4608065
Contactpersoon: mevrouw Monique Swartz-Brussé
www.datavision.nu
Standnummer: 28
DataVision helpt u bij de selectie van de juiste componenten voor uw vision appli-
catie. Deze systemen worden binnen de industrie vaak ingezet om productiviteit en
kwaliteit te optimaliseren. Vision wordt steeds meer toegepast buiten de industrie;
denkt u hierbij aan sport, opthalmology en entertainment. Wij adviseren onze klanten
over de specifieke mogelijkheden van een vision systeem voor hun bedrijfssituatie.
Ons netwerk van gecertificeerde integratie partners staat daarbij garant voor een
succesvolle projectuitvoering.
forTop automation & energycontrol
Grote Kranerweerd 53
8064 PE ZWARTSLUIS
Telefoon: +31 (0)38-3372700
Contactpersoon: de heer Ton Kanters
www.4top.nl
Focal Optical System & Machine Vision
Zutphenstraat 10-28
7575 EJ OLDENZAAL
Telefoon: +31 (0)541-571 992
Contactpersoon: de heer RIobert Evers
http://nl.focal-machine-vision.eu/
FenceWorks - Vakblad Vision & Robotics
Maredijk 17
2316 VR LEIDEN
Telefoon: +31 (0)71-5214998
Contactpersoon: de heer M. de Jong
www.fenceworks.nl
Standnummer: 6
forTop is specialist voor industriële sensoren en machineveiligheid. Een compleet pak-
ket vision & optische sensoren voor kwaliteitsbewaking, positionering, objectmeting,
kleurdetectie, afstandsmeting en het lezen van codes in vision- en robot applicaties.
Bekijk onze nieuwste vision objectsensoren, codereaders en vision solar sensoren van
Sensopart, de programmeerbare veiligheidsrelais van Reer en de wireless sensoren
van Steute. De combinatie van onze produkten en gedegen vakkennis zorgt voor
adequate oplossingen voor uw applicatie.
Standnummer: 36
Focal Machine Vision levert turnkey systemen voor geautomatiseerde vision inspec-
tieoplossingen ten behoeve van de fabricageprocessen van onze klanten. Deze vision
systemen zijn efficiënt inzetbaar en configureernaar en bevatten de nieuwste opti-
sche en camera technologieën. Ze hebben bewezen toegevoegde waarde te leveren
in de productieprocessen van onze klanten als het gaat om het reduceren van produc-
tie-uitval en daarmee het besparen van kosten. Focal Optical Systems is het optisch
ingenieursbureau van Focal. Focal’s optische systeem experts ontwerpen, valideren
en bouwen optische meet- en calibratiesystemen.
Standnummer: 20
Vision & Robotics is hét onafhankelijke vakblad voor machinebouwers, system inte-
grators en eindgebruikers van productielijnen in de maak- en agro/food-industrie.
Onderwerpen die aan bod komen, zijn onder andere: camera- en visionsystemen,
beeldverwerking, belichtingsmethoden, (kwaliteits)inspectie, robotsystemen, kine-
matische modellen, simulatie, kunstmatige intelligentie, aandrijvingen en besturin-
gen, normen, toevoersystemen, veiligheid, wetgeving en bedrijfsvoering.
026Sensor Intelligence.SICK B.V. | Bilthoven | Nederland | www.sick.nl
Heb ik voor een simpelekwaliteits-controle echtzo’n complexe smartcameranodig?
“
”De oplossing komt van SICK.
Dankzij de brede range – van eenvoudige visionsensoren tot intelligente 2D- en 3D-smartcamera’s
en datastreamers – levert SICK altijd maatwerk. Daarmee voorkomt u onnodige investeringen.
Meer weten over de slimme visionoplossingen van SICK? Kijk op www.sick.nl of bel 030 – 229 25 44.
ONTMOET SICK TIJDENS VISION & ROBOTICS5 en 6 juni 2012, Veldhoven
SICK1112 Vision en Robotics adv 230x295.indd 1 19-03-12 11:17
027Bedrijfsprofielen
KAREL DE GROTE-HOGESCHOOL (University College, Antwerpen)Salesianenlaan 30
B 2660 HOBOKEN
Telefoon: +32 (0)36-131762
Contactpersoon: de heer L. Mertens
www.innovatienetwerk.be/projects/1583
J.A.I.M.S.
Heidestraat 64
6114 AE SUSTEREN
Telefoon: +31 (0)46-4490936 / +31 (0)6-51612542
Contactpersoon: de heer Jos Janssen
www.jaims.nl
Standnummer: 2
Het Industrieel VisieLab van de Karel de Grote-Hogeschool geeft opleiding en voert indu-
striÎle ‘Industrial Vision’ onderzoekscontracten uit. In het huidige TeTra-project dat gefi-
nancieerd wordt door de overheid ( www.iwt.be/tetra ) werken we samen met een 20-tal
bedrijven en organisaties. Doel van het project is de mogelijkheden van Time of flight
- camera’s zichtbaar te maken voor Kmo’s en bedrijven. Zowel indoor als out-
door. Want een ding is zeker: ‘ToF-camera’s gaan tegenwoordig vlot de deur uit...,
Letterlijk!.
Standnummer: 9
J.A.I.M.S. ontwikkelt en realiseert complete vision oplossingen voor product kwali-
teitsinspectie, meet- en positioneer problemen. Kennis en ervaring is opgebouwd
binnen de fijn mechanische machine- en apparatenbouw, automotive, semi-con-
ductors, special glass products, medical systems en optical systems. Expertise in:
- Beeldvorming; de meest optimale combinatie van optiek en belichting
- Haalbaarheidsonderzoek; voor vaststelling nauwkeurigheid, betrouwbaarheid, risico’s
- Integrale vision projecten; stand alone alsook productie geïntegreerde vision
systemen
Itsme
Steurweg 2
4941 VR RAAMSDONKSVEER
Telefoon: +31 (0)6-22803283
Contactpersoon: de heer Edgar Janssen
www.itsme.eu
Standnummer: 8
itsme richt zich met een gevarieerd aanbod van elektrotechniek en werktuigbouw op
industriële eindgebruikers, machinebouwers, paneelbouwers en technische instal-
lateurs. De itsme bedrijvengroep onderscheidt zich in de markt doordat haar werk-
maatschappijen aantoonbaar oplossingen bieden die exact aansluiten op de behoef-
ten van hun klanten. Op Vision & Robotics presenteren wij onze tak Robotica van
Industrial Automation.
Isotron
De Meerheuvel 6a
5221 EA DEN BOSCH
Telefoon: +31 (0)73-6391639
Contactpersoon: de heer Erik Seijner
www.isotron.eu
Irmato
Oliemolen 5
9203 ZN DRACHTEN
Telefoon: +31 (0)512-592956
Contactpersoon: heer Wim Venema
www.irmato.com/robotics
Standnummer: 24
ISOTRON SYSTEMS verkoopt op basis van industriële proceskennis, kwalitatief hoog-
waardig geselecteerde elektronische automatiserings-componenten en systemen
aan de industriële sector. Productgroepen: Vision, HMI, Bedieningstechniek, Senso-
ren, Data-acquisitie, (OEM-)printers, Besturingen, SCADA, Veiligheidstechniek, Tem-
peratuur, Omvormers en Transmitters, Meet en regeltechniek. Met de merken Cognex
en Scorpion heeft ISOTRON SYSTEMS B.V. kwalitatief hoogstaande vision oplossingen
voorhanden. Als vanouds is ISOTRON SYSTEMS sterk aanwezig met een breed scala
aan sensoren van de verschillende merken.
Standnummer: 23
Irmato is een multidisciplinair ingenieurs- en adviesbureau in de machine- en ap-
paratenbouw. Op Vision & Robotics 2012 zullen wij u o.a. onze mogelijkheden op
het gebied van productieautomatisering en geometrische meettechniek tonen. Ook
laten we graag ons universele optische meetplatform zien, waarmee 3D vormen,
laagdiktes en oppervlaktestructuren op sub micronniveau meetbaar zijn. Bezoek ons
op stand 23.
developing your future
028 Bedrijfsprofielen028
National Instruments
Pompmolenlaan 10, 6447 GK WOERDEN
Telefoon: + 31 (0)438-433466
Contactpersoon: mevrouw Judith de Groot
www.ni.com
Standnummer: 21
National Instruments toont op Vision & Robotics hardware en software voor automa-
tische vision toepassingen. Zo vindt u in de stand intelligente camera’s en framegrab-
bers voor elk type interface. Ook tonen we u LabVIEW Vision software waarmee u
image processing kunt ontwikkelen voor in-line of off-line toepassing. Wilt u liever
een applicatie ontwikkelen zonder te programmeren? Ook dat kan met onze confi-
guratie-gebaseerde software. Kom langs en maak kennis met ons productgamma.
Omron Electronics BV
Wegalaan 61
2132 JD HOOFDDORP
Telefoon: +31 (0)23-5681100
Contactpersoon: de heer ing. P.J. Verstappen
www.industrial.omron.nl
Standnummer: 17
U kunt bij Omron terecht voor eenvoudige en kosteneffectieve beeldanalysesyste-
men (2D en 3D) en uiterst nauwkeurige lineaire afstands- en 2D profielmeetsensoren.
In combinatie met onze visionsystemen vereenvoudigen onze Delta 3 robots pick-
and-place-, assemblage- en inspectietoepassingen. Met ervaring in de semiconduc-
tor-, automobiel-, farmacie- en voedingsmiddelenindustrie, kan Omron een oplossing
bieden voor vrijwel elke industriële toepassing met de nadruk op lage investerings-
kosten, een eenvoudige installatie en een snelle start.
NHL Kenniscentrum Computer Vision
Rengerslaan 10
8900 CB LEEUWARDEN
Telefoon: +31 (0)58-2511192
Contactpersoon: de heer René Ferwerda
www.nhl.nl/computervision
Standnummer: 44
Het NHL kenniscentrum Computer Vision voert samen met u onderzoeksprojecten uit.
We ontwikkelen en onderzoeken telkens nieuwe innovatieve toepassingen. Wat start
met een haalbaarheidsonderzoek of advies en mogelijke financiële bijdrage uit subsi-
diegelden, loopt via een proefopstelling en testen uit in een “proof of concept”. Hierin
verwerkt zijn ook uw kosten en baten van de ontwikkelde toepassing. Het kenniscen-
trum heeft sinds 1996 meer dan 130 projecten voor bedrijven succesvol uitgevoerd.
Mikrocentrum
Kruisstraat 74
5612 CJ EINDHOVEN
Telefoon: +31 (0)40-2969933
Contactpersoon: de heer Erik Wishaupt
www.mikrocentrum.nl
KUKA Automatisering + Robots
Centrum Zuid 1031
B 3530 HOUTHALEN
Telefoon: +32 (0)11-516160
Contactpersoon: de heer Kris Jans
www.kuka.be
Standnummer: 50
Mikrocentrum ondersteunt bedrijven die werkzaam zijn in industrie en techniek door
het organiseren van cursussen en evenementen waarbij de combinatie van kennis-
overdracht en netwerken centraal staat. Voor automatisering met vision en robotica
biedt Mikrocentrum cursussen in machineveiligheid, aandrijftechniek, besturings-
techniek, industriële netwerken, meet- en regeltechniek en software engineering.
Ook aanpalende vakgebieden als optica, mechanica, elektro, veiligheid, kwaliteit,
processen, projectleiding en persoonlijke vaardigheden zijn mogelijk.
Standnummer: 7
KUKA Automatisering + Robots zal op de beurs Vision & Robotics zijn nieuwste
generatie robots laten zien.
029029Bedrijfsprofielen
Pilz Nederland
Havenweg 22
4131 NM VIANEN
Telefoon: +31 (0)347-320477
Contactpersoon: mevrouw D. van Putten
www.pilz.nl
Phaer
Kerkstraat 108
B 9050 GENTBRUGGE
Telefoon: +32 (0)9-2616160
Contactpersoon: de heer Koenraad Van de Veere
www.phaer.be
Standnummer: 39
SafetyEYE is een veilig camerasysteem voor 3D ruimtebewaking. Intelligente senso-
riek wordt gecombineerd met effectieve besturing. Innovatieve 3D-techniek en ge-
bruiksvriendelijke software zorgen ervoor dat ook complexe toepassingen met één
systeem kunnen worden bewaakt en bestuurd. Veiligheidslichtschermen bieden de
ideale beveiliging wanneer actief in het productieproces van de te beveiligen installa-
tie moet worden ingegrepen. Pilz PSENopt zorgt dankzij het bariërevrije concept voor
hogere productiviteit bij een beveiligde toegang tot het arbeidsproces.
Standnummer: 4
Phaer geeft de OEM voorsprong door de toelevering van vision componenten van
technologieleiders, advies en methodes die het R&D traject en de “time to market”van
de OEM verkorten “case gebaseerde” opleiding die het toelaten om de nieuwste vision
technieken onmiddellijk rendabel toe te passen. Phaer toont nieuwe componenten die
hét verschil maken bij “random bin picking”: de dual scan 3D camera van Photonfocus,
IDSí USB 3.0 camera’s en de Currera PC camera. Bouw bovendien in enkele dagen zelf
uw 3D random bin pick visie moduled met Phaer’s “case gebaseerd”opleidingsaanbod.
ROBA Engineering
Ambachtenstraat 46
1191 JN OUDERKERK a/d AMSTEL
Telefoon: +31 (0)20-4724554
Contactpersoon: de heer Bart Al
www.roba-engineering.nl
Standnummer: 12
Als exclusief dealer van de robotmerken DENSO en HYUNDAI zullen wij van beide de
nieuwste producten presenteren. Daarbij zal ROBA een nieuw zelf ontwikkeld toe-
voersysteem tonen in combinatie met vision en robotics waardoor het verenkelen
en positioneren van producten kan worden vereenvoudigden en gestandaardiseerd.
SICK B.V.
Leijenseweg 111, Postbus 186
3721 BC, 3720 AD BILTHOVEN
Telefoon: +31 (0)30-2292544
Contactpersoon: de heer Maarten Braadbaart
www.sick.nl
Robomotive BV
Marie Curieweg 16
6045 GH ROERMOND
Telefoon: +31 (0)6-50222969
Contactpersoon: de heer Michael Vermeer
www.robomotive.nl
Standnummer: 43
SICK B.V. in Bilthoven - sinds 1976 actief op de Nederlandse markt - is uw partner voor
optimalisatie in de efficiëncy van industriële en logistieke automatisering.
SICK levert een compleet programma machine vision voor meten, lokaliseren, inspec-
teren, identificeren en beveiligen. Van sensoren met beeldchip, optiek, verlichting,
display en verwerkingseenheid in één compacte behuizing tot smartcamera’s, 2D- en
3D camera’s, maar ook de benodigde belichting.
Standnummer: 49
Robomotive B.V. heeft als belangrijkste bedrijfsactiviteit het turnkey leveren van
productie-automatisering met als speerpunten robotics en vision. Robomotive is op-
gericht door ingenieursbureau VIRO, de SOTEC groep en Michael Vermeer (directeur
Robomotive). Robomotive maakt robotiseren mogelijk op plaatsen waar dit tot nu
toe technisch en/of commercieel nog niet haalbaar was. Dit doet Robomotive door
het inzetten van een combinatie van humanoïde robots, adaptieve grijpers en 3D bin
picking. Op de beurs zal Robomotive hiervan een democel laten zien.
030 Bedrijfsprofielen030
Valk Welding BV
Staalindustrieweg 15
2952 AT ALBLASSERDAM
Telefoon: +31 (0)78-6917011
Contactpersoon: de heer C. Wieringa
www.valkwelding.nl
Standnummer: 31
Valk Welding BV zal een lasrobot installatie met vision systeem tentoonstellen om op
complexe, onnauwkeurige producten door middel van beeldherkenning te kunnen
bepalen waar een las gelegd moet worden.
Met deze beeldherkenning kan verder bepaald worden of de te lassen producten
goedkeur of afkeur zijn. Het betreft producten die met standaard taktiele zoeksyste-
men, zoals gaskop zoeken en Quick Touch draadzoeken, niet correct te lassen zijn door
de soort las verbindingen zoals slotgaten en i-naden.
VistaLink NV
Antwerpsesteenweg 108
B 2800 MECHELEN
Telefoon: +32 (0)15-745200
Contactpersoon: de heer Stéphane Van hoof
www.vistalink.be
Standnummer: 35
VistaLink heeft meer dan 20 jaar ervaring als systeemintegrator voor industriële
beeldverwerking (vision). VistaLink is sinds jaren een PSI (Partner System Integrator)
voor Cognex waarbij een oplossing van product tot turn key oplossing wordt aange-
boden.
Tijdens V&R worden de Dataman300 en de InSight 7000 familie getoond evenals het
gebruik van VisionPro (vision software) in combinatie met lineaire camera’s en/of
profiel camera’s.
Van Rooij Electronics Design & Software Engineering
Halsterveld 9
3993 RK HOUTEN
Telefoon: +31 (0)30-6352882
Contactpersoon: de heer M.J.M. van Rooij
www.vanrooij-edse.nl
Standnummer: 40
van Rooij Electronics Design & Software Engineering is gespecialiseerd in het ontwik-
kelen van Embedded Elektronica en Embedded Software. Hierbij ligt het zwaartepunt
bij Computer Vision. Op basis van jarenlange ervaring in het ontwikkelen van elek-
tronica, schrijven van software en het uitvoeren van vision projecten hebben we in
eigen beheer Smart Camera’s ontwikkeld . Deze zullen worden gepresenteerd op de
V&R 2012. Bij de presentatie zal de nadruk komen te liggen op 2D & 3D positie bepa-
ling van objecten.
STÄUBLI BENELUX N.V.
Meensesteenweg 407-409
B 8501 BISSEGEM
Telefoon: +32 (0)56-364004
Contactpersoon: de heer Paul Bakker
www.staubli.be
Stamhuis Lineairtechniek BV
Postbus 84
7390 AB TWELLO
Telefoon: +31 (0)571-272010
Contactpersoon: de heer A. Stamhuis
www.stamhuislineair.nl
Standnummer: 34
Stäubli Robotics produceert snelle en precieze robots voor allerlei industriële toepas-
singen. Het uitgebreide gamma omvat 4- en 6-assige robots met hefvermogen tot
250 kg, met de bijhorende controllers en aangepaste software. Stäubli presenteert
zijn 6-assige TX40 in combinatie met een Cognex camera. De TX40 maakt gebruik
van ValTending (modulaire programmeertaal op basis van scenario’s, vanuit teach-
pendant) en communiceert via ethernet verbinding met de camera. Op de externe
pc wordt de online debugger (onderdeel van Stäubli Robotics Suite) gedemonstreerd.
Standnummer: 38
In de wereld van geleidingen en lineairsystemen is letterlijk alles in beweging. Cre-
atieve technische innovatie is de basis van het succes voor onze opdrachtgevers.
Kennis, inzicht en ervaring is nodig voor het vinden van dé oplossing. Maatwerk is
altijd vereist om de beste oplossing te kunnen bieden. Op de Vision & Robotics pre-
senteert Stamhuis Lineairtechniek de robotsystemen van Bahr Modultechnik. Bijna
onbegrensde mogelijkheden gecombineerd met een hoge kwaliteit. Maar altijd de
beste oplossing voor de applicatie.
LINEAIRTECHNIEK B.V.
YASKAWA Benelux BV
Science Park Eindhoven 5031
5692 EB SON
Telefoon: +31 (0)40-2895503 \ +31 (0)6-20112974
Contactpersoon: de heer Guido Jansen
www.motoman.nl
WEISS Nederland BV
Kruisstraat 4
7573 GJ OLDENZAAL
Telefoon: +31 (0)541-853524
Contactpersoon: de heer M. Klieverik
www.weiss.nl
Standnummer: 30
YASKAWA biedt “one stop shopping” concepten aan voor industriële automatisering,
mede door de belangrijke synergie tussen de YASKAWA-MOTOMAN robotdivisie en de
YASKAWA divisie voor servo-, lineaire- en besturingstechniek.
Standnummer: 42
WEISS ontwikkelt en producreert handlingmodules voor speciaalmachines in de as-
semblage- en montage-industrie. Door optimaal technisch advies leveren onze com-
ponenten in uw machine het maximale rendement. Tijdens Vision & Robotics tonen
we de nieuwste lineaire aandrijvingen: pick&place systeem HP140T, HP070T met zeer
dynamische lineaire motoren, vrij programmeerbaar in Y en Z-richting, vrij program-
meerbare dynamische lineaire motor aangedreven assen HN en HL, vrij program-
meerbare dynamische rotatie-units met torq motor TO, ST and SW.
031Bedrijfsprofielen 031
ZVS Techniek BV
Langenakker 131
5731 KB MIERLO
Telefoon: +31 (0)492-665176
Contactpersoon: de heer Jeroen van den Heuvel
www.zvstechniek.nl
Standnummer: 18
ZVS Techniek BV presenteert zijn complete programma van robot-componenten.
Een groots assortiment van robotgrijpers, zwenkeenheden, wisselaars, crashbeveili-
gingen, draaiverdelers, lineair sledes, vacuüm-componenten, robothoezen, indexeer-
tafels, stootdempers, loopwagenklemmen, etc.
032
exposantenlijst
27 ABB BV
5 Airconet BV
47 Aris BV
15 Beltech BV
41 Brom Mechatronica BV
36 DEMCON advanced
mechatronics bv
4 7 Dero BV
14 DE-STA-CO Benelux BV
32 DVC Machinevision bv
3 Electro ABI BV
51 Engenia
45 Exner Ingenieurstechniek BV
22 FALCON LED Ligh-
ting Benelux BV
29 FANUC Robotics Benelux
20 Fence Works - Vakblad
Vision & Robotics
36 Focal Optical
System & Machine Vision
6 forTop automation
& energycontrol
28 Hoogendoorn Data
at Vision BV
25 Iris Vision BV
23 Irmato Industrial Solu-
tions Drachten BV
24 Isotron Systems BV
8 itsme Industrial Automation
9 J.A.I.M.S.
2 Karel de Grote-Hogeschool
7 KUKA Automatisering + Robots
50 Mikrocentrum
21 National Instruments
44 NHL Kenniscentrum
Computer Vision
17 Omron Electronics BV
4 Phaer
39 Pilz Nederland
12 ROBA Engineering
49 Robomotive BV
43 SICK B.V.
38 Stamhuis Lineairtechniek BV
34 STÄUBLI BENELUX N.V.
31 Valk Welding BV
40 Van Rooij Electronics Design
& Software Engineering
35 VistaLink NV
42 WEISS Nederland BV
30 YASKAWA Benelux BV
18 ZVS Techniek BV
RoboNED plein
• Fontys Hogeschool Eindhoven
• Lely
• Philips
• Rijksuniversiteit Groningen,
Discrete Technologie&Product
Automatisering
• RoboCup Junior
• RoboNED
• Robot ROSE
• Robotics and Mecha tronics,
Factulteit EWI, Universiteit
Twente
• Stichting Smart Homes
• Tech United Eindhoven
• TU Delft
• TU/e
• TU/e-VCA groep
• TU/e - PRECEYES Medical
Robotics (Medical Ro-
botic Technologies)
• Universiteit Twente
• Universiteit van Amsterdam
• Wageningen UR Greenvision
• Zuyd Hogeschool, lectoraat
Technologie in de Zorg
2 Karel de Grote-Hogeschool
3 Electro ABI BV
4 Phaer
5 Airconet BV
6 forTop automation
& energycontrol
7 KUKA Automatisering + Robots
8 itsme Industrial Automation
9 J.A.I.M.S.
12 ROBA Engineering
14 DE-STA-CO Benelux BV
15 Beltech BV
17 Omron Electronics BV
18 ZVS Techniek BV
20 Fence Works - Vakblad
Vision & Robotics
21 National Instruments
22 FALCON LED Ligh-
ting Benelux BV
23 Irmato Industrial Solu-
tions Drachten BV
24 Isotron Systems BV
25 Iris Vision BV
27 ABB BV
28 Hoogendoorn Data
at Vision BV
29 FANUC Robotics Benelux
30 YASKAWA Benelux BV
31 Valk Welding BV
32 DVC Machinevision bv
34 STÄUBLI BENELUX N.V.
35 VistaLink NV
36 Focal Optical
System & Machine Vision
36 DEMCON advanced
mechatronics bv
38 Stamhuis Lineairtechniek BV
39 Pilz Nederland
40 Van Rooij Electronics Design
& Software Engineering
41 Brom Mechatronica BV
42 WEISS Nederland BV
43 SICK B.V.
44 NHL Kenniscentrum
Computer Vision
45 Exner Ingenieurstechniek BV
47 Aris BV
47 Dero BV
49 Robomotive BV
50 Mikrocentrum
51 Engenia
RoboNED plein
• Fontys Hogeschool Eindhoven
• Lely
• Philips
• Rijksuniversiteit Groningen,
Discrete Technologie&Product
Automatisering
• RoboCup Junior
• RoboNED
• Robot ROSE
• Robotics and Mecha tronics,
Factulteit EWI, Universiteit
Twente
• Stichting Smart Homes
• Tech United Eindhoven
• TU Delft
• TU/e
• TU/e-VCA groep
• TU/e - PRECEYES Medical
Robotics (Medical Ro-
botic Technologies)
• Universiteit Twente
• Universiteit van Amsterdam
• Wageningen UR Greenvision
• Zuyd Hogeschool, lectoraat
Technologie in de Zorg
exposantenlijst
Op standnummerOp alfabeth
Plattegrond Vision & Robotics 2012
033Vision & Robotics 2011
LezingenZaal 18/19
7 6 536 28 27
4
325
24
18
20
21
8
9
10
17
15
2
Genderfoyer
Catering46 45 43
43
42
38
3947
49
35
34
29
30
51 50
32 31 23 22 14 12
DemopleinRoboNEDplein
034 Bedrijfsprofielen034
BedrijfsprofielenRoboned plein
Fontys Hogeschool Eindhoven
Rachelsmolen 1
5612 MA EINDHOVEN
Telefoon: +31 (0)8850-82331
Contactpersoon: de heer Nick van der Sanden
www.fontys.nl
Zuyd Hogeschool, lectoraat Technologie in de ZorgNieuw Eyckholt 300
6419 DJ HEERLEN
Telefoon: +31(0)45-4006528
Contactpersoon: de heer Gert Jan Gelderblom
www.technologyincare.nl
Robot ROSE
Luchthavenweg 81-134a
5657 EA EINDHOVEN
Telefoon: +31 (0)40-2474725
Contactpersoon: de heer Michiel van Osch
www.robot-rose.nl
Lely
Weverskade 110
3147 PA MAASSLUIS
Telefoon: +31 (0)10-5996500
Contactpersoon: de heer Serge Loosveld
www.lely.com
Stand: RoboNED plein
Graag willen wij onze phase 0 robot tentoonstellen. De robot kan op dit moment rond
rijden waarbij een 2D map opgebouwd wordt met een laser scanner en 1 beeld van
de kinect camera. Tzt hopen we niet alleen een 2D map te kunnen maken maar ook
een 3D map. Daarnaast zijn we bezig met object herkenning. Kijk voor meer informa-
tie op: http://code.google.com/p/rosbee/
Stand: RoboNED plein
Het lectoraat Technologie in de Zorg van Zuyd Hogeschool voert onderzoek uit naar
de ontwikkeling, evaluatie en implementatie van zorg technologie in het algemeen
en zorg robotica in het bijzonder. In samenwerking met zorgaanbieders en tech-
niekontwikkelaars wordt regionaal, nationaal en internationaal bijgedragen aan het
geschikt maken van robots voor de zorg en andersom.
Stand: RoboNED plein
Robot ROSE is een service robot voor alledaagse menselijke handelingen zoals die in
het huishouden voorkomen, maar ROSE kan ook gebruikt worden voor observatie en
inspectietaken. ROSE is tele-operated. Dat wil zeggen dat ROSE wordt bestuurd door
een operator vanaf een afstand. Dit kan dichtbij zijn maar ook vanuit een andere stad
of zelfs vanuit een ander land. De robot kan manueel bestuurd worden met behulp
van joysticks maar kan ook met commando’s van de operator taken uitvoeren.
Stand: RoboNED plein
Lely richt zich op het maken van innovatieve landbouwmachines voor de melkvee-
houderij. Sinds 5 jaar ontwikkelt Lely ook autonome voertuigen die gespecialiseerd
zijn in het uitvoeren van specifieke taken in de stal, zoals mest schuiven en voer aan-
duwen. Hier zijn sensoriek, aandrijftechniek, energiebeheer en veiligheid belangrijke
aspecten. Tijdens de Vision&Robotics zal de Juno voerduwer live getoond worden.
Dit apparaat rijdt autonoom door de stal, daarbij geholpen door ultrasound, laser en
inductieve sensoren.
035Bedrijfsprofielen
Rijksuniversiteit Groningen, Discrete Technologie & Product AutomatiseringNijenborgh 4
9714 EK GRONINGEN
Telefoon: +31 (0)50-3633634
Contactpersoon: de heer Pim van den Dool
www.rug.nl/fmns-research/dtpa/index
RoboCup Junior
Waterlandlaan 120
1441 RW PURMEREND
Telefoon: +31 (0)6-53485718
Contactpersoon: de heer Peter van Lith
www.robocupjunior.nl
RoboNED
Hallenweg 15
7522 NH ENSCHEDE
Telefoon: +31 (0)53-4892778
Contactpersoon: mevrouw Ditske Kranenburg
www.roboned.nl
Stand: RoboNED plein De onderzoeksgroep Discrete Technologie en Productie Auto-
matisering (DTPA) van de Rijksuniversiteit Groningen richt zich op kwantitatieve en
analytische theorieën en methodologen gebaseerd op wiskundige modellen voor
ontwerp en regeling van complexe industriële processen en systemen.
Op Vision & Robotics 2012 presenteren wij een nieuwe methode voor het ontplooien
van een netwerk van robotische sensoren. Dit werk is onderdeel van het STW-project
“Energy-efficient design and control of mobile robotic sensor networks”.
Stand: RoboNED plein
RoboCup is een wereldwijde organisatie die het onderzoek naar Kunstmatige Intel-
ligentie en Robotica stimuleert door wedstrijden te organiseren voor voetballende
robots, service robots en rescue robots. RoboCup Junior organiseert wedstrijden met
robots voor leerlingen van 9-19 jaar met als doel de interesse in techniek en beta
vakken te stimuleren.
Stand: RoboNED plein
RoboNED is a platform of companies, knowledge institutes and social institutes dea-
ling with robotics in the Netherlands. RoboNED aims to develop a vision on the ideal
Dutch Robotic Situation in the future. The final goal is to generate a strong Dutch
Robotic Market. More information can be found on www.roboned.nl.
Philips
High Tech Campus 7
5656 AE EINDHOVEN
Telefoon: +31 (0)6-15951061
Contactpersoon: de heer Barry Goeree
www.philips.com
Stand: RoboNED plein
Philips is een onderneming met een veelzijdig aanbod op het gebied van gezond-
heidszorg en welzijn, dat gericht is op verbetering van de kwaliteit van leven van
mensen door middel van tijdige innovaties. Een van deze innovaties zijn robotstofzui-
gers die elke dag uw vloeren schoonmaken. Robotstofzuigers en consumenten robot
technologie zullen op de beurs worden gepresenteerd.
Stichting Smart Homes
Duizelseweg 4a / Postbus 8825
5605 LV EINDHOVEN
Telefoon: +31 (0)497-514984
Contactpersoon: de heer Herjan van den Heuvel
www.smart-homes.nl
Stand: RoboNED plein
Stichting Smart Homes ontwerpt concepten van robots en diensten en test deze met
ouderen en mensen die in de zorg werken. Op Vision & Robotics demonstreert Smart
Homes twee zorgrobots. De eerste zorgt voor je mentale gezondheid en biedt mensen
met geheugenproblemen structuur gedurende de dag en helpt hen actief te blijven.
De tweede robotbuddy zorgt onder andere voor je fysieke gezondheid en let op je
eet-, drink- en beweegpatroon. Beide robots hebben het doel om niet een koud stuk
techniek te blijven maar een maatje te worden en indien nodig gezelschap te bieden.
Bedrijfsprofielen036
TU/e
Postbus 513, 5600 MB EINDHOVEN
Telefoon: +31 (0)40-2472540
Contactpersoon: de heer Egor Bondarev /
de heer Raphael Favier
www.tue.nl
TU/e - PRECEYES Medical Robotics (Medical Robotic Technologies)Den Dolech 2
Postbus 513, 5600 MB EINDHOVEN
Telefoon: +31 (0)40-2474789
Contactpersoon: de heer Gerrit Naus
www.preceyes.nl
Tech United Eindhoven
Den Dolech 2 / bldg. Gemini North
Postbus 513, 5600 MB EINDHOVEN
Telefoon: +31 (0)40-2472248
Contactpersoon: de heer Wouter Houtman
www.techunited.nl
Robotics and Mechatronics, Faculteit EWI, Universiteit Twente
Hallenweg 15, 7500 AE ENSCHEDE
Telefoon: +31 (0)53-4892791
Contactpersoon: de heer Robert Wilterdink
de heer Yury Brodskiy
http://www.ce.utwente.nl
TU Delft
Mekelweg 2
2628 CD DELFT
Telefoon: +31 (0)15-2786834
Contactpersoon: de heer Martijn Wisse
www.robotics.tudelft.nl
Stand: RoboNED plein
The TU/e VCA Group performs R&D in various application domains for multi-modal
data processing and video content analysis, and also conducts research on 3DTV, 3D
sensing and 3D reconstruction algorithms. Another area of experise is special imple-
mentations, architecture design and embedded real-time video architectures.
Stand: RoboNED plein
PRECEYES Medical Robotics develops a surgical system for robot-assisted vitreoretinal
eye surgery. The PRECEYES surgical system combines high-precision mechanical de-
sign and high-performance control algorithms originating from the Control Systems
Technology group at TU/e. The system targets to improve current procedures and
new procedures that can not be performed manually. High precision, intuitive mani-
pulation, tremor filtering, automatic instrument changing and 3D vision are among
the features that will be presented.
Stand: RoboNED plein
Het RoboCup @Home-team van Tech United houdt zich bezig met de ontwikkeling
van robots die autonoom service en assistentie kunnen verlenen bij persoonlijke ap-
plicaties thuis. Het is de bedoeling om robots te creëren die in de toekomst kunnen
helpen in de zorgsector. Door robots als PICO zullen ouderen in staat zijn om langer
zelfstandig te blijven wonen. Belangrijke onderwerpen in het onderzoek zijn bijvoor-
beeld Human-Robot-Interaction en Cooperation, Navigatie en Mapping, Computer
Vision, Object Recognition en Object Manipulation.
Stand: RoboNED plein
The Robotics and Mechatronics (formerly Control Engineering) research group of the
University of Twente, deals with the application of modern systems and control me-
thods to practical situations. Focus is on robotics, as a specific class of mechatronic
systems. As such we take part in the FP7 EU project BRICS (Best Practices in Robotics).
The prime objective of BRICS is to structure, formalize and accelerate the robot de-
velopment process. At our booth, we are demonstrating the development process of
controllers for mobile manipulation tasks.
Stand: RoboNED plein
TU Delft heeft een zeer snel stijgend aantal roboticaprojecten binnen het nieuwe
TUDelft Robotics Institute. Bij Vision&Robotics presenteert TU Delft de thuiszorgrobot
EVA, ontwikkeld door een team van studenten binnen de nieuwe multidisciplinaire
“Minor Robotica”. De robot combineert geavanceerde grijptechnologie met spraak-
herkenning, padplanning, emotie-synthese, object herkenning, en autonome navi-
gatie.
P R E C E Y E SMedical Robotics
037Bedrijfsprofielen
Universiteit Twente
Brinkstraat 286
7541 AV ENSCHEDE
Telefoon: +31 (0)6-41035617
Contactpersoon: de heer Sven Laudy
www.utwente.nl
Universiteit van Amsterdam
Informatics Institute, Science Park 904
1098 XH AMSTERDAM
Telefoon: +31 (0)6-10963537
Contactpersoon: de heer B. Kröse
www.science.uva.nl/~krose
Wageningen UR Greenvision
Droevendaalsesteeg 1
6708 PD WAGENINGEN
Telefoon: +31 (0)317-483372
Contactpersoon: de heer E.J. Pekkeriet
www.greenvision.wur.nl
Stand: RoboNED plein
Het is mogelijk om aan de Universiteit Twente opgeleid te worden tot Technologisch
Ontwerper in de Robotica. Deze 2-jarige kopopleiding op de MSC leidt tot de titel
PDEng. De Professional of Engineering in Robotics is een verdiepende en verbredende
opleiding op het gebied van Robotica. Tijdens deze opleiding werkt de trainee de
helft van de tijd aan een complexe ontwerkopdracht voor een bedrijf en de andere
helft van de tijd volgt de trainee colleges.
Stand: RoboNED plein
Het Informatica Instituut van Universteit van Amsterdam heeft een reputatie op het
gebied van kunstmatige intelligentie methoden voor autonome systemen. Een van
de gebieden is ‘perceptie en modelleren’. De focus is op slimme publieke omgevin-
gen of woningen waarin camera- en sensorsystemen worden ontwikkeld waardoor
mensen op een natuurlijke manier met de omgeving kunnen omgaan. De groep richt
zich op domotica, veiligheid en zorg, en neemt deel in Europese en nationale projec-
ten op dit gebied en werkt nauw samen met anderen op het gebied van sensoren.
Stand: RoboNED plein
GreenVision is the centre of expertise of Wageningen UR for computer vision. The
mission statement of GreenVision is to offer concrete image analysis solutions for
products with a large natural variation in the agrifood industry. Computer vision is a
technology to determine the inner- and outer quality of a product objectively with use
of camera systems and software. To this end a product is recorded using one or more
cameras. Quality aspects such as colour, size, shape, defects, firmness, ripeness and
sickness indicators are determined with our software.
Robotics and Mechatronics, Faculteit EWI, Universiteit Twente
Hallenweg 23
7522 NH ENSCHEDE
Telefoon: +31 (0)6-48373951
Contactpersoon: de heer J.S. Vos
www.ce.utwente.nl
Stand: RoboNED plein
Robotics and Mechatronics (formerly Control Engineering) deals with application of
modern systems and control methods to practical situations. Focus is on robotics, as a
specific class of mechatronic systems.
038
Bel voor:
- advies- training- ondersteuning- projectoplossingen
krachtige hardware icoon gestuurde vision tools
---------------------------------------- +ultra snelle FPGA image processing
Wie levert wat Vision & Robotics 2012
Camera’sBeltech BV 15
DVC Machinevision bv 32
forTop automation &
energycontrol 6
Hoogendoorn Data
at Vision BV 28
Iris Vision BV 25
Isotron Systems BV 24
Karel de Grote - Hogeschool 2
Omron Electronics BV 17
Phaer 4
Pilz Nederland 39
Robot ROSE RNp
SICK BV 43
Van Rooij Electronics
Design & Software
Engineering 40
VistaLink NV 35
grijpersDero BV 47
Irmato Industrial
Solutions Drachten BV 23
Robomotive BV 49
Robot ROSE RNp
TU Delft RNp
ZVS Techniek BV 18
Intelligente Camera’sBeltech BV 15
DVC Machinevision bv 32
forTop automation &
energycontrol 6
Hoogendoorn Data at
Vision BV 28
Iris Vision BV 25
Isotron Systems BV 24
Karel de Grote - Hogeschool 2
National Instruments 21
Omron Electronics BV 17
Phaer 4
Pilz Nederland 39
Robot ROSE RNp
SICK BV 43
Van Rooij Electronics Design
& Software Engineering 40
VistaLink NV 35
line scan camera’sBeltech BV 15
DVC Machinevision bv 32
forTop automation &
energycontrol 6
Hoogendoorn Data at
Vision BV 28
Iris Vision BV 25
Isotron Systems BV 24
Karel de Grote - Hogeschool 2
Phaer 4
SICK BV 43
VistaLink NV 35
Optische sensorenFocal Optical System &
Machine Vision 36
forTop automation &
energycontrol 6
Hoogendoorn Data at
Vision BV 28
Isotron Systems BV 24
Karel de Grote - Hogeschool 2
Omron Electronics BV 17
Pilz Nederland 39
Robot ROSE RNp
SICK BV 43
Van Rooij Electronics Design &
Software Engineering 40
SensorenforTop automation &
energycontrol 6
Hoogendoorn Data at
Vision BV 28
Isotron Systems BV 24
Karel de Grote - Hogeschool 2
Omron Electronics BV 17
Pilz Nederland 39
Robot ROSE RNp
SICK BV 43
Van Rooij Electronics Design &
Software Engineering 40
Robots voor de agroABB BV 27
Aris BV 47
Brom Mechatronica BV 41
Dero BV 47
Exner Ingenieurstechniek BV 45
FANUC Robotics Benelux 29
itsme Industrial Automation 8
Karel de Grote - Hogeschool 2
Lely RNp
ROBA Engineering 12
Robomotive BV 49
Stamhuis Lineairtechniek BV 38
STÄUBLI BENELUX NV 34
Wageningen UR Greenvision RNp
YASKAWA Benelux BV 30
Robots voor de handling / logistiek ABB BV 27
Aris BV 47
Brom Mechatronica BV 41
Dero BV 47
Exner Ingenieurstechniek BV 45
FANUC Robotics Benelux 29
itsme Industrial Automation 8
Karel de Grote - Hogeschool 2
Omron Electronics BV 17
ROBA Engineering 12
Robomotive BV 49
Robotics and Mechatronics,
Faculteit EWI, Universiteit
Twente RNp
Stamhuis Lineairtechniek BV 38
STÄUBLI BENELUX NV 34
WEISS Nederland BV 42
YASKAWA Benelux BV 30
ZVS Techniek BV 18
Robots voor de productie-automatiseringABB BV 27
Aris BV 47
Brom Mechatronica BV 41
Dero BV 47
Exner Ingenieurstechniek BV 45
FANUC Robotics Benelux 29
Irmato Industrial Solutions
Drachten BV 23
itsme Industrial Automation 8
Karel de Grote - Hogeschool 2
COMPONENTEN
HIGH SPEED SYSTEMEN
SEAL INSPECTOR
WWW.MACHINEVISION.NLtel. +31 (0)76 544 05 88
Bezoek onze stand op de Vision & Robotics 2012
U vindt ons van 5 - 6 juni op standnummer:
DVC VERKOOPT EXCLUSIEF A-MERK VISION OMPONENTEN:
• industriële (smart)camera’s • framegrabbers • lenzen • verlichting • software
Dankzij onze kennis en expertise bent u verzekerd van de juiste en beste producten voor uw eigen vision oplossing. Niet alleen technisch maar ook commercieel.
OPNAMES MAKEN VAN UW FAVORIETE SPORT OP LOCATIE ?
Of u nu de start, finish of complete (race)wedstijd wilt opnemen, met onze mobiele highspeed opname koffer kan het allemaal.
• Maximaal 4 camera’s aan te sluiten• Werkt onder alle omstandigheden • 50 beelden per seconde.
(2x meer dan standaard video!!)• Zeer gebruiksvriendelijk en op afstand
te bedienen
KWALITEITSCONTROLE IS ESSENTIEEL IN DE FOODINDUSTRIE
Representief verpakte producten doen het goed. Maar slechte afdichting kan de houdbaarheidsdatum van het product nadelig beïnvloeden alsook het imago van het product. De SEAL INSPECTOR controleert:
• De afdichting van de seal• Aanwezigheid houdbaarheidsdatum• Label(s)• Vorm / misvorming• Aanwezigheid barcode
Als het om vision gaat....DVC!
32
Omron Electronics BV 17
ROBA Engineering 12
Robomotive BV 49
Robotics and Mechatronics,
Faculteit EWI, Universi-
teit Twente RNp
Stamhuis Lineairtechniek BV 38
STÄUBLI BENELUX NV 34
Valk Welding BV 31
WEISS Nederland BV 42
YASKAWA Benelux BV 30
ZVS Techniek BV 18
SoftwareABB BV 27
Aris BV 47
Beltech BV 15
DVC Machinevision bv 32
Electro ABI BV 3
Hoogendoorn Data at Vision BV 28
Iris Vision BV 25
Irmato Industrial Solutions
Drachten BV 23
Isotron Systems BV 24
Karel de Grote - Hogeschool 2
National Instruments 21
Pilz Nederland 39
ROBA Engineering 12
Robot ROSE RNp
Robotics and Mechatronics,
TU/e, VCA Group RNp
Van Rooij Electronics Design &
Software Engineering 40
Wageningen UR Greenvision RNp
Vision / robotica systemenABB BV 27
Aris BV 47
Beltech BV 15
Brom Mechatronica BV 41
Dero BV 7
DVC Machinevision bv 32
Exner Ingenieurstechniek BV 45
FALCON LED Lighting
Benelux BV 22
FANUC Robotics Benelux 29
Hoogendoorn Data at
Vision BV 28
Iris Vision BV 25
Irmato Industrial Solutions
Drachten BV 23
Isotron Systems BV 24
itsme Industrial Automation 8
Karel de Grote - Hogeschool 2
NHL Kenniscentrum Computer
Vision 44
Omron Electronics BV 17
Phaer 4
ROBA Engineering 12
Robomotive BV 49
Robot ROSE RNp
Valk Welding BV 31
Van Rooij Electronics Design &
Software Engineering 40
VistaLink NV 35
Wageningen UR
Greenvision RNp
YASKAWA Benelux BV 30
Vision systemenAris BV 47
Beltech BV 15
DVC Machinevision bv 32
FALCON LED Lighting
Benelux BV 22
FANUC Robotics Benelux 29
Focal Optical System &
Machine Vision 36
forTop automation &
energycontrol 6
Hoogendoorn Data at
Vision BV 28
Iris Vision BV 25
Irmato Industrial Solutions
Drachten BV 23
Isotron Systems BV 24
NHL Kenniscentrum Computer
Vision 44
Omron Electronics BV 17
Phaer 4
SICK BV 43
Van Rooij Electronics Design &
Software Engineering 40
VistaLink NV 35
Wageningen UR
Greenvision RNp
licht / lenzen / filters voor machine VisionDVC Machinevision bv 32
FALCON LED Lighting
Benelux BV 22
Focal Optical System & Machine
Vision 36
forTop automation &
energycontrol 6
Hoogendoorn Data at
Vision BV 28
Iris Vision BV 25
Isotron Systems BV 24
Omron Electronics BV 17
Phaer 4
SICK BV 43
Van Rooij Electronics Design &
Software Engineering 40
Integrale systeem oplossingenAris BV 47
Beltech BV 15
Brom Mechatronica BV 41
Electro ABI BV 3
Exner Ingenieurstechniek BV 45
Focal Optical System &
Machine Vision 36
forTop automation &
energycontrol 6
Iris Vision BV 25
Irmato Industrial Solutions
Drachten BV 23
itsme Industrial Automation 8
Karel de Grote - Hogeschool 2
Robomotive BV 49
Robot ROSE RNp
TU Delft RNp
Valk Welding BV 31
Van Rooij Electronics Design &
Software Engineering 40
VistaLink NV 35
Wageningen UR Greenvision RNp
YASKAWA Benelux BV 30
Systemen voor detectieAris BV 47
FANUC Robotics Benelux 29
forTop automation &
energycontrol 6
Hoogendoorn Data at
Vision BV 28
Irmato Industrial Solutions
Drachten BV 23
Isotron Systems BV 24
Karel de Grote - Hogeschool 2
NHL Kenniscentrum Computer
Vision 44
Omron Electronics BV 17
Pilz Nederland 39
Rijksuniversiteit Groningen,
Discrete Technologie&Product
Automatisering RNp
Robot ROSE RNp
SICK BV 43
Van Rooij Electronics Design &
Software Engineering 40
Wageningen UR Greenvision RNp
BesturingssystemenAris BV 47
Brom Mechatronica BV 41
Electro ABI BV 3
forTop automation &
energycontrol 6
Hoogendoorn Data at
Vision BV 28
Irmato Industrial Solutions
Drachten BV 23
Isotron Systems BV 24
itsme Industrial Automation 8
Karel de Grote - Hogeschool 2
National Instruments 21
Omron Electronics BV 17
Pilz Nederland 39
Robot ROSE RNp
SICK BV 43
VistaLink NV 35
YASKAWA Benelux BV 30
VeiligheidAris BV 47
forTop automation &
energycontrol 6
Irmato Industrial Solutions
Drachten BV 23
Isotron Systems BV 24
Karel de Grote - Hogeschool 2
Omron Electronics BV 17
SICK BV 43
Vision & Robotics 2012 041
042
BUILT TO PERFORM
YOUR SOLUTION PARTNER.YASKAWA is een wereldwijd leidende speler op het gebied van frequentieregelaars, servosystemen, lineaire aandrijvingen, machinebesturingen en industriële robots, “ready for operation”.
Bezoek ons op de Vision&Roboticsen leg ons uw vraagstelling voor!
YASKAWA Benelux BV - Tel.: +31 (0)40 289 5500 - [email protected] - www.yaskawa.eu.com
YAS_Vision&Robotics_230x145.indd 1 07.05.2012 16:32:22
Langenakker 131NL-5731 KB Mierlot +31(0)492 - 66 51 76
Grotiuslaan 3 NL-8024 XM Zwolle t +31(0)38 - 454 10 [email protected]
www.zvstechniek.nl
043
VISION & ROBOTICS
dossier automotive
Zelfrijdende google auto krijgt kenteken
multi-robotsystemen voor productie uitlaten
044
cognex.com/makeitright
WAT U OOK MAAKT, U MAAKT HET GOED met Cognex Vision
Cognex heeft een revolutie veroorzaakt in
productiewijzen. Onze visiesystemen werken
gestaag door, zodat uw producten sneller worden
gemaakt, zonder fouten of gebreken en tegen
lagere kosten.
Er zijn meer dan een half miljoen systemen van
Cognex geïnstalleerd, we hebben meer dan dertig
jaar ervaring en daarom is Cognex een van de meest
vertrouwde producenten van machinevisiesystemen
ter wereld.
We hebben de mensen, ervaring, kennis
en systemen die u nodig hebt om te
kunnen zeggen: WAT U OOK MAAKT,
U MAAKT HET GOED.
MIR_Product Tick Ad_230x295.indd 1 08/05/2012 16:50
dossier automotive
Robots maken robots
Google’s Bestuurderloze Auto is
een project van Google dat draait
om de ontwikkeling van techno-
logie voor auto’s zonder bestuur-
ders. Het project wordt geleid door
Google ingenieur Sebastian Thrun,
directeur van het Stanford Artificial
Intelligence Laboratory en mede-
uitvinder van Google Street View.
Zijn team ontwikkelde een com-
putergestuurd voertuig genaamd
‘Stanley’ dat in 2005 de DARPA
Grand Challenge en de bijbehoren-
de prijs van 2 miljoen dollar won.
De Amerikaanse staat Nevada
nam in juni 2011 een wet aan die
het gebruik van deze voertuigen
regelt. Google Had daarvoor ge-
lobbyd bij de staat. Dit maakt het
echter niet legaal om een auto-
nome auto te besturen. De wet re-
gelt dat de Nevada Department of
Motor Vehicles nu verantwoordelijk
is voor de veiligheidsnormen, de
prestatienormen van dit type voer-
tuigen, en het aanwijzen van loca-
ties waar autonome voertuigen ge-
test mogen worden. Google heeft
nu voor drie auto’s een licentie,
waaraan strikte voorwaarden wor-
den gesteld. Zo hebben de auto’s
rode nummerplaten met daarop
een lemniscaat, het symbool van
oneindigheid. Tevens moeten er
twee bestuurders zijn; een chauf-
feur die ten alle tijden de bestu-
ring kan overnemen en technisch
bestuurder die met een laptop de
techniek in de gaten kan houden.
Op het moment dat de wagens op
de markt komen wordt een groene
kentekenplaat in het leven geroe-
pen. Voordat de licenties uitgege-
ven werden, zijn de auto’s getest
op verschillende plekken, zoals
drukke snelwegen en de eveneens
drukke ‘strip’ in Las Vegas.
Het ontwikkelde systeem combi-
neert gegevens van Google Street
View met kunstmatig intelligente
software die input van een reeks
sensoren op het voertuig verwerkt.
Die set sensoren bestaat uit een
aantal video camera’s in de auto,
een LIDAR sensor bovenop het
voertuig, radar sensoren aan de
voorkant van de auto en een po-
sitie-sensor die gemonteerd word
aan een van de zijwielen van de
auto om de auto bewust te ma-
ken van zijn positie op de kaart.
Sinds 2010 heeft Google met een
vloot van zeven auto’s meer dan
1609 kilometer gereden zonder
daT aaN BIjNa elke auTO Wel eeN ROBOT heefT geSleuTeld IS alOm BekeNd. de auTOmOBIelINdu-
STRIe IS eeN VaN de eeRSTe SeCTOReN dIe de ROBOT OmaRmde IS NOg STeedS eeN dRIjVeNde kRaChT
aChTeR de ROBOTINNOVaTIe. eeN ReCeNTeRe TOeVOegINg aaN dIT hIgh-TeCh SPeelVeld IS VISION. NIeT
alleeN maakT heT de auTOPROduCTIe NOg effICIëNTeR, heT VINd OOk meeR eN meeR ZIjN Weg IN de
auTO Zelf. de NIeuW VeRWORVeN OgeN VaN auTO’S IN COmBINaTIe meT eeN flINke dOSIS RekeNkRaChT
eN COmmuNICaTIemOgelIjkhedeN makeN daT We ONS Beeld TeN aaNZIeN VaN ZOWel auTO alS ROBOT
mOeTeN BIjSTelleN. hOORT de auTO IN de NaBIje TOekOmST NIeT geWOON IN heT ROBOTRIjTje ThuIS?
OORdeelT u Zelf.
045
Zelfrijdende google auto krijgt kentekenHet heeft even geduurd, maar de zelfrijdende auto van Google mag
dan eindelijk de weg op. En het was de Amerikaanse staat Nevada die
de kentekenplaat verstrekte. Het is hiermee officieel de eerste ‘street
legal’ robot die zich in het verkeer mag mengen. Aan de afwijkend
roodgekleurde plaat is wel een aantal aanvullende eisen gesteld. Zo
mocht de Google auto alleen de weg op na een proeve van bekwaam-
heid van 10.000 kilometer, is er een ‘ zwarte doos’ ingebouwd en er
moeten altijd twee echte bestuurders aanwezig zijn voor het geval dat
er ingegrepen zou moeten worden.
dossier automotive
de tussenkomst van een mense-
lijke chauffeur. Daar bovenop heb-
ben de auto’s nog eens 225 308
kilometer gereden met de hulp
van menselijke bestuurders. Goo-
gle verwacht dat de zelf-rijdende
auto’s de veiligheid van het ver-
keer kan vergroten en het aantal
verkeersslachtoffers naar beneden
zal brengen, terwijl het ruimte- en
energie-verbruik van auto’s om-
laag zal gaan.
Het team dat het voertuig ontwik-
keld heeft een vloot van zeven
testvoertuigen, bestaande uit zes
Toyota Prius en een Audi TT, elk met
één van de twaalf chauffeurs van
onbesproken rijgedrag achter het
stuur en een Google-ingenieur in
de bijrijdersstoel. De auto’s hebben
een aantal van San Francisco’s be-
roemde plaatsen aangedaan zoals
Lombard Street, dat beroemd staat
om haar steile en scherpe bochten.
Daarnaast hebben de voertuigen
de Golden Gate Bridge overgesto-
ken, gereden over de Pacific Coast
Highway, en zijn ze om Lake Tahoe
heen gereden. Het systeem houdt
zich daarbij aan de snelheidsregels,
die het opslaat in zijn data-base.
Het houdt zijn afstand tot andere
voortuigen door middel van de set
sensoren waarover het beschikt.
In noodgevallen kan een mense-
lijke bestuurder de controle over
de auto nemen door te remmen of
te sturen, zoals dat bij veel cruise
control systemen ook het geval is.
“We zijn erg blij dat we het eer-
ste rijbewijs voor zelfrijden auto’s
in Nevada krijgen”, vertelde een
Google-woordvoerder technolo-
giewebsite CNet. “We geloven dat
dit de levering van technologie zal
versnellen. Autorijden wordt op
deze manier veiliger en prettiger.”
Bron: Wikipedia
Vroeger werden inspecties verricht door een automatisch controlestation
dat gebruik maakte van meerdere door perslucht aangedreven schuiven
die van lineaire sondes, visiesystemen en een grote verscheidenheid aan
sensoren waren voorzien om de verschillende componenten te inspecte-
ren. Het probleem met deze aanpak was dat elke schuif ten minste $15.000
kostte en deze vervangen moest worden als er wijzigingen werden aange-
bracht in de bijbehorende specificaties of het ontwerp van het onderdeel.
De gebruikelijke benadering van de vervanging van de schuiven door ma-
chinevisie zou betekend hebben dat er maar liefst 30 verschillende vaste
camera’s nodig waren, elk met speciale verlichtingseisen. De Piston Group
ontwikkelde een systeem dat veel minder geld kostte en veel flexibeler
was, door één Cognex In-Sight 5603-visiesysteem op een Fanuc-robot te
monteren. De robot brengt het visiesysteem naar de juiste plaats om bin-
nen 45 seconden de meer dan 30 beelden vast te leggen en zodoende de
volledige module te inspecteren. Het In-Sight-visiesysteem kan met een
paar uur programmeren eenvoudig worden aangepast voor inspectie na
ontwerpwijzigingen. Het nieuwe inspectiesysteem heeft tot aanzienlijke
kwaliteitsverbeteringen geleid, door meer punten nauwkeurig te inspecte-
ren en tegelijkertijd de investeringskosten met 40% terug te dringen en de
de aanpassingskosten met 80%.
“We hebben met de Vision & Traceability Group van McNaughton McKay
Electric samengewerkt om de juiste camera voor deze applicatie te vin-
den,” aldus Patrick O’Dell, Control Engineer voor de Piston Group. “We heb-
ben gekozen voor Cognex omdat hun visiesystemen de ruime keuze aan
middelen bieden die nodig zijn voor de inspectie van de vele verschillende
punten in deze applicatie. PatMax, het hulpprogramma van Cognex voor
vergelijking van geometrische patronen, brengt wezenlijke verbeteringen
in nauwkeurigheid met zich mee, door precies de plaats van het onderdeel
vast te stellen. Een enkele Cognex In-Sight 5603 voldeed aan de eisen van
deze applicatie door in minder dan 45 seconden nauwkeurig meer dan
30 zeer verschillende eigenschappen te controleren op vele verschillende
plaatsen. We gebruiken deze camera in de hele fabriek voor meer dan 90
verschillende inspecties”.
efficiënt koelmodules maken met vision en roboticaDe Piston Group, gevestigd in Michigan en Missouri in de VS, bouwt
koelmodules voor zeven verschillende voertuigen. Deze koelmodules
worden op vijf verschillende assemblagelijnen gemaakt, en bij iedere
lijn worden meer dan 50 varianten gebouwd volgens de eisen van
de klant. Er moeten allerlei inspecties worden uitgevoerd bij iedere
module, zoals de controle van de modelvariatie, de elektrische aan-
sluitingen en alle eisen aan de afmetingen.
046
047
De verschillende te assembleren
onderdelen van de complete uit-
laat worden ingelegd in één van de
vier lasmallen. Deze lasmallen zijn
gemonteerd op een vierstations
draaitafel, waarbij er telkens twee
verschillende productvarianten ac-
tief kunnen zijn. (dat wil zeggen
twee lasmallen producttype A en
twee lasmallen producttype B) De
draaitafel kan eindloos draaien,
en op elk station kan een product
van maximaal vier meter lengte
worden geproduceerd, en kan het
maximale gewicht per station van
lasmal met product 1000 kilogram
bedragen.
Terwijl de operator de losse onder-
delen inlegt, wordt de uitlaat aan
de tegenoverliggende zijde vol-
synchroon afgelast door een Mo-
toman twin lasrobotsysteem. Vol-
synchroon betekent dat de lasmal
met uitlaat door een servomotor
wordt geroteerd, terwijl de twee
lasrobots tegelijkertijd de rondna-
den aflassen. De twee lasrobots
kunnen daarbij nog in dwarsrich-
ting via een in de robotbesturing
geïntegreerde servo-aandrijving
verplaatst worden over een por-
taal, zodat de robots het volledige
werkbereik van vier meter pro-
bleemloos kunnen afdekken.
Na het aflassen roteert de draai-
tafel verder en wordt de complete
samenstelling door een servo-ge-
stuurde shuttle automatisch uitge-
nomen uit de lasmal en vervolgens
ingelegd in een controle station,
waar honderd procent automatisch
wordt gecontroleerd op eventuele
lekken. De twee robots, de draai-
tafel, de shuttle en alle servo-aan-
drijvingen worden gecontroleerd
vanuit één robotbesturing. Dat
betekent in totaal eenentwintig
vrij programmeerbare servo-aan-
drijvingen die vanuit één processor
worden bestuurd, waarvan bijvoor-
beeld de twee lasrobots met exter-
ne assen volsynchroon met elkaar
samenwerken, en bijvoorbeeld de
shuttle via “multi-tasking` een pa-
rallel een ander programma af kan
lopen.
Op deze manier wordt een hoge
automatiseringsgraad bereikt bij
de productie van uitlaten, gekop-
peld aan een eenvoudige bedie-
ning doordat alle robotica aan één
besturing is gekoppeld. In totaal
zijn dagelijks circa dertig Moto-
man las- en handlingsrobots aan
het werk om de uitlaatproductie te
verzorgen.
dossier automotive
multi-robotsystemen voor productie uitlatenEen gerenommeerde internationale leverancier van uitlaatsystemen
heeft een belangrijke productievestiging in België. Op deze locatie
worden „Just-in-Time“ en zelfs „Just-in-Sequence“ complete uitlaat-
systemen geproduceerd voor OEM fabrikanten. Bij deze productie
worden de modernste technieken toegepast, waarbij onder andere
multi-robottechieken worden ingezet.
ford robots hebben ‘laserogen en zuignaphanden’De Ford Escape van 2013 wordt mogelijk gemaakt dankzij nieuwe ro-
bottechnologieën die de kwaliteit en efficiency in de Ford-fabriek ver-
beteren. Bij het leeuwendeel van het bouwproces van deze nieuwe
auto komt geen handwerk meer kijken. De Fordfabriek in Louisville
Kentucky is uitgerust met 700 robots. Doel is om fysieke belasting te
verminderen en energie te besparen. Met behulp van camera’s kun-
nen de robots zelf herkennen waar een auto afwijkt van specificaties.
Denk hierbij aan de ruimte tussen deurpanelen, of ruimte tussen de
voorruit en de rest van het plaatwerk.”De mogelijkheid om met deze
machines alle afwijkingen in elk voertuig in het productieproces te
kunnen registreren verbetert onze kwaliteit en resulteert in een bijna
op maat gemaakt voertuig”, aldus Thomas Burns, een engineer die
met de nieuwe techniek voor de Ford Escape werkt. “Sommige van
de robots werken samen met onze arbeiders in de productiestraat
om efficiency van de bouw van de Escape te verhogen”, aldus Marty
Smets, een engineer op gebied van ergonomie. “We hebben ook een
scala aan semi-autonome robots, die herhaalde taken uitvoeren die
voor mensen niet veilig zijn.”
048 dossier automotive
Auto’s bestaan tegenwoordig voor
een belangrijk deel uit elektronica.
Die heeft er niet alleen voor ge-
zorgd dat het voertuig steeds com-
fortabeler werd, maar vooral zuini-
ger en veiliger. De volgende stap is
die elektronica slim in te zetten om
communicatie tussen auto’s onder-
ling en tussen auto’s en de weg te
realiseren. Dat vergt in internatio-
naal verband diepgaand onderzoek
en nauwe samenwerking. Daarom
heeft TNO met het Spaanse onder-
zoeksinstituut Idiada het initiatief
genomen tot de oprichting van de
taskforce Electronic & Communica-
tion Systems binnen Earpa. De Eu-
ropean Automotive Research Part-
ners Association bestaat uit zo’n
veertig kennisinstellingen uit ver-
schillende lidstaten die onderzoek
doen voor de automobielindustrie
en hun toeleveranciers. Om bijvoor-
beeld een navigatiesysteem, een
smartphone of sensoren in de auto
te laten communiceren met lussen
in of camera’s langs het wegdek
zijn niet alleen speciale draadloze
technologieën nodig, maar vooral
technische afspraken tussen par-
tijen die nu nog vaak vreemden
voor elkaar zijn. TNO wil binnen
dit Europese platform dan ook
een brug slaan tussen onder meer
wegbeheerders, telecombedrijven
en autofabrikanten om tot nieuwe
communicatiestandaarden te ko-
men. “We hopen op een gedachte-
wisseling met juist de partijen die
niet geworteld zijn in automotive,
maar wel een bijdrage kunnen le-
veren aan slimme mobiliteit”, zegt
onderzoeker Bastiaan Krosse van
TNO, tevens secretaris van de task-
force. Hij ziet een taak weggelegd
voor de Earpa-taskforce om de be-
langen van de auto-industrie met
hun toeleveranciers en de andere
belanghebbenden op één lijn te
brengen. Binnenkort komt de task-
force met een visiedocument waar
bedrijven en overheden op kunnen
reageren. “Earpa is traditioneel
gericht op automotive. De nieuwe
taskforce doorbreekt dit patroon
en zoekt juist samenwerking met
en reacties van partijen die verant-
woordelijk zijn voor infrastructuren
zoals wegen, informatiesystemen
langs de weg, navigatie, weerbu-
reaus, telecommunicatiebedrijven.
Al deze informatiebronnen moeten
worden gekoppeld om de bestuur-
der of de auto te informeren over
plotselinge veranderingen op de
weg.”
auto’s en wegen gaan draadloos communiceren
aBB-robots maken laslijn Van hool flexibelVan Hool maakt al zijn bussen en touringcars op specificaties van zijn
klanten. Vrijwel elk voertuig is dus uniek. Om dergelijk variabele pro-
ductie te kunnen draaien zonder lange ombouwtijden, installeerde
Andon Automation onlangs nieuwe lasrobots van ABB, waar het be-
drijf uit Gameren applicatiepartner van is. De robots zijn geïntegreerd
in het bestaande Andon Flexible Manufacturing System (FMS). De
ABB-robots maken dat de lasstations bij Van Hool zonder menselijke
tussenkomst kunnen functioneren.
Het FMS bestaat nu uit twee lasrobotstations met ieder een ABB-robot
van het type IRB 2600. De robots hangen aan een slede van drie me-
ter. Onder elke robot bevinden zich nieuwe werkstukmanipulatoren
die de mal met het werkstuk draaien. De lasmallen worden aan- en
afgevoerd met een stackerkraan en in een magazijn opgeslagen. Het
magazijn biedt plaats aan vierhonderd lasmallen. De stackerkraan
brengt tevens de afgelaste producten naar een van de drie eindstati-
ons, voor het uitnemen van de eindproducten.
Het Mobileye Ongeval Preventiesysteem helpt beginnende voertuigbe-
stuurders door als ‘derde oog’ doorlopend in de gaten te houden wat er
voor het voertuig gebeurt. Bij potentieel gevaarlijke situaties geeft het
een waarschuwing (in beeld en geluid) waarmee de bestuurder wordt
geholpen een aanrijding te voorkomen en/of de gevolgen te beperken.
Mobileye wil verkeersdeelnemers in opleiding ‘bewuster’ veilig laten rij-
den. Het project is een samenwerking tussen Mobileye en verkeersoplei-
der Bruinsma in Utrecht. Bruinsma Verkeersopleidingen heeft als proef
zowel personenauto’s als trucks ingezet met het Mobileye systeem. De
reacties zijn zeer positief. “In eerste instantie worden de geluidssignalen
als irritant ervaren, maar de bestuurder is de enige die de signalen kan
wegnemen door op de juiste veilige manier te rijden. Dit systeem kan vele
ongevallen per jaar voorkomen”, aldus Ruben Kragten, Manager Benelux
& Frankrijk voor Mobileye. “Een aanzienlijk deel van de zwaargewonde en
dodelijke slachtoffers onder verkeersdeelnemers zijn jonge, beginnende
bestuurders. Het blijven ‘trainen’ van deze doelgroep, ook nadat zij het
rijbewijs hebben behaald, is dus van essentieel belang”, aldus Kragten.
Wakend ‘computeroog’ terwijl u rijdt
049
From PRODUCT to TURN-KEY SOLUTION...
AND everything in between
Vistalink - Cognex Platinum PSI
Machine vision focus and expertise since 1988
Tailor made support for a tailor made solution
Training, feasibility studies, co-engineering, validation, 24-hour service
VistaLink N.V. Antwerpsesteenweg 108 | B-2800 Mechelen - BelgiumTel.:+32 (0)15 745 200 [email protected]: +32 (0)15 745 201 www.vistalink.eu
N.V.S.A.
N.V.S.A.
advertentie.indd 10 8/05/12(w 19) 13:54
050 Branche Bulletin
ONlaNgS STaRTTe heT mIkROCeNTRum BINNeN
heT hIgh TeCh PlaTfORm eeN NIeuWe WeRk-
gROeP. ONdeR de Naam VISION & ROBOTICS
SOluTIONS Zal eeN VIjfTIgTal BedRIjVeN ZICh
INZeTTeN Om VISION eN ROBOTICa IN ZOWel
NedeRlaNd alS BelgIe meeR VOeT aaN de gRONd
Te laTeN kRIjgeN.
Vision en robotica zijn hot. Dat blijkt
onder andere uit alle initiatieven die
er het afgelopen jaar zijn ontplooid
om beide vakgebieden beter onder
de aandacht van het grote publiek
te brengen. Hetzelfde geldt voor
initiatieven om door samenwerking
oplossingen naar een hoger plan te
tillen. Zo waren eind 2011 diverse
bijeenkomsten van experts in zo-
wel vision als robotica en startte de
TU Eindhoven tijdens de robotica-
week haar Robotic Open Platform,
een open source project dat de uit-
wisseling van praktische robotken-
nis moet bespoedigen. Nu schaart
ook het Mikrocentrum zich met
een nieuw opgerichte werkgroep
in dit rijtje. De nieuwe werkgroep
die luistert naar de naam Vision &
Robotics Solutions, heeft als onder-
deel van het High Tech Platform wel
raakvlakken met de bekende beurs
Vision & Robotics, maar is een eigen
entiteit. Medeoprichter Els van de
Ven van het Mikrocentrum legt uit:
“We proberen als Mikrocentrum al
jaren ons steentje bij te dragen aan
kennisontwikkeling op het gebied
van vision en robotica. We doen in
de vorm van een aan een congres
gekoppelde beurs en diverse op-
leidingen die de aspirant vision- of
robotgebruiker op het vereiste ken-
nisniveau brengt. Eind 2011 ech-
ter, op maandag 21 november om
precies te zijn, zijn we echter een
stap verder gegaan. Vanuit ons High
Tech Platform is er toen een nieuwe
werkgroep Vision & Robotics Soluti-
ons opgericht. Op de eerste plaats
is dit gedaan om vision, robotica en
aanverwante automatiseringsop-
lossingen een nog vastere voet aan
de grond te laten krijgen bij rele-
vante eindgebruikers. Dit zowel op
Nederlandse als op Belgische bo-
dem. Naast promotie van de tech-
niek maakt de nieuwe werkgroep
de branche als zodanig sterker door
gezamenlijke doelstellingen te for-
muleren en de krachten bundelen
bij het ontwikkelen van innovatieve
en relevante oplossingen. Deze
kunnen vervolgens voor een breder
voetlicht worden gebracht tijdens
bijeenkomsten als de Vision & Ro-
botics beurs, worden opgenomen in
het cursusprogramma of onderwerp
van gesprek zijn tijdens een van de
andere bijeenkomsten die de werk-
groep zal organiseren.”Van de Ven
geeft aan dat het de werkgroep niet
alleen om camera’s en de robots te
doen is, maar om de gehele auto-
matiseringketen. Want, zo stelt zij,
wat is een robot zonder sensoren of
grijper en hoe kun je een robot- of
visionsysteem los zien los zien van
de achterliggende automatiserings-
onderdelen als aandrijvingen en
besturingen?
WPS horti Systems wint metaalunie Smart enterprise award 2012 Volgens de jury, waar ook Vision & Robotics deel van uitmaakte, heeft WPS
zich onderscheiden door de hoge graad van digitale innovatie in de bedrijfs-
voering. “één van de bedrijven waar Nederland zo’n behoefte aan heeft”,
motiveerde mede-jurylid en voormalig awardwinnaar Chris van der Lande
de keuze voor het bedrijf. Richard van der Meijs, productmanager, ontving
tijdens het Metaaluniecongres Smart Future dat 26 april plaatsvond, de Me-
taalunie Award uit handen van jurylid Chris van der Lande. De jury noemde
WPS Horti Systems BV een voorbeeld voor de industrie en een inspiratiebron
voor de hele sector. Met name de snelle succesvolle ombuiging van traditi-
oneel metaalbedrijf naar modern mechatronicabedrijf trok de jury over de
streep. WPS zelf noemt dit het samensmelten van staal en digitale techniek
tot één geheel: Digistaal. “Wij zijn er trots op dat we waardering krijgen
voor de grote stappen die wij als bedrijf gezet hebben de afgelopen jaren“,
zegt Ton van Mil, algemeen directeur van WPS. “Om goede integrale oplos-
singen te bieden aan onze klanten is het belangrijk dat elke discipline van
het team uitstekend samenwerkt en dat er een hoge mate is van interactie.
Essentieel is dat het team functioneert als een geoliede machine. Wij zijn
positief verrast dat onze visie met betrekking tot het bieden van een inte-
grale oplossing dusdanig onderscheidend is dat wij de Metaalunie Smart
Enterprise Award 2012 in ontvangst hebben mogen nemen.“
mikrocentrum breidt vision en robotica activiteiten uit
051
Branche Bulletin
051Branche Bulletin
emVa start ‘Young Professional award’ Ter ere van de tiende EMVA conferentie die onlangs in Lisabon werd ge-
houden, werd voor de eerste maal de EMVA Young Professional Award
uitgereikt. Deze jaarlijkse award eert uitzonderljk innovatief werk van een
student of jonge werknemer op het gebied van machinevision of ima-
ging, waarbij de winnar de kans krijgty zich op de EMVA conferentie te
presenteren. De eerste winnaar van de EMVA Young Professional Award
is Florian Oefelein. Hij ontving zijn award na aanleiding van zijn master
thesis met als titel ““Depth-resolved defect inspection of glass products”.
Florian ontwikkelde een nieuwe methode die in zijn master thesis “ wordt
beschreven tijdens een stage bij Schott AG in Mainz en is een onderdeel
van zijn master studie programma “ Optical Engineering and Machine Vi-
sion” aan de universiteit van Darmstadt. Hij gebruikte hier het ‘ depth
from focus’ principe in combinatie met triangulatie om defecten in bulk
glasmaterialen te detecteren.
Robot valley komt nauwelijks van de grondVijf jaar nadat de sectorraden van OCW en NWO in Den Haag dringend
pleitten voor een stimulans in de robotica, heeft de overheid nog niet in
deze sector geïnvesteerd. Dat concludeerde het Technisch Weekblad aan
de vooravond van de robotvoetbalwedstrijd RoboCup die vanaf 25 april in
Eindhoven wordt gehouden.
‘2011 was voor ons een topjaar’, aldus Dennis Schipper van Demcon in
Oldenzaal, een van de tien bedrijven die zichzelf presenteren tijdens de
RoboCup-dagen in Eindhoven volgende week. ‘En dat ondanks de crisis.
De autonome mechatronische systemen die we nu verkopen aan ASML
en FEI passen met een kleine aanpassing zo in een robot.’ Demcon liep
in 2007 voorop in het aankaarten van de mogelijkheden van de robotica
in Nederland. ‘Het laatste grote technologische succes in Nederland was
geloof ik ASML’, aldus Schipper. ‘We moeten natuurlijk wel verder. Ik ben
ervan overtuigd dat robotica de toekomst heeft.’
Een groep van zeventig high-tech bedrijven sprak zich in 2007 uit voor
het vestigen van een ‘robot valley’ in Nederland, naar het voorbeeld van
silicon valley. Philips was met haar robotica-afdeling, ondanks het veel
gunstiger klimaat in Japan, in Nederland gebleven, omdat lichamelijke
arbeid hier zo duur is. ‘Als de overheid zou investeren, hadden wel allang
een koppositie gehad’, aldus robotica-expert Maarten Steinbuch van de
Technische Universiteit Eindhoven. ‘Zeventig procent van de benodigde
techniek hebben we in Nederland in huis. Maar we hebben een stimulans
van zo’n honderd miljoen nodig om de ontwikkelingen te versnellen. Als
je op het bedrijfsleven wacht, duurt het gewoon te lang.’ Onlangs demon-
streerde hij een robot die nauwkeuriger en goedkoper bepaalde oogope-
raties kan uitvoeren dan een oogchirurg.
Hans van de Veen van de Stichting Toekomstbeeld der Techniek, betrok-
ken bij het lobbyen in Den Haag, zegt: ‘We hebben destijds ons advies ge-
geven aan de hoogste beambte in de hiërarchie van de overheid. Dat was
toen Ronald Plasterk. We hebben er vervolgens niets meer van gehoord.
Wat er nu nog over is, is dat de overheid de vergaderkosten betaalt van
Roboned, het samenwerkingsverband dat die zeventig bedrijven hebben
opgericht.’
Terwijl vijf jaar geleden werd gevreesd dat investeringen te laat zouden
komen, lijken de ontwikkelingen stil te liggen. Volgens Schipper heb-
ben inmiddels ook de bestuurders bij Philips de geldkraan dichtgedraaid.
Slechts een paar bedrijven van de zeventig uit 2007 sieren de RoboCup-
dagen nog op met een bedrijfspresentatie. Eén van hen is Brom Mechat-
ronica, dat het net als Demcon goed doet. ‘Het ligt in dit land immers
voor de hand dat in de toekomst handelingen die gedaan moeten worden
bij apparaten, door ingenieurs voor de gebruikers moeten worden inge-
programmeerd’, vertelt Jeroen Brom. ‘Nieuwe automatiseringssystemen
worden te ingewikkeld voor werknemers. Robots zijn onvermijdelijk.’
Brom ziet niet het ontbreken van investeringen als de grootste sta-in-de-
weg, maar maatschappelijke acceptatie. ‘Ik was laatst op een conferentie
over leerrobots in het onderwijs. De prestaties van de robots waren uitste-
kend, maar de aanwezige schooldirecteuren en onderwijzers overstem-
den dit met hun kritiek dat het menselijke element inherent zou zijn aan
het onderwijsvak. En dat terwijl we een lerarentekort hebben.’
Bron: Technisch weekblad
052
Stäubli Benelux N.V., Tel +32 56 36 40 04Stäubli is een merk van Stäubli International AG gedeponeerd in Zwitserland en in andere landen. © Stäubli, 2012
Leg de lat hoger voor pick, pack & place.De TP80 Fast Picker: nieuwe generatie 4-assige high speed pickers voor standaard pick & place toepassingen. Snelheden van meer dan 200 picks per minuut en meer fl exibiliteit tegen lagere kost.
Hoge precisie met herhaalnauwkeurigheid, integratiegemak door eenvoudig voetstuk en licht ontwerp maken van deze robot de perfecte keuze voor de hedendaagse veeleisende markten.
Stäubli – innovatieve oplossingen om uw concurrentie voorbij te steken.
www.staubli.com/robotics
Superior performance powering competitive advantage.
NEW
5 – 6 June 2012
NH Veldhoven
Ideale beveiliging wanneer actief in het productieproces moet worden ingegrepen
www.pilz.nl
Zorg dat uw lichtschermen juist zijn geëngineerd
De kans op verwondingen is groot, wanneer verkeerd geëngineerd wordt met lichtschermen. Iemand kan onwetend de installatie betreden, verwacht dat deze afschakelt en wordt bloot-gesteld aan een onveilige situatie.
053
auTOmaTISeRINg mag, helemaal IN heT geVal VaN kleINe SeRIeS, NIeT de flexIBIlITeIT de daS Om
dOeN. eN laaT heT STeedS kleINeR WORdeN VaN SeRIeuS dOOR WeReldWIjde TReNS alS maSS CuSTO-
mISaTION NOu NeT ZIjN WaaR eeN PROduCeNT VaN de TOekOmST ZICh IN mOeT kuNNeN ONdeRSCheIdeN.
meT dIT IN heT aChTeRhOOfd gINg ROBOmOTIVe aaN de Slag. Ze ONTWIkkeldeN eeN ROBOTCel OP BaSIS
VaN eeN TWee-aRmIge Sda20 ROBOT VaN YaSkaWa. VeRVOlgeNS WeRd eR 3d-VISION eN flexIBele
gRIjPeRS TOegeVOegd Om de CONCuReNTIe meT TRadITIONele haNdaRBeId aaN Te kuNNeN. de Cel TROk
dIReCT de aaNdaChT VaN dIVeRSe PaRTIjeN. ROBOmOTIVe SleePTe dIReCT eeN NOmINaTIe VOOR eeN
TeChNI-ShOW INNOVaTION aWaRd eN de ROBOTICS aWaRd VaN de haNNOVeR meSSe IN de WaChT.
Robomotive zet grote stap in adaptieve robotica
meNSelIjke BeNadeRINg keRN VaN SuCCeS
Twee robotarmen, adaptieve grijpers die zich
aanpassen aan het product en een 3D-vision
systeem, dat als de ogen van de robot functio-
neert. Dat is een notendop de robotcel waar-
mee Robomotive de nominatie in de wacht
heeft gesleept. Op zichzelf zijn al deze drie
aspecten niet bijzonder innovatief. De combi-
natie ervan in een werkend geheel is dit echter
wel. Michael Vermeer van Robomotive: “Onze
toegevoegde waarde is dat we het geheel in
één pakket samenvoegen en erin geslaagd zijn
om het vision systeem goed te laten commu-
niceren met de adaptieve grijpers en met de
twee robotarmen. We hebben de belemmerin-
gen die er vroeger waren, weggenomen. Het
3D-scannen van een product gebeurt nu heel
snel. En nauwkeurig, tot op enkele tiendes van
een mm.Kalibreren gaat eenvoudiger, zodat
je de skid met daarop de robot ook echt kunt
verplaatsen naar een andere machine en daar
direct verder kunt gaan. Uniek is ook dat we dit
turn key gaan opleveren bij de klant.”
adaptieve grijpersMet dit concept rond de humanoïde robot van
Yaskawa Motoman (verkrijgbaar in de tilcapa-
citeiten 20, 10 en 5 kilogram per arm) denkt
Michael Vermeer een oplossing in handen te
hebben voor de maakindustrie. Het vision sy-
steem herkent de producten, lokaliseert hun
positie en geeft dit aan de robot door. Hierdoor
is het zogenaamde 3D-bin picking mogelijk,
waarbij gestapelde en ongeordende produc-
ten vanuit een bak of pallet door het systeem
kunnen worden opgepakt. Kleine series, steeds
wisselende producten; die zijn dankzij het vi-
sion systeem en de adaptieve grippers geen
probleem meer voor de twee-armige robot.
“Door het 3D-bin picken hoeven de producten
niet meer via trilvullers of mallen geordend te
worden.
De grijpers passen zich vanzelf aan de vorm
van het product aan, je hebt dus ook geen
grijperwisselsysteem nodig, wat tijd en geld
spaart”, legt Vermeer uit, die voorheen al de
Robomotive
Ideale beveiliging wanneer actief in het productieproces moet worden ingegrepen
www.pilz.nl
Zorg dat uw lichtschermen juist zijn geëngineerd
De kans op verwondingen is groot, wanneer verkeerd geëngineerd wordt met lichtschermen. Iemand kan onwetend de installatie betreden, verwacht dat deze afschakelt en wordt bloot-gesteld aan een onveilige situatie.
054
Kijk voor alle artikelen en het laatste nieuws op www.visionenrobotics.nl
Vision & Roboticsnu ook online
nodige ervaring in het automatiseren in de
maakindustrie heeft opgedaan.
mechanische operator De Limburgse automatiseerders willen nog ver-
der gaan. Vermeer bestempelt de humanoïde
robot als de mechanische operator. En die moet
net als zijn menselijke collega gereedschappen
kunnen gebruiken. “Daarom gaan we een serie
tools ontwikkelen, zodat de robot knoppen kan
bedienen, met een steeksleutel bouten kan
aandraaien enzovoort.” Michael Vermeer ziet
niet in waarom de robot niet zelfstandig een
machineklem kan verwisselen. Om de moge-
lijkheden te tonen, assembleerde de robot op
de Techni-Show volledig zelfstandig bokwielen.
De onderdelen, waaronder een M8 boutje en
moertje, worden willekeurig gestapeld in een
kist aangevoerd. “Het robotsysteem heeft als
uitgangspunt de dingen precies zo aan te pak-
ken als de mens” , zegt Vermeer. “Dat betekent
dat er twee armen en handen nodig zijn en dat
de robot tevens in 3D moet kunnen zien. Alleen
dan kan de robot flexibel en snel op een plek
worden ingezet waar normaliter een mens het
werk doet. In dit geval hebben we ervoor ge-
kozen de robot, een SDA van Yaskawa, bokwiel-
tjes in elkaar te laten zetten, maar dat hadden
natuurlijk ook tal van andere taken kunnen zijn.
Belangrijkste is dat de robot met zijn twee grij-
pers net als de mens gereedschap kan oppak-
ken om bepaalde handelingen uit te voeren.
Waarom zou een robot namelijk niet gewoon
een steeksleutel gebruiken om een moer aan
te draaien? Soms zullen natuurlijk wel speciale
stukjes gereedschap nodig zijn. In het geval
van de bokwielassemblage moeten er bijvoor-
beeld M8-moertjes uit een bakje gepakt wor-
den. En hoewel het door Beltech ontwikkelde
3D-binpicking deel de afzonderlijke moertjes
snel herkent, zijn de vingers van de robot te
groot om ze goed op te pakken. Het principe
blijft echter hetzelfde: benader robotisering
van een meer menselijke kant. Op deze manier
kunnen robots veel gemakkelijker in bestaande
productieprocessen worden geïntegreerd.”
ToepassingenMichael Vermeer ziet veel toepassingsmoge-
lijkheden voor de cel. In de assemblage, maar
ook voor het beladen en ontladen van allerlei
installaties zoals CNC -banken, persen, zetban-
ken, rekken voor ovens of rekken voor materi-
aalbehandeling. Je kunt de beide robotarmen,
terwijl de installatie zijn bewerkingen doet,
zelfs nabewerkingen laten doen. Zijn ervaring
tot nog toe is dat het zien van de democel
creativiteit bij de mensen losmaakt. “Mensen
zien dan de mogelijkheden ontstaan.” Het be-
laden en ontladen van allerlei installaties met
verschillende producten is slechts één toepas-
singsgebied. Hij gelooft dat je met dit concept
kunt concurreren met de handjes, ook als je
kleine series produceert. Eenvoudige program-
mering en gebruikersvriendelijke interfaces
zijn daarom onmisbaar. “Het programmeren
van zo’n 15-assige robot valt mee. En het vi-
sion systeem is al zover dat het inbrengen van
een 3D file voldoende is, het systeem zoekt dan
vanzelf het voorwerp en algoritmen bepalen
de rest.” Hij is ervan overtuigd dat de ‘mecha-
nische operator’ zijn weg gaat vinden naar de
Nederlandse maakindustrie. In Japan heeft hij
al een robot gezien op een track, die een kraan
bedient om het zware product naar de machine
te verplaatsen. “Creativiteit bepaalt de grens.”
Robomotive
055
Kijk voor alle artikelen en het laatste nieuws op www.visionenrobotics.nl
Vision & Roboticsnu ook online
056056
in de veiligheid, dan zal er worden gemanipuleerd. Manipulatie is ove-
rigens geen vies woord. In de machinebouw betekent dit “het bewust
veranderen van een veiligheidsfunctie”, ongeacht de tijdsduur en onge-
acht het motief.Manipulatie manifesteert zich in twee vormen. Er bestaat
“onbedoelde manipulatie” doordat de operator last ondervindt van de
beveiligingen. En er bestaat “bedoelde manipulatie” waarbij systemen
tijdelijk worden overbrugd bij onderhoud of afstellen. De “onbedoelde
manipulatie” moet worden tegengegaan. De “bedoelde manipulatie”
moet worden gereguleerd. Het belangrijkst is dat beide vormen van ma-
nipulatie beslist niet op elkaar lijken. Dus niet klakkeloos een actuator
losschroeven en in de veiligheidsschakelaar steken! Want dat gaan an-
dere personen nadoen.
Robotinstallaties worden meestal voorzien van een afscherming. In deze
hekken worden deuren geplaatst met toegangsbeveiliging. Uit statisti-
sche gegevens over bedrijfsongevallen blijkt dat juist bij dit soort be-
veiligingen vaak wordt gemanipuleerd. De ontwerpers van de machi-
nerichtlijn hebben daardoor gemeend om een deel van de vrijblijvende
adviezen over afschermingen naar de machinerichtlijn over te hevelen. In
de huidige (nieuwe) machinerichtlijn staan nu technische en functionele
verplichtingen voor afschermingen en hekbeveiligingen. Maar dit is nog
steeds niet genoeg om manipulatie uit te bannen.
Wij kunnen urenlang vertellen over allerlei procedurele maatregelen, be-
wustwording en ergonomie, maar dat is niet waar we naar toe willen in
dit artikel. Gelukkig is er een oplossing op komst die machinebouwers
gaat dwingen om over manipulatie na te denken. De “manipulatienorm”
EN-ISO-14119. Naar verwachting in het derde kwartaal van 2012 wordt
deze in Europa en vervolgens ook in Nederland overgenomen als NEN-
EN-ISO 14119. Het woord “manipulatie” komt maar liefst 65 keer voor in
deze norm. Het is de opvolger van de EN1088 die in 1995 werd uitgege-
ven. Destijds stonden daar nagenoeg geen aanbevelingen in tegen ma-
nipulatie. Intussen zijn er twee amendementen op deze norm gekomen,
De machinerichtlijn verplicht ons tot het bouwen van veilige machines,
althans, machines die geen noemenswaardig letsel kunnen veroorzaken.
Na het inventariseren van mogelijke gevaren moet een machine zodanig
worden ontworpen dat deze geen risico voor de gebruiker vormt.
Gevaar en risico worden nog steeds met elkaar verward. Risico bestaat uit
een verhouding tussen gevaar, blootstelling en afwendbaarheid. Een ge-
vaar op zich hoeft helemaal geen risico te vormen wanneer je er niet aan
kunt blootstellen. Kijk, dát wordt nou bedoeld met veilig ontwerpen: De
gevaren in het ontwerp opheffen (bijvoorbeeld bewegende delen verder
uit elkaar plaatsen zodat knelgevaar niet ontstaat) of, gevaren zodanig
in de machine wegwerken dat je er niet mee in aanraking kúnt komen.
Gevaren die écht niet in het ontwerp kunnen worden vermeden moeten
vervolgens worden beveiligd met mechanische, elektrische en elektroni-
sche voorzieningen. Veiligheidsvoorzieningen dus. Eén aspect is hierbij
sterk onderbelicht gebleven: manipulatie. Een machine kan nóg zo goed
zijn beveiligd, maar als dat de gebruiker in de weg zit, zijn deze bevei-
ligingsvoorzieningen geen lang leven beschoren. Is er geen ergonomie
Vladimir Dragosavic
BINNeNkORT ZIjN We WeeR eeN NORm RIjkeR. NaaR VeRWaChTINg Zal
IN heT deRde kWaRTaal VaN 2012 NamelIjk de eN-ISO 14119
VeRSChIjNeN. de NORm dIe ZICh BeZIghOudT meT eN afSCheR-
mINgeN, eRgONOmIe eN heT OVeRBRuggeN VaN BeVeIlIgINgeN,
geefT uITgeBReId INZIChT IN heT VeRaNTWOORd OmgaaN meT
maNIPulaTIe. heT WOORd “maNIPulaTIe” kOmT maaR
lIefST 65 keeR IN de NORm VOOR.
Robotveiligheid056
eN-ISO 14119 in de maakeeN NIeuWe aaNPak TegeN maNIPuleReN
057
de laatste EN1088/A2 was in 2008. Als er amendementen nodig zijn dan
is vaak een nieuwe norm op komst.
De nieuwe EN-ISO14119 beoogt dat machines niet alleen goed worden
beveiligd, maar dat de beveiligingen zowel zeer ergonomisch zijn als te-
gelijk ook niet manipuleerbaar. Daarbij wordt naar moderne oplossingen
verwezen: De huidige stand der techniek.
Veiligheidsergonomie en continuïteit van het productieproces gaan hierin
hand-in-hand.
Volgt men deze norm, dan zal de veiligheid op de machine geen ergernis
meer opwekken en zullen de veiligheidsvoorzieningen onmerkbaar hun
werk doen en zal het gebruik ervan uitnodigend zijn.
De oplossingen tegen manipulatie in de EN-ISO14119 rusten op 3 pijlers:
Pijler 1: ergonomieOntwerp beveiligingssystemen zodanig dat deze niet als storend worden
ervaren. Machineveiligheid moet onmerkbaar zijn werk doen. Wachttij-
den mogen niet langer zijn dan nodig. Procedures moeten niet ingewik-
keld zijn. Beveiligingssystemen mogen geen storingen veroorzaken.
Pijler 2: TechniekIn technisch opzicht geeft de EN-ISO14119 een aantal additionele tech-
nische maatregelen die het omzeilen van veiligheidssensoren en blok-
keervoorzieningen voorkomen: Onbereikbaar maken, onafneembaar ma-
ken, gecodeerde systemen gebruiken, relatie tussen proces en toegang
controleren, etc… Het technisch manipuleren van beveiligingssystemen
moet op deze wijze onmogelijk worden gemaakt.
Pijler 3: BeloningDit is waarschijnlijk de meest opmerkelijke oplossing. Er mag namelijk
geen beloning ontstaan nadat er tóch wordt gemanipuleerd. Een uitste-
kend hulpmiddel hierbij is de machinebesturing. Deze kan worden ge-
bruikt om “mee te kijken” in de veiligheidskring. Extra signalen uit de
verschillende veiligheidscomponenten worden door de besturing beoor-
deeld. Wordt er een onlogische volgorde geconstateerd (manipulatie),
dan zet de besturing de machine stil en genereert een alarm. In de EN-
ISO14119 staat specifiek “dat het proces 10 minuten niet mag worden
gestart”. Deze door de besturing gegeven “straf” zal in een organisatie
niet vaak worden getolereerd.
Je zou denken dat wanneer slechts één van deze pijlers correct wordt
uitgevoerd, de andere pijlers niet nodig zijn. Dat is nou bijna wat deze
norm beoogt. Hij gaat er van uit dat men nooit het optimale zal bereiken.
Dus wanneer men de drie pijlers per stuk redelijk heeft uitgevoerd, dan
zal het resultaat zijn: Geen manipulatie!
Een treffend voorbeeld dat we allemaal kennen is onze wasmachine.
Daarvan kan de deur niet direct worden geopend nadat de was klaar is.
Dat duurt gemiddeld 90 seconden. Iedereen die wel eens voor de was-
machine heeft gestaan om er meteen iets uit te halen heeft zich wier aan
geërgerd. Deze irritatie lokt manipuleren uit. Als de schakelaar met het
simpel lipje aan de buitenkant had gezeten, had u die misschien gemani-
puleerd? En daarom zit hij op een onbereikbare plaats!
De EN-ISO14119 is voor engineers en constructeurs een prettig leesbare
norm met vele tekeningen en illustraties.
In hoeverre de “manipulatienorm” EN-ISO14119 een dwingend karakter
057Robotveiligheid
zal hebben is afhankelijk van twee zaken: Ten eerste zal deze norm wor-
den geharmoniseerd. Dit betekent dat wanneer men aan deze norm vol-
doet, men tevens aan de voorwaarden van de machinerichtlijn voldoet.
Een ongeschreven regel is dat de machinebouwer de lijst van geharmo-
niseerde normen moet raadplegen en bepalen welke normen voor hem
van toepassing zijn. De “manipulatienorm” mag dan echt niet buiten be-
schouwing worden gelaten.
Ten tweede mag elke inkoper van machines aanvullende criteria eisen.
De inkopende partij moet enigszins onderlegd zijn om in zijn opdracht
meer te specificeren dan alleen de machinerichtlijn. Het lijkt een goed
uitgangspunt dat de inkoper eist dat de machinebouwer in elk geval ook
aan de EN-ISO14119 moet voldoen. De machinegebruiker zal hiervan na-
melijk veel voordeel hebben.
De voordelen die de machinegebruiker ervaart nadat hij een machine in
gebruik neemt die aan de “manipulatienorm” voldoet zijn enorm. Tijdens
de hele levensduur van de machine zal de kans op manipulatie uiterst ge-
ring zijn en hoeft de machinegebruiker veel minder energie in procedures
en handhaving te steken.
Conclusie: De EN-ISO14119 is een perfect middel tegen manipulatie. Het
neemt alle negatieve prikkels weg die veiligheidsvoorzieningen kunnen
veroorzaken. Het gevolg is een goede werkomgeving en een ongestoord
productieproces.
Een machine bouw je in 2 maanden. Met een beetje aandacht voor de
EN-ISO14119 heeft de machinegebruiker er 20 jaar profijt van. Moreel zijn
we dit verplicht maar met de nieuwe “manipulatienorm” zijn we er ook
voor verantwoordelijk.
Raadpleeg www.nen.nl voor de beschikbaarheid van de EN-ISO14119
(NEN-EN-ISO14119)
Zie ook: www.en-iso14119.nl of www.en-iso14119.be
058
Global solutions
+31 (0)297 285332 www.destaco.nl
AUTOMATISERENMET ANDERE OGEN!
VISION & ROBOTS
Bezoek onze stand (nr. 47) tijdens de vakbeurs‘Vision & Robotics’ in Veldhoven.
www.arisbv.nl - www.derobv.nl
ADV_V&R2012_v1.indd 1 09-05-12 18:31Lasnaden realtime volgen
met 3D laservision
Makes it happen
• levert een exact gelaste naad
• geen handmatige programmacorrecties meer
• geen complexe lasmallen meer benodigd
• verhoogt de proces snelheid
• verhoogt de proces nauwkeurigheid
• voorkomt onnodig afkeur
[email protected] Tel. +31 (0)78 69 170 11www.valkwelding.com
059
BETROUWBAAR BETROUWBAAR BETROUWBAAR VERBINDEN
Sense it! Solve it!Connect it! Bus it!
NAUWKEURIG NAUWKEURIG NAUWKEURIG DETECTERENDETECTERENDETECTEREN
PERFECT OVERDRAGENOVERDRAGEN
EFFICIËNT AUTOMATISEREN
Sense it! Sense it! Sense it! Connect it! Sense it! Connect it! Bus it! Solve it!
www.turck.com
AUTOMATISEREN
www.turck.com
AUTOMATISEREN
Turck B.V.Ruiterlaan 7, NL-8019 BN Zwolle Postbus 297, NL-8000 AG ZwolleTel. (+31) (38) 4 22 77 50Fax (+31) (38) 4 22 74 51Email [email protected] www.turck.com
F0561_210x85_NL_Sense-it_FA.indd 1 03.05.2011 15:54:53
Portaalrobot met cycli van 670 millisecondenDe High-Speed H- en T-portalen van Festo zijn
30% sneller dan conventionele handlingsyste-
men. Beide systemen zijn alternatieven voor
complexe en moeilijke robotsystemen zoals ro-
bots in Delta-kinematica en Scaras. Ze worden zo
geleverd dat ze direct in die machine kunnen
worden geïnstalleerd – aangepast aan alle nood-
zakelijke machine-interfaces.
Voor de High-Speed T-Portal is een tacttijd van
670 milliseconden probleemloos mogelijk. Het is
een High-Speed pick-and-place met een hogere
dynamica als conventionele lijnportals en schaal-
baar op elke slag. Daarmee kan hij de tacttijden
in vorm-vul-sealprocessen bijhouden. Aan het
einde van deze processen verdeelt de High-
Speed T-Portal de verpakkingen in dozen.
De snelheid van 4 m/s en de versnelling van 50
m/s² bereikt het portaal over de gehele werk-
ruimte met een constructief kneepje: De beide
tandriemassen zijn met de traverse verbonden
via een enkele circulerende tandriem om de aan-
drijfas. Deze wordt aangedreven door twee
EMMS aangedreven servomotoren.
Het High-Speed H-Portal verdeelt verpakte le-
vensmiddelen zoals chocoladerepen in dozen. Hij
dekt een veel grotere werkruimte in rechthoeki-
ge vorm af dan robotsystemen in Delta-kinemati-
ca, die alleen ronde of niervormige werkruites
kunnen bewerken. Het nadeel van Delta-robots
zijn ook de hoge kosten, de te installeren massa
van rond de 150 kg en de benodigde hoge mon-
tageruimte. Daartegenover is de High-Speed H-
Portal schaalbaar op iedere slag, zeer vlak gecon-
strueerd, heeft een laag zwaartepunt en een
eenvoudigere structuur dan de snelle Delta-ro-
bot. De optimale versnelling en vertraging kun-
nen slagen in X- en Y-richting aan van twee tot
één meter met een nauwkeurigheid van 0,2 mm.
Productnieuws
II-VI, de leverancier vann CO2-laseroptieken,
biedt nu ook de lenzen aan voor de nieuwe
generatie Trumpf lasers met één snijkop. Cut
lenzen hebben een afgevlakte zijde en pas-
sen in het Trumpf LensLine monitoringsy-
steem dat aangeeft wanneer de lens ver-
vuild of aan vervanging toe is. Zo voorkomt u
een productiestilstand wanneer de lens on-
nodig gereinigd wordt. Verder kunnen deze
Cut lenzen door hun vorm maar op één ma-
nier gemonteerd worden. Hierdoor zijn ze
onmiddellijk correct uitgelijnd telkens als u
de lens terugplaatst of vervangt. II-VI ver-
deelt deze Cut lenzen onder het patent van
Trumpf (Europa 1 800 156, US#7 875 830).
lenzen voor lasers
060
Adverteerdersindex
Fanuc 2 DVC 40 National Instruments 16 Turck 59
ABB 63 Excener 60 Phaer 21 Valk Welding 58
Alpha Robotica 61 Fenceworks 55 Pilz 52 vanrooij 60
Aris & Dero 58 Iris Vision 38 Robomotive 58 Vistalink 49
Cognex 44 Kuka 4 Sick 26 Yaskawa 42
Destaco 58 Mikrocentrum 64 Staubli 52 ZVS 42
DVC heeft in samenwerking met
GBO, Grein, Copartner en Burgme-
taal een nieuwe generatie seal in-
spectie machine ontwikkeld die is
gepresenteerd op de CFIA . De ont-
wikkeling van het design tot time to
market is uitgevoerd in 15 weken.
Het voorontwikkelingstraject heeft
5 maanden geduurt. De machine is
uitgerust met meerdere innovaties
zoals beeldverwerkings software,
fibre-techbekleding van de machi-
ne in plaats van RVS, een uniek
transport en het toepassen van
hoge resolutie Bssler camera’s die
leiden tot perfecte beeldopnames.
Het uniek transport met rollen van
16 millimeter zorgen ervoor dat het
product dat geïnspecteerd wordt -
verpakkingen voor gesneden pro-
duct zoals kaas en vleeswaren -
zeer rustig worden getransporteerd
waardoor er met een resolutie van
0.1 millimeter per pixel fouten kun-
nen meten vanaf 1 vierkante milli-
meter. De machine wordt gebruikt
voor het automatisch inspecteren
van verpakkingen die worden ge-
produceerd met een snelheid tot
180 producten per minuut. De in-
specties die worden uitgevoerd aan
een dergelijke verpakking zijn lek-
dichtheid, aanwezigheid van de
juiste productcodes, barcodes, ac-
tielabels en productinformatie lees-
baar voor de consument.
Nieuwe seal inspectie machine
061061061061
Your partner for industrial robot programmingMeer dan 20 jaar ervaring in het ontwikkelen van machine-besturingen en meer dan 15 jaar ervaring in het programmeren en integreren van robotsystemen maken van Alpha Robotica een ervaren partner voor zowel gebruikers als systeemintegrators.
T +31 (0)172 41 95 53F +31 (0)172 41 60 32 Informatie [email protected]
De nieuwe thermografiecamera SAT-G96 van
Mera Benelux is voorzien van een UFPA detector
met 640 x 480 pixels. Elk van de 307.200 pixels biedt een nauwkeu-
rige en betrouwbare temperatuurmeting met een resolutie van
0,06°C voor een scherp beeld van hoge kwaliteit. Het beeld wordt
weergegeven op een 5” LCD. Het display kan ook los van de camera
worden gebruikt, waarbij de bediening via een keyboard op het dis-
play mogelijk is. Standaard is de G96 voorzien van een composiet
videouitgang voor PAL en NTSC met een beeldfrequentie van 50 Hz.
Het beeld wordt tevens weergegeven via een ingebouwde optische
zoeker. De G96 is tevens voorzien van een videocamera. Het visuele
beeld kan over het thermische beeld worden gelegd voor een betere
herkenbaarheid en op de meegeleverde 4 GB SD kaart kunnen de
beelden worden opgenomen. Tevens kan een videofilm worden op-
genomen van 4 uur. De thermische en visuele beelden worden opge-
nomen in JPG formaat. De videobeelden in MPEG formaat. Behalve de
standaard optiek zijn verschillende lenzen leverbaar voor groothoek-,
tele- of macrobeelden. Hierdoor is deze camera ook geschikt voor
wetenschappelijke en medische doeleinden. Het temperatuurbereik
van de camera is standaard van -20°C tot +600°C en is uitbreidbaar
tot 2000°C.
Thermografie-camera met hoge resolutie
Productnieuws
Micro-Epsilon Messtechnik biedt verschillende nieuwe
sensoren waarmee robots hun werk nauwkeurig kunnen
uitvoeren. Contactloze sensoren, met name laser trian-
gulatie sensoren, zijn geschikt bij dynamische afstands-
meting. Deze sensoren zijn verkrijgbaar in meetbereiken
van 2 mm tot aan 1000 mm en hebben meetfrequenties
tot wel 50 kHz. Voor complexere metingen kan de gap-
control sensor op de robotarm worden geïnstalleerd,
waarbij de sensor verschillende typen gaten/openin-
gen/scheuren kan meten. Een toepassing is de bestu-
ring van lasrobots. Om tot op de micrometer defecten in
het spuitwerk te detecteren is er het reflectcontrol sy-
steem dat is gebaseerd op een laser deflectrometer. De
robot, waarop de sensor is bevestigd, past hierbij conti-
nu de positie aan van het systeem om zo in een zo kort
mogelijke tijd zo nauwkeurig mogelijk te meten.
Sensoren voor robots
Productnieuws
VisionPro 3dDe software van Cognex VisionPro 3D
biedt nauwkeurige, real-time 3D posi-
tioneringsinformatie om de visionpres-
taties te verbeteren in een breed scala
aan toepassingen waarvoor 2D-hulp-
middelen alleen niet volstaan. Vision-
Pro 3D werkt met elk aantal vaste of
robotgemonteerde camera’s voor vol-
ledige toepassingsflexibiliteit en is ge-
baseerd op de toonaangevende Pat-
Max- en andere uitlijntechnologieën
van Cognex. Het is dus geen gewone
3D-machinale visie. VisionPro 3D biedt
nauwkeurige, driedimensionale positi-
oneringsinformatie in real-time om
lastige assemblageverificatie, logistiek
en robottoepassingen te automatise-
ren voor automobiel- en precisiepro-
ductieindustrieën, waaronder in- en
uitschuiven, (de)palletisering en kit-
en assemblageverificatie. VisionPro 3D
maakt gebruik van meerdere sets
tweedimensionale functies van het
uitgebreide scala van hulpmiddelen
van VisionPro, waaronder PatMax, Pat-
Flex en andere hulpmiddelen voor ge-
ometrische patroonovereenstemming.
Deze hulpmiddelen kunnen worden
gebruikt bij niet-uniforme verlichting
en blijven betrouwbaar zelfs als patro-
nen deels zijn bedekt, wat zorgt voor
een nauwkeurige onderdeellocatie bij
de lastigste instellingen en onder de
lastigste omstandigheden. De toepas-
singsprestatie wordt versterkt door ka-
libratiehulpmiddelen van Cognex met
een hoge nauwkeurigheidsgraad, die
kunnen worden ingesteld voor wat be-
treft optische vervorming en camera-
positie, en die camera’s met bewegen-
de onderdelen, zoals robotgrijparmen,
synchroniseren - en dat vormt de sleu-
tel tot het succes van elke 3D-toepas-
sing.
062062 Column Vision & Robotics
Wie aan automatiseren met actuatoren en camera’s denkt, zal in eerste
instantie wellicht een afstandelijk gevoel bekruipen. Hoewel over het al-
gemeen intrigerende en tot de verbeelding sprekende stukjes techniek,
blijft het natuurlijk wel techniek. Het is niet ‘ warm and fuzzy’ , maar
een samensmelting van materialen en datastromen. Toch denken we met
editie 2012 van Vision & Robotics wel degelijk ook aan het innige van de
mens. En dan heb ik het natuurlijk niet over de gratis koffie en het heer-
lijke lunch buffet, tenzij je het over de productie van al dat lekkers hebt
. Met innige van de mens bedoel ik namelijk al dat hartverwarmends
dat vision en robotica ons brengt. Hebben we het over de food en agro,
dan heb ik het over de lekkere groenten in de dampende groentesoep die
mede dankzij vision en robotica op mijn bord terecht zijn gekomen. Na
het verhaal dat Erik Pekkeriet van Greenvision tijdens de eerste plenaire
sessie zal houden, zult u ongetwijfeld met een ander oog naar al dat voed-
zaams kijken. Hebben we het over de servicerobotica dan denk ik aan al
dat moois wat deze zeer veelbelovende tak van de robotica voor ons in
petto heeft. Het redden van mensenlevens rampen of in het ziekenhuis.
Overigens geldt dat natuurlijk net zo hard voor bepaalde vision toepas-
singen. Wat te denken aan een valdetectiesysteem dat er voor zorgt dat
iemand langer zelfstandig thuis kan blijven wonen? Best wel een stukje
koude techniek dat appelleert aan het innige van de mens. Wat de vol-
gende generatie servicerobots ons nog meer voor warms zal brengen is
echt iets voor de RoboNED deelnemers. Niet alleen spreken zij zich tijdens
hun conferentie volmondig over uit, ook zullen ze de nodige demonstra-
ties op de beursvloer laten zien.
Dit appèl tot slot wil niet zeggen dat me alleen en warm gevoel bekruipt
wanneer ik aan de toepassing denk. Want zeg nou eerlijk. Robots zijn van
zichzelf al hot genoeg. Ik ben dan ook blij dat de vloer er ook dit jaar weer
vol mee staat. Dus ook wie niet gericht naar iets op zoek is moet op 5 of 6
juni gewoon maar even langskomen. Al is het maar voor dat onbetaalbare
‘warm and fuzzy feeling’
Els van de Ven
Manager Vakbeurzen & Congressen
hartverwarmend
Column Vision & Robotics
Servicerobotica heeft nog veel voor ons in petto
062
063
ABB levert standaard robotoplossingen voor de industrie. Deze zijn eenvoudig, snel, kostenbesparend en eenvoudig in bestaande of nieuwe productielijnen te integreren. ABB Robots zijn zeer gebruiksvriendelijk, betrouwbaar, efficiënt, onderhoudsarm, accuraat en werken 24/24/7 op topsnelheid. Kiest u een ABB Robot dan weet u wat u kiest! Bezoek ons op www.abb.com/robotics
Eenvoudiger produceren?Houd het standaard!
ABB adv IRB660 184x255.indd 1 22-04-10 13:33
hartverwarmend
064
Vakbeurs & CongresDinsdag 5 en woensdag 6 juni 2012
NH Conference Centre Koningshof te Veldhoven
Vakbeurs & CongresDinsdag 5 en woensdag 6 juni 2012
NH Conference Centre Koningshof te Veldhoven
www.vision-robotics.nl11e editie • Gratis toegang
Mediapartners:
O� iciële beurscatalogus
Organisatie:
Conferentie
VR12_230x295.indd 1 22-3-2012 12:28:44