web 2.0 en de

informatievoorziening

Eric SievertsUniversiteitsbibliotheek Utrecht

Instituut voor Media- en Informatie Management (Hogeschool van Amsterdam)

web 2.0blogs

wikitagging

tagcloudssocial media

collaboration

knowledge sharing

flickr

del.icio.us

podcasts

communities

twitter

hyves

RSS

ajax

web 2.0folksonomy

Web-2.0 is een verzamelnaam geworden waaronder

nogal uiteenlopende diensten, technieken en

functionaliteiten op internet vallen.

De grootste gemene deler daarvan is echter dat ze

gebruikers veel meer autonomie geven. De gebruiker

kan zijn eigen journalist, fotograaf, bibliothecaris,

recensent of radiozender worden.

Een ander kenmerk van veel van die nieuwe diensten

is dat ze er sterk op gericht zijn, om allerlei gegevens

en (digitaal) materiaal met anderen te delen. Ze

kunnen dus bijdragen tot samenwerking en

communityvorming.

Hoewel veel web-2.0 diensten in eerste instantie op

de persoonlijke levenssfeer en amusement zijn

gericht, ontstaat juist voor dat laatste aspect steeds

meer belangstelling vanuit professioneel oogpunt.

Waar "kennisdeling“ in het verleden vaak vooral

met de mond werd beleden, wordt het met nieuwe

Web-2.0 technieken steeds makkelijker het ook in

de praktijk te brengen en - misschien nog

belangrijker - lijken mensen er een grotere

bereidheid toe te hebben, dankzij in de privé sfeer

opgedane ervaringen.

wat IS web-2.0 ?

Eric Sieverts | e.sieverts@library.uu.nl | http://www.library.uu.nl/medew/it/eric | e.g.sieverts@hva.nl

DIY

UGC

PTTP

do it yourself

user generated content

power to the people

belangrijkste karakteristieken:• “doe het zelf” (de gebruiker aan de macht)• samenwerking (social software,

sharing & collaboration)

voorbeelden van soorten web 2.0 toepassingen die je op internet tegenkomt

– zelf publiceren

– zelf het nieuws bepalen

– zelf bookmarken

– zelf taggen

– zelf zoekmachientje spelen

– sociale netwerken

– nieuwe technische oplossingen voor software-applicaties

wat is Web 2.0 ?

• via blogs• via wiki's• foto's via flickr.com• video's via youtube• podcasts & vodcasts (dagelijkse uitzending van rocketboom?)

er zijn speciale podcast-zoekmachines die naar woorden uit de gesproken tekst kunnen zoeken

• en ook bij veel andere Web 2.0 diensten speelt "zelf publiceren" op een of andere manier wel een rol

zelf publiceren

• weblogs voor snelle ietwat vergankelijke berichten en discussie

• wikivoor vormgeven en vastleggen van uitgangspunten, kennis, overwegingen, besluiten, …

zelf publiceren in de werkomgeving

weblog– door/namens projectleider– groepsblog

ten behoeve van– kennisuitwisseling– creëren van betrokkenheid & draagvlak– “publieke” reacties/discussie– voorkomen van verstopte mailbox

maar– hoe garandeer je dat het wordt gelezen?

(dat is nog minder vanzelfsprekend dan bij mail)

zelf publiceren in de werkomgeving

wiki– kruising tussen tekstverwerker en website– ten behoeve van samenwerken aan zelfde documenten

doel– samenwerking– kennis opbouwen– (bij Wikipedia) gebruik maken van

“wisdom of the crowds”, “million minds approach”

maar– wie bepaalt wat “de waarheid” is?– hoe gaat het met beheer?

• versies

• structuur en overzicht

zelf publiceren in de werkomgeving

RSS (rich site summary)– techniek om nieuwe berichten gestructureerd te verspreiden– techniek voor selectieve attendering op nieuwe berichten – je hebt desktop of online RSS-reader nodig waarin je

“abonnementen” (d.w.z. URL’s daarvan) registreert– in de “reader” kun je (samenvattingen van) berichten lezen en

kun je doorlinken naar de echte webpagina’s

toepassing in dit verband:– alle weblogs bieden mogelijkheid nieuwe berichten in RSS

binnen te krijgen– meeste wiki’s bieden mogelijkheid via RSS geattendeerd te

worden op nieuwe aanvullingen / wijzigingen

rss - notificatie

desktop RSS-reader

online RSS-reader

zelf het nieuws bepalen

• newsvine.com: de deelnemers bepalen welk nieuws belangrijk is (en dan hoog scoort) en kunnen ook zelf nieuws toevoegen

• digg.com: de deelnemers voegen nieuws toe en bepalen gezamenlijk wat belangrijk is

• postgenomic: “hot stories” uit de wetenschap

• newzingo.com: kijkt wat op Google-News belangrijk is (=veel voorkomt) en tagt en rankt dat (hier geen gebruikers-invloed)

• del.icio.us: bookmarks onder eigen naam bewaren, van "tags" voorzien, en met

anderen delen• myweb: dienst van Yahoo daarvoor• furl: eveneens• connotea: iets dergelijks voor vak- en wetenschap-

informatie

ook vaak:

• besloten groepjes voor uitwisselen van bookmarks• andere mensen ontdekken met zelfde voorkeuren

zelf bookmarken

bij al die diensten kunnen gebruikers spullen "taggen"

hun eigen spul van trefwoorden voorzien – weblogs (technorati, blogger, bloglines, ....)

– foto's (flickr)

– video's (youtube)

en ook andermans spul– bookmarks (delicious, connotea, myweb, rawsugar, ...)

– nieuws (digg, newsvine, ....)

> 30% van internetters doet dit regelmatig

zelf ontsluiten - taggen

voor- en nadelen

• geen standaardisatie van gebruikte vocabulaire– problematiek van homoniemen / synoniemen / woordvormen

• beter dan vooraf bedacht vocabulaire (?)– het is het jargon van de gebruiker zelf– communities delen gezamenlijk vocabulaire (social tagging)

zelf ontsluiten - taggen

veel sites bieden visualisatie welke tags veel worden gebruikt, toegekend of bekeken, al dan niet in relatie tot elkaar

maar hoe zit dat met?

<“most popular”> vs. <“long tail”>

de grote massa het niche-product

tag clouds

tag-cloud op flickr.com

professionele toepassingen van combinatie van bookmarken en taggen

rubriceringvan tags

tags gesorteerdop DDC-ranges

• rollyo.com: zoekresultaten beperkt tot door jou geselecteerde websites; zulke "search-rolls" ook met anderen delen

• google-coop:idem

• wink.com: "powered by people"; zoekt door anderen geselecteerde en getagde pagina's en aangelegde onderwerp-"collections"

• yoono.com: "people powered", "share with those who know"

• stumbleupon.com

zelf zoekmachine spelen

• orkut• hyves• myspace• facebook• ning• imeem• ....

deze systemen zijn primair op dat sociale aspect gericht,

maar voor de meeste eerdere diensten was die netwerk-functie ook al een belangrijke component:"collaboration & sharing”

sociale netwerken

geen software meer installeren op je PC; programma's draaien in je browser

– technieken als "ajax" (asynchroon javascript en xml)

– toepassingen zoals• tekstverwerker in je browser

• excell-spreadsheet in je browser

• video-viewer in je browser

• diensten (mash-ups) rond bijvoorbeeld google-earth

• ....

nieuwe technieken bij web 2.0

rol van bibliotheek/kenniscentrum bij gebruik van weblogs, wiki’s, taggen, bookmarken

– introduceren (nog nodig, als 30% van mensen privé al tagt?)– propageren– adviseren– faciliteren (nodig? laagdrempelig! domein van ICT?)– modereren (strijdig met idee van zelfstandigheid?)– valideren (maar moet de specialist dat niet doen?)– beheren (versies, eindversie)– archiveren– animeren

mogelijke rol van kenniscentrum

web 2.0

library 2.0

enterprise 2.0

everything 2.0bibliotheek 2.0

business 2.0

search 2.0

knowledge 2.0

use it, but mind the buzz

collaboration 2.0learning 2.0

amsterdam 2.0