w tutym 1872. lecje po khrystußu, kotrez 966 dnjöw...w tutym 1872. lecje po khrystußu, kotrez 966...
TRANSCRIPT
W tutym 1872. lecje Po K hrystußu, kotreZ 966 dnjöww op fch ija , lieZt ßo:
wot stworjcnja ß w ^ t a ......................................... 5821, wot sakozenja budyskeho tachantstwa . . . . 662,toct wustajenja julianskeje p r o ty k i ..............1917, wot spoczatka r e fo r m a z i je .................................... 355,wot czerpjenja a horjcstacza Khrystußoweho . . 1839, wot naroda krala I a n a ........................................ 71,Wot spoczatka kschesczijaustwa we Sserbach . 852, wot salozenja macjizy ßerbskeje.............................. 26.
Zyrkwinske letne snamjenja.W porjedzenej Reho- W starej julianskej
rjowej prothzy prothzy.X I siota liczba X IX X epakth I
V wobwod ßkönza VX V romske banste czißko X VC F pißmik njedzelski B A
31. mörza. jutrowniczka 16. haperl.24 njedzele Po ßwj. trojizy do 1. adv. 24.
jv". -------
Saczmicze ßlönczka a meßac ka.W l. 1872 ßo ßiönczko a meßaczk dwaj kröcz sacz-
mitaj. Prenje saczmicze mößaczka stanje ßo w nozh wot 22. do 23. mcje, sapocznje ßo wjeczor 11 hodz. 30 min. a traje hacz do ranja 0 hodz. 46 min. Wone budze pola naß widzene. Tez to druhe mjensche saczmicze meßaczka widzi ßo wewjeczornejEuropiskej a stanje ßo 15. novembra rano w 5 hodz. 58 min. hacz do 6 hodz 35 min. Prönje saczmicze ßkönza smeje ßo6. junija, druhe 30. novembra. Zane wot neju pola waß widzene njebudze.
W l. 1872 knjezi Merkur ( ^ ) .Stolötna protbka praji, so ßu te leta, w kotrychz
Merkur knjezi, böle ßuche a shmne, dyzli czopie a teho dla böle njepiödne, dyzli plödne.
Nalöto bud^e czopie a ßuche pschi sapoczatku; w meji Pak smejemh wjele mrösoly a mjersnjenjow.
W leczu budze wjele deschczikow, kotrez pak ßuchu semju prawje wokschewicz njemöza. Ssyno a zito bud 'tej ßo derje domkhowacz, hdhz ßos nimaj khwata.
Sapoczatk nasymy budze pjecza deschczikojty, jeje könz Pak ßuchi.
Po rjanej nashmje pschindze pschi spoczatku decembra syma s wjele ßnehom, kiz hacz do februara lezo wostanje.
Naletny ßhw budze ßo, woßebje jeczmen, derje radzicz; tola dhrbi ßo wschitko sahje woßycz.
Hdhz je leto prjedh w lecze ßuche a czopie bhke, dha rozka a pschenza mako sornow, ale wjele ßiömy da; jeli pak prjedawsche leczo mokre byko, budze wjele sornow.
Preni a poßleni ßhw budzetaj najlepschej.
E blakami budje wjele ßadu; najböle budje ra- nischi a poknöznh wktr ducj a budze mako hrimanjow sa zyke lkto.
Schtyri letne cßaßy.Gapoczatk nalkcza: 20. mörza rano 8 hotH.
- löcza: 21. junija rano 4 hodtz.- nashmh: 22. septembra wjeczor 7 hodz.- symh: 2 i . decembra po poln. 1 hodz.
Schtyri kwatembry.W porjedzenej Rehorjöwej a w starej julianskej prothzy.
21. februara i Reminiscere 1 8. mirza22. meje I ßwj. trojizy I 7. junija18. septembra i kschiza z 20. septembra18. decembra ( Luzije | 20. decembra.
Iutrowna tabella.1873: 13. haperleje.1874: 5. haperleje.1875: 28. mkrza.1876: 16. haperleje (psch.l.) 1877: 1. haperleje.1878: 2 1 .haperleje.
1879 : 13. haperleje.1880: 28. merza (psch. I.) 1881: 17. haperleje.1882 : 9. haperleje.1883: 25. mirza.1884: 13. haperleje (psch.l.)
12 njebjejke snamjenja.boran, M law, H - tselnik,
j fä * byk, 4 * knjezna, kozoröjk,M dwöjnikaj, waha, ^ wödny muz
H E rak, Cgg schkorpion, rybje.
Abbreviatury abo pschikrötschenja ßkowow.
O ßkönczko,J meßaczk,
s- Potny meßaczk, 4 Poßleni bertlik,
Es Mkody meßaczk, K Preni bertlik,
skh. p. skhadzenje popoknju. skh. d. skhadzenje dopoknja. kh. p. khowanje popoknju. kh. d. khowanje dopoinja. hod. hodzina. min. minuta.* skötne wiki.
Macjicznych spißow czo. 55.
1872 Januar, Meßachkowepschemenjenje.
Wjedro.Stoletnaprotyka.
Tydzenje a dny.
Porjedzerevangelska.
a p ro ty k a katholska.
S tara jukianskaDecember.
Oskhad. lkhow. h. m. >h. m.
£-a — fSS tc
Dsih.kh. 6. m.
#T Poßleni Bern. 3. jan. wjecz. 10 hodz. 48 minut. ma
symne dny.
M Miody meß. 10. jan. pop. 3 hodz. 47 min. möhk jaßne njebjo
möcz.
) Preni Berti. 17. jan. pschip. 12hodz. 52 min. pokaze
na ßneh a wetr.
© Potny meß. 25. jan. wjecz. 6 hodz. 4 min. pschi- njeße deschcz, wetr a ßneh.
S t o l e t n a p ro ty ka.Nowe leto
sapocznje ßo se shmu; 8. pa- nje ßneh; wot 15. shma tro- chu fastanje, ale na to saßo ßnöh a deschcz pöndze a to budze hacz do könza tracz.
i . t1 pöndz.2 Wut.3 ßrjeda4 schtw.5 pjatk6 ßobot.
Yd en. Text dopNowe löto
Makcharja Kaschpra Q Balzarja Simeona
Tsioch kralot
.: Matth. 16, 2L to M . leto
49taranja ^lnthera Benedikty Telesforaj i @toi, 3 kral.
4— 26; pop.: £ 20 Ignaca 22 Ju liany22 Anastasija23 10 m a rtr.24Had. aJĕv. 25 - . .
an. 4, 8 5 8 5 8 5 8 4 8 4 8 4
9 4 - 4 2 4 3 4 4 4 5 4 6 4 8
-36.m&
iři
947 1059 skh. d. 012 129 2 50
2. tydj
l M9 wut.
10 ßrjeda11 schtw.12 pjatk13 ßobot.
en. Text dop.:
4 X 3řralCzescZm.^M Zachar. W Aloysije Reinholda Hilarija
1. Möjs. 28, 1
A .n .v o 3 k ra lSeverinaJulian«AgathonaHyginaArkadijaBivencija
9— 17; pop.:
27 i S » 6'28 20,000 m. 29N jew . dź. 30 A n is ije31 Sylvestra
"Nnwt» Ičłn
Natth. 8 4 8 4 8 3 8 3 8 3 8 2 8 1
3, 1 4 9410411412414415 417
3— 1
m
(k
7.4135397 1 811
kh. p. 6 358 0
3. tyd
njevi.15 pöndz.16 Wut.17 ßrjeda18 schtw.19 pjatk20 ßobot.
,a t. Text dop.:
Erdm.Anton. s S '
FelicityPriskiFab. a Seb.
1. Möjs. 5 0 , 1
Ä “ 3 f t a l
Marcella Antonija Pötr stol R. Kanuta Fab. a Seb.
5 — 2 1 ; p o p .:
• s t f f e f t j k 1-
4 70 j a p .
5 Theonasa__ -ml . -L. V £*■■*■ ■&7 Jan.krcen.8 J u r ija k r .
Matth 8 1 8 0 7 59 7 58 7 57 7 57 756
4 , 1
418419 421423424425 427
—12921
1040 U 5 3 kh.d. 1 6 216 3 26
4, tl
njed;. 2 2 pöndz.23 Wut. 21 ßrjeda 2 5 schtw.26 pjatk27 ßobot.
ib cn. Text dop.
3, n. Po 3 trat. BmcenzaCharityTimotheja^,J3ato. t o . d PolykarpaJana Khrys.
: 2. Möjs. 34,
3 .n .po3 kra lVlncencaMarije slub. TimothejaVaru. wobr.
PolykarpaJana Khrys.
4— 10; pop.: 3
i o i f e ¥ l £
l lT h e o d o s . 12 Tatiana 13H erm yla 14Zacheja 15 Jana K a i.
ana 1 755 754 7 53 7 51 7 50 7 49 7 48
. 35- 429431432 434 436 438 440
- 45.F *
I
• «
HEH Em
4 32 5346 367 238 3
skh. P.627
5. ttil28 • v.29 p W .30 wut.31 ßrjeda
>zen. Text dop.:
AdelgundyVirgilija
1. Krön. 18,
Martiny PLtra zNole
5— 20; pop.:
l17 A ń M a kw:lS A thanas.1 9 M a ka rija
Jana 7 47 746 744 743
2, 23441442 444 446
— 25
i&&
.7 37 849
10 1 1115
Hermankia
skötne wiki.
2. B artlane wiki.
H odzij*3. Njeßwaczi-
bfo."9. Halsch- '
trow.*10. M inaka l.*15. Kinsbörk.*17.Rakezy.*29. řuboń.t
Lukow.*30. Lukow.
Pschispom - n je n je . Hermanki a skötne wiki w Käsn a Wulkich Sdza- rach ßo w no- winach wosje- wja.
Snamjeschko * reka skötne w ik i, sn. t Pak h e rm ank a skö tne w ik i.
Hdzez niczo pschistajene nje- je, tarn je jenoz herm ank.
Wopomnjenja hödnr dny.1. Nowe leto.2. Landtag.6. Tsjochkra-
low.20. Fabian« a
Sebastiana. 22 Vincenza.25. Pawoka
wobroczenje abo ptacri kwaß.
1872 . Februar,mach rözk,
ma 29 dnjow.
Mßacstowepschemenjenje.
Wjedro.Stoletnaprotyka.
Tydzenje a dny
Porjedjena protyka evangelska. j katholska.
Stara julianskaJ a n u a r.
w—
r2.8
)khow. h m.
I IK .1
Dskh. kh h. m.
1 schtw. Brigitty Jgnaca 20 E u th ym ija 7 41 448 i v skh. d.2 pjatk 21 M axim a 740 450 0323 ßobot. Bkazija Bkazija 22 T im othe ja 7 38 452 153
6. tydzen. Text dop.: 2. ©am. 12, 1— 7; pop.: Jana 4, 5— 15.c; < . : ' 23 9 k r. 736 454 kW 315
6 pöndz. Agathh Agathy 24X en ije 7 35 456 qsg 4356 Wut. Dorotheje Dorotheje 25 Reh. theol. 7 33 457 J t 5497 ßrjeda Richard« Romualda 26 Xenofona 7 31 459 6508 schtw. Horror. ^ Jana martr. 27 Jan. E h r. 7 30 5 0 7 379 pjatk Apollon. '0 ' Apollonije 28 E fra im a 7 28 5 2 & kh. P.
40 ßobot. Scholastik! Scholastiki 2 9 lg n a c ija 727 5 4 & 652
Hermankia
ftötne wiki
7. tydjeü. Text dop.: 1. Kral. 2,
1112 Pöndz. Jordana
Pöstnizy
1— 4; pop.: Jana 4, 19—30.
13wut. 14 ßrjeda 1ö schtw. 16 pjatk
Faustina Onesim. s jP
17 ßobot. Konstancije
EulalijePöstnizy
l»L j t jBruna Julianh Konstancije
30 oier31 C y r i
7 25 7 23
5 6 5 8 ***
1 feb ruara 7 21 510 -41*2 M ar. wuč. 719 5123 Simeona 717 514 ( r f4 Is id o ra 715 515 F *5 A g a th y 713 517 F i 1
814 933
1047 kh. d. 01 112 222
8. tydzen. Text dop.: 1. Kral. 3, 5. 15; pop.: Jana 5, 5— 18.
1819 pöndz.20 Wut.21 ßrjeda22 schtw.23 pjatk24 ßobot.
M Poßleni 6žrtt. 2. febr. dop. 11 hodz. 0 min. pokaze nasymuswul- kim wetrom.
G Mkody meß. 9. febr. rano 2 hodz. 41 min. sapo- cznje ßo se ßnehom a s
mžtrom. Preist
börtl. 16. febr. rano 7 hodz. 13 min. möhk rjenische ale symne dnh pschinjescz.
Potny meß. 24. febr. dop. 11 hodz. 46 min. smeje ßneh, we'tr a
deschcz.
Susanny0 y $7 Parthena
712710
518520
F *8»
327428
Leberechta Eucharija 8 Theodora 7 8 522 8» 519Kwalember
PStr. stok.Suche dny 9 Nikifora 7 6 524 i4§ffHÜP* 6 3
10 Charalam. 7 4 526 »W 638Lazara Pötra Dam. HBłažija 7 0 528 7 5Matthiaß. Mathias« 12Meletija 7 2 529 W skh.P.
S t o l e t n a protyka.1. — 4. sa-
mröczene nje- ..... M ,bjo; 5. rjanh 28.Radeburg.*
Z.Budyschin*5. PschibuS.4
(Safibn.f Zarow.-t
6. Hodzij.*7. Radeberg.*
Njeßwaczidko*9. Kalawa.*
12. Biskopizy. Shorjelz. Wojerezy.f Brody.-j- Kalawa.
13. Halsch- troto *
14. Bjernacst-zy.-t
Minakak.* 17. Trebule.f-19. Drazdzany
st. m. Biskopizy.* Luboras. Hrödk. t
20. Grodzi- schczo. Barschcz.f-
21. 9łale$t).* 24. Jasonza.26. Rösbvrk.f-
Zahan/f27. Dobrokug.f-
9. tydzen. Text dop.: Ez. 33, 7 —9; Ies. 58, 6— 9; pop.: Luk. 9, 51— 56.
25 utcbi.26 pöndz.27 wut.28 ßrjeda29 schtw.
ItcmimfecrcViktorinaNestorijaVollbrechtaMakarija
2.njcdz.pösta>13 r-»^.Nestor«BiktorinaLeandraMakarija
14Auxencija15 Onesima16 Tam fila17 Theodora
658656654652950
530532534536538
m
&&&
1141
639 7 53 9 6
1023
dzen; 9. wulka syma; 10. sy- mny dzen, kaz sa wjele le!t njejebhk; 11. a 12. jara sh- ma; 14. cjopko s deschczikom, na kotrhz wulka wodaßledu- je; hacz do
29. Radeburg.
Wupontnjtnja hödne dny:1. Kralowske
dawki.2. Sweczk
Marije.13. Pöstnizh. 21. Kwatemb.
könza ßnehojte 24. Matthia-a wüsikojte
wjedro.ßa.
ä L . 1872. Merz fMeßac^kowe
pschemenjenje.
naletnik, ma 31 dnjow.
Tydjenje a dny.
Porjedzena protyka evangelska. J katholska.
Stara julianskaFebruar.
Oskhad.! khow.h. m.J h. m.
£-2. 'c £
s lDm>. kh.
h. m1 pjatk2 ßobot.
P ok. pjatk Amalije
Albina _ Simplicija
18Lea p.19 A rch ippa
647645
540542
skh.d. 1 2
10. tydien. Text dop.: Reh. 9 , 30— 34; pop.: Z ana 11, 1- -16.3njedz. Oeuli 3.njedz.pösta. 2CRex»ges 6 43 543 2 224 pöndz. Adriana Kazimira 21 T im othe ja 641 545 3365 tont. Bjedricha Bjedricha 22 Eugena 6 39 546 4406 ßrjeda Fridolina Fridolina 23P o lika rpa 637 548 5317 schtw. Perpetuy Domascha A. 24 př. dź. 6 35 550 6 98 pjatk Otlem. ^ Filemona 25 Namak. J. 6 32 551 <k 6369 ßobot. Rebekki W Franciska 26 Taras ija 6 30 553 & kh. P.
11. tydzen. Text dop.: Hiob 22, 21—30; pop.: Jana 11, 35'—46.4. njedz. Post« 27j<stoKtiiri 628 555 35< 7 6
11 Pöndz. Rosiny Eulogtja 2 8P rokop ija 625 5 57 * * 82412 wut. Rehorja Rehorja wulk. 29p6stniey 623 559 93913 ßrjeda Salomona Nicefora 1 mĕrca 621 6 1 (rf105414 schtw. Abigaile Mathildy 2 H esychija 619 6 2 F * kh.d.15 pjatk Khrystofa Longina 3 E u tro p ija 617 6 3 p * 0 616 ßobot. Henrietty Heriberta 4 Gerasima 615 6 5 F s - 115
12. tydzen. Text bot).: Jes. 53, 4 a 5; pop.: Jana 11 4 7 --67.17 njedz. Iudtka 5. njedz. pösta ö lnvocav it, 612 6 7 21818 Pöndz. Anselma>A Cyrilla 6 42 m a rtr. 610 6 9 31319 wut. Josefa Jözefa 7 K a p ita 6 8 610 4 020 ßrjeda Joachim« Joachim« 8 Theofilakt. 6 5 612 43821 schtw. Benedikta Benedikta 9 Sebastiana 6 3 614 5 822 pjatk Kasimir a Oktaviana lO K o d ra ta w . 6 1 615 53323 ßobot. Eberhard« Biktorije 11 S ofron ija 5 58 617 553
13. tydzen. Text dop.: Jes. 53, 11 a 12; pop.: Äana 12, 1-—1324 njedz. Palm ar. Bowonczka 12Reminis. 556 619 61025 pöndz. M ar. pschVW Mar. pschip. 13 N icefora 554 621 & skh. d.26 wut. Kastula Ludgera 14 Benedikta 552 622 & 8 927 ßrjeda Ruperta Ruperta 15A gap ija 550 623 93028 schtw. Seleny schtw. Zeleny schtw. 16 Sabina 547 625 105229 pjatk Czichi pjatk W ulki pjatk 17 A le x ija 545, 626 M ^kh.P.30 ßobot. Guida Kwirina 18 C y rilla 5 43 628 013
Wjedro.Stoletnaprotyka.
| | Poßleni 6 er tL 2. merza wjeczorshodz. 18 min. fmžje njewobftajne
wjedro.
O Mlody meß. 9. merza pop. 1 hodz. 43 min. pokaze na mjersnje«
nje.
) Preni Berti. 17.merz. rotte 3 hodz. 15 min. pschi. njeße toetr a
ßneh.
® Pokny m^ß.25.merza rano 2 hodz. 33 min. möze rjenische wjedro pschmjescz.
S t o l e t n aprotyka-W ol 1. do
7. merza je wjedro shmne a wetsikojte; wot 8 do 17. budje jara sy- ma; 19. teetr, deschcza ßneh; 20. a 21.
deschcza syma; wot 22. hacz do könza budze jara njewob- stajnje wjedro.
14. tydzen. Text d o p L u k . 2 4 , 1— 9 ; pop.: Match. 28, 1— 10.31 njedz. j l.g ro . jutretoj 1. |w .c j. ju t r |1 9 0 c u l i |5 4 0 |6 3 0 |J ^ | 130
Hermankta
skötne wiki.
2. Aitawa.4. Rychwatd4 Halschtrow.i-
© to fpn jo .tLubin.
Sskanknow.-sZitawa.*
5. Bart*(lanewiki.)
Hodzij?6. Njeßwa-
' czidlo.*W öspork*Ruhland.
9.Budyschin.11. Budyschin*
Golyschin. Pokezniza? Rychbach.-s D u b z f Grabin.*
12. Poiczniza. Halschtrow.*
Grabin.13. M inakak.*
Aemr.-j-18. Biskopizy.*
Subij.t Muzakow.-t Woslink.1- Su|njo».
20. Rakezy*21. Kamjenz.*
Shorjelz*22. S tar«
Darbn«?23. Ortrand.*
Trebule.-s25. Kulow.
Gaßyn.-j- Luboras. O rtrand.
26. Barschcz. f
Wopomnjenja hödue dny.
30. Kralowska rent«.
1872. Haperleja,jutrownik,
ma 30 dnjow. Stoletnaprotyka.
MsßacZjkowepschem^njenje.
W jedro-
skötne wiki.
Hermankia
Tydjenje! P o r j e d j e n a p r o t y k a a dny 1 evangelska. j katholska.
Star« julianska
m i m -
Oskhad. I khow. h. m. 1 h. m.
fc-gir-§-£ i
2) skh- !b h. m.
1 Pöndz.2 Wut.3 ßrjeda Ischtw .5 pjatk6 ßobot.
2.ß w . ju t .MR osim undyMTugendreichiAmbrosijaMapim aIre n ä ja
< 2.fw /o z .ju t-Franca z P .D a r ijaJsidoraBincencaS ix ta
:20Sabbasa 21 Jakuba 22B a s ilija 23 B ika 24Zacharias. 26 M ar. p řip .
538536533531529527
632 634 6 35 637 6 38 640
st
<1
2 37 331 410 440 5 3 523
15.
Im9 wut.
10 ßrjeda l l s ch t w.12 pjatk13 ßobot.
tydzcn. Text dr
TheofilaEzechielaJ u lijaEustorgijaJustin«
>p.: Jana 14, 1
. l . t t jc b M id Alberta M a r. Kleof. Ezech. pr. Leon« I . wulk. J u li jaHermenegilda
— 6 ; pop.: Äar
K5 L ä ta re27 M a tro n y28 H ila r io n a29 M a rka30 Jana K l.31 H yp a th ija 1 haperle je
a 20, 525 523 520 518 516 513 511
1 9 - 641 6 43645646 648 6 50 652
-23.
QrT( n f
F *P *
540 kh- P. 8 34 948
11 1 kh. d. 0 7
16. t
1 4 mebj 1Z pöndz.16 wut.17 ßrjeda 18schtw.19 pjatk20 ßobot.
ydzen. Text dop
M is e r ik tM v Patern« sJF' Aarona Rudolf« Baleriana Hermogeny S u lp iz ija
.: Matth. 18, 1!. 2.N. p. jtttr .AnastasisaAaronaRudolf«EleutheraLeon« IX .Theothima
0— 14; pop.:2 Jadica3 N iketasa4 Jozefa5 Theodula6 E u tych ija7 J u r ija S H erod ija
Matth 5 9 5 7 5 5 5 3 5 1 459 457
18, 6 53 6 54 6 56 6 586 597 1 7 3
1— 7
1HE1m
1 8 1592 39 3113 36 3 58 415
17. t
21 incbj,2 2 Pöndz.2 3 wut.24 ßrjeda25 schtw.2 6 pjatk27 ßobot.
Ydzeü. Text dop
Jubilate Sothera gm J u r ija ^ Alberta M ark«K lataTertu lliana
Jana 12, 24
3. n. p. ju tr . ß o tw «V u r ijaFidelaM ark«M arcellinaAnthima
t— 26; pop.: 39 Palm aruu
10 Terenca11 A n tipasa 12B as ilija13 Ze lenyšt.14 Ć ich.p ja tk15 Krescenca
'anst 2 455 453 451 449 447 445 443
1, 20 7 4 7 5 7 7 7 9 710 712 714
—22
1&mf
432448
skh.P.833958
1119skh.d.
18. t2 8 njedz.2 9 pöndz.30 wut.
ydzen. Text dop.: Äana 5, 28Cantate I 4. n. P. m ir .
S yb ille j P ttra ttt.Eutrop ija | Kathy S ien.
a 29; pop.: M16 ju tr.n ička17 2. s w . ju t r18 Jana dec.
atth. 28, 18 L 4 4 1 17 16 4391717 4371719
— 26
&a.
033129213
$ Poßleni börtl. 1. hapr. rano 3 hodz. 21 min. fmžje symne a wetsi- kojte wjedro.
O M ody mi!ß. 8. hapr. rano 1 hodj. 21 min. pschi« njeße njestajne
wjedro.> Pröni
btheil. 15.hapr. wjeez. 11 hodj. 1 min. pokaze na jenak njestajne wjedro.
Potny m eI^3.hapr. pop. 2 hodz. 27 min. sm je
deschcz.Poßleni
b^rtl. 30.hapr. dop. 9 hodz. 10 min. pschi- njeße czopke a rjane wjedro.
2. H o d jij* Schkrachow.
3. Njeßwa- cjibfo.*
6. ©tata Darbn«.*
8. KinSbörk* Pözkowy. t Wöspork*
KhocjebuS.1-9. Halsch-
troto.*10. M inaksti.*
Radeberg.*11. Radeberg. 13. D rjow k* lü.Nowosalz.
M ito ras.Drjowk.Brody.-s
16. Krakow j-17. Rakezy*22. Rakezy.
Ramjenjow.-j-Wetoschow.
23. © . Komor.27. Budyschin* 29.Wojerezy.1-
Radmjcrizy.iLuboras.f
j B t u l ř t » » ^ukow* protyka. 30. «ufo».
Hacz bol5. je ßuche a symne wjedro;16. a 17. w nozh Wulfe mjersnjenje;
24. hacz do könza budze
czopko; 25. ma ßo hrimacz ale po hrimanju
cjopto wosta« nje.
Wupsmnjtnjst hädny day.1. Dawki sa
wopalensku pokkadnizu.
15. Parschon« ske a rje« mjeßniske dawki.
24. Pokutny dzen w Pruskej.
Bhi 1 8 7 2 * M e j a ,
röZownik, mtt 31 dnjow.
Tydzenje Porjedzena protyka Stara julianska O6# d
PD
a dny. evangelska. katholska. H aperle ja. sthad h. m.
fhow. h. m. S i
«*<£.skh-kh. h. m.
1 ßrjeda Fil. a Jakuba Fil. a Jakuba 19Pafnuzija 435 7 21 & 2452 schtw. Sigismunda Sigismunda 20Theodora 433 7 22 & 3103 pjatk Kschij namak. Kschij nam. 21 Januarija 432 723 3294 ßobot. Floriana Moniki 22 P a rak ly ta 430 7 25 -4fr< 347
19. tydzen. Text dop.: M atth . 7, 7— l l ; pop.: Luk. 11, 1-- 4.Sjedz. iogate 3. n. Po jutr. g^uasimod. 428 7 26 4 36 pöndz. Jan.wr. Jana wrotn. 24 Sabbasa 426 7 28 4197 wut. Bohum. Stanistawa 25 M a rka ev. 424 7 30 t ä t kh. P.8 ßrjeda Dietrich« Mich . zjew. 2 6 B a s ilija 422 7 31 8429 schtw? fiv. ^ozch0 spicza 27 Simeona 421 7 33 F & 9 52
10 pjatk Biktorije Antonija 28 Jasona 419 7 35 105611 ßobot. Adolfa Pia V. 29 Sosipatera 417 7 36 » 1151
20. txdzen. Text dop.: Jana 14, 12 — 17; pop.: Jap. sk. 1 , 15— 26.ILikdz. Cixandi 1-.n.po jutr. 86is, Dom. 416 737 kh. d.13 pöndz. Servaza Servaca 1 meje 415 7 38 H E 03614 wut. Khryst. Bonifaca 2A thanas. 413 740 H E 11115 ßrjeda Sofije nJ F Sofije 3 T im othe ja 412 7 41 14016 schtw. Sary Jana z Nep. 4P e lag ije 410 7 43 M 2 217 pjatk Jodoka Ubalda 5 Ire n y 4 9 745 M 2 2 118 ßobot. Venanzija Benancija 6 H ioba 4 7 746 2 37
21. tydzen. Text dop : Jana 14, 23 — 27; pop.: Jap. st. 2, 1 —1319 w .ß w ja tk . l . f to . wjatk. J u b i la te 4 5 7 48 & 25420 pöndz. ßw.ßwjatk. : !.sw. wjatk. 8 Jana 4 3 749 i v 3 921 wut. d r u d e n r M ^ Felik a 9 Jezajasa 4 2 7 50 Ć I 32722 ßrjeda Znche dny. 10 Simeona 4 1 752 Ć I 34823 schtw. Desiderija Desiderija 11 M oc ija 4 0 7 53 M skh.P.24 pjatk Hany Hany 12 Epiphan. 359 754 H E 101625 ßobot. Hurbana Hurbana 13 G lycerije 358 7 55 Jt 1123
MLßacstowepschemünjenje.
Wjedro.Stoletnaprotyka.
stötne wiki.
Hermankta
22. tydzen. Text dop.: 1. Jana 4, 1 2 — 16; pop.: Jap. sk. 2, 38 a 39.
2 ß c b i Ssw .ßw .tro j. !l. n. Po swr.' ' A Florenzzgs> ; Jana z P.
' Germana27 pöndz28 wut.29 ßrjeda30 schtw.31 pjatk
iS S TW ylem HK^ManilijaWigandaPetronelle
Mapimiana $oM o cztta.
Petronelle
Ghntate 357 756 Hf k
skh.d.15 Pachom ija 356 7 58 01316 Theodora 355 759 04917 A nd ron ika 354 8 0 d k 116lS P ĕ tra a D. 353 8 1 1381 9 P a trika 352 8 3 48< 156
H Mkody m?ß. 7. meje pop. 2 hodj. 8 min. smije njestajne wje
dro.
- PrLni bkrtl. 15. meje pop. 4 hodz. 55 min. fmžje rjane wjedro, jeliso ranische
toetr, ate deschcz, jeliso w?tr s wjecjo-
ra duje.
^ Pokny m?ß. 22. meje wjecz. 11 hodj. 57 min. möze
rjane dny pschinjescz.
I . Poßleni börtl. 29. meje pop. 3 hodz. 2 min. Pokale na rjany Pid-
dnh czaß s deschczikom.
S t o l e t n aprotyka.Rjane wje
dro traje hacz do 6. meje; 7. w?tr;wot8.do 18. budze jara czopko; wot25.
1. B a rt.f Njeßwa- czidto.* Nowe Mö» sto p. @ t.f
3. Kalawa.*4. Zitawa.*6. Kamjenz. f
Lnb ij.j Gubin. Zahan.f
7. Hodzij.»8. Minakak?
Jemr.j-10. Pschibus. f
Zemr.1 3 . Biskopizy.»
Kinsbörk.* Wöspork. * Gaßyn.f Lubin.
©gtanfncto-tHrödk.j'
14. Barschcz.-t Halschtrow.*
KinSbörk.15. Rakezy.*
Nadeburg.*21. Kulow. Wotbramezy.-j-
Zybalm .27. Pizn.-t
Ruhland. 31. S tara
Darbna.
Wopomnjenja hödnr dny.
1. Kralowske . . . , , dawki.
do 29. ponvze 12. Pankraza.pködny deschch & Servaza.wot 29. hacz do könza jara ptödny czaß.
25. Hurbana. 3 l. Petronelle.
1872 J u n i j ,ßmaznik,
nta 30 dnjow. Stolötnaprotyka.
Meßaczkowepschemenjenje.
W jedro.
Tydjenje a dny.
Porjedjena protyka evangelsla. | katholska.
Stara julianskaM e ja .
oskhad. I khow. h. m. | b. m.
I I» S
Dskh. kh. h. m.
A Mtody meß. 6. jun. rano 4 hodz. 13 min. smeje rjane wjedro.
) Preni bžrtt. 14. jun. rano 8 hodzin. 9 min. möhl deschcz pschi- , njescz.
Ö Potny meßi 21. jun. rano 7 hodz. 47 min. pschi-
njeße rjane wjedro.
& Poßlmi börN. 27. jun. wjecz.lOhodz. 17 min. smeje rjany czaß a
deschcz.
S t o l ž t n aprotyka.Jun ij ßo s
rjanym wje- drom sapo-
cznje; 9. a 10. deschcz, haczdo 13. kurjawa, na to deschczi- kojte wjedro
hacz do 23.; wot 24. hacz do könza budze
rjenje.
1 ßobot. | Nikodema | Justina 120 Thaleaca 13 5 2 18 4 212
23. t2 njevz.3 pöndz.4 Wut.5 ßrjeda 6 schtw.7 pjatk8 ßobot.
ydzen. Text dop.1. » .p .ß w .tr
Erasma Karpasija Bonifaz. A B e n ig n a M Lukrezije Medarda
: Luk. 17, 20 a 2. n j. p. ftof.
K w irina Franciska Bonifaca Norberta Lukrecije Medarda
21 ; pop.: Ja 21 i ,22B as iliska23 M icha ła b.24 Simeona25 JBoieh stp.26 K a rp a j .27 H e lla d ija
ss-sk.351350349349349348348
2, 42- 8 5 8 6 8 7 8 7 8 8 8 9 810
-4 7 .
F *
»»
2272 433 2 325
kh- P- 944
10 33
24. tt 9 njedz,
10 pöndz. l l r o i t t . 12 ßrjeda 13schtw.14 pjatk15 ßobot.
;dZen. Text dop 2 . n. p .ß w .tr
O n o frija Barnabaßa Basilida T ob iaßa^H ^ Eliseja s J F V ita
: Iana 5, 23
- 3 -n j.p .s w j.O n o frijaBarnabyBasilidaAntona z P .B as ilija w.V ita
a 24; pop.: > 28 E xa tid i 29Theodos.30 Isaaka m.31 Hermea
l ju n i ja2 N ice fo ra3 L u c ilia n a
Iap- sk 348 347 347 347 346 346 346
3, 1 811 811 812 813813814 814
— 1C
Rmmmi y
&
>.
1113 1143 kh.d. 0 6 026 043 058
25. t16 m&i\17 Pöndz.18 Wut.19 ßrjeda 2 0 schtw.21 pjatk22 ßobot.
ydzen. Text dop 3. N . p .ß w .tr
Lawry Arnolfa Gervasija S y lve rija M F ilip in y ^ Pomhajboha
. : Iana 5, 39 4. nj. p. swj.
Nikandra M arceliana Gervasija M y lve rija M o ys ija P aw lina
— 44; pop.: £
4 1 . sw. sw j.5 2 .SW. swj.6 Besariona7 Theodota8 Theodora9 C y r illa A I.
10 A lexandra
tap. fl 346 346 346 346 346 346 346
• 4 ,
815816 816 816 817 817 817
5-21
&
t Wm g
L.
113 129 148 211 242
skh.P. 10 4
26. t23 njedz24 pöndz:25 Wut.2 6 ßrjeda27 schtw.28 pjatk2 9 ßobot.
ydzen. Text dop 4 .» . p. f m . t
Ia n a kschczer E logija Jeremiaßa gs 7 spanz. W
LeaPetra a Paw.
. : Iana 6, 44- . 5. n j. p. swj. . Janakschczei E logija Hana Paw . Ladislawa Leona II.Petra Pawoka
-5 1 ; pop.: Ja11 l.n .p .e w j.12 O nofrija 1 3 A ku Iin y14 E liz y15 Amosa16 Tycha17 M anuela
P- sk-346347 347 3 48 3 48 349 3 49
5, 16 817 817 817 817 817 817 817
—211aZa&(k**►■ * <
1047 1118 1143 skh.d. 0 2 019 034
27. tydzen. Text dop.: Iana 8, 31— 3 6 ; Pop.: Ia p . sk. 5, 3 5 - 4 2 .
30 ttiebjj 5 *.|> .§ to ,h ;.| 6. n j.p .fto j. |18 2 .u .p .s w jj3 4 9 | 8 1 6 | ^ ^ | 049
stötne mist.
H e rm a r ik ia
1. Lubin.'3. Shorjelz.-s-
Lubnjow.4. H odzij*5. Njeßwa-
czidto.*6. Ortrand. *7. Ortrand.
10. Grabin.* Rychwakd.f Gubin.* Luban.j B rody.f
11. Grabin.Halschtrow?
1 2 . Minakak.* Radeberg.*
l7.Halschtrw.-tHuczina.-j-
Muzakow.-j-19. Rakezy.«24. DrazdZany
n. mifto. Wjeleczin.-j- Woßlink.ch D rjöw k.*
25. Drjöwk. Zarow.s-
29.S1yKomo-row.
Wopomnjenja hödne dny.8. Medarda.
15. V ita.27. 7spanzow.29. Petra a
Pawoka.30. Kralowska
renta.
1872. S i i l i i ,praznik,
ma 31 dnjow. StolLtna protyka.
MßacZjkowepschemenjenje.
W jedro.
Tydjenje P o r j e d z e n a p r o t y k a Stara julianska O l iDfřft fft
st dny. evangelska. 1 katholska. J u n is . skhad. f). m. |
khow. h. m.
-£ e «er « h. m.
1 pöndz. Theodoricha Hheobalda 19 Judaša j . 351 816 1 82 wut. M a r. domap. M ar. domap. 20 M e thod ija 351 815 1293 ßrjeda Kornelija Euloga 21 Ju liana 352 815 F § - 1554 schtw. Ulrika Udalrika 22E usebija 353 814 8» 2285 pjatk Charl. A C yrilla 23 A g rip p in y 3 54 814 U kh- P.6 ßobot. J e s a ia ß a d Dom in ik i 24 Jan. nar. 355 813 » 912
28. tvdjen. Text dop.: Äana 10, 23— 30; pop.: Jap. sk. 6, 1— 7.IvjedZ. »-ni-P.ßwj.tr. 7 .n j.p .s w j. 253.n.p.sxyj. 356 813 IH IE 9468 pöndz. Kilianst K iliana 2 6D arita 357 812 10119 w ut. C yrilla Zenona 2 7 Samsona 357 812 m 1032
10 ßrjeda Bohakhwala Fe lic ity 28 Cyrusa 358 812 m 104911 schtw. P ia P ia I . 29 PĕtraPaw . 359 811 i v 11 512 pjatk Hendr. Jana Gualb. 3012 jap . 4 0 810 111913 ßobot. M argar. s J F Margarethy l j u l i j a 4 1 8 9 & 1134
29. thd^en. Text dop.: Matth. 16, 15— 19; pop.: Äap. sk. 6, 8—15 .14tjcb j. 1'-n j. p .ßw j.tr. 8.n j.p .s w j. 24 .n .p .sw j. 4 2 8 8 & 115115 pöndz. Jap. dzil. Hendricha 11. 3 H yac in tha 4 3 8 7 kh.d.16 w ut. Rasaela M a r. Karm. 4 H a n d r.iK r. 4 5 8 6 01217 ßrjeda Alepija Alepija 5 Athanas. 4 6 8 5 03918 schtw. Eugen« Symforosa 6 Sisoasa 4 7 8 4 V p 11419 pjatk Rufina M Bincenca 7 C yriaka 4 8 8 2 O - 21520 ßobot. Eliaßa W Rufiny 8 P rokopa 4 9 8 1 sth.P
30. tydZen. Text dop.: Matth. 9 , 9 - -1 3 ; pop.: Jap. sk. 8, 14—21.a it jc b j. iü.nj. P.ßwj.tr. 9. n j.p .sw j. 9 .n .p .sxtj. 410 8 0 91722 pöndz. M a r. M ad l. M a r. M ad l. 1045 m a rtr. 412 759 & 94323 wut. Apollinara Apollinara 11 Eufem ije 413 7 58 (f& 10 524 ßrjeda Khrystiny Khrystiny 12 P ro k la 415 7 57 102325 schtw. Jakuba lakuba 13 G abrie la 416 755 10402 6 pjatk Hany Hany 1 4 A kw ila 418 754 105627 ßobot. M a rth y w Pantaleona 15 K w ir in a 419 752 1114
O Mkody m?ß. 5. jul. wjecz. 7 hodz. 14 min. smeje njestajne wje
dro.
Z Preni börtl. 13. jul. wjecz. 8 hodz. 37 min. möze rjensche wjedro pschinjescz.
© Potny meß. 20. jul. pop. 20 hodz. 48 min. poka- ze na rjanh
czaß.
5 Poßleni bLrtl. 27. jul. rano 8 hodstn. 8 min. sm?je rjane wjedro.
31. tydzen. Text dop.: Luk. 13, 42— 48; pop.: Jap. sk. 8, 26—38.2Kjedj. S.nj. P.swj.lr.29 pöndZ.30 wut.31 ßrjeda
BeatripyRuthyFlorentina
O.n.p.swj. M a rth y Abdona Jgnaca s Loj.
lfi.n.p. swj.17 M a rin y18 Hyacinth. 19Dia
421422424425
751 749 7 48 746
11341158
P & skh. d. P & 029
S t f l l ž t n »protykl».J u lij sapo-
cznje ßo s wul- kej horzotu; 5. deschcz,kijhacz do 21. s nje- wobstajnym
wjedrom traje; na to ßo nje- bjo wujaßni a
czopky czaß hacz do könza
traje.
Hermankta
stötne wikt
1. Golyschin. Rychbach.-s Luboras.f RoSbork.j'
2. Bart.* Hufka.j- Hodzij* Dubz.b
3. Njeßwa- czidto.*
5. Kalawa*6. Lubin."8. Bjernaczi-
zy.*Biskopizy.*Trebule.-ßDzeze.-j
9. Grodzi- schcio. Barschc^s-
Halschtrow.* 10. Minakat.*15. Lubij.*
Pokczniza.*17. Rakezy.* 20. Zitawa.* 27. Lubin.*29. Wöspork. f
Wopomnjenja hödne dny.2.Marijedo-
maphtanje. 13. Marga-
rethy.22. Sapoczatk
pßow. dn. 25. Jakuba.
1872 August,znjenz,
ma 31 dnjow.
Tydjenje Porjedjena protyka Stara julianska O Da dny. evangelska. katholska. J u it . skhad 1
h. m.fhow. h. m.
LZ skh- kh. h. m.
1 schtw. Petra w rjecz. Pötra w rjecz. 19 E liasa pr. 426 745 1 92pjatk Gustav« Alfonsa 20 Simeona 427 744 8» 1573 ßobot. Augusta Schczepaua 21 M ar. M adl. 429 7 42 2 54
„ 33.4 niedz,
5 Pöndz.6 wut.7 ßrjeda8 schtw.Opiats
10 ßobot.
Ujfc^eft..N.P
Oswald.UlrikiDonataSeveraErichaLawrjenza
extdop.^: Luk. 13, 3 1 - 3 5 ; Pop.:.Äak. sk. 9, 111. n. p.sw. 2 2 ' n P‘8WJ-
A fry 23 K h ry s tin yKhryst. pschek. 24 8 auyKajetana 25 H erm olaCyriaka 26 Pantaleon.Romana 27 P rochoraLawrjenca [ 28 K a lin ik a
430432434435437438 440
740 7 38 7 36 7 35 7 33 7 31 7 29
— 8.
* E kh. p.m 837mm&&&
856911927940956
33. ,t11 »ledz.
12 Pöndz.13 wut.14 ßrjeda15 schtw.16 pjatk17 ßobot.
tjbÄeu. Text dop.: Luk. 13. 23— 2 5 ; pop.: Äap. sk. 9 , 19— 28. . l l . n . p . f f M x . 1 2 .n .p .s w j.
Klary nS * Aurory Eusebija Mar. k n. stp. Rocha Liberata
Hippolita Kassiana
Hiacyntha Liberata
29 8 .n .p sw j.
30E udoxim a1 augusta2 Šćĕpana3 Isaaka 4 7 m a rtr.5 E usigna
4 4 1
442 444446447 449 451
7 28 7 26 7 24 7 22 7 20 718 716
£*15*1
1014 1037 1 8
1150 kh. d. 047 2 3
34. tu . sk. 10, 25— 33.18 njedz. k 13.n. p.sw. 6 9,n. p. swj. 452 714 & skh.P-19 pöndz. Sebalda ^lgapita 7D om ecija 453 712 & 8 620 wut. Bernharda Bernarda 8 E m iliana 455 710 82521 ßrjeda Anastasija Fvunciski 9 M ath iasa 456 7 8 X». 84322 schtw. Alfonsa Symfronija 10 Ław rjeńea 458 7 6 ■4»< 85923 pjatk Zacheja Filipa Beniz. H E u p la 5 0 7 4 91624 ßobot. Bartromja Bartromjä 12F o k ija 5 2 7 2 936
25 njedz.26 pöndz.27 wut.28 ßrjeda29 schtw. 30pjatk
35. tydzen. Text dop.: Luk. 9, 5 7 —63; pop.: Jap. sk. 12, 1 — 11.
J 5 *1 0
31 ßobot. Josuy
13-n.P.ß.^Samuel«GebhardaPelagijaJan. ßm.Ernsta
" 14. n. p.sw. la o .n .p .sw j. 5 3 659Zefyrina 14 M ich i 5 5 6 58Ruffa 15 M a r.k n. st. 5 6 6 55Hawschtyna 16M ande lije 5 8 653Janowa ßm. 17 M yrona 5 9 651Rosy 18 F lo ra 511 649Raimund« 19H and rija 512 647
0pK& 1029
11 6 1151 skh. d. 046 149
MLßac^kowepschemenjenje. Hermankt
Wjedro. aStolttuaprotyka.
skütne wtki.
® Mkody meß. 4. aug. dop. 10 hodz. 35 min. smeje rjane czopke
wjedro.
Z Preni bkrtl. 12. aug.42 minut. po- kaze na nje- stajne wjedro.
d b Pokny mZß. 18. aug. wjecj. 9 hodz.43 min. pschi« njeße rjenische
dnh.
C Poßleni bLrtl. 25. aug. wjecj. 9 hodz. 25 min. smkje njewobstajne
wjedro.
S t o l ^ t n aprotyka.Pschi sapo-
czatkuje wulka ezopkota; 5. pschindze wulki deschcz, kiztra- je hacz do 19., na to 20. «21. rjane wjedro, wot 23. hacz do könza nje«
wobstajne wjedro.
1. Kamjenz*2. Radeburg.*3. Budyschin.5. Ku low .f
Budyschin*6. Hodzij.*7. Njeßwa-
czidto.*10. S . Komor.12. Kinsbörk*
Gubin. Zahaü.-j-
Sstanknow.j-13. B a rt*
Dobrotug.lHalschtrow.*
14. M inakat*19. Shorjelz.1-
Ramjenjow.sGrabin.*Gaßyn.-sRuhland.Mtoschow.
21. Rakezy.* Radeberg.*
24. Golyschin. Hrödk.j'
Halschtrow.*26. Pözkowy.-j-
Wöspork.s Luban.t Lubnjow. Iukow .* Brody.-j-
30. S tara Darbna.f
31. Barschcz.* Ortrand.* Trebule.*
Wopomirjenja hodue d«y.
1. Kralowske dawki.
23. Könz pßo« wych dnj.
S e p t e m b e r ,Mößacjjkowe
pschemiinjenje.Wjedro.Stolötnaprotyka.
Tydzenje a dny
Porjedjena protyka evangelska. | katholska.
Star« julianskaA u g u s t .
Oskhad. 1 khow. h. m. 1 h. m.
S.-E* Dskh. fb. h. in.
(füg) Mlody meß. 3. sept. rano 1 hodz. 48 min. fmčje rjane wjedro.
H Preni bertl. 10. sept. pop. 2 hodz.53 min. pschi-
njeße rjanyczaß.
© Potny meß. 17. sept. rano 5 hodz.54 min. poka- ze na njewob- stajne wjedro.k Poßleni
börtl. 24. sept. pop. 2 hodz. 11 min. smkje rjane wjedro.
j B t c l č t n « protyjk a.
Hacj do 5. sept.rjane wjedro; na to budze hrimanje a po hrimanju budze deschczi- koste, wot 20. do 29. budze stajne wjedro;
30. pöndze deschcz.
Wepomnjtiijo hädny dny.1. Egidija.
18. Kwatemb. 21. Mattheja.29. Michata.30. Kralowska
renta.
36. tt1 njedz.2 pöndz.3 wut.4 ßrjeda öschtw. 6 pjatk 7 ßobot.
chzen. Text dop
14.n.p.ßw.tr. Absaloma M answ .^^ M ö js a ß .M Nathanaela Magna Reginy
: Match. 11, 1k
15. n. p. sw.MaksimaSchczöp. kralaRosalijeAlbinaReginyOnesifora
— 19; pop.: Je
2 0 li,n j> .s v r .2lT h a d d e ja22 Agathon.23 Lupa24 E utycha 26 B a rtro m ja25 H adriana
W- sk-514515 517519520 522 524
13, 4! 645 642 640 6 38 6 35 6 33 6 31
2—4
mi&tm
&
3.2 56 4 6
kh. P- 7 337 488 2 819
37. ty8 njedz.9 pöndz.
10 Wut. 1 t ßrjeda 12fchtw.13 pjatk14 ßobot.
dzen. Text dop.
IS.n.p.ßw.tr.SidonijePulcher.Abrah.BohumikaAmataf pow.
: Match. 11, 25
16. tt. p. sw.GorgonijaMiktawschaProtaGuidaMatern«KschiZ pow.
— 30; pop.: Jc
2712.n.p.sw,28 M öjzasa29 Jan. sm.30 A lexandra31 M a rije p.
1 septembra2 M am anta
-p. st-525526 528530531 533 535
14, 1 629 627 625 622 620 618 615
1—1
mk W
J t
6 ,
3.841 9 7 944
1013 1141 kh. d. 1 1
38.
l, 5A cHt16 pondz.17 Wut.18 ßrjeda 19schtw.20 pjatk21 ßobot.
tydzen. Text bc
Iß.n.p.ßw.tr.EufemyeLampertaKwatcmberRenataKaliMM ate ja
p.: Jan. 9, 1—
Il7 .n . tt. sw.KorneujaLambertaSuche dny.
Ianuarija Eustachija Mateja
-5 ; pop.: Jap.
313.n.n.sw.4 B abyla5 Zacharias.6 M icha ła 7 Sozona 8 M a r. nar. 9 Joachima
sk. u536538539540 542544545
i, 19- 613 610 6 8 6 7 6 4 6 2 6 0
-2 3 .
f l&41*41*G f
2 30 359
skh-P. 7 2 7297 388 0
39.22 njedz.23 pöndz.24 wut.25 ßrjeda 26schtw.27 pjatk28 ßobot.
tydzen. Text bc]17.n.p.ßw.tr.ThekleZanapodjHg^ Kleofaßa Cypriana Kos. a Dam. Wjazßlawa
Luk. 12, 54
18. tt. p. sw.Viktor«Gerhard«KleofasaCyprianaKos. a Dam.Wjacstawa
— 57; pop.: Ja
!Ql4.n.p,sw. 11Theodory12 Antonom a13 K o rn e lije14 K ř iž pow.15 N iketasa16 Eufem ije
p- st-547548 550552553 555 557
15, 6 557 555 553 550 548 545 543
— 12
• c
827 9 1 943
1035 1136 skh.d. 042
40. ty29 njedz.30 pöndz.
»zen. Text dop.
18.n.P.ßw.tr.Hieronyma
Match. 10, 16
19. tt. p. sw. Hieronyma
— 22 ; pop.: I
17l5.n.p.swo 18 Eum enija
rp- sk. 558 5 59
17, 1 542 540
6— 2
mm
8.
152 3 3
fkötne wiki.
Hermankia
2. Kinsbörk.* Khoc^ebuS-s-
Pschibus*Ortrand.
3. Hodzij.*
4. Njeßwa- cjibfo.*
6. Kalawa.*
7. Aitawa.
9. Biskopizy." Muzakow.s- Zarow.s-
10. Halschtrw.*
11. M in a ka t* Radeburg.* Zemr.-s
12. Radeburg. Wotbramezy.-j-
14. D rjöw k.*
16. Kamjenz. t Rychbach.-s- Lubin. M itoraS.
18. Rakezy."
21. B art.j-
23. Biskopizy. Wojerezy.-j- Gubin.-j-
Ssianknow.-j- Trebule.-j-
25. Polczniza.*
27.Wjeleezin.-j-
30. Huska.-s- Huczina.f Rakezy. W ößlink* Dubz.j- Gaßyn.-f- Luboras.-s-
Grodzischczo. Zybalin.
1872 . Oktober,winowz,
ma 31 dnjow. Stolttnaprotyka.
MsßacPowepschemüljenje.
W jedro.
Tydjenje Porjedzena protyka Stara julianska O*> .2, ’c-sS-'s
D Mkodya dny. evangelska. j kathölska. September. skhad.I khow-
h. m.| h. m.'S * skh. kh.
h. m. mkß. 2. oktbr.
Iw u t. Remia. Remigija 19 Profim a 6 1 537 &* 413pop. 4 hodz. 20 min. pschi-
2 ßrjeda Rahele Rahele^ 2oKwatemb. 6 3 535 & kh. P- njeße deschch3 schtw. Maximian« Gerhard« 21 K od ra ta 6 4 533 & 610^pjatk Franziska Franciska 22Fokasa 6 6 530 ł l 626 G Prm l
5 ßobot. Plazida Placida 23 Jan. pod. 6 8 5 28 645 wjeczor9hodj.41. ttibieit. Text dop : Mark. 9, 38—41; pop.: Iap. sk. 19, 1-- i i . 53 min. Pokale
6 Nledz. 19.n.p.ßw.tr. 20. n. p. sw. 24l6.n.p.sw. 610 525 710 na toetr a
7 pöndz. Esthery Mark« 25E u fros in y 611 523 7 42 vescycj.
8 Wut. Efraima Brigitty 26 Jana th . 613 521 827 ® Pokny9 ßrjeda Dionys. Dionysija 27 K a lis tra ta 614 519 928 meß. 16. oft.
10 schtw. Athanasija franciska zB. 28 C haritonä 615 517 1042 pop. 4 hodz.11 pjatk Gereon« Burkharda 29 C yriaka 617 515 kh. d. 24 min. moze
12 ßobot. Maximilian« Maximilian« 30 B ehorja 619 513 & 0 6 dropschinjescj.42. tydzen. Text do >.: Matth. 19, 3—8; pop.: Iap. sk. 19, 23-—40
13njedz. 20.n.P.ßw.tr. 21. n. P. sw. lo k t lT .p .a . 621 510 A 132 >L PvtzlcMbkrtl. 24. oft.
14 pöndz. Burkharda Fortunata 2 C ypriana 623 5 8 258 dop. 9 hodz.15 wut. Hedwiki Kalixta 3 D ionys ija 624 5 6 4IK 423 43 minut. ma16 ßrjeda Hawka H 3 Hawla 4 H ie ro th e ja 626 5 4 skh.P- jenak rjane17 schtw. Jnnozenza Margarethy 5 C h a ritin y 628 5 2 4ns 538 wjedro.
18 pjatk Luk. sczen. Lukascha 6 Dom. jap . 629 5 0 65919 ßobot. Ferdinanda Pktra s Alk. 7 Serg ija 631 458 624
43. tydzen. Text dop.: M atth . 12, 46— 5 9 ; pop.: Ia p . sk. 20, 17— 38.20 njedz. 21.n.p.ßw.tr. 22. n. P. sw. SlS.n.p.sw. 632 456 F ř 65521 pöndz. Wurschle Wurschle 9 Jak. jap . 634 454 F * 7 3422 wut. Kordule Severina 10 E u lam p ija 6 36 452
1 82323 ßrjeda Severina ZST
SalomyWendelina l lF i l ip p a 6 38 4 50 4 922
24 schtw. Rafaela 12 P roba 640 448 102625 pjatk Wyleminy Khrysantha lS K a rp a 641 446 H B 113526 ßobot. Amanda Evarista 14N azarija 643 444 m skh.d.
44. tydzen. Text dop.: M atth. 22, 2 8 — 3 1 ; pop.: Ia p . sk. 21, 8— 14.27 njedz.28 Pöndz.29 wut.30 ßrjeda31 schtw.
22.n.p.ßw.tr. Schim. Judy Narzissa Klaudija Ssw. reform.
23. n. p. sw. Schim. Jud. Eusebije Klaudija Wolfganga
l 5L9.n.p.sw.16 Long ina17 Hoseasa18 L u k . sć.19Joela pro f. 651
6 45 646 648 650
442441439437435
045 156 3 7 420 535
S t o l e t n aprotylia.
Oktober ßo s deschczikvm sapocznje; tobt 14. wostanje
njebjo pomrö- czene; 15. a16. rjenje; wot17. do 24. deschczikojte, toot 29. do 31. shmne
wjedro.
skötne wtkt.
Hermankia
1. Hodzij.*2. Njeßwa-
czidko.*3. Krakow.'s7. Kulow. Bjernacjizy.-sScherachow.
Grabin.*8. Hrödk* Halschtrow.*
9. M inakat.* Radeberg.*
12. Lubin.*14. Kinsbörk.*
Lubij.s-15. Barschcz. f SkyKomorow.16. Rakezy.*20. Njeßwaczi-
bfo (d-sk.)21. Drazdjany
st. mesto.Halschtrow.t
Wöspork.* Golyschin. Rychwatd.t
Radmjerizy.-j- Zahan.-s-
24. Ortrand.* 28. Wetoschow.
Iasonza. 30. NoweMe»
sto p. S t.*
Wopomnjensa hädne imt).1. Wopalna poktadniza.
2. Hawta. 28. Schimana
Judascha.31.Sswjedzen
reformazije.
1873 . November,
Tydzenj« a dny
P o r j e d j e nevangelska.
a p r o t y k a katholska.
S tar» julianskaO k to b e r .
Cskhad h m.
Dkhow.h. IN.
# i» L
Dfth. kh. h. m.
1 pjatk2 ßobot Wsch d D
Wschech swj. Wschöch dusch.
20 A rth e m ija 16 5321 H ila rio n a j 6 55
433431
1*1f l
kh. p. 511
45. ty 3 »jedz.4 pöndz.5 Wut. 6 ßrjeda 7schtw.8 Pjatk9 ßobot.
bień. Text dop.23.n.p.ßw.tr.KarolaB landinyLeonhardaErdmanaEmerich.Theod. nJ F
Mark. 12, 41 24. n. p. sw» Korle B o r. Zacharija Leonharda Engelbert» Godofreda Ursina
—44; pop.: 9o
220O.n.p.sw.23 Jak. jap .24 A re thasa25 M arciana26 D em etrija27 Nestora28 Šćĕpana
p .fl.657658 7 0 7 2 7 3 7 5 7 7
24, 1 429 428 426 425 423 421 420
0—1
Mq götkeSfrA *
a
6.542623719831952
1117kh.d.
46. ty
10 niebL11 Pondz.12 w ut. 13ßrjeda14 schtw.15 pjatk16 ßobot.
c>zen. Text dop.
24.n.P.ßw.tr.Marcz. bisk.ModestaArkadijaLevinaLeopold»Edmund»
Matth. 20, 20
25. n. p. sw.Marcz. bisk.LevinaStanislaw»KlemcntinyLeopoldaEdmund»
— 23; pop.: Ja
2921 .n.p.aw.30 Zenobije31 Stachysa
1 novembra2 A x ind ina3 Acepsima4 Joan ic ija
P. sk. 7 9711712714715 717 719
24, 2418416415413412411410
4™—2
&4IKx» .4fr<
g *
7.041 2 3 324 444 623
skh.P. 450
47. tt17 njedz.18 Pöndz.19 Wut. 2 0 ßrjeda21 schtw.22 pjatk23 ßobot.
dzen. Text dop.25.n.P.ßw.tr.HesychifaH ilzbjetyEm ilijeM a r. wopr.P ok .p ja tk^s -Klemenza
: Matth. 13, 4
26. n. p. sw.A lfe jaH ilzbjetyBenignaM a r. wopr.CäcilijeFelicity
7— 50; pop.: <
ö22 .n.p.sw.6 Pawota 7Laza ra8 M icha ła9 Onesifora
lO E ra s ta U M enasa
ap- sk. 7 20 7 22 724 726 7 27 7 29 7 31
25,4 0459459458457457456
5— 1
f
ł lq$e
>.
527 612 7 7 810 918
1027 1136
48. tyt24 njedz.25 pondz.26 wut.27 ßrjeda28 schtw.29 pjatk30 ßobot.
>zen. Text dop.
26.n.p.ßw.tr.KatrzmyKonradaGünther»Ruf»Walter»Handrija
Sjew. 9- 3, l
27. n. p. sw.KatrzinyKonradaM rg ili jaSosthenaSaturn inaHandrija
5 — 1 7 ; pop.: Z
1223.n.p.sw.13 Jana K h r.14 F ilip p a15 Jap. pöst.16 M a te ja17 R ehorja18 P latona m.
tap. sk. 7 32 7 34 7 35 736 7 38740741
24, 5 4 9 3 7 3 6 3 5 3 4 3 2 3 1
(4—E
N»
9 «Ratm
0.
skh.d.047158312429549714
MSßaAowepschemönjenje.
Wjedro.Stolötnaprotyka.
d Mkody mLß. 1. nov. rano 1 hodj. 18min.pokaze na rjane wje
dro.D PrLni
BřrtL 8. nov. rano 4 hodz. 41 min. smeje wötr a deschcz.
© Potny meß. 15. nov. rano 5 hodz. 58 min. möze ßn?h pschi»
njescz.S Poßleni
bSrfl. 22. nov. rano 6 hodz. 36 minut. sa- pocznje ßo s mjersnjenjom.
D Mkody mčjj. 30. nov. wjec^or7hodz. 24 min. pokaze
na rjane wjedro.
S t o l č tn a protyka.November je
pschi sapoczat- ku rjany; 5, a 6. teufst toĕtr a deschcz; 9. do 16. rjane wjedro; 17. a 18.deschczikoj- te a fhmne dnh; na to deschczik hacz
do könza.
Hermankio
stötne wiki.
1. $ ro b l. f2. Budyschin.4. Nowosalz.
Budyschin* G ubin .f Lubnjow. Kukow.* Brody.'s
Ruhland.5. Bart*(lane
wiki.)H°d^ij?
6. Radeberg.* Njeßwaczidko*8. S tara
Darbn».*9. Trebule.j-
1 1 . Rychbach.'j' Rösbork-t Pokczniza.*
12. Iasonza. Halschtrow.*
13. m n a ta l* 16. Zitawa. 18. Stokpnjo.-s
P izn-t20. Rakezy.*25. Wöspork.s-
Lubin.26. S ty Storno»
row.Dobrokug.-s-
27. Radeburg.* SemT.t
30. PschibuS.t
Wopomnjenza hödne dny: 1. Kralowske
dawki.25. Parschon»
ske o rje- mjeßniske
dawki.30. Handrija.
1872 . December,hodownik,
ma 31 dnjow.
MeßaHkowepschemilnjenje. Hermankj
W jedro . sStolktnaprotyka.
stötne wiki.
Tydzenje PorjedZena protyka Stara julianska O D
a dny. evangelska. katholska. N o v e m b e r . skhad. lkhow. h. m. |6. m.
*» £ skh. kh.b m.
49. tydzen. Text dop.: Jan. 15, 1— 16; pop.: 3er. 3, 3 1 --41; Ps. loo.1 * jtb i 1. adventa 1. adventa 19 24. p. sw. 7 42 355 töK 4162 pöndz. Aurelije P aw liny 20 Reh. z D. 7 44 354 5 73 Wut. Franca äcob. Franca Lad. 22 M a r. wop. 7 45 354 616d ßrjeda Borbory Borbory 22 F ilem ona 7 47 3 53 7 35öschtw. Amoßa Sabasa 23 Reh. agr. 748 3 53 a a 9 36 pjatk M ik l. Miktawscha 24KIemenca 749 353 & 10297 ßobot. M arkw . nS ' Ambrosija 2 5 K a trž in y 7 50 353 & 1152
50. tydjen. Text dop.: Match. 5, 17— 19; pop.: Jes. 1o, i - - 5 .8 «jedz. 2. adventa 2. adventa 2625.nv.sw. 751 353 > * kh.d.9 pöndz. Agrippiuy Leokadije 27 Jakulba p. 7 52 352 112
10 wut. Jud ithy Jud ithy 28 Šćĕpana 7 53 352 23011 ßrjeda Damasa Damasa 29 Paramona 7 54 3 52 3471 2 schtw. Epimacha O t il i je 3 0 H a n d rija 7 55 352 F * 5 413 pjatk Luzije a Lucije 1 decembra 7 56 352 P ř 62114 ßobot. S am ue lK LD Nikasija 2 H abakuka 757 3 52 jFfr skh.P.
51. tydzen. Text dop.: M attb . 11, 2— 10; pop.: Hagg. 2, 7 - 10.15 njedz. 3. adventa 3. adventa 31.adventa 7 58 352 8Ä 4 516 pöndz. Ananiaßa Adelhaidy 4 B o rbo ry 759 352 W 45617 Wut. Isaaka Lazara 5 Sabbasa 8 0 352 55718 ßrjeda Kwatember Suche dny 6 M ik ła w ša 8 1 3 53 » jg 7 3lOschtw. Neinharda Pelagija 7 A m bros ija 8 1 353 81220 pjatk Ammona Thimotheja 8 M ar. pod. 8 2 354 92121 ßobot. Domascha Domascha 9 P a ta p ija 8 2 354 m 1.030
52. tydzen. Text dop.: Jana 1, 19—27 pop.: Jes. 12, 2—6 ; 1. Jan. 4, 9.2 2 njedz. 4. abb.jjps 4. adventa 102. adventa 8 3 354 113923 pöndz. Dagob. B iktorije 11 Danie la 8 4 355 i y skh.d.21 Wut. Patorziza PatorHica 12 S p irid iona 8 4 3 56 & 0 512 5 ßrjeda 1. ßw. hodow 1. sw. hodow 13 Eustraca 8 5 356 2 426schtw. 2, ßw. hodow Schcjkvana 14 Thyrza 8 5 3 57 3212 ? pjatk Jana kschczen. Jan . kschczen. 15E leuther. 8 5 3 58 1*1 4422 8 ßobot. N jew . dzeczi N jew . dzkczi 16H aggaija 8 5 3 59 6 6
29 ttiebL30 pöndz.31 wut.
53. tydzen. Text dop.: M atth. 25, 14— 3 0 ; j pop.: Ps. 103, 8 — 18.n je d z p o M ^ . D avrta w8w Sylvestra
medz.pohodz.EugemjaSylvestra
173. adventa18 Sebastian.19Bonifaca
8 5 8 5 8 5
4 0 4 1 4 2
7 2 8
kh.P.511
) P rw i bkrtl. 7. dec. pschip. 12hodz. 26 min. smeje ßnehojte a tob tsikojte wjedro.
2. Gaßyn.-j-
3. B art laue wiki.
Hodzij*4. Njeßwaczi-
bfo.*W Pokny
meß. 14. dec. wjecz. 10 hodz. 34 min. pschi« njeße symu.
E Poßleni 6žrtt. 23. dec. rono 3 hodz. 1 min. pokaze na czoplische
wjedro.
G Mkody meß. 30. dec. rono 7 hodz. 26 minut. na symu pokaze.
K t o l e t n aprotyka.l.dec.rjanh
dzen; wot 2. do 15. weitfi- kojte; wot 16. do 20. shmne wjedro; na to hacz do könza pöndze ßneh, kiz wulhühmu pschihM^.
U-: ...
t iP ¥ :
7. Budyschin*
9. ® $ e . t Drjöwk. M itoras. B rody-t
10. Halsch» t r o w *
11. M inakat."
13. S tar« Darbna?
14. Tribute, f
16. LuboraS. Hrödk.
17. Barsches
18. Rakezy? Ruhland.
21. Wojerezy. Muzakow.
23. Kulow.
Wopomnjenja hödne Lny.
4. Borbory.18. Kwatem- 6 er.
21.Domascha. 24. Patorziza.31. Kralowska
renta.
VZ
uli
cz
vo
wa
nje
d
an
je.
' X wi 2 " ö
Ö5
^ H k Ä O k s t © ^ O k / 5 ö * Ä O O O O O O O O O O Ö $S r * W W W « ^ , ^ , ‘f t ® t ' » 0 ) Q C O © 0 0 ©
w W Cv v »st O 5♦W v-m »A
-21 " ä Š
» « « M i D S i H ^ t * |
t ' - t ' i ' c o c o c o o o w oN t » c t » ) i N t i e i ( H e * »
s
! i lN - £
' s * s —
2
o o o e o © o © o o o1 ^ 1 £ „ / / H
- © s t ) 0 0 » s t < H t ^ C O © stl »st l > © l i A iA t =W ^ ä » 9 ^ i A < © b - Ö O © 5 ©0 > 0 ) © 6 ^ © i © ) 0 > © 0 > 0
1 I - < r t ® I W » ^ » s t » s t 0 ^ « O r t « » s t h © s t ł ‘s t g a| | - * — *-* St »t
* *
» f
e o e o e > e ) ‘« i x ) r - i ' ' f t ' |
< N < N < r 4 t t t e t ( n e 4 6 t t N 9 t
i 1 1 1 i 1 1 i i h 1 i M l r H e , ^ § * s« J » | « | r i 5 | X » | * 0 | | | | | | | | | | | | « -
~ ^ £ S | ‘ " 2 £ l ' ' 2 1 - I 1" 1 i 1 1 1 1 1 ^ H e i W ' j i i f l i e M x i s i oa o c c c o c o o o o o Q O o o a o O i| | | | H - ^ H e t s t e t c c w ^ ^ ^ o j a o g O g ~
■Š fs t z
o o i e a o i s a D H ^ i ' |
® ł » ł » ł e « I N < N ( N » ł l N » łl £
i s t
s i i
* e < .
o o o o e o o o e o o o 2 ^ 2 i 2 »H
~ i o — e e s o o c i i e i u » e t» oo " w i o i » y* * ° > j y
1 \ — —* <N ©t ©* ©*I **
H e » « 5 i ) i i 9 t e h ® a ot ' l ' l ' b . h l ' t . t ' t ' «
1 l I I I I I 1 1 I I 1 1 M 1 | " " r t W 2 „ H
1 1 M 1 U Mn t > » A s t ) ^ i s t s t ł i ^ » f t ‘f t »st . *.
^ *W < 0 ® 6 1 « o g c i i - i ' l i t ' |
® e » ® a « o o o Hr t r l H r t r H H f l S I S I «
^ f #
s f
N ö M o i ^ c s t © ^ ^ | » ' r 1 ^ 2 ’ , ! 2 1 5 1 2 I I 1-1 r "1
i ^H N W ^ i O { s t h » f t ©~| i H r t - r l W l N S H O e O ' f ' ł O l W O O N ^ W ' g r
l l l l l ^ ^ ^ oi s S
- L §- , O , *3 , .O | « , | | , | | 1 | ) ] 1 | Ö ^
-5 “n t ß © 9 ) t s t X H ^ h |
» s t t s t t s t ( 0 ( 0 ( 0 t » N h > X. • H
I f is — ■
N - §
^ i i
| | i i H e « N C 6 « ' # ' ,,f ‘0 « O l ~ « > ® ® ® .«oSO
l l l l | l l l | l l l l l l | l - - ' - e 9 2 i & 3t *
- ' © » « ' j i u 6 < o t - 0 0 ® 0• f l ‘f l ‘f l i f l i f l i f l i f l > 6 > f l < 0
• * M 1 1 l M 1 l I I I I M 1 I I 1 1 1u s
» t
C6 (O OS IN >6 00 —i ' s t ' |- ” 2 2 3 1 ” 2 2 3 1 S S ^ S S 1 1 1 l 1 1 1 L s
* il l l l l « < g ® ® §
i -- : 2 i 2 2 ^ i A « © b * » © ©
‘«f ># ’i f '«f ti)
t l l2
o o o o e o o o 2 2 2 2 l 2 2 2 l 2 G Ä -^ ^ ^ iř~ e " 5~ «o w ' 1 * N e x t e ' ä O
^ oo m t » i- i «o to o> ei e» - * o o r * i a « **• v
i “ a t z
W » © « ist co - T ř h |
© 0 ) © © O © f - 4 i - < i - < A t H H P* H f« H • "
1 i i i - < i - i e * w e o c 5 « > ' i , ‘0 < o i > « ' - < » * ' . < o i < s M J > t ' h h| | l - « - 91 - <
1 1 1 1 l M I I 1 1 M 1 M 1 1 ~ Ä §
^ ä _ W . 5 ; ©
5 J l
2
^ ^ i * * 1 * 1 1 1 1 1 1 1 1 1 f ' Si N i s t ř * w » s t l > st i »f t ‘ft »ft t i
i *- < e i M ' # i A t c r - a o e i e
« « e o e o c o w e o t o ' f
i -M ® O S © j i f l 0 O i - i ' f t ' |
® t e < O t . t - t . Q o a o a o »
S k s t O i s t H t O H ^ C i h W e J W ^ ^ ^ I M I 1© 1 1 * m t iH H 9 H N pH pN £ * 1-* St p - J p* | pN J 1 J2? Ö
' l — i— ;— !— j— r „ ^ - H p i H « « ( i > e » t . O ' f i ' ^ i 6 C Ql l l l l l ,-c CO l > ^
1 ^- « W ' f i a B t ' x a oc i N W e t i N M M M M n
G #
~ I #
| * 3
N - »
M - Ü
5 - 2
o o o e e o o o o ® i 2 . 1 i i 5| : S 3 Č 5? 1 3Č 1 1 M ö
CA frp ^ iA OD St tO CO b» *A St b iA *6 r !i - » t z
C 0 © O > A I L© 0 0 i - t ’ l l > |
C O C O C O ^ ^ f ^ ł A Ł A ł A « ©
1 i | H r i M s t i C ^ C s t C 4 C 0 ^ » s t © © b k s t M 1 b «st * 0 s ö1 1 1 l"H St 1 FH »—« >f^p
1 I I 1 1 I I 1 1 M M I I 1 1 l H H a 2 |
1 ^« « , « | « | « | « | , | | | | | | | | | | A — e t c c ^ t A e O b - G C O i ©
th rK f-4 ^ Q|
| ^ 0 1 2 2 3 S “ 'e 2 2 3 w 2 S 1 1 1 I I 1 1
' S ®M « o ® e ł « e o o i - i - | t ' |
| | | - H 51 ( M e i 911 1 1 I I 1 | - ^ " ^ - ® » ® ‘ « « ® ® s » 2 ® g
Ä - w <3 «
i - . ^ o > n © t n o i o o >6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 H H « e i w n ' * ^ |0 < t i ' ( 0 9 i O o o o o o o
. , H C l W ^ i D O OC • i - i «ö
L
•y _ i | h « M ' ( i f l ( B ř . X ® 0
§ » ~ | "
•**tpoa
W OV<3P-
AC
A-oVr»E* *e
a
<3es.iteAAA
<3J-»w*<usC t
A<3
<3
S fA
<3Vr*A
S5<3
BoAwo
<-*>-*3$
e-»iS-'v1.. „ •
f« 1
Eĕ 5i i ,^ oJo- o
§" «o e ”ao*e*«1,i-us»wwtW*mc® *» * gieoo"ao oo"t-Hw°
sä
LU .
ŠC .
s B «= ■0-0 e t i A •—
• A . Jja G
oo to «t fł H 9 i t » « « t f 4 0 0 t t " u\ <t tq 0 ei Wł rq■, e o (M -H 0 5 c r -o > o ^ ‘ ef5i-i c a oo to <* <m ®
i o | o | i s t j » s t | i s t | i s t | i s t | i s t | o | I I
c o f - f ' . o o a o c s o i o o w w f N C j r o i w ^ - ^ i Ä s o t -
:o |o eo
L'Z
r
i
m »n t~ 05 w « -cř ® oo I H « i n t ' » o N ^ m
t ~ t - t ~ t ~ t ~ G O o o o o a o a o o » ® ® ® o > ® ® o ® Q
l l•~ s»#
« ć S":B| -OB >»~0
f *
K t
E s i‘3>'S w £ B •»A- O
P *
f l E
i- ie f5 tf5 t-00O <N ^iin t-0»w <N iO 00H "«řr~® ®«M ^ H H (N ^ ( N v H Q ' l i H
lHHHHHHHeOlsth*QOOlsth»
I I I l l l l l I I
» O l O H M W ^ i S t O h - Q O O S - ( (H (N (N (N (H N M 9ł (N 9) I
i <N en •=» if) t - O» |
H (N «5<# in iO (D r'00010 -H (N N «5^ 'iO t8® w <-l —I h h h - i h h (M!NM!N5I9I(N9)<N
I I I I I I I I I I I I I M
I I I I I I I I I
I I I I I |
w < N « l 5 ' » i O t O t ~ 0 0 O > I W (N «5 ist «© t - ao ®
I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I« a t f ' t N e i b ^ ř ) o t* * r* l n ^ fi« h A ^
t^(300(N ’ is lh '05H eC ^t«030 I CO tf) b- 00 O
i i i M M l i i i i i i i
—i<Mco-4| m < o t 'X i® | wGtco^ ' i neot -ooo» |
»łffieKMOlffłoiG toieoeomsflTOciieOffłcoeo-^
M I I I I I I I I Io o v x w h o o V i t n o t t - ^ e t o t - w i t i i oo v\ m
^HeOłřDt^ODOM'sřiOr^OiiHeO’ OOD 1 -h co
lf l< N 6t f r1<N<McOCOCOCO
I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I
•h e« ec ^ io to t - oo»® | w G ie o ^ io to r -a o ® |
I | | | | | I | r ( r t l H T N r t H « H l r t ¥ < W
I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I
i t | ® (M 00 -*• |f S - L
» B —ir «
<ti0l(5O<0<0t'l-Q0ffi
V—J -W I I I I i l I I M
**HZ i M M I I I I I I
J e > l f t z
I «
O O G O O ^ O i O - H O ł c O ^ u O«PM 4 »H‘t S 5<3 I I I I I I I I I I
AO A« r-r
:B s H
t f «
0 0 r * I W to ÖJ ist
H ^ ( N ( M C 0 C 0 « C 0 ^ ^
♦ S o i " » I I 1 I I I I 1 I I
w+A - F •• "§"o I O | U0 | l O | l O j ist
ä " ^
« t E- 4 < M t H t M C i 5 C G e O e O i f l - i *
A5-> I I I I I I I I I I
Qes. O A-Ö «•H-» *5
t ? »
ä s «
o M n 4 0 <0 M a << M f f i e i 5 « 5 < i < i r o i n e ® i ^
w oA-ÄA A ** I I I I I I I I I I
T-- 1 W ( M e C ' 4 , i O ® t ' 0 0 ®
Ol l «
BS ” " 5J
I I 1 I I I I 1 I IOr r 8 ^ t
Q < o r t « t * 0 <af q oo • ? 0 « O h * h * Q O O ł O i O O H
A
E ä s 1I I I I I I 1 ^ ^ ^
♦ e OOo
Ö .£ - « 1 I I I I I I M 1
AZ s | r - i ( M e O ’ , i o ® t - o o ®
ok«
J: i r > " T
G^ *H 4 1«N W"4 M»4
Bo s « I I 1 I I I I I I 1
>fOy Q A« r-TZ ^As- B1
^^a^O«oai 0| O iitMeoeo -etto !>-ch
8
I I I I I I l l i 1
A ■*-» I I I I M l l i l
P*Nk—Ht-N Z tI I 5 •»* - H ^
I I I I I I I I I I
I I 1 I I I I M 1
P s c h i d a w k .
Nekotre europiske fräse fe ßwojimi wobydlerjemi a wjetchami.
9řč?mfřt k r a j : 9901 Q uitt a 40,148,209 m fy b l; 77,446,287 toi. letnych wudawkow; khezor Wylem rodz. 22. mirza 1797; zenjeny s August», wajmarskej prynzeßynu; khezorski krbnprynz: Bjedrich Wylem, rodz. 18. ok- lobra 1831.
Sakska ma 272 □ m it a 2,423,400 wobydl.; 13 millionow toi. letnych wudawkow a 80 m ill. toi. doiha; kral Ä a n , robi. 12. dezembra 1801, zenjeny s Amaliju August», bajerskej prynzeßynu, rodz. 13. novembra 1801. DzLczi: 1) Bjedrich August Albert, rodz. 23. haperl. 1828, zenj. s prynzeßynu Karolu s Wasa, rodz. 5. aug. 1833 ; 2) M a rija Hitzbjeta, rodz. 4. febr. 1833, wudowa njebo genuesiskeho wojwody Ferdinanda; 3) Bjedrich Aug. J u r ij, tob$. 8. augusta 1832, zenjeny s portugalskej prynzeßynu Hanu M ariju , rodj. 21. ju lija 1843.
Pru ska ma 6288 □ m it a 24,043,296 wobydl., 186 millionow toi. letnych wudawkow a 435 m ill. toter dotha; kral: Wylem I., rodj. 22. merza 1797.
A w s t r i a ma 11,306 □ m it a 35,553,000 wobydl., 323 millionow toter letn. wudawkow a 2363 m ill. toter doiha. Khezor: Franz Josef, rodz. 18. augusta 1830.
R uska ma 90,134 □ m it (w Europje)a 61,325,922 wobydl., 518 m ill. toter lötnych wudawkow a 2672 mill. toter doiha. Khezor: Alexander!!., rodz. 29. haperl. 1818.
F r a n z o w s k a ma nett, hdzez stej Elsaß a Lothring- ska k nemskemukrajej pschischioj, 9588 □ m it a 36,428,548 wobydl. Präsident republiki: A . Thiers, rodz. 16. haper- leje 1797.
T u r k o w s k a ma 6302 □ m i t (hewak 37,924 □ m it ) a 11 m ill. wobydl., 106 m ill. letnych wudawkow a 465 w ill. tötet dotha. Khezor: Abdul Aziz, rodj. 9. sebr. 1830.
B a j e r s k a ma 1382 □ m i t a 4,824,421 wobydl., 49 millionow toter lötnych wudawkow a 525 m ill. toter dbtha. K ra l: Ludwig II ., rodz. 25. augusta 1845.
W ü r t t e m b e r g s k a ma 354 □ mit a 1,778,479 wobydl., 12 m ill. toter letnych wudawkow a 75 millionow toter dotha. K ra l: Korla, rodz. 6. merza 1823.
Bade nska ma 278 □ m it a 1,434,670 wobydl., 11 mill. toter letnych wudawkow a 85 miß. tokx botłja. Wöjwvda: Bjedrich, rodz. 9. sept. 1826.
i . Jendze lska ma 5762 □ m i t a 30,838,210 wob., 473 millionow toter letnych wudawkow a 5393 m ill. toter doiha. Kralowa: B iktorija, rodj. 24. meje 1819.
S chpan is ka ma 9200 □ m it a 16,302,625 wob., 184 m ill. toter Iřtn. wudawkow a 1507 m ill. toter dotha. K ra l: Amadeus I., italski prynz, rodz. 30. meje 1845.
P o r t u g a l s k a ma 1786 □ m it a 4,250,508 wob., 34 m ill. toter letn. wudawkow a 326 m ill. toter doiha. K ra l: Ludwig I., rodj. 31. oktober 1838.
J t a l s k a ma nett, hdyz ßo krajromskchobamza pschi- ticzi, 5376 □ m it a 26,470,000 wobydl., 262 mill. toter letnych wudawkow a 1,922 millionow toter doiha. K ra l: Viktor Emanuet, rodz. 14. merza 1820.
2.Pomhaj Böh wam!
„Twoje je to kralestwo a to möz a ta czescz hacz do wöcjnoscze. Hamen!" To je nasch dzakomny a khwalobny khertusch, s kotrym^ ttotoe l?to sapoczinamy. — „Njewjedj naß do spytowanja, wumoj naß wot skeho," — to be nascha nalezna wutrobna pröstwa pschi spoczatka sandzeneho teta, dokelz wöjnska jaloscz naß tyschesche a njewjedjichmy, kajki jeje wukhöd budje. Netk Pak knjeji skoty mer Po zykym ßwecje, hrosna wöjna je sköncjenä, nasch wötz w njebjeßach je ßo nad nami ßmilik a wschitko sie, totreji nami hrosysche, wot naß wotstronik. Teho bta wokschewjeni, troschtowani, swje- ßeleni na prosy noweho teta stejimy spöwajo: „budz khwalba Bohu ßamemu a djak sa jeho hnadu, so wobrocji k nam wutrobu a njeda nam pschincj k padu; my khwalimy, ßo modlimy, dzak twojej czesczi damy, so, Bozo Wötze, nasch Knjes ßy a dobre knjejft womamy; ty psches ttoojtt möz möjesch dacj, wscho, schtoj ty chzesch ßo dyrbi stacz, derje nam tajkoh' knjesa."
Mono je wo prawdje prözy hödne, so ßebi pomjatk wötsimy a wopomnjcnje teho, schloß je ßo stalo, pöknje wobnowimy. Cjinmy to, so bychmy sjawnje a prawje pösnali, so Jeho, teho knjesa a wötza w njebjeßach, je to kralestwo a ta müz a ta c est .
3
Sandjene tito 1871 ßo do dweju runeju pokoj- zow d M ; prinju pokojzu mijachmy wöjnu, druhu mir. Jene jenicjke leto je wöjnska hara traka a na to je ßo m ir se ßwojimi kschidkami na naß s noweho wupschi- strik. Hdyz sapoczachmy 1871 pißacj, dha ßynojo nascheho lud» hischcze w Franzowskej stejachu a hacz runje wschudjom dobywarszy wojowachu, dha Pak tola se wschemi wobcjejnosczemi a strachoscjemi wöjny ßo bidjicj mejachu. Nowe lito 1871 mejachu naschi wo- jazy wokoko woblenjeneho Parisa lejo witacj, nowe leto 1872 pak s wjetscha wschitzy s nami we wütznym kraju ßwjecja. Kak rucze je ßo wschitko pscheminiko I Nam je, jako by ßo nam to wschitko sedzako! Cjaß je nimo khwatak a ßmy skoro sabyli, kak psched letom bi. Nam ßo tehdy sdasche, jako njeby doscz s khwatom wschitko ßo dokonjako. M y bechmy Po tym, kaz wizy stejachu, dobreje nadjije a teho wiscji, so wschitko k bobrem« wupanje. Ale docjakacj njemöjachmy, so by könz krej- pschelecja byk. Naschi wojazy koto wokoko Parisa w twjerdym rynku lejachu a bichu ßo wokoko tuteho mesta tak sestajeli, so nichtü s njeho won a do njeho nuts njemöjesche, khiba pscheS mity powetr w khumschtnych ballonach, a so hrosny hküd saßaktych wobydlerjow ty- schesche — a pak tola ßo poddacj njechachu! Wostudne b i to komdjenje, prjedy hacj na to twjerde mesto a jeho mözne schanzy kanony se ßwojimi kulemi hrimotachu. Bjes tym cji naschi psches wupady s Parisa a pscheS stajne wojowanje pschecziwo franzowskim wöjskam, kiz woblehnjenym wot wonka k pomozy pschincz pytachu, wulku schkodn cjerpjachu a tawsynty w hrosnym wje- drje ßylneje ßnehojteje symy na strazach a w bitwach o bitwiczkach ziwjenje wostajichu abo skhorichu. Naschim wojakam a ßamym nam tu doma ßo wostudzecj po- cjesche. M y sapschijecz a srosymicz njemüzachmy, cjoho dla ßo wot nawjedowarjow se scjerpliwoscju pschihlado- wasche, so dziwi franktirörojo a rubjezni ludzo na naschich wojakow kaj na sajazy tsilachu a so buchn wschitke mozy jenojś k wobaranju napinane, niz Pak k ßylnemu khrübkemu nadpadej na teho woßkabnjeneho a wuhködneho njepschecjela. Ale hlajl hdyj bi to dokho doscj trako, jako wschitko nanajmudrischo bi sa- wjedjcne a pschihotowane, jako bichu njepschecjeljo na' wschech stronach wotbicji, dha kanonowe klamy ßo wot- tjinichu a se jelesnymi jasykami do teho rycjachu. Semja ßo wokoko khrobolateho Parisa satschaßowasche, pkömjenja, w nim psches pschilitowaze jehliwe kule na- state, wokoko ßo ßapachu, zyroba dale böte pobracho«
wasche, ßmjercj wot jeneho tydjenja k druhemu dale wjazy woporow jadasche, nichtü ßwojeho stwjenja dale wisty njebe, — dha ßo strach a hrosa na tych dotal khröbtych wobydlerjow da, so ponijnje wo m ir proßycj pocjachu. S khwatkom ßo wot nitk wschitko psche- menjowasche. M ir bu sczinjeny a kajke tola woßebje sdobne a dobre jeho wuminjenja sa naß bechu! Nje- pschecjeljo dyrbjachu ßwoju brön skostcj a nam psche- podacz.
Nemske khejorstwo be hizom Prjedy w Versaillu sakojene a w nim wschitke nŽmfte kraje, kotrej hacj do lita 1866 a tez po tym bechu rosdzelene, ßo do wulkeho westeho swjaska sjenoczenichu. Wulki kruch sranzowskeho kraja, Elsaß a Lothringska, junu nimske- mu ludu s lescju wotdobyty, se ßylnymaj twjerdji- snomaj Metz a Straßburg bu k nimskemu khejor« ftwu pschisanknjeny. Tön lud, kiz bi tutu wöjnu sapletk, bu dla sarunanja nam nacjinjeneje schkody k temu nusowany, so ma wjazy dyzli 1200 millionow totes sapkaczicj. S a mako dnjow bi to wschitko srja- dowane. Wjeßeka powjescz wo tym dawno se zado- scju docjakowana, ßo pola naß rosschiri. Hdyj ßo mike nalicjo Po twjerdej symje blizejche, dha wot wje- cjora, hdyz ßo schkörzy a kastojczki k nam wröcjachu, hokbik s palmowej hakojku psches Rhein k nam pschi- lecja, wulzy jara wttany, a stoty m ir pschipowjedajo: „Böh na naß spodobanje ma, nitk wulki m ir je bjes könza, wscha skörzba je könz wsaka.
Ssmyli to sabyli, kajka wjeßoka radoscj ßo tehdy w naschich krajach hvrjesche? Njebe nam tehdy, jako by czezki kamjen s naschich wutrobow wotwaleny byk? Njewotdychny tehdy küzdy ßwobodnischo? Viktorija ßo w mestach a na wßach tselesche; khorhoje ßo Po Haßach mestow a tez na wßach na wijach a domach smaho- wachu a bje-wscheho skasanja wschudzom illuminero- wachu, so Po czemnej nozy ßwitko noweho merneho czaßa skhadzesche. Tön wötz w njebjeßach be ßwojeho luda pröstwu wußkyschak: „wumüj naß wot skeho." Po jelesnizach ßo naschi wojazy s wulkimi cjrjodami domoj wröcjichu a ßo s wulkim pocjescjowanjom wschu- djom kraßnje vowitani saßowidzenja tych ßwojich swje« ßelichu. Wschün lud b i wjeßeteho djakowanja pokny. Prjedy hacj bi ßo prinja pokojza sandjeneho lita mi- nyta, w zykym nowym nimskim khijorstwje, tes pola naß w Sserbach, ßo djakowny ßwjedjen mira wot- djerja. Jedyn a tön ßamy djen, mjenujzy 18. junija 1871 wön ßo mijesche. Tutön djen wschitke kschescji-
janfle ßwjatnizy nömskoho khHorstwa se ßwojimi swo- nami lud na Bozu ßkuzbu pscheproschachu a ßo so wje« ßekymi kemscherjemi, kaj hewak ^enje,?pschepjelnichu. Pschetoz tön djen bi nam tön Knjes fcjiniř, so bychmy ßo jeho^wutrobnje wjeßelili a shromadnje jako jeho lud, kotryz be s nowa s miete skeho wumozeny, ßo jemu sjawnje dzakowali. Schtoz pak je ßo tutön dzen wot predarjow se wschelakimi jasykami predowako a schtoz je ßo wot nutrnych kemscherjow se wschelakimi kherlu- schemi spewako, to^ßo hodji do tych ßkowow wopschijec : twoje je to kralestwo, twoja ta möz, twoja ta c escj hacz do wĕcznoscze. Hamen.
Abo je schtö, tijj by temu wötzej w njebjeßach tu jemu winowatu czescz by sapowjedzicz chzyk? Möze bycz, so tajzy ßu, kotsiz w ßwojej njewerje ßebi tu wez hin«! wukkadzeja. Prajicz ßo drje hodzi, so wschak ßo sa wukhöd tuteje zakoßneje a srudneje wöjny czlow- skej mudroscji a wojowarjow muskej khrobkoseji djako- wacz mamy. Schtö chzyk to preej, so wot wscheho sapoczatka hacz do könza nawjedowario wöjska roulte saßkuzby wo tym maju, so je ta w?z ta! sbojomnje sa naß wupanyka? M y njechamy netczischemu nem- skemu khözorej a tym s nim sjenoejenym wjercham ne'm- skich Irajow tu cjesej pschikrötschicz, fotra| jim sa to ßkuscha, so ßu hizom wjele let prjedy widjeli, so ßo nskajka wöjnska hara wot franzowskeho khejora psche« cjiwo nam wumyßli, a so ßu woni wschitko na to srjadowali a pschihotowali, so jemu, hdyz bi czaß do« pjelnjeny, s mozu napschecziwo stejecj mözachmy. M y bychmy njedzakomni byli, hdyz bychmy to samjelcjee chzyli, so ßu wöjskowodjerjo a generalojo ßwoju wustoj- noscj a mudroscj we wöjnuwjedzenjui wopokasalt a wschitke mozy tak napinali, so ßmy w bitwach wschu« dje dobycje mAi. Mono by to wulka njeprawda byka, hdyz njebychmy na to spomnili, so ßu naschi wojazy, wot prenjeho hacz do poßlenjeho wubjernje muszy wojo« wali, so ßu wschitke zakoßnje wulke wobejeznosch swöl- niwje na ßo wsali, s wobstajnosczu wschitke mözne strachvscze pschewinyli a so njejßu zenje na sad schli, prjedy hacz njejßu dobycje meli. H a j! naschi wojazy, to dyrbimy wschitzy jim k czesezi wobßwe'dczicz, ßu ßo kaz lawy bedjili, kaz stokpy twjerdze stejeli, s wubjer- nej khröbkosczu leßnym njepscheczelam s napschecza jako muzojo ßo wopokasalt a k temu pomhali, so mix mamy. Jim wschitkim kawrjenzowy wenz ßkuscha, jich khwalba budze ßo we stawisnach wĕcznje rjenje bkyschczicz.
A toto, my njebudzichmy niczo dokonjeli, wschitka
tut« mudroscZ, wustojnoscZ, musta möz a khröbkoscj njebudjische nihdy a na nihdy nicjo samühka, hdyz njebudzische tön prawy wodjer wschitkich wöjskow na naschej stronje stejak, hdyz wön je ßwojim wscheho« möznym szeptarjom tu wtz naschich brönjow, kotraZ b i wez prawdy, njebudziscke sakitak, hdyz wön naschich wojakow se ßwojej mozu njebudzische wobrönik a we wvbstajnvsczi njebudzische poßylnik. Jow rika, dajcze khizorej schtoz khejorowe je, ale Bohu, schtoz Boze je. Jemu Pak ßkuscha to kralestwo, ta möz a ta czesch, a to jemu dajmy a wostajmy hacz do tořcjjnofc$e.
Tola Pak ßu we naschich krajach tajzy, kotsiz pra- wje s wjeßekym duchom do teho hkößowacz njemöz« a njechadza! To ßu czi, kotsiz ßu na wojnje ßwoju strowoscz pschißadM abo kiz ßu na ßwojim c ete wob- jchkodzeni srudne dopomnjecze s njeje domoj Pschinjeßlt. To ßu wbosy invalidojo, kotsiz ßu se ßwojimi stawami droht wopor pschinjeßlt a na wschön czaß ßwojeho ziwjenja hubjeni. Jenemu je noha abo ruka roStsi- lena abo wotr^snjena abo Bohu zell wvbej drje je shubik, druhemu je kulka woko wurasyka, tseczi a schtwörty ma druhi brach abo je zyle wo widjenje abo ßtyschenje pschischok, a tak ßu tawsynty, kotsiz bjeS nami wokoko khodza hkuboko ponizeni a czezzy srubjeni wöjny dla, w kotrejz ßu jene najlepschich kubkow: strowoscj a czerstwosez shubili. Njech ßo s tym troschtuja, so je ßo jim to wschitko Po Bojej woli stako a njech ßwöj kschiz noscha, ßebi prajo: my rady cjerpimy, pschetoZ my ßmy pomhali prawo a czesej nascheho wötzneho kraja sastupicz. A zyle wopuschcjeni woni njejßu. PscheS sakon nemjkeho ßejma je sa wschitkich invalidow wista pjenjezna podpjera postajena, so jim zana nusa bycj njemöze a wysche teho je kschesczijanska luboscz wjele pjenjeS nahromadjika, so je ßo wulke towarstwo sako- zicz möhko, kotrez tym najpotrjeblischim invalidam na« bite rany sahojicz a jich schkodu jim narunacz spytacj chze. Hdzez Pak tön wötz w njebjeßach, kiz czlowske wutroby kaz wodowe rett wodzi, tutym naschim invalidam tajku pomoz je pschihotowak, tarn ßo jim teZ ßkuscha ßobu ßwedcziez: wön je naß wumöhk wot wjele skeho, jeho je to kralestwo a ta möz a ta czescz.
Schtö dha pak nasdala steji a pkacze, hdyz zyky lud s wjeßotostzu spewajo a ßo dzakujo to nowe lito sapocznje? Schtö ßu ch, kotrymz wutroba je pokna rudzenja a woczi stej poknej ßylsow a khodza w zaro« wanskej drascze a ert a jasyk njemözetej ßobu khwa- lobny khirlusch spewacz? Ach to ßu czi, kotrymz je
wöjna hkuboke rany nabika, hacz runje se zanej stopu do Franzowskeje pschischli njejßu. To ßu nanojo a macjcrje, to ßu wudowe a ßyroty, to ßu bratsja a ßotry, kiz se ßylsami na te röwowe horki we zusej semi spominaja, pod kotrymij ferntete cjĕřa jich lubych wotpocjuja. Haj! njemako wulka ßyka ßwörnych 66» dzerjow je, kotsiz ßu na wöjnje krawnu ßmjercj a bo- loscZow pökny könz namakali, abo kiz ßu pak na bit- wischcjach pak psches khorosej, kotraZ je ßo na nich daka, w lazaretach w kcje'wje ßwojich mkodych I6t dyr- bjeli wumrjecz. S wutrobami, zelniwoscze poknymi, spominaja na ßwojich lubych, kotsiz ßo zenje wjazy l nim domoj njewröcza a duscha n6kotrem»zkuliz hischcje dzenßa trätei, so njeje jim poßlenu dobru nöz prajicz ßmet. Schtö Pak chzyk teho dla s czlowjekami abo se wschehomöznym Bohom prawowacz? Tucji wschitzy, kotsiz ßu na wöjnje wostali, ßu czeßnu ßmjercz namakali; woni ßu ßwoju pschißkuschnoscz se ßwojej krwju sasyglowali. Njech jich srudzeni sawostajeni wopomnja, so knjes ziwjenja a ßmjercze jenem» közdemu jeho ziwje- nje je na dkön wotmerik a tym ßwojim toöfte czaßy a mjesy jich wwbydlenja je wustajik! Najlepschi troscht w ßwojej srudobje woni smeja, hdyz ßo do wole njebjeskeho wötza s poniznym duchom poddadja a ßylsy s woczow ßebi trejo s widomneho ßweta k njebjeßam horje pohladajo praja: twoja wola ßo stau, kaz w njebjeßach tak tez na semi; pschetoz twoje je to kralestwo a ta möz a ta czescz hacz do wecznoscze.
W mörje a pokoju nvwe Ižto sapocznjemy. Me'rny czaß je nastak, droho, jara droho kupjeny, ale derje nam witany. Sa nami wöjnska zakoscz lezi a wscha stysknoscz jeje dla je pschestaka. M y ßmy ßwoje pola w mörje wobdzekalt, warba a wikowanje, khumschty a we'domnoscze kczöja. M y mözemy derje s pokojom a Bohu djakomni bycj. A tola wjele skeho je wostako a lepje, dyzli prjedy, na ßwecze njeje. Hrech je s knje- som a kralestwo Boze psches njön na mozy czerpi. Hrosne pokhilenja lud se ßleposeju bija. Prawa werna bohabojasnoscz njecha roscz. Wulka njespokojnoscz bjes mkodymi a starymi ßo rosscherja. Hdyz jedyn na ludowe czinjenje spomni, schtö jedyn widji? Bohaty nima doscz na tym, schtoz jemu Böh da, ale ßo böte wobohaczicz pyta a pschi tym do ßycjow a do wjele hkupych a schködnych zadosczow sapanje, kotrez jeho do skazenja a satamanstwa ponurja. Khudy, wot ducha njespokojnoscze naschczuwany ßwoju hkowu wusböhuje a
ßebi löpsche ziwjenje zada. DMaejerjo toe wschöch schtantach ropot a sbizki hotuja a we wulkich shroma- dzisnach ßo stowarschuja a wjetschu sdu mĕcj chzedja. B u r na hubjene znö skorzi a wobtwjerdza, so je s daw- kamt w pschirunanju s druhtmi stawami kraja wysche sczehnjeny, hacz ßo s prawdu snjeße. Möfchrjanski a wjeßny rjemjeßnik ßwari na czaß, so je sky, a na te nowe sakony, kotrychz dla ßo jemu jeho warba pschi- krötscha. Duchomni se zelniwoscz» k Bohu sdychuja, so ßo wjele luda wot wöry sabkudzi a spvdobanje na zyrkwinskich naleznosejach ßo pomjenscha. Schulszy wu- czerjo ßebi nowy schulski sakon zadaja a njechadja dlöje pod dotalnym wobkedzbowanjom wostacz. W zyrkwi, w katholskej runje tak derje kaz w evangelskej, wulka swada knjezi; dwö stronje, liberalna a konser- vativna ßebi napschecziwo wojujetej. Ssrjedz möra Po tajkim je wöjna a luty njepokoj. Doscz skeho je, s kotrehoz naß Böh tön knjes chzyk hnadnje wumöz. Liczmy k temu to ske, kotrez közdeho Po duscht, Po czele, na kuble a na c|efcjt tyschi, dha wschak s dobrej nadziju a s wjeßekym duchom do noweho leta stupicz a löpschej pschichodnvsczi napschecziwo hladacz njemözemy. W ßwetnym wschak do prödka kroczimy, ale w duchow- nym do sady pschindzemy. Sskowo Boze a wschitke te druhe pomozne wözy Bozeje hnady, kotrez te brönje ßu nam k wojowanju bäte pschecziwo wschemu skemu teho czaßa, ßu mako wazene a po tajkim ßwet a cjert a nascheho ejefa wola to dobycze njeda a Bojemu kralestwu I nam pschincz njedadja. Sandjene leto Pak je nam mözne pre'dowanje dzerzako, a je ßo nad Franzowsami jako toerne wupokasowako, so hröch je ludzt skazenje, prawdvscz Pak posbehuje lud. Wukmy s teho, so ruzy do klina pokojicz njeßmjemy, jako by ßo dale wojowacz njetrjebako, hdyz runje je skoty mör nastak. Njespijmy, wachujmy, modlmy ßo, czaß je sky; husto ßo netk shoni, so tez tych wörjazych satan druhdy spyta a jich sawjescz pyta. Stupmy ßo pod khorhoj teho ßameho, kiz we wojowanju je nam prjedy schok, to je nasch knjes Jesus Khrystus. Wsmijmy jeho kschiz na ßo, saprejmy ßo ßamych a khodzmy sa nim. Wojujmy to dobre wojowanje teje wery a sapschim« nmy to weczne ziwjenje, na kotrez powokani ßmy. Wot- pokozmy skutki teje cjemnofcje, wobleczmy ßo brönje ßwetkoscze. Njcsabudzmy, so Böh njecha, so bychmy shubjeni byli; a njebojmy ßo psched kroczenjom skeho njepscheczela. Tön wötz w njebjeßach njepschida, so to sie dobubje na ßwecze. Budzmy dobreje nadzije, hacz
runje ßö «am fefba, so to ske pschibjera, PschetoZ jehoje to kralestwo a ta möz a ta cjescj.
Na khwilu drje ßo stanje, so ßwoje woblecjjo psched nami potoji. Wöu husto dokho pschihladuje, hdyj my cjlowjekojo jeho sazpijemy a jemu ßo specjimy. Napoßledk wön ßo Pak do teho tyknje, pschetoZ wön ßo njeda sa ßmöch möcj. Wön naß s teho skeho, kotrej naß netk hischcje tyschi, wutorhnje a nam do« pomha k ßwojemu njebjeskemu kralestwu.
Po tajkim njech nihdy nam s myßlow njepschin- dje; jeho je to kralestwo, my ßmy jeho poddani, kotsiz jemu poßkuchacj maju; jeho je ta möz, my wrütni a hkupi ludjo niczo pschecjiwo njemu njesamözemy; jeho je ta cjescj a tu ßcbi wön rubicz njeda. Dajmy jemu tutu cjescz, s tym so jeho mjcno by pola naß ßwjecjene byto, so jeho kralestwo k nam by pschischko, so jeho wola ßo pola naß by staka. Wön ßwoju schcjedriwu tutu wotewri a nam nasch wschedny khlöb a schloß k jiwnosczi a potrebnosczi czeta a jiwjenja ßkuscha, stajnje wobradji; wön ßo teZ kaz ßmilny wö- cjez sa naschu duschu stara a nam nasche hre'chi boha« cze wodawa, wön nasche pröstwy tych ßamych dla nje- sapowjedji, hac runje niczo njejßmy ßebi saßkujili, Ihiba tutu jchtrafu. Wön nam njeda könz wsacj ani ßo nam skasycj w tych spytowanjach, kotre na naß dopuschcji, ale chze naß se wscheje nusy a se wscheho steh» a czaßneho hvrja wuwjescj a hdyj nascha po- ßlenja hodzinka bije, nam k poßlenjemu dobycju a k we'cznemu merej dopomhacz pscheS ßwojeho ßyna Jesom Khrysta. Schto po tajkim chzemy prajicj, hacj to: twoje je to kralestwo a ta möz a ta eZesez hacj do wöcznoscje. Hamen.
3.
H u d a n c z k a.Pöjcje, mojt lubi czitarjo; nasche prenje djeko,
prjedy haej bäte djemy, je to, so hudancM w protyzy na löto 1871 nawdate, ßebi wukozimy. Wem wschak
derje doscj, sö je nKotra rnudra hkowa bjeS wami, kotrajj je klucjj k nim dawno namakaka. T o la Pak bjeS wam i tajzy tejj budja, kotsi^ to na dröbnische chzedja rosestajene mecz, schtojj ßo w tych hudancjkach ta ji. Közdy dobre suby nima, so by worjechi roSkußnycj mohk.
W prönim tych tsjoch hudancjkow, kotreZ sa Ižto 1871 ßu podate, rycjt jedyn ßam wot ßo, kij pola naß Sserbow je wulzy wazny muZ, pola Nömzow Pak je jjona. Wön ßo s woczomaj njemöje widzic^, ant wön njeryc^i, so by ßkowo wot njeho s wuschomaj ßlyschecz byto, wön s nami nimo tĕta a ßmy jeho dzeczi — to je cZaß. We wschelakich schtaltach wön ßo nam Pokale; hdy je dobry, bychmy jeho rady horjedjerzcli, hdytz je sky, wot ßo daloko prjeH wu« hnali. Wschelake jemu mjena wudawamy a wön ßo wo to njestara, ale naß ßobu shrabnje a torhnje, njech chzemy abo nochzemy. C'zim mküdschi ßmy, cfcim dleschi nam ßo sda bycj, czim starschi budjemy, czim krötschi wön budze. Sa beh mako meßazow wön ßo psche« mini a je nütt jky a na to saßo dobry. M y pytamy ßebi wot njeho snamjo sczinicj s tym , so jön roS« dzölamy do sekundow, minutow, hodzinow, tydzenjow, mößazow, letow, letstotetkow, löttawsyntow a wob- ßwedczamy s tym, so ßmy hubjene stworjenja pornjo temu, kiz je knjes teho ßameho, tön Böh, kH je wot wöcjnoscje hacZ do wec^noscje. Teho dla Pak ßwjate pißmo praji: njeßkujcje czaßu ale nako cZe tön cjjafi s bojoscju a se rzenjom, a czincze, so byschcze sbüzni byli.
To hudancjko 2 je czejo k wuhudanju. Njedyrbju dha ja prajicj: HdyZ Böh wot dobr 'ho mi wjele wudjeli, dha ßym s djakomnym duchom prawje czi ty a ja s wjeßetej duschu khwaku, so wön je dobro« c j i wy?
Hudanc^ko 3 je dobry pschecjel wudjötak a pschi« Pößkak, tat so je sa nje Pschedjenak ßam klucz pytacZ dyrbjak. Wjele dobreho tutemu lubemu knjesej W. ro L. p. W .; njech ßu jemu jeho pcjotki na lötuschim wrjoßu med prawje bohacze nanoßyke, a njech jemu Zenje njeschkodji Zjadyn jed sawiscje a njepopschecja; njech je wjele böle hischcje dotho ziwy, prjedy hacj w khtödnym rowje ßwoje bydlenje namaka, so by hischcze wjele druhich tajkich rjanych hudanczkow wumyßlicj a wudzekacj a pschedjenakej sa ßwojich pschecjelow a sna« tych poskicjicj möht.
Na to nowe leto 1872 staji ßo Pak jow na mescze
h u d a n c Z k s 1.
Pschede mnu ßo wupschestrHe Wulka runa sahroda;
Na hrjadkach w njej rjenje kcjkje Wschelaka rjana röziczka.
Luboscz ßwjata sa njej hlada,S roßu budje krjepjena,
Kotraz s mröczelow njepada,Na femi je najrjerischa.
Tam a ßem sanjerodzene Hrjadki leza bjes kwetkow,
S trawu, s mochom poczehnjene, Sahrodnik drje ttjeje jow?
Na nje je tez naßadzane Drjewo, famjeń, zeleso,
Czorne a tez poskoczane Mjena na nich ßw cza ßo.
Sahroda je tez kaz rola,Nikomu pak njeßiuscha,
Kotrom'z ßtuscha, teho wola Ssyje do njej' sornjata.
Ssyw je jeho, wön tez woka K ziwjenju, schtoz wußywa,
Sswoje ßnopy wön born khowa,Hdyz dzen znjowy pschikhadja.
Wona je kaz mesto sparne,Je kaz sparna komora,
K czichom' wotpoczinkej schwarne,Hvj-z ßo sprözni wuspija.
Bohaty je nahi tudh,Mkody bje-wschej rjanoscje,
Jene prawo ma s nim khudy,Staroh' b?dnoscz pschestanje.
Schtöz je ßwöj kschiz noßyk w ßwkcze S tutym srudnym sdychnjenjom,
Pod- kschizom tot tutej hccze Mjelczt s mirnym wjeßelom.
Je czi czezko tolej hudacz?Luby, ja to njewerju.
Na tebje, — o njechak Iubacf! — Hrjadka junu czaka tu!
Staraj ßo, to radzu tebi,So, hdyz spanja czaß tu je,
Mika roßa hrjadku krjepi,Röziczka tez na njej kcze!
Sserbowk<na wöjnje.Na Michaka b chu to Hnaschezach kschczisna.
Czeßni kmötsjo bechu k prenjemu stary wuj, kiz zane
djöcsi nima ale boBru rjanu ziwnoscz wobßedzi a wjele pjenjeS na baut, k druhemu njedjelnicje bratr, mkody hülz, je ßo psched krötkim s wöjny domoj wröczik e kotremuz ßo na bröscze bto# skotej medailli bky« schczeschtej ! snamjenju, so je to Cjechach kaz w Fran« zowskej ßobu pobyk, a k tseczemu jako kmötra bž mřoba czeta s burskeho kubka pscheproschena. Tuczi kmötsjo, hdyz bechu wota mschi pschischlt, ßo s tymi ßwojimi sa blido ßynychu a ßo s tym, schtoz baba nanoßy, pöknje tookschewichu. Jako bö howjase tuczne mjaßo s juschku a s rajßom, na kotrymz ßködke rösynki pku« wachn, sjödzene, dha stary wuj ßwoju trubku sazehli a drusy sa zigarrami pschimachu, so ßo börsy toksty kur po jstwje smahowasche. Luby wuj be wöcznje zort- niwy muzik, najböle be Pak k lösym ryczam pokhi- leny, hdyz be nöhdze na kwaß abo na kschczisna psche- proscheny. Wön teho dla s leßnym miknjenjom ßwo- jeju schöreju woczow ßwojcj kmötsje wotpiwasche a jej klubu ryczecz poczesche, czoho dla ßo wona hischcze toubata njeje. Praj mi tola, moja luba skota Marka, kak to pschindje, so ßo nichtö sa tobu njeprascha; ßy tola tajka pekna rjana holczka a tak schwarnje a rjenje swoblekana, so dyrbjak ßo küzdy mkody pachokk, kiz cze Wohlada, do tebje salubowacz. Kak duschnje tebi tola te bancziki Pschisteja a te pjerschczenje a te skote rje- czaski a ta luba krinolinka a te manschet!! I — Mkoda czeta ßo pschi tajkich ryczach saczcrwjcni a rjeknu: ach budzcze s merom, wujo, sa mnu ßo hischcze nichtö njeje praschak, ja tez wo zaneho m»za njerodzu, wo- ßebje hdy by wön tak losn hubu mek, kaz wy. H aj! haj! wotmolwi wuj, hdyz bö ßwojemu kmötrej k löwizy schklenczku porjedzik a jemu pschipik: to je nstk luba nusa s wami, wy lube holczatk«; ja to zanemu mko« demu hülzej sa sko wsacj njemSZu, hdyz ßebi to ßweru pschemyßli, prjedy hacz ! jenej wot waß na zentwu dje. Ja njecham prajicz, so tu a tam jcna njeje, kotraz wö hospodarstwo wjescz, ale tych je jara mako! Wam luta hordoscz we hkowje tcji, wy nasche ßerbske holczki ßo netk woblekacze, jako byschcze grofiny byke. Na to ßu jich myßle stozene, kak bychu ßebi zidzane rubischka wokoko schije swjasake, ßebi nekajke rukajczki ßrjedz horzeho lecza na ßwoje porstki stykake, tajke nekajke tykane, ßomoczane stupniczki na nöjki wobuke; hdyz Pak jena dzökacz dyrbi, jenoz pök dnja, dha ma htowu bolenje a jej je sie, so srudnje stona, a wo tym, schtoj w hrödzi abo w domje abo to pinzy bycz dyrbi, wona niczo njewö. Hdyz ja mkody böch a k mojej
na jenttou bzöch, bha w hrosy bycz njetrjebach, so dobru hosposu njedostanu. O ! holczki, holczki, kajke netk.scze; ol mtobofcg, mfobofq, tat hkuboko ßu panyka. O Sserbowki, Sserbowki, kak.scze ßo pschewobroczikel
Ta mřoba kmotra brje ßo ßmejesche, hbyz wuj Imoir tajke ßurowe prebowanje bzerzesche, tola Pak te£ njebe na hub» dyrjena. Hbyz wön s kanvnami tfĕ« lesche, kaz bobry kanonir, bha wona net! s makymi Miami bitwu bäte mjeb£efd)e. 916, nö, pocja wona, hbyz jebyn waß ßtyschi, bha möhko ßo jenemu sbacz, jako bychu nasche mlobe holzy, ßame Sserbowki, za» btjn kcoschik winojte njebyke. Ale, wujo, wy je jenoz njesnajecze ant na nje kebzbu nimacze, kaz ßo to wo° prawbze sa stareho muza, kajkiz wy scje, ßkuscha; tola Pak je bobrych a cjescze höbnych holzow w netczischim ^aßu tat miete, kaZ tehby, jako wy a wascha matj mkobaj böschtaj. Ja ßo khwaltcz njecham, ale möj nan, tön wjecZnje praji, so moju maczer pschetrjechju, a ta je ßkawna hosposa, kaz zana baloko a scheroko, Tajke tucjne ßwinje, kaj toni, wön Jenje hischcje psche- bak njeje a rösnik, kiz je jemu wotkupik, je wjele ras prajik, so by tola raby tu holzn wohlabacj chzyk, kotraz tajke ßwinje kormicz toĕ. Nö, müj wujo, my hischcje njejßmy tajke hubjene, kajkez naß czinicje a ja bych wam berje rabzika, so byschcze waschn sku hubu bzerzeli a naß ßerbske holzy na pokoj wostajili! Po«
; hlabajcze rabscho na holzow; s tymi niczo njeje. Schto bha woni möja, kak bha ßo sabzerja? Tobak kuricz, w korczmje ßebzicz, hbzez ßo kehele kuleja, kharty hraja, reje ßo bzerza, to woni möza, ale runu brösbu wo- racz a hospobarstwo wjescz, wo tym woni niz prö- schka njerosymja. A hbyz ßo jebyn bojecz byrbja, so tajki mkoby pachotk zabyn bobry hospobar njebubze, bha hischcze wjele böte ßo prascha, kajkiz wön muj bubze. Dzicze mt s waschimi ryczemi wot jentwy, prjeby byrbja ßo nascht mkobzi hölzy polepschicz, hacj ßebi ja jeneho sa muza wosmu.
Na to ßo wschitzy ßylnje ßmejachu a ßo jeje praschachu, na kak bokho brje wona by jeneho na pruhu möcz chzyta, so'by wjedzika, kajkiz wön muj bubze.
Schto Pak ty k temu prajisch, wobrocjt ßo wuj na teho mkodeho kmötra? Wschak hischcze hubu njejßy wotczinik. Njewösch dha ttam niczo wo wöjnje powje- bath niczo wo tym, kajke te czöske a franzowske holczki ßu, kotrej ßy w zusbje wohlabak? Bechu te tej tajke löse, kaZ nasche ßerbske a möjachu tej tajke czerwjene k wokoschmju ßlödke hubki, kaj tuta nascha cjeßna ßerb-
-
ska kmotra ma? ÄZchu dha w Cjöskej a Kranzow- skej tajke bobre hosposy, kotrez tajke tucjne ßwinje kormicz wjebja, kaz tuta nascha Sserbowka?
M o ji lubi pschecjeljo, wotmolwi na to mkody kmötr, wo zönskich w Czöskej a Franzowskej wam wjele powjebacj njewem; ja lßo wo nje njejßym starak. To Pak ßo mi sbasche, so ßu wschubzom runje kaz polti naß nökotre löse, nekotre pekne! W Cjöskej njejßym bokho pobyk, so bych ßo se zönskimi tarn sesnat a w Franzowskej wschitke zönske pscheb nami cjekachu, tak wjele hacz möjno, bokelz ßo naß bojachu. M y bechmy tam jako rubjeznizy, pabuschi a njekniczomnizy wuto- wani a hbyz nehbze rekasche: Pruszy bu, bha muzojo a zony, holzy a bzöcji wjeß s khwatom wopuschcjichu, a hdyj tam pschinbjechmy,snikoho^njenamakachmy, khiba nikajku staru wowku abo kücjku abo pßyczka. W tych möstach Pak, w kotrychz ja ßym byk a jönske widzil, dha bichu brje po swonkomnym napohlabje holcIki rjane * pekne, Po snutskomnym cjlowjeku Pak boscj leßne e schibake, runje kaz wschudjom Po zykym ßwecze ßu. S zyka, luby wujo, dyrbju ßo wusnacz, so na- schim ßerbskim holzam wulku kschiwdu cjinicze, hbyj na nje ßwaricje. M i ßo tola bje-wschitkimi Holzami zykeho ßwöta SSerbowka najlöpje lubi! Ja Pak ßym w Czöskej kaz w Franzowskej wöjnje Sserbowku sesnak, kotraj je ßebi moju a wschitkich wojakow luboscj a cjescz bobyka, so na nju spominacz bubjemy, tak bokho hacj ziwi bubjemy.
Schto? sawoka wuj, schto ty prajisch? Jena Sserbowka je ßobu na wöjnje pobyka? Wo tym hischcje njejßym niczo ßkyschak. Dha brje je marketenberku ejinika? Abo je wona ßo bo wojerskeje ßuknje wo- blekka a jako Husar abo hulan ßobu wojowaka? To by mi pekna zönska byka! Powjebaj, kmötsje, schto s tym menisch, so je Sserbowka na wöjnje ßobm byka l
Powjebaj haj, powjebaj nam, schto to je — Sserbowka na wöjnje a schto wo tym wesch — pro- schachu wschitzy, kotstz sa blibom ßebzachu, mujojo naj- prjedy a na to zony; powjebaj wschak Jurjo, sawoka stary wuj a ßyje ßo blije k njemu a porjebzi schklenczku prajizy: pschipicj, kmötsiko. Jako 6ř ßebi wuj trubku s nowa sazehlik a drusy notoe zigarry sapalili, nasta wulka ejischtna wo jstwje, jako bychu na mschi byli, a kmötr Ju rij ßwoju roSprawu takle sapocja:
Najprjedy chzu wam, moji lubi pscheczeljo, wo wöjnje we Lzöskej powjedaczl Tak wjele ja hischcje wLm, so my Sakszy na tutu wöjnu s wulkej horli-
woscZu a s wjeßokym duchom njejßmh czahnyti a na njej wulke dobycja njejßmy dostali. S wulkim khwa- tom wötzny kraj wopuschczicz mijachmy. Hdyz bichmy rZiske mjesy pschekroczili, bichmy nufomani, wulke a wobcUne pucze czinicz. Wulka b i horzota a ani wo dnjo ani w nozy zaneho wotpoczinka njemijachmy. Lidom bichmy tu a tarn sastali, so bychmy ßebi n i. schto k wobjedu nawarili, dha Pak hnydom trompety a bubony saschczerczachu, so ßo sbihnycz a dale mar- schirowacz dyrbjachmy. M y chzychmy ßo I khizorskemu wöjsku pschisanknycz, kiz k ranju lezesche. Muczni a sprözni bichmy wschitzy, prjedy hacz do wokolnoscZe pschindzechmy, hdzez mono 6ž. Pruszy husarojo a hu. lanojo naß mot Koka pschesczehachu, so w nozy stajnje na straft bycz mijachmy. S nimi ßo tu a tarn bi. jachmy, !aj pola Jiczina a Potom ßo ta wulka bitwa pola Kralowejhradza mijesche, kotraz ßo s tym skönczi, so my, hacz runje ßo bechmy muszy wobarali a bili, s khtzorskimi zofacz dyrbjachmy. Horzy dzen to 6Ü. M y bechmy drje nischto luda shubili, ale najhörsche be to, so buchmy pschi zofanju mot ßwojeho hkowneho korpsa wotrisnjeni. Ja a nikotre sta druhich s na« scheho bataillona, kotsiz bechmy w bitwje najdleje wu. dzerzeli, my sczehnjechmy ßo do bliskoscze twjerdzisny Kralowejhradza. Straschne bofcj 6ž tuto zofanje. Sa nami honichu Pruszy a tsilachu na naß; prjedy a wokoko naß pak bĕ wulka woda, w kotrejz husto hacz pod pa^u liscz mejachmy. Wschön kraj koko wokoko be powodzeny, so bychu ßo njepscheczeljo wot twjer. dzisny wotdzerjelt. Tu je tat nekotryzkuliz ßwoje ziwjenje wostajit a ßo tepik, kiz runje do htubokeho pschirowa trjecht a sprüzny a pschepoczeny njemözesche pschepkowacz. M y bechmy jich na dwi sczi, kotsiz ßo twjerdze hromadze dzerzachmy a k wrotam twjerdzisny pschindzechmy, hdzez naß, dokelz naß sa Sakskich spö- snachu, nutS puschczichu, Tudy my wjele hodzinow na jenej haßy lezachmy, prjedy hacz naß do nikajkeho hospitala pokasachu, w kotrymz wjele ranjenych khizor« skeho wöjska lezesche. M y bechmy hacz na kozu psche. moknjeni a pschewvblekacz ßo njemözachmy, dokeiz w na. schich tornisterach zana koschla ßucha njebe. Nichtö sa ■ nami njehladasche, dokelz ranjent ßo najprjedy mLjachu wobstaracz a wobalecz. Tak derje hacz dzesche, wob» starachmy ßo ßami se wschim potrjebnym, s jidzu a s piczom a wupöjschachmy ßuknje a koschle psched wokna, so bychmy ßo k najmjenschemu saßo ßuchu ßuknju wo- blez möhli. Tola pak wjetschi dzil wot naß sli skhori.
Ska hrosna khoroscz kholera wudyri ro ihm lazarecze a hizna khoroscz tyfuS nadpadje druhich. To bi zakoßnje studny czaß sa naß. M y lezachmy w tutej twjerdzisnje hromadze sczischczeni, kaz jerje a njemözachmy ßo hibacz. Wonka psched mistom stejachu Pruszy a njedachu nikomu ani wön ani nute. Nutska pak b i tejko luda, so be zyke misto pschepjelnjene. Tu bichu wojazy, kotsiz twjerdzisnu wobßadzenu dzerzachu a k nim b i ßo wjele tawsynt ranjenych a strowych pschiwdako. Wjeßni ludzo a burjo bichu tu wukho- wanje pytali a namakali. To bichu srudne a styskne dny sa naß, to müzecje derje wkricz. M y njemözachmy na to skorzicz, so bychmy zyle wopuschczeni byli. Pschetoz pomaku bu tez sa nami hladane, likarjo ßo Po tych skhorjenych horje bjerichu, a drusy wobydlerjo pschikhadzachu s jedzu a s piczom. Ale nichtö wot maß ßebi to myßlicz njemöze, kak styskno w tajkim laza- recze je, hdzez khori a ranjeni l^a . Czi stonaju a zakoscza, so jeneho wutroba boli a napoßledk ßmjer- dzenje nastanje, so I wutraczu njeje.
Dha jedyn dzen do nascheho lazäreta woßebna knjeni stupi a ßo sa tym prascha, hacz tudy sakszy wojazy leza. Runje jako by Böh tön knjes nam s njebja bete jandzela pößkak, tak tu knjenju witachmy a ßo wokoko njeje czischczachmy wschitzy, kotsiz hischcze strowi bechmy. M y ßmy Sakszy, prajachmy jej, schto wot naß chzecze? Ta knjeni bi ßylna zona s mikym wobliczom. Czorny schlewer kryjesche jeje hkowu a schira ßuknju jeje stawy. Wona s tajkim mikym hko- ßom ryczesche, so na miscze k njej ziwe dowirjenje mejachmy. Jeje zyke waschnje bi lubosne a we wschich ßwojich ßkowach wona wistu möz pokasowasche, jako by tu nischto roskasowacz mika. Kak wjele dha jich se sakskeho wöjska scze, praschesche ßo wona. Nimale na dwi sczi, wotmolwi podwyschk. Derje, rjeknu wona, budzcze dobreje nadzije; ja widzu, so ßo tudy hubjenje doscz macze, ja budu ßo sa waß staracz, so nischto hödneho k jidzi dostanjecze; to druhe ßo potom namakal Hura, wokachmy a bechmy do«breho troschta; nadzija, so s tuteho s ludom pschepjel- njeneho mista pschindzemy, nikotreho wustrowi. Sa mako czaßa Pak k nam wschelke pvkne korby pschinje» ßechu, we kotrychz bi strowa zyroba, kaz schinki, a pjeczen a wino, a my dachmy ßebi to derje ßtodzicz. Schtö Pak tola tuta knjeni je, kotraz tajki samaritiski skutk nad nami csini, praschachmy ßo bjeS ßobu, ale nichtö na to wotmolwicz njewjcdzische. Psched wjeczorom
6
toottsl hischcfe jedhn !rocf pschiädze, nam pschipowje» dajo, so ßo jutsje rano s czaßom na pucz podamy, so je ßo sa wosh staraka, na kotrhchz ßo hacf do nEkaj» keho sastaaischcza felesnizh do Sakskeje powjesemh. Saßo mozne hura saklineza a jedhn wot naß ßo skhröbli, ßo jeje praschecj, schtö wona je, so bychmh wjedjili, komu mamy ßo sa tajku luboscj, na naß wa- fenu, podzakowacz. To möze wam wscho jene bycZ, wotmolwi wona, hacf to wEscze, schtö ja ßym abo niz, to wam tez niczo njebh pomhako, hdy bhch wam to runje Prajika; starajcze ßo jenof wo to, so budsecze wschitzy jutsje rano hotowi a so ßo strowi kaz khort mözecje ßobu domoj wotwjescz; tam budze lEpje sa waß starane, hacj jow mözno je. Dobru nöz praji- wschi wona woteüdze. M y Pak wjeßeleje nadzije pokni ßo na ßwoju ßiömu lehnichmh a rjane ßonh wot ßwo» jich lubhch a sich saßowidjenja mEjachmh. Nasajtra rano s czaßom pschibEza nasch wumozerski jandzel, ta zusa knjeni, a hdhz bEchmh ßwoje tornistery, mantle, brönje sebrali, podachmh ßo s njej na torhoschczo a snoschachmy tam na noßhdtach thch najböle khorhch kameradow. Tu nEkotre dwazeczi wosh stejachu, rjeb-- lowe a zitne, tez krhte a khurejty. Ta knjeni Pak komando snajesche, jako bh nasch podwhschk bhka. Do thch krhthch wosow buchu czi najkhorischi ßadzeni, na te zitne wosh nasche wEzh potozene, a ßlabi ßo tu ßobu horje seßhdachu; kotsiz böle strowi bEchu, dhrbjachu pEschi hicz. Wjele mEschczanskeho luda a wjele woja- kow koko wokoko stejo pschihladowasche o bE wschitko tat daloko srjadowane, so wotjEcz chzychmy. Dha na dobo s thch pschihladowarjow pruski wojak wustupi, f i| ruku do nEkajkeho ruba sawaljenu mEjesche; wön bE mkoda frei ale jaty a ranjenh. Tön ßo se srudnym hkoßom a s hkubokim sdhchnjenjom na tu knjeni wo» broczi prajizh: ach I hdh bhch tola ßobu czahnhcz möhk, so bhch mojeho lubeho nana a moju maczerku wohla- dak, kotrajz ßo wEscje wo mnje jara rudjitaj! S mi- kym miknjenjom a ßmejkotanjom nasch« knjeni na njeho pohladawschi ßo jeho woprascha: kak wjele pruskich jathch tu scje? Na pok sta, wotmolwi tön mkodzenz. Derje, praji wona, cfakajmh khwilku, ja chzu hladacj, hacz thch njemöfu ßobu wotwjescz. Jako bE ßwoje pschikasnje daka, kak ßo bjeS Ihm sadzerzecz mamh, dusche wona po jenej haßh prjecz. Hodzinka drje bE ßo bjeS thm minyka. Dha ßo wona f wjeßokym wo» bliczom saßo wröcji. Wh pruszy wojazh, praji wona k temu mkodemu wojakej, mözecze ßobu jEcz, koman-
-
dank je mk waß darik, khwatajcje a prajcfe jedhtt druhemu, so sa pök hodjiny wschitzy tudh bhcz dhrbja. BjeS Ihm, so mh hischcje ßnEdanje djerzachmy, pruszh wojazh swjeßeleni pschibEzachu a ßo k nam pschisank« nychu.
Na to ßo nasch cjah na pucj poda; wosh wot« jEdjichu; mh ludjom wjeßeke Boje mje pschikiwachmh. Hdhz ! wrvtam twjerdjisnh ßo blifachmh, ßo nam te schEroko wotcfinichu. Oh! kajke bE to swjeßelenjel M iiy strowy powEtr naß wokschewjesche; nam bE, jako bychmh wot morwhch horjestanhli. GSami najkhorischi ßo w ßwojich wosach lezo wjeßeli ßmEjachu. Ale budja dha naß Pruszh dale puschcjiczk mh ßmh jich nje« pscheczeljo; njebudza hnaß orje dzerjecj? Tak ßo mh praschachmh, jako s daloka prüfte strafe wohladachmh. Twjerdzisna Kralowejhradz bE mjenujzh wot wotdfE« lenja pruskeho wöjska wobsanknjena, kotref wachowacj mejesche, so njebhchu ßo khEzorszy, kiz bEchu ßo w njej nahromadzili, wukamali a zhkemu wulkemu wöjsku, kotrez bE böle do prEdka czahnyko, nEkak do khribjeta pschischli. Jako Pak ßo k thm strazam blifachmh, dha nascha knjeni s nEkajkim whschkom khwilku porhcfa a bje-wscheho sadzEwka bu nam wotpuschcfene, dale jEcj. Tak tön dzen hischcze psched wjeczorom do nEkajkeho mEsta, jeho mjeno ßym posabhk, pschindjechmh, s wot- kal ßo na parnhm wosu do Litawh wjesechmy. Tudh buchu najkhorischi bjeS nami do lazaretha pschenjeßenk, mh drusy Pak ßo do Drazdzan podachmh, so bychmh ßo zyle wustrowili.
Schtö dha Pak ta zusa knjeni bE, kmötsje, wo» praschachu ßo wschitzy. H a jl to bE tez nasche stajne praschenje, wotmolwi kmötr Ju rija njemözachmh niczo praweho shonicz! SSama lutka wona tam w CzEftej bEsche! Böh wE, kak bE do twjerdzisnh pschischka! S Kralowejhradza njebE, te 6E »Este!
Dha je nEkajka prhnzeßhna bhcj dyrbjaka, rjeknu kmötr wuj s mudrhm miknjenjom ßwojeju schErej« wo» ciow. Hewak ju ani khEzorszy do ßwojeje twjerdzisnh ank Pruszh pscheö ßwoje strafe puschczili njebudjichv; a kak dha budjische jej hewak kralowejhradzfti komman» dant dowolik sakskich wojakow a ßamhch pruskich jathch s tuteho mEsta wotwjescj! RE wschak, wotmolwi J u r ij. zana prhnzyßyna wona njebE, tej zana knjeni s whßo^ keho rodu! Ani s Awstrije ani s Pruskeje wona njebE, ale bEsche se Sakskeje; wona s NEmzami nEmszh, se SSerbami ßerbszh rhezesche a SSerbowka wona bE. — Ty tola njejßh, sawokachu wschitzy nutrni poßkucharjo,
4
satorhnjenk wot tajkeho ßlowa! Sserbowka a tajka .fttjent? a ta ßama na wöjnje? a tak mözna, so ßo jej torctfl twjerdzisnow wotankaju awhschkojo wobeju wöjskow jej po woll czinja?
Jescze a pijcze, lubi czeßni kmötsjo, sawota do teho ta luba baba se ßhlnym hloßom, kotraz bĕ bjes Ihm, so bž J u r ij powjedak, na btifco we wulkich schklach nanoßyka: karp a schtoz k jemu ßluscha, jako ßlbdku juschku a teho runja; jkscze a pijcze tola a njedajcze ßo nusowacz, wospjetowasche wona. Közdh na ßwoje mĕfto khwatasche a zhla czeßna shromadzisna na bobo wot Sserbowki na wöjnje k mernemu ßerbskemu karpej na blidze ßo wobroczi. Wuj ßam shrabny schklenczku prajizh: wotpicz czeßna kmotra, a jesmy najprjedh tön dobrh dar a potom powjedajmy ßebi bäte wo naschej Sserbowzh: Karp wubjernje ßlodzische a czischina ßo wupschestrje na to zhke kmötsistwo. Közdh mejesche ßam se ßobu boscz czinicz a kaz w czezkich mhßlach ßebzische; tola pal 'khwatachu wschitzh po möznosczi, dokelz boczakacz njemözachu, so bhchu balische wo wöj- nje a wo Sserbowzh shonili.
Sa pol hobzinki be tuto bzeko bokonjane a stary wuj posbeze ßwöj hlöß wokajo: njeczekaj, Ju rjo ; bale, bäte möj ßyno. — Ju rij na tajke nusowanje ßlowo toset, prajizh: Wh chzecze, lubi pscheczeljo wjedzicz, hacz njejßhm niczo bale wo tutej knjeni shonik, kotraz mje a mojich kameradow s Kralowejhrabza wumo! Wjele ßhm wo njej ßlhschal, hdyz bechu czi brusy ßo s Khezorskeje bomoj wröczili. We Josefowje, w Parbu- bizach, w Brünnje, w Hokomuzu, wschubzom, we wschkich mestach, hbzez ranjeni a khori wojazh w lazaretach bechu lezcli, tarn be ßo wona pokasala. Ranjenych bĕ wobalaka, khorych wothlabaka a ßo sa jich wokschewje« nje starala. Zaueje prözh njebe lutowaka, bo laza- retow ßo czischczaka; zaneje straschneje khoroscze ßo njebojaka, najnizscheje ßluzby ßo njehanbowaka. Hbzez bž pschischka, tarn be hubjenhch a khorhch wojakoto, sakskich tak berje kaz pruskich a khezorskich troschtowaka, wokschewjaka, wumöhla. Jeje khwalba ßo po wschem nemskim kraju rosnjeße a tola malo lubzi wo thm wö, so je SSerbotoka. Praschejcze ßo naschich wojakow, kotsiz ßu ßö s netczischeje franzowskeje wöjnh bomoj- wröczili, woni bubza wo njej powjedacz möz. Pschetoz tez w tutej wöjnje je wona ßobu pobhla, w njej ßo s nowa w ßwojej potnej kschesczijansüj lubosezi kraßna a wscheje czescze höbna wopokasowaka. Tez na tutej wöjnje ßhm ja a tawsynth so mnu shonili, schto
tajka Samaritska, kaz wona je, bobreho czinicz samöze, hacz runje ani wot krala ani wot zaneje wyschnoscze bo zaneho sastojnstwa njeje sapokasana.
Böh swarnuj, pocza na to starh wuj; Böh swar- nuj, to chzu ja tola wjedzicz, schtö je tuta zönska, tut» ßerbska knjeni byka! Schto ty prajisch, Jurjo, tez na tutej poßlenjej wöjnje je wona ßwöj wötzny kraj a ßwojich pscheczelow wopuschczika a w zusbje wschitke wobczeznoscze a strachoscze wöjnskeho ziwjenja na ßo wsaka, jeniczzh, so bh ranjenym a khorhm pomozna bhke. Hm! hm! to je mi tola bziwna buscha.
Poßkuchajcze jenoz, schto ßhm ja ßam wo njej wibzik a wot bruhich ßkyschak, rjeknh Jurij. Wh wii- scze, so buch ja, jako tuta franzowska wöjna wubhri, bo wöjska powokanh; jako reservista bhrbjach ßo s nowa brönje pschimacz. Ja njecham tu wupowjedacz, s kaj- kej sthsknosczu a starosczu mojemu lubcmu nanej a mojej lubowanej maczerzh boze mje prajich. Wschak nichtö njewjebzische, hacz tych ßwojich saßo to'wzi. Tola ßo wschitzh s dobrym bowerjenjom a muskej khrö- bkosczu wobrönichmh. Nasche fasste wöjsko ßo pob nawjebowanjom nascheho krönprynza Alberta po zele- snizh hacz bo Kastella, s napschecza Mainza nab Rheinom wjesesche. Wot tarn we wulkich wobczeznhch marschach k franzowskim mjesam bzechmy. Wobczezne tuto marschirowanje be; wo bnjo be wulka horzota a w nozh husto pob holymi njebjeßami biwak bzerzachmh. Tajke wobczeznoscze njebechmh swuczeni. Teho bla wulki dzel wojakow skhori. M i ßamemu ßo tak bzesche, so na nohi skhromich a w ziwocze rSsanje bostach. W Homburgu, to je mesto w Pfalzskej, wostachmh zhka czrjöba lezo, bjes thm, so nasche wöjsko bale bzSsche. Tu bo nkkajkeho hospitala pschinbzechmh, hbzez berje boscz wothlabani biichmy. Wobhblerjo mesta bechu dobrocziwi lubzo a sastarachu naß se wschem, schtoz potrjebachmh. Tola Pak sa nekotre bny ßo ta bobro- cziwoscz trochu slehnu a nam poczinasche nusa bhcj. Schtö ßo na jene bobo pokaze? hubajczel Nascha ßerbska knjeni, ta Samaritska, kotraz be naß w Czechach nimale schthri leta prjedh s wulkeje nush wumöhla, be nascheho lazaretha stupi a ßo pola naß wobhoni, kak ßo nam bze a na czimz nam pobrachuje. Wona bĕ ßo pschi spoczatku augusta s Drazbzan na pucz podaka a mejesche pschi ßebi tön kröcz nekotre nifobe knjenje a nekotrhch tak mjenowanhch pölnych diakonow. Czi ßo po naß se ßmilenjom horjebjerichu, naß bzen a nöz wothlabowachu, sa jedz a wschitko nusne ßo starachu.
Ta h j f t i i pak, kotraz tute make wöjsko msrnych sama- ritiskich duschow nawjedowasche, ßo hnydom, jako zhroba könz dosta, k komandantej mesta ßama poda a teho nusowasche, so bu sa naß ßweru starane. N a to 6Ž wona se ßwojim korpsom wotjeka, kaz ßkyschachmy, do Saarbrücken« a Forbacha, hdzez bechu ßo bitwy P ru - skich s Franzowsami niete.
M y pak bechmy sa nekotre njedzele saßo strowi a dostachmy pschikasnju, ßo na pucz sa naschim wöjskom dacz. B itw y pola W örthu a Weißenburga bechu tehdy hiz'om bite a rycz be wo thm, so ßo w blizschich dnjach pola Metza neschto wulkeho stanje. M h ßo na zele- suizy wjesechmh ta t daloko harz dzesche a na to peschi dale dzechmy hacz do Pont-L-M oußon. Tuto mesto be s wojerskim ludom pschepjelnjene. Zhke divistje pscheS nje marschirowachu a mh s turnt. K ra l Whlem ßam a prynz Bjedrich Korla beschtaj tu tez pobhkoj. Zyke nemske wöjsko ßo tu psches reku Mosel czischcze- sche, so bh na tamnh brjoh do bliskoscze Metza kro- cziko. Hdhz pak tu ja s m cjim i kameradami jedhn wjeczor doscz pvsdze po haßh marschirujemy, schto wu- hladam? N a nekajkim reblowhm wosu, kiz je czeßno k m uri jeneje kheze pschiczischczanh, ßedzi nascha S se r- bowka se ßwojim i pomoznizami. Na luthch kaschczach a korbach, kotrez tarn bechu nakkadzene, ma wona ßwoje mesto! N imo njeje czahnu kanonh, wosh s muniziju, kavalerija, pionirojo a wschön wojerski lud. H ara je, so jenemu wuschi bunczitej, nözna czma pschibywa a nascha knjeni hischcze s merom ßedzi a dale njemöze. Ale wokoko ranja bohlada ßo wona, so ranjeni wojazh s bitwy, kotraz be ßo 16. augusta meta, pschikhadzeja. Netk wona se ßwojeho wosa stupi a na nimo khodza- zeho wojaka woka, so dhrbi jej konje wobstaracz, so by s haßy wujecz möhta. T u leza wbosh ranjeni koto wokoto na feint a s nowa ßo zyte czahi druhich bliza. Nichts njeje, kiz bh ßo po nich horje brat. Sahe rano widzach ju , kak wona ßo roshladuje, hdze by nökajki lazareth sakozicz möhta. Nihdze pak zadhn rum njeje. Njedaloko jena zhrkej steji; ale ta je sän- knjena. Wona nekoho po klncz posczele, ale nichtö jön njepschinjeße. N a to wona Pschikaze, so dyrbja ßo zyrkwine durje s mozu wubicz. Hdhz ßo to je stato, pschikaze, so ßo ranjeni nute donjeßu. SSköma ßo sczele na kawki a na kamjenje a rucze ßo Bozi born f ranjenjemi a s jich stonanjom a zakosczenjom pjelni. W ona pak se ßwojim i pomoznikami wot jeneho k dru« hemu dze a tu jenemu rauh swobala, druhemu nkkajke
ßkvwo troschta pra ji a tseczeho s winom a s wodu a s lekarstwom wokschewi. T u ßo njeprascha, hacz schtö je Nemz abo Franzowsa, Turka abo Z id . S a wschitkich ßo wona stara se samaritskej lubosczu a kvtrhz wumrje, sa teho wona hischcze czichi wötzenasch wuspewa. Ant dzen ani nöz ßebi wona zaneho wotpoczinka nje- popscheje! S njewustawatej prözu ßo wona sa tych stara, kotrhmz je prenja pcmoz s wjetscha najlepscha.
Kak je s mesta Pont n-Mousson dale pschita, to njewem. Ale 18. augusta be ta krawna bitwa pola S a in t-P r iv a t, w kotrejz ßo nasche fasste wöjsko preni kröcz ßobu bijesche. M h , to reka, ja a moji kamera- dojo, bechmy dzen prjedh k naschemu wöjsku storczili. J a dyrbju prajicz, so be tuta bitwa ja ra ßurowa a krawna. P ren i kröcz ßhm tudy ßmjerczi do woczow hladat. Njepscheczel wschitke mozy napinasche, so by ßo tu dzerzak a naß wotczischczat. M y ßo bevzachmh jako lawy. Tawsynth tu padzechu k prawizh a k lewizy. M y stejachmy kaz murje a hacz tez tu a tarn kruch do sady czischczeni buchmh, dha tola s nowa do predka stupachmh, njehladajo na to, schtö panje. Toksty kur hory a dolinu kryjesche, wjeß S a in t-P r iv a t ßo palesche a ptömjenja k njebju ßapachu. Wjeczor ßo blizische, dha truby pschipowjedachu, so dobhcze je nasche. J a Bohu s wutrobnej modlitwu möj dzaknh wopor pschi- njeßech, pschetoz wön be mje swarnowat, so bech strowy a cziky wostat. Ale kak to na bitwischczu wvnhladasche! T u walachu ßo czezzy ranjeni wotajo a stonajo; tarn lezachu m orw i, tarn pschibezachu tajzy, kotrhmz be kulka lohku ranu nabika. Schtöz to w idzit njeje, kajki srudny napohlad to je, hdhz bitwa könz ma, tön ßebi to wu- myßlicz njemöze. M y strowi, hacz runje zyle sprözni a muczni, tola zaneho wotpoczinka njemejachmy. Nascha kompagnija dosta pschikasnju sa ranjenhmi phtacz a thch podpjeracz, kotsiz we wöjsku jako ta t mjenowanh sanitätny korps tu porucznoscz m aja, na bitwischczu tych ranjenych sesberacz a k wobalenja na mesto do- njescz abo dowjescz, hdzez lekarjo ßwoje srudne dzöko czinja. Jako ßo ja s nekotrhmi ranjenhm i, kotrychz bech sa nekajkim pkotom we jich krwi lezo namakak, do wßy wröczich, koho saßo tu wnhladam? Nascha GSerbowka tu je ! W ona f wustojnosczu w jenes brözni, kotraz ßo njebe ßobu spalika, ßkömu sczele a sa thch wbohich ranjenych koza hotuje, so bychu ßo tudy pokozicz möhli. Pomhaj Böh wam , knjeni, rjeknu ja k njej. Kak dha wh jow pschindzecze? M oje mesto, wotmolwi wona, je tarn, hdzez je najhörscha
•7.
nusa. Ja chzhch ßo s njej dale do ryczow dacz a jej prajicj, so ju s czöskeje wöjnh ßem derje snaju a so ßo nad njej doscz njemözu nadziwacz, kak to wschitko möze dokonjecj. Wona pak mi ßkowo wotrösnh pra- jizy: nktk zana khwila njeje rhczecz a powjedacz, czin- my a dzttajmy a skutkujmy, so tym wbohim ranjenhm pomhamy. Horliwe l i moje poczesczowanje, kotrez ßo w mojej wutrobje horjesche. Wona mejesche derje prawje a ja dziich jej, hacz runje bkch ßmjercz sprözny, zyku nöz k ruzy. Tez wona ßebi zaneho wotpoczinka «jepopschejesche, ale ßo s njewustawatej prözu, hacz runje sa wjele nozow njebe spaka, sa ßwöj lazareth starasche.
Poßkuchajcje dale, rjeknu kmötr Jurij. Prenjeho septembra be bitwa pola Sedana, po kotrejj ßo khezor Napoleon kaj wam je snate, se ßwojeho kraja jaty do Nkmzow wot- wjedje. Wh wkscje, kajka krawna bitwa ta bs. Tez w njej mje Böh
tön knjes psched schkodu a ßmjerczu wobarnowa.
Ale po njej ja na czer- wjenu skhorich o buch do la« zaretha we
Douzy poka« sanh. Hdhz tarn pschiü« dj«ch, lejesche » thm makhm m?st«cjku na 1500 cz'ejzy
ranjenych.Schtö pak ßo sa tych starasche k Nascha
Gserbowka.BH najhrosni- sche wjedro, deschcZ ßo li«
jesche, ale
wona wot jeneje kh?ze do druheje khodzesche a sa wschit- kimi ßwöru hladasche. A na kajke muske waschnje wona tu wustupi, to je s teho spösnacz, schtoz je ßo mi wot druhich powjedako. Tu we Douzy sa ranjenych a sa tych druhich, woßebje na tyfuS khorhch, mloko pobracho- wasche. Nascha SSerbowka 6Ž shonika, so böchu wo- bhdlerjo teho mksta ßwoje kruwh, na 200 schtuk, do nLkajkeje hole we ßußodnej Belgiskej wotwjescj dali. Wona pschi ßebi wobsankny, so dhrbi ßo tuten sköt saßo wröczicz. Po tajkim dzesche wona k milschczano- scje a rhczesche s nim. Knjeze, praji wona k temu, wy wescje, so my pschi naschim tutomdym lazarecze zanych wojakow jako wachowazy kommando nimamy; my pak mamy prawo nikotrych stow ßebi zadacj. Je li so czi pschindu, budja waschej gmejnje k wobczeznosczi, wy dyrbicje ßo sa jich kwartiry kaz sa jich zhrobu staracj.
Wopomncze to, luby knjeze. Je li wh pak ßo wo to sta- racze, so wa
sche kruwy saßo ßem
pschindu, dha chzu ßo ja wa- schich khudhch s jedzu wob« stara cz a sa to stejecz, so sköt njebudze rekwirirowa«
nh. Meschcza- ; nosta do teho swoli; wona ßo do Eedana
k tamnemu kommandantej poda, kiz jej pißmo da, so ßo wot skotu
we Douzy niczo njeßmje rekwirirowacj. Na to kruwh s belgiskich
holow domoj pschindzechu a
wot teho czaßa wo butru a mloko zana nusa wjazynjebö.
To pak je Zona, kaz Husar, rjeknu kmötr wuj, schtö pak je tola byla? Praj nam tola, Jurjo; wulkt czaß je, so to shonimh.
Ja ßym ju napoßledk na tutej wöjnje w mkscje Lagny widjik! praji Jurij. To bö w thm czaßu, jako bi misto Paris woblehnjene a my cjezke a wob- cjezue wojerske jiwjenje wjescj mejachmy. W nozy a wo dnjo dhrbjachmh w najhörschej symje na strazi stejecj. Franzowsojo s Parisa ßylne wupady czinjachu a woßebje pola Brie a Champigny nasche sakske regimenty 107 o 108 wulku schkodu cjerpjachu. Böh ws, kak be wona sa thm pschischka, so je jeje pomoz we Lagny jara trebna. Wona bö tarn se ßwojimi pomöznizami a pomozni- kami Pschischka a to bechu zony a mkode holzy tak derje kaz muzojo a mkodjenzy, a w lazarethach kaz we wo« bhdlenjach sa khorych a ranjenych s jenajkej dobrocji- woscju ßo starasche, so w zhlym wöjsku wojazy tak derje kaz wyschkojo jej „nascha macj" re'kachu. Khezor ßam a BiSmark tak derje, kaz Moltka ßu ju tudy w Lagny wopytali a ju f wulkej czcsczu wusnamjcnili. Schtöz tam wot wyßokich knjezich, wöjwodow a ferschtow pschih. dje, tön k njej dzesche, so bh ju wohladak a wophtal. Ja ßym se ßwojimaj woczomaj widzit, so be wona pornjo najßkawnischim generalami s zykym rynkom rja- dow czeßnhch medaillow a rjadow pyschena. Ale naj- woßebnischa czescz tola sa nju je ta, so je lubowana wot wjele tawshnt wojakow, kotrhmz je, kaz jand^el Bozi w najcjezschej nusy ziwenja a ßmjercje pomoz poskiczila, o so jeje mjeno njesapomnite wostanje. Hdzez wot samaritskeje luboscje ßo pißacz budje, tam tez budje jeje mjeno s djakom a s czescju mjenowane.
Jeje mjeno, börczesche stary wuj; to mh Pak hischcje njewömh, kajke; powjes nam tola netk, Jurjo, schtö je tut« knjeni byka, schtö bö ta ßkawna Sserbowka na wöjnje!
Jeje mjeno je: knjeni S i m o n o w a f Drazdzan. Haj wona je se ßerbskeho luda a je zenjena s westhin knjesom Simonom. Hdhz do Drazdjan pschindjecze, dha djijcje na wulke torhoschcjo; tam budzecje khlamy namakacj, w kotrychz ßo beth pkat, schath a teho runja pschedawaja. W czaßu mera ßedzi nascha knjeni pschi woknje a M a s pjerom a sapißuje do ßwojich psche- kupskich knihi, schtoz ßo w jeje khlamach kupi a pscheda. W czaßu wöjnh pak wona tuto ßwoje pvwolanje, ßwvj born a ßwoju ßwöjbu wopuschcji a wot nekajkeho snuts-
komneho Bo eho powokanja wabjena sa wöjskom cjehnje a wschitke wobcjeznoscje a strachoscje wöjnskeho ziwjenja na ßo wosmje, so by khorhm a ranjenym w jich nusy k pomozh byka, kaz to jenoz zona samöje, kotrejez wu- trvba ßo wot kschescjijanskeje luboscze hori.
A Sserbowka wona je? woprascha ßo kmötr wuj. Haj! wona je rodjena Janaschez s Dobrusche pola Budyschina. Tam je jejna kolebka staka do ßcrbskeje schule je wona khodjila a w ßerbskej zyrkwi ßwöj kschcjen- ski ßlub wobnowila!
Wschitzh bechu se wschej nutrnosczu kmötrej Jurjej pschipoßkuchali; zönki pak b chu hkuboko hnutr wot wscheho, schtoz böchu ßtyschake a ßylsyczki ßo jim f khwilemi tot woczomaj shbolachu. Mkoda kmotra Pak s belym tyka- nym rubischkom ßwojej woczzy trejesche. Jako to stary kmötr wuj widjesche, kotremuz pod czornym lazom tam, hdjez ma wutrobu, poczinasche trochu mjehko bycj, shrabny ßo wön a dyri s pjascju wo blido sawokajo: to je zona, to je Sserbowka; wotpicj, kmotsiczka, tsi- kröc^na ßkawa naschej ßerbskej knjeni Simonowej!
5.
HischcZe neschto s wöjny.Tak rucze hacz ßo w Elsaßu powjcscz roSschiresche,
so ßo Pruszy bliza, dha wschitzh wobydlerjo se wßh s khwatom cjekachu. Pschctoz Franzowsojo bechu s wulkej lcßnosczu lud naryczeli, so Pruszy ßu rubjeznizy, paduschi, mandjelstwvlamarjo a hörschi dhzli zyganjo, so zonam a muzam jasyki wuresaju a djecjom schlink a wutrobu se ziwota wudreja a k ßwaczinje sezeru. Lud to wörjesche a evangelszy duchomni wschitku möznu prözu ßebi dawachu, ßwojim woßadnym to wuryczecj a jich napominacj, so bychu peknje doma wostali a njecjekali, hdyz nekajki kruch nömskeho wöjska pschmdze. To pak wschitko be podarmo. Jedyn djen ßo poda, so tehdy, jako ßo nkkajki nömski regiment njedaloko jeneje wßy widjicZ da, wschitzh wobydlerjo, muzojo kaz zony, djeczi a schödjiwzy cjekachu a do kerkow na blizschej horje U* zachu. Duchomny be jeniczki wo wßy wostak. Jako wojazy do njeje pschindu, pschikaze kommandant duchom- nemu, so dyrbi tych cjekanzow pschiwjescz a jim tot jeho mjenje wobkrucjics, so ßo jim zana schkoda nje- stanje. Duchomny sa ßwojimi ludjimi bözi a jich proßy a Boze dla napomina, so bychu domoj Pschischli.
Podarmo pak to je; woni na ßwojej horje w kekkach wvstanu a nekotsi bvle dale czekaju. S wyßvkoscze tu« teje hory woni se styskom na ßwoju wjeß pohladuja a na niczo druhe njemyßla, hacz na to, so ßo na wschit- kich schtyrjach rözkach palicj budje. Wojazy Pak dzerza bjeS ßobu fe ßwojimi wyschkami radu, schto by ßo czinilo! To ßo jim njechascha, sa tymi ludzimi honicj a jich s gwaktom domoj wröcjicj. Teho bin bu wob« sanknjene, jo s dobrym spytacj. Na to pschikasa tont« Mandant, so nto ßo hudzba teho regimenta pschede wßtz pvdacj a nkkotre kherluschc piskacj. Nojprjcdy bu hköß teho kherluscha: „jedyn twjerdy hröd je nasch D»h ßam", na to tön: „schtoz czini Böh wscho dobre je", a ton: „Jesuß moja nadjija" piskany a zyky regiment s nutrnoscju wötsje ßobu spewacj sapocza. Spewy s hudjbu möznje po dole saklincza a ßo k horam cjischcja. Iako cjökanzy to ßkyscha, woni stejo wvstanu a naströ« zeni pschipoßtuchaju. Schto? prajachu woni napoßledk bjes ßobu, muzojo, kotsiz tajke kherlusche spewaja a s nimi k nam pschindu, czi nam niczo skeho sczinicz nje- möza! To zani rubjeznizy, zani njekniczomnizh bycj njemöza, kotsiz s tajkim waschnjom ßo na naß wobrocza! Püjmy a dzijmy bete do nascheje wßy a hladajmh, kak bychmy ßo s nimi snjeßli. Pomaku ßo wschitzy s hory do doliny podachu a njejßu ßo fält, so ßu to czinili. Pschetoz nZmszh a bjes nimi tez ßerbszy wojazy ßo tak pklnje s nimi snjeßechu, jim w jich hospodarstwje a domjazym dzele pomozni a ßluzobni bechu, so Potom, jako tön regiment sa nekotre njedjele dale czahnycz me- jesche, muzojo a zony a dzeczi se ßylsami zelniwoscze jim jako dobrym pschecjelam boze mje prajachu.
6.Jan st pschedZenstk ßo wo tym nowym rosryczujetaj, kotryz ßo w 1.1872 smeje.
Jan. Schto je noweho?Pschedj. Wjele noweh» je ßo » l. 1871 stall •
wjele noweho ßo suche w l. 1872. Lzaß ßi psche« mönja a my ßo s nim pschemönjamh. Stare sahinje a wono ßo wscho nowo sczini.
Jan. Schtoz je stare, to Pak je husto lipsche, hacz to, schtoz ßo nowe postaji. Mözesch mi wericj, so t i nowe, kotrehoz ty ßo wjeßelisch, ludej schkodu Pschinjeße!
PschedZ. Ja derjc w im , so ty jara kvnsrrva« tivny ßy, t. r. ty chzesch wschitko stare na wiczne skho-
wane möcj a njechasch ßobu do predka. To pak tebk niczo njcpomha! Schtoz sa'vn noweho postaji, to dyr- bisch czinicj a do teho dyrbisch ßo podacz. Hlaj! tak ßo s tym nowym ma, kotrez wot noweho leta po sa- konju ßo pola naß sawjescj dyrbi.
Jan. Ja wöm, schto to je, nowa mera a nowa waha! Ta Pak ßo mi nihdy a na nihdy lubicj njecha.
Pschedj. Hacz ßo tebi tuto nowe lubi abo nje« lubi, s« ihm njebudze praschane. Salon wot 17. au« guft« 1869 je wudattz a wot 1. januara 1872 dyrbi ßo pschi kupowanju a pschedawonju s nowej meru a wahu mericz a wazicj. Haj! woni je postajene, so tön do we'steje schtrafy sapanje, kiz staru möru a wahu nalozi. Pschekupz, kiz w ßwojich khlamach tajku staru weru a wahu ma, hacz runje po njej ßwoje twvry njepschedawa, do khostanja pschindje. Salon se wschej ßurowosczu na to dzela, so by ßo wot noweho leta ßem to nowe bje-wschcho wumönjenja sawjedto we wschech nömslich krajach a tez w SSerbach.
Jan . To je pak tola njeprawda, wujo! Schto dha tez naß Sserbow stara, schtoz Nemzy ßebi noweho wumyßla. Njech naß na pokoj a pschi starym wostaja.
Pschedh. Ty kaz njerosomne djeczo ryczesch. Njeprawda ßo nikomu njestanje; pschetoz ta wez je wot ßewjernonemskeho ßejma wuradzcna a sakönszy postajena. A my Sserbjo temu niczo napschecjiwo prajicz njemö« zemy, dokelz hinak njeje, hacz so bjes Nemzami a s nimi ziwi ßmy a wuzitk kaz schkodu ßobu njeßemy. Po tajkim najrosomnische je wuknycz, schto to s nowej weru a wahu na ßebi ma. Hizom psched dwemaj letomaj ßym na to spömnit a ßym tebje na to wabit, so by ßo s nowej meru a wahu smajvmny sczinit. Dwe lecze je küzdy khwile doscz mek, ßo na to pschi- hotowacj, a Pak tola nekotryzkuliz hischcze ßo do teho njenamaka.
Jan. Ja tez niz! Teho dla prischu cje, wukoz mi hischcze jedyn ras s krötkimi ßkowami to nowe, schtoz ßo wot noweho leta bje« nami suche.
Pschedj. Lo ja chzu, jenij so s kedjbliwvscz» pschipoßluchasch, dha wschitko derje srostzmisch. Whsche teho tebi nekotre knizki poruczam, w kotrhchz je wob« schörnischo rosestajene, schtoz tebi tudy jenoz s krötkim prajicj mözu. Dwoje tutych knizkow ßu tej ßerbske (a podla nemski) spißane a prenja ma ßo tak:
Nowa mera a nowa waha a najnusnische wo dezi« malach. Podawa ßerbski a nemski schulskim dji- cjom pruskich a sakskich schulow a közdemu, kiz
too to tobji, I . W. H. Jordan. Pkacjisna 1 n |t. — Druha röka:
Pomocna knizka k wuliczenju nowych a starych mř* row o wahow. W Budyschinje 1871. Pkacjisna 3 nßl. Jena tsecza, pak jenoz nemski spißana ma ßo tak:
Umrechnungstabellen der sächsischen Maße und Gewichte in die neuen Maße und Gewichte des Nordd. Bunde», für jeden Handwerker, Kauf- und Handelsmann u. s. w. bearbeitet von Ed.Loo», Taubenheim bei Neusalza. Preis 4 Ngr.
Tute knizki o wjele druhich, kotrez teje naleznoscje dla ßu spißane a wuschke, dostanjesch we wudawarni Serbskich Nowinow, hdjez ßu napschedan abo ßo tebi wobstaraja. Ja po mojim boku myßle nimam tebi tudy schuln dzerzecz abo tebje wobschernje roswuczowacj. Kup ßebi tamne knizki a wukn ßam s nich, schtoz je tebi trebne, wschak ßy stary dvscj!
Jan. Zanu schul» mi djerzecz njetrjebasch, ale trochu mi tola prajicz mözesch, schto to najwoßebnische a najwaznische pschi tutej nowej merje a wasy je.
Pschedz. Kedzbuj na to, so ßo wscha nowa mera na „Meter" salozi a wschitke rosliczenje ßo „s dzcßatku" stanje. Dzcßacj pak reka we kaczonskim dezem, czohoz dla tez wot metriskeho dezimalneho systema a wot dezimalneho liczbowanja ßo rhczi. To pak dyrbisch pschidacj, so wschitke nadliczenje abo nadmnozenje a dj?l- kowanje psches djcßacj ßo nanajlözo stanje.
Jan. To je wörno, wujo! Ale praj mi, schto ßu dezimale?
Pschedz. Dzcßacj jenkow je djeßatka abo tak wjele kaz 10;
dzeßacj dzeßatkow je sto abo tak wjele kaz 100; djeßacj stow je tyßaz abo tak wjele kaz 1000, hlaj to
ßü zyte;djeßaty dzel jenki je djeßacjinka a ta ßo pische 0,x ; djeßaty dzel djeßacjinki je stoterna a ta ßo pische 0,01; djeßaty djel stoterny je thßaczinka a ta ßo pische 0,001,
hlaj to ßu dezimale.Tuto liczbowanje s djeßatku abo to rosdjklenje pscheS
djeßacj mamy we Sakskej hizom Pschi pjenjesach. Toler ma 30 nßl., 1 nßl. ma 10 nowych pjenjezkow a do teho ßmy ßo jara derjc namakali. Teho runja je w zylym nemskim kraju hizom dleschi czaß pschi wasy to sdje- lenje psches dzeßacj sawjcdzene, tak so ma 1 zentnar 100 puntow, 1 punt 30 lutow, 1 tut 10 kwentkow, 1 kwentk 10 grammow a t. d. Tez to je ßo nawuklo a
bje-wschehö sadjöwka wuwjedlo. Cseho dla ßo nowa möra po mötrach njedyrbjala sawjescj hodzicz? Kedzbuj jenoz na to, so meridlo sa dolhoscz wot nötk budje Meter abo dolhi köhcj. Drübnische miry nastanu psches Mlenje metra do 10 abo 100 abo 1000 dzelow, a to tak, so:djeßaty dj?l metra reka dezimeter abo pschikrötscheny:
dm — V io ;stoty djöl metra röka centimeter abo pschikrötscheny:
cm — l/ l00;tyßaty djel metra reka Millimeter abo pschikrötscheny:
mm = Viooq.Wjetsche mery nastanu psches nadliczenje f djeßacj
tak so:10 ras 1 meter reka dekgmeter abo pschikrötschene: D m ; 100ras 1 meter reka Hektometer abo pschikrötschene: H m ; 1000 ras 1 meter reka kilymeter abo pschikrötschene: Km.
Kedzbuj tu na to, so te zuse ßlowa, kotrez s piß- mikom i ßo skönczuja, praja, so je djeßaty aby stoty abo tyßaty dzel wot jenki menjeny. Te zuse ßlowa pak, kotrez ßo spißmikom ft abo y skönczeja, wupraja, so jenka je abo dzeßacj abo sto abo tyßaz kröcz stajena. Po tym budjesch netk na mesczje srosemicj, so je:
1 meter = 10 dezimetrow,1 dezimeter = 10 centimetrow,1 centimeter — 10 millimetrow, a dale:1 dekameter = 10 metrow,1 Hektometer = 10 bekametrow,1 kilometer — 10 hektometrow a po tajkim 1 meter — 100 centimetrow,1 meter = 1000 millimetrow a t. d.
Jan. To je wschitko jara derje, wujo, ale s tym ja hischcje sa tym njepschindu, kak wjele je stary löhcj pornjo nowemu metrej, ant, schto pkaczi nowy löhcj abo meter pornjo staremu löhcjej!
Pschedj. Jeliso to wjedjicj chzesch, dha ßebi kup te knizki, wot kotrychz ßem prjedy prajik. S tych wschitko nusne dale nawuknhsch. Jenoz to chzu tudy pschistajicj, so 1 meter (abo kij abo nowy löhcz) je nimale: % pruskeho (dokheho) abo % sakskeho (krötkeho) lühcza. Pschispomnicj hischcje mam, so budze s wjetscha pschi- chodnje po pol metrach pkat a ßukno a teho runja mi* vierte a so % metra je 21V5 starych zolow, runje kaz 1 meter je 1 stary löhcz a 18% starych zölow, schtoz po dezimalach ßo pische: l , 7«5s töhcja. Jeliso 1 stary iöhcj placzi 1 nßl., dha nowy löhcz abo meter pkaczi
10 raß 1,T656 nowhch pjenjes abo: 1 nßl. 7,686 ttü- wych pjenjes abo 1 nßl. 8 nowych pjenjes.
J a n . Bäh swarnuj, to bubje pekne liczbowanje pschi kupowanju a pschedawanju! Dha drje ßo husto sjebamy I
Pschedz. Schtöj ßo ani ßam sjebaej ani wot druhich sjebaej baej chze, tön dyrbi nowu meru a wahu sesnaej wuknycj. To je jeniezke, schtoz pschi tym nowym waschnju közdeho psched schkodu wobarnuje. Wotpuschcj m t hischeje s krotkim na ptöninsku mĕru tebje dopom- niej. Haez dotal merjachmy runiny abo plöntny: pola, tu li a t. d. Po jutrach, afrach a □prutach, — scje'nh, deski a teho runja po (kwadratnych) □kühejach, □sto- pach, □zölach. To je wot noweho löta sakasane. Wjele böte smkjemy tu mericz po metrach. Dröbnische kwadratne mery nastanu psches bjelenje □m ctro do 10 abo 100 abo 1000 bjelow, a to tat, so
bjeßaty bjel □ m e tra refa □bejtm eter abo ndm; stoty dsel □ m e tra refa □centimeter abo □ c m j tyßaty bzĕl D m etra rčfa □ M illim e te r abo □ m m . Wjetsche mery nastanu psches nabliczenje s bzeßaej,
taf so:1 □meter ma 100 sjbqimetroto, 10,000 centimetrow,
1000000 millimetrow.1 □ b q im tttr ma 100 □centimetroto, 10,000 millim. 1 □centimeter ma 100 □millimetrow.
Nets paf mamy tu nowe mjena, mjenujzy:100 □metrow rekaja ar a 100 arow ßu Hektar.
Hbyz ty tutu nowu pköninsku meru s tej prjeba- wschej starej pschirunasch, bha je:1 □ p ru t stareje mery nimale 14 □m etrow ;1 prüfst jutro je 25 V2 arow abo nimale V* heftara; 1 sakski afer je 555/ 10 arow abo u / 20 heftarow;
abo\% forja stareje mery je — 13,„55 arow — 0,1$gS5$
heftarow;1 förz je — 27,671 arow — 0,2787i heftarow.
J a n . Dha po tajfim s tutej nowej mĕru nasche lejomttofcje sahroby, pola, tust, hole a ferst möriej dyrbimy?
Pschedj . Haj! a hbyz ty nöschto teho kupisch abo pschebasch abo wotnajesch, bha ty ble'je Po □ p ru - tach, Po förzach abo afrach lieziej njeßmjesch ale Po □metrach, arach a heftarach!
J a n . To paf h o l--------. Do tuteho noweho ßonihby namafam, ja pschi starym wostanul
Pschebj. Niczo tebi njepomha; ty byrbrsch po | safonjowym pvstajenju to nowe horje wsaej a po nim ' ßo sabjerzeej, a hbyz tez to na mische njenawuknjesch, s czaßom ßo to ba! Jenoz wobstaraj ßebi, to praju hischcje jebyn kröcj, te prjeby pomjenowane knizki a wobhon ßo pefnje we nich, bha sa wschem lüzo pschin« bjesch! Woßebje s tutych fnizkvw tez nawufnjesch wu- lieziej, schto ar abo Hektar placji, hbyz □ p ru t abo kürz abo äset stareje mery 1 nßl. abo 1 tot, abo 20, 30, 40, 50 a t. b. toi. pkaeji I
Ja n . ftaf bha paf se cjöleßnej a s butej mžru a s wahu bubse? Newostanu te pschi starym?
Pschebj . Tuby tebi t tröschtej prajicj möju, so pschi tutej mLrje a pschi wasy Wulfe pschemenjenja ßo nimaju, a so jenoz nowe zuse mjena ßo tuby nakozuja a ßo wscho hinaf rosbjeluje, haez je prjeby bhko!
Meribko sa c^leßa (faz brjewo, famjenje, pjerschcj a t. b.) a pobközk tutych mörow, s fotrymiz ßo tute ßuche abo tez mofre wezy mericj maja, je kubikmeter, abo mĕra, fotraz je 1 meter dolha, scheroka a wyßofa. Dröbnische kubifne mery nastanu psches dzelenje kubif- neho metra bo bzeßaej bjelow. Taf ma:1 fubifmeter 100 kubikdezimetrow abo litrow,1 fubikbezimeter (abo liter) 1000 fubifcentimetrow abo
fubikzülow,1 fubikzöl 1000 fubikmillimetrow.
Wjetsche kubifne mery psches nabliczenje fubikneho metra nastanu, tat so 1000 fubikmetrow refa fubif- befameter abo fubifny rjecsas.
Hbyz tutu nowu meru starej pschirunasch, bha je:1 Kostet nehdje 3 % fubikmetrow,1 prut famjenjow je nöhdze 34/ e fubikmetrow.
Ja n . Po tajfim bubja w tym naschim nowym czaßu tez brjewowe flostry brözsche?
Pschebj . Drözsche wone njebubja teho bla, so ta nowa mřra ßo sawjebje, ale hinaschu pkacjisnu smeja. Runje taf ßo tez smeje s nowej meru, s fotrejz ßo to- czisny a jftto mericj bub£a, faz piwo, wino, palenz, mloko, fißalo, wolij a teho runja, faz tej jito, fall, bruniza a t. b? Sa tute wkzh trjebamy tute mery. Tute nowy miry ßu wot fubifmeter» wotwodjene.
Tyßaty bjü fubifmetera rifa liter abo Lhanka a tuta je wo ßebminfu wjetscha bhzli botalne a jenoz ßh« born woßminfow prusfeho kwarta wopschija. Meribko sa to je teho bla liter abo nowa fhana, V2 litera vlta schoppen abo faranczf, 100 literow refa Hektoliter abo picjel abo ßub; 50 literow je nowy kürz abo:
r
1 körj mirt 50 lhanow;1 picjel abo ßud m iri 100 khanow;1 karariczk meri % khany;1 start) kürz mfei nihdje 110 notvych khanow a je Po
tajtim wo djeßacj khanow wjetschi hacz dwaj nowaj korzaj.Ja n . Potajkim ßo wjazy po hachtlach a maskach
zito njepschedawa?Pschedj. 9tž, to wschitko prjecz panje a ty masch
jeniczzy po literach a nowych korzach, po khanach a ka- ranczkach abo po ßudach abo picjelach pschedacj a kupicj. Lözo wschitko pondje s wezami, kotrez ßo po toast) psche- bawaja. Jednota fa ttotou wahu je k ilogram m ; mjenscha waha nastanje psches djelenje kilogramma; Potojza kilogramma reka punt, stoty djel kilogramma reka dekagramm abo nowy lut, thßaty djel reka gramm. Po ta jtim :
1 kilogramm ma 2 puntaj, 100 dekagrammoto abo nowych lutoto a 1000 grammow.
1 punt ma 50 dekagramm abo lutow a 500 grammow.1 tut ma 10 grammow.
Najdröbnische wahi nastanu psches djelenje gramma, mjenujzy:
1 gramm ma 10 dezigrammow, 100 centigrammow, 1000 milligrammow;
wjetsche wahi nastanu psches nadliczenje kilogrammow.50 kilogrammow abo 100 puntow je zentnar;1000 kilogrammow abo 20 zentnarjow je tuna.
S teho je widzicz, so punt wostanje kajkiz je bhk, jenoz luty budza lozsche, dokelz nett punt 50 lutow smeje, bjes tym so dotal 30 mejesche. Po tajkim:
1 tuna ma 20 zentnarjow, 1 zentnar ma 50 kilo« grammow abo 100 puntow;
1 punt ma 50 dekagrammow abo lutow;1 tut ma 10 grammow.
Hlaj, to je to nowe, kotrez wot noweho Iřta 1872 smöjemy a my ßo staracz mamy, so to starr sabudzemy a to nowe sapschimnjemy.
J a n . Bows kows, to ßu mi p?kne wtzyI Hlowa ßo mi wjercji a wutroba mi pukoze, hdyz na tute nowe Kto spomnju. K temu mam hischcje pjenjezne wudawki, so bhch ßebi tute nowe merh a wahi kupik!
Pschedj. Haj! tute nowe mery a wahi ty dosta« njesch pola k. Wahrmanna na zitnej haßy, pola k. Ju l. Rob. Richtern na schulerskej haßy a pola k. Semiga delka we radnej khezi. Ja tebi radju, skerje lepje tute wözy nakupicz, so by praktiszy nawuknyk, schtoz tön nowy czaß ßebi zada.
J a n . D ji Mi s woczow s IHM twojim nowym czaßam!
Pschedj. Ja du, budj w Boje mje!
7.H u d a n c j k o 2.
S o ja bydl« w selenym,S u ja ßcdzu na brunym;
E 0 ßo s kijom pschekhodzu,S u ja jecham se zerdzu;
S o ja njeßu schern khapku,S | | ßo hordzu s mödrej czapku;
S o ja biju, warju, paln,S u do Bfota druhich walu;
S o ßo moje pczotki roja,S u ßo mje w Franzowskej boja; S p mje qeßnie S u na bitwischczu ja mm.
8.
Khezor po wöjnje.Kozdh budje n schto wot nemskeho khözora wje<-
djiej chzycj. To be ßrjedj wojnh, so bu pruski trat Whlem I. fa khezora Nemzow wuwokany. Wjerchojo nkmskeho tuba, a bjes nimi najprjedh najmtödschi, to je bajerski Ira l, ßo dopomnichu, so czaß je pschischok, nimske khizorstwo wobnowicj, kotrez U fonj Iřta 1870, w l. 1806 w czaßu Napoleona I. sastako. Sbi to w tym czaßu, jako zhte nömske wojsko, kotrez bi so se sjenocjenymi mozami na Napoleona I I I . dako, hdyz tön ßo skhrobli, wojnu pschipvwjedjicj, toototo Parisa steje- sche. Bitwa pola Sedana be dawno bita, khizor Napoleon I I I . bi wotstupil ßo jaty bat a Paris, tuto wulke se schanzami a lutymi malymi twjerdjisnami wo- barnowane mesto be wobhlenjene a hizom tez na tym bösche, so tez wone ßo podda, kaz te druhe mjensche a wjetsche twjerdzisny, kaz Metz a Straßburg hizom ßo poddale bechu. Kanony s mozu hrimatachu na tön start) Babel, kiz ßo hordzesche, so zana moz teje semje jön skasycz njemöze; wschitke spytvwanja ßo wumoz, ßo podarmo pokasachu, nutska w Parisu hlöd, njejednota a swada, wonka naschi wojazy, kotsij blize a blize k murjam mesta ßo dobywachu, se skazenjom hrozachu. Tehdy bu w Versailles« a to 18. jamtara 1871 Wy-
5
lern I. , kral pruski, so nimskeho khLzora proklamiro- wanh. S tym wschitke nLmske wjercho«stwa toobsan- knychu, so chzedja do twjerdeho swjaska stupicj a jeneho mkcj so sakitarja, o to nichts njemöZesche bycs, hacz najmöznischi bje« n im i, «jenujzy krol pruski. Wjcr- chvjv bechu mudri, so to sczinichu, pschetoz schtö toi, hacz njebu nLmski lud napvßlcdk ßebi to zadak, so ßkawny o sbozomny dvbycjet w franzvwskej wöjnje dyrbi mjeno a czescj khi- zoro na ßo wsacj. Prjedy pak hacz lud no to ßo mö- zesche dopom- nicj, wjerchojo khözora posta- jichu a lud kaz tez nemski ßejm abo rajchstag temu wjeßele pschihkoßowa-sche.
Njech to je kaz chze l Kral pruski, Wylem I., bi jako kral o najwhschsche nawjedvwaL
nimskeho wöj- ska na wöjnu cjahnhk, a tön ßamy wschak, hdyz bi m ir sczinjeny, do ßwojehoanim- skeho kraja jako khizor ßo dom- wrocji. Sswöj
ßwjedjenski nutsczah pak do Barlina sta ßo tarn 18. junija 1871. Wulki dzel wojakvw, kotsiz s wöjny ßo bechu domoj wrocsili, tehdy wulzy wazny d^en se ßwojim khezorom ßwjeczichu. Közdy ßo derje toe dopomnicZ, kajke to wjeßele dny bechu, jako naschi Eakszy w Drazdzanach a w Budyschinje ßwöj ßwje- djenski nutscjah dzerzachu. Mesta ßo tehdy ßwoju naj-
rjenschu ßuknju bichu swoblekke a lud ßo nad tym wuzly jara wjeßelische, so tych ßwojich strowych a czerstwych po wustatym wjelemeßacznhm straschnym e wobcjeznym wojowanju w zusym kraju pola ßebe mözesche domoj- toitacj. Wschak je po czaßu közde mřfto, haj közda woßada a közda wjeß ßwojim wojakam tajke czeßne o wjeßele powitanjc shotowala. Tez naschi SSerbjo njejßu w tym sady wostali a w Barcjc, w Budestezach, w
Bukezach, w Klttnom, toe Lasu, w M a- leschezach, w Mikowje, w Porschizach, w Rakezach, to Ssmilnej, to Hodjiju, to Wjelecjinje a schto toe, hdze hewak ßu ßo rjana ßwjed e- nje wotdzer- pyke, wuhoto- toane s wulkej z achu a s zyr- kwinskej pschi- stojnoscju, so ßo na nje s wjeßolym dja- kom dopomnicj budja, cji kotsiz na nich ßu d jil brali.
Tajki too« ßebny ßwjedjen bi tön w Bar-linje a tudh je wobras, na to» trymz je khezor toidsicj, kak ßo toot mkodych
knjeznow toita, kotrez jemu to mjenje meschcjanow kaw« rjenzowy w^iiz na zidzanym buzaku pschepodawaja. Tu toidsisch khezora a toot njeho dyrbi ßo tudy nöschto powjedacZ, schtö wön je a kajke won ziwjenje wjcdze. Franzowski khezor je wotßadzeny, nemski khezor je sczi- njenh. Wulzy toazne sastojnstwo to je, kotrez jemu je
poruczene. Mözny kraj to nötk je, tutön ne'mski, to ßo pricz njeda. Won we ßebi wopschija wjazy dyzli 40 millionow wobhdlerjow. Jenoz rußowske khezorstwo je tu Europje hischcze tojetsche, schtoz kraj a wobydle- rjow mnohotu nastupa, pschetoz Rußowska ma wjazy dyzli 69 millionow duschow.
Tutön nemski khezor ma Po tajkim wjele na ßebi, dokelz ma wjele roSlasowacz a mer kaz wöjna woßebje w jeho ruzy wotpoczujetej. Je dha Pak wön muz, kotremuz ßo dowerjenje spozcjicZ möze, so bubje tu möz, kotraz je jemu do rukow data, k löpschemu luda nako-- zowacj.
Schto je na wöjnje dokonjak, to wömy. Wön ßwoje wüjsko njeje wopuschcht, ale zyly czaß jako ßo wojowasche, pschi nim w Franzowskej wudzerzal! Kak dha bu nötk po wöjnje?
Hdyz na tuteho khözora hladamy, dha jene na mische widZimh, mjenujzy, so mkody njeje. Djen 22. mirza 1872 budje wön 75 let stary. Czerstwy pak je, hacz tez bete wkößy jeho hlowu kryja a bökoschera broda jeho wobliczo bebt. Tutön schedziwz na ßwojim konju runischi ßcdji, dyzli nökotrh rytmischtr husarow. A strowh wön je w ßwojich wyßokich letach, kaz redko zadyn muz a mkodjenz. Pschi tym je wön wojak, to reka, wön niz jenoz wojerstwo a wojakow lubuje, ale ßo tez w ßwojim zykym ziwjenju wojerskeho waschnja dzerzi. Lein tez njeje a mjehkosczi njeje pschikhileny. Közdy djen wön sahe stanje; w l^czu w 5 hodzinach, w symje w 7 hodzinach. Pschi jeho kozu wißy stary dybsak, kotryz je wot ßwojeho nana w l. 1814 da- rjeny dostak a kotryz wön wschednje pschi ßebi noßy. Hdyz d en ßwita, dha wön na czaßnik (seger) pohlada a njeda ßo wot nikoho wolacj. Jeli prawa hodzina, dha ßo wön bje-wscheho komdzenja s loza sbehnje! Tuto kozo pak njeje zane jara mjehke, s poßleschczemi wuhotowane. Wön ma zelesne kozo, a na nim ma- trazu a s nekajkim pschikrywadkom ßo wodzewa. Hdyz je stanyl, dha ßo zadyn „schlafrock" njewoblecze, ani zane bunzle ßo njewobuwa, ale ßo na mescje staru wojer- sku ßulnu woblecze a ßo schkornje wobuje. Stary ßlu- zobnik, kiz je jemu pschi woblekanju k pomozy, be ßo hizom dawno na to bi hürschik, so kral a nötczischi khizor tu staru ßuknju njewotpokozi a U jeho tcho dla proßyk, so by ju jemu daril. Wylem pak bi ßo pra- schal, kak wjele sa nju krydnje, hdyz ju pscheda; tsi tolerja, bĕ tön wotmolwil. Tu masch tejko, bi kral prajil, ale wostaj mi moju ßuknju. — Hdyz je stanyk,
ßnöda jenoz jenu schalku khofeja s zwibakom. Na to ßo wön k ßwojemu blidu ßynje a jeho dZelo ßo sapocznje. Najprjedy wön te telegrafiske depesche a druhe powje« scze, kotrez ßu w nozy sa njeho pschischke, pscheczita. Tu podpische wön nusne papjerh a srjaduje wschitko, schtoz jemu prjödklezi. W 9 hodzinach jeho adjutant do jstwy stupi a rosprawu wo wojerskich naleznoscjach da o ßwoje pschikasnje dostanje. Hdyz je tön wote- schol, ßo khezorej se wschech europiskich nowinow naj« nowsche wazne powjescje, wot jenrho sastojnika swubje- rane, prjüdkpokoza, kotrez wön pscheczita, so by ßo wobhonik, schto je ßo w ßwöcje podako. Na to domjazy marschal pschindje, a prascha ßo, koho dhrbt I wobjadu pscheproßych Po nim k njemu ministerjo a pschedßydh wschelakich sastojnstwow pschindu, kotsiz jemu rosprawu wo tym a druhim dadja a f nim najwaznische nalez- nosc e kraja wuradjuja. To maja tez tehdy czinicj, hdyz wön nehdje sapucjuje a ßynu ßo k njemu do wosa, « hdy by na zelesnizy bhlo, woni ßwoju rosprawu wote- dacZ dyrbja. Po 12 hodzinach wön kusk poßnkda, niz wjele a niz ßködke kuski, ale we wschöm wön möru dzerzi. Na to wön ßo na konja ßynje, so by pakparadu wotdzerzak, pak jechal do nökajkeho lazaretha, khorych wojakow wopytacz abo druhdze ßebi neschto wob- hladacz. Hdyz je schtyri wotbilo, wobjeduje a wjazy hacz hodjinu to njetraje. Po tym ßo wön do ßwojeje jstwy poda, niz so by dremotku wotdzerzak, ale so by dzekak a pißak. Po wjeczeri wostanje we bjeßadze se ßwojej knjenju mandzelskej a dzeczimi a se ßwojimi ho- sczemi, hacz do 11 hodzinow, hdjez jim dobru nöz praji, ale hischcze do loza njendze. Hacz po poknozy ßweczi ßo w jeho stwö, hdzez s pißanjom a czitanjom ßwöj dzen dokonja.
Tajki je khtzor, kotrehoz mamy, netk po wöjnje a közdy dhrbi wobßwedczicz, so ßo na tajkeho tnuza spu- schcjicz mözemy. M a li wön we wschelakich wezach twjerdu hlowu, woßebje w tym, so je lubowar woja- kow a ßam wojak wot wjerschka hkowy haez do pjaty dele, dha wön pak tola je sprawny a mudry doscz, so tu möz njebudze njewuzitnje nakozecz a ßwoje ludh do njenusneje wöjny saplescz. Na njeho mözemy do- wörjenje stajicz, so budze ßo, kaz sa sdzerzenje mera, tak tez sa sboze a derjehicze zykeho nowopostajeneho khezorftwa staracz, so möhk s merom puschczicj ßwoju duschu, hdyz kral wschitkich kralow jeho nusuje, ßwoju krön» tudy skozicZ a tarn psched jeho stök k ßudu stupiej.
-
s.Hußaza pjeczeü.Na strazi stejecZ a hlöd c erpicz dyrbjecZ, to je
sawöscje so wojaka ska hrosna wohidna wez. Wjele wohidnische Pak so njeho to je, hdyz je hködny, a wokolo ßebje tute ziwe stworjenja widzi, kaz hußyzy, kaczki, kury o teho runja a jemu je twjerdze sakasane, jenu jeniczku popanycj a wuziwacz. Tak ßo regimentej czo. 78 dusche, kiz ma w Elsaßu kwartiru a w kotrymz lucji Pomorszy ßkuza. W Pomorskej pak wjele na hußy a na hußazu pjeczen djerza! Tam po wßach zyle wulke stadka wokoko khodja.Runje tak w Elsaßu burjo a wjeßni ludjo tut« pjerinu lubuja a J - kormja. Zyte wulke • stadka tam ßebi djerza äSI» o schwarny pjenjeS f nich wüwikuja. M jer- ~ % saze to je, so je twjer- dje sakasane, tajku hu- ßyzu popanycj a I jedzi saresacL, chm böte, i |g p a hdyz so wopomni, so " " tez najnizschi wojak ßy- ty je, rajß s mjaßom # mjaßo s rajßom po- spochi jescj.
Jedhn djen mejesche jedhn füsilier tuteho regimenta Kuzbu jako ordonnanz a dyrbjesch edo nekajkeho ßußodneho mesta nekajku Powjescz donjescz. We ßwojej kwartirje njebe wjele dobreho k ßnedanju mel a w jeho khlebowhm meschku ßo maky kruch komißa tajesche. Na domojpuczu trjechi wön na zyke stadlo huß, kotrez ßo wjeßele na pastwje pschekhadzowachu. Wone ßu rjane, bete tuczne hußy a ßebi w ßwojej njewinoscze najrjenische powjedanczka s leßnym schc ebotanjom po- wjrdaja. Aiwe dopomnjenje na lubu narodnu wjeß a nanowh dwör, Wez ßo wjescze w ihm ßamhm czaßu hußy pschekhad uja, jeho wutrobu hnuje. Mözny appetit po hußazej pjec^eni ßo w jeho zöldku hiba. Kak dha, hdy bych jenu jeniczku ßebi ßobu wsal a ju s kamera
dami 1 wjeczeri pschihotowak? — Jeniczka hußhza, schto to schkod i? Sakasane drje je — ale schto to widjis? Tajke mhßle jeho scherja! Po khwile hrabnje wön jenu! — tuczna wona je a czezka, to wön wußudjicj we — tön pomorski prjedawschi hußazy pasthr. W ruzy ju dzerzi a nima zane ßmilenje s njej, kaz wona tez wo pomoz woka. Khwatajo kröczi s njej do predka. Schto Pak wohlada, hdyz s ketkow na Polo wustupi? Wyschk tam njedaloko pschi konju steji a jata hußyza ßo wo- bara a s zykej schiju protestiruje. Schto czinic ? Ju puschchcj? Böh swarnuj! Pomorszy ßo Franzo-
sow njejßu bojeli a njejßu jich s Parisa pu- schcjili, dha tez tajku hußyzu pomorski füsilier njewostajil Kaz ßo ßkuscha, pschimnje wön ßwoju lubu na- dobisnu pod kschidla s jenej ruku, s druhej jej pysk dzerzi, so nje- ßmje plapotacz ant harowacj. K temu wön po pschikasni woczi k lewizy wobroczi a njedaloko whschka nimo dje, jako by wscho w najlöpschim rjedze byko. Wyschk czini, jako by na njeho kedzbu nje- mek. S toulftmi kro- czelemi füsilier, kaz ßo ordonanzej ßkuscha, do
^ predka khwata a bu** w kwartirje s möznhm
hura wot kameradow witany. Czi wschitzy ßo na hußy wusteja, stupja ßo do sahrodki, sarösaja hußyzu, wu- skobaja ju a shotuja wschitko, kaz ßo ßkuscha, a wupjeku ju po möznosczi dobru. Kajka be to hosch'na; zana kermuscha w Pomorskej rjemscha bycz njemöze. Kak derje to ßkodjesche! Sskawa bu leßnemu ordonanzej wunjeßena, jena schklenczka po druhej porjcdjena. Hdyz bř wscho hacz na koscze sjedzene, buch» tute fbtjttt do sahrodki smjetane, a woni ßedjechu hischcse hromadze, ßebi powjedajo wot nana a macjerje, wot öratra a ßotrh a wot lubeje w dalokej Pomorskej. Dha na dobo wyschk do jstwy stupi. Se ßurowym wobliczom wön
rjeknje: schto byrbja te hußaze pjera a koscze toonla psched toaschimi woknami. Schto wot waß je hußyzu kranyt? teho dyrbi cjezke khostanje trjechicz. Hußaze pjera? wotmolwt füstlier-ordonanz. To drje je tu nekajka lischka pobyta, kotra^ je fa hußymi tjonifa a jenu hrab- nyta? Hm! lischka — lischka! dyrbjato to bycz? wot- molwi wyschk a toobroc^i ßo ßmejo k durjam. Wschitzy pschitomni ßo Pak ßvbu ßmija a wot teho cjsaßa temu füfilierej lischka rekaja, hacjs runje jeho prawa mjeno je wowcZerk!
10.Hanß a Majka.
Mono müje bwazecji abo neschto wjazy abo nischto mjenje lLtkoto bycz, s toestoscju to njemo^u prajicz, dha w jenym ßerbskim delnjotuziskim domje wudowa husto sa khachlemi w cjejkich myßlach ßebzische. Tutön born tam dzenßa hischcze steji a tot nim tute sboje a wjeßele, wer a pokoj bhdli. W Delnej Lujizy to je « je born nahlabneho bura. Scze wy hizom hdy to Delnej Lu- zizy byli? M y ßebi s tojetscha wschitzy myßlimy, so ßo lubZo tam tak berje nimaju, Ia| polet naß w Hornej Lujizy. To Pak je wulka smölka. Böh swarnuj! Dzi jenoZ nechtö bo Khoczcbusa, bo Barschcja, bo Hröbka, bo Lubnjowa, bo Steho Komorowa a bruhb^e tajki b&eń h b ^ skvtne abo itne wiki abo hermanki ßu a njech ßebi lub wvbhlaba, kiz ßo tam senbze. Ssu to s wjetscha Sserbjo toe ßwojim starym ßerbskim bra- sczenju, kvtsij ßo bjes ßobu ßerbszy, s Mmzami nemski rosryHuja, ale to jebyn toibzi, zana nusa tym lubzom njeje. Burjo na ßwojich wosach |ito na wiki pschi- tojesu, kruwy a tooty a jatojzy pschiczerja, tucZne a kormjene ia\ nihbze bruhbze, a burowki butru a jejka, tuczne hußy a kaczki, kury a khaponki na pscheban maju, kotreZ jim zanu hanibu njecMja. Ne, nĕ, niz jenoz to Bubyschinje a w Lubiju ßo Sserb jako bobry hos Pobar a wustojny ratar wusnamjenja, tez to Delnej bu- izy ßerbszy burjo ßo berje maja a bobru khwalbu
wujiwaja.Hbyz ßo Po tajkim wo burskim bomje to Delnej
bu^izy rycZi, bha ja jebyn snaju, wo kotryms möjesch khroble tožrłcfc, so to born bž a hischcje nitk je, kijs I sozpjenju njeje. Dömske brje njebichu Po stoonknym napohladze kraßne, kaj tu a tam wokoko mesta, so bychu murje wot granitoweho kamjenja abo wot zyhe- lvw mKe. Ale scjiny, wot bobreho khöjnoweho drjewa
bSchu totste a rjane, so zana sta syma w nich nikoho njetfchaßefche. Czistoscz a westa porjadnoscj nutska w bomje kaz wonka na bworje wo tym ßwebHesche, so ßo tu bobre hospobarstwo wjebje. Hospobar Pak tu tehby ^abyn wjazy njebe. Babarkez nan bü pscheb letom teumrjet a Wurschla, jeho sawostajena wubowa, tu roskasowasche. To Pak be zona ßylna, kaz mujj a mubra kaz knjes. Wona ßo zaneho bzeta a ^aneho czlowjeka njebojesche a k temu M pobo^na a boha- bojasna, so ßwoje zyte bowirjenje na teho knjesa sta- jesche. Se ßwojej pilnoscju, roShlabnoscju a slutni- woscju be hizom pschi ziwjenju ßwojeho manbzelskeho k temu ßobu pomhata, so beschtaj ßebi pekne samö- zenje nahromabjitoj. Po jeho ßmjercji be wona bobre kommanbo wjebta <t toschikko tak berje srjabotoata a wobstarata, so bi wschilko runje tat berje schto, řa| hby prjeby. Nusa Po tajkim zana njebe, tak so ßo to tajkim nastupanju na jane waschnje jkor^icj nje- trjebasche. A tola Wurschla huscjischo, woßebje nje« bjelskt djen, sa khachlemi ßedjesche, jako by jej neschto prawje njebyto a mejesche ßwoje staroscze, kotrychz ßo sminycj mözna boscj njebe. Schto Pak to be?
Babarkez nan bü, jako wumrje, ßwoju mandzelsku o jenicjku bzowku fawostajit, kotraz H w ßwjatej kschcZenizy mjeno Majka boftafa. Wo tu mLjesche Wurschla staroscZ niz Pak teho bla, so by ta nekak njepoßtuscbna abo njepökna byta, ale la l öony a ma- cjerje ßu, teho bla wona ßebi myßle cjinische, so Majka ßo hischcze njebe wudata, a kak by ju najlLpje toe tym wobstarata. Majka be b^ewjatnacze let stara a nje- baloko wot bwazyteho, a Pschezo pözcziwa a pschistojna, fajś ^ana bruha holczka wo wßy. Sröstna a ßylna burska holza wona be a rjana bjeS toocZi. K temu mejesche dowerneho buch«, njebe! ani bojasna ani khrü- bta, ale ponijna a dobra wot wutroby. W kschescji- janskej toerje be berje roswuc^ena. W schult be to ßwoje berje nawukta a hbyz bi na pacjerje khobzita, wona bobru khwalbu w»t k. buchomneho bosta. Psche- to^ wona ßwöj katechismus a hawptschtuki, schpruchi a kherlusche berje mözcsche. Hbyj bu se schule puschczena, wosta wona pola ßwojich starschich a jeje mac ßwiru na to bjerzesche, so bü jej Majka to bomjazym hospo- barstwje pomczna * tak wona wo prawbje wschitko, schtoZ bo bomu ßtuscha, berje nawukny, bokelz ßo Wurschla ßama na to nanajlipje wustejcsche. Majka ßo psche» woßebje bobry htöß wusnamjenjesche, tak so pornjo ßvtobikej spewasche, sohoZ bla bu wot tych
ruhi ch holzow sa kantorku touswolena, Pob kotrejej "awjebowanjom toone w pöstnym cjaßu na wßy te rjane khörlusche spewachu. Bö to Pak pekne ßerbske waschnje, totrelS, lajS wschelake druhe ßo hischcze nett toe Delnej Lujizy, a tej to delnim dzele Horneje Lu- Jizy namaka, schtoz je hizom dawno tvokoko Budyschina sastako, ka|j to, so w pöstnym cjaßu hacz bo jutrow- nicjkt mkobe holzy na wjecjorach rjane kherlusche spe-- waja a to tej juttowniczzynu nöz a jutrowniczku po- pokbnju czinjachu. Bjes nimi be Majka ta najwoßeb- nischa spöwarka a teho bla a jejneho zykeho pözcziweho e ponijneho waschnja bla ju wschitzy lubjo wo wßy lubo möjachu. DJiwacz ßo teho bla njemöjemy, so tej mkobji hülzy se wßy kaz tej se ßußobsttoa sa njej hlabachu * ju ßebi sa njewjestu jabachu. Hijom husto ü tön a brüht starschi muz k machn pschischok a ßo toe mjenje teho a bruheho mkobjenza sa njej praschak. Ute ant Majka ani macz njebeschtaj bo teho chßa wo janeho nawojcnju robzitej. Netk Pak, hbyz be nan wumrjek * Majka bo bwazyteho leta stupicz mejesche, machri to jara nalejcsche, so by tutu ßwoju lubu jenicjku bzowku k jejnemu sboju berje toubafa a bo ßwjateho manbjelstwa pschenjeßka. Wurschlt to naj- böle staroscj cjinjesche, so by sa nju teho prawcho na- wojenju wutrjechika. Schtö Pak to by byk, to toona berje wjebjische. Dawno be toott namakany a wot macjerje wuswoleny, ale tön ßo Majzy prawje lubicz njechasche a wona ßo hischcze wobarasche haj prajicz!
Mjenujzy s Babarkez burskim kubkom Mjebakez kubko mjesowasche. Pola a tust, hola a ferst wobeju kubkow to jenym krusche hromabje lezachu. Hby bychu te bo jeneho kubka sjenochne byke, bha by to rjana a kraßna wez byka. To bö ßebi hizom Babarkez nan pschi jiwjenju husto myßlii a Wurschla, jeho fawo- stajena wubowa, to s myßlow puschczicj njemöjesche.
Tuto Mjebakez kubko be Pak bo teho chßa hu- bjenje boscz wothlabane byko a tön, ftj je netk wob- ßebjesche, hacj runje ßebi wjele prözy bawasche, tola nicjo höbneho s nim bokonjecz njemözesche. Wina teho 6Č, so Mjebakez nan be hubjeny hospobar byk a schklen- c|tu khötro jara lubowak, so bökh njebe wotpkacjik, ale powjetschik. Po nim börsy jeho jona wumrje, kotraj Bi pökna a dobra hosposa byka a hby by bleje ziwa tovstakä, ßwojcmu jenicjkemu ßynej Hanßej k rabze stejaka. Tak tön nötk ßamlutki hospobarstwo wjescz mijesche, 1 cjomuj wschak hischch trochu ßkaby besche.
Dwaj herbaj potajkim bischtaj tu ßußobnej, Hanß
a Majka, a Wurschla njeby ta Jona bycz byrbjaka, kotraj toona be, hbyz njeby na to bzekata, tej kuble a tej ruzy teju broeju na jene sjenocjicz. Wurschla ßo tez teho bla tak jara wo tö starasche, botetjS bü s Mjebakez kmotrn Hanßowej machrju wecjnje bobre ßußobstwo a towarstwo bjerjaka a jej, hbyj ta na ßmjertnym koju lezesche, na ruku bž ßlubika, so chze Po möjnoscji sa to skutkowacj, so byschtej tej bjöscji ßo junu brakoj. Netk Pak be tön prawy chß, so by ßo to wuwjebko. To be ta staroscj, lotrajS Wurschlu czischczesche. Teho bla toona husto staroschwa a cjez- kich myßlow pokna na tawzy sa khachlemi ßebjische. Njechasche Pak Hanß Majku mecj? O haj! to brje toon chzysche, ale wona wschak raby bo t«ho swolicj njechasche; cjoho bla, to byrbicje na möscze shonicj.
Mjebakez Hanß bi bjewjecj a bwazecji l i t stary. Wön njeschikny bo burskeho bjöka njebe; tej Jabyn lösy abo njerobny cjlowjek, so by pjenjesy roecjiskak, abo Pik abo hrak a sa holzami böhak. Nö, wön bž wschak wot ßwojeje mkoboscje ßem jenoj wocji sa Majku rnžf, a to cjim böte, jako toe wschej pözcjiwosczi a rjano« scji kcjejesche, a jeho toutroba ßo pschezo möznischo sa nju horjesche, so ßebi zanu bruhu, hacj jenoz ju , sa Jonu njejabasche. Ale to ßo toott njeskhröbli, jej hby prajicz, so ju lubo ma, a so by k jeje nanej schok, hbyz tön hischcze ziwy be, ßo wopraschak, hacj ju jemu bacz chzebja, to wön ßebi njetoerjesche. Jenoz Wurschla be jemu to wjele kröcz prajika, so byrbi Pschincz a spytacz, hacz njemöze ju bobtjcJ a to bž jeho nabjiju poßylniko. Kaz be wön Pak bobrocjiwy, tak bü tej jara dojasny, tat so wot jeneho czaßa bo bruheho bra- schczcnje wotstorkowasche. Tej njeba ßo precz, so ßo löhzy zanej holzy teho bla lubicz njechasche, bokelj niz jara rjany a trochu hkupikojty be. W schult be wön mato boscz nawuknyk, pschetoj toon möjesche cjejltt hkowu. Wön müjesche le'bom nekak cjitacj a pißacj a hbyz be na paczerje khobzik, s nusu hawptschtuki a schpruchi möhk, so be buchomny jeho ßwarik a se zanej bobrej khwalbu njebi! konfirmirowacj möhk. Wjeßni hülzy s nim ßwöj ßmech mejachu, so wön ßo wscheho towarstwa s nimi wostaji a böte ßam sa ßo wosta. Teho bž ßebi Wurschla sa ßwoju jenicjku bjowku f i nawozenju wuhlabaka.
Babarkez Wurschla tajka njebö, so by ßwoju jeni- cjku bzowku k tutej jentwje nusowacj chzyka. N i wschak, toona berje wjebzische, so nusowan« luboscj njetyje. Tola Pak jej to bjeft a nöz to hkowje tcjesche,
kak by ßwoje dobre wotpohladanje wuwjes cz möhka. Leho dla won« s dobrhmi ßkowami Majzy tön wulki wuzitk wukozowasche, kotryz by pschc» jeńtrow s Han- fom mřta. Mona njrsasta Hanßa khwalicj jako d»bro- cjiwu duschn, s kotrymz ßo llpje fmřje, hacz s wjele druhiini mkodymi hölzami se wßy a se ßußodstwa, ko- tsiz drje mudrischi a rjenischi ßu, dhzli tuen, at« lösh- schi a leßnischi. Majka drje pschi pridku k lernn wjele njepraji, tola pak, hdyz macz pschezo s nowa jej ßwoje predowanje dzerzesche, napoßledk ßwoje haj dasche. Wjele m^ßazow be lo träte, prjedy hacz tat daloko pschindze. Majka bis ßo niz wol ßwojeje wutroby ale wol ßwojeho dobreho rosoma k lernn nawadicz daka, po maczernej woll czinicz.
Tat ßo Hanß a Majka ßlubischlaj a bu wnczi- njene, so dyrbi skerje lepje kwaß bhcz.
Wurschla wschilko na lo holowasche, so by kwaß po möznosczi wulki bhk a Majka lernn niczo napsche- eziwo njeprajcsche. Sslnbjenaj ßo pschipowjedacz da- fchlaj a ßamo ßo ine, jako czeßny mkody holz a czeßna mfoba holza.^ Po starym khwalobuym wascknju tu njedzelu, hdzez ßo druhe pschipowjedanje sta, k Bozemu blidn dzeschlaj, ßobolu prjedy pak k knjesej duchom- nemn na paczerje hicz möjeschlaj. Wobaj ßo po taj- kim ßobolu wjeczor na pucz podaschlaj a macz ßobu dzesche. Wonaj slaj ßebi dobrn drastn woblekkoj a tez Wurschla njeje ßo wostajicz möhka, ßwoj stary schör- znch wotwjasacz a ßo pschistojnje wobljez. K lernn je ßebi ßwöj stary czerwjeuy pschedeschcznik ßobu wsaka, hacz runje be njebjo zyle jaßne a zana mröczatka na njebju njestejesche, a w bremjeschku toona kokosch njeße, kolruz knjes duchomny sa te paczerje dostacz ma. Tak du wschilzy Isjo we wschej pschistojnosczi na faru. Majka a Hanß predku bjetaj, macz so nimaj. Wobaj ßlubjenaj wjele njeryczilaj a Majka je M oire kroczele prjedy Hanßa. Tön pak ßo komdzi, wulroba jemu spadnje a je pokna hrosy, pscheloz wön ßo boji, so njebudze möz katechi-muS derje horje prajicz. Blize woni k farje pschinvu, stysknischo Hanßej je! Tez Majka wschak ßo wol nekajkeje bojoscze nadbkhowana czuje. Wonaj do kheze stupilaj. Hanß ßo komdzi wo dnrje sakkapacz, duz ßebi Majka wutrobn wosmje a to sczini. Sastupcze! rjeknje k. duchomny a Majka prenja do jstwy stnpi, dobry wjeczor prajizy a sa njej Hanß, kolrehoz Wurschla do khribjela storkajo nuls czischczi. Wilajcze, wolmolwi k. duchomny, wschitkim tsjom rnku skiczo, wy na paczerje pschindzecze? Taj ßlubjenaj stejo wostanjelaj, macz pak ßo sa nimaj na
stolz ßynje, ßwöj mÜschk f kokoschu a ßwöj psche- defchcjnik twjerdje w rnzy djerzo. Hdyz je ßo k. duchomny w druhej fttoi ßwoju duchomnsku drastu wo- blekk a ßo potom saßo do prjedawscheje stwy I Majzy a Hanßej wröczik, sapocznje f lym ßwoje ro-- wuczenje, so lymaj ßlubjenjomaj bibliju poskiczi, s kolrejez mataj kruch czilacz. Wön Pak jimaj 7. statt) w 1. liscze na Korinlhiskich prjödkpokozi. Hanß bibliju s tschepotanjom w rukomaj dzerzi a hubjenje doscz czila. Na lo na Majku rjad pschindze. Mona s wulkej wustojnosczu czila, so k. duchomny, kiz bł prjedy na Hanßa s hkowu Ischaßk, nřlt s wjeßekym ßmöjkotanjom na nju pohladuje. Po lym dyrbilaj hawplschluki s kalechismnßa horje prajicz. Tez Indy Hanß hubjenje wobsteji, Majka Pak wschilko nanajlöpje möze. Hdyz ßo napoßledk k. duchomny sa nekolrymi fchpruchami a kherluschowymi schtnczkami prascha, Hanß tez niz jedhn njewe, bjes tym so Majka zyku hromadu bje-wscheho postorka spewa. Tuto roswuczenje k. duchomny s lym skönczi, so jimaj möznu a hnnjazn rhcz po ßkowach psalma 37, 37 dzerzi: wostan ßw^rny a sadzerz ßo prawje; pscheloz lajktm ßo napoßles derje pöndze. Hanßa wön pschi lym napomina, so ma ßo peknje prözowacz, Boze ßkowo wuknycz a Majku, so by se sczerpliwosczu jeho ßkaboscz njeßka a jemu we lym pomozna byka, schloz k jeho dusche sböznosczi ßtuscha. Macz pak sady wobeju ßedzi a ßebi ßhlsy s woczow Ireje a k lernn knjesej w njebjeßach sdychuje, so by ßo wschilko derje radziko. Jako je potom ßwoju kokosch ßweru woledata, wschilzy isjo dobrn nöz praja a domoj khwalaja. Hanß na dompuczu preni dze. pscheloz jemu je tak lohko wokoko wutrobh, so je to nimo; jemu be, jako by jemu ezezke bremjo se schije wsate byko; Majka pak s westej nutrnosczu sa nim stupa, pscheloz te lubosne napominanja leho wobstar- neho duschow pastyrja bechu dobre mesto w jeje wulro- bje namakata a ju möznje k temu prjödkwsaczu hnuke, so chze ßwoje ziwjenje w poßkuschnosczi pschecziwo temu knjesej w njebjeßach a w lubosczi k ßwojemu muzej wjescz.
Wona je ßkowo dzerzaka, la luba Majka. Wurschla pak wulki kwaß wuhotowa, na kotryz bu wjele pscheczelow s daloka a s bliska pscheproschenhch a k temu nimale zyka wjeß. Po kwaßu slaj Hanß a Majka hacz do dzenßnischeho dnja we wschej poboznosczi a lubosczi hromadze ziwaj bykaj a Wurschla pesloni jeju dzeczi a nima ßo kacz, so je niz jene jeju wutrobje ale tez jeju kuble na jene sjenoczika.
Tsischej wot L. A. Dounerhaka w Bubyschinje.