Vlerësim i ri i pavarur i komponentëve të PBB me metodën e

Shpenzimeve

Elona Sevrani

20 Shkurt 2014

Mbështetje për Përafrimin e statistikave Shqiptare me

standarted BE

Objektivi kryesor

Objektivi i përgjithshëm i projektit IPA 2007, moduli i PBB me metodën e Shpenzimeve, ishte implementimi i një metode të pavarur vlerësimi për PBB me metodën e Shpenzimeve, duke ndjekur konceptet dhe definicionet e ESA 95.

Rezultatet:

Burime të dhënash të përmirësuara (pyetësori i ASN, shfrytëzimi i të dhënave të Anketës së Buxhetit të Familjeve, etj.)

Vlerësime të reja të komponentëve të PBB me metodën e Shpenzimeve

Më tepër informacion në dispozicion për përdoruesit (do të publikohen një set i ri tabelash)

Rezultate (vijon...)

Vlerësimet e reja të PBB me metodën e Shpenzimeve mund të shihen në tre këndvështrime:

• Burimet e të dhënave (ABF në Shpenzimet për Konsum Final të Familjeve).

• Teknikat statistikore (Metodë e re vlerësimi për treguesin e Ndryshimeve në Inventar)

• Koncepte dhe definicione (Mëryrë e re konceptimi i treguesit të Formimit Bruto të Kapitalit Fiks).

Komponentët e PBB me medotën e Shpenzimeve

Shpenzimet për Konsum Final të Familjeve(ShKFF)

Shpenzimet e Qeversië (ShQ) Institucionet jo-fitimprurëse në Shërbim

të Familjeve (IJFShF) Formimi Bruto i Kapitalit (FBF) Importe and Exporte të Mallrave dhe

Shërbimeve

Shpenzimet për Konsum Final të Familjeve (SHKFF)

Burim i ri të dhënash është përdorur: Anketa e Buxhetit të Familjeve si burimi

bazë për vlerësimin e ShKFF Vlerësimet ShKFF me çmime korrente dhe

konstante, janë punuar në nivel 6 digit të nomenklaturës COICOP (më tepër se 370 produkte)

Të dhënat janë përgatitur sipas konceptit Kombëtar (duke marrë në konsideratë shpenzimet e Rezidentëve brenda dhe jashtë vendit)

IÇK përkatëse janë përdorur për deflatim

Korrektimet kryesore të bëra:

Mallrat e përdorura – Blerja e mallrave të përdorura nuk merren në konsiderat, mbështetur në ESA 95, pasi ato janë konsumuar në blerjen e parë

Konsumi i produkteve bujqësore të prodhuara për vet-konsum – Është përdorur prodhimi bujqësor për vet-konsum i raportuar nga Drejtoria e Bujqësisë, INSTAT

Prodhimi i Energjisë elektrike dhe Ujit – Janë përdorur të dhënat e raportuara direkt nga ndërmarrjet prodhuese të këtyre të mirave

Shpenzimet për Konsum Final të Familjeve (vijon...)

…

Konsumi i duhanit FISIM Shërbimet e sigurimeve Renta e imputuar Shpenzimet për shërbime shëndetësore Konsumi i familjeve rezidente brenda dhe

jashtë vendit

Shpenzimet për Konsum Final të Familjeve (vijon...)

Mënyra e publikimit:

Më tepër informacion në dispozicion të përdoruesve, në lidhje me shpenzimet e familjeve për grupe të caktuara mallrash dhe shërbimesh

Të dhënat do të publikohen në nivel të detajuar, mbështetur kryesisht në nomenklaturën përkatëse, CIOCOP

Shpenzimet për Konsum Final të Familjeve (vijon...)

Shpenzimet për Konsum Final të Qeverisë (SHKFQ)

SHKFQ = Prodhimi i sektorit të Qeverisë (sipas

metodës së kostos) - Formimin Bruto të Kapitalit për llogari të

vet - Shitjet e mallrave dhe shërbimeve

Shpenzimet për Konsum Final të Qeverisë (vijon...)

Vlera e SHKFQ ndahet në:

Konsum Individual , shpenzime përfitues të së cilave janë individë apo familje (shërbimet shëndetësore, arsim, sigurimet shoqërore, sporte, kulture, etj.)

Konsum Kolektiv, shpenzime për popullatën – të mira publike - (administrata publike, mbrojtja, policia, infrastruktura, kërkim zhvillim, etj)

Formimi Bruto i Kapitalit (FBK)

P.5 Formimi Bruto i Kapitalit:

P.51 Formimi Bruto i Kapitalit Fiks P.52 Ndryshimet në Inventar

Formimi Bruto i Kapitalit Fiks (FBKF)

Vlerësimet e FBKF bazohen në klasifikimin e ESA 95 për aktivet:

(AN: 111) Asete fikse të prekshme• (AN.1114) Asete të kutivuara

(AN: 11141) Gjë e gjallë (AN: 11142) Pemtari, vreshta dhe Pyje

• (AN: 1111) Banesa

• (AN: 1112) Ndërtesa dhe struktura të tjera

• (AN: 1113) Makineri dhe pajisje (AN: 11131) Mjete transporti (AN: 11132) Të tjera makineri dhe pajisje

(AN: 112) Asete fikse të paprekshme• (AN: 1121) Kërkimet minerare

• (AN: 1122) Software kompjuterik dhe Databaza

Formimi Bruto i Kapitalit Fiks (vijon…)

Metodë e re llogaritjeje u propozua për vlerësimin e FBKF:Versioni i ri përdor kryesisht të dhënat e anës së burimeve. Drejtoria e Bujqësisë , INSTAT, frunizon me të dhëna

mbi asetet e kultivuara, Gjë e gjallë, pemtari, pyje. Statistikat mbi Importet ofrojnë të dhëna mbi makineritë

dhe pajisjet, Prodhimi vendas është i papërfillshëm për momentin.

Ndërtimi është komponenti më i rëndësishëm i FBKF. U propozua të përdoret një variant i “Commodity Flow method, vlerat e të cilës përqëndrohen kryesisht mbi versionin aktual të tabelave Burim-Përdorime.

FBKF deflatohet duke përdorur indekse të ndryshme çmimesh, për çdo tip asetesh

Formimi Bruto i Kapitalit Fiks (vijon…)

Mënyra e publikimit:

Informacion i detajuar për investimet e realizuara gjatë nje viti ushtrimor

Informacion i detajuar mbi tipet e investimeve (Asete të kultivuara, tipet e ndërtimeve, si p.sh. Banesa, ndërtesa dhe truktura të tjera, makineri dhe pajisje, etj)

Ndryshimet në Inventar (NI):

Vlerësimi i Ndryshimeve në Inventar, sipas tipeve të inventarëve :

• Lëndë e parë

• Punë në proçes

• Produkte të gatshme

• Mallra për rishitje

Ndryshimet në Inventar (vijon...)

U propozua metodë e re për vlerësimin e Ndryshimeve në

Inventar (e cila bën të mundur përjshtimin e “Holding gains”):

NI u vlerësuan duke u nisur nga nivelet e stokut, pra gjendja në fillim dhe në fund të periudhës.

Në hapin e parë u vlerësuan NI me çmime korrente

Stoku në fillim dhe në fund të periudhës u rivlerësuan më çmime mesatare vjetore.

Ndyshimet në Inventar u vlerësuan si diferencë e vlerave të stokut me çmime mesatare vjetore.

Ndryshimet në Inventar (vijon...)

Vlerat konstante të këtij treguesi u llogaritën nga deflatimi i NI me çmime korrente duke përdorur indekse mesatare vjetore të çmimeve.

Indekse të ndryshme çmimesh janë përdorur për të deflatuar tipet e ndryshme të mallrave të mbajtura në Inventar:

• Lëndë e parë është deflatuar me Indeksin mesatar të Çmimeve të Prodhimit (indeksi i Kostos në Ndërtim për Ndërtimin)

• Puna në proçes: Në rastin e gjësë së gjallë , vlerat konstante janë vlerësuar

në mënyrë direkte. Mallrat industriale gjysmë të gatshme janë trajtuar si

produkte të gatshme

• Produktet e gatshme u deflatuan me Indeksin e çmimeve për të njëjtën industri.

• Mallrat për rishitje deflatohen me Indeksin e Çmimeve të prodhimit (përjashtuar Tregëtinë, për të cilën përdoret Indeksi i Çmimeve të Konsumit)

Ecuria e mëtejshme:

Finalizimi i vlerësimeve të komponentëve të PBB-së me metodën e Shpenzimeve bazuar në rezultatet e CENSUS-it të Popuillsisë dhe Banesave, 2011

Finalizimi i implementimit të rekomandimeve të lëna nga asistenca teknike e Projektit IPA 2007 Kombëtar, e lidhur me:

• Burimet e të dhënave

• Aspekte metodologjike

• Formatin e ri të publikimit të të dhënave Përfshirja e rezultateve të projekteve të tjera që

operojnë në INSTAT:

• Projekti IPA 2011 Multi Beneficiary, FMN, etj.

Faleminderit !