voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. voorspellen van...
TRANSCRIPT
![Page 1: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/1.jpg)
Voorspellen van tumorrespons op neo-adjuv. therapie
bij oesophagusCA.Alex Dik, AIOS radiologie
Atrium MC Parkstad
![Page 2: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/2.jpg)
Indeling
• Probleembeschrijving evaluatie CRT
• Nieuwe technieken; MRI DWI
• Presentatie MRTRACE pilot study
• Discussie
(15 min. totaal)
![Page 3: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/3.jpg)
Introductie
Het behandeltraject van oesofagus carcinoom.
![Page 4: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/4.jpg)
Inleiding
Neoadjuvante chemoradiatie therapie bijoesophaguscarcinoom verbetert ws. overlevingkansen.*
Effect evaluatie pas 12 weken na start PET-CT.
CT of EUS minder geschikt voor respons evaluatie.***
* Jin HJ et al. World J Gastroenterol 2009, oncoline.nl*** Westerterp et al. Radiology 2005
![Page 5: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/5.jpg)
Probleembeschrijving
Indien eerdere evaluatie mogelijk was:
• Non-responders behandeling afbreken ofstrategie veranderen.
• Responders mogelijk “wait and see” ipvresectie.
Dus; toegevoegde waarde van goedevroege respons evaluatie.
![Page 6: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/6.jpg)
MRI diffusie toepassingen responsevaluatie in oncologie
Toepassing
• Rectum carcinoom
Onderzoeksverband o.a.
• Borstkanker
• Levermetastasen
DWI is een veelbelovende modaliteit inoncologische respons evaluatie. *
* Koh et al. AJR 2007, Sun et al. AJR July 2011
![Page 7: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/7.jpg)
Wat is diffusie MRI?
MRI diffusion weighted imaging (DWI).
• Vrije diffusie van water zoals afgebeeldwordt voornamelijk bepaald door water inde extracellulaire matrix.
• Dus geen morfologische, maar functionelebeeldvorming.
![Page 8: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/8.jpg)
Wat is diffusie MRI?
Het water in de extracellulaire matrix kan vrijbewegen; diffusie.
Wanneer beperking van de vrije bewegingvan water… Diffusie Restrictie.
![Page 9: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/9.jpg)
Wat is diffusie MRI?
• Cel rijkheid (minder ruimte; tumor)
![Page 10: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/10.jpg)
Wat is diffusie MRI?
Cel zwelling (minder ruimte; ischemie)
![Page 11: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/11.jpg)
Wat is diffusie MRI?
• Toegenomen viscositeit (abces)
![Page 12: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/12.jpg)
Wat is diffusie MRI?
Diffusie beperking kan worden gekwantificeerd in een ADC-waarde (mm2/s).
T2; anatomie Diffusie serie
![Page 13: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/13.jpg)
MRI DWI bij tumoren?
Effect van behandeling op tumoren.
• Bekend dat ADC-waarde (=diffusie)toeneemt, na behandeling. *
* Koh et al. AJR 2007
![Page 14: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/14.jpg)
MRI diffusie in oesofagus CA
Wel eerder gekeken naar de correlatietussen pre-therapeutische ADC-waarde enresponse.
Nog geen onderzoek gedaan naar earlyresponse.
![Page 15: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/15.jpg)
Introducing: MRTRACE pilot study
• Prospectieve pilot studie;ter evaluatie van de mogelijkheden omDWI te gebruiken als early responsepredictor bij neo-adjuvante chemoradiatietherapie in oesophagus carcinoom.
• 2x MRI:– Pre-CRT
– 10e dag
![Page 16: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/16.jpg)
M&M: Patienten
Oesofagus CA185
Curatief110
Palliatief75
Bereid & geschikt17
Geen deelname93
Deelname aan 2 scans14
Deelname onvolledig3
Resectie11
Geen OKivm metastasen
3
Tumor zichtbaar op DWI8
Niet zichtbaar op DWI3
Feb 2010 – July 2012
![Page 17: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/17.jpg)
M&M: patienten
• Demografie:
– Alle pt mannen
– Gemiddelde leeftijd 58 jaar (40-71jaar)
– Tumoren allen distale 1/3 oesofagus
– Stadium varierend T1N1 – T4aN3
– 1 pt plaveiselcel CA, 2 pt adeno CA metzegelring differentiatie, 5 adeno CA
![Page 18: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/18.jpg)
M&M: imaging
• Alle beeldvorming op 1 MRI scanner
• Scanprotocol; T2 sag, T2 axiaal, DWI(b= 0,300,1000)
![Page 19: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/19.jpg)
M&M: metingen
• NB: Dit is een relatief nieuwe techniek; geengestandaardiseerd meetmethoden.
• 2 methoden:– Methode 1:
• Handmatig intekenen van 2 regions of interest opradiologisch beeldscherm ADC waarden
• 2 weken later herhaald, intra-observer variabiliteit
– Methode 2:• Semi-handmatig intekenen van regions of interest op PC
ADC waarden
![Page 20: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/20.jpg)
M&M: Metingen
![Page 21: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/21.jpg)
M&M: pathologie
• Dedicated pathologen
• Score volgens Tumor Regression Grade systeem vanMandard *
• Definitie van responder gesteld op TRG 1
* Mandard et al, Cancer 1994
![Page 22: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/22.jpg)
Resultaten
26,7%97677010,9%11171007
-21,6%7149117,1%11241049
16,1%96683366,1%1005605
10,1%1141103614,9%1108964
3,1%109010572,6%11051077
non-responders
27,6%940737-1,7%915931
11,7%108096719,9%1104921
10,3%1760159511,1%13291196
responders
%scan 2scan 1%scan 2scan 1
Mean ADC value*MEAN ADC value*
method 2method 1
* 10^3 mm2/s
![Page 23: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/23.jpg)
Resultaten
-30,00%
-20,00%
-10,00%
0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
Responders Nonresponder
Series1
Series2
Series3
![Page 24: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/24.jpg)
Resultaten
Intra-observer variabiliteit methode 1Methode 1: sessie 1 vs sessie 2
R2
= 0,4537
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600
![Page 25: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/25.jpg)
Resultaten
Variatie tussen 2 meetmethodenMethode 1 vs methode 2
R2
= 0,4141
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
1800
2000
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
Alex
Linear (Alex)
![Page 26: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/26.jpg)
Discussie
Ondanks de literatuur over andere tumorenhebben wij in ons onderzoek geenvoorspellende waarde van de ADCwaarde voor therapie respons kunnenaantonen.
![Page 27: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/27.jpg)
Discussie• waarom geen ADC verandering in oesofagus CA?
– Misschien inderdaad geen correlatie ADC vs respons
– Scan moment• Langer/korter na CRT
– Scan techniek• Sommige tumoren niet zichtbaar *• Ademhaling, hartbewegingen invloed op ADC
– Meetmethode• Variatie en reproduceerbaarheid **
– tumor heterogeniteit– Geen gestandardiseerde meetmethode– Methode1:
» 2 locaties; beperkte info van hele tumor» Intra-observer variabiliteit
– Methode2:» Handmatige instellingen, operator dependend
– Statistische analyse• Grootte vd onderzoeksgroep• ROI histografische verdeling
* Koh et al. AJR 2007** Lambregts et al. Eur Radiol 2011
![Page 28: Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie bij ...radiologieoor-zon.nl/05. Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv... · Voorspellen van tumor respons op neo-adjuv. therapie](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052406/5a79c86d7f8b9a9b4d8cfcf4/html5/thumbnails/28.jpg)
Afsluiting
• Dank voor uw aandacht.
• Dank aan:– Ir. R. Berendsen (klin.fysica)– Dr. M. Sosef (chirurgie)– Dr. G. Lammering (Maastro)– Dr. L. Oostenbrug (MDL)– Drs. J. Wals (oncologie)– Dr. W. Schreurs (nucleaire gen.)– Dr. B. Grimm (research coördinator)– Dr. R.Vliegen (radiologie)