SEMINARSKI RAD

WAP Protokol

Sadržaj

Uvod..........................................................................................................................................................3

Razvoj WAP-a..........................................................................................................................................4

WAP..........................................................................................................................................................5

Struktura WAP-a.......................................................................................................................................6

WAP u budućnosti....................................................................................................................................9

Zaključak.................................................................................................................................................10

Literatura.................................................................................................................................................11

2

Uvod

Živimo u vremenu u kome tehnologija predstavlja jedan od najvažnijih faktora savremenog života. Gotovo je nemoguće zamisliti život bez upotrebe tehnologije u današnje vrijeme. Samim tim sve se više teži ka sticanju što više informacija i znanja. Informacije su počele da predstavljaju u savremenoj trgovini jedan od najvažnijih resursa. Što imate veći pristup informacijama to ste više u mogućnosti da ostvarite bolje i konkretnije korake ka ostvarivanju unaprijed ostvarenih ciljeva. Upravo iz ovog razloga, razvojem tehnologije i razvojem mobilne komunikacije, došlo je do potrebe da se korisnicima ponudi mogućnost pristupanja informacijama na svakome mjestu i u bilo koje doba. WAP protokol služi upravo tome, da smanji jaz koji je postojao između klasičnih računara i ostalih manjih uređaja koji su prilagođeni radu na bežičnim mrežama. U ovome radu ću se upravo osvrnuti na pojašnjavanje WAP standarda uopšte, kao i na način na koji oni funkcionišu.

3

Razvoj WAP-a

Mobilni vid komunikacije je postao veoma zastupljen u ljudskom životu, možemo reći da je postalo skoro nezamislivo voditi život u današnje vrijeme bez razno raznih mobilnih uređaja, koji nam omogućuju svakodnevni pristup informacijama iz čitavog svijeta. Upravo iz ovog razloga došlo je do ogromnog razvoja tehnologije i uređaja koji se koriste baš u ove svrhe.

Ako postavimo pitanje šta je WAP, odgovor koji bi smo mogli da dobijemo glasio bi da je to standard koji je donesen i utvrđen na međunarodnom nivo. WAP –na engleskom Wireless Application Protocol odnosno bežični aplikacioni protokol predstavlja standard kojim je definisan način na koji bi trebale da rade aplikacije koje se upotrebljavaju pri bežičnom Internetu i mrežama. Možemo reći da je WAP skup protokola koji imaju za cilj da kreiraju aplikaciju koja se koristi za web, a koja je pogodna i za prijenos i vršenje rada na wireless mrežama.

Glavni cilj stvaranja WAP-a je prelazak jaza koji postoji između standardnih računara i manjih uređaja i uređaja koji posjeduju mobilnost prilikom njihovog korišćenja, poput mobilnih telefona, PDA uređaja i slično. Na ovaj način je omogućeno ovakvim uređajima da imaju pristup web-u odnosno Internetu.

Ako govorimo o razvoju WAP-a onda moramo istaći da je to relativno mlada tehnologija, ali je i pored toga za veoma kratak period postigla ogroman razvoj i evoluciju. Prije pojave WAP-a, uređaji poput mobilnih telefona su imali veoma lošu mogućnost povezivanja sa web-om.

Krajem devedesetih godina najveći problem je bio što su web stranice bile pune kolorita, teksta, slika i sličnih vidova medija. Bile su bazirane na javascript-u i flash-u a najčešći dizajn je bio u srazmjeru od 800x600 pixela. U to vrijeme telefoni su imali male monohromatske displeje koji su bili niske rezolucije i nisu mogli na najbolji način da prikažu stvaran izgled web stranica. Upravo iz ovoga razloga su 1997. godine Ericsson, Motorola, Nokia i Unwired Planet preuzeli inicijativu za stvaranje standarda za izradu naprednih usluga unutar bežične domenske realnosti. Te godine je i napravljen WAP Forum. 1998. godine je pušten u promet WAP 1.0 i tada je otvoreno članstvo WAP foruma prema svima. Zadatak ovog foruma je da stvara licence- free standarde koji omogućavaju pristup informacijama i telefonskim servisima, svim bežičnim uređajima.

4

WAP

Kao što smo već naveli bežični aplikacioni protokol predstavlja standard kojim je definisan način na koji bi trebale da rade aplikacije koje se upotrebljavaju pri korištenju bežičnog Interneta. WAP standardi su prilagođeni uređajima koji ne raspolažu sa velikom memorijom i imaj dosta slabije mogućnosti prikaza objekta posmatranja na ekranu. Pažnja se obraćala i na stavku da postoji mogućnost da takvi uređaji ne posjeduju klasičnu tastaturu ili miš za unose podataka.

Ono što WAP definira jeste skup standarda koji zajednički određuju na koji način bežični mobilni terminali vrše komunikaciju putem bežične mreže. Kao i na koji način dostavljaju informacije, odnosno na koji način pružaju usluge od strane već pomenutih mobilnih terminala. Upravo zahvaljujući WAP-u moguće je uređajima da uspostave konekciju sa WAP-ovom infrastrukturom i da na taj način ispune zahtjeve koje im je postavio korisnik..

Na slici sa iznad možemo da vidimo na koji način funkcioniše Internet model. Ovaj model omogućava klijentu da dođe do usluga na većem broju izvornih servera, s tim da se svakome pristupa preko jedinstvenog URL-a.

Ovde možemo da vidimo kako WWW klijent zahtijeva izvor koji je pohranjen na web serveru, koristeći HTTP zahtijev (URL), pri čemu mu web server šalje informaciju obrađenu u HTTP odgovoru (HTML)

5

Na slici ispod vidimo koja je uloga WAP-a i na koji način funkcioniše WAP model. Umjesto zahtijeva koji se na Internetu šalje preko HTTP ovdje se koristi WSP, zahtijev se upućuje WAP Gateway-u koji ga pretvara u HTTP i šalje na izvorni Web server koji mu uzvraća preko WML na WAP Gateway, koji ga zatim prebacuje u WSP odgovor i šalje ga nazad klijentu. Može se reći da WAP Gateway vrši određenu vrstu konverzije.

Struktura WAP-a

Kada govorimo o strukturi moramo reći da WAP pruža pojednostavljeno projektovanje mreže, pošto je u stanju da osigura da se čitav projekat može podijeliti na više dijelova. Ova pojava se naziva podjela protokolarnog stoga. Bilo kom dijelu je moguće pristupiti i sa nivoa koji se nalaze ispod, ali i onih koji se nalaze iznad, ali i sa ostalih aplikacija i korisničkih usluga.

Ova struktura omogućava korisničkim uslugama i aplikacijama da u potpunosti iskoriste ove osobine WAP-a stoga uz pomoć skupa okruženja koje je definisano. Neke od aplikacija imaju

6

mogućnost pristupa sloju veze, transakcije, sloju koji je zadužen za sigurnost kao i sloju prenosa direktno. Ovo možemo da vidimo na slici koja se nalazi ispod.

Kao što se može vidjeti na slici organizacija WAP-a je podijeljena na nivoe, upravo zahvaljujući ovome omogućeno je pojednostavljeno projektovanje mreže, pošto je izvedivo da se izvrši podjela cijelog projekta na nekoliko nivoa koji imaju funkcionalnost. A svakome dijelu se dostavlja po jedan zadatak koji je definisan. Upravo se zbog toga na svakom dijelu ili nivou mogu izvršavati zadaci koji su poprilično kompleksni. Skup svih ovih protokola predstavlja jedinstvenu osnovu servisa koje je potrebno obezbjediti, radi kvalitetnije funkcionalnosti.

Većina ovih nivoa je simetrična, što će reći da se tokom prenosa i na strani klijenta i na strani infrastrukture vrše aktivnosti na istom nivou . upravo to možemo da vidimo na slici sa lijeve strane. Ka primjer možemo da navedemo WTLS na nivou klijenta vršiti će komunikaciju sa

WTLS-om na nivou infrastrukture WEB-a. Dok će WTP sa klijentove strane da komunicira sa WTP-om koji obavlja mrežna infrastruktura i slično.

7

Ove nivoe unutar WAP stoga ili bloka možemo da podijelimo na tri dijela:

Aplikacijsko okruženje Uslužni protokoli Adaptacija podnosioca

informacije

Pod aplikacijskim okruženjem se misli na browser-baziranog okruženja koje je u mogućnosti da podrži prenosivost i transport na široki spektar raznih uređaja, kao i na sadržaje raznih aplikacija.

Pod uslužnim protokolima se misli na protokole čiji je zadatak da pružaju razne servise za prebacivanje i transport kroz bežičnu mrežu aplikacijskih podataka sa jednog mjesta ka drugom. Takođe se odnose i na sigurnost, pouzdanost i rušenje podataka.

Pod adaptacijom podnosioca informacija se misli na skrivanje raznih signalnih i teućih protokola koji se koriste od strane bežičnih mreža.

WAE -Wireless Application Environment predstavlja protokol na aplikacijskom nivou koji je baziran na WWW-u i tehnologiji mobilne telefonije. Njegov je zadatak da napravi kooperacijske uslove prilikom razmjene informacija. I na ovaj način pokušava se omogućiti da operater i izvršitelj usluge može stvarati usluge i aplikacije čija bi namjena mogla da bude primjenjiva raznim bežičnim platformama. WAE je podijeljen na dva dijela na korisničke programe i na usluge i formate koji su dostupni korisničkim programima .

WSP -Wireless Session Protocol predstavlja protokol na nivou sesija i zadužen je za organiziranu izmjenu sadržaja, koja se odvija između aplikacija koje se nalaze na klijentu i aplikacija na serveru. Ova vrsta protokola pruža konekcijske i bezkonekcijske usluge.

WTP -Wireless Transaction Protocol ovaj protokol predstavlja transportni nivo mjesto njegovog odvijanja nalazi se na vrhu datagramske usluge. Njegova funkcija je da omogući sigurnu uslugu kao i klasični TCP, s obzirom da je TCP neprihvatljiv za bežičnu mrežu, zadatak WTP-a je da eliminiše suvišne informacije i smanjuje količinu podataka koja je potrebna da bi se transakcija izvršila. A mjesto njegovog odvijanja je na zaštićenim i nezaštićenim datagramskim mrežama.

8

WTLS -Wireless Transport Layer Security ovaj protokol osigurava sigurnosni mehanizam koji se primjenjuje prilikom prijenosa podataka. ON ima dosta sličnosti sa TLS-om i njegovo korišćenje je moguće podešavati u zavisnosti od potreba.

WDP -Wireles Datagram Protocol ovaj protokol predstavlja određenu vrstu pripremnog nivoa , koji ima za zadatak da svaku mrežu podataka predstavi kao UDP - User Datagram Protocol višim slojevima WAP-a. I to tako što osigurava transport podataka kroz dva 16-bitna porta koji predstavljaju izvorište i odredište.

WAP u budućnosti

Wap forum je predstavljao u početku glavnu instituciju koja je bila zadužena za razvoj WAP standarda. Kasnije je reorganizovan i stvorena je nova asocijacija koja se zove OMA –Open Mobile Aliance, ona trenutno kontroliše skoro sve aspekte po pitanju razvoja bežičnog pristupa podacima koji se nalaze na WEB-u.

Treba istaći i da WAP 2.0 predstavlja noviju sređeniju i dorađeniju verziju WAP-a, gdje se koriste najnovije verzije XHTML-a i HTTP-a. WAP Push je u upotrebi od verzije WAP 1.2, njegovom implementacijom je omogućeno da WAP sadržaj bude prikazan na uređajima uz minimalnu intervenciju korisnika.

WAP Push u suštini predstavlja zaštićenu poruku koja sadrži link koji je vezan na WAP adresu. Uveden je na vrhu WDP sloja, i kao takav može se koristiti pri svakom ''nosiocu podataka'' koji je komapaktibilan WDP -u. Upravo zbog toga WAP Push ukazuje krajnjem korisniku na WAP adresu na kojoj može da nađe traženi sadržaj koji je spreman za pregled ili download na uređaj koji korisnik koristi. Adresa može biti klasična stranica, multimedijalni sadržaj ili aplikacija koja je odrađena u Javi.

9

Zaključak

I na kraju možemo reći da WAP protokol predstavlja otvoreni standard koji korisnicima bežičnih mreža omogućava pristup informacijskim sadržajima na Internetu , pa im na taj način pruža šansu da putem mobilnih uređaja vrše većinu funkcija koje su mogli da izvedu pomoću kućnih računara putem Interneta.

WAP standard je blisko povezan sa internet standardom, ali je i pored toga prilagođen karakteristikama mobilnih mreža i uređaja. Omogućavajući na taj način ekonomičnije korištenje resursa koje posjeduju mobilne mreže kojima se danas služimo.

Zahvaljujući razvoju GPRS-a, Bluetooth-a i komunikacijskih sistema treće generacije, WAP posjeduje sve veći značaj u savremenom svijetu i trenutno je veoma teško zamisliti vođenje normalnog života bez korištenja WAP standarda. Ova tehnologija se iz dana u dan sve više prilagođuje novonastalim uslovima koje diktira tržište i nove tehnologije i to sve sa ciljem da zadrži vodeće mjesto koje ima danas.

Iskreno se nadam da sam sa ovim radom uspio da vam barem malo približim pojam WAP standarda, njihovu primjenu i način na koji funkcionišu.

10