vitamin d and diabetes

Καλλιόπη Κώτσα ΕνδοκρινολόγοςΔιαβητολογικό ΚέντροΑrsquo Παθολογική ΚλινικήΠΓΝΘ laquoΑΧΕΠΑraquo ΑΠΘΘεσσαλονίκη

Windaus 1928 Νόμπελ Χημείας Egan Kodicek 1967 μεταβολίτες σε όργανα

στόχους δραστικότεροι από το αρχικό μόριο

1968 απομόνωση της 25(ΟΗ)D3 DeLuca ταυτοποίηση της 125(ΟΗ)2D3 Kodicek θέση της σύνθεσης αυτού του

μεταβολίτη ήταν ο νεφρός DeLuca σύνθεση 1α25(ΟΗ)2D3 και

1β25(ΟΗ)2D3 και παρασκευή 1α-(ΟΗ)D3

ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΡΙΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ 125-dihydroxyvitamin D (125[OH]2D)

Holick M F Mayo Clin Proc 200681353-373

copy 2006 Mayo Foundation for Medical Education and Research

ΒΙΤΑΜΙΝΗ D KAI ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ

ΜΟΡΙΑΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΡΑΣΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ DΜΟΡΙΑΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΡΑΣΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D

Copyright copy2008 The Endocrine Society

Bouillon R et al Endocr Rev 200829726-776

ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ 125-(OH)2D ΣΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Lancet 2001 Nov 3358(9292)1500-3Intake of vitamin D and risk of type 1

diabetes a birth-cohort studyHyppoumlnen E Laumlaumlrauml E Reunanen A Jaumlrvelin

MR Virtanen SMDietary vitamin D supplementation is

associated with reduced risk of type 1 diabetes Ensuring adequate vitamin D supplementation for infants could help to reverse the increasing trend in the incidence of type 1 diabetes

Έκπτωση στη λειτουργία του β-κυττάρου

Αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης

Συστηματική φλεγμονή

ΚΥΤΟΚΙΝΕΣ Αλληλεπίδραση Vitamin D με vitamin D response elements στην promoter region των cytokine genes και τροποποίηση nuclear transcription factors

Vitamin D μπορεί να μειώνει την ενεργοποίηση του nuclear factor-B (genes encoding proinflammatory cytokines- insulin resistance)

Vitamin D παρεμβαίνει στην παραγωγή κυτοκινών μέσω καλβινδίνης (προστασία από απόπτωση)




Υποδοχείς για την 125(ΟΗ)2D3 έχουν βρεθεί στο β-κύτταρο (nVDR και mVDR)

Έκφραση της 1mdashhydroxylase στο β-κύτταρο Όλα τα αναγκαία μόρια για τη δράση της

βιταμίνης D βρίσκονται στο β-κύτταρο (ΑΔΠ-D28K)

Παρουσία vitamin D response element στον προωθητή του γονιδίου ινσουλίνης στον άνθρωπο

Ενεργός ρόλος της 125(ΟΗ)2D3 στη ρύθμιση της λειτουργίας του β-κυττάρου

Δύο φάσεις έκκρισης ινσουλίνης σε άτομα Δύο φάσεις έκκρισης ινσουλίνης σε άτομα με φυσιολογικό σωματικό βάρος και σε παχύσαρκουςμε φυσιολογικό σωματικό βάρος και σε παχύσαρκους


Ward WK et al Diabetes Care 19847491ndash502

ΦυσιολογικήΦυσιολογική ΣΔ τύπου 2ΣΔ τύπου 2120120

100100

8080

6060

4040

2020

00

ndashndash3030 00 3030 6060 9090 120120

Χρόνος (λεπτά)

ndashndash3030 00 3030 6060 9090 120120

Χρόνος (λεπτά)Χρόνος (λεπτά)

Ινσουλ

ίνη

Ινσουλ

ίνη (

microU

ml)

(micro

Um

l)

120120

100100

8080

6060

4040

2020

00

20g glucose20g glucose20g20gglucoseglucose

Ινσουλ

ίνη

Ινσουλ

ίνη (

microU

ml)

(micro

Um

l)

Η Η έκκρισηέκκριση ινσουλίνης ινσουλίνης μεταβάλλεταιμεταβάλλεται νωρίς νωρίς στο στο ΣΔ τύπουΣΔ τύπου 2 2

Έλλειψη βιταμίνης D εμποδίζει την έκκριση της ινσουλίνης (αλλά όχι των άλλων παγκρεατικών ορμονών) και προάγει την δυσανεξία στη γλυκόζη ενώ προσθήκη βιταμίνης D στη δίαιτα επαναφέρει αυτές τις διαταραχές στο φυσιολογικό

Η πρώτη φάση έκκρισης της ινσουλίνης μετά φόρτιση με γλυκόζη διαταράσσεται στην πρώιμη ανεπάρκεια βιταμίνης D Στη συνεχιζόμενη έλλειψη βιταμίνης D ακολουθεί μια μείωση και της δεύτερης φάσης με αποτέλεσμα σημαντική ανεπάρκεια της ινσουλινικής έκκρισης

Καλλιέργειες in vitro παγκρεατικών νησιδίων από ραχιτικά ζώα = μειωμένη απελευθέρωση ινσουλίνης όταν έγινε φόρτιση με γλυκόζη που αποκαταστάθηκε με προσθήκη στις καλλιέργειες μεγάλων συγκεντρώσεων 125(ΟΗ)2D3

Συνολική βελτίωση στη λειτουργία του β-κυττάρου με την παρουσία 125(ΟΗ)2D3 = ενισχύει και ομαλοποιεί τη σύνθεση της ινσουλίνης συμβάλλοντας με έναν επιπλέον τρόπο στη φυσιολογική λειτουργία του β-κυττάρου

The Effect of Vitamin D3 on Insulin Secretion and Peripheral Insulin Sensitivity

in Obese Women with Polycystic Ovary Syndrome (PCOS)ENDOCRINE SOCIETY NEW ORLEANS 2004


in patients with Type 2 Diabetes (T2D)

K Kotsa A Papazisi I Spanopoulos I Giovos Endocrinology and Diabetes AHEPA University Hospital Thessaloniki Greece

EASD MUNICH 2004

Kalliopi Kotsa Maria P Yavropoulou Olympia Anastasiou John G Yovos ldquoRole of vitamin D treatment in glucose metabolism in polycystic ovary syndromerdquo Fertility Sterility 2008 Oct 16

ΠΡΩΤΟΚΟΛΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΟ ΜΕΛΕΤΗΣΜΕΛΕΤΗΣ

15 ΠΑΧΥΣΑΡΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ 15 ΠΑΧΥΣΑΡΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ (ΩΟΘΗΚΩΝ (ΟΜΑΔΑ ΑΟΜΑΔΑ Α) ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΔ ) ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΔ ΤΥΠΟΥ 2ΤΥΠΟΥ 2

15 ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΔ ΤΥΠΟΥ 2-8 ΑΝΔΡΕΣ (15 ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΔ ΤΥΠΟΥ 2-8 ΑΝΔΡΕΣ (ΟΜΑΔΑ Β1ΟΜΑΔΑ Β1) 7 ) 7 ΓΥΝΑΙΚΕΣ (ΓΥΝΑΙΚΕΣ (ΟΜΑΔΑ Β2ΟΜΑΔΑ Β2))

1500 1500 mg mg ασβεστίουHασβεστίουH Αρχικές μετρήσεις (Αρχικές μετρήσεις (HbA1c HbA1c γλυκόζη ινσουλίνη ασβέστιο γλυκόζη ινσουλίνη ασβέστιο 25OHD I-25OHD I-

PTH PTH ολική χοληστερόλη ολική χοληστερόλη LDL HDLLDL HDL και τριγλυκερίδια και τριγλυκερίδια) ) και δοκιμασία και δοκιμασία ενδοφλέβιας χορήγησης γλυκόζης (03 ενδοφλέβιας χορήγησης γλυκόζης (03 gkggkg) ) (FSIVGTT(FSIVGTT) ) για υπολογισμό για υπολογισμό της έκκρισης ινσουλίνης και της ευαισθησίας στην ινσουλίνη με το της έκκρισης ινσουλίνης και της ευαισθησίας στην ινσουλίνη με το MinMod 30MinMod 30

Αγωγή με αλφακασιδόλη 1μΑγωγή με αλφακασιδόλη 1μggημέρα για 3 μήνες στην ομάδα Α και 2 ημέρα για 3 μήνες στην ομάδα Α και 2 μήνες στις ομάδες Β1 Β2μήνες στις ομάδες Β1 Β2

Επανάληψη των μετρήσεων και της Επανάληψη των μετρήσεων και της FSIVGTTFSIVGTT στο τέλος της μελέτηςστο τέλος της μελέτης


ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Τόσο οι ασθενείς με ΣΠΩ όσο και οι γυναίκες Τόσο οι ασθενείς με ΣΠΩ όσο και οι γυναίκες ασθενείς με ΣΔ2 παρουσίαζαν ήπια έως μέτρια ασθενείς με ΣΔ2 παρουσίαζαν ήπια έως μέτρια έλλειψη βιταμίνης έλλειψη βιταμίνης DD η οποία αποκαταστάθηκε η οποία αποκαταστάθηκε μετά το τέλος της μελέτηςμετά το τέλος της μελέτης

Η θεραπεία με αλφακασιδόλη είχε σαν αποτέλεσμα Η θεραπεία με αλφακασιδόλη είχε σαν αποτέλεσμα την ενίσχυση κυρίως της πρώτης φάσης έκκρισης την ενίσχυση κυρίως της πρώτης φάσης έκκρισης ινσουλίνης και στις 3 ομάδες ασθενώνινσουλίνης και στις 3 ομάδες ασθενών

Θετικά αποτελέσματα σε λιπίδια και μικρή αύξηση Θετικά αποτελέσματα σε λιπίδια και μικρή αύξηση στην ευαισθησία στην ινσουλίνη παρατηρήθηκε στην ευαισθησία στην ινσουλίνη παρατηρήθηκε στην ομάδα των ασθενών με ΣΠΩστην ομάδα των ασθενών με ΣΠΩ


Σημαντικότερο όφελος παρατηρήθηκε στην ομάδα των Σημαντικότερο όφελος παρατηρήθηκε στην ομάδα των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών με ΣΔ2 στις οποίες μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών με ΣΔ2 στις οποίες αυξήθηκε η ευαισθησία στην ινσουλίνη μειώθηκε η αυξήθηκε η ευαισθησία στην ινσουλίνη μειώθηκε η συνολική έκκριση ινσουλίνης η συνολική έκκριση ινσουλίνης η HbA1cHbA1c και τα και τα τριγλυκερίδιατριγλυκερίδια ενώ παρατηρήθηκε μικρή αύξηση στην ενώ παρατηρήθηκε μικρή αύξηση στην HDLHDL

Χορήγηση αναλόγου βιταμίνης Χορήγηση αναλόγου βιταμίνης D D σε ασθενείς με σε ασθενείς με τεκμηριωμένη έλλειψη μπορεί να επηρεάσει θετικά τεκμηριωμένη έλλειψη μπορεί να επηρεάσει θετικά μεταβολικές παραμέτρους που σχετίζονται με το μεταβολικές παραμέτρους που σχετίζονται με το μεταβολισμό της γλυκόζης και τη δράση της ινσουλίνηςμεταβολισμό της γλυκόζης και τη δράση της ινσουλίνης

Plasma C-Peptide Is Inversely Associated with Calcium Intake in Women and with Plasma 25-Hydroxy Vitamin D in MenTianying Wu Walter C Willett and Edward Giovannucci




Παρουσία υποδοχέα βιταμίνης D στους σκελετικούς μύες

Διέγερση από τη βιταμίνη D της έκφρασης του υποδοχέα της ινσουλίνης και ενίσχυση της δράσης της ινσουλίνης στη μεταφορά της γλυκόζης in vitro

Άμεση ενεργοποίηση του peroxisome proliferator activator receptor- δ (μεταβολισμός λιπαρών οξέων)

BMC Mol Biol 2008 Jul 18965 Genomic actions of 125-

dihydroxyvitamin D3 on insulin receptor gene expression insulin receptor number and insulin activity in the kidney liver and adipose tissue of streptozotocin-induced diabetic rats

Calle C Maestro B Garciacutea-Arencibia M



ΒΙΤΑΜΙΝΗ D ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑ ΡΕΝΙΝΗΣ ΑΓΓΕΙΟΤΕΝΣΙΝΗΣ



ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ 125-(OH)2D-VDR ΣΤΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ

Copyright copy2008 American Heart Association

Wallis D E et al Circulation 20081181476-1485

ΥΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΚΑΙ ΚΑΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Ερευνητής

Φύλο

Ηλικία Πληθυσμός Παράμετρος

Αποτέλεσμα

Orwoll 1994

MF

40ndash70 NΙDM type 2 (n = 20)

FPG 25-OHD not associated with FPG

Baynes 1997

M 76 Nondiabetics (n = 142)

FPG 2hPG 25-OHD not associated with FPG or 2hPG

Wareham 1997

MF 40ndash65 Nondiabetics (n= 1057)

IGT (2hPG) OR 100 103 (101ndash105)

Chiu 2004 MF 26 Nondiabetics (n = 126)

FPG 2hPG 25-OHD inversely associated with 1hPG 2hPG 25-OHD not associated with FPG

Scragg 2004

MF gt20 NHANES (n = 2766 non-Hispanic whites)

Type 2 DM (FPG)

25-OHD inversely associated with IR (HOMA)

Anastassios G Pittas Joseph Lau Frank B Hu and Bess Dawson-Hughes

Summary OR was 054 (95 CI 023ndash127) for the highest vs the lowest 25-OHD concentration (25ndash38 vs 10ndash23 ngml respectively) but with significant heterogeneity among studies

When the data on non-Hispanic blacks were excluded there was a statistically significant inverse association between 25-OHD concentration and prevalent type 2 DM [OR 036 (95 CI 016ndash080)]

Ερευνητής

Φύλο Ηλικία Πληθυσμός

Δόση Παράμετρος


Liu 2005 (66 )

F gt45 Womenrsquos Health Study 10066NR

gt511 vs lt159 Ud

Type 2 DM (validated self-report)

of cohort with type 2 DM 56 and 27

Pittas 2006(52 )

F 46 Nurses Health Study 837794843

gt800 vs 200 IUd


Relative risk 100 087 (069ndash109)


Pittas A G et al J Clin Endocrinol Metab 2007922017-2029

Adjusted relative risk of incident type 2 DM in the Nurses Health Study by calcium and vitamin D intake (52 )

Forouhi NG Luan J Cooper A Boucher BJ Wareham N Baseline serum 25-hydroxy vitamin D is predictive of future glycemic status and insulin resistance the Medical Research Council Ely prospective study 1990ndash2000 Diabetes 2008 572619ndash2625

Mattila C Knekt P Mannisto S Rissanen H Laaksonen MA Montonen J Reunanen A Serum 25-hydroxyvitamin D concentration and subsequent risk of type 2 diabetes Diabetes Care 2007 302569ndash257


ΣτάδιαΣτάδια

25(ΟΗ)25(ΟΗ)DD33

Αύξηση Αύξηση PTHPTH

Οστικός Οστικός μεταβολισμόςμεταβολισμός nmolliternmolliter ngmlngml

Ήπια έλλειψη Ήπια έλλειψη βιταμίνης βιταμίνης DD ή ή ανεπάρκειαανεπάρκεια

25-5025-50(75)(75) 10-2010-20(30)(30) 1515 Φυσιολογικός ή Φυσιολογικός ή αυξημένοςαυξημένος

Μέτρια Μέτρια έλλειψη έλλειψη

βιταμίνης βιταμίνης DD

125-25125-25 5-105-10 15-3015-30 ΑυξημένοςΑυξημένος

Σοβαρή Σοβαρή έλλειψη έλλειψη


lt125lt125 lt5lt5 gt30gt30 Διαταραχή Διαταραχή επιμετάλλωσης ή επιμετάλλωσης ή

και αληθής και αληθής οστεομαλακίαοστεομαλακία

Vitamin D Status and Cardiometabolic Risk Factors in the United States Adolescent Population

Jared P Reis PhDa Denise von Muumlhlen MD PhDb Edgar R Miller III MD PhDa Erin D Michos MD MHSc and Lawrence J Appel MD MPH

Low serum vitamin D in US adolescents is strongly associated with hypertension hyperglycemia and metabolic syndrome

independent of adiposity

44

Φύλο Άνδρας ΒΜΙ 32Ηλικία 40 ετών

Τρόπος ζωής Εργαζόμενος Κανονικά γεύματα Παραδοσιακή διατροφή πλούσια σε

υδατάνθρακες και λιπαρά Δεν ασκείται και δεν συμμορφώνεται

με την δίαιτα

Εργαστηριακός έλεγχοςΕργαστηριακός έλεγχος

ΗΗbbΑ1Α1CC 6161

FBGFBG 1 10303ngdlngdl

PPGPPG 145145mgdlmgdl

TCTC 2 23030mgdl mgdl LDLLDL 1 13737mgdlmgdl

TGTG 180 mgdl 180 mgdl HDLHDL 4343mgdlmgdl


Ca=91 mgdl Ca=91 mgdl

i-PTH=66 pgmli-PTH=66 pgml

25(0H)D=15 ngml25(0H)D=15 ngml

παχυσαρκία

ΣΔ ή ΣΔ ή σάκχαρο νηστείας gt110 σάκχαρο νηστείας gt110 mgmg

Υπέρτασηgt 13085 mmHg

Τριγλυκερίδιαgt150 mgdl

Χαμηλή HDLlt 50 mgdl γυναίκες lt 40 mgdl άνδρες

BΜΙ gt 30 kgm2

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 16

Slide 21

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 36

Slide 37

Slide 45

Windaus 1928 Νόμπελ Χημείας Egan Kodicek 1967 μεταβολίτες σε όργανα

στόχους δραστικότεροι από το αρχικό μόριο

1968 απομόνωση της 25(ΟΗ)D3 DeLuca ταυτοποίηση της 125(ΟΗ)2D3 Kodicek θέση της σύνθεσης αυτού του

μεταβολίτη ήταν ο νεφρός DeLuca σύνθεση 1α25(ΟΗ)2D3 και

1β25(ΟΗ)2D3 και παρασκευή 1α-(ΟΗ)D3































100100

8080

6060

4040

2020

00

ndashndash3030 00 3030 6060 9090 120120


ndashndash3030 00 3030 6060 9090 120120


Ινσουλ

ίνη

Ινσουλ

ίνη (

microU

ml)

(micro

Um

l)

120120

100100

8080

6060

4040

2020

00


Ινσουλ

ίνη

Ινσουλ

ίνη (

microU

ml)

(micro

Um

l)











EASD MUNICH 2004




































Ερευνητής

Φύλο



Orwoll 1994

MF



Baynes 1997



Wareham 1997


IGT (2hPG) OR 100 103 (101ndash105)



Scragg 2004


Type 2 DM (FPG)





Ερευνητής




Liu 2005 (66 )


gt511 vs lt159 Ud



Pittas 2006(52 )


gt800 vs 200 IUd










25(ΟΗ)25(ΟΗ)DD33
















44






ΗΗbbΑ1Α1CC 6161














BΜΙ gt 30 kgm2

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 16

Slide 21

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 36

Slide 37

Slide 45































100100

8080

6060

4040

2020

00

ndashndash3030 00 3030 6060 9090 120120


ndashndash3030 00 3030 6060 9090 120120


Ινσουλ

ίνη

Ινσουλ

ίνη (

microU

ml)

(micro

Um

l)

120120

100100

8080

6060

4040

2020

00


Ινσουλ

ίνη

Ινσουλ

ίνη (

microU

ml)

(micro

Um

l)











EASD MUNICH 2004




































Ερευνητής

Φύλο



Orwoll 1994

MF



Baynes 1997



Wareham 1997


IGT (2hPG) OR 100 103 (101ndash105)



Scragg 2004


Type 2 DM (FPG)





Ερευνητής




Liu 2005 (66 )


gt511 vs lt159 Ud



Pittas 2006(52 )


gt800 vs 200 IUd










25(ΟΗ)25(ΟΗ)DD33
















44






ΗΗbbΑ1Α1CC 6161














BΜΙ gt 30 kgm2

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 16

Slide 21

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 36

Slide 37

Slide 45










EASD MUNICH 2004




































Ερευνητής

Φύλο



Orwoll 1994

MF



Baynes 1997



Wareham 1997


IGT (2hPG) OR 100 103 (101ndash105)



Scragg 2004


Type 2 DM (FPG)





Ερευνητής




Liu 2005 (66 )


gt511 vs lt159 Ud



Pittas 2006(52 )


gt800 vs 200 IUd










25(ΟΗ)25(ΟΗ)DD33
















44






ΗΗbbΑ1Α1CC 6161














BΜΙ gt 30 kgm2

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 16

Slide 21

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 36

Slide 37

Slide 45



































Ερευνητής

Φύλο



Orwoll 1994

MF



Baynes 1997



Wareham 1997


IGT (2hPG) OR 100 103 (101ndash105)



Scragg 2004


Type 2 DM (FPG)





Ερευνητής




Liu 2005 (66 )


gt511 vs lt159 Ud



Pittas 2006(52 )


gt800 vs 200 IUd










25(ΟΗ)25(ΟΗ)DD33
















44






ΗΗbbΑ1Α1CC 6161














BΜΙ gt 30 kgm2

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 16

Slide 21

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 36

Slide 37

Slide 45




Ερευνητής




Liu 2005 (66 )


gt511 vs lt159 Ud



Pittas 2006(52 )


gt800 vs 200 IUd










25(ΟΗ)25(ΟΗ)DD33
















44






ΗΗbbΑ1Α1CC 6161














BΜΙ gt 30 kgm2

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 16

Slide 21

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 36

Slide 37

Slide 45








25(ΟΗ)25(ΟΗ)DD33
















44






ΗΗbbΑ1Α1CC 6161














BΜΙ gt 30 kgm2

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 16

Slide 21

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 36

Slide 37

Slide 45





44






ΗΗbbΑ1Α1CC 6161














BΜΙ gt 30 kgm2

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 16

Slide 21

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 36

Slide 37

Slide 45






BΜΙ gt 30 kgm2

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 16

Slide 21

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 36

Slide 37

Slide 45

vitamin d and diabetes

Health & Medicine

d kai d

hydroxylase d

intake of vitamin d

vitamin d intake

hydroxy vitamin d

effect of vitamin d

hydroxyvitamin d concentration

role of vitamin d treatment