vnms – hidrocentrali...
TRANSCRIPT
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 1
VNMS – HIDROCENTRALI KALIVAÇ
Anekse
Tiranë, Shqipëri
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 2
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 3
Pasqyra e lëndës:
1. Aneksi A: Lista e Kontrollit të Identifikimit .............................................................................................. 4
1.1. Lista e Kontrollit të Vlerësimit të Identifikimit të VNMS-së për projektin e propozuar të Hidrocentralit
Kalivaç (HEC Kalivaç) ................................................................................................................................... 5
2. Aneksi B: Lista e Kontrollit të Identifikimit ............................................................................................ 22
2.1. Lista e Kontrollit të Vlerësimit të Qëllimit të VNMS për Projektin e Propozuar të Hidrocentralit Kalivaç
(HEC Kalivaç) .............................................................................................................................................. 23
3. Aneksi C: Dokumenti Përmbledhës i Informacionit (DPI) .................................................................... 84
3.1. Qëllimi i këtij dokumenti ....................................................................................................................... 84
3.2. Përshkrimi i projektit ............................................................................................................................ 84
3.3. Procesi dhe metodologjia e VNM/ VNMS ............................................................................................ 85
3.4. Pjesëmarrja e publikut ......................................................................................................................... 86
3.5. KUSH PO E KRYEN PROCESIN E VNM/ VNMS? ............................................................................. 86
4. Aneksi D: Lista e vendbanimeve në zonën e influencës / studimit ..................................................... 90
5. Aneksi F: Lista e identifikuar e OJQ-ve ............................................................................................... 93
6. Aneksi G: Pyetje dhe Përgjigje ............................................................................................................ 95
Figura
Figura 1 Procesi dhe fazat e VNM/ VNMS në përputhje me Standardet e IFC-së ..................................... 87
Figura 2 Vendndodhja e projektit të propozuar HEC Kalivaç ...................................................................... 88
Figura 3 Fleta e regjistrimit dhe komenteve ................................................................................................ 89
Tabela
Tabela 1 Pjesa 1 e Listës së Kontrollit të Qëllimit: Pyetje për karakteristikat e projektit ....................... 23
Tabela 2 Pjesa 2 e Listës së Kontrollit për Fazën e Studimit: Karakteristijat e mjedisit në zonen e
projektit ........................................................................................................................................................ 66
Tabela 3 Pjesa 3 e Listës së Kontrollit për Fazën e Studimit: Përmbledhje e Matricës së Vlerësimit të
Ndikimit të Mundshëm Mjedisor & Social të Projektit të Propozuar HEC Kalivaç ................................. 73
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 4
1. Aneksi A: Lista e Kontrollit të Identifikimit
Përmledhje e raportit
ABKONS [REV 3]
EMËRTIMI I PROJEKTIT VNMS – HIDROCENTRALI KALIVAÇ
EMËRTIMI I DOKUMENTIT Lista e Kontrollit të Vlerësimit te Identifikimit të VNMS-së për
projektin e propozuar të HEC Kalivaç
RISH. QËLLIMI I ÇESHTJES SHENIME/
PËRSHKRIM ZHVILLUESI DATA
0 Lista e Kontrollit të Vlerësimit
të Identifikimit Raport Abkons sh.p.k 16/01/2019
1 Lista e Kontrollit të Vlerësimit
të Identifikimit Rishikim 1 Abkons sh.p.k 21/01/2019
2 Lista e Kontrollit të Vlerësimit
të Identifikimit Rishikim 2 Abkons sh.p.k 23/01/2019
3 Lista e Kontrollit të Vlerësimit
të Identifikimit Draft Raporti Final Abkons sh.p.k 24/01/2019
Qëllimi final i çështjes
KONSULENTË
ZHVILLUESI KONTROLLUESI MIRATUESI
EMËR/ MBIEMËR ABKONS ABKONS AYEN
DATË 07/01/2019 24/01/2019 24/01/2019
EMËR/ MBIEMËR
DATË
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 5
1.1. Lista e Kontrollit të Vlerësimit të Identifikimit të VNMS-së për
projektin e propozuar të Hidrocentralit Kalivaç (HEC Kalivaç)
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
Përshkrim i shkurtër I Projektit:
AYEN-ALB sh.a synon të ndërtojë dhe të vërë në operim një Hidrocentral – HEC Kalivaç,linjat e
transmetimit të të cilit, do të ndikojnë territoret e Bashkive Memaliaj, Tepelenë, Mallakastër dhe Selenicë.
Hidrocentrali do të ketë një fuqi totale të instaluar prej 111 MW dhe do të prodhojë mesatarisht një sasi
të energjisë elektrike prej E = 366.62 GWh / vit.
HEC Kalivaç do të krijojë një rezervuar të furnizuar me ujë nga lumi Vjosa. Rezervuari do të përmbajë
një volum total uji prej 375 milionë m3, nga të cilat 205 milionë m3 konsiderohen si volum i vlefshëm për
prodhimin e energjisë elektrike. Rezervuari do të krijohet nëpërmjet ndërtimit të një dige me mbushje
me gurë dhe ekran betoni dhe do të ndërtohet në një seksion të ngushtë të rrjedhës së lumit me një
gjatësi prej rreth 200 m. Ujëmbledhësi i Vjosës në zonën e digës është rreth 5.420 km2, duke krijuar një
liqen rreth 16 km2 (në 110 m.m.n.d).
Energjia e prodhuar nga HEC Kalivaç, do të lidhet me rrjetin energjetik kombëtar përmes një linje
transmetimi ajrore me një gjatësi prej 29 km (OHL), në Nënstacionin e Babicës 220/110/35 kV.
1.
A do të përfshijë ndërtimi,
operimi apo nxjerrja nga
përdorimi e projektit,
veprime, të cilat do të
shkaktojnë ndryshime
fizike në zonat lokale
(topografia, përdorimi i
tokës, ndryshimet në
shtratin e ujërave, etj.)?
Po
Projekti do të përfshijë ndërtimin
e një hidrocentrali të ri dhe
komponentëve / faciliteteve
shoqëruese (duke përfshirë një
digë, rezervuar, Godine Centrali
dhe linjë transmetimi ajrore 29 km
nga zona e projektit në NS Babicë
220/110/35 kV).
Marrëveshja e konçesionit për
HEC Kalivaç është e formës BOT
(Ndërtim-Operim-Transferim) me
një afat 35 vjeçar.
Po
Duke marrë në konsideratë
tipologjinë e këtij projekti si dhe
madhësinë e konsiderueshme të tij,
nëpërmjet ndërtimit dhe operimit të
Centralit, Digës dhe Rezervuarit,
projekti do të sjellë ndryshime në
përdorimin e tokës, të shtratit të
ujërave (ujërave sipërfaqësorë),
mikroklimën dhe në zhvendosjen e
fshatrave.
Ndikimi kryesor mund të
konsiderohet transformimi i një pjese
të lumit nga rrjedha e lirë në një
liqen.
Liqeni i krijuar nga projekti do të
përmbytë tokat bujqësore dhe
infrastrukturën tjetër civile siç janë
ndërtesat, objektet dhe rrugët.
Vendbanimet që do të afektohen
pjesërisht janë:
Memaliaj, Iliras, Qesarat, Anë Vjosë,
Përparim, Dukaj (Kordhaj), , Toç,
Mirinë, Vasjar, Leshnje, Sinanaj,
Dorëz, Lap Martalloz, Dhëmblan,
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 6
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
Sevastër, Golimbas, Peshkëpi, ,
Shkozë, Mallkeq, Gërnec, Ondricë
(Kocul), Xhyherine, and Babicë e
madhe.
2.
A do të përdorë ndërtimi
apo operimi i Projektit
burime natyrore siç janë
toka, uji, materialet,
energjia, ose ndonjë nga
burimet që nuk janë të
rinovueshme ose me
mungesë furnizimi?
Po
Gjatë fazës së zhvillimit, Projekti i
HEC Kalivaç do të jetë një kantier
i madh ndërtimi.
Disa pjesë të Tokës do të
shfrytëzohen për materiale
ndërtimi dhe gjithashtu do të
humbasin për shkak të
përmbytjes dhe krijimit të
rezervuarit.
Uji i lumit Vjosë do të përdoret si
gjatë fazës së ndërtimit ashtu
edhe gjatë fazës së operimit.
Energjia elektrike do të jetë e
nevojshme për kampin e
ndërtimit si dhe për pajisjet dhe
makineritë e tjera që nevojiten në
kantier. Pritet një konsum i madh
i energjisë elektrike dhe disa lloje
të karburanteve për makineritë.
Energjia elektrike e prodhuar nga
digat hidroelektrike, është një
burim energjie i pastër, i
rinovueshem, burim energjie pa
emetim, që siguron energji
elektrike me kosto të ulët dhe
ndihmon në reduktimin e
emetimeve të karbonit.
Po
Projekti pritet të krijojë një rezervuar
16 km2 (sipas studimit fillestar të
fizibilitetit); kjo paraqet një përdorim
të madh të burimeve natyrore.
Gjithashtu, do të përdoren materiale
ndërtimore nga zonat që do të
përmbyten në të ardhmen.
Nëpërmjet ndryshimit të rjedhës së
ujit në një pjesë të lumit Vjosa nga
rrjedhe e lirë në një liqen, do të ketë
një ndikim në habitatin natyror të
zonës së projektit, florës dhe faunës,
duke përfshirë edhe peizazhin dhe
ndikimin pamor.
Përdorimi i sasive të mëdha të
karburanteve për makineritë dhe
kamionët është një kërcënim
potencial për mjedisin.
Edhe gjatë operacionit, uji që
përdoret për energjizimin e turbinave
nuk humbet gjatë procesit. Ai mund
të ripërdoret përsëri për të prodhuar
energji elektrike.
3.
A do të përfshijë projekti,
përdorimin, magazinimin,
transportin, trajtimin apo
prodhimin e substancave
ose materialeve të cilat
mund të jenë të dëmshme
për shëndetin e njeriut
dhe për mjedisin apo që
ngrenë shqetësime rreth
Po
Gjatë fazës së ndërtimit do të
përdoren materiale të ndryshme
ndërtimi si beton, lëndë djegëse
për makineritë dhe pajisjet etj., të
cilat mund të jenë të dëmshme
nëse nuk trajtohen me kujdes dhe
nëse lejohen direkt në mjedis.
Llojet e ndryshme të materialeve
do të magazinohen në kantier,
Jo
Zhvillimi i propozuar do të ndërtohet
dhe operohet në përputhje me
kërkesat kombëtare dhe praktikat
më të mira ndërkombëtare.
Zona e ndërtimit do të jetë e kufizuar
dhe nën vëzhgim të rreptë nga
konsulenti i mbikëqyrjes, investitori
dhe autoritetet konçesionare.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 7
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
rreziqeve aktuale ose të
përceptuara për
shëndetin e njeriut?
duke përfshirë materialet e
mundshme të rrezikshme.
Punimet e ndërtimit do të
përfshijnë transportin e
materialeve në kantier dhe
transportin e mbetjeve të tepërta
nga kantieri në zonën e miratuar
të depozitimit të mbetjeve.
Gjatë fazës së operimit gjithashtu
mund të përdoren edhe disa
materiale që mund të jenë të
dëmshme për njerëzit dhe
mjedisin si: kimikate, vajra,
kontenierë me substanca të
rrezikshme etj.
Planet e veçanta të kontrollit dhe
masat e duhura zbutëse do të
implementohen për menaxhimin e
materialeve dhe mbetjeve të
rrezikshme.
Do të ketë një impakt në fazën e
ndërtimit për shkak të lëvizsjes së
makinerive dhe automjeteve,
transportit të materialeve dhe
instalimin e turbinave.
4.
A do të ketë prodhim të
mbetjeve të ngurta në
Projekt gjatë ndërtimit të
fazës së operimit ose në
fazën e nxjerrjes nga
përdorimi?
Po
Gjatë fazës së ndërtimit, do të
ketë gjenerim të materialeve të
ngurta (masive të dheut dhe
shkëmbore) në sasi të
konsiderueshme, si rezultat i
punimeve të ndryshme tokësore.
Gjatë kësaj faze do të gjenerohen
gjithashtu edhe lloje të tjera
mbetjesh të ngurta nga aktivitetet
e fuqisë njerëzore (aktivitetet e
fuqisë punëtore) dhe punimet e
ndërtimit.
Gjatë fazës së operimit, llojet
kryesore të mbetjeve (siç janë
mbetjet plastike, letrat / kartonat,
mbetjet organike etj.) do të
rezultojnë nga aktivitetet
njerëzore
Të gjitha mbetjet që do të
gjenerohen do të klasifikohen në
përputhje me VKM Nr. 99/2005
"Për miratimin e Katalogut
Shqiptar të Klasifikimit të
Mbetjeve", i ndryshuar.
Jo
Parashikohet që një sasi e
konsiderueshme e mbetjeve të
ngurta (dheu natyral dhe masës
shkëmbore) do të (ri)përdoret
brenda zonës së projektit në
komponentë të ndryshëm të
ndërtimit të HEC-it (si p.sh. diga) si
dhe gjithashtu për fazën e
rehabilitimit.
Një sasi e vogël e materialit të
gërmuar të mbetjeve (materiali
tepricë) nuk do të jetë e
përshtatshme për ripërdorim gjatë
ndërtimit. Sasitë e sakta të
materialeve shtesë / të tepërta
(materialet e gërmuara gjatë fazës
së ndërtimit) do të llogariten nga
Klienti gjatë proesit të VNMS dhe do
të detajohen në raportin e VNMS /
VNM.
Asgjësimi i mbeturinave të
materialeve të ngurta dhe i materialit
të tepërt gjatë fazës së ndërtimit dhe
operimit do të përcaktohet në
bashkëpunim të ngushtë me
autoritetet lokale (p.sh. Bashkitë).
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 8
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
Duke spekuluar se serviset e
pajisjeve dhe makinerive do të
kryhen në kantier, vlerësojmë se
mund të gjenerohet një sasi e
kufizuara e mbetjeve të rrezikshme
të vajrave të përdorura ose të
materialeve të tjera të zjarrit.
Menaxhimi i mbetjeve të rrezikshme
do të bëhet në përputhje me
kërkesat e ligjit shqiptar dhe
praktikat më të mira ndërkombëtare.
Nëse është e nevojshme,
menaxhimi dhe trajtimi i mbetjeve të
rrezikshme do të kryhet në
bashkëpunim me kompanitë e
liçensuara për mbetjet e rrezikshme.
Duke marrë në konsideratë masat
paraprake që do të ndërmerren
brenda qëllimit të VNMS, mund të
konkludohet se nuk do të ketë efekte
domethënëse në mjedis për arsye të
gjenerimit të mbetjeve.
Rreziqet potenciale konsiderohen të
menaxhueshme, përmes planeve të
ndryshme dhe masave monitoruese.
Vlerësimi i hollësishëm i impakteve
do të kryhet në fazat e mëposhtme
të procesit të VNMS.
5.
A do të çlirohen në ajër
ndotës apo substanca
tërrezikshme, toksike apo
helmuese?
Po
Gjatë fazës së ndërtimit mund të
ketë çlirim të ndotësve të ajrit dhe
gjenerim të pluhurit (lëndë
grimcionale) si rezultat i
punimeve të ndërtimit, operimit të
makinave të rënda, automjeteve
dhe trafikut rrugor.
Gjatë fazës së operimit emisionet
kryesore potenciale për t'u
vlerësuar janë emetimet e
gazrave që mund të çlirohen në
ajër (dioksid karboni (CO2) për
shkak të depozitimit të
materialeve të shumta për
Po
Gjatë ndërtimit, kontribuesit
kryesorë të emetimeve të ajrit do të
lindin nga burime të lëvizshme dhe /
ose të palëvizshme, siç janë
automjetet që lëvizin në rrugë me
asfalt apo jashtë asfaltit, impiantet
që gjenerojnë naftë, përdorimi i
makinerive të rënda etj. Pluhuri i
çliruar që del nga pastrimi i tokës /
bimësisë dhe nga puna në impiantet
e thyerjeve / të bërjes së betonit
mund të ndikojnë gjithashtu në
cilësinë e ajrit. Megjithatë, mund të
parashikohet që impaktet potenciale
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 9
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
ndërtimin e digës së madhe të
HEC-it).
janë në nivele të ulëta dhe lehtësisht
të menaxhueshme me masa të
duhura zbutëse (p.sh. gjatë
periudhës së verës, kontrolli i
pluhurit në zonat e punës mund të
menaxhohet me anë të spërkatjes
me ujë nëpërmjet mjeteve të
kamionëve me ujë).
Gjatë fazës së operimit, emisionet
kryesore potenciale mund të vijnë
nga emetimet e gazrave serë për
shkak të kalbjes së materialit organik
brenda depozitës së ujit pas
ndërtimit të digës (liqeni i
rezervuarit) së HEC Kalivaç.
Bazuar në projekte të ngjashme dhe
në studimet e mëparshme të kryera
në digat e mëdha të hidrocentraleve
me rezervuar, ekzistojnë rrisqe
potenciale të cilat mund të krijojnë
kushte të prurjes së ulët të rrjedhës,
që potencialisht të çojnë në
vendosjen e shtresave të
konsiderueshme termike dhe për
rrjedhojë edhe të kushteve anësore
në shtresat e ftohësit, të daljes
fundore të ujit të rezervuarit. Në këtë
rast, gazrat serë lëshohen në formën
e metanit i cili konvertohet në dioksid
karboni (CO2) ndërsa shkon deri në
sipërfaqe përmes kolonës së ujit.
Bazuar në rezultatin e studimit të
cilësisë së ajrit, të kushteve
meteorologjike dhe të simulimeve,
do të përcaktohen edhe emetimet e
CO2 të parashikuara në rezervuar.
Për më tepër, këto të dhëna dhe
rezultate duhet të krahasohen me
standardet relevante të cilësisë së
ajrit (standardet kombëtare dhe
ndërkombëtare) për të përcaktuar
rëndësinë e impaktit dhe masat
zbutëse të propozuara (nëse është e
nevojshme) në mënyrë që të mos
ndikojnë në mjedis.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 10
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
6.
A do të shkaktojë Projekti
zhurma,dridhje,dritë,
energji të nxehtë ose
rrezatim elektromagnetik?
Po
Zhurmë do të gjenerohet si gjatë
ndërtimit ashtu edhe gjatë
operimit. Vibrimet do të
gjenerohen vetëm gjatë fazës së
ndërtimit për shkak të punimeve
tokësore brenda zonës së
projektit.
Rrezatimi elektromagnetik do të
gjenerohet gjatë fazës së
operimit për shkak të funksionimit
të linjës së transmetimit ajror
(OHL) 110 kV nga zona e projektit
në NS Babicë dhe në NS afër
hidrocentralit.
Po
Gjatë fazës së ndërtimit, emetimet e
zhurmave dhe gjenerimi i dridhjeve
pritet të jenë afatshkurtra, me
intensitet të ulët dhe të lokalizuara,
të kufizuara brenda zonës së
projektit. Në këtë fazë, nuk ka efekte
të parashikuara nga zhurmat dhe
gjenerimi i dridhjeve.
Përveç kësaj, gjatë fazës së operimit
zhurmat e ambientit do të rezultojnë
vetëm nga operimi i turbinave.
Rrezatimi elektromagnetik nga OHL
nuk pritet të paraqesë rreziqe
shëndetësore meqenëse do të
vendoset kryesisht në terren
kodrinor dhe në distancë të
konsiderueshme nga ndërtesat e
banuara.
Gjithsesi, influenca dhe impakti i
saktë nuk mund të parashikohen në
ketë fazë. Gjenerimi i zhurmës në
mjedis, dridhjet dhe EMF duhet t'i
nënshtrohen një studimi të
hollësishëm brenda fushës së
qëllimit të VNMS.
7.
A do të rezultojë nga
projekti rreziku i ndotjes
së tokës ose ujit nga
çlirimi i ndotësve në tokë,
në ujërat sipërfaqësorë,
ujërat nëntokësorë ose
ujërat bregdetarë?
Po
Gjatë fazës së ndërtimit, ekziston
një rrezik potencial i ndotësve që
hyjnë në mjedisin e tokës ose të
ujit për shkak të ngjarjeve të
paplanifikuara dhe / ose
aksidenteve. Ndërsa, gjatë fazës
së operimit, rreziqet nga ngjarjet
e paplanifikuara dhe / ose
aksidentet konsiderohen të vogla,
të kufizuara vetëm në rastet e
aktiviteteve të mirëmbajtjes.
Përmbytjet mund të përbëjnë një
risk të lartë aksidentesh gjatë
fazës së ndërtimit dhe operimit.
Po
Gjatë fazës së ndërtimit nuk pritet që
të ketë ndonjë pasojë të madhe të
kontaminimit në mjedis.
Gjatë të dyja fazave (faza e ndërtimit
dhe operimit) mund të ketë impakte
të mundshme për shkak të ngjarjeve
të paplanifikuara, aksidenteve apo
forcave madhore, megjithatë, rreziku
konsiderohet i ulët dhe lehtësisht i
eleminueshëm përmes planeve të
ndryshme dhe masave monitoruese.
Përmbytjet mund të përbëjnë një risk
të konsiderueshëm të aksidenteve
gjatë fazës së ndërtimit dhe në një
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 11
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
masë më të vogël gjatë fazës së
operimit, duke dëmtuar makineritë
dhe pajisjet ose duke marrë me vete
në rrjedhë ndotësit e depozituar.
8.
A do të ketë ndonjë rrezik
të aksidenteve gjatë
ndërtimit apo operimit të
projektit, të cilat mund të
ndikojnë në shëndetin e
njeriut osenë mjedis?
Po
Gjatë fazës së ndërtimit ka
potencial për lëndë ndotëse që
mund të hyjnë në tokë, ujëra
sipërfaqësorë dhe ujërat
nëntokësorë për shkak të
aktiviteteve ndërtimore.
Gjatë fazës së operimit, ekziston
rreziku që ndotësit të hyjnë në
mjedisin ujor (nga sipërfaqja dhe
toka) nga rrjedha sipërfaqësorë
dhe / ose në rast të ngjarjeve të
paplanifikuara gjatë aktiviteteve
të mirëmbajtjes.
Përmbytjet mund të përbëjnë një
rrezik të lartë të aksidenteve gjatë
fazës së ndërtimit dhe në një
masë më të vogël gjatë asaj të
operimit.
Rrëshqitja e tokës mund të
përbëjë një rrezik të lartë të
aksidenteve gjatë fazës së
ndërtimit dhe asaj të operimit.
Jo
Është detyrim ligjor të miratohen
masat zbutëse dhe planet përkatëse
të menaxhimit. Këto plane duhet të
zhvillohen dhe zbatohen, për të
shmangur aksidentet e mundshme
nga materialet e ndërtimit ose
substancat e tjera në mjedisin ujor
dhe të tokës afër.
Gjatë fazës së operimit të projektit të
propozuar, pritet që risku i
aksidenteve të zvogëlohet për shkak
të numrit më të vogël të makinerive
dhe kamionëve, aktiviteteve
operacionale dhe procedurave të
operimit të impiantit.
9.
A do të rezultojnë nga
projekti ndryshime
sociale, për shembull, në
demografi, në mënyrën e
jetesës tradicionale, ose
në punësim?
Po
Rezervuari që do të krijohet do të
përmbysë rreth 16 km2 tokë
(sipas studimit të fizibilitetit). Kjo
do të shkaktojë ndryshime
shoqërore në demografinë,
mënyrën e jetesës tradicionale
dhe punësim.
Po
16 km2 tokë (sipas studimit të
fizibilitetit) që do të përmbytet do të
shkaktojë:
zhvendosje (disa banesa të
fshatit);
zhvendosje të pak bizneseve;
humbje të tokës bujqësore, e
cila shkakton humbje ose
ndryshim të strukturës së të
mbjellave për rrjedhojë edhe të
gjenerimit të fitimit;
humbje të fondit pyjor dhe
kullosor;
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 12
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
Ndryshim pamor nga lumi me
rrjedhje të lirë në një rezervuar
me ujë të depozituar;
Ndryshim nga llojet e peshqve
lumorë në ato liqenorë,
gjithashtu do të ndryshojë stilin
lokal të të ngrënit;
Pjesë nga rruga kombëtare që
do të përmbytet;
Kthim nga lum i mirëfilltë në një
potencial rekreativ liqenor.
Gjatë fazës së ndërtimit, nga projekti
do të rezultojë:
Mundësia e punësimit
afatmesëmdirekt ose
indirektMundësia për të
shfrytëzuar oportunitete të
reja biznesi, sipas nevojës
nga zhvillimi i projektit.
Fitimi i aftësive të reja
profesionale të
përshtatshme me
mundësitë e punësimit nga
projekti.
Ndryshim në rrugët
tradicionale dhe në
infrastrukturën tjetër.
Projekte të tilla të mëdha
shoqërohen me një numër të madh
punonjësish me një sfond shoqëror
të ndryshëm, aftësi, origjinë, traditë,
gjuhë dhe dialekte të ndryshme, të
cilat mund të ndikojnë në traditën
lokale.
Gjithashtu, numri i madh i të
punësuarve është mundësirreziku
për nivel më të lartë të krimit dhe
shkeljeve.
10.
A ka ndonjë faktor tjetër
që duhet të merret në
konsideratë si ndonjë
zhvillim shkakësor që
Po
Gjatë disa viteve të fundit ka
pasur shumë diskutime për
ndërtimin e projekteve të
propozuara të HEC Kalivaç dhe
Po
Parashikohet se ndërtimi i
hidrocentraleve të tjera në rrjedhën e
poshtme të lumit mund të rezultojë
në shkaktimin e efekteve mjedisore
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 13
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
mund të çojë në efekte
mjedisore apo te rrisë
mundesinë e ndikimeve
kumulative me aktivitetet
e tjera ekzistuese apo të
planifikuara në lokalitet?
HEC Poçem mbi lumin Vjosa.
HEC Poçem është një tjetër
projekt i propozuar i
hidrocentraleve në rrjedhën e
poshtme të lumit Vjosa. Ndërtimi i
një hidrocentrali tjetër mbi lumin
Vjosa në rrjedhën e poshtme të
HEC Kalivaç do të çojë në efekte
mjedisore dhe impakte
kumulative të mundshme.
dhe impakteve kumulative,
veçanërisht, nëse këto projekte do të
zhvillohen në të njëjtën kohë /
periudhë. Kjo është për shkak të
funksioneve ekologjike dhe
biodiversitetit të veçantë të
ekosistemeve të lumenjve, të cilat
janë shumë të varura nga dinamika
e tyre gjeomorfike.
Ndikime të tjera potenciale mund të
rezultojnë nga aktivitetet e projektit
(p.sh. ndërtimi i digave gjatë fazës
së ndërtimit) që mund të shkaktojnë
degradim të mundshëm të cilësisë
së ujit. Cilësia e ujit në rrjedhë mund
të modifikohet për shkak të punëve
ndërtimore për projektin e HEC’it,
morfologjisë së lumit, sasiëë dhe
dinamikës së lëshimeve në rrjedhën
e lumit.
Sidoqoftë, efektet mjedisore dhe
impaktet e mundshme kumulative të
lidhura me aktivitetet e tjera
ekzistuese ose të planifikuara nuk
mund të vlerësohen me saktësi në
këtë fazë.
11.
A ka zona në ose rreth
zonës së projektit, të cilat
mbrohen sipas
legjislacionit
ndërkombëtar, kombëtar
ose lokal për vlerat e tyre
ekologjike, të peisazhit,
kulturore apo të tjera, të
cilat mund të preken nga
projekti?
Po
Nuk ka zona të mbrojtura që
ndodhen pranë zonës ndërtimore
të propozuar. Zonat e mbrojtura
të tilla si Zona e Mbrojtur e Vjosë-
Nartë dhe Parku Kombëtar
Hotova-Dangellia janë larg nga
zona e propozuar për zhvillim.
Zona e Mbrojtur Vjosë-Nartë
– rreth 30 km në distancë
ajrore nga HEC’i (pjesa veri-
perëndimore);
Parku Kombëtar Hotova-
Dangellia – rreth 42 km në
distancë ajrore nga HEC”i
(pjesa juglindore).
Po
Duke marrë parasysh distancën e
zonave të mbrojtura dhe
monumenteve natyrore nga zona e
projektit, rezulton se nuk ka ndikime
të parashikuara.
Monumenti natyror "Rrepet e
Dervenit", brenda zonës së prekur
nga projekti, pretendohet se është
shkatërruar, siç është vërtetuar edhe
gjatë vizitës në terren, të kryer më
17.01.2019.
Megjithatë, ky vlerësim paraprak
duhet të konfirmohet me AKZM
(Agjencia Kombëtare e Zonave të
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 14
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
Duke iu referuar studimit
paraprak në zyrë, rezulton se
ekzistojnë pesë (5) monumente
natyrore pranë zonës së projektit,
si më poshtë:
Rrepet e Donies, Kalivaç –
rreth 535 m nga zona e
projektit;
Rrapi i Qesaratit – rreth 340
m nga zona e projektit;
Mogilat e Vasjarit – rreth 484
m nga zona e projektit;
Rrap i Dames – rreth 2,200
m nga zona e projektit;
Rrepet e Dervenit - brenda
zonës së projekti.
Bazuar në studimin paraprak në
zyrë dhe në portalin ASIG Geo-
portal, janë tre (3) monumente të
trashëgimisë kulturore
(monumente arkeologjike) pranë
zonës së projektit; një afër fshatit
Leshnjë, një pranë fshatit
Qesarat dhe tjetra në fshatin
Kordhaj.
Mbrojtura) përmes një komunikimi
zyrtar.
Gjatë vizitës në terren u konstatua
një varr nga periudha e Luftës së
Dytë Botërore. Ky varr mund të
gjendet brenda zonës së projektit
dhe të preket nga liqeni i rezervuarit.
Duke iu referuar monumenteve të
trashëgimisë kulturore
(monumenteve arkeologjike) të
identifikuara nga vëzhgimet nga
zyra, vlerësojmë se ato do t'i
nënshtrohen një vlerësimi të
hollësishëm gjatë studimeve bazë të
VNMS.
12.
A ka zona të tjera në ose
rreth zonës së projektit të
cilat janë të rëndësishme
ose të ndjeshme për arsye
të ekologjisë së tyre, p.sh.
këneta, burime ujore apo
shtrate të tjera ujore, zona
bregdetarë, male, pyjet
apo zona me materiale
drusore, të cilat mund të
preken nga projekti?
Po
Ju lutemi referojuni pikes 11, më
sipër.
Jo
Ju lutemi referojuni pikes 11, më
sipër.
13.
A ka zona në ose rreth
zonës së projekit të cilat
përdoren nga lloje të
Po
Raportet e pavarura të publikuara
kohët e fundit përmendin disa
lloje të mbrojtura në lumin Vjosa,
Po
Gjatë fazës së ndërtimit impakti
kryesor i parashikuar pritet të vijë
nga punimet civile si gërmimi dhe
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 15
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
mbrojtura, të
rëndësishme ose të
ndjeshme të faunës ose
florës, p.sh. për
mbarështim, rasatë,
ushqim, pushim,
mbingarkesë, migrim, të
cilat mund të ndikohen
nga projekti?
pa ndonjë referencë të saktë për
vendndodhjen e tyre.
Raporte të tilla përmendin
praninë e ngjalës së Evropës, të
Ohrit dhe të Pindut, etj.
mbushja e tokës në shtartin e lumit,
duke shkaktuar turbullira dhe
trazime në rritje.
Ndërsa, gjatë fazës së operimit,
ndikimi kryesor do të jetë ndryshimi i
rrjedhës së lumit nga i lirë, në një
rezervuar, uji i të cilit lëshohet nga
diga.
Gjatë të dy fazave (fazës së
ndërtimit dhe asaj të operimit) mund
të ketë ndikime të mundshme për
shkak të ngjarjeve të paplanifikuara
ose aksidenteve, megjithatë rreziku
konsiderohet i menaxhueshëm
përmes planeve të ndryshme dhe
masave monitoruese.
14.
A ka ndonjë zonë me
ujëra në brendësi, ujëra
bregdetarë, detare ose
nëntokësorë në ose rreth
zonës së propozuar që
mund të preket nga
projekti?
Po
Projekti do të zhvillohet diku në
mes të lumit Vjosa, larg nga uji
bregdetar ose detar dhe nuk ka
liqene në brendësi që ndikohen
nga projekti.
Uji tokësor do të ndikohet nga
rritja e sipërfaqes së ujit në
rezervuarin që do të krijohet.
Një tjetër ndikim i mundshëm
është ai nga aksidentet gjatë
ndërtimit ose operimit.
Po
Gjatë fazës së ndërtimit nuk priten
efekte me ndikim të madhnë mjedis.
Efekti i sipërfaqes së shtuar të
ujërave tokësorë pritet si një ndikim i
drejtpërdrejtë i nivelit të ujit në
rezervuar.
Gjatë të dy fazave (ndërtimi dhe
operimi) mund të ketë ndikime të
mundshme për shkak të ngjarjeve të
paplanifikuara ose aksidenteve,
megjithatë rreziku konsiderohet i
menaxhueshëm përmes planeve të
ndryshme dhe masave monitoruese.
15.
A ka ndonjë zonë ose
veçori të peizazhit me
vlera skenike në ose rreth
zonës së projektit, e cila
mund të ndikohet nga
projekti?
Po
Peisazhi do të pësojë ndryshime
për shkak të krijimit të digës,
rezervuarit, centralit elektrik dhe
linjave të transmetimit.
Gjithashtu, do të ketë ndikim të
përkohshëm gjatë fazës së
ndërtimit.
Po
Sasia e saktë e ndikimit nuk mund të
parashikohet në këtë fazë.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 16
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
16.
A ka ndonjë rrugë apo
objekt në ose rreth zonës
së projektit, e cila
përdoret nga publiku për
hyrje në zona pushimi,
argëtimi apo në objekte të
tjera, të cilat mund të
preken nga projekti?
Po
Ekzistojnë disa rrugë që preken.
Rruga nacionale në anën e
djathtë të lumit dhe fshati që
lidhet me rrugën në anën e majtë
të lumit.
Po
Ndikimi është i tillë që kërkon
zëvendësimin e rrugës së fshatit në
anën e majtë të lumit dhe rritjen e
bazës rrugore në anën e djathtë.
17.
A ekzistojnë segmente
rruge të transportit në
ose rreth zonës së
projektit të cilat janë të
ndjeshme ndaj ngjeshjes
apo që shkaktojnë
probleme mjedisore nëse
preken nga projekti?
Po
Një pjesë e Rrugës Kombëtare
Tepelenë (Levan-Tepelenë) do të
mbulohet nga zona e rezervuarit.
Segmente të tjera rrugore (rrugët
rurale) mund të preken nga
punimet e ndërtimit.
Po
Impakte të mundshme priten në
rrugët e transportit për shkak të
ndërtimit të rezervuarit. Gjithashtu
ngritja e niveliti të rrugës kombëtare
ekzistuese do të kërkonte që trafiku
në rreth 4 km të devijohej gjatë
punimeve të ndërtimit.
Megjithëse në përgjithësi vlerësohet
një trafik i intensitetit të ulët në
rrugën kombëtare. Trafiku rritet
shumë gjatë periudhës së
pushimeve të verës. Kjo mund të
shkaktojë trafik të përkohshëm në
segmentin rrugor kombëtar nga dhe
në Memaliaj dhe Tepelenë.
18.
A ndodhet projekti në një
vend që ofron dukshmëri
të lartë tijtë për shumë
njerëz?
Po
Vendndodhja e propozuar për
zhvillimin e Hidrocentralit Kalivaç
ndodhet në territorin e komunës
së Memaliaj, rreth 16 km në
distancë ajrore nga qyteti
Memaliaj.
Rezervuari i projektit që do të
krijohet ,në një pjesë të tij, do të
shkojë paralel me rrugën
nacionale përgjatë anës së
djathtë të lumit, pa barriera të
dukshme.
Projekti gjithashtu do të ketë
ndikim në territoret e fshatrave
Iliras, Qesarat, Ane Vjose,
Leshnje, Dukaj (Kordhaj) dhe
Po
Përsa i përket punimeve të ndërtimit,
ato do të jenë të dukshme për
banorët lokalë në fshatrat pranë
zonës së propozuar për të ndërtuar
digën dhe hidrocentralin.
Megjithëse, diga dhe hidrocentralet
janë rrethuar nga kodra të larta të
cilat në një farë mënyre e fshehin
zonën e ndërtimit nga shikimi.
Gjatë fazës së operimit hidrocentrali
i propozuar dhe rezervuari i liqenit
do të jenë të dukshme për banorët
lokalë dhe kalimtarët, për shkak të
madhësisë së liqenit që do të
krijohet. Efektet në këtë rast do të
jenë afatgjata dhe prandaj mund të
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 17
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
Përparim. Vendndodhja e
propozuar do të jetë shumë e
dukshme.
ketë ndikime të mëdha të
parashikuara.
19.
A ka ndonjë zonë apo
veçori me rëndësi
historike ose kulturore në
ose rreth zonës së
projektit, e cilamund të
ndikohet nga projekti?
Po
Bazuar në studimet paraprake në
zyrë, ekzistojnë tre (3)
monumente të trashëgimisë
kulturore (monumente
arkeologjike) që ndodhen afër
zonës së projektit; një afër fshatit
Leshnjë, një pranë fshatit
Qesarat dhe tjetri në fshatin
Kordhaj.
Jo
Duke i’u referuar studimeve
paraprake në zyrë, rezulton se nuk
ka monumente të trashëgimisë
kulturore brenda zonës së projektit
edhe pse ato mund të jenë të
vendosura në distancë të afërt. Edhe
pse do të kryhen sondazhe dhe
studime të përshtatshme për të
identifikuar me saktësi nëse ka
vende të trashëgimisë kulturore.
Ndikimet e mundshme janë
vlerësuar dhe do të propozohen
masa zbutëse nëse është e
nevojshme.
20.
A është projekti i
vendosur në një zonë të
pazhvilluar më parë ku do
të ketë humbje të tokës
së gjelbëruar?
Po
Ka disa zona të pyjeve, tokave
bujqësore dhe kullotave që do të
përmbyten nga projekti.
Po
Në këtë fazë, është e vështirë të
vlerësohet sipërfaqja e saktë e
tokave pyjore, bujqësore dhe
kullosore që do të afektohen /
ndikohen nga projekti, kryesisht nga
liqeni që do të krijohet. Gjithsesi
sondazhet dhe studimet përkatëse
do të konfirmojnë sasinë dhe
rëndësinë e këtyre ndikimeve.
21.
A ka përdorime
ekzistuese të tokës në
ose rreth zonës së
projektit, p.sh. shtëpi,
kopshte, prona të tjera
private, objekte
industriale, tregtare,
rekreacione, hapësira
publike të hapura, objekte
të komunitetit, zona
bujqësore, pyjore,
turizmi, zona minerare
Po
Projekti ka ndikim të madh
kryesisht për shkak të krijimit të
rezervuarit, i cili do të përfshijë
marrjen e tokës dhe të pronës.
Është parashikuar që pronat
private dhe tokat e pasurisë
publike do të preken. Bazuar në
informacionin aktual, pyjet dhe
parcelat bujqësore të fshatrave
në zonën për zhvillim do të
preken.
Po
Zhvillimi i hidrocentralit të propozuar
do të çonte në rreth 16 km2 të
kërkesës për tokë. Efektet në
shfrytëzimin e tokës kanë më shumë
gjasa të jenë negative për shkak të
aktiviteteve ndërtimore, liqenit të
rezervuarit, nevojës për rrugë
shërbimi dhe nevojës për
zhvendosje ose kompensim të atyre
që kanë ndikim të drejtpërdrejtë.
Efekte të rëndësishme janë
parashikuar në fshatrat Iliras,
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 18
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
apo gurore që mund të
preken nga projekti?
Liqeni i rezervuarit do të ndikojë
gjithashtu pjesë të vendbanimeve
të fshatrave Iliras, Qesarat, Ane
Vjose, Leshnje, Dukaj
(Përkujtim), Përparim dhe
Memaliaj. Gjithashtu varrezat e
qytetit të Memaliaj mund të
preken nga uji i rezervuarit gjatë
përmbytjeve.
Gjithashtu do të preket burimi i ujit
të pijshëm të Komunës Memaliaj.
Kanalet e shkarkimit të ujërave të
zeza të Memaliaj pritet gjithashtu
të përmbyten;
Ndërtesa të tjera industriale ose
objekte të komunitetit mund të
preken gjithashtu nga projekti.
Qesarat, Ane Vjose, Leshnje,
Përparim, Dukaj (Kordhaj) dhe
Memaliaj për shkak të ndërtimit të
rezervuarit të liqenit që do të
përmbysë një pjesë të këtyre
zonave.
Ndërtesat, shërbimet dhe objektet e
tjera të komunitetit (siç janë varrezat
e Memaliaj, pikat e shkarkimit të
ujërave të zeza të qytetit Memaliaj,
stacioni i pompës së furnizimit me
ujë të pijshëm në fshatin Dukaj
(Kordhaj), linjat e transmetimit ajror,
etj.) do të ndikohen nga projekti.
Investigime dhe detaje të mëtejshme
janë të nevojshme në fazat e
mëvonshme të VNMS për të bërë
një vlerësim më të mirë në lidhje me
këtë çështje.
22.
A ekzistojnë plane për
shfrytëzimin e tokës në të
ardhmen, në ose rreth
zonës së projektit e
cilamund të ndikohet nga
projekti?
Po
Projekti i vetëm i identifikuar që
do të zhvillohet pranë projektit të
HEC Kalivaç është projekti HEC
Poçem.
Jo
Edhe pse projekti është në pritje për
momentin, do të zhvillohet vetëm
pak km në rrjedhën e poshtme të
HEC Kalivaç, me pak ose aspak
ndikim në këtë projekt.
Nëpërmjet konsultimit me të gjitha
nivelet e palëve të interest do të
identifikohen nëse janë parashikuar
projekte të tjera në zonën e projektit.
23.
A ka zona në ose rreth
zonës së projektit të cilat
janë të populluara ose të
ndërtuara në mënyrë të
dendur, të cilat mund të
preken nga projekti?
Po
Liqeni i rezervuarit do të ndikojë
gjithashtu disa pjesë të
vendbanimeve të fshatrave Iliras,
Qesarat, Ane Vjose, Dukaj
(Kordhaj), Leshnje, Përparim dhe
Memaliaj.
Shikoni pikën 21 si më sipër.
Po
Ndikimet kryesore potenciale janë
parashikuar për aspektet socio-
ekonomike (ndikimet e
drejtpërdrejta).
Shikoni pikën 21 si më sipër.
24. Po Po
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 19
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
A ka zona në ose rreth
zonës së projektit të cilat
janë zënë nga përdorimi i
ndjeshëm i tokës, p.sh.
spitale, shkolla, vende
kulti, objekt të
komunitetit, të cilat mund
të preken nga projekti?
Vendbanimet e fshatrave përreth,
varrezat e qytetit të Memaliaj dhe
ndërtesat e tjera industriale dhe
objektet e komunitetit do të
ndikohen nga projekti.
Për informacion shtesë, shiko
pikat 21 dhe 23 si më lart.
Ndikimet kryesore të
mundshmeparashikohen në
aspektin socio-ekonomik.
Investigime dhe detaje të mëtejshme
janë të nevojshme për të bërë një
vlerësim më të mirë.
Shiko pikat 21 dhe 23 si më lart.
25.
A ka zona në ose rreth
zonës së prokjejtit që
përmbajnë burime të
rëndësishme, me vlerë të
lartë ose të rralla, p.sh.
ujërat nëntokësorë, ujërat
sipërfaqësorë, pylltaria,
bujqësia, peshkimi,
turizmi, mineralet, të cilat
mund të preken nga
projekti?
Po
Vendbanimet e fshatrave të
afërta, zonat e tjera minerare,
bujqësore, të turizmit, peshkimit
dhe objektet e komunitetit do të
ndikohen nga projekti. Bazuar në
informacionin aktual, pyjet dhe
parcelat bujqësore të fshatrave
në mjedis do të preken.
Po
Liqeni që do të krijohet do të ketë
ndikim në ujërat nëntokësorë, ujërat
sipërfaqësorë, pyjet, bujqësinë,
peshkimin etj.
Bazuar në vizitat në terren të kryera
në zonën e propozuar, është
konstatuar se stacioni i pompimit të
furnizimit me ujë të pijshëm të qytetit
Memaliaj do të ndikohet drejtpërdrejt
nga projekti. Gjithashtu kanali i
shkarkimit të ujërave të zeza në
qytetin e Memaliaj do të përmbytet
nga rezervuari I liqenit. Për më
tepër, disa tubacione të ujit të
pijshëm mund të preken nga projekti
dhe nga rezervuari I liqenit.
Investigime dhe detaje të mëtejshme
janë të nevojshme për të bërë një
vlerësim më të mirë.
Shiko pikat 21 dhe 23 si më lart.
26.
A ka zona në ose rreth
zonës së projektit të cilat
tashmë janë subjekt i
ndotjes apo dëmtimit të
mjedisit, p.sh. ku
tejkalohen standardet
ekzistuese ligjore
mjedisore, të cilat mund
të preken nga projekti?
Po
Rastet ekzistuese të
përmbytjeve, hedhja e paligjshme
e mbeturinave urbane dhe
ndërtimore dhe erozioni i brigjeve
përgjatë lumit Vjosa.
Po
Bazuar në literaturë, disa studime të
kryera në këtë zonë kanë vërejtur
një numër rastesh të përmbytjeve
dhe erozionit të brigjeve përgjatë
lumit Vjosa.
Zhvillimi i propozuar i HEC-it në
studimin e fizibilitetit ka sjellë
rekomandime për të siguruar
sigurinë e digës dhe minimizuar
rrezikun e përmbytjeve.
Megjithëse nuk priten efekte të
ndjeshme nga vetë projekti, mund të
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 20
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
ketë disa ndikime nga aktivitetet e
tjera njerëzore në rrjedhën e
sipërme të zonës së projektit.
27.
A është zona e projektit e
ndjeshme ndaj tërmeteve,
fundosjes, rrëshqitjes së
tokës, erozionit,
përmbytjeve apo
kushteve klimaterike të
skajshme ose të
pafavorshme, p.sh.
ndryshimet e
temperaturës, mjegullat,
erërat e forta, të cilat
mund të shkaktojnë
paraqitje etë problemeve
mjedisore nga projekti?
Po
Shqipëria konsiderohet si zonë
shumë e lartë sizmike dhe zona e
projektit Kalivaç është afër një
prej më të ndjeshmeve.
Gjithashtu, duke qenë një projekt
i zhvilluar në një seksion lumi,
gjithmonë ekziston rreziku i
përmbytjeve gjatë ndërtimit dhe
në një masë më të vogël në fazën
e operimit. Edhe pse pritet të
ndodhë gjatë fazës së operimit,
diga e re do të ndihmojë në
minimizimin e përmbytjeve të
shpeshta në zonën e projektit.
Rrëshqitjet e tokës janë
parashikuar të jenë një rrezik
gjatë fazës së ndërtimit, sidomos
nga punimet e gërmimit dhe gjatë
fazës së operimit si rrjedhojë e
rritjes dhe reduktimir të nivelit të
ujit në liqen.
Po
Si sizmika ashtu edhe përmbytjet
kanë nevojë për vlerësim të
mëtejshëm.
Përmbledhje e karakteristikave të projektit dhe vendndodhjes së tij duke treguar nevojën për
VNM
Në përfundim, lista e kontrollit (Lista e Kontrollit e Identifikimit) më lart paraqet një vlerësim paraprak të
aspekteve mjedisore, sociale dhe teknike dhe vendndodhjen e projektit të propozuar të HEC Kalivaç.
Duke marrë parasysh madhësinë e impiantit, llojin e industrisë dhe efektet e mundshme që
lidhen me mjedisin dhe aspektet sociale, Projekti i propozuar është subjekt i një VNMS të plotë /
të thellë në përputhje me Standardet e IFC dhe legjislacionin shqiptar. Ky vlerësim bazohet në:
1. Manuali i Udhëzimeve të IFC-së (i datës Dhjetor 1998 dhe i azhurnuar në 2016) - Procedura
për Shqyrtimin Mjedisor dhe Social të Projekteve
Identifikimi I Projektit (pika 22) – Projekti i propozuar klasifikohet si Kategoria A, siç thuhet
në Manualin e Udhëzimeve të IFC-së: Një projekt i propozuar klasifikohet si Kategoria A
nëse ka të ngjarë të ketë ndikime të theksuara mjedisore që vlerësohen të ndjeshme, të
ndryshme ose të pashembullta. Këto projekte mund të ndikojnë në një zonë më të gjerë
sesa në zonat ose objektet që i nënshtrohen punimeve fizike. Vlerësimi Mjedisor për një
projekt të Kategorisë A shqyrton ndikimet e mundshme pozitive dhe negative të projektit, i
krahason ato me alternativat e mundshme (duke përfshirë skenarin "pa projekt") dhe
rekomandon masat e nevojshme për parandalimin, minimizimin, zbutjen ose kompensimin
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 21
Kriteret e Identifikimit Po / Jo/?
Përshkruani shkurtimisht
A ka gjasa që kjo të ketë një
efekt të rëndësishëm?
Po / Jo /? – Pse?
e ndikimeve të pafavorshme për të përmirësuar performancën. Për një Projekt të
Kategorisë A, zhvilluesi i projektit është përgjegjës për përgatitjen e një raporti të plotë,
normalisht një Vlerësimi të Ndikimit në Mjedis (VNM) dhe për përgatitjen dhe përditësimin
e një Plani të Veprimit Mjedisor (PVM).
Aneksi B (Project categorizations and examples) – Projektet e Kategorisë A: Duke iu
referuar shembujve të Kategorisë A, projekti i propozuar i Hidrocentralit Kalivaç është
klasifikuar se i përket Digave dhe Rezervuareve të Mëdha.
2. Ligji Shqiptar Nr. 10440, datë 07.07.2011 "Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis", I
ndryshuar, Shtojca I, pika 15: "Digat dhe instalimet e tjera të projektuara për të
parandaluar lëshimin e ujit ose për të depozituar ujë përgjithmonë, ku një instalim I ri ose
shtesë e ujit është instaluar ose kur sasia e ujit e depozituar është mbi 10 milionë m3 /
ditë " – Projekti i propozuar është subjekt i një VNM të Plotë / Të thellë.
Lista e Kontrollit të Identifikimit tregon aspektet e mëposhtme mjedisore dhe sociale që duhet të
studiohen brenda fushës së VNMS lidhur me zonën e projektit, por pa u kufizuar në:
Cilësia e ajrit;
Cilësia e tokës;
Krijimi i shtrateve të ujërave sipërfaqësorë në dhe pranë zonës së liqenit, duke përfshirë
rrjedhat, kënetat e ujërave të ëmbla, kanalet, kanalet e ujitjes dhe kullimit;
Ujërat nëntokësorë brenda zonës së ndikimit hidrologjik;
Zhurma e ambientit, dridhjet dhe ndriçimi;
Flora dhe Fauna, (përfshirë avifaunën dhe ekologjinë ujore);
Zonat e Mbrojtura;
Trashegimia kulturore;
Vlerësimi i fshatrave dhe përdorimi / mbulimi i tokës;
Aspektet socio-ekonomike;
Infrastruktura rrugore dhe trotuaret rrugore;
Gjenerimi i Mbeturinave;
Fusha Elektro-Magnetike (FEM).
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 22
2. Aneksi B: Lista e Kontrollit të Identifikimit
Përmbledhje e raportit
ABKONS [REV]
EMËRTIMI I PROJEKTIT VNMS – HIDROCENTRALI KALIVAÇ
EMËRTIMI I DOKUMENTIT Listën e Kontrollit të Vlerësimit të Qëllimit (Identifikimit) të VNMS
për HEC-in e propozuar të Kalivaçit
RISH. QËLLIMI I ÇESHTJES SHENIME/
PËRSHKRIM ZHVILLUESI DATA
0 Lista e kontrollit të identifikimit Draft Raporti Abkons sh.p.k 24/01/2019
1 Lista e kontrollit të identifikimit Versioni 01 Abkons sh.p.k 25/02/2019
Qëllimi final i çështjes
KONSULENTË
ZHVILLUESI KONTROLLUESI MIRATUESI
EMËR/ MBIEMËR ABKONS ABKONS AYEN
DATË 28/01/2019 25/02/2019 03/2019
EMËR/ MBIEMËR
DATË
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 23
2.1. Lista e Kontrollit të Vlerësimit të Qëllimit të VNMS për Projektin e Propozuar të Hidrocentralit Kalivaç
(HEC Kalivaç)
(Lista e Kontrollit e adoptuar nga Udhëzimi Europian për VNM, Direktiva 2011/92 / BE e ndryshuar nga 2014/52 / BE)
Tabela 1 Pjesa 1 e Listës së Kontrollit të Qëllimit: Pyetje për karakteristikat e projektit
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
1. A do të përfshijë ndërtimi, operimi apo dekomisionimi i Projektit veprime, të cilat do të shkaktojnë ndryshime fizike në zonë (topografia,
përdorimi i tokës, ndryshimet në shtartin e ujërave, etj.)?
1.1 Ndryshime të përhershme ose të
përkohshme në përdorimin e
tokës, mbulimin e tokës ose në
topografi duke përfshirë rritjen e
intensitetit të përdorimit të tokës?
Po Projekti do të përfshijë ndërtimin e një hidrocentrali të
ri dhe të komponentëve / pajisjeve shoqëruese (duke
përfshirë një digë, rezervuar, Godine Centrali, dhe
linjë transmetimi ajrore 29 km nga zona e projektit në
NS Babicë 220/110/35 kV).
Duke marrë parasysh këtë tipologji të projektit dhe
madhësinë e tij, pavarësisht ndërtimit dhe operimit të
Centralit, digën dhe rezervuarin e krijuar, projekti do
të rezultojë me ndryshime të përdorimit të tokës,
ujrave (ujërave sipërfaqësorë), mikroklimën dhe
vendbanimet e fshatrave.
Gjatë fazës së ndërtimit dhe operimit do të ketë
ndryshim të llojit të tokës dhe intensitetit të përdorimit
të tokës për shkak të krijimit të rezervuarit të liqenit.
Intensiteti i përdorimit të tokës do të zvogëlohet në
mënyrë të ndjeshme për shkak të përmbytjes nga
rezervuari që do të krijohet.
Shumë i rëndësishëm, duke pasur parasysh
tipologjinë dhe madhësinë e projektit të
propozuar. Ndikimet mbi intensitetin e
përdorimit të tokës konsiderohen të kenë efekte
të rëndësishme në mjedisin ekzistues. Ndikimi
kryesor është ulja e intensitetit të përdorimit të
tokës (sidomos parcelat bujqësore të cilat do të
përmbyten nga rezervuari I liqenit).
Ndryshimi i topografisë dhe rrëshqitja e tokës në
zonën lokale dhe përreth do të jetë e dukshme
në një zonë më të gjerë për shkak të krijimit të
rezervuarit të liqenit.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 24
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
1.2 Pastrimi i tokës, bimësisë dhe
ndërtesave ekzistuese?
Po Pastrimi i tokës ekzistuese dhe vegjetacionit për
shkak të ndërtimit të ndërtesave të HEC-it dhe
objekteve të lidhura me të.
Projekti gjithashtu do të përmbysë një pjesë të rrugës
kombëtare në Memaliaj dhe disa rrugë rurale që
lidhin fshatrat e afërta me njëra-tjetrën dhe qytetin
Memaliaj.
Ndërtesat e komunitetit, objektet e shërbimeve dhe
të tjera (të tilla si varrezat e Memaliaj, kanalet e
shkarkimit të ujërave të zeza të qytetit Memaliaj,
stacioni i pompave të furnizimit me ujë të pijshëm në
fshatin Kordhaj, linjat e transmetimit ajror, etj) do të
ndikohen nga projekti.
Prishjen e mundshme të objektve ekzistuese brenda
zonës së projektit (liqeni i rezervuarit) për shkak të
pamjes vizuale dhe të çështjeve të sigurisë.
Karakteristikat kryesore të mjedisit që mund të
preken janë toka, bimësia, peizazhi dhe pamja
vizuale.
I rëndësishëm, për shkak të volumit dhe
sipërfaqes së rezervuarit të propozuar dhe
objekteve shoqëruese të HEC-it.
Ndikime të mundshme mbi tokën, bimësinë,
ndërtesat ekzistuese, peizazhin dhe pamjen
vizuale.
Efekte të rëndësishme janë parashikuar në
fshatrat Iliras, Qesarat, Ane Vjose, Leshnje,
Përparim, Dukaj (Kordhaj) dhe Memaliaj për
shkak të ndërtimit të rezervuarit të liqenit që do
të përmbysë një pjesë të këtyre zonave.
Efektet në shfrytëzimin e tokës kanë më shumë
gjasa të jenë negative për shkak të aktiviteteve
ndërtimore, rezervuarit të liqenit, nevojës për
rrugë shërbimi dhe nevojës për rivendosje ose
kompensimin e atyre që kanë ndikim të
drejtpërdrejtë.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 25
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
1.3 Krijim të përdorimit të tokave të
reja?
Jo
1.4 Investigime para ndërtimit p.sh.
puset, testimet e dherave?
Po Gjatë fazës së projektimit të detajeve, pritet që
mostrat bazë të shpohen brenda dhe pranë zonës së
projektit.
Brenda fushës së VNMS do të ketë disa studime
mjedisore dhe investigime para-ndërtimore, duke
përfshirë marrjen e mostrave të dherave dhe testimin
e cilësisë së dherave.
Investigimet kërkohet të kryhen para fazës së
ndërtimit, por gjithsesi nuk ka të ngjarë të shkaktojnë
ndryshime fizike në lokalitet.
Nuk është e rëndësishme, praktika e mirë e
dhënë është ndjekur gjatë gjithë kohës.
Metodat e marrjes së mostrave dhe testimit të
dherave do të detajohen në fazat e mëposhtme
të procesit të VNMS.
1.5 Punımet ndërtımore? Po Projekti i HEC Kalivaç gjatë fazës së zhvillimit do të
jetë një kantier i madh ndërtimi.
Toka do të përdoret për material ndërtimor dhe
gjithashtu do të humbasë për shkak të përmbytjes
dhe krijimit të rezervuarit të liqenit.
Uji i lumit Vjosa do të përdoret gjatë fazës së ndërtimit
dhe operimit.
Rrjedha e lumit do të devijohet përmes një kanali
devijimi gjatë ndërtimit të digës.
E rëndësishme - për shkak të llojit të industrisë,
madhësisë së projektit dhe zonave me interes
të mundshëm.
Projekti pritet të krijojë një rezervuar 16 km2
(sipas studimeve fillestare të fizibilitetit); kjo
paraqet një përdorim të madh të burimeve
natyrore ekzistuese dhe paraqet rrisqe të
mëdha për ndikimet mjedisore. Duke ndryshuar
rrjedhën e ujit në një pjesë të lumit Vjosa nga
rrjedha e lirë në një liqen, ajo do të ketë një
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 26
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
Punime të rëndësishme të gërmimit do të kryhen në
të dy anët e rrjedhës së lumit për krahët e digës dhe
punët e tjera të kërkuara.
ndikim në habitatin natyror të zonës së projektit,
florës dhe faunës, duke përfshirë edhe
peizazhin dhe impaktin vizual.
1.6 Punime prishëse? Po Punime të mundshme shkatërruese në lidhje me
infrastrukturën dhe ndërtesat në zonën e projektit.
Punimet shkatërruese mund të kërkohen për t'u kryer
për shkak të arsyeve të sigurisë dhe çështjeve të
pëlqimit vizual.
E rëndësishme - për shkak të ndjeshmërisë në
aspektin social (njerëzit e prekur) dhe pamjes
vizuale.
1.7 Kantiere të përkohshme që
përdoren për punimet e ndërtimit
ose për akomodimin e
punënjësve të ndërtimit?
Po Kantiere të përkohshme për punët ndërtimore do të
vendosen në sheshin e ndërtimit, brenda zonës së
projektit.
Kontraktuesi do të shqyrtojë të dy opsionet,
akomodimin për punëtorët e ndërtimit ose strehimin
në qytetin e Memaliaj dhe fshatrat aty pranë. Kjo do
të detajohet në fazat e mëvonshme të projektit.
Nuk është e rëndësishme, dhënia e praktikave
të mira do të ndiqet në çdo kohë në lidhje me
mbetjet e ngurta urbane dhe menaxhimin e
ujërave të zeza për shkak të aktivitetit të fuqisë
punëtore.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 27
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
1.8 Ndërtesat mbi tokë, strukturat apo
punimet tokësore, duke përfshirë
strukturat lineare, prerje dhe
mbushje apo gërmime?
Po Projekti do të përfshijë ndërtimin e një hidrocentrali të
ri dhe ndërtesave / objekteve të lidhura me të (duke
përfshirë një digë, rezervuar Godinë Centrali dhe linjë
të transmetimit ajror të tensionit të lartë (OHL).
Gjatë ndërtimit do të ketë shumë aktivitete të
punimeve lidhur me punimet tokësore, mbushjet dhe
ndërtimin e strukturave.
E rëndësishme - ndërtimi i strukturave të
konstruktive, rezervuarit të liqenit dhe materialet
rezervë gjatë ndërtimit do të ndikojnë në
topografi, në tokë, në ujërat sipërfaqësorë dhe
në peizazh.
1.9 Punime nëntokësorë duke
përfshirë minierat apo tunelet?
Po Me shumë mundësi gjatë aktiviteteve të punës për
shkak të ndërtimit të kanaleve të devijimit dhe
objektve të tjera të HEC-it. Priten gërmimet e
seksioneve që më vonë do të mbulohen nga struktura
e digave si psh. Kanali I shkarkimit, tunelet e devijimit
etj.
Materiali ndërtimor i gërmuar brenda zonës së
përmbytjes gjithashtu mund të konsiderohet si
miniera sipërfaqësorë.
Gjithashtu perdja e çimentimit e përbërë nga një
rresht i vrimave të shpuara vertikalisht të mbushura
me llaç të presuar gjatë themeleve të digës, pingul në
seksionin e lumit. Vrimat priten të shpohen në
intervale dhe në mënyrë të tillë që të kalojnë njëra-
tjetrën, duke krijuar një perde çimentimi.
E rëndësishme - ndërtimi i perdes së çimentuar
të presuar do të ndalojë komunikimin e ujit
nëntokësor në aksin e digës. Për shkak të
rezervuarit që do të krijohet, niveli i ujërave
nëntokësor do të rritet në rrjedhën e sipërme të
digës dhe niveli i ujërave nëntokësorë do të ulet
në drejtimin poshtë rrymës së digës.
Gërmimet e tjera që lidhen me materialet e
ndërtimit dhe strukturat e HEC-it pritet të kenë
efekte vetëm gjatë fazës së ndërtimit.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 28
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
1.10 Punimet e rikuperimit? Jo
1.11 Drezhanimi? Po Punimet e drezhanimit priten në themelin e digës dhe
në strukturat e devijimit.
I rëndësishëm – drazhanimi në seksionin e
lumit, do të krijojë një rritje të trazirës së ujit dhe
sedimenteve të pezulluara për një periudhë të
shkurtër. Kjo mund të shqetësojë jetën ujore në
rrjedhën e poshtme të projektit.
1.12 Strukturat bregdetarë psh. Muret
detare, kalatat?
Jo .
1.13 Strukturat offshore? Jo
1.14 Proceset e prodhimit? Po Gjatë ndërtimit materiali shkëmbor do të fitohet nga
gërmimi me qëllim mbushjen e trupit të digës.
Pritet që betoni për të gjitha strukturat, (p.sh. godina
e centralit, ekrani betonit, shkarkuesi, etj.) të
prodhohet në kantier.
Për shkak të strukturave të mëdha mekanike të
nevojshme, punimet e çelikut dhe saldimi i
strukturave të çelikut pritet të kryhen në kantier (p.sh.
Nuk është e rëndësishme, me kusht që praktika
e mirë të ndiqet gjatë gjithë kohës.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 29
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
portat e veprës së marrjes, bashkimi i turbinave,
portat e shkarkuesit).
1.15 Objekt për ruajtjen e mallrave apo
materialeve?
Po Objektet për ruajtjen e mallrave dhe materialeve gjatë
fazës së ndërtimit dhe operimit do të kufizohen
brenda zonës së rrjedhës së poshtme të projektit.
Depozitimi i materialeve të gërmuara dhe
materialeve mbushëse për punimet e ndërtimit pritet
të realizohet në rrjedhën e sipërme të zonës së
projektit.
Karakteristikat kryesore të mjedisit që mund të
preken janë topografia dhe peizazhi (impakti vizual).
Nuk është e rëndësishme, me kusht që praktika
e mirë të ndiqet gjatë gjithë kohës.
1.16 Objekt për trajtimin ose
asgjësimin e mbeturinave të
ngurta ose materialeve të
lëngshme?
Po Gjatë fazës së ndërtimit, materialet e prishura (masa
e tokës dhe shkëmbit) do të gjenerohen në sasi të
konsiderueshme si rezultat i punimeve tokësore të
ndryshme. Materiali shkëmbor dhe dherat e tepërta /
shtesë do të depozitohen kryesisht brenda zonës së
rezervuarit që do të krijohet.
Gjatë fazës së ndërtimit një makineri e instaluar për
punim pritet të përdoret për të mbledhur dhe
magazinuar përkohësisht llojet e ndryshme të vajrave
të përdorura.
Mesatarisht i rëndësishëm. Masat paraprake
dhe planet e menaxhimit do të zhvillohen
brenda qëllimit të procesit të VNMS.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 30
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
Karakteristikat kryesore të mjedisit që mund të
preken janë toka, ajri, uji sipërfaqësor dhe ujërat
nëntokësorë.
1.17 Objekt për akomodim afatgjatë të
punëtorëve të operimit?
Jo Zhvilluesi ka parashikuar krijimin e një numri të
ndërtesave me strukturë të ndriçuar që do të
përdoren gjatë fazës së ndërtimit, të vlerësuar rreth
36 muaj.
Megjithëse disa prej ndërtesave do të përdoren në të
ardhmen për qëllime administrative, për shkak të
afërsisë me qytetin Memaliaj, nuk pritet strehimi i
punëtorëve të punës gjatë fazës operacionale.
1.18 Trafik i ri rrugor, hekurudhor ose
detar gjatë ndërtimit apo operimit?
Po Seksione të rrugës nacionale Levan -Tepelenë do të
afektohen dhe përmbyten nga ndërtimi i rezervuarit
të liqenit. Segmente të tjera të rrugëve rurale të
fshatrave brenda zonës së projektit dhe zonave
përreth mund të preken.
Rritje e pakufizuar e trafikut në zonat e prekura nga
projekti.
Rritja e trafikut në rrugën nacionale.
E rëndësishme - Nevojiten analiza shtesë për të
përcaktuar ndikimin tek mallërat.
Ndikim në rrugët e afërta përreth dhe brenda
zonës së projektit. Ndikimet në Rrugën
Kombëtare Levan-Tepelenë konsiderohen të
rëndësishme.
Ndikime të rëndësishme gjithashtu mund të
rezultojnë në çështjet e trafikut gjatë punimeve.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 31
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
1.19 Rrugë të reja, hekurudhë, ajrore,
ujore ose infrastruktura të tjera të
transportit, duke përfshirë rrugët
dhe stacionet e reja ose të
ndryshuara, portet, aeroportet,
etj?
Po Projekti do të ndikojë në disa objekte infrastrukturore,
rrugë dhe ndërtesa të komunitetit.
Investitori duhet të sigurojë masa zëvendësimi,
kompensimi dhe rehabilitimi për objektet, ndërtesat
dhe infrastrukturën e prekur.
E rëndësishme - Nevojiten analiza shtesë për të
përcaktuar ndikimin tek mallërat dhe aspektet
sociale.
Ndikimet mbi infrastrukturën dhe objektet e
komunitetit.
1.20 Mbyllja ose devijimi i rrugëve ose
infrastrukturës ekzistuese të
transportit që çon në ndryshime
në lëvizjet e trafikut?
Po Shih pikën 1.18 dhe 1.19, më sipër. Shih pikën 1.18 dhe 1.19, më sipër.
1.21 Linja të transmetimit ose
tubacione të reja ose të
devijuara?
Po Do të ndërtohet një linjë e re e transmetimit për të
lidhur hidrocentralin në NS Babicë.
Do të preken disa linja transmetimi (linjat e
transmetimit ajror) dhe kabina elektrike (p.sh. në
fshatin Dukaj (Kordhaj).
Stacioni i furnizimit me ujë dhe një pjesë e
tubacioneve të Bashkisë Memaliaj dhe të disa fshatra
gjithashtu do të përmbyten.
Nyja e kanalizimit të qytetit të Memaliaj do të
përmbytet nga fundi i bishtit të rezervuarit. Kanalizimi
i tij shkarkohet pa u trajtuar në lumin Vjosa.
E rëndësishme - është e nevojshme të bëhet një
analizë shtesë për të përcaktuar ndikimin në
objektet / shërbimet e komunitetit dhe aspektet
sociale.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 32
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
1.22 Mbushja për herë të parë, mbajtja
e ujit, kanalizimi, drejtim tjetër ose
ndryshime të tjera në hidrologji të
burimeve ujore apo të
ujëmbajtësve?
Po Projekti do të përfshijë ndërtimin e një hidrocentrali të
ri dhe ndërtesave / objekteve të lidhura (duke
përfshirë një digë, rezervuar, godinë centrali, dhe
linjë transmetimi ajrore (OHL).
Nga ndërtimi dhe operimi i hidrocentralit, digës dhe
rezervuarit që do të krijohet, projekti do të rezultojë
me ndryshime në përdorimin e tokës, shtartin e
ujërave (ujërat sipërfaqësorë, nga rrjedha e lirë në
rezervuar me rrjedhë, rritja e nivelit të ujërave
nëntokësorë në rrjedhën e sipërme të digës dhe
zvogëlimi i tyre në rrjedhën e poshtme), mikroklima
dhe vendbanimet e fshatrave.
I rëndësishëm – impakti kryesor mund të
konsiderohet transformimi i një pjese të lumit
nga rrjedha e lirë në një liqen dhe niveli i ujit
nëntokësor rritet në rrjedhën e sipërme të digës
dhe ulet në rrjedhën e poshtme të digës
Analiza shtesë nevojiten për të përcaktuar
ndikimin në mjedis dhe në komunitet.
1.23 Kalimet e rrjedhës së lumit? Po Projekti është zhvilluar në një pjesë të lumit Vjosa,
duke devijuar, ruajtur dhe lëshuar në mënyrë të
kontrolluar hyrjen në seksionin e projektit.
I rëndësishëm. Duhen hartuar plane ndërtimi
dhe operimi të lidhura. Çështje kryesore
konsiderohen edhe rastet e përmbytjeve. Të
investigohet më tutje në fazat e mëposhtme të
VNMS.
1.24 Nxjerrja apo transferimi i ujit nga
ujërat sipërfaqësorë ose
nëntokësorë?
Po Ndërtimi i digës do të rezultojë në ndryshimin e
rrjedhave ujore sipërfaqësorë dhe krijimin e
rezervuarit të liqenit, i cili do ç’të lirojë hyrjen në
mënyrë të kontrolluar
Konsiderohet të jetë domethënës për shkak të
shfrytëzimit të burimeve ujore sipërfaqësorë,
ndryshimeve të rrjedhave të ujit që rrjedhin
lirshëm, topografinë dhe peizazhin.
Vlerësimi i mëtejshëm i ndikimeve do të kryhet
në fazat e mëposhtme të VNMS.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 33
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
1.25 Ndryshimet në shtratin e ujit apo
në sipërfaqen e tokës që ndikojnë
në kullimin apo daljet jashtë
shtretërve?
Po Shih pikat 1.22, 1.23 dhe 1.24 më lart. E rëndësishme - për shkak të natyrës së masës
së zhvillimit të propozuar. Çështjet e
përmbytjes.
1.26 Transporti i personelit ose i
materialeve për ndërtim, operim
apo dekomisionim?
Po Transporti i materialeve në kantier për ndërtim,
transport i materialeve të gërmuara nga kantieri në
zonat e depozitimit (brenda zonës së projektit dhe /
ose në zonat e miratuara të hedhjes nga Bashkia).
Transporti i personelit gjatë fazës së ndërtimit.
Rritja e lëvizjeve të kamionëve, makinerive dhe
mjeteve të tjera në rrugët lokale.
E rëndësishme për shkak të rritjes së numrit të
lëvizjeve të automjeteve;
Ndikimi i mundshëm i gjenerimit të zhurmës dhe
shkarkimeve në ajër nga automjetet gjatë
lëvizjes në rrjetin rrugor lokal.
1.27 Punimet e çmontimit afatgjatë ose
nxjerrjes jashtë përdorimit ose ato
të restaurimit?
Po Punimet e parashikuara të çmontimit afatgjatë /
nxjerrjes jashtë përdorimit dhe restaurimit në lidhje
me digën dhe strukturat e saj, duke përfshirë edhe
godinen e centralit.
I rëndësishëm - për shkak të natyrës së shkallës
së zhvillimit të propozuar, procesit të
sedimentimit për shkak të krijimit të rezervuarit
dhe ndryshimit të rrymave të ujit në zonë nga një
liqen në një lumë me rrjedhë të lirë.
1.28 Aktiviteti i vazhdueshëm gjatë
dekomisionimit i cili mund të ketë
ndikim në mjedis?
Po
Ekzistojnë dy faza të dekomisionimit. Faza e I-rë
është dekomisionimi i kontraktorëve të ndërtimit dhe
faza e dytë është dekomisionimi i digës dhe
rezervuarit në fund të ciklit të jetës.
E parëndësishme - me kusht që praktika e mirë
të ndiqet gjatë dekomisionimit të kontraktorit të
punimeve civile.
E rëndësishme (shih pikën 1.27 më lart) jeta e
rezervuarit llogaritet të jetë mbi 50 vjet nëse nuk
merren masat e menaxhimit të sedimenteve. Në
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 34
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
mënyrë tipike, këto lloje të projekteve kanë një
rivlerësim në mes të ciklit jetësor me qëllim
marrjen e masave të duhura për të rritur
jetëgjatësinë e operimit të strukturës.
Shkatërrimi i një dige me operim afatgjatë
kërkon një projekt të plotë teknik dhe studim të
VNM bazuar në kushtet aktuale në fund të
periudhës së jetës.
1.29 Fluksi i njerëzve në një zonë qoftë
përkohësisht apo vazhdimisht?
Po Gjatë punimeve të ndërtimit do të ketë fluks të
përkohshëm të fuqisë punëtore në zonë, si banorë
ashtu edhe punëtorë të përkohshëm.
Potencialisht të rëndësishme – impaktet sociale
duhet të vlerësohen më tej në fazat e
mëposhtme të VNMS.
1.30 Prezantimi i specieve të huaja? Po Qëllimi i projektit në vetvetë nuk ka ndonjë
komponent për futjen e ndonjë specie të huaj në
mjedisin ekzistues ose në rezervuarin që do të
krijohet. Gjithsesi pritet që speciet e huaja mund të
futen natyrshëm ose artificialisht (faktori njerëzor)
nga ndryshimi i rrjedhës së ujit nga rrjedhë e lirë në
një rrjedhë të rregulluar.
E rëndësishme - për shkak të natyrës së
shkallës së specieve të huaja të zhvillimit të
propozuar mund të futen nga shtratet e tjera të
ujit, ose nga njerëzit, që do të përdoren si
mundësi bujqësore për peshkimin. Akuakultura
në rezervuarë me siguri do të promovohet si
aktivitet i ri i gjenerimit të të ardhurave për
komunitetet lokale. Çdo specie e kultivuar në
habitat do të shpëtojë në mënyrë të
pashmangshme dhe ndoshta do të krijojë
popullata në rezervuar, me kusht që habitati të
jetë i përshtatshëm për speciet në fjalë.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 35
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
Të investigohet më tutje në fazat e mëposhtme
të VNMS
1.31 Humbja e specieve vendase apo
e diversitetit gjenetik?
Po Transformimi i një pjese të lumit Vjosa nga rrjedhë e
lirë në një liqen me rrjedhje të rregulluar, do të ndikojë
në speciet aktuale ujore duke hequr një pjesë të
habitatit të tyre ose duke i detyruar disa prej tyre që
të përshtaten me mjedisin e ri. Kjo mund të sjellë
përshtatjen gjenetike të disa llojeve.
Raportet e pavarura të botuara kohët e fundit
përmendin disa lloje të kërcënuara në lumin Vjosa.
I rëndësishëm - për shkak të ndikimeve të
mundshme që lidhen me ndërtimin e projektit.
Të jetë i detajuar në fazat e mëposhtme të
VNMS.
1.32 Ndonjë veprim tjetër? Jo
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 36
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
2. Gjatë ndërtimit apo operimit, a do të përdoren resurse natyrore siç janë toka, uji, materialet apo energjia, sidomos ndonjë burim që nuk
është i rinovueshëm ose me mungesë furnizimi?
2.1 Toka veçanërisht ajo e pazhvilluar
ose toka bujqësore?
Po Toka do të shfrytëzohet për materiale ndërtimore dhe
gjithashtu do të humbasë për shkak të përmbytjes
dhe krijimit të rezervuarit.
E rëndësishme - Zonat e mëdha të tokës
bujqësore do të humbasin për shkak të
përmbytjes.
Edhe toka pyjore apo bujqësore, e pazhvilluar,
do të humbasë me ndërtimin e infrastrukturës së
zëvendësimit, siç janë rrugët kombëtare dhe
rurale, ndërtesat administrative, shtëpitë e
zhvendosjes etj.
2.2 Uji? Po Uji nga lumi Vjosa do të përdoret gjatë fazës së
ndërtimit dhe operimit.
Duke ndryshuar rrjedhën e ujit në një pjesë të lumit
Vjosa nga rrjedha e lirë në liqen ajo do të ketë një
ndikim në habitatin natyror të zonës së projektit,
florën dhe faunën, duke përfshirë edhe peizazhin.
Gjatë fazës së ndërtimit ka një potencial për çështje
ndotje që hyjnë në ujërat sipërfaqësorë dhe ujërat
nëntokësorë për shkak të aktiviteteve ndërtimore.
Gjatë fazës së operimit, ekziston rreziku që ndotësit
të hyjnë në mjedisin ujor (sipërfaqja dhe toka) nga
rrjedha e sipërfaqes dhe / ose në rast të ngjarjeve të
paplanifikuara gjatë aktiviteteve të mirëmbajtjes.
I rëndësishëm - Gjatë fazës së ndërtimit,
ekziston një rrezik potencial i ndotësve që hyjnë
në mjedisin e tokës ose të ujit për shkak të
ngjarjeve të paplanifikuara dhe / ose
aksidenteve. Ndërsa, gjatë fazës së operimit,
rreziqet nga ngjarjet e paplanifikuara dhe / ose
aksidentet konsiderohen të vogla.
Përmbytjet mund të përbëjnë një rrezik të lartë
për mjedisin dhe njerëzit gjatë fazës së ndërtimit
dhe operimit.
Gjatë fazës së operimit, emetimet potenciale
kryesore mund të rezultojnë nga emetimet e
gazrave serë për shkak të kalbjes së materialit
organik brenda magazinimit në ujë pas ndërtimit
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 37
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
Përmbytjet mund të përbëjnë një rrezik të lartë të
aksidenteve gjatë fazës së ndërtimit dhe në një masë
më të vogël gjatë fazës së operimit.
Gjatë fazës së operimit, ekziston rreziku që ndotësit
të hyjnë në mjedisin ujor (sipërfaqja dhe toka) nga
rrjedha e sipërfaqes dhe / ose në rast të ngjarjeve të
paplanifikuara gjatë aktiviteteve të mirëmbajtjes.
Përmbytjet mund të përbëjnë një rrezik të lartë të
aksidenteve gjatë fazës së ndërtimit dhe në një masë
më të vogël gjatë operimit.
të digës (rezervuarit të liqenit) të HEC Kalivaç.
Bazuar në projekte të ngjashme dhe në
studimet e mëparshme të kryera në digat e
HEC-eve të mëdha me rezervuare, ekzistojnë
rreziqe të mundshme të cilat mund të krijojnë
kushte për rrjedhje të ulët, potencialisht që çojnë
në shtresim të konsiderueshëm termik dhe për
rrjedhojë edhe në kushtet anësore në shtresat e
ftohta të ujit të rezervuarit. Në këtë rast, gazrat
serë lëshohen në formën e metanit i cili
konvertohet në dioksid karboni (CO2) ndërsa
pluskon deri në sipërfaqe përmes kolonës së
ujit.
Të jetë i detajuar në fazat e mëposhtme të
VNMS.
2.3 Mineralet? Po Mineralet e ndërtimit, si materiali shkëmbor i grimcuar
(guri gëlqeror, shkëmbi i zjarrtë dhe gur ranor), rëra
dhe zhavorri do të përdoren gjatë fazës së ndërtimit
të projektit.
Mesatarisht i rëndësishëm - Zhvilluesi ka
planifikuar të nxjerrë mineralet e ndërtimit
përmes gërmimeve sipërfaqësorë në një vend
brenda zonës së përmbytjes. Mineralet e
ndërtimit do të përdoren më së shumti si
agregatë (shih pikën 2.4 më poshtë).
Mineralet e pritshme të ndërtimit: guri gëlqeror,
shkëmbi i zjarrtë, gur ranor, argjila, gur gëlqeror,
argjila me tulla, gips dhe gurë ndërtimi.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 38
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
2.4 Agregatë? Po Agregatët e ndërtimit si rëra, zhavorri, guri i grimcuar,
betoni i ricikluar. Agregatët do të përdoren si
përbërës i materialeve të kompozuar si betoni dhe
betoni i asfaltit; si përforcim për të shtuar forcën ndaj
materialit të përgjithshëm të kompozuar.
Në fazën e ndërtimit do të përdoren agregatë të
ndërtimit në çdo strukturë, si në ndërtesa, digë,
strukturat e kontrollit, ndërtesa administrative dhe
dhe për banim, rrugët e përkohshme dhe të
përhershme, infrastruktura zëvendësuese dhe në
çdo aktivitet ndërtimi të projektit.
I rëndësishëm -. Efektet në shfrytëzimin e tokës
kanë më shumë gjasa të jenë negative për
shkak të aktiviteteve ndërtimore, rezervuarit të
liqenit, nevojës për rrugë aksesi dhe nevojës për
rivendosje ose kompensimin e atyre që kanë
ndikim të drejtpërdrejtë.
Ndikimet e mëdha lidhen me humbjen e
habitatit, zhurmës, pluhurit, erozionit,
sedimentimit dhe ndryshimeve në skenën
vizuale.
Ndikime të tjera të detajuara në fazat e
mëposhtme të VNMS.
2.5 Pyjet dhe lënda drusore? Po Ka disa zona të pyjeve dhe lëndëve drusore që do të
ndikohen nga projekti.
Investigime dhe detaje të mëtejshme janë të
nevojshme në fazat e mëvonshme të VNMS për
të bërë një vlerësim më të mirë në lidhje me
këtë.
2.6 Energjia duke përfshirë
elektricitetin dhe lëndët djegëse?
Po Energjia elektrike do të jetë e nevojshme për kampin
e ndërtimit dhe për pajisjet dhe makineritë e tjera të
nevojshme në kantier.
Administrata, fjetina dhe objekte të tjera që do të
ndërtohen në kantier, të cilat do të kërkojnë energji
elektrike.
Investigime dhe detaje të mëtejshme janë të
nevojshme në fazat e mëvonshme të VNMS për
të bërë një vlerësim më të mirë në lidhje me
këtë.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 39
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
Pritet një konsum i madh i energjisë elektrike dhe
disa lloje të karburanteve për makineritë.
2.7 Ndonjë burim tjetër? Jo
3. A do të përfshijë projekti, përdorimin, magazinimin, transportin, trajtimin ose prodhimin e substancave ose materialeve të cilat mund të
jenë të dëmshme për shëndetin e njeriut apo mjedisin apo që ngrenë shqetësime rreth rreziqeve aktuale ose të përceptuara për shëndetin
e njeriut?
3.1 A do të përfshijë projekti
substanca ose materiale që janë
të rrezikshme ose toksike për
shëndetin e njeriut ose mjedisin
(florën, faunën dhe furnizimin me
ujë)?
Po Gjatë fazës së ndërtimit mund të përdoren disa lloje
të substancave dhe materialeve si betoni,
karburantet për makineritë dhe pajisjet etj., të cilat
mund të jenë të dëmshme nëse nuk trajtohen me
kujdes dhe lejojnë lëshime të drejtpërdrejta në
mjedis.
Llojet e ndryshme të materialeve do të ruhen në
kantier, duke përfshirë materialet me tendencë për të
qenë te rrezikshme.
Potencialisht i rëndësishëm - për shkak të
ndikimeve të mundshme që dalin nga
menaxhimi jo i duhur në kantier dhe në rast të
rrjedhjeve / aksidenteve.
Investigimet dhe detajet e mëtejshme janë të
nevojshme në fazat e mëvonshme të VNMS për
të bërë një vlerësim më të mirë në lidhje me
këtë.
3.2 A do të rezultojë projekti në
ndryshime në shfaqjen e
sëmundjeve ose të ndikojë në
vektorët e sëmundjes (p.sh.,
sëmundjet nga insektet apo uji)?
No
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 40
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
3.3 A do të ndikojë projekti në
mirëqenien e njerëzve p.sh. duke
ndryshuar kushtet e jetesës?
Po Projekti do të ndikojë drejtpërsëdrejti në mirëqenien
e njerëzve në zonën e projektit dhe afërsinë e tij.
Së pari do të ketë ndryshime për shkak të humbjes
së tokës së punueshme, shtëpive, bizneseve, të cilat
do të ndikojnë drejtpërdrejtë në mirëqenien e
banorëve dhe kushtet e jetesës.
Së dyti, madhësia dhe programi i projektit do të
krijojnë mundësi punësimi dhe biznesi gjatë fazave të
ndërtimit.
Së treti gjatë fazës së operimit do të krijojë punësim
afatgjatë dhe mundësi biznesi në fushën e
shërbimeve energjetike, mirëmbajtjes, turizmit dhe
akomodimit etj.
Shumë i rëndësishëm - në planin afatgjatë
projekti do të përmirësojë qasjen në tregje dhe
mundësinë për të ardhura më të mëdha.
Përmirësimi i rrugëve rurale do të çojë në një
përmirësim të qasjes në tregje dhe prandaj do
të ketë një ndikim pozitiv të të ardhurave në
rritje.
Akuakultura në rezervuar me siguri do të
promovohet si aktivitet i ri i gjenerimit të të
ardhurave për komunitetet lokale. Çdo specie e
kultivuar në habitat do të shpëtojë në mënyrë të
pashmangshme dhe ndoshta do të krijojë
popullatë në rezervuar, me kusht që habitati të
jetë i përshtatshëm për speciet në fjalë.
Masat komplekse për mbrojtjen dhe rritjen e
vlerave natyrore, zhvillimin ekonomik,
mirëqenien dhe sigurinë e individëve dhe
komuniteteve të afektuara, etj., duhet të
adresohen në Planet e Menaxhimit Mjedisor
dhe Social.
Kërkon investigime dhe detaje të mëtejshme
brenda qëllimit së VNMS.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 41
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
3.4 A ka grupe të posaçme vulnerabël
të njerëzve të cilët mund të preken
nga projekti p.sh. pacientët e
spitalit, të moshuarit?
Po Projekti ka ndikime të mëdha kryesisht për shkak të
krijimit të rezervuarit. Do të përfshijë blerjen e tokës
dhe të pronës. Është parashikuar që pronat private
dhe tokat e pronësisë publike të afektohen. Bazuar
në informacionin aktual, pyjet dhe parcelat bujqësore
të fshatrave në mjedis do të afektohen.
Rezervuari i Liqenit do të ndikojë gjithashtu në një
pjesë të vendbanimeve të fshatrave Iliras, Qesarat,
Ane Vjose, Përparim, Kordhaj dhe Memaliaj.
Gjithashtu varrezat e qytetit të Memaliaj mund të
preken nga uji i rezervuarit gjatë përmbytjeve.
Ndërtesa të tjera industriale ose objekte të
komunitetit (si shkolla në fshatin Qesarat) mund të
ndikohen gjithashtu nga projekti.
Shumë e rëndësishme - efektet nga rezervuari
që do të krijohen. Rizhvendosja do të jetë e
nevojshme.
Kategoritë e grupeve vulnerabël që pritet të
preken janë 1) gratë; 2) fëmijë 3) të moshuar;
nga humbja e mjeteve të jetesës, aksesi
potencial i kufizuar përkohësisht në shkollë dhe
zyra administrative, etj., por edhe nga rreziku i
ngacmimeve nga fluksi i punëtorëve migrantë
në zonë.
Ajo do të investigohet më tej në grupet e tjera
vulnerabël potencialisht të prekura.
3.5 Ndonjë shkak tjetër? Jo
4. A do të prodhojë projekti mbeturina të ngurta gjatë ndërtimit apo operimit ose nxjerrjes jashtë përdorimit?
4.1 Mbetjet, materialet djerrë ose
mbeturinat e minave?
Po Madhësia dhe tipologjia e projektit do të prodhojë
eventualisht mbeturina të ndërtimit.
Gjatë fazës së ndërtimit, do të ketë gjenerim të
materialeve të prishjes (masa të tokës dhe dheut) në
E rëndësishme - Mund të parashikohet që një
sasi e konsiderueshme e materialit të prishjes
(masa natyrore e dheut dhe shkëmbit) do të (ri)
përdoret në kuadër të projektit në komponentë
të ndryshëm të ndërtimit të HEC-it (si diga) dhe
gjithashtu për fazën e rehabilitimit.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 42
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
sasi të konsiderueshme si rezultat i punimeve
tokësore të ndryshme.
Një sasi e vogël e materialit të mbetur të
gërmuar (materiali i tepërt) nuk do të jetë i
përshtatshëm për ripërdorimin në punimet e
ndërtimit. Sasi të sakta të materialeve të tepërta
/ shtesë (materialet e gërmuara gjatë fazës së
ndërtimit) do të llogariten nga Klienti gjatë
hartimit të detajuar dhe do të përfshihen në
Raportin e VNMS / VNM.
Procesi i VNMS do të përpunojë më shumë
gjetjet, ndikimet e mundshme dhe masat
lehtësuese, që do të paraqiten në Raportin e
VNMS / VNM.
4.2 Mbeturinat komunale (mbetjet
shtëpiake dhe / ose komerciale)?
Po Punëtorët rezidentë dhe administrata e stafit të
projektit do të prodhojnë mbeturina, të cilat pritet të
trajtohen me kujdes brenda kantierit dhe të
transportohen në venddepozitimet e caktuara /
vendet e miratuara të asgjësimit. Gjatë fazës së
operimit, llojet kryesore të mbeturinave do të
rezultojnë nga aktivitetet njerëzore (si plastika, letra /
karton, mbetjet organike etj.).
Megjithatë, mund të parashikohet që të gjitha
mbeturinat e gjeneruara gjatë fazës së ndërtimit dhe
operimit do të mblidhen, ndahen dhe do të
transportohen në vendet e caktuara / miratuara nga
Bashkia.
I rëndësishëm -
Rreziqet e mundshme nga prodhimi i mbetjeve
shtëpiake, urbane dhe komerciale pritet të
shoqërohen si rezultat i zbatimit të projektit.
Ndikimet e mundshme mund të rezultojnë
gjithashtu për shkak të menaxhimit jo të duhur
të mbeturinave në vend.
Shkatërrimi i mbetjeve të ngurta gjatë fazave të
ndërtimit dhe operimit do të përcaktohet në
bashkëpunim të ngushtë me autoritetet lokale
(p.sh. Bashkitë).
Ekziston rreziku që Bashkia Memaliaj dhe
Tepelenë dhe fshatrat përreth të vazhdojnë me
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 43
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
Duke iu referuar situatës ekzistuese në kantier,
fshatrat thuhet se nuk janë plotësisht të mbuluara nga
shërbimi bashkiak i menaxhimit të mbeturinave dhe
rrjedhimisht mbeturinat hidhen në çdo vend të
disponueshëm në fshatra ose lokalitete të afërta.
Gjithashtu hedhja e paligjshme e mbeturinave të
ndërtimit ka krijuar trysni shtesë në mjedis. Nuk është
e pazakontë që mbetjet të hidhen përgjatë shtratit të
lumit dhe meqenëse nuk hiqen degradimi i tyre zgjat
shumë kohë dhe shtrati i lumit afektohet për një kohë
të gjatë.
praktikën e zakonshme të menaxhimit të
mbeturinave urbane dhe ndërtimore, të cilat
mund të ndikojnë negativisht në mjedis.
Kërkon investigime dhe detaje të mëtejshme
brenda qëllimit të VNMS.
4.3 Mbeturinat e rrezikshme ose
toksike (përfshirë mbeturinat
radioaktive)?
Po Llojet e ndryshme të materialeve do të ruhen në
kantier gjatë ndërtimit, duke përfshirë materialet e
mundshme të rrezikshme. Substanca të tilla si lëndë
djegëse do të jenë të pranishme në vend për furnizim
të makinerive të rënda. Duke pasur parasysh se
pajisja dhe shërbimi i makinerive do të kryhet në
kantier, mund të gjenerohen sasi të kufizuara të
mbetjeve të rrezikshme të vajrave të përdorura ose
materialeve të tjera të ndezshme.
Gjatë fazës së operimit mund të ketë pak ose aspak
prani të mbetjeve të rrezikshme.
Mbetjet e rrezikshme që do të gjenerohen do të
klasifikohen në përputhje me VKM Nr. 99/2005 "Mbi
Shumë e rëndësishme - Ndotja e mundshme e
mjedisit në rast të ngjarjeve aksidentale dhe /
ose të paplanifikuara. Ndotje e mundshme nga
menaxhimi jo i duhur i mbeturinave të
rrezikshme.
Megjithatë, mund të parashikohet që brenda
qëllimit të VNMS-së mbetjet e rrezikshme do të
adresohen siç duhet. Rekomandimet do të
përfshijnë masat e duhura të menaxhimit për
mbetjet e rrezikshme në përputhje me kërkesat
e ligjit shqiptar dhe praktikat më të mira
ndërkombëtare. Nëse është e nevojshme,
menaxhimi dhe asgjësimi i mbetjeve të
rrezikshme do të kryhet në bashkëpunim me
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 44
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
miratimin e Katalogut Shqiptar të Klasifikimit të
Mbetjeve", i ndryshuar.
kompanitë e liçensuara për mbetjet e
rrezikshme.
4.4 Mbeturinat e tjera të procesit
industrial?
Jo
4.5 Produktet e tepërta? Po Do të ketë një sasi të vogël të tepricës / materialit të
prishur për shkak të punimeve tokësore gjatë fazës
së ndërtimit.
Jo e rëndësishme - Pjesa më e madhe e
materialit të gërmuar do të ripërdoret në projekt
për qëllime rehabilitimi dhe mbushjen e digës së
HEC-it (diga e mbushur me gurë). Një sasi e
vogël e materialit të prishur të gërmuar (material
i tepërt) nuk do të jetë e përshtatshme për
ripërdorim në punët e ndërtimit. Sasitë e sakta
të materialeve të tepërta / shtesë (materialeve
të gërmuara) do të llogariten gjatë hartimit të
projektit dhe do të detajohen në raportin e
VNMS / VNM. Shkarkimi i materialit të tepërt
gjatë fazës së ndërtimit do të përcaktohet në
bashkëpunim të ngushtë me autoritetet lokale
(p.sh. bashkitë).
4.6 Llumi i ujërave të zeza ose llum
tjetër nga trajtimi i rrjedhës?
Po Ujërat e zeza nga aktivitetet njerëzore në kantier,
administrata dhe punëtorët rezidentë.
E rëndësishme - zhvillimi ka përfunduar
studimin e fizibilitetit, ku nuk ka informacion të
mjaftueshëm në lidhje me teknologjinë që do të
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 45
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
Në këtë fazë, zhvilluesi nuk ka specifikuar praktikat e
sakta të menaxhimit për prodhimin e ujërave të zeza.
përdoret në aktivitetet e ndërtimit dhe praktikat
e administrimit të ujërave të zeza.
Ndërsa ujërat e zeza (kanalizimet) të prodhuara
nga aktiviteti njerëzor në kantier pritet të jenë siç
duhet të dizajnohen, ndërtohen dhe
menaxhohen nga zhvilluesi i saj.
Mund të menaxhohet ose përmes gropave
septike ose tualeteve portative në kantier. Në
rastin e zgjidhjes së gropës septike do të ketë
gjenerim të llumrave të ujërave të zeza. Në
rastin e përdorimit të tualeteve të lëvizshëm,
zhvilluesi duhet të heqë periodikisht sasitë e
ujërave të zeza me anë të një kompanie të
liçensuar për shërbime të ngjashme.
Investigimet dhe detaje të mëtejshme janë të
nevojshme në fazat vijuese të VNMS për të bërë
një vlerësim më të mirë përkatës.
4.7 Mbeturinat e ndërtimit apo të
prishjes?
Po Mbetjet ndërtimore parashikohen të menaxhohen
brenda kantierit të projektit.
Studimi i fizibilitetit nuk paraqet asnjë rast nevoje për
prishje. Sidoqoftë, parashikohet që disa ndërtesa të
prekura të shkatërrohen brenda zonës së projektit
për tu përmbytur.
E rëndësishme - Shkatërrimi i ndërtesave do të
rezultojë në gjenerimin e mbetjeve inerte të cilat
duhet të menaxhohen siç duhet dhe të
depozitohen në zonat e miratuara të hedhjes
nga Bashkia.
Sidoqoftë, investigimet dhe detajet e mëtejshme
janë të nevojshme në fazat e mëvonshme të
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 46
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
VNMS për të bërë një vlerësim më të mirë në
lidhje me to.
4.8 Makineritë apo pajisjet e tepërta? Po HEC Kalivaçidhe Diga kanë një zhvillues të
mëparshëm, i cili ka lënë në vend disa prej
makinerive dhe pajisjeve të tyre.
Pritet gjithashtu që pas përfundimit të aktiviteteve të
ndërtimit, zhvilluesi të pastrojë kantierin nga çdo
pajisje dhe makineri.
Jo e rëndësishme - Marrëveshja e konçesionit i
referohet disa makinerive dhe pajisjeve në
vend. Edhe pse i takon zhvilluesit të vendosë
për përshtatshmërinë e tyre për projektin.
Sidoqoftë, investigimet dhe detajet e mëtejshme
janë të nevojshme në fazat e mëvonshme të
VNMS për të bërë një vlerësim më të mirë në
lidhje me to.
4.9 Dheu apo material tjetër i
kontaminuar?
Po Gjatë fazës së ndërtimit mund të ketë rreziqe që
lidhen me ndotjen e tokave për shkak të aksidenteve
dhe / ose ngjarjeve të paplanifikuara. Do të ketë
prezencë të substancave dhe materialeve të
rrezikshme në kantier (psh. karburant, vaj,
lubrifikantë, etj.).
Ndikimet e tjera që lidhen me këtë mund të përfshijnë
menaxhimin jo të duhur të mbeturinave dhe praktikat
e dobëta të mirëmbajtjes.
Potencialisht i Rëndësishëm - Ndotja e tokës
dhe ujit nga karburantet / lubrifikantët dhe / ose
substancat e tjera të rrezikshme.
Sidoqoftë, me më shumë informacion mbi
hartimin e detajeve dhe informacionin e
teknologjisë së ndërtimit, kërkohen investigime
dhe detaje të mëtejshme për të bërë një
vlerësim të duhur në fazat vijuese të VNMS.
4.10 Mbeturinat bujqësore? Jo Projekti i propozuar nuk do të rezultojë në gjenerimin
e mbetjeve bujqësore.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 47
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
4.11 Ndonjë mbetje tjetër e ngurtë? Jo
5. A do të lëshojë projekti ndotës ose ndonjë substancë të rrezikshme, toksike apo të dëmshme në ajër?
5.1 Emetimet nga djegia e
karburanteve fosile nga burime të
palëvizshme apo të lëvizshme?
Po Emetime të mundshme të gazrave si rrjedhojë e
lëvizjeve të automjeteve gjatë fazës së ndërtimit dhe
funksionimit.
E parëndësishme – mund të thuhet që nuk
parashikohen efekte domethënëse në cilësinë e
ajrit në zonën lokale të projektit.
Sidoqoftë, investigimi i mëtejshëm do të jetë i
nevojshëm si pjesë e studimit të cilësisë së ajrit,
në procesin e VNMS.
5.2 Emetimet nga proceset e
prodhimit?
Po Gjatë procesit të ndërtimit pritet që gjatë prodhimit të
zhavorrit, gurit, betonit, asfaltit, etj., do të çlirohen
emetime të pluhurit (grimcash pezull) nga proceset e
prodhimit.
Gjatë fazës funksionale emetimet kryesore të
mundshme për t'u vlerësuar janë emetimet e gazrave
serrë që mund të çlirohen në ajër (dioksidi i karbonit
(CO2) për shkak të depozitës së madhe të
materialeve brenda rezervuarit të krijuar nga diga e
hidrocentralit).
Potencialisht i rëndësishëm - vlerësimi i plotë i
emetimeve do të detajohet në raportin e thelluar
të VNM/ VNMS.
Gjatë procesit të ndërtimit emetimet mund të
gjenerohen nga fabrika ose makineritë gjatë
prodhimit të zhavorrit, gurit, betonit, asfaltit, etj.
Sidoqoftë pluhuri nga aktivitetet e ndërtimit
pranohet si emetimi kryesor në procesin e
ndërtimit.
Gjatë fazës së funksionimit, emetimet kryesore
të mundshme mund të vijnë nga emetimet e
gazrave serrë për shkak të dekompozimit të
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 48
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
materialit organik, brenda sipërfaqes së ujit, pas
ndërtimit të digës (rezervuarit) të HEC Kalivaç.
Bazuar në projekte të ngjashme dhe studime të
mëparshme të kryera në diga të mëdha
hidroenergjitike ku depozitohet uji, ekziston
rreziku potencial që mund të krijojë kushte të
ulta të rrjedhës së lumit, duke çuar potencialisht
në shtresim termik domethënës dhe krijimin e
kushteve anoksike në shtresat më të ftohta,
fundore të ujit të rezervuarit. Në këtë rast, gazrat
serrë çlirohen në formën e gazit të metanit, i cili
shndërrohet në dioksid karboni (CO2), ndërsa
pluskon deri në sipërfaqe përmes kolonës së
ujit.
Bazuar në rezultatet e studimit të cilësisë
ekzistuese të ajrit, kushteve meteorologjike dhe
simulimeve, do të përcaktohen emetimet e
parashikuara të CO2 në rezervuar. Për më
tepër, këto të dhëna dhe rezultate duhet të
krahasohen me standardet përkatëse të cilësisë
së ajrit (standardet kombëtare dhe
ndërkombëtare) për të përcaktuar rëndësinë e
ndikimit dhe masat lehtësuese/zbutëse të
propozuara (nëse është e nevojshme) në
mënyrë që të mos paraqiten efekte në mjedis.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 49
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
5.3 Emetimet nga prania e
materialeve përfshirë ruajtjen apo
transportin?
Po Mbajtja e materialeve të ndërtimit si: rëra, zhavorri,
guri, çimentoja, janë në formë solide. Gjatë transportit
të materialeve nga guroret dhe nga pikat e ruajtjes në
fabrikave mund të krijohet pluhur.
Potencialisht i rëndësishëm - Emetimet e
pluhurit mund të reduktohen/zvogëlohen
ndjeshëm përmes menaxhimit dhe masave të
duhura zbutëse.
5.4 Emetimet nga aktivitetet e
ndërtimit përfshirë impiantin e
prodhimit dhe pajisjet?
Po Prodhimi i rërës dhe zhavorrit, mbushja dhe ngjeshja
e trupit të digës mund të krijojnë pluhur.
Ndërsa prodhimi i betonit dhe asfaltit mund të krijojë
pluhur dhe gjithashtu emetime të tjera (psh. emetimet
e gazrave lidhur me prodhimin e asfaltit) nga impianti
i prodhimit.
Potencialisht i rëndësishëm - Emetimet e
pluhurit mund të reduktohen/zvogëlohen
ndjeshëm përmes menaxhimit dhe masave të
duhura zbutëse.
Prodhimi i betonit dhe asfaltit mund të
minimizojë emetimet e pluhurit përmes
praktikave më të mira; pritet që impiantet
përkatëse të prodhimit që do të përdoren gjatë
ndërtimit të plotësojnë kërkesat ligjore
mjedisore shqiptare.
5.5 Pluhuri ose erërat që përftohen
nga trajtimi i materialeve përfshirë
materialet e ndërtimit, ujërat e
zeza të kanalizimeve dhe
mbetjet?
Po Emetimet e mundshme të pluhurit gjatë fazës së
ndërtimit mund të rezultojnë për shkak të punimeve
të gërmimit në tokë, funksionimit të makinerive të
rënda, lëvizjeve të automjeteve dhe rritjes së trafikut
rrugor.
Potencialisht i rëndësishëm - veçanërisht gjatë
periudhës së verës në fazën e ndërtimit.
Sidoqoftë, emetimet e pluhurit mund të
kontrollohen lehtësisht me anë të
kamionëve/boteve të ujit dhe planeve specifike
të menaxhimit.
5.6 Emetimet nga djegia e mbetjeve? Jo
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 50
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
5.7 Emetimet nga djegia e mbetjeve
në ajër të hapur (p.sh. materialet
e përziera të copëtuara, mbetjet e
ndërtimit)?
Jo
5.8 Emetime nga ndonjë burim tjetër? Jo
6. A do të shkaktojë projekti gjenerim të zhurmave dhe vibrimeve apo ndriçim, energji të ngrohtë apo rrezatim elektromagnetik?
6.1 Nga funksionimi i pajisjeve p.sh.
të motorëve, impianteve të
ventilimit, makinave thyese/
fraksionimit të materialeve?
Po Zhurmat do të gjenerohen gjatë fazave të ndërtimit
dhe funksionimit.
Vibrimet do të gjenerohen gjatë fazës së ndërtimit për
shkak të punimeve tokësore të gërmimit brenda
zonës së projektit. Ndërsa vibrimet dhe zhurmat nga
turbinat gjatë fazës së funksionimit do të rezultojnë
vetëm brenda godinës së centralit, i cili do të
projektohet dhe ndërtohet në mënyrë të tillë që të
krijojë kushtet e përshtatshme për menaxhimin e
këtyre efekteve.
Rrezatimi elektromagnetik do të gjenerohet gjatë
fazës së funksionimit për shkak të operimit të
nënstacionit, linjës ajrore të transmetimit 110 kV nga
zona e projektit në Nënstacionin Babicë dhe në
kantierin afër HEC-it.
Konsiderohet të jetë i rëndësishëm gjatë fazës
së ndërtimit.
Gjatë fazës së ndërtimit emetimet e zhurmave
dhe gjenerimi i vibrimeve priten të jenë
afatshkurtra, me intensitet të ulët dhe lokale, të
kufizuar në zonën e projektit. Në këtë fazë, nuk
ka efekte të parashikuara nga gjenerimi i
zhurmës dhe vibrimeve.
Për më tepër, gjatë fazës së funksionimit
zhurmat në ambient do të gjenerohen vetëm
nga funksionimi i turbinave.
Rrezatimi elektromagnetik nga linja e tensionit
të lartë nuk pritet të paraqesë ndonjë rrezik për
shëndetin pasi do të vendoset kryesisht në
terren kodrinor-malor dhe në distancë të
konsiderueshme nga ndërtesat e banuara.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 51
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
Sidoqoftë, influenca dhe ndikimi i saktë nuk
mund të parashikohen në këtë fazë. Gjenerimi i
zhurmës në ambient, vibrimeve dhe rrezatimeve
elektromagnetike duhet t'i nënshtrohen një
studimi të detajuar në fazat e mëvonshme
brenda objektit të VNMS.
6.2 Nga proceset industriale apo
procese të ngjashme?
Po Shih pikën 6.1, më sipër. Shih pikën 6.1, më sipër.
6.3 Nga ndërtimi apo
prishja/shkatërrimi i objektve?
Po Zhurmat dhe dridhjet do të gjenerohen nga aktivitetet
e ndërtimit dhe njëkohësisht si rrjedhojë e rritjes së
trafikut.
Mund të parashikohen punime të mundshme
prishjeje/shkatërrimi të objektve. Për rrjedhojë mund
të kemi gjenerim potencial të zhurmave dhe dridhjeve
nga aktivitetet e prishjes/shkatërrimit.
Mesatarisht i rëndësishëm - për shkak të
shqetësimit të mundshëm të banorëve lokalë
dhe biodiversitetit të zonës.
Për tu detajuar më tej në fazat vijuese të
procesit të VNMS.
6.4 Nga shpërthimi apo shpimi? Po Shpërthimi nuk raportohet si opsion në fazën aktuale
dhe studimin e fizibilitetit. Gjithsesi kur të përcaktohet
teknologjia e detajuar e ndërtimit, do të ekzistojë
mundësia e praktikës së shpërthimit gjatë punimeve
të ndryshme ndërtimore (p.sh. për ndërtimin e
tuneleve).
E rëndësishme - gjatë fazës së ndërtimit është
e nevojshme të kryhen vlerësime për zhurmat
dhe vibrimet e gjeneruara në rast të aktiviteteve
të prishjes/shkatërrimit.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 52
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
6.5 Nga trafiku gjatë fazës së
ndërtimit apo fazës së
funksionimit?
Po Shih pikën 6.3, më sipër. Shih pikën 6.3, më sipër.
6.6 Nga sistemet e ndriçimit apo
ftohjes?
Po Nga sistemet e ndriçimit, si pjesë e ndërtimit dhe
funksionimit të HEC-ve dhe objektet / ndërtesat
përkatëse.
Mesatarisht i rëndësishëm. Një vlerësim i
ndotjes nga ndriçimi në ambientet lokale do të
jetë i nevojshëm, në mënyrë që të detajohen
efektet e mundshme në gjallesat e botës së
egër që vijnë si rrjedhojë e rritjes së ndriçimit.
6.7 Nga burimet e rrezatimit
elektromagnetik (konsideroni
efektet në pajisjet e afërta të
ndjeshme, si dhe tek njerëzit)?
Po Gjenerim të rrezatimeve elektromagnetike nga linja
elektrike e transmetimit (ajrore) që lidhet me HEC-in.
Potencialisht I rëndësishëm - varet nga gjurma
përfundimtare e linjës së transmetimit nga zona
e HEC-it deri në Nënstacionin Babicë.
Një investigim i plotë mbi këtë çështje nevojitet
në fazat e mëvonshme të procesit të VNMS.
6.8 Nga ndonjë burim tjetër? Jo
7. A do të çojë projekti në rreziqe të ndotjes së tokës ose ujit nga shkarkimet e ndotësve në tokë apo në kanalizime, në ujëra sipërfaqësorë,
ujëra nëntokësorë, ujëra bregdetarë apo det?
7.1 Nga mbajtja, ruajtja, përdorimi
ose derdhja e materialeve të
rrezikshme apo toksike?
Po Disa lloje të ndryshme materialesh të nevojshme për
punët/aktivitetet e ndërtimit do të mbahen dhe ruhen
në kantier.
Potencialisht i rëndësishëm - rreziqe të
mundshme nga derdhjet dhe
kontaminimet/ndotjet në rast të ngjarjeve të
paplanifikuara dhe / apo aksidenteve.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 53
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
Mbetjet e ndryshme gjithashtu do të mbahen
përkohësisht në kantier.
Praktikat më të mira duhet të ndiqen në çdo
kohë. Masat e kontrollit të ndotjes dhe
informacionet e lidhura me to duhet të
përfshihen në Raportin e thelluar të VNM/
VNMS.
7.2 Nga shkarkimi i ujërave të
zeza/ndotura ose shkarkimeve të
tjera (qoftë të trajtuara apo të
patrajtuara) në ujë apo në tokë?
Po Gjatë fazës së ndërtimit do të gjenerohen sasi të
ujërave të zeza/ndotura nga aktiviteti njerëzor
(aktiviteti i fuqisë punëtore).
Ekziston mundësia që ndotësit e ujërave të zeza të
ndotin tokën dhe ujin në rast të një menaxhimi jo të
duhur të tyre dhe / apo në rast aksidentesh.
Potencialisht i rëndësishëm - Shqetësimi
kryesor është gjatë fazës së ndërtimit për shkak
të gjenerimit të ujërave të zeza/ndotura nga
aktiviteti i fuqisë punëtore. Mund të
parashikohet që menaxhimi i ujërave të zeza të
kryhet me anë të mini-tualeteve (tualete të
lëvizshëm) të cilat do të vendosen në zona të
ndryshme të zonës së projektit në përputhje me
aktivitetet e punës.
Detaje dhe investigim i plotë i tyre do të kryhet
në Raportin e thelluar të VNM/ VNMS.
7.3 Nga depozitimi i ndotësve të
emetuar në ajër, mbi tokë apo në
ujë?
Po Rreziku i kontaminimit të zonës nga aktivitetet
operacionale gjatë fazes së ndërtimit. Kontaminimi
ose ndotja mund të hyjë në kanalet vaditëse të tokave
bujqësore dhe sistemeve të ujërave nëntokësorë.
Gjithashtu mund të kemi emetime në ajër nga HEC-i
(pas krijimit të liqenit/rezervuarit) gjatë prodhimit të
energjisë.
Potencialisht i rëndësishëm - rreziqet e
mundshme nga derdhjet dhe ndotja në rast të
ngjarjeve dhe / apo aksidenteve të
paplanifikuara.
Praktikat më të mira duhet të ndiqen në çdo
kohë. Masat e kontrollit të ndotjes dhe
informacionet e lidhura me to duhet të
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 54
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
Rrjedhjet e naftës dhe karburantit nga automjetet apo
funksionimi i pajisjeve të tjera që hyjnë / dalin nga
kantieri gjithashtu duhet të merren parasysh.
përfshihen në Raportin e thelluar të VNM/
VNMS.
7.4 Nga ndonjë burim tjetër? Po Ngjarjet e mundshme të përmbytjes gjatë fazës së
ndërtimit dhe funksionimit.
Gjatë fazës së ndërtimit ekziston mundësia që
materiet ndotëse të hyjnë në tokë, ujin sipërfaqësor
dhe në ujërat nëntokësorë për shkak të aktiviteteve
të ndërtimit.
Gjatë fazës së funksionimit, ekziston rreziku që
ndotësit të hyjnë në mjedisin ujor (sipërfaqësor dhe
nëntokësor) nga rrjedhjet sipërfaqësorë të shiut dhe
/ apo në rast të ngjarjeve të paplanifikuara gjatë
aktiviteteve të mirëmbajtjes.
Përmbytjet mund të paraqesin një rrezik të lartë të
aksidenteve gjatë fazës së ndërtimit dhe në një
shtrirje më të vogël gjatë asaj të funksionimit.
Rrëshqitja e tokës mund të përbëjë një rrezik të lartë
për aksidente gjatë fazës së ndërtimit dhe fazës së
funksionimit.
Potencialisht i rëndësishëm - është detyrim
ligjor që të miratohen masa zbutëse dhe plane
përkatëse të menaxhimit gjatë zhvillimit të një
projekti. Këto duhet të zhvillohen dhe zbatohen,
duke shmangur aksidentet e mundshme nga
materialet e ndërtimit apo nga substanca të tjera
në mjedisin ujor dhe në tokën në afërsi.
Vlerësime të mëtejshme dhe detaje për masat
zbutëse do të paraqiten brenda Raportit të
thelluar të VNM/ VNMS.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 55
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
7.5 A ekziston rreziku i krijimit
afatgjatë të ndotësve në mjedis
nga këto burime?
Po Në raste të ngjarjeve të përmbytjeve. Potencialisht i rëndësishëm - vlerësime të
mëtejshme dhe detaje për masat zbutëse do të
paraqiten brenda Raportit të thelluar të VNM/
VNMS.
8. A do të ketë ndonjë rrezik për aksidente gjatë fazës së ndërtimit ose funksionimit të Projektit, të cilat mund të ndikojnë në shëndetin e
njeriut apo mjedis?
8.1 Nga shpërthimet, derdhjet, zjarret
etj. nga ruajtja, mbajtja, përdorimi
ose prodhimi i substancave të
rrezikshme apo toksike?
Po Gjatë fazës së ndërtimit mund të kemi rrezikshmëri
më të lartë për aksidente si pasojë e
shumëllojshmërisë së materialeve të
ruajtura/mbajtura në kantier apo edhe si rrjedhojë e
gjenerimit të mbetjeve nga aktivitetet e ndryshme
ndërtimore.
E rëndësishme Masat dhe procedurat e
Shëndetit dhe Sigurisë në Punë duhet të
vendosen para fazës së mobilizimit për
ndërtimin dhe të ndiqen me monitorim të rreptë
nga përfaqësuesit e Sigurisë dhe Shëndetit në
Punë të kompanisë dhe punëtorët. Tëgjitha
pajisjet mbrojtëse të Sigurisë dhe Shëndetit në
Punë duhet të përdoren në çdo rast gjatë çdo
lloj aktiviteti që do kryhet.
Gjithashtu ekziston rreziku i hyrjes së banorëve
(jo pjesë e stafit) nga jashtë në zonën e kantierit.
Masat e sigurisë duhet të detajohen në çdo rast
për të siguruar që njerëzit nga jashtë (jo pjesë e
stafit) të hyjnë në zonën e kantierit gjatë
aktiviteteve të ndërtimit.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 56
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
8.2 Nga ngjarjet përtej kufijve të
mbrojtjes normale të mjedisit p.sh.
dështimi i sistemeve të kontrollit të
ndotjes?
E
panjo
hur
Nuk mund të përcaktohet në këtë fazë të vlerësimit. Potencialisht e rëndësishme - vlerësime të
mëtejshme dhe detaje për masat e mundshme
zbutëse duhet të paraqiten në Raportin e
thelluar të VNM/ VNMS.
8.3 Nga çfarëdo shkak tjetër? Jo
8.4 A mund të ndikohet projekti nga
katastrofat natyrore duke
shkaktuar dëme në mjedis (psh.
përmbytje, tërmet, rrëshqitje të
tokës, etj)?
Po Bazuar në literaturë, disa studime të kryera në këtë
zonë kanë vërejtur një numër të konsiderueshëm të
ngjarjeve të përmbytjeve dhe erozionit të brigjeve
përgjatë lumit Vjosa.
Zhvillimi i propozuar i hidrocentralit në studimin e tij
të fizibilitetit ka rekomandime për të siguruar sigurinë
e digës dhe minimizuar rrezikun e përmbytjes.
Potencialisht i rëndësishëm - Fatkeqësitë
natyrore mund të shkaktojnë ndikim mjedisor në
rast se masat zbutëse nuk janë parashikuar siç
duhet përpara fillimit të punimeve të ndërtimit.
Hartimi i projektit duhet të marrë parasysh
rreziqet e mundshme nga shkaqet natyrore.
Për tu detajuar më tej në fazat vijuese të
procesit të VNM/ VNMS.
9. A do të rezultojë projekti në ndryshime sociale, për shembull, në demografi, stilin tradicional të jetës, punësim?
9.1 Ndryshimet në numrin e
popullsisë, moshës, strukturës,
grupeve sociale, etj?
Po Projekti rezulton në disa ndryshime:
1. Zhvendosja e disa vendbanime të fshatrave dhe
zhvendosja e disa bizneseve që humbin për shkak të
humbjes së tokës së punueshme, sjell humbje ose
ndryshim të strukturës së tokave bujqësore dhe
Shumë e rëndësishme - sepse studimi socio-
ekonomik i fshatrave dhe njerëzve të ndikuar
(përfshirë moshën, prejardhjen, çështjet e të
ardhurave dhe shëndetit) përbën bazën për
zhvillimin e objektivit ekonomik dhe planit të
rikthimit të mjeteve të jetesës për secilin nga
personat e zhvendosur.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 57
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
humbje të gjenerimit të të ardhurave, duke përfshirë
edhe pyjet dhe kullotat.
2. Popullsia do të rritet paksa për shkak të zhvillimit
të aktiviteteve të ndërtimore.
3. Ekziston mundësia që të vijnë më shumë
vizitorë/turistë si rrjedhojë e rezervuarit që do krijohet,
i cili mund të krijojë atraksion/tërheqje ose të krijojë
një komunitet të ri.
4. Krijimi i rezervuarit krijon mundësinë për aktivitetin
e rritjes së peshkut. Kjo mund të rezultojë në
përshtatjen e një pjesë të komunitetit me këtë
mundësi të re që do të ofrohet në zonë.
5. Projekti do të rezultojë në reduktimin/zvogëlimin e
tokës së punueshme në zonë, e cila do të ketë një
ndikim në popullsinë rurale duke u kthyer nga ferma
bujqësore në më shumë blegtorale, në ndërtim ose
në punë të tjetra.
Gjithashtu konçesionari rekomandohet të
zhvillojë një auditim më të detajuar, më të
hollësishëm të aftësive lokale dhe një Plan
punësimi me përparësi punësimin lokal duke
njohur aftësitë e popullatës lokale për të
përmbushur nevojat e projektit dhe për të
minimizuar fluksin e mundshëm të brendshëm.
Ai gjithashtu duhet të synojë të menaxhojë
shqetësimet mjedisore dhe sociale, madje edhe
çështjet e mundshme të konfliktit që mund të
vijnë nga punëtorët e jashtëm që lëvizin në
zonën e projektit Kalivaç duke kërkuar përfitime
të punësimit.
9.2 Me zhvendosjen e njerëzve apo
prishjen e shtëpive ose
komuniteteve ose objekteve për
komunitetin p.sh. shkolla, spitale,
objekte të shërbimeve sociale?
Po Projekti do të rezultojë në zhvendosjen e njerëzve,
prishjen e shtëpive dhe të disa objekteve të
komunitetit p.sh. shkolla, kopshte fëmijësh dhe
objekte të tjera private dhe publike.
Shumë e rëndësishme - projekti do të ketë
impakt të përhershëm në shtëpitë, bizneset dhe
në disa ndërtesa administrative dhe komunitare.
Ndërtimi i rrugëve të reja dhe rritja e trafikut
mund të ndikojnë negativisht ose të prishin
aksesin ekzistues në zonë. Humbja e rrugëve
dhe e kalimeve (për shkak të përmbytjes).
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 58
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
Humbja e urave dhe pikave të kalimit të
lumenjve. Humbja e shtëpive dhe pasurive që
kërkojnë zhvendosje.
Dëmtimi i ndërtesave për shkak të rritjes së
erozionit dhe rrëshqitjeve të tokës (për shkak të
rritjes së nivelit të ujit).
Kompensimi i pasaktë për humbjen e tokës.
Humbja e të korrave që shiten dhe tokës
bujqësore (për shkak të përmbytjes); humbja e
aksesit në shkolla (për shkak të përmbytjes);
aksidente të mundshme nga rritja e trafikut dhe
proceseve ndërtimore;rënia ekonomike
rajonale;margjinalizimi i grupeve të
përjashtuara;rritja (ose ulja) e tensionit politik
(negativ ose pozitiv).
Dëmet shëndetësore të shkaktuara nga ndotja
në rezervuar. Rritja e çmimeve të tokës (mund
të jetë gjithashtu një ndikim pozitiv). Punësimi i
përkohshëm dhe afatshkurtër sjell papunësi më
të lartë.
Në këtë fazë studimi, lista e aseteve është e
paplotë dhe nevojiten investigime të mëtejshme
në hapat e ardhshëm të procesit të VNM/
VNMS.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 59
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
9.3 Përmes migrimit të banorëve të
rinj apo krijimit të komuniteteve të
reja?
Po Ekziston mundësia e punëtorëve migrantë, ose
banorëve të luginës së Vjosës që kthehen nga
migracioni për shkak të mundësisë për punësim në
zonë.
Potencialisht i rëndësishëm - Pritshmëria e
lëvizjes së banorëve lokalë për në fshatrat e
Luginës së Vjosës për mundësi punësimi.
Shumica e fshatrave kanë ndihmë ekonomike
nga emigrantët dhe personat e ndikuar nga
projekti mund të presin kthimin e ‘fëmijëve’ të
tyre.
Migrimi jashtë i banorëve lokalë larg Luginës së
Vjosës, për shkak të mundësive të punës të
pamjaftueshme për njerëzit vendas, humbja e
tokës / mundësia e zvogëluar ekonomike =
depopullim dhe fragmentarizim të komunitetit.
Migrimi i punëtorëve jo-lokalë në Luginën e
Vjosës përceptohet si një kërcënim për shanset
e punësimit të personave të ndikuar nga
projekti.
Punëtorët e projektit mund të përceptohen si një
kërcënim për sigurinë e fshatit dhe / apo
kulturën / privatësinë.
Përfitimet ekonomike të fluksit të punëtorëve
migrantë përceptohen si një mundësi, p.sh. rritja
e shitjeve të prodhimeve bujqësore.
Pritjet e transferimit të aftësive përceptohen se
ndihmojnë komunitetin të mësojë aftësi të reja
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 60
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
dhe të mundësojë shkëmbim kulturor gjatë
zhvillimit të projektit.
Përfitimet ekonomike të Kampit të Punëtorëve
të Ndërtimit mund të përceptohen si mundësi
ose kërcënim në varësi të fshatrave të
ndryshme.
Studime të mëtejshme janë të nevojshme për tu
zhvilluar në hapat e ardhshëm të procesit të
VNM/ VNMS.
9.4 Duke vendosur kërkesa të rritura
për objektet ose shërbimet lokale
p.sh. strehim, arsim, shëndetësi?
Po Mungesa e shërbimeve sociale (strehimit, hoteleve
dhe objektve për kohën e lirë) me të cilat përballen
punëtorët migrantë do të pritet që të vërë në lëvizje
infrastrukturën dhe shërbimet e mundshme arsimore
dhe shëndetësore, si dhe të rrisë çmimet e qirasë së
ushqimeve dhe banesave.
Potencialisht i Rëndësishëm - Qyteti Memaliaj
dhe fshatrat përreth tij janë prekur nga
migracioni i brendshëm dhe emigrimi jashtë
vendit. Kjo ka krijuar mundësinë që një numër i
pronave të papërdorura të rinovohen dhe të
jepen me qira për fuqinë e re punëtore që hyn
në vend. Kjo, gjithashtu pritet të ketë një ndikim
pozitiv në industrinë e ushqimit (restorante dhe
tregje). Megjithëse shërbime të tilla si qendrat
shëndetësore dhe arsimi përshtaten në bazë të
numrit aktual të popullsisë, nuk pritet që një
numër i konsiderueshëm i fuqisë punëtore të
lëvizë përkohësisht në zonë së bashku me
familjet e tyre, duke kërkuar një impenjim të
menaxhueshëm në sistemin aktual arsimor.
Përsa i përket qendrave shëndetësore,
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 61
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
kontraktori do të sigurojë shërbime themelore
shëndetësore në vend, për forcën e tyre të
punës, por një impenjim sado i vogël mund të
vijë nga spitalet rajonale në rast të sëmundjeve
të rënda.
Megjithëse një vlerësim i përafërt mund të bëhet
në këtë kohë, investigime të mëtejshme do të
jenë të nevojshme në fazat e ardhshme të
VNMS/ VNM.
9.5 Duke krijuar vende pune gjatë
fazës së ndërtimit apo
funksionimit ose duke shkaktuar
humbjen e vendeve të punës me
efekte mbi punësinë dhe
ekonominë?
Po Gjatë fazave të ndërtimit dhe funksionimit do të
krijohen mundësi të reja pune për komunitetin lokal
rreth zonës së projektit të HEC Kalivaç.
Këto ndikime konsiderohen të jenë pozitive dhe
negative.
E rëndësishme - Ndikimet negative mund të
përfshijnë zhvendosjen ose shqetësimin e
bizneseve ekzistuese në zonën e projektit për
shkak të marrjes në mënyrë të përhershme të
tokës, e nevojshme për krijimin e rezervuarit.
Nga ana tjetër, biznesi në zonën përreth (i cili
nuk preket direkt nga projekti) mund të
përceptojë një impakt pozitiv për shkak të
ndikimit të ardhur nga rritja e fluksit ditor të
parave. Prania e punëtorëve në zonën e
projektit gjatë fazës së ndërtimit dhe paratë që
ata do të fitojnë dhe shpenzojnë do të rrisin në
afat të shkurtër fitimin për bizneset vendase, siç
janë kafenetë e vogla, restorantet dhe
shërbimet e tjera. Prania e punëtorëve të
ndërtimit në zonën e projektit mund të
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 62
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
përmirësojë ekonominë lokale përmes blerjes
nga ana e tyre tyre të mallrave lokale.
Gjatë fazave të ndërtimit dhe funksionimit do të
krijohen mundësi të reja pune për komunitetin
lokal rreth zonës së projektit të HEC Kalivaç, i
cili padyshim konsiderohet si ndikim pozitiv i
drejtpërdrejtë. .
Transferimi i Mjeshtërisë/Zanatit gjithashtu
përceptohet si një ndikim pozitiv gjatë fazës së
ndërtimit dhe funksionimit duke ndihmuar
komunitetin të mësojë aftësi të reja dhe të
mundësojë shkëmbim kulturor.
Përfitimet ekonomike të Kampit të Punëtorëve
të Ndërtimit mund të përceptohen si mundësi
ose kërcënim në varësi të fshatrave të
ndryshme.
Studime të mëtejshme janë të nevojshme për tu
zhvilluar në hapat e ardhshëm të procesit të
VNM/ VNMS.
9.6 Ndonjë shkak tjetër? Jo
10. Pyetje - A ka ndonjë faktor tjetër që duhet marrë në konsideratë si zhvillim pasues i cili mund të çojë në efekte mjedisore apo potencial
për ndikime kumulative me aktivitete të tjera ekzistuese ose të planifikuara në lokalitet?
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 63
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
10.1 A do të çojë projekti në presione
për zhvillime pasuese të cilat
mund të kenë ndikime të
rëndësishme në mjedis p.sh. më
shumë banesa strehimi, rrugë të
reja, industri të reja mbështetëse
ose shërbime, etj?
Po Projekti ka ndikime të mëdha kryesisht për shkak të
rezervuarit që do të krijohet. Ai do të përfshijë blerjen
e tokës dhe pronës. Parashihet që pronat private dhe
tokat e pronave publike të ndikohen. Disa
vendbanime, ndërtesa dhe lehtësira apo objekt
shërbimesh të komunitetit do të preken nga projekti.
Vendbanimet që do të ndikohen pjesërisht janë:
Memaliaj, Iliras, Qesarat, Anë Vjosë, Përparim, Dukaj
(Kordhaj), Toç, Mirinë, Vasjar, Leshnje, Sinanaj,
Dorëz, Lap Martalloz, Dhëmblan, Sevastër,
Golimbas, Peshkëpi, Shkozë, Mallkeq, Gërnec,
Ondricë (Kocul) , Xhyherinë dhe Babicë e Madhe.
Gjithashtu një pjesë e rrugëve ekzistuese nacionale
dhe rurale do të përmbyten dhe kanë nevojë për
zëvendësim.
Shumë e rëndësishme - projekti do të çojë në
përmbytje të rreth 16 km2 sipërfaqe toke (sipas
studimit të fizibilitetit). Projekti i propozuar do të
shkaktojë:
zhvendosje (disa vendbanime të fshatit);
zhvendosje të pak bizneseve;
humbje të tokës së punueshme, e cila sjell
humbje ose ndryshim të strukturës së të
mbjellave dhe gjenerimit të të ardhurave;
humbje të pyjeve dhe kullotave;
ndryshim të peizazhit nga një lumë i
rrjedhshëm në rezervuar që depoziton ujin;
ndryshim nga specie të peshkut lumor në
specie të peshkut liqenor, e cila do të
ndryshojë gjithashtu edhe stilin e jetes
lokale të ngrënies;
nga potenciali rekreativ lumor në atë
liqenor.
Gjatë ndërtimit do të sjellë mundësi punësimi
afatmesme direkte ose indirekte nga zhvillimi I
projektit.
Mundësia për të shfrytëzuar oportunitete të reja
biznesi, sipas nevojës nga zhvillimi i projektit.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 64
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
Marrja e aftësive të reja profesionale nga
zhvillimi i projektit për t'u përshtatur me
mundësitë e punësimit.
Ndryshimi në rrugët tradicionale dhe në objektet
e tjera të infrastrukturës.
Gjatë fazës së projektimit të detajeve do të
vendoset për devijimin ose zgjidhjet teknike për
segmentin rrugor kombëtar i cili do të përmbytet
nga rezervuari që do krijohet.
10.2 A do të çojë projekti në zhvillimin
e objektve mbështetëse, zhvillime
ndihmëse ose zhvillimin e
stimuluar nga projekti i cili mund
të ketë ndikim në mjedis p.sh:
Infrastruktura mbtështetëse
(rrugët, furnizimi me energji
elektrike, trajtimi i mbetjeve
ose trajtimi i ujërave të
ndotura, etj.);
Zhvillimi i banesave;
Industria nxjerrëse;
Industritë e furnizimit
Të tjera?
Po Gjurma e devijimit të rrugës kombetare do të jetë e
nevojshme gjatë punimeve të ndërtimit.
Rezervuari/Liqeni do të përmbysë një pjesë të rrugës
nacionale. Si pasojë, një zgjidhje e duhur duhet të
zhvillohet nga investitori për një gjurmë të re të
seksionit të kësaj rruge.
Disa ndërtesa të komunitetit, shërbime dhe objekte
do të preken/ndikohen në qytetin Memaliaj, si dhe
fshatrat Iliras, Qesarat, Anë Vjosë, Përparim, Leshnjё
dhe Dukaj (Kordhaj).
Shumë e rëndësishme - për shkak të shkallës
së zonave të prekura/ndikuara në zonë.
Një pjesë e vendbanimeve të fshatrave do të
përmbyten nga liqeni/rezervuari. Të mbjellat
bujqësore dhe disa ndërtesa / objekte të tjera do
të preken/ndikohen gjithashtu nga projekti.
Stacioni i pompës së furnizimit me ujë të
pijshëm (në lagjen Kordhaj) të qytetit Memaliaj
do të preket drejtpërdrejtë nga projekti. Do të
preken disa linja transmetimi (linja transmetimi
ajrore) dhe kabina elektrike.
Do të preken disa linja të tjera transmetimi dhe
kabina elektrike. Për tu detajuar më tej në fazat
vijuese të VNMS.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 65
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
10.3 A do të çojë projekti në përdorim
të mëvonshëm të kantierit, i cili
mund të ketë ndikim në mjedis?
Jo
10.4 A do të vendosë projekti një
precedent për zhvillimet e
mëvonshme?
Po HEC Kalivaç është projekti i parë që ka filluar në
lumin Vjosa, i ardhur pas studimeve të mëparshme
mbi potencialin e hidrocentralit të lumit. Megjithëse ka
kundërshtime nga grupet mjedisore, Qeveria
shqiptare planifikon të kontraktojë të paktën një HEC
tjetër, në rrjedhën e poshtme të lumit pas HEC
Kalivaç.
E rëndësishme - Nuk mund të vlerësohet në
këtë fazë pasi nuk ka një plan të menaxhimit të
integruar të lumit Vjosa.
10.5 A do të ketë projekti efekte
kumulative për shkak të afërsisë
me projektet e tjera ekzistuese
ose të planifikuara me efekte të
ngjashme?
Po Gjatë viteve të fundit ka pasur disa diskutime për
ndërtimin e projekteve të propozuara të HEC Kalivaç
dhe HEC Poçem në lumin Vjosa. HEC Poçem është
një tjetër zhvillim i propozuar i hidrocentralit në
rrjedhën e poshtme të lumit Vjosa. Ndërtimi i një
hidrocentrali tjetër në lumin e poshtëm të HEC
Kalivaç do të çojë potencialisht në ndikime
kumulative në mjedis.
E rëndësishme - Ndërtimi i hidrocentraleve në
rrjedhën e poshtme do të shkaktojë
potencialisht ndikime mjedisore, veçanërisht
nëse këto projekte do të zhvillohen në të njëjtën
kohë / periudhë. Kjo vjen për shkak të
funksioneve ekologjike dhe biodiversitetit
specifik të ekosistemeve të lumenjve, që varen
shumë nga dinamika e tyre gjeomorfike.
Ndikime të tjera të mundshme mund të vijnë si
rezultat i aktiviteteve të projektit (p.sh. ndërtimi i
digave gjatë fazës së ndërtimit) që mund të
shkaktojnë degradim të mundshëm të cilësisë
së ujit. Cilësia e ujit në rrjedhë mund të
modifikohet për shkak të punëve ndërtimore për
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 66
Nr. Pyetjet që duhet të merren në
konsideratë në fazën e studimit
Po /
Jo/?
Cilat nga karakteristikat e Mjedisit në zonën e
Projektit mund të ndikohen dhe si?
A është e mundur që efekti të jetë i
rëndësishëm? Pse?
projektin e hidrocentraleve, morfologjinë e lumit,
sasinë dhe dinamikën e lëshimeve në rrjedhën
e poshtme.
Sidoqoftë, efektet e sakta mjedisore dhe
ndikimet e mundshme kumulative të lidhura me
aktivitetet e tjera ekzistuese ose të planifikuara
nuk mund të vlerësohen me saktësi në këtë
fazë.
Tabela 2 Pjesa 2 e Listës së Kontrollit për Fazën e Studimit: Karakteristijat e mjedisit në zonen e projektit
Për secilën karakteristikë të projektit të identifikuar në Pjesën 1 më sipër, konsideroni nëse ndonjë nga përbërësit e mëposhtëm të mjedisit mund të
preket/ndikohet.
Pyetja 1 - A ka tipare të mjedisit lokal në ose rreth vendndodhjes së Projektit që mund të ndikohen nga Projekti?
Zonat të cilat mbrohen nën legjislacionin ndërkombëtar ose të BE-së, kombëtar ose lokal për vlerën e tyre ekologjike, peizazhore, kulturore ose tjetër, të cilat
mund të ndikohen nga Projekti? Fusha të tjera të cilat janë të rëndësishme ose të ndjeshme për arsye të ekologjisë së tyre p.sh.
Lagunat – Po, investigime të mëtejshme janë të nevojshme për ndikimin e këtij projekti në Lagunën e Nartës (rrjedha e poshtme e lumit Vjosë).
Rrjedhat ujore ose trupat e tjerë ujorë – Duke marrë parasysh këtë tipologji të projektit dhe madhësinë e tij, gjatë ndërtimit dhe funksionimit të HEC-
it,do të rezultojnë ndryshime në përdorimin e tokës, trupat ujorë (sipërfaqësorë dhe ujërave nëntokësorë).
Zona bregdetarë – Po, Projekti zhvillohet diku në mes të lumit Vjosa, larg ujit bregdetar ose detar dhe nuk ka liqene në zonën e brendshme të projektit
që mund të ndikohen. Sidoqoftë, transporti i sedimenteve dhe ndikimi i tij në deltën e lumit Vjosë kanë nevojë për vlerësim të mëtejshëm.
Pyjet ose masivet drusore – Po, ka disa zona pyjore që do të ndikohen nga projekti.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 67
Zonat e përdorura nga specie të mbrojtura, të rëndësishme ose të ndjeshme të faunës apo florës p.sh. për mbarështimin, folezimin, ushqimin,
pushimin, dimërimin, migrimin, të cilat mund të preken/ndikohen nga Projekti – Raportet e pavarura të publikuara kohët e fundit përmendin disa
specie të mbrojtura në lumin Vjosë, pa asnjë referencë të saktë për vendndodhjen e tyre.
Ujërat e brendshme, bregdetarë, detare ose nëntokësorë – Duke marrë parasysh këtë tipologji dhe madhësi të projektit, ndërtimi dhe funksionimi i
hidrocentralit do të rezultojë në ndryshime të përdorimit të tokës, trupave ujorë (sipërfaqësorë dhe ujit nëntokësorë). Kërkime të mëtejshme janë të
nevojshme në këtë drejtim dhe gjithashtu nevojiten investigime rreth ndikimit të këtij projekti në Lagunën e Nartës.
Zonat ose karakteristikat me vlerë të lartë peizazhi ose me vlera vizuale – Peizazhi do të ndryshohet përgjithmonë në seksionin e rezervuarit. Peizazhi
do të ndryshohet për shkak të krijimit të rezervuarit të digës, hidrocentralit dhe linjës së transmetimit. Ashtu sikurse për çdo zhvillim rrugor, Projekti përmes
vetë pranisë së tij dhe pavarësisht ndikimeve të ndryshme deri tek ndikimi vizual, do të ketë një ndikim të përhershëm dhe për këtë arsye në karakterin e
tij mjedisor përgjatë tërësisë së tij.
Rrugët ose objektet e përdorura nga publiku për të hyrë në ambientet rekreative apo lehtësira/shërbime të tjera – Po, rrugët apo objektet do të
preken/ndikohen nga projekti. Një segment i rrugës nacionale që lidh Memaliaj me Shqipërinë qendrore do të përmbytet dhe duhet të rindërtohet.
Gjithashtu një numër i rrugëve të aksesit dhe kalimeve rurale do të preken/ndikohen nga projekti dhe për këtë arsye kanë nevojë për zëvendësim.
Rrugët e transportit të cilat janë të ndjeshme ndaj bllokimeve të trafikut ose që shkaktojnë probleme mjedisore – Një pjesë e Rrugës Kombëtare
të Tepelenës (Levan-Tepelenë) do të përmbytet nga zona e rezervuarit. Gjurmët e tjera rrugore (rrugët rurale) mund të preken/ndikohen nga punimet e
ndërtimit.
Zonat ose tiparet me rëndësi historike apo kulturore – Zona është e njohur për rëndësinë e saj kulturore dhe historike. Trashëgimia kulturore do t'i
nënshtrohet një studimi të thelluar gjatë fazës së studimit të kushteve ekzistuese/bazë mjedisore-sociale.
Pyetja 2 - A është Projekti në një vend ku ka të ngjarë të ketё dukshmёri tё lartёpër shumë njerëz?
Impianti i propozuar do të vendoset në një zonë shumë të dukshme dhe të banuar. Përsa i përket punimeve të ndërtimit, ato do të jenë të dukshme për
banorët lokalë afër zonës së propozuar dhe gjithashtu të dukshme nga njerëzit/kalimtarët që udhëtojnë përgjatë rrugëve në afërsi. Gjatë fazës së funksionimit
hidrocentrali i propozuar do të jetë i dukshëm për banorët lokalë. Gjithashtu banorët dhe kalimtarët lokalë si dhe ata të Memaliajt në rrugën nacionale do të
kenë një pamje të qartë të rezervuarit që do të krijohet. Efektet në këtë rast do të jenë afatgjata dhe prandaj mund të parashikohen ndikime të rëndësishme.
Zhvillimi i propozuar do të ndikojë në disa prej objektve/lehtësirave që aktualisht gëzojnë njerëzit që jetojnë në zonë, përfshirë lumin Vjosa, parcelat bujqësore
dhe tokat e kullotave. Kjo mund të kontribojë në uljen e cilësisë së jetёs sё banorёve tё zonës dhe në ndikime të mëdha në apsketin vizual.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 68
Pyetja 3 - A është projekti i vendosur në një zonë të pazhvilluar më parë ku do të ketë humbje të tokës së gjelbëruar?
Ekzistojnë disa zona të tokave pyjore, bujqësore dhe toka kullosore që do të përmbyten nga projekti.
Në këtë fazë, është e vështirë të vlerësohen sipërfaqet e sakta të pyjeve, tokave bujqësore dhe kullotave që preken / ndikohen nga projekti, kryesisht nga
liqeni/rezervuari që do të krijohet. Gjithsesi, studimet dhe vëzhgimet përkatëse në terren do të konfirmojnë sasinë dhe rëndësinë e këtyre ndikimeve.
Pyetja 4 - A ka përdorime ekzistuese të tokës në ose rreth vendndodhjes së Projektit që mund të preken/ndikohen nga Projekti? Për shembull:
Shtëpi, kopshte dhe pronë tjetër private - Po, skema do të përfshijë blerjen e tokës dhe pronës. Numri i saktë është ende nën vlerësim nga konçesionari.
Industria - Po, industria Lokale e Ujit (Stacioni i Pompimit të Ujit të Pijshëm; Shkarkimi i Ujërave të zeza të Bashkisë).
Tregtia - Po, nga përmbytja e fshatrave të prekur/ndikuar në mënyrë të drejtpërdrejtë, rrugëve nacionale dhe rrugëve rurale. Gjithashtu nëpërmjet krijimit
të një kërkese të shtuar për fuqinë punëtore, produktet, shërbime apo aftësi të reja ose ekzistuese.
Argëtim - Po, liqeni që do të krijohet do të sjellë më shumë mundësi turizmi për fshatrat dhe qytetet përreth.
Hapësirë e hapur publike - Po, nga përmbytja në fshatrat e prekura/ndikuara në mënyrë të drejtpërdrejtë.
Objektet e komunitetit – Po, objektet e komunitetit mund të preken/ndikohen gjithashtu nga projekti.
Bujqësia - Po,bazuar në informacionin aktual, do të përmbyten parcelat bujqësore të fshatrave të prekura/ndikuara në mënyrë të drejtpërdrejtë nga
rezervuari. Ndikimet kryesore në bujqësi do të jenë: devijimi i përkohshëm / i përhershëm i aksesit në fusha, marrja e përkohshme / e përhershme e tokës,
zhvendosja e pikave të kullotjes së bagëtive, ndarja e përhershme e pronave origjinale dhe ndryshimi i përhershëm i rrjeteve kulluese dhe / apo ujitëse.
Pylltaria - Po,ka disa zona pyjore që do të ndikohen nga projekti.
Turizmi – Jo,nuk ka asnjë për ndonjë vend/zonë turistike në zonat e prekura/ndikuara nga projekti.
Miniera ose gurore - Po. Guroret në zonën përreth do të preken/ndikohen.
Pyetja 5 - A ka ndonjë plan për përdorime të ardhshme të tokës në ose rreth vendndodhjes së Projektit që mund të preken/ndikohen nga Projekti
Po. Ekziston një tjetër projekt i planifikuar i cili pretëndohet të zhvillohet në rrjedhën e poshtme. Ky projekt është i pezulluar në momentin kur që po pëgatitet
ky raport. Nuk ka asnjë dokument zyrtar ose plan tjetër stratëgjik të zhvillimit që përcakton qartë projekte të tjera në zonë.
Pyetja 6 - A ka ndonjë zonë në ose rreth vendndodhjes së Projektit që është e zënë nga përdorime të ndjeshme të tokës të cilat mund të
preken/ndikohen nga Projekti?
Spitale – Jo.
Shkolla – Po, shkolla në fshatin Qesarat mund të preket nga projekti dhe krijimi i rezervuarit/iqenit.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 69
Vende kulti – Jo.
Objekt të komunitetit – Po, disa lehtësira të komunitetit do të preken nga projekti dhe krijimi i liqenit të rezervuarit.
Projekti ka ndikime të mëdha kryesisht për shkak të rezervuarit që do të krijohet. Do të përfshijë blerjen e tokës dhe pronës. Parashikohet që pronat private
dhe tokat e pronave publike të preken. Bazuar në informacionin aktual, pyjet dhe parcelat bujqësore të fshatrave përreth do të preken/ndikohen.
Rezervuari/liqeni do të ndikojë gjithashtu një pjesë të vendbanimeve të fshatrave Iliras, Qesarat, Ane Vjosë, Përparim, Dukaj (Kordhaj) dhe qytetin Memaliaj.
Gjithashtu varrezat e qytetit Memaliaj mund të preken/ndikohen nga uji i rezervuarit gjatë përmbytjeve. Gjithashtu burimi i ujit të pijshëm të Bashkisë Memaliaj
do të preket. Ndërtesa të tjera industriale apo objekte shërbimi të komunitetit mund të preken/ndikohen gjithashtu nga projekti.
Pyetja 7 - A ka ndonjë zonë në ose rreth vendndodhjes së Projektit që përmban burime të rëndësishme, me cilësi të lartë ose të ulët, të cilat mund
të preken/ndikohen nga Projekti? Për shembull:
Burimet e ujërave nëntokësorë - Po, rezervuari që do të krijohet do të përmbysë rreth 16 km2 tokë, përfshirë efektet e mundshme të ujërave nëntokësorë
në zonën e projektit.
Ujërat sipërfaqësorë - Po, disa rrjedha uji të zonës do të preken/ndikohen nga projekti. Rrjedha e lumit do të ndryshojë nga rrjedhje e lirë në një
rezervuar/liqen dhe më pas ajo do të lëshohet e kontrolluar nëpërmjet shkarkuesit të digës.
Pyjet - Po, sipërfaqe të konsiderueshme të pyjeve do të preken/ndikohen nga projekti.
Bujqësia - Po, disa parcela bujqësore do të preken/ndikohen nga projekti.
Peshkimi - Po, do të ndikohet nga projekti dhe krijimi i rezervuarit/liqenit.
Turizmi - Po, për shkak të krijimit të lehtësirave nga Rezervuari/Liqeni dhe HEC-i.
Minerale - Po.
Vendbanimet e fshatrave përreth, mineralet dhe bujqësia, turizmi, peshkimi dhe objektet e komunitetit do të ndikohen nga projekti. Pyjet, parcelat bujqësore
dhe kullotat e fshatrave përreth do të preken/ndikohen.
Bazuar në Vizitën në Terren të realizuar në Kantier është konstatuar se stacioni i pompës së furnizimit me ujë të pijshëm në qytetin Memaliaj do të ndikohet
drejtpërdrejt nga projekti. Gjithashtu, pika e shkarkimit të ujërave të zeza të qytetit Memaliaj do të përmbytet nga rezervuari i HEC. Për më tepër, disa tubacione
të ujit të pijshëm mund të preken/ndikohen nga projekti dhe rezervuari/liqeni.
Për të bërë një vlerësim më të mirë do të nevojiten Investigime dhe detajet të tjera në fazat e mëvonshme të procesit të VNM/ VNMS.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 70
Pyetja 8 - A ka ndonjë zonë në ose rreth vendndodhjes së Projektit që tashmë është subjekt i ndotjes apo dëmtimit të mjedisit p.sh. ku tejkalohen
standardet ekzistuese ligjore mjedisore, të cilat mund të ndikohen nga Projekti?
Kuptohet që Bashkitë Memaliaj dhe Tepelenë nuk kanë vende të duhura për hedhjen e mbetjeve urbane. Gjatë studimeve në terren (për çështjet kryesore)
duhet të identifikohen pikat e grumbullimit dhe depozitimit të mbetjeve urbane dhe inertë (ndërtimore).
Gjatë fazës së funksionimit, ekziston rreziku që ndotësit të hyjnë në mjedisin ujor (sipërfaqësor dhe nëntokësor) nga rrjedhjet sipërfaqësorë të shiut dhe / apo
në rast të ngjarjeve të paplanifikuara gjatë aktiviteteve të mirëmbajtjes. Sidoqoftë, rreziku konsiderohet i ulët dhe parashikohet brenda normave të lejuara të
ndotjes.
Pyetja 9 - A është vendndodhja e Projektit e ndjeshme ndaj tërmeteve, rrëshqitjeve dhe fundosjeve të tokës, erozionit, përmbytjes ose kushte
ekstreme ose të pafavorshme klimatike p.sh. ndryshime të temperaturës, mjegulla, erëra të forta, të cilat mund të bëjnë që Projekti të paraqesë
probleme mjedisore?
Po, zona e projektit Kalivaç është afër një zone sizmike. Duke qenë gjithashtu një projekt i zhvilluar në një pjesë të lumenjve, gjithmonë ekziston rreziku i
përmbytjes gjatë ndërtimit dhe funksionimit të HEC-it. Rrëshqitjet e tokës parashikohen të jenë një rrezik gjatë ndërtimit, veçanërisht nga punimet e gërmimeve
dhe gjatë operimit nga rritja dhe ulja e nivelit të ujit në liqen.
Pyetja 10 - A ka mundësi që Projekti të ndikojë në gjendjen fizike të ndonjë parametri mjedisor?
Mjedisi atmosferik duke përfshirë mikroklimën dhe kushtet klimatike lokale dhe në shkallë më të madhe? - Po, emetimet e mundshme të pluhurit
gjatë fazës së ndërtimit për shkak të punimeve tokësore të gërmimit dhe lëvizjes së automjeteve dhe makinerive të rënda. Cilësia e ajrit dhe ndryshimet
e mikroklimës do të hulumtohen dhe detajohen më tej në fazat vijuese të VNMS.
Uji (p.sh. sasitë, rrjedhat ose nivelet e lumenjve, liqeneve, ujërave nëntokësorë) - Po, për shkak të krijimit të rezervuarit dhe papërshkueshmërisë
në pjesën e digës. Seksioni i lumit do të shndërrohet nga rrjedhë e lirë në një rrjedhë të kontrolluar.
Toka (p.sh. sasia, thellësia, lagështia, stabiliteti apo gërryerja e tokave?) - Po, gjatë punimeve të ndërtimit tokat dhe dherat.
Kushtet gjeologjike dhe ato të dherave? - Po, kushtet gjeologjike dhe të dherave do të ndryshojnë për shkak të punimeve ndërtimore për HEC-in dhe
krijimit të rezervuarit/liqenit.
Pyetja 11 - A ka gjasa që çlirimet/shkarkimet nga Projekti të kenë efekte në cilësinë e ndonjë parametri mjedisor?
Cilësia e ajrit? – Po
Ndryshimet klimatike dhe zvogëlimi i ozonit? - Po,ekziston mundësia e lëshimit të gazit serrë (GHG) për shkak të krijimit të rezervuarit.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 71
Cilësia e ujit (lumenj, liqene, ujëra nëntokësorë, estuaret, ujërat bregdetarë apo deti?) - Po,gjatë ndërtimit (kryesisht turbullira) dhe fazës së
funksionimit (rezervuari i lidhur me lëndën organike).
Statusi ushqyes dhe eutrofikimi i ujërave? – Jo
Acidifikimi i dherave apo ujërave? – Jo
Dherat - Pogjatë punimeve ndërtimore të gërmimeve të tokës. Gjatë fazës së funksionimit ekziston rreziku i erozionit.
Rrëshqitje? - Po, ndryshimet në topografinë dhe peizazhin e zonës gjatë fazës së ndërtimit. Gjatë fazës së funksionimit, ndikimi vizual i hidrocentralit
konsiderohet si një efekt i mundshëm.
Zhurma? - Po, gjatë fazës së ndërtimit dhe funksionimit të projektit të propozuar: hidrocentrali, makineritë dhe pajisjet, dhe automjetet, kamionët dhe
kamionët.
Temperatura, rrezatimi i lehtë ose elektromagnetik përfshirë ndërhyrjen elektrike? - Po, fusha elektromagnetike (EMF) e cila do të gjenerohet për
shkak të funksionimit të linjës elektrike të transmetimit 29 km nga HEC-i në Nënstacionin Babicë.
Prodhueshmëria e sistemeve natyrore apo bujqësore? - Po, efektet kryesore në tokat natyrore dhe bujqësore për shkak të krijimit të rezervuarit/liqenit, i
cili do të përmbysë një sipërfaqe të madhe tokash në zonë dhe fshatrat përreth.
Pyetja 12 - A ka të ngjarë që Projekti të ndikojë në disponueshmërinë ose pamjaftueshmërinë e burimeve qoftë në nivel lokal apo global?
Karburante fosile? – Po,përdorimi i sasive të mëdha të karburanteve për makineritë dhe kamionët është një kërcënim i mundshëm për mjedisin.
Uji? – Po,uji nga lumi Vjosa do të përdoret gjatë fazës së ndërtimit dhe funksionimit. Ndikimet kryesore që lidhen me fazën e ndërtimit përfshijnë:
ndryshime të përkohshme të rrjedhës së burimeve ujore për shkak të vendosjes së urave; ndërveprime të përkohshme fizike me receptorët / burimet,
përfshirë dëmtimin e drejtpërdrejtë të habitateve ujore dhe rrjedhave ujore; ndryshime në cilësinë e ujit sipërfaqësor për shkak të lëshimit të ndotësve;
modifikimi i strukturave të mbrojtjes nga përmbytja. Vlerësimi i nevojave për ujitje duhet të merret në konsideratë gjatë fazës së projektimit dhe funksionimit.
Minerale dhe agregatë? – Po,mineralet në vendbanimet e fshatrave përreth do të ndikohen nga projekti.
Lënda drusore? - E mundshme. Lënda drusore e fshatrave mund të ndikohet drejtpërdrejt nga projekti.
Burime të tjera jo të rinovueshme? – Jo
Kapaciteti i infrastrukturës në lokalitet - uji, kanalizimet, prodhimi dhe transmetimi i energjisë, telekomunikacioni, rrugët e depozitimit të
mbetjeve, hekurudha? - Po. Energjia do të jetë e nevojshme për kampin e ndërtimit, pajisjet dhe makineritë. Pritet një konsum i madh i energjisë elektrike
dhe disa lloje karburantesh për makineritë. Ndikimet që pritet të ndodhin dhe për rrjedhojë edhe të vlerësohen gjatë ndërtimit përfshijnë: ndryshime në
flukset e trafikut rrugor që vijnë nga mbylljet e përkohshme të rrugës; rritje të përkohshme në trafikun rrugor publik; rritje të përkohshme të rrjedhave të
trafikut për shkak të automjeteve të ndërtimit që kalojnë rrugët; ndryshime të përkohshme në gjurmët e reja të rrugëve të qarkullimit bujqësor; ndryshime
të përkohshme në rrugët e këmbësorëve dhe shtigjet; rritja e trafikut dhe modifikimet e rrjetit rrugor. Rregulloret e sigurisë në rrugë do të menaxhohen në
përputhje me legjislacionin përkatës shqiptar.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 72
Pyetja 13 - A ka të ngjarë që Projekti të ndikojë në shëndetin ose mirëqenien e njerëzve apo komunitetit?
Cilësia apo toksiciteti i ajrit, ujit, produkteve ushqimore dhe produkteve të tjera që konsumohen nga njerëzit? - Jo, nuk është e qartë nëse
sëmundjet e frymëmarrjes janë të zakonshme në të gjitha fshatrat në Zonën e Ndikimit Direkt, megjithëse astma e lidhur me pluhurin mund të konsiderohet
si një shqetësim (pakicë). Rritja e pluhurit nga ndërtimi dhe trafiku mund të përkeqësojnë kushtet e ajrit dhe frymëmarrjes.
Morbiditeti ose vdekshmëria e individëve, komuniteteve ose popullsive nga ekspozimi ndaj ndotjes? – Jo
Shfaqja ose shpërndarja e vektorëve të sëmundjeve të ardhura nga insektet? – Jo
Dobësia e individëve, komuniteteve apo popullsive ndaj sëmundjeve? - Po, fluksi i rrjedhës së punës mund të sjellë një rritje ose sëmundje endemike
në zonë. Gjithashtu, ekziston rreziku i rritjes së sëmundjeve seksualisht të transmetueshme (STD).
Ndjesia e individit për sigurinë personale? - Po, punëtorët përceptohen si një kërcënim për sigurinë e fshatit dhe / apo kulturën / privatësinë.
Kohezioni dhe identiteti i komunitetit? - Po, familjet mund të përjetojnë pasiguri në të ardhmen duke humbur tokën ose pasuritë në tokë, ose duke u
futur në një situatë të dëmshme pë cilësinë e jetes. Bujqësia dhe toka janë thelbësore për identitetin e zonave rurale, kulturën, dhe mënyrën e jetes dhe
të ardhmen.
Identiteti kulturor dhe shoqatat? - Po, sjelljet e ndryshme dhe qëndrimet midis punëtorëve të jashtëm dhe banorëve lokalë (veçanërisht për çështjet
gjinore) mund të çojnë në ndikime negative në normat kulturore.
Të drejtat e pakicave? - Po, kufizimi i aksesit ose dëmtimi i objektve arsimore përmes ndërtimit, ndikimit të infrastrukturës ose projekteve të tjera. Të
drejtat e tjera të njeriut që lidhen kryesisht me forcën e punës, siç janë punëtorët migrantë, punëtorët e mitur (standardet e ILO ndalojnë punën e dëmshme
për të gjithë personat nën 18 vjeç), largimin në mënyrë arbitrare ose të padrejtë të një punëtori, pengesat për formimin e sindikatave midis punonjësve
ose punëtorëve kontraktorë, siguria sociale, përfshirë sigurimin shoqëror, standardin e duhur të jetesës, privatesinë.
Kushtet e strehimit? - Po, aftësi të kufizuara ose sëmundje tek anëtarët e familjes që e bëjnë më të vështirë për ata të kryejnë veprimtari jetese, qoftë
për shkak të aftësisë së kufizuar ose sëmundjes, ose sepse janë duke u kujdesur për të tjerët. Rizhvendosja e shtëpive do të ketë planifikimin dhe
përgjegjësinë operative në zhvillimin, zbatimin dhe menaxhimin e Programeve të Mbtështetjes dhe Zhvillimit të Mjeteve të jetesës, zgjidhjeve të
kompensimit, konsultimeve dhe negociatave, si dhe rivendosjen fizike të familjeve dhe vendndodhjeve të bizneseve private.
Punësimi dhe cilësia e punësimit? - Po, projekte të tilla të mëdha shoqërohen me një numër të madh të punonjësve me një sfond të larmishëm shoqëror,
aftësi, origjinë, traditë, gjuhë dhe dialekte, të cilat mund të ndikojnë në traditën lokale. Cikli pozitiv i punësimit, investimeve dhe përmirësimit të
infrastrukturës që ndërlidhet me përmirësime afatgjata në arsim dhe zhvillim të aftësive.
Kushtet ekonomike? - Po,ndërtimi i hidrocentralit do të ketë një ndikim më të mirë në ekonominë e njerëzve të zonës.
Institucionet sociale? – Jo
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 73
Tabela 3 Pjesa 3 e Listës së Kontrollit për Fazën e Studimit: Përmbledhje e Matricës së Vlerësimit të Ndikimit të Mundshëm Mjedisor & Social të Projektit
të Propozuar HEC Kalivaç
Receptori
kryesor /
Aspektet
mjedisore
dhe sociale
Zona e subjektit Aktiviteti / Çështja
Faza
Receptori Potencial
Përgjigjia nga Identifikimi
në Fazën e Studimit
Arsyeja / Shënime
Ndërtim Funksionim
/ Operim
E
identifikuar
E Pa
identifikuar
Cilësia e ajrit
Emetimet e pluhurit
Përgatitja e kantierit dhe
punimet e ndërtimit në
kantier.
✔
Banorët lokalë të
fshatrave dhe qytetit të
Memaliaj.
Përdoruesit e rrugës,
pronat përreth,
punonjësit e HEC-it.
✔
Punimet për impiantin hidroelektrik
dhe makineritë/automjetet do të
shkaktojnë emetime në atmosferë.
Gjithashtu automjetet dhe kamionët në
kantier që përdoren për marrjen /
depozitimin e mbetjeve do të
prodhojnë emetime. Mund të jetë
domethënës pasi propozimi mund të
rrisë ndjeshëm lëvizjet e automjeteve
gjatë fazës së ndërtimit. Për më tepër,
gjatë fazës së funksionimit priten
emetimet e gazrave serrë (GHG) për
shkak të krijimit të rezervuarit/ liqenit.
Një studim i cilësisë së ajrit dhe
modelimi i emetimeve të gazrave
kërkohet përpos një Raporti të plotë të
VNM/ VNMS bazuar në Standardet e
IFC dhe kërkesat e ligjit shqiptar.
Emetimet e Gazrave
Aktivitetet e ndërtimit,
lëvizja e automjeteve,
makinerive dhe rritja e
trafikut rrugor.
Krijimi i rezervuarit të
liqenit.
✔ ✔ Komuniteti lokal dhe
banorët. ✔
Dherat/ Toka Kontaminimi i tokës
Ndotja e mundshme e
tokës si rezultat i
aktiviteteve të punës.
Ndotja e mundshme e
tokave në rast të
ngjarjeve të
paplanifikuara dhe / apo
aksidenteve.
✔ Cilësia e Ujit / Tokës. ✔
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 74
Receptori
kryesor /
Aspektet
mjedisore
dhe sociale
Zona e subjektit Aktiviteti / Çështja
Faza
Receptori Potencial
Përgjigjia nga Identifikimi
në Fazën e Studimit
Arsyeja / Shënime
Ndërtim Funksionim
/ Operim
E
identifikuar
E Pa
identifikuar
Dherat / Toka dhe
përdorimi i tokës
Ndryshimi i strukturës së
tokës për shkak të
ndërtimit të projektit. Ulja
e intensitetit të
përdorimit të tokës.
Humbja e tokave të
punueshme, pyjeve dhe
kullotave.
✔ ✔
Lloji i tokës / dherave,
struktura dhe cilësia.
Komuniteti lokal dhe
banorët.
PAP - personat e
prekur/ndikuar nga
projekti.
✔
Kërkohen të implementohen plane në
lidhje me çështjet e menaxhimit të
tokës, menaxhimit të mbetjeve dhe një
plan i detajuar i menaxhimit të
kantierit. Do të bëhet një studim i
cilësisë së tokës dhe një studim për
gjenerimin e mbetjeve në lidhje me
projektin. Çështjet në lidhje me
përdorimin e tokës dhe aksidentet e
mundshme / ngjarjet e paplanifikuara
të lidhura me projektin do të studiohen
gjithashtu.
Informacion i mëtejshëm dhe masat e
duhura zbutëse do të përfshihen në
Raportin e thelluar të VNM/ VNMS.
Hedhja e mbetjeve në
tokë
Mund të ketë depozitim
të përkohshëm të
materialit të gërmuar
(material i tepërt) në
kantier gjatë ndërtimit.
Shkarkimi i materialit të
tepërt në zonat e
aprovuara të depozitimit
nga autoritetet
qeveritare.
✔ Cilësia e Ujit / Tokës. ✔
Uji Kanalet e kullimit dhe
ujitjes
Rezervuari që do të
krijohet do të përmbysë
rreth 16 km2 tokë, duke
përfshirë parcelat
bujqësore, tokat e
kullotave, kanalet
kulluese dhe ujitëse.
✔ ✔
Cilësia e tokës dhe të
mbjellat e tokës
bujqësore.
✔
Duke marrë parasysh këtë tipologji
dhe madhësi të projektit, përmes
ndërtimit dhe funksionimit të HEC-it,
digës dhe rezervuarit që do të krijohet,
projekti do të rezultojë në ndryshime të
trupave ujorë (ujërat sipërfaqësorë dhe
ujërat nëntokësorë). Ndikimi kryesor
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 75
Receptori
kryesor /
Aspektet
mjedisore
dhe sociale
Zona e subjektit Aktiviteti / Çështja
Faza
Receptori Potencial
Përgjigjia nga Identifikimi
në Fazën e Studimit
Arsyeja / Shënime
Ndërtim Funksionim
/ Operim
E
identifikuar
E Pa
identifikuar
Rezervat e ujërave
nëntokësorë dhe cilësia
e ujërave nëntokësorë.
Rezervuari që do të
krijohet do të përmbysë
një sipërfaqe prej rreth
16 km2, duke përfshirë
rezervat e mundshme të
ujërave nëntokësorë.
✔ ✔
Niveli i ujërave
nëntokësor dhe cilësia
e ujit.
Humbja e mundshme
e ujërave
nëntokësorë.
✔
mund të konsiderohet shndërrimi i një
pjese të lumit nga rrjedha e lirë në një
liqen.
Do të kryhen disa studime brenda
qëllimit të VNMS, përfshirë studimin
hidrologjik dhe hidrogjeologjik, cilësinë
e ujërave sipërfaqësorë dhe ujërat
nëntokësorё.
Çështjet në lidhje me menaxhimin e
rezervave/burimeve të ujit, kryqëzimet
e rrjedhave ujore sipërfaqësorë,
rrjedhjet sipërfaqësorë, shkarkimin e
ujërave të zeza të krijuara nga
aktivitetet e impiantit dhe plani i
menaxhimit të kantierit duhet të
adresohen dhe nevojiten të përgatiten
nga Investitori/Kontraktori.
Informacioni i mëtejshëm dhe masat e
duhura zbutëse do të përfshihen në
Raportin e thelluar të VNM/ VNMS.
Rrjedhat ujore
sipërfaqësorë dhe
cilësia e ujit
sipërfaqësor.
Disa rrjedha ujore do të
preken/ndikohen nga
projekti, përfshirë
burimin kryesor të ujit të
HEC-it, lumin Vjosa.
Gjatë fazës së ndërtimit
ndikimi kryesor i
parashikuar pritet të vijë
nga punimet ndërtimore
siç janë gërmimet dhe
mbushja e tokës në
shtratin e lumit, duke
shkaktuar rritje të
trazirave dhe turbullirave
në rrjedhën e ujit.
Ndërsa, gjatë fazës së
funksionimit ndikimi
kryesor do të jetë
ndryshimi i rrjedhës së
lumit nga gjendje e lirë
në rezervuar/liqen dhe
më pas do të lëshohet
përsëri në mënyrë të
✔ ✔
Rrjedha ujore
sipërfaqësorë, cilësia
e ujit dhe speciet e
biodiversitetit.
✔
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 76
Receptori
kryesor /
Aspektet
mjedisore
dhe sociale
Zona e subjektit Aktiviteti / Çështja
Faza
Receptori Potencial
Përgjigjia nga Identifikimi
në Fazën e Studimit
Arsyeja / Shënime
Ndërtim Funksionim
/ Operim
E
identifikuar
E Pa
identifikuar
kontrolluar nga
shkarkuesi i digës.
Bio
diversiteti
Flora
Përgatitja e kantierit dhe
punimet për ndërtimin e
kantierit. Një sipërfaqe e
madhe me bimësi do të
preket/ndikohet nga
projekti dhe
rezervuari/liqeni që do të
krijohet.
✔ ✔
Habitatet ose speciet
në ose ngjitur me
kantierin.
✔
Siç është përmendur, për shkak të
madhësisë së projektit dhe shkallës së
ndikimeve të drejtpërdrejta, Projekti do
të rezultojë në ndryshime të
biodiversitetit në zonë. Një sipërfaqe e
madhe tokash të mbuluara me bimësi
do të përmbyten nga rezervuari/liqeni.
Mund të parashikohet që do të ketë
ndikime të konsiderueshme në florë
dhe faunë për shkak të krijimit të
rezervuarit të liqenit. Nëpërmjet
ndryshimit të rrjedhës së ujit në një
seksion të lumit Vjosa nga rrjedhja e
lirë në një liqen, do të ketë një efekt në
habitatin natyror të zonës së projektit,
florën dhe faunën, duke përfshirë edhe
peizazhin dhe impaktin vizual.
Referuar literaturës dhe studimeve
ekzistuese, ekzistojnë disa raporte të
pavarura të botuara kohët e fundit, të
cilat përmendin larminë e specieve me
status mbrojtjeje në lumin Vjosa.
Për më tepër, do të bëhen studime të
hollësishme për florën dhe faunën
gjatë studimeve të gjendjes
ekzituese/bazë. Gjithashtu zonat e
mbrojtura dhe monumentet natyrore
Fauna
Përgatitja e kantierit dhe
punimet për ndërtimin e
kantierit. Funksionimi i
impiantit për shkak të
gjenerimit të mundshëm
të zhurmës nga objektet
e HEC-it.
✔ ✔
Habitatët ose speciet
në ose ngjitur me
kantierin.
✔
Zonat e mbrojtura
Gjatë fazave të
shqyrtimit dhe studimit
nuk ka rezultuar të ketë
patur zona të
identifikuara të mbrojtura
që mund të
preken/ndikohen nga
zhvillimi i propozuar i
HEC Kalivaç.
Një monument natyre i
quajtur "Rrepet e
✔
Habitatët ose speciet
e zonave të mbrojtura
(monumente
natyrore).
✔
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 77
Receptori
kryesor /
Aspektet
mjedisore
dhe sociale
Zona e subjektit Aktiviteti / Çështja
Faza
Receptori Potencial
Përgjigjia nga Identifikimi
në Fazën e Studimit
Arsyeja / Shënime
Ndërtim Funksionim
/ Operim
E
identifikuar
E Pa
identifikuar
Dervenit" u identifikua
brenda zonës së prekur
nga projekti. Siç
verifikohet gjatë “Vizitës
në Terren” të realizuar
në datën 17.01.2019, ky
monument pretëndohet
të jetë shkatërruar
(pemët janë prerë).
Sidoqoftë, ky vlerësim
paraprak duhet të
konfirmohet me AKZM
(Agjensinë Kombëtare të
Zonave të Mbrojtura)
përmes një komunikimi
zyrtar.
do të studjohen brenda qëllimit të
VNMS.
Gjetjet, ndikimet e mundshme dhe
masat zbutëse do të përfshihen në
Raportin e thelluar të VNM/ VNMS-së.
Për më tepër, do të sygjerohen
/zhvillohen rekomandime dhe plane të
menaxhimit shtesë siç janë plani i
menaxhimit ekologjik dhe plani i
rehabilitimit në lidhje me projektin.
Peizazhi Karakteri i peizazhit
Aktivitetet e ndërtimit
(punimet e gërmimeve)
dhe faza e rehabilitimit.
Ndryshimet në cilësinë
dhe karakterin e
peizazhit nga
veprimtaria në kantier
dhe asgjësimi/depozitimi
i materialit të gërmuar.
Krijimi i rezervuarit/
liqenit. Humbja e
bimësisë, bujqësisë dhe
kullotave.
✔ ✔ Peizazhi lokal,
komuniteti lokal. ✔
Paraqitet një impakt i rëndësishëm
potencial në peizazh dhe aspektet
vizuale pë shkak të zhvillimit të
projektit të propozuar. Duke ndryshuar
rrjedhën e ujit në një seksion të lumit
Vjosa nga rrjedhja e lirë në një liqen,
do të ketë një efekt në habitatin
natyror të zonës së projektit, përfshirë
peizazhin dhe ndikimin vizual.
Ndikimet në peizazhin dhe aspektin
vizual do të kryhen të thelluara në
fazat vijuese të procesit të VNMS.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 78
Receptori
kryesor /
Aspektet
mjedisore
dhe sociale
Zona e subjektit Aktiviteti / Çështja
Faza
Receptori Potencial
Përgjigjia nga Identifikimi
në Fazën e Studimit
Arsyeja / Shënime
Ndërtim Funksionim
/ Operim
E
identifikuar
E Pa
identifikuar
Ndikimi vizual
Aktivitetet e ndërtimit,
krijimi i l rezervuarit të
liqenit, faza e restaurimit
dhe operimi i impiantit.
Zona e ndikimit vizual
dhe ndryshimet në
pamjet e ditës / natës.
✔ ✔
Ndikimi vizual në
komunitetin lokal, tek
turistët dhe kalimtarët.
✔
Plani i rehabilitimit dhe restaurimit të
zonave të prekura/ndikuara duhet të
përfshihet në Raportin e thelluar të
VNM/ VNMS-së. Gjithashtu në këtë
raport do të përfshihet një përshkrim i
hollësishëm i punëve rehabilituese.
Popullsia
Ndryshimet dhe
ndërveprimet socio-
ekonomike
Gjatë fazës së ndërtimit
do të kemi mundësi
punësimi afatmesëm
direkte ose indirekte nga
projekti.
Mundësia për të
shfrytëzuar oportunitete
të reja biznesi, sipas
nevojës nga zhvillimi i
projektit.
Përftimi i aftësive të reja
profesionale për t'u
përshtatur me
mundësitë e punësimit
nga projekti.
Projekte të tilla të mëdha
shoqërohen me një
numër të madh të
punonjësve me një
sfond të larmishëm
shoqëror, aftësi, origjinë,
traditë, gjuhë dhe
dialekte, të cilat mund të
✔ ✔
Komuniteti lokal, tregu
i punës, bizneset
lokale.
✔
Do të kryhet një vlerësim i detajuar
socio-ekonomik në lidhje me projektin.
Angazhimi me palët e interesit do të
zhvillohet gjatë të gjitha fazave të
VNMS, përmes takimeve direkte dhe
konsultimeve publike me autoritetet
shtetërore, autoritetet lokale dhe
rajonale dhe komunitetin lokal. Këto
takime do të shërbejnë si burim
informacioni për të detajuar çështjet e
mundshme socio-ekonomike dhe
mjedisore në lidhje me projektin. Gjatë
fazës paraprake do të kryhen disa
pyetësorë socio-ekonomikë në zonën
e projektit dhe zonën përreth. Bazuar
në të dhënat e grumbulluara,
Konsulenti do të kryejë vlerësimin
socio-ekonomik brenda qëllimit të
VNMS. Përmes kësaj metodologjie,
Konsulenti do të propozojë masa të
mundshme zbutëse dhe plane
menaxhimi, të cilat do të përfshihen në
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 79
Receptori
kryesor /
Aspektet
mjedisore
dhe sociale
Zona e subjektit Aktiviteti / Çështja
Faza
Receptori Potencial
Përgjigjia nga Identifikimi
në Fazën e Studimit
Arsyeja / Shënime
Ndërtim Funksionim
/ Operim
E
identifikuar
E Pa
identifikuar
ndikojnë në traditën
lokale.
Raportin përfundimtar/thelluar të VNM/
VNMS.
Zhvendosja
Ndërtimi dhe krijimi i
rezervuarit (HEC
Kalivaç) do të çojë në
zhvendosjen e
strukturave të banorëve
të prekur/ndikuar direkt
dhe objekteve të
komunitetit / publike.
Zonat e ndikuara do të
përfshijnë qytetin
Memaliaj, dhe fshatrat
Iliras, Qesarat, Anë
Vjosë, Leshnje,
Përparim dhe Dukaj
(Kordhaj).
✔ ✔
Komuniteti lokal,
ndërtesat, pronat
private, shërbimet e
komunitetit dhe
objektet brenda zonës
së projektit.
✔
Do të kryhet një studim i hollësishëm
në kantier për identifikimin e
ndërtesave të banimit të
prekura/ndikuara dhe të objektve të
komunitetit / publike.
Zhvilluesi do të kryejë një plan të
detajuar të zhvendosjes para fillimit të
punimeve.
Një përmbledhje e ndikimeve të
mundshme nga zhvendosja do të
merret në konsideratë dhe trajtohet
brenda qëllimit të VNMS. Sidoqoftë,
përgatitja e Planit të Menaxhimit të
Zhvendosjes nuk do të jetë pjesë e
procesit të studimit të Konsulentit.
Emetimet
Emetimet të mundshme
në ajër si rrjedhojë e
aktiviteteve të punës për
HEC-in dhe gjithashtu si
rezultat i rritjes së
lëvizjeve të automjeteve.
✔
Komuniteti lokal,
pronat / bizneset dhe
objektet në afërsi..
✔
Një studim i cilësisë së ajrit dhe
modelimi i emetimeve të gazrave
kërkohet përpos një Raporti të
plotë/thelluar të VNMS bazuar në
Standardet e IFC dhe kërkesat e ligjit
shqiptar. Konsulenti do të trajtojë
cilësinë e ajrit dhe çështjet e
emetimeve, së bashku me masat e
mundshme të zbutjes dhe menaxhimit
brenda qëllimit të VNM/ VNMS.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 80
Receptori
kryesor /
Aspektet
mjedisore
dhe sociale
Zona e subjektit Aktiviteti / Çështja
Faza
Receptori Potencial
Përgjigjia nga Identifikimi
në Fazën e Studimit
Arsyeja / Shënime
Ndërtim Funksionim
/ Operim
E
identifikuar
E Pa
identifikuar
Përdorimi i tokës dhe
mjetet e jetesës
Ulja e intensitetit të
përdorimit të tokës.
Humbja e tokave të
punueshme, pyjeve dhe
kullotave. Humbja e
mjeteve të jetesës së
personave të
prekur/ndikuar në
mënyrë të drejtpërdrejtë
nga projekti.
✔ ✔
Komuniteti lokal dhe
PAP (personat e
afektuar/
ndikuar)
✔
Gjatë fazës paraprake, do të kryhen
disa pyetësorë socio-ekonomikë në
zonën e projektit, ku përfshihen një
sërë pyetjesh mbi përdorimin e tokës
dhe mënyrën apo mjetet e jetesës.
Bazuar në të dhënat e grumbulluara,
Konsulenti do të kryejë vlerësimin
socio-ekonomik për përdorimin e tokës
dhe aspektet e jetesës. Përmes kësaj
metodologjie, Konsulenti do të
propozojë masa të mundshme zbutëse
dhe plane menaxhimi, të cilat do të
përfshihen në Raportin
përfundimtar/thelluar të VNM/ VNMS.
Infrastruktura Rrugore
Ndikime në rrugën
nacionale dhe në rrugët
e tjera rurale të zonës të
cilat do të
preken/ndikohen nga
projekti.
Ndryshimi në rrugët
tradicionale dhe në
infrastrukturën tjetër të
zonës.
✔ ✔ Komuniteti lokal.. ✔
Infrastruktura rrugore dhe kalimet
rrugore do t'i nënshtrohen një studimi
të detajuar brenda qëllimit të VNMS.
Investitori dhe Konsulenti do të
propozojnë seksione të reja të rrugëve
që do të ndërtohen, rehabilitohen dhe /
apo përmirësohen në zonë.
Investitori do të duhet të hartojë një
plan investimesh për komunitetin.
Detaje të mëtejshme do të adresohen
në Raportin e thelluar të VNM/ VNMS.
Fusha Elektromagnetike
(EMF)
Ndikimet e mundshme
nga fusha
elektromagnetike për
shkak të ndërtimit të
✔
Banorët lokalë brenda
ose afër gjurmës së
linjës së transmetimit.
✔
Do të bëhet një studim i Fushës
Elektromagnetike për ndërtimin dhe
funksionimin e linjës së transmetimit.
Vlerësimi i ndikimeve të fushës
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 81
Receptori
kryesor /
Aspektet
mjedisore
dhe sociale
Zona e subjektit Aktiviteti / Çështja
Faza
Receptori Potencial
Përgjigjia nga Identifikimi
në Fazën e Studimit
Arsyeja / Shënime
Ndërtim Funksionim
/ Operim
E
identifikuar
E Pa
identifikuar
linjës elektrike të
transmetimit nga HEC-i
në Nënstacionin Babicë.
elektromagnetike do të bëhet bazuar
në praktikat më të mira
ndërkombëtare, standardet e IFC dhe
kërkesat e ligjit shqiptar.
Zhurmat, Vibrimet dhe
Ndriçimi
Aktivitetet ndërtimore të
HEC-it dhe lëvizjet e
automjeteve. Operimi i
impiantit / pajisjeve,
lëvizjet e automjeteve.
✔ ✔
Komuniteti lokal dhe
pasuritë e ndjeshme
ndaj zhurmës
✔
Do të kërkohen studime të ndikimit të
zhurmës dhe vibrimeve. Zhurmat pritet
të shoqërohen gjatë të dy fazave të
ndërtimit dhe funksionimit. Çështjet e
lidhura me vibrimet janë të kufizuara
kryesisht në fazën e ndërtimit.
Një studim për zhurmën, vibrimin dhe
ndriçimin në ambient do të bëhet gjatë
fazës së studimit të gjendjes
ekzistuese/bazë të mjedisit.
Detaje të mëtejshme mbi ndikimet e
mundshme dhe masat zbutëse do të
adresohen në Raportin e thelluar të
VNM/ VNMS.
Trafiku dhe Transporti
Ndërtimi dhe operimi i
impiantit / pajisjeve,
lëvizjet e automjeteve,
transportimi i mbetjeve
të krijuara në kantier,
transportimi i
materialeve të tjera
ndërtimore të nevojshme
ose pajisjeve për
hidrocentralin. Gjenerimi
i trafikut në rrjetin rrugor
✔ ✔ ✔
Lëvizjet e kamionëve, trajlave dhe
automjeteve do të kenë një ndikim të
rëndësishëm në trafikun rrugor të
zonës lokale. Për më tepër, një
vlerësim i ndikimit në trafik do të
kërkohej për të vlerësuar ndikimin në
rrjetin rrugor lokal, si në aspektin e
sigurisë ashtu edhe në lidhje me
shqetësimet e tjera shtesë.
Investitori do të hartojë një plan të
menaxhimit të trafikut, si për fazën e
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 82
Receptori
kryesor /
Aspektet
mjedisore
dhe sociale
Zona e subjektit Aktiviteti / Çështja
Faza
Receptori Potencial
Përgjigjia nga Identifikimi
në Fazën e Studimit
Arsyeja / Shënime
Ndërtim Funksionim
/ Operim
E
identifikuar
E Pa
identifikuar
lokal, kapaciteti i rrjetit
(rrugët lokale), çështjet e
sigurisë, kapaciteti
mjedisor.
ndërtimit, ashtu edhe për fazën e
funksionimit.
Detaje të mëtejshme do të adresohen
në Raportin e thelluar të VNM/ VNMS.
Trashëgimia
Kulturore Arkeologjia
Për momentin nuk ka
çështje të parashikuara
në lidhje me
trashëgiminë kulturore.
Nga studimi paraprak në
zyrë janë identifikuar 3
monumente të
trashëgimisë kulturore të
vendosura jashtë zonës
së projektit. Sidoqoftë,
nga takimet konsultative
dhe informacionet
përkatëse për zonën,
rezulton se ka
indikacione se kjo zonë
mund të përfaqësojë një
terren të rëndësishëm
për trashëgiminë
kulturore.
Një studim i detajuar për
trashëgiminë kulturore
do të bëhet gjatë fazës
së studimit të kushteve
ekzistuese/bazë të
mjedisit.
✔ Burimi arkeologjik. ✔
Bazuar në gjetjet e Fazës së Studimit
rezulton se nuk ka ndikime të
parashikuara direkte që lidhen me
monumentet arkeologjike apo të
trashëgimisë kulturore.
Një varr nga periudha e Luftës së Dytë
Botërore është vërejtur gjatë Vizitës në
Terren të kryer më 17 Janar 2019. Ky
varr ndodhet brenda zonës së
projektit, dhe do të preket nga
rezervuari/ liqeni që do krijohet. Është
për t’u vlerësuar nëse ky varr
konsiderohet një objekt arkeologjik
apo jo. Kjo do të detajohet nga një
ekspert i trashëgimisë kulturore i cili do
të bëjë studimin e trashëgimisë
kulturore gjatë studimit të kushteve
ekzistuese/ bazë të mjedisit..
Për më tepër, gjatë punimeve të
ndërtimit mund të ketë zbulime të
objektve arkeologjike. Masat e
detajuara zbutëse dhe masat e
nevojshme të menaxhimit do të
përfshihen në Planin e Menaxhimit
Mjedisor dhe Social (PMMS) (përfshirë
edhe Planin e Menaxhimit të
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 83
Receptori
kryesor /
Aspektet
mjedisore
dhe sociale
Zona e subjektit Aktiviteti / Çështja
Faza
Receptori Potencial
Përgjigjia nga Identifikimi
në Fazën e Studimit
Arsyeja / Shënime
Ndërtim Funksionim
/ Operim
E
identifikuar
E Pa
identifikuar
Trashëgimisë Kulturore) dhe në
Raportin e thelluar të VNM/ VNMS-së.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 84
3. Aneksi C: Dokumenti Përmbledhës i Informacionit (DPI)
DOKUMENTI PËRMBLEDHËS I INFORMACIONIT
PROCESI I VLERËSIMIT TË NDIKIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL (VNM/ VNMS) PËR PROJEKTIN E
PROPOZUAR TË HEC KALIVAÇ
3.1. Qëllimi i këtij dokumenti
Ky Dokument Përmbledhës I Informacionit (DPI) synon të informojë Palët e Interesit dhe të Ndikuara (PI&
N) për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis dhe Social (VNM/ VNMS) që është duke u kryer për ndërtimin dhe
funksionimin e projektit të propozuar të Hidrocentralit Kalivaç (HEC Kalivaç).
Ky dokument i ofron publikut të gjerë një përshkrim të shkurtër të projektit të propozuar dhe Procesit të
Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis dhe Social (VNMS) në vijim, si dhe do të sigurojë mundësinë për:
• T’u regjistruar si palë e interesuar në procesin e pjesëmarrjes së konsultimeve me publikun; dhe,
• Të dhënë komente fillestare për çdo çështje mjedisore, sociale dhe ekonomike në lidhje me
projektin e propozuar.
Gjatë procesit të VNM/ VNMS që do të pasohet, do të vlerësohen çështjet shqetësuese dhe ndikimet e
mundshme mjedisore dhe sociale.
Komente nga palët e interesit dhe publiku do të sigurojnë që çështjet përkatëse të vlerësohen dhe të jenë
pjesë e Raportit të thelluar të VNM/ VNMS.
Autoriteti vendim-marrës për miratimin e deklaratës mjedisore është Ministria e Turizmit dhe Mjedisit
(MTM) dhe Agjencia Kombëtare e Mjedisit (AKM) në përputhje me legjislacionin shqiptar dhe Standardet e
IFC.
3.2. Përshkrimi i projektit
AYEN-ALB sh.a (konçesionari) synon të ndërtojë dhe të operojë një Hidrocentral - HEC Kalivaç duke
ndikuar përmes objekteve të HEC-it, rezervuarit që do të krijohet dhe linjës elektrike të transmetimit
territoret e Bashkisë Memaliaj, Tepelenë dhe Selenicë (linja e transmetimit).
Marrëveshja e Konçesionit ("MK") i jep të drejtën e zhvillimit dhe shfrytëzimit të potencialit hidroenergjetik
në pellgun e lumit Vjosa midis Kalivaç në kuotën +73 m m.n.d. dhe kuotën +113 m m.n.d., në rrjedhën e
sipërme të lumit Vjosa, afër qytetit Memaliaj.
Planifikimi i Skemës Hidroelektrike Kalivaç është zhvilluar bazuar në projektin e mëparshme të impiantit,
meqenëse shumica e strukturave të HEC-it kanë filluar të ndërtohen (nga konçesionari i mëparshëm) dhe
vendndodhja e objektve/veprave është e përcaktuar.
HEC-i do të ketë një fuqi totale të instaluar prej 111 MW dhe do të prodhojë një prodhim mesatar të
energjisë prej E = 366.62 GWh / vit. HEC Kalivaç do të krijojë një rezervuar me një vëllim të përgjithshëm
prej 375 milion m3, nga të cilat 205 milion m3 konsiderohen si vëllim i dobishëm për prodhimin e
energjisë. Rezervuari do të krijohet nga një digë e mbushur me gurë me veshje betonarme dhe do të
vendoset në një seksion të ngushtë lumor me rreth 200 m gjerësi. Pellgu ujëmbledhës i Vjosës në zonën e
digës është rreth 4,420 km2, duke krijuar një liqen prej rreth 16 km2 (me kuotë 113 m m.n.d).
Energjia e prodhuar nga HEC Kalivaç, do të lidhet me rrjetin kombëtar të energjisë përmes një linje
transmetimi ajrore, rreth 29 km të gjatë, në Nënstacionin Babicë 220/110/35 kV.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 85
3.3. Procesi dhe metodologjia e VNM/ VNMS
Referuar VNM/ VNMS të HEC Kalivaç, Konsulenti ka kryer një studim paraprak në përputhje me kërkesat
e ligjit shqiptar dhe Standardet e IFC. Për më tepër, kjo VNM/ VNMS do të kryhet bazuar në kuadrin ligjor
kryesor shqiptar të listuar si mëposhtë:
• Ligji Nr. 10431, datë 09.06.2011 "Për Mbrojtjen e Mjedisit" i ndryshuar;
• Ligji Nr. 10440, datë 07.07.2011 "Për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis" i ndryshuar;
• Ligji Nr. 10448, datë 14.07.2011 "Për Lejet e Mjedisit" i ndryshuar;
• VKM Nr. 686, datë 29.07.2015 "Për rregullat, përgjegjësitë, afatet e procedurës së VNM-së dhe
procedurën e transferimit të vendimit për deklaratën mjedisore" i ndryshuar;
• VKM Nr. 247, datë 30.04.2014 "Për përcaktimin e rregullave, kërkesave dhe procedurave për
informimin e publikut dhe përfshirjen në procesin e vendim-marrjes mjedisore".
Në lidhje me kërkesat e ligjit shqiptar, Standardet e IFC kërkojnë një përqendrim të veçantë në fazën e
studimit, aspektet sociale dhe procesin e angazhimit me palët e interesit. Bazuar në kërkesat e
Standardeve IFC, procesi i VNM/ VNMS do të zhvillohet në katër faza siç përshkruhet më poshtë:
Faza e parë është Faza e Shqyrtimit, për të përcaktuar nëse një Vlerësim i Ndikimit në Mjedis dhe Social
(VNM/ VNMS) është i nevojshëm për Projektin e propozuar dhe pёr të siguruar njё përcaktim paraprak të
natyrës dhe shtrirjes së analizës së nevojshme mjedisore dhe kërkesave ligjore.
Faza e dytë është Faza e Studimit, në të cilën identifikohen çështjet e mundshme që kërkojnë investigime
më të hollësishme përmes studimeve të specializuara. Në Raportin e Studimit është detajuar një listë e
plotë e studimeve të specializuara dhe çështjeve që duhet të adresohen në kuadër të projektit, i cili do të
vihet në dispozicion të publikut të gjerë dhe autoriteteve për rishikim dhe komente/opinione pas publikimit
në internet dhe shpërndarjes së kopjeve fizike.
Faza e tretë është Vlerësimi i Ndikimeve, gjatë së cilit do të ndërmerren investigime të hollësishme të
çështjeve të identifikuara gjatë fazës së studimit. Në kuadër të procesit të VNM/ VNMS, Konsulenti do të
ndërmarrë studime të specializuara për gjendjen ekzistuese/bazë të mjedisit, siç janë identifikuar në fazat
e mëparshme dhe gjithashtu gjatë gjithë procesit në vazhdim. Këto studime do të përfshijnë:
• Cilësinë e ajrit;
• Cilësinë e tokës;
• Trupat ujorë sipërfaqësorë brenda dhe afër liqenit/rezervuarit që do të krijohen, duke përfshirë
rrjedhat ujore, kënetat e ujërave të ëmbla, përrenjtë, kanalet e ujitjes dhe kullimit;
• Ujërat nëntokësorë brenda zonës së influencës hidrologjike;
• Zhurmat, vibrimet dhe ndriçimi;
• Flora dhe Fauna, (përfshirë avifaunën dhe ekologjinë ujore);
• Zonat e Mbrojtura;
• Trashëgimia kulturore;
• Vlerësimi i fshatrave dhe përdorimi / mbulesa e tokës;
• Aspektet socio-ekonomike;
• Infrastruktura Rrugore dhe Shtresat Rrugor;
• Gjenerimi i mbetjeve;
• Fusha elektromagnetike (EMF).
Përveç vëzhgimeve që do të kryhen gjatë fazës së studimeve të gjendjes ekzistuese dhe rezultateve
analitike të të dhënave, Konsulenti do të vlerësojë rëndësinë e ndikimeve të mundshme mjedisore dhe
sociale, duke përfshirë efektet kumulative dhe ndërkufitare, dhe gjithashtu do të identifikohen masat
zbutëse/lehtësuese që mund të parandalojnë / zvogëlojnë ose kompensojnë ndikimet negative dhe / apo
të rrisin përfitimet. Më pas, ndikimet e mbetura do të rivlerësohen pasi të merret në konsideratë zbatimi i
masave të parashikuara zbutëse. Këto ndikime të mbetura monitorohen dhe kontrollohen përmes Planeve
të Menaxhimit Mjedisor dhe Social që do të përfshihen në raportin e thelluar të VNM/ VNMS.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 86
Faza e katërt është faza e vendim-marrjes për VNM/ VNMS, e cila përfshin vendimin përfundimtar nga
autoritetet vendim-marrëse, AKM dhe MTM në këtë rast.
Një pamje e përgjithshme e procesit skematik dhe fazave të procesit të VNM/ VNMS është paraqitur në
figurën 1.
3.4. Pjesëmarrja e publikut
Pjesëmarrja e publikut në procesin e Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis dhe Social (VNM/ VNMS)
konsiderohet thelbësore. Procesi i konsultimit përfshin sigurimin e vazhdueshëm të informacionit të
disponueshëm dhe shpërndarjen e tij në mënyrë transparente te Palët e Interesuara dhe të Ndikuara
(PI&N).
Gjatë Procesit të Pjesëmarrjes në Konsultimet Publike, do të mblidhet informacion nga investitori,
ekspertët teknikë, autoritetet qeveritare dhe publiku i gjerë për të rezultuar në një kuptim tё mirёfilltё të
projektit për të gjithë aktorët e përfshirë, dhe për të siguruar një vendim-marrje më të informuar gjatë gjithë
procesit të VNM/ VNMS. PI&N-ve do t'u jepet mundësia të komentojnë gjetjet e Raportit të Studimit dhe
raporteve të tjera të VNM/ VNMS, si dhe gjetjet e studimeve të Specializuara gjatë periudhave të
specifikuara të marrjes së komenteve/opinioneve.
Procesi i regjistrimit filloi në 30 Korrik 2019 dhe do të vazhdojë deri në fund të Procesit të VNM/ VNMS
Jeni të ftuar të regjistroni interesin tuaj për aktivitetin e propozuar dhe të siguroni kontributin tuaj duke
plotësuar Formularin e Regjistrimit dhe Komenteve në fund të këtij dokumenti ose duke e dërguar atë
përmes e-mailit, postës ose faksit në:
Web: www.Kalivaçhpp.com
Email: info@Kalivaçhpp.com
3.5. KUSH PO E KRYEN PROCESIN E VNM/ VNMS?
Referuar rregullave të procesit të Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis dhe Social (VNM/ VNMS), që në fazat
fillestare të projektit duhet të caktohet një Ekspert/Palë e pavarur për të kryer VNM/ VNMS. ABKONS sh.p.k
është caktuar si Konsulenti që do të zhvillojë procesin e VNM/ VNMS. Ekipi i kompanisë ABKONS do të
identifikojë dhe vlerësojë ndikimet e mundshme mjedisore të lidhura me aktivitetin e propozuar duke kryer
një proces objektiv dhe të pavarur të VNM/ VNMS, në të cilin do të mblidhen, pasqyrohen të gjitha
informacionet dhe komentet/mendimet përkatëse të palëve të interesuara dhe të ndikuara (PI&N), si dhe të
raportohen tek Ministria e Turizmit dhe Mjedisit (MTM) dhe Agjensia Kombëtare e Mjedisit (AKM). Në këtë
mënyrë mund të zhvillohet një proces i informuar i vendim-marrjes për projektin duke marrë në konsideratë
kërkesat e ligjit shqiptar dhe Standardet e IFC.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 87
Figura 1 Procesi dhe fazat e VNM/ VNMS në përputhje me Standardet e IFC-së
Raporti fillestar
Shqyrtimi dhe
Kategorizimi i projektit
Lista dhe Raporti i
Shqyrtimit
Aprovimi Klientit
Zhvillimi i Planit të Angazhimit
me Palët e Interesit
Angazhimi i Palëve
të Interesit
Faza e parë e
konsultimeve
Faza e dyte e
konsultimeve
Faza e trete e
konsultimeve
Aprovimi Klientit
Aprovimi Klientit
Mbledhjea e të
dhënave nga literatura
Draft Raport Studimi dhe
Terma Reference
Worshop mbi Studimet
Raport Final I Studimit
(Bashke me komentet)
Studimet Baze
Vleresimi I Ndikimeve
dhe Masat Zbutese
Draft Raporti i VNMS
Raporti Final i VNMS
Publikimi I Draft Raportit
Takime me palet e
Interesit dhe Publikun
Rifreskim i listës së Palëve të Interesit
Publikimi i Raportit të VNMS-së
Takime me Palët e Interesit dhe Grupet e
fokusit
Faza
e S
hq
yrti
mit
Fa
za e
Stu
dim
it
Faza
e V
NM
S-së
PROCESET E VNMS-së
Rishikim nga eksperte te pavarur
Rishikim nga eksperte të pavarur
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 88
Figura 2 Vendndodhja e projektit të propozuar HEC Kalivaç
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 89
Figura 3 Fleta e regjistrimit dhe komenteve
Emri / Mbiemri:
Organizata / Institucioni:
Titulli/ Pozicioni:
Adresa postare / Qyteti/
Fshati:
Telefon / Celular:
Fax:
Email:
Interesimi im në këtë projekt:
Komente dhe çështje shqetësuese: Unë sugjeroj që çështjet e mëposhtme shqetësuese duhet të
hulumtohen (më tej) në Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis dhe Social (VNM/ VNMS):
Nënshkrimi:
Data:
FALEMINDERIT PËR KONTRIBUTIN TUAJ!
FLETA E REGJISTRIMIT DHE KOMENTEVE
PROCESI I VLERËSIMIT TË NDIKIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL (VNM/ VNMS) PËR PROJEKTIN E
PROPOZUAR TË HIDROCENTRALIT KALIVAÇ (HEC KALIVAÇ)
Kërkoj të regjistrohem si palë e interesuar dhe e ndikuar (PI&N) në lidhje me projektin e propozuar të
HEC Kalivaç. Ju lutem bëni të mundur që të marr të gjithë informacionin e përditësuar, të jem i/e ftuar në
takime, si dhe të jem i/e informuar plotësisht për Procesin e Vlerësimit të Ndikimit në Mjedis dhe Social
(VNM/ VNMS).
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 90
4. Aneksi D: Lista e vendbanimeve në zonën e influencës /
studimit
Nr. Qarku Bashkia Vendndodhja/Fshati Ndikuar nga
z Gjirokastër Memaliaj Memaliaj Fshat Rezervuari/ liqeni
2 Gjirokastër Memaliaj Mirinë Rezervuari/liqeni
3 Gjirokastër Memaliaj Vasjar Rezervuari/ liqeni
4 Gjirokastër Memaliaj Ilirias Rezervuari/ liqeni
5 Gjirokastër Memaliaj Qesarat Rezervuari/ liqeni
6 Gjirokastër Memaliaj Ane Vjosë Rezervuari/ liqeni
7 Gjirokastër Memaliaj Toç Rezervuari/ liqeni
8 Gjirokastër Memaliaj Përparim Rezervuari/ liqeni
9 Gjirokastër Memaliaj Leshnje Rezervuari/ liqeni
10 Gjirokastër Memaliaj Kalivaç Rezervuari/ liqeni
11 Gjirokastër Tepelenë Dukaj (Kordhaj) Rezervuari/ liqeni
12 Gjirokastër Tepelenë Salari Rezervuari/ liqeni
13 Gjirokastër Tepelenë Lap Martalloz Rezervuari/ liqeni
14 Gjirokastër Tepelenë Dhëmblan Rezervuari/ liqeni
15 Gjirokastër Tepelenë Dorëz Rezervuari/ liqeni
16 Gjirokastër Tepelenë Sinanaj Rezervuari/ liqeni
17 Vlorë Selenicë Shkozë Linja e transmetimit
18 Vlorë Selenicë Golimbas Linja e transmetimit
19 Vlorë Selenicë Sevastër Linja e transmetimit
20 Vlorë Selenicë Mallkeq Linja e transmetimit
21 Vlorë Selenicë Gërnec Linja e transmetimit
22 Vlorë Selenicë Ondric (Kocul) Linja e transmetimit
23 Vlorë Selenicë Xhyherinë Linja e transmetimit
24 Vlorë Selenicë Babicë e Madhe Linja e transmetimit
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 91
5. Aneksi E: Palët kryesore të interesit
Kategoria e Palës
së Interesit
Grupi i Palëve të
Interesit Palët e Interesit
Qeverisja
lokale dhe
bashkiake
Autoritetet kryesore
lokale dhe bashkiake
Bashkitë Memaliaj, Tepelenë, Selenicë , Vlorë
apo Njësitë e tyre Administrative dhe
departamenet / drejtoritë
a. Drejtoria e Shëndetit dhe Mirëqenies /
Ndihmës Sociale;
b. Drejtoria e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural;
c. Drejtoria e Shërbimeve Publike dhe
Emergjencave;
d. Drejtoria e Kadastrës dhe Pronës.
Bashkia Tepelenë, apo Njësitë Administrative të
Qendër Tepelenë dhe Lopës dhe departamenet /
drejtoritë
a. Drejtoria e Shëndetit dhe Mirëqenies / Ndihmës
Sociale;
b. Drejtoria e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural;
c. Drejtoria e Shërbimeve Publike dhe
Emergjencave;
d. Drejtoria e Kadastrës dhe Pronës.
Bashkitë Selenicë dhe Vlorë dhe/apo Njësia
Administrative Sevastër, Vllahinë dhe Qendër
Vlorë me departamenet / drejtoritë
a. Drejtoria e Shëndetit dhe Mirëqenies /
Ndihmës Sociale;
b. Drejtoria e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural;
c. Drejtoria e Shërbimeve Publike dhe
Emergjencave;
d. Drejtoria e Kadastrës dhe Pronës.
Autoritetet
Tradicionale
Drejtuesit lokalë dhe këshillat e fshatrave të
komuniteteve në zonën e influencës
Komunitetet Anëtarët e
Komuniteteve
Banorët e komuniteteve të përcaktuara brenda
zonës së influencës, nën territorin e Bashkisë
Memaliaj:
1. Memaliaj Fshat;
2. Mirinë;
3. Vasjar;
4. Ilirias;
5. Qesarat;
6. Ane Vjosë;
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 92
Kategoria e Palës
së Interesit
Grupi i Palëve të
Interesit Palët e Interesit
7. Leshnje;
8. Kalivaç;
9. Toç;
10. Përparim;
Banorët e komuniteteve të përcaktuara brenda
zonës së influencës, nën territorin e Bashkisë
Tepelenë:
1. Sinanaj;
2. Dukaj;
3. Dorëz;
4. Lap Martalloz;
5. Dhëmblan;
6. Salari.
Banorët e komuniteteve të përcaktuara brenda
zonës së influencës të linjës së transmetimit, nën
territoret e Bashkive Vlorë dhe Selenicë,
Memaliaj:
1. Shkozë;
2. Sevastër;
3. Golimbas;
4. Mallkeq;
5. Ondric (Kocul);
6. Gërnec;
7. Xhyherinë;
8. Babicë e Madhe.
Personat / grupet
vulnerabël
Grupe vulnerabël brenda
zonës së studimit
Njerëz vulnerabël që jetojnë në vendbanimet në zonën
e projektit dhe zonën e influencës:
Gra dhe shtëpi me kryefamiljare, përfshirë nënat
e vetme dhe gratë e veja;
Rinia e papunë;
Pleq dhe jetimë;
Personat me aftësi të kufizuara;
Romët.
Informatorët
kryesorë
Informatorët kryesorë janë
individë të përzgjedhur që
kanë njohuri për një temë
specifike ose janë anëtarë
të informuar të
komunitetit.
Përfaqësues të qeverisë, avokatë, drejtues
lokalë, profesionistë të kujdesit shëndetësor.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 93
6. Aneksi F: Lista e identifikuar e OJQ-ve
Nr Emri i OJQ-ve Kontakti Emri i
Përfaqësuesit Telefoni & Adresa
1
The Regional
Environmental Center for
Central and Eastern
Europe (REC)
info.albania.rec.org Mihallaq Qirjo
Rr. Ismail Qemali,
No. 27, Kati/Floor
3, 1000 Tirana,
Albania
Phone: +355 4 223
2928
2
“Ecomovement” Group
(Ecomovement -
Ekolëvizja)
m
042226853,
0684053164
4
Institute of Nature
Conservation in Albania
(INCA)
Genti Kromidha,
Mihat Dragoti, Vilma
Kadiu, ilirjan Qirjazi,
Zamir Dedej
042231437;
0682080733
5
EDEN Center
(Environmental Center for
Development, Education
and Networking)
ermelinda.mahmutaj@
eden-al.org;
Lira Hakani, Reirta
Fero, jonida Mamj –
Hafizi
042227615;
0672030512
6
ACEG (Albanian Center
for Environmental
Governance)
[email protected]; Margarita Buxhaku 693529375
7
Protection and
Preservation of Natural
Environment in Albania
(PPNEA)
Elisabeta Shkruti 682137184
8 Institute for Environmental
Policy – Albania iep(at)iep-al.org
355 682450332
355 682121765
9 Mbrojtja dhe Zhvillimi
Mjedsior e Social ILIRIA [email protected] 684023424
10 AlbaForest Center -
Albania
mehmet.metaj@yahoo
.com;
Sherif Lushaj 682194044
11 CO-Plan
12 Milieu Contact valbona.mazreku@mili
eukontakt.org;
042256528;
0682065353
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 94
Nr Emri i OJQ-ve Kontakti Emri i
Përfaqësuesit Telefoni & Adresa
r
13
National Center for
Environment, Tourism
and Sustainable
Development (NCETSD)
[email protected] 673826165
14 Mjedis, Ujëra, Pyje [email protected]
;
081323184;
0692035222
15 Vjosa Explorer vjosa.explorer@gmail.
com;
068474369;
0686303487
16 EcoAlbania [email protected] Olsi Nika
17 Riverwatch cornelia.wieser@river
watch.eu
18
EuroNatur
(katharina.grund@eurona
tur.org)
19 AOS taulant.bino@aos-
alb.org Taulant Bino
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 95
7. Aneksi G: Pyetje dhe Përgjigje
Tipi i Dokumentit: Pyetje dhe përgjigje (P&P) që do të përdoren gjatë procesit të VNMS
Faza e Projektit: Vlerësimi i Ndikimit në Mjedis dhe Social VNMS – HIDROCENTRALI
KALIVAÇ
Shoqëria: AYEN-ALB sh.a.
Informacioni bazë mbi projektin
1. Çfarë është “HEC Kalivaç”?
HEC Kalivaç përfaqëson një projekt të prodhimit të energjisë elektrike nga burimet hidrike, i caktuar
kompanisë konçesionare AYEN - ALB nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë së Republikës së
Shqipërisë, përmes procesit ligjor të konçesionit. HEC Kalivaç ndodhet në fshatin Kalivaç, Memaliaj, Qarku
Tepelenë mbi lumin Vjosa. HEC Kalivaç do të shfrytëzohet midis kuotës 113 m m.n.d. dhe 73 m m.n.d.
Forma e konçesionit është Ndërtim - Operim - Transferim. Konçesioni përcakton që skema e zhvillimit do
të përbëhet nga një hidrocentral me një fuqi totale të instaluar të prodhimit të energjisë elekltrike prej 111
MW.
2. Pse jeni këtu?
Ne jemi këtu për të zhvilluar projektet e mundshme energjetike të ofruara nga Shqipëria, sepse Shqipëria
është një vend me process reformimi të shpejtë me fokus në lehtësinë e të bërit biznes, me vendndodhjen
e tij të shkëlqyer strategjike, aksesin në treg të lirë, mjedisin miqësor kundrejt investitorëve të huaj dhe
incentive të mira, si dhe një forcë punëtore tё motivuar, tё arsimuar dhe me kosto konkurruese. Shqipëria,një
destinacion i shkëlqyer investimi, ka tërhequr fluksin e hyrjeve neto të Investimeve të Huaja Direkte gjatë
viteve të fundit.
3. Kush do ta ndërtojë projektin?
Projekti i HEC-it Kalivaç do të financohet dhe zhvillohet nga Kompania Konçesionare AYEN - ALB dhe në
ndërtimin e saj do të marrin pjesë kompanitë e ndërtimit më me përvojë dhe më të suksesshme.
4. Kush do ta operojë atë?
Operimi do të kryuhet nga Shoqëria Konçesionare AYEN – ALB.
5. Kur do të fillojë ndërtimi dhe sa do të zgjasë?
Ndërtimi është parashikuar të fillojë në qershor të vitit 2020 dhe do të zgjasë 30 muaj deri në shtator 2023.
6. Kush do të punësohet në punët e ndërtimit?
Për punët ndërtimore do të punësohen si personel me përvojë ashtu edhe pa përvojë, dhe rreth 75% e tyre
do të jenë punonjës lokalë.
7. A ka ndonjë risk të madh në lidhje me projektin?
Meqenëse Kompania jonë është një kompani me përvojë të madhe në këtë fushë, gjatë vlerësimit tekniko -
inxhinierik të projektit, ne nuk kemi vërejtur ndonjë risk të madh.
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 96
8. Cilat janë risqet nga projekti dhe çfarë planifikoni të bëni për të kufizuar risksun te njerëzit?
Projekti do të zhvillohet bazuar në standardet kombëtare dhe ndërkombëtare në drejtim të sigurisë dhe
shëndetit në punë. Gjithashtu, vlerësimi i riskut dhe rrezikut do të bëhet në mënyrë sistematike dhe të
vazhdueshme dhe gjithmonë do t'i nënshtrohet masave të duhura për të minimizuar dhe eliminuar këto
risqe.
9. A do të ketë kufizime në zhvillimet e ardhshme të zonave afër projektit?
Asnjë kufizim nuk është identifikuar për mundësi të ndryshme zhvillimi në zonat afër Projektit.
10. Cilat do të jenë përfitimet që komunitetet lokale do të kenë nga projekti?
Përfitimet e komuniteteve lokale do të përbëhen nga mundësitë cilësore të punësimit, zhvillimi ekonomik,
investimi lokal, energjia, turizmi, peshkimi, sportet natyrore, zhvillimi urban dhe bashkëpunimi kulturor.
Vlerësimi për Marrjen e Tokës / Kompensimi / Zhvendosja
(Ky proces do të vlerësohet sipas standardeve të IFC-së dhe ligjit të shpronësimit të Republikës së
Shqipërisë, pasi ligjërisht të gjithë pronat që i përkasin këtij projekti do të zotërohen më pas nga Autoriteti
Kontraktues)
11. Si do të kompensoni tokën dhe pasuritë e prekura/ndikuara?
Vlerësimi dhe kompensimi i tokave të prekura/ndikuara nga Projekti do të bëhet bazuar në parimet e
mirëkuptimit të përbashkët, rregullat e tregut, standardet e IFC, të cilat më pas do t'i nënshtrohen ligjit të
shpronësimit të Republikës së Shqipërisë.
Kompensimi do të bëhet përmes mënyrës së pagesës tek personat që do të kompensohen për vlerën
përkatëse të kompensimit për të gjitha pasuritë kompensuese. Shuma totale e kompensimit paguhet nga
buxheti i Shoqërisë Konçesionare AYEN - ALB.
Procesi do të fillohet dhe do të drejtohet nga autoriteti kontraktues në bashkëpunim të plotë me kompaninë
tonë konçesionare, nën marrëveshjen përkatëse që do të nënshkruhet midis Palëve në përputhje të plotë
me legjislacionin në fuqi.
Zhvendosja si rezultat i zhvillimit të projektit do të merret në konsideratë në bashkëpunim me personat e
prekur nga ky proces dhe autoritetet qendrore dhe lokale.
12. Cilat çmime do të merren në konsideratë për kompensimin e pronarëve të tokave? A është vlera
e perceptuar e një kontrate blerjeje, qiraje ose kompensimi e barabartë me vlerën e
shpronësimit? A do të kompensohen pronarët e tokave për humbjen e të korrave të tyre?
Siç u përmend edhe më sipër, vlera e kompensimit të pasurive të prekura nga ky projekt do të bazohet në
parimet e mirëkuptimit të ndërsjellë, rregullat e tregut, standardet e IFC, dhe më pas ligjin e shpronësimit.
Në këtë logjikë do të përcaktohet edhe çmimi përkatës i tokës / si dhe çmimi i pronës.
Jo gjithmonë çmimi i një kontrate blerje, qiraje ose kompensimi është i njëjtë me çmimin e shpronësimit.
Të gjithë pronarët e të korrave do të kompensohen për të korrat e tyre.
13. Si do t’a përftoni tokën për linjën e transmetimit?
Nëse toka nga e cila do të kalojë gjurma e linjës së transmetimit do të jetë tokë private, i gjithë procesi i
vlerësimit dhe llogaritjes do të kryhet sipas procedurave të përmendura për tokat e tjera të prekura/ndikuara
nga projekti.
14. Si do të përftoni tokën për godinën e centralit?
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 97
Nëse toka mbi të cilën do të ndërtohet Hidrocentrali do të jetë tokë private, i gjithë procesi i vlerësimit dhe
llogaritjes do të kryhet sipas procedurave të përmendura për tokat e tjera të prekura nga projekti.
15. Kur dhe si do të kryhet pagesa e kompensimit?
Pagesat për vlerën e kompensimit të pasurive të prekura nga ky projekt do të kryhen menjëherë pas
përfundimit të procesit të vlerësimit të pasurive të përmendura më sipër, përmes procedurave të rregullta
noteriale dhe bankare.
16. Si mund të marrin personat e prekur nga projekti çertifikata të pronësisë në rast se nuk i
posedojnë?
Në rast se personat e prekur/ndikuar nga projekti nuk kanë çertifikatat përkatëse të pronësisë, me qëllim të
aplikimit për këto çertifikata pronësie pranë zyrave përkatëse rajonale të regjistrimit të pasurive të
paluajtshme, këta persona mund të paraqesin pranë kompanisë sonë kërkesën e tyre për marrjen falas të
Planit përkatës të Rilevimit Topografik, i nevojshëm për lëshimin më pas nga Zyrat Rajonale të Regjistrimit
të Pasurive të Paluajtshme Çertifikatat e Pronave të tyre.
17. A keni një plan zhvendosjeje sipas kërkesave të IFC? Çfarë do të ndodhë me familjet që do të
zhvendosen?
Planet e mundshme të zhvendosjes së popullatës të prekur/ndikuar nga zhvillimi i këtij projekti, nëse është
e nevojshme, do të zbatohen në bashkëpunim me autoritetet lokale dhe qendrore, sepse zhvendosja e
popullatës është një koncept, proces dhe procedurë që tejkalon kompetencat e një kompanie private.
Politikat e zbatueshme në lidhje me zhvendosjen e mundshme të popullatës janë kompetencë dhe drejtohen
nga organet kompetente shtetërore.
18. Çfarë ndodh në rast se një familje është kundër zhvendosjes?
Bashkëpunimi komunitet - pushteti lokal - pushteti qendror – shoqëri konçesionare do të mundësojë trajtimin
dhe zgjidhjen e çështjeve të tilla.
19. A ka ndonjë shkollë apo objekt tjetër të prekur? Nëse po, a do të ndërtoni të reja?
Po, ka ndërtesa shtetërore (përfshirë shkolla) që preken nga zhvillimi i këtij projekti. Kompania jonë do të
ndërtojë objekte të reja, sipas natyrës së objekteve të prekura nga projekti, si një kompensim për ndërtesat
respektive që do të jenë jashtë përdorimit.
20. Çfarë ndodh në rast se një fermer është kundër projektit që kalon nga parcela/t e tij?
Bashkëpunimi komunitet - pushteti lokal - pushteti qendror – shoqëri konçesionare do të mundësojë trajtimin
dhe zgjidhjen e çështjeve të tilla.
VNMS – Vlerësimi i Ndikimit Mjedisor dhe Social
21. Cilat do të jenë ndikimet mjedisore dhe sociale të projektit?
Të gjitha ndikimet mjedisore dhe sociale të projektit do të mbahen në nivelin më të ulët të mundshëm, dhe
për të zvogëluar këto ndikime dhe për të rritur përfitimet e tyre, ne do të përgatisim një raport të detajuar
dhe do të zhvillojmë disa zgjidhje përkatëse, afatgjata.
22. Si do të përfshihen komunitetet lokale në procesin e vendim-marrjes?
Raporti i Vlerësimit të Qëllimit të VNM-së për projektin e propozuar të HEC Kalivaç Page 98
Pas procesit të dëgjesave, konsultimeve paraprake, takimeve të dedikuara, etj. komunitetet lokale do të
përfshihen në procesin e vendim-marrjes përmes vendimeve të mirëkuptimit të ndërsjellë, marrëveshjeve
dhe nënshkrimit të akteve të ndryshme për çështje me interes të përbashkët, dhe më pas, përfshirjen e tyre
në punësimin e projektit dhe proceset e vendimmarrjes me statusin e punonjësit.
23. Çfarë ndikimesh do të ketë operimi i HEC-it në shtëpitë përreth (përveç ndërtesave të banimit),
duke qenë kaq afër tyre?
Nga aspekti teknologjik i gjenerimit të energjisë elektrike nga uji, gjatë fazës së operimit të HEC-it nuk ka
ndonjë ndikim negativ në ndonjë ndërtesë, banesë, etj.
Duke marrë parasysh që për prodhimin e energjisë elektrike gjatë fazës së operimit do të krijohet një basen
i madh ujor me sipërfaqe të konsiderueshme, kompania jonë do të marrë të gjitha masat e sigurisë fizike
për të mbrojtur jo vetëm njerëzit, por edhe kafshët që mund të hyjnë, ose të qëndrojnë në vende të
rrezikshme.
24. Si do të mbrohen njerëzit nga rreziqet (makineri të rënda që lëvizin, shpërthime, etj.) që
shkaktohen nga punimet e ndërtimit?
Do të ndërmerren të gjitha procedurat ndërkombëtare dhe kombëtare për shëndetin dhe sigurinë në punë,
mbrojtjen nga zjarri, për masat që duhet të merren për aksidentet në punë;ato duhet të ndiqen, duke zbatuar
me rigorozitet çdo detyrim për mbrojtjen e jetes nga risqet dhe rreziqet.
25. A do të ketë emetime në ajër nga operimi/funksionimi i HEC-it? Nëse po, a janë të rrezikshme
për komunitetet që jetojnë afër projektit?
Nuk do të ketë emetime ndotëse ose të dëmshme gjatë fazës së operimit/funksionimit.
Energjia elektrike që do të prodhohet do të jetë energjia elektrike e prodhuar nga uji, që do të thotë energji
elektrike e gjelbër, që do të thotë energji elektrike e pastër nga ndotësit.