12/11/2013

1

WARZYWAJAKIE I ILE

W WYBRANYCH

SCHORZENIACH

dr inż. Dominika Głąbska

Zakład DietetykiKatedra DietetykiWydział Nauk o Żywieniu Człowieka i KonsumpcjiSGGW

• warzywa i owoce są istotnym elementem codziennej zdrowej diety

• odpowiednie spożycie warzyw i owoców może pomóc w zapobieganiu istotnym chorobom

• niedostateczne spożycie warzyw i owoców - w skali świata- 1% niepełnosprawności- 2,8% zgonów

12/11/2013

2

Niedostateczne spożycie warzyw i owoców powoduje:

• ok. 14% zgonów z powodu nowotworów przewodu pokarmowego• ok. 11% zgonów z powodu choroby niedokrwiennej serca• ok. 9% zgonów z powodu zawałów

Wspólny Raport Światowej Organizacji Zdrowia/ OrganizacjiNarodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa

na temat roli dla zdrowia warzyw i owoców Kobe, Japonia, 1-3 września 2004

• dla zapobiegania wystąpieniu schorzeń przewlekłych• dla zapobiegania niedoborom składników odżywczych

Zalecane spożycie przynajmniej 400g warzyw i owoców łącznie/ 24h

Z wyłączeniem ziemniaków i innych bulw skrobiowych(tropikalne edda, taro, cocoyam, dasheen)

Wspólny Raport Światowej Organizacji Zdrowia/ OrganizacjiNarodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa

na temat roli dla zdrowia warzyw i owoców Kobe, Japonia, 1-3 września 2004

12/11/2013

3

Co jest ważne?

• 400g nie jest celem, tylko minimalnym poziomem• istotne jest urozmaicenie• lepszym wyborem są produkty świeże

• w niektórych krajach przeciętne spożycie warzyw jest tak niskie, że mogą nie dać rady osiągnąć nawet poziomu 400g

Wspólny Raport Światowej Organizacji Zdrowia/ OrganizacjiNarodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa

na temat roli dla zdrowia warzyw i owoców Kobe, Japonia, 1-3 września 2004

Przeciętne miesięczne spożycie niektórych artykułów żywnościowych na osobę w Polsce w gospodarstwach domowych ogółem

12/11/2013

4

Cukrzyca

� Przewaga warzyw nad owocami

� Zalecenia japońskie:

1 OWOC dziennie

DO 400G WARZYW

dziennie

12/11/2013

5

Indeks glikemiczny warzyw• warzywa surowe < 30• warzywa gotowane <50• niższy w przypadku produktów surowych niż gotowanych

Marchew surowa – 16Marchew gotowana – 32-49

Owoce surowe:Mango – 51 Banan – 52Kiwi – 53Papaja – 59Ananas – 59

Błonnik pokarmowy

Jest to substancją pochodzenia roślinnego, która nie ulega trawieniu w przewodzie pokarmowym człowieka.

Występuje w owocach, warzywach, orzechach, ziarnach oraz produktach zbożowych z pełnego przemiału, tzn. pełnoziarnistym pieczywie, kaszach, otrębach zbożowych.

12/11/2013

6

PODZIAŁ WARZYW W ZALEŻNOŚCI OD ZAWARTOŚCI WĘGLOWODANÓW

A. Warzywa o zawartości do 3% węglowodanów

B. Warzywa o zawartości do 6% węglowodanów

C. Warzywa o zawartości 6-10% węglowodanów

D. Warzywa o zawartości 11% (i więcej) węglowodanów

Warzywa o zawartości do 3 % węglowodanów

Cykoria, świeże grzyby, endywia, ogórki, rabarbar,

rzodkiewka, sałata, szczypiorek, szparagi,

szpinak

12/11/2013

7

Warzywa o zwartości do 6 % węglowodanów

Botwina, brokuły, cebula, kabaczek, kalafior, kalarepa,

papryka, pomidory, szczaw

Warzywa o zawartości 6 do 10 % węglowodanów

Brukiew, brukselka, buraki, dynia, fasola

(strączki), jarmuż, kapusta (biała,

czerwona, włoska), marchew, nać pietruszki,

pory, rzepa

12/11/2013

8

Warzywa o zawartości powyżej 11% węglowodanów

Bób, groszek zielony, groszek konserwowy

bez zalewy, korzeń pietruszki, salsefia, seler,

skorzonera, chrzan

Schorzenia przewodu pokarmowego

12/11/2013

9

Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego

• dolegliwości bólowe

• wzdęcia

• zaparcia

Wybieranie produktów zgodnie z indywidualną tolerancją

• rodzaj produktów• ilość• sposób przygotowania (obróbka cieplna)

12/11/2013

10

Najczęstszy rodzaj zaparć –zaparcia czynnościowe

• do 10% ludzi

• kobiety częściej niż mężczyźni

Zaparcia czynnościowe –przyczyny

• powstrzymywanie się od wypróżnień

• dieta z małą ilością błonnika pokarmowego

• niedostateczne spożycie płynów

• mała aktywność kończyn dolnych i mięśni brzucha

12/11/2013

11

Warzywa wzdymające

• strączkowe (groch, fasola, soja, soczewica)

• kapustne (kapusta, kalafior, brokuł, brukselka)

• cebulowe (cebula, czosnek, por)

• inne – ogórki, rzodkiewka

12/11/2013

12

Prebiotyki:

Substancje stymulujące rozwój prawidłowej flory bakteryjnej jelit

Należą do nich białka, tłuszcze, oligo - lub polisacharydy, które nie ulegają trawieniu i w formie niezmienionej docierają do światła jelita, by tam rozwijać swoje działanie stymulujące.

Obecnie najczęściej stosowanymi oligosacharydami są inulina i fruktooligosacharydy (FOS),które występują naturalnie

• cykoria• szparagi• cebula• karczochy• por

12/11/2013

13

Nadciśnienie tętnicze

• Normalizacja masy ciała

• ↓↓↓↓ spożycia soli

• Ograniczenie spożycia alkoholu

• Zwalczanie palenia papierosów

• Aktywność fizyczna

Zalecenia w nadciśnieniu tętniczym

12/11/2013

14

12/11/2013

15

1g soli kuchennej – 388 mg sodu

1 łyżeczka 5g soli kuchennej – 1942 mg

• Kapusta – 19 mg/ 100g• Kapusta kwaszona – 206 mg/ 100g

• Ogórek – 11 mg/ 100g• Ogórek kwaszony – 703 mg/ 100g

X 11

X 64

12/11/2013

16

EnergiaBłonnik pokarmowy

Potas, magnez, błonnik pokarmowy

Potas, magnez, błonnik pokarmowy

Białko,magnez

Energia, nienasycone kwasy tłuszczowe

WęglowodanyEnergia, błonnik pokarmowy, potas, magnez

Białko, wapń