voorstelling visietekst levensbeschouwelijke identiteit...• ‘met een bijzondere aandacht voor...

Voorstelling visietekst

levensbeschouwelijke identiteitDidier Pollefeyt, vicerector onderwijs KU Leuven

Dinsdag 5 januari 2016, KU Leuven Campus Carolus

Beknopte ontstaansgeschiedenis

Op 20 juni 2014 stelde de Raad van Bestuur van de Associatie KU Leuven een

ad hoc Comité Levensbeschouwelijke Identiteit van de Associatie

KU Leuven samen:

Didier Pollefeyt, KU Leuven, voorzitter, lid van de Raad van Bestuur

Bart Raymaekers, KU Leuven, werkgroep Levensbeschouwelijk Profiel

Frederik Glorieux, Vives, werkgroep Levensbeschouwelijk Profiel

Machteld Verbruggen, Thomas More, lid van de Raad van Bestuur

Kris Vanspeybroeck, werkgroep Levensbeschouwelijk Profiel, Odisee, VVKHO

Maria De Smet, LUCA School of Arts, lid van de Raad van Bestuur

Toon Quaghebeur, KH Leuven – KH Lim - Comenius, departementshoofd

Gezondheidszorg & Technologie

Op 17 september 2014 rondde het ad hoc comité haar werkzaamheden af met

een unaniem goedgekeurd voorstel van nieuwe missietekst Associatie

KU Leuven.

Ontstaansgeschiedenis

Eerste bespreking Raad van Bestuur Associatie KU Leuven: 19 september 2014

Tweede bespreking Strategiedag Associatie KU Leuven: 4 oktober 2014

Goedkeuring Raad van Bestuur Associatie KU Leuven: 17 oktober 2014

Finale goedkeuring: Algemene Vergadering: 24 oktober 2014

Ontstaansgeschiedenis

Analyse van de tekst

Levensbeschouwelijke identiteit

Associatie KU Leuven

De Associatie KU Leuven erkent het christelijke verhaal als het

bevoorrechte uitgangspunt en de toetssteen voor humaniteit en

zinvolheid en nodigt op grond daarvan de verschillende religies en

levensbeschouwingen uit om mee in dialoog te treden. In de

dynamiek van de katholieke traditie is de Associatie KU Leuven

een veelzijdige, gastvrije en open ruimte waarin recht wordt

gedaan aan de waardigheid van elke mens in al zijn of haar

dimensies. De Associatie KU Leuven creëert in die context

mogelijkheden tot de vorming van personen die vandaag én in de

toekomst een deskundige, zorgzame, duurzame en kritische

bijdrage kunnen leveren aan het samenleven in verschil en

verantwoordelijkheid, met een bijzondere aandacht voor het

kwetsbare.



VERLEDEN

De Associatie KU Leuven erkent het christelijke verhaal als het bevoorrechte

uitgangspunt en de toetssteen voor humaniteit en zinvolheid en nodigt op grond

daarvan de verschillende religies en levensbeschouwingen uit om mee in

dialoog te treden.

HEDEN

In de dynamiek van de katholieke traditie is de Associatie KU Leuven een

veelzijdige, gastvrije en open ruimte waarin recht wordt gedaan aan de

waardigheid van elke mens in al zijn of haar dimensies.

TOEKOMST

De Associatie KU Leuven creëert in die context mogelijkheden tot de vorming

van personen die vandaag én in de toekomst een deskundige, zorgzame,

duurzame en kritische bijdrage kunnen leveren aan het samenleven in verschil

en verantwoordelijkheid, met een bijzondere aandacht voor het kwetsbare.



De Associatie KU Leuven erkent het christelijke verhaal als het

bevoorrechte uitgangspunt en de toetssteen voor humaniteit en

zinvolheid (…).

• ‘erkent’: ‘erkennen’ is een sterk werkwoord: het spreekt van aanvaarding en

waardering; ‘erkennen’ is ook een formele beslissing. Tegelijk kan de ‘erkenning’

vanop verschillende punten en posities gebeuren: men hoeft zichzelf niet per se op het

confessionele standpunt te plaatsen om toch te kunnen ‘erkennen’ dat dit het

levensbeschouwelijk perspectief van de organisatie is;

• ‘het christelijk verhaal’: hier is gekozen voor een open, dynamisch begrip met

narratieve inslag: ‘verhaal’ verwijst naar de Bijbelverhalen maar ook naar de traditie

als het christendom dat zichzelf voortschrijft in de geschiedenis en waarvan elke

nieuwe generatie medeauteur wordt

• ‘het bevoorrecht uitgangspunt en de toetssteen’: in tegenstelling tot een ‘neutrale’

of een ‘pluralistische’ associatie wordt hier duidelijk een voorkeursperspectief naar

voren geschoven dat stichtend is voor de identiteit van de Associatie en verder

doorwerkt in het dagelijkse denken en handelen van de instelling en haar vele

betrokkenen;

• ‘humaniteit en zinvolheid’: dit verwijst zowel naar de ethische waarden als de

levensbeschouwelijke en spirituele dimensie van de werkelijkheid;



(…) en nodigt op grond daarvan de verschillende religies en

levensbeschouwingen uit om mee in dialoog te treden.

• ‘op grond daarvan’: deze cruciale zinsconstructie geeft aan dat het precies omwille van

een open verstaan en beleven is van het christelijk verhaal dat men ook in gesprek wil

treden met anderen; en dus niet (enkel) omwille van een formeel principe van tolerantie;

• ‘verschillende religies en levensbeschouwingen’: een zo breed mogelijke, inclusieve

formulering die tot doel heeft aan te geven dat we de verschillende religies en

levensbeschouwingen als volwaardige partners beschouwen;

• ‘dialoog’: dit refereert naar de dialoogschool als het model voor katholiek onderwijs

waarin openheid voor levensbeschouwelijke veelheid wordt gecombineerd met een

preferentiële optie voor het christelijk perspectief en de levensbeschouwelijke dialoog

tussen alle actoren op school en met de christelijke traditie in het bijzonder wordt

aangemoedigd;



• ‘dynamiek’: de katholieke traditie wordt hier niet vernauwd tot een monolitisch blok van

vaststaande waarheden of de kerk als instituut, maar wordt begrepen als een dynamisch

gegeven waaraan ook wij vandaag kunnen participeren;

• ‘veelzijdig, gastvrij en open’: ‘veelzijdig’ verwijst naar het intern pluralisme eigen aan de

katholieke traditie, ‘gastvrij’ verwijst naar het inclusieve karakter van de katholieke traditie

(‘kat-holos’) en ‘open’ verwijst naar de mogelijkheid van dialoog en de aandacht, het

respect en ook de (onderscheidende) waardering ten aanzien van verschil;

• ‘ruimte’: dit verwijst naar het verstaan van de Associatie als een geïntegreerde hoger

onderwijsruimte die zich Vlaanderen breed uitstrekt, waarin instellingen met elkaar

samenwerken en waarbinnen studenten en docenten zich bewegen, en waarbij behoren

tot een Associatie faciliterend werkt en verbindt;

In de dynamiek van de katholieke traditie is de Associatie KU Leuven een

veelzijdige, gastvrije en open ruimte (…).



(…) waarin recht wordt gedaan aan de waardigheid van elke mens

in al zijn of haar dimensies.

• ‘waardigheid van de mens in al zijn of haar dimensies’: dit verwijst naar de

fundamentele aandacht voor de waardigheid van de mens en meer in het bijzonder

naar het personalisme dat acht dimensies in de menselijke persoon onderscheidt

(de persoon is een subject, de persoon is een lichaam, de persoon maakt deel uit

van de materiële wereld, de persoon is een relationeel wezen, de persoon maakt

deel uit van een groter sociaal geheel, de persoon staat in relatie tot het

transcendente, de persoon is een historisch wezen, de persoon is uniek en

fundamenteel gelijk aan alle andere personen); vandaag aangevuld met een

ecologische dimensie;

• ‘zijn of haar dimensie’: hiermee worden gendergevoeligheden mee in rekening

genomen;

• ‘recht gedaan aan’: hiermee wordt verwezen naar het recht van elke individuele

mens om in zijn waardigheid gerespecteerd te worden;



De Associatie KU Leuven creëert in die context mogelijkheden tot

de vorming van personen (…)

• ‘creëert’: dit is een werkwoord dat voldoende vrijheid wil laten aan de verschillende

instellingen om een eigen invulling te geven aan de manier waarop persoonsvorming

gebeurt;

• ‘vorming van personen’: dit refereert naar ‘persoonsvorming’ als een centrale categorie

in onder meer een katholiek geïnspireerde pedagogiek;



(…) die vandaag én in de toekomst een deskundige, zorgzame,

duurzame en kritische bijdrage kunnen leveren aan het

samenleven in verschil en verantwoordelijkheid (…).

• ‘vandaag en in de toekomst’: dit verwijst naar het toekomst georiënteerd karakter van de

persoonsvorming: opvoeding gericht op het heden maar ook op de mogelijkheden die

studenten hiermee naar de toekomst toe ontwikkelingen;

• ‘deskundig’: professionaliteit en kwaliteit bekleden een centrale plaats;

• ‘zorgzaam’: ethische dimensie van de vorming;

• ‘duurzaam’: refererend naar de zorg voor de kwaliteit en continuïteit van onze leefomgeving;

• ‘kritisch’: studenten zijn meer dan toekomstige producenten en consumenten, ze moeten

ook toegerust worden met het vermogen tot kritische reflectie;

• ‘samenleven’: klemtoon op de maatschappelijke opdracht van de opleidingen’;

• ‘in verschil’: erkenning en waardering voor het plurale karakter van onze samenleving;

• ‘verantwoordelijkheid’: ethische component van de opleidingen;



(…) met een bijzondere aandacht voor het kwetsbare.

• ‘met een bijzondere aandacht voor het kwetsbare’: radicalisering van het ethisch en

levensbeschouwelijk perspectief in de richting van een preferentiële zorg voor het kwetsbare

(zowel mensen als breder: het volledige ecologische systeem).

Theoretische achtergronden

Praktiserende

katholieken

Gematigd

kerkelijke

katholieken

Agnosten

Marginaal

kerkelijke

katholieken

Onkerkelijke

christenen Atheïsten

Atheïstische

humanisten

Boeddhisten

Onverschilligen

Moslims

HindoesWicca

Post-christenenAtheïsten

Christenen

Van secularisering naar pluralisering

Victoria SchaalDiagram

Aan de slag

Ondersteunende websitehttp://www.dialoogschool.be/

Draagvlak voor dialoogschoolResultaten van een katholieke lerarenopleiding in Vlaanderen

(2010)

Studenten per studierichting & hogeschoolpersoneelStudenten HO & hogeschoolpersoneel

No

rma

tie

f n

ive

au

Fe

ite

lijk

niv

ea

u

Draagvlak voor dialoogschoolVergelijking tussen studenten eerste en derde jaar

Studenten jaar 3 (n=107)Studenten jaar 1 (n=80)

RZL

• Te midden van een gedetraditionaliseerde en plurale context

• Studenten een algemeen-menselijke vorming bieden

• Gebaseerd op het nastreven van levensbeschouwelijke reflectie

• Aan de hand van ene confrontatie met het christelijk geloof

Geïntegreerd meersporencurriculum

• 2008-2009: SOE-project ‘Identiteit in diversiteit’ in samenwerking met lerarenopleidingen kleuter

en lager onderwijs. Promotor: prof. Didier Pollefeyt

• 2009-2014: VVKHO/VSKO-project ‘Identiteit in diversiteit’ in samenwerking met

lerarenopleidingen kleuter, lager en secundair onderwijs en verschillende onderwijspartners.

• Vanaf 09.2014: overgang naar Katholiek Onderwijs Vlaanderen – Kerngroep ‘Identiteit in

diversiteit’

Module hoger onderwijs (2 stpt)

Afsluitende reflectie: “Wie is

mijn naaste?”

Katholieke identiteit

in een context van diversiteit

Rembrandt van Rijn:

De Barmhartige Samaritaan

(1632-1633)

Katholieke identiteit is een

werkwoord. Het moet gedaan

worden en waargemaakt worden

doorheen daden van liefde en

medeleven. Als we dit echt doen,

dan zal de aantrekkingskracht

onweerstaanbaar zijn.

“Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel

en met heel uw kracht en met heel uw verstand, en uw naaste als

uzelf.” (Lev 19.18)

Q : “Wie is mijn naaste?”

Jezus ontwijkt de vraag maar vertelt wel de Parabel van de

Barmhartige Samaritaan (Lc 10,25-37), waarna hij de

oorspronkelijke vraag omkeert:

Q-1 : “Wie van deze drie is volgens u de naaste geworden van het

slachtoffer van de rovers?”

“De man die medelijden met hem heeft getoond”

Jezus antwoordde: “Doet u dan voortaan net zo.”

Vanuit christelijk perspectief is de hamvraag: van wie ben ik de

naaste geworden? Vanuit dit verhaal WORD ik de naaste van alle

mensen die ik op mijn weg tegenkom. Ik heb immers geen andere

keuze dan hen lief te hebben zoals mezelf. HOE moet de

identiteit van een katholieke associatie gerecontextualiseerd

worden, zodat we in staat zijn om een gevarieerde populatie te

dienen? Het begint met het ontmoeten van de mensen in onze

instellingen zoals ze echt zijn, hen lief te hebben en te dienen –

zodat ik hun naaste word. Enkel dan worden we katholieke

associatie.

“Wie is mijn naaste?”Een reflectie gebaseerd op Lc 10,25-37

Voorstelling visietekst

levensbeschouwelijke identiteitDidier Pollefeyt, vicerector onderwijs KU Leuven

Dinsdag 5 januari 2016, KU Leuven Campus Carolus

voorstelling visietekst levensbeschouwelijke identiteit...• ‘met een bijzondere aandacht voor...

Documents