บทท6 นกทองเทยว และพฤตกรรมการเดนทางในรปแบบตางๆ

คำานำาในทกๆธรกจสนคาและบรการตองมการกำาหนดตำาแหนง, สวน

ตลาดและกลมเปาหมาย ของธรกจของตนเองเพอทจะสนองความตองการของกลมลกคาทแตกตางกนออกไป ตามทไดศกษา มาในหนวยขางตนแลว เพราะในความแตกตางในหลายๆสวนของลกคา เชน อาย, เพศ, รายได, เวลา, สถานะครอบครว ฯลฯ ปจจบนเหลานทำาให รปแบบของการเดนทาง ของนกทองเทยวแตกตางกนตามไปดวย ธรกจตางๆในอตสาหกรรมทองเทยว ไมวาจะเปนรานอาหาร, สถานบนเทง, ธรกจนำาเทยว, ธรกจการขนสง, ธรกจทพกแรม, ธรกจรานขายของทระลก ฯลฯ กตองทราบถงรปแบบของการเดนทางของนกทองเทยวทเปนกลมเปาหมายของตนรวมถงเปนลกคาทอยในสวนตลาดของตนดวยเพอทจะสนองความตองการของลกคาไดตรงตามเปาหมายและประสบความสำาเรจเหนอคแขงขนในตลาดเดยวกน

ดงนนการศกษาในหนวยนจะมงเน นถ งการศกษาร ปแบบของพฤตกรรมการเด นทางของนกทองเท ยวท แตกตางก น ออกไปซ งสามารถจำาแนกไดดงน

1. กลมประเภทตลาดครอบครว (Family Market)2. น ก ท อ ง เ ท ย ว ท ม ง ค ว า ม เ พ ล ด เ พ ล น (Hedonistic tourists)3. นกทองเทยวสะพายเป (The “backpacker” market)4. นกทองเทยวเย ยมญาต (VFR – visiting friend and relatives)5. นกทศนาจร (Excursionists or day-trippers)6. นกทองเทยวเพอการศกษา (Educational tourists)7. นกทองเทยวเพอศาสนา (Religious tourists)

8. น ก ท อ ง เ ท ย ว อ พ ย พ / ห ล บ ห น อ า ก า ศ ห น า ว (The “snowbird” market)

1. ครอบครว (Family Market)

กลมนกทองเทยวทเดนทางรปแบบเปนครอบครวนนกจะมความแตกตางกนออกไปตามลกษณะภมศาสตร โดยจะเหนไดอยางชดเจนคอ กลมประเทศในยโรปตอนเหนอ หรอ สหรฐอเมรกา ลกษณะของครอบครวจะเปนแบบ ครอบครวเดยว “ ” (Nuclear family) ในขณะท ครอบครวในแถบ ยโรปตอนใต, ตะวนออกกลาง, เอเชย จะเปนรปแบบ

ครอบครวขยาย “ ” (extended family) ดงนนรปแบบการเดนทางในชวงวนหยดพกผอนและการตดสนใจทจะซอสนคาและบรการในอตสาหกรรมทองเทยวกตางกนออกไป

กลมครอบครวเดยวในแถบยโรปตอนเหนอเปนกลมตลาดหลกของหลายบรษทจดการนำาเทยว (Tour operators) ทจะจดการหารายการและสนคาทางการทองเทยว มานำาเสนอและสนองความตองการ เชน การเดนทางแบบแคมป (Camping), รปแบบคาราวาน (Caravanning trips), การทำาอาหารการกนเองระหวางเดนทาง (Self - catering) และสวนสนก (Theme parks)

ปจจยหลกของการทจะตอบสนองความตองการของนกทองเทยวกลมนกคอการทจะตองเขาใจเดก เพราะพอแมสวนใหญจะเลอกเดนทางโดยตระหนกถงผลประโยชนสงสดทลกๆ ของเขาเหลานนจะไดรบระหวางการเดนทางดงนนบรษทจดการนำาเทยวตางๆ ตองทราบถงความตองการของบรรดาลกๆ ทอยในครอบครวดวย วาเดกเหลานนอยในกลมอายเทาไร เพราะชวงอายสามารถบงชถงความตองการได เชน

- กลมทารก (Babies) โดยพอแมทมเดกกลมทารกอยในการดแล จะมงเนนถงความปลอดภยของเดกเปนหลกกอนและความสะดวกสบายขนพนฐาน และควรหลกเลยงการเดนทางทเสยงตอสขภาพ

รางกาย เลอกสายการบนหรอโรงแรมทเสนอบรการพเศษสำาหรบเดกทารก เชน อาหารสำาหรบเดก, เตยงเดกเลก, รถเขญเดก เปนตน

- กลมเดกเลก (Infants) สวนใหญจะอยในชวง 2 – 5 ป ควรเลอกเสนทางการเดนทางทไมยาวหรอใชเวลาเดนทาง นานจนเกนไป เพราะจะทำาใหเดกเหลานรสกเบอ และไมพอใจกบการเดนทางทนาน และสำาหรบผนำาการเดนทางตองดแลเร องความปลอดภยเปนพเศษ เชน หลกเลยง การอยใกลสระนำาตามลำาพง หรอเดนตามระเบยงทางเดนคนเดยว เปนตน

- กลมเดกเรมในวยเรยน (Early school – age children) จะอยในชวง 5 – 12 ป กลมเดกพวกนชอบมองหาเพอนทอายรนราวคราวเดยวกนเปนเพอเลน และมองหากจกรรมรวมกน เชน เลนนำาในสระวายนำา เปนตน

- กลมวยรน (Teen ages) จะอยในชวง 13 – 18 ป กลมพวกนตองการความอสระจากพอแมและมองหากจกรรมทเปนลกษณะของผใหญมากขน

กลมวยรนเปนกลมทสำาคญ เพราะเปนกลมทมความตองการเดนทางสงและตองการเดนทางทเรมแยกตวออกจากพอและแมของเขาแลว ดงนนธรกจและบรการทางการทองเทยวกตองมองหาจดทกลมวยรน เหลานตองการในการเดนทางตวอยางเชน

- การเดนทางเพอการศกษาซงจดโดยสถานศกษาจดขน- การเดนทางทจดโดยสมาคมหรอชมรมของกลมวยรน- การเดนทาง ท ม ก า ร แ บ ง แ ย ก

อยางชดเจน เชน การ เด นทางของกล มวยรนชาย, กลม วยรนหญง

กลมครอบครวเดยว

แตบางครงเดกหลายคนกไดใชเวลาในชวงวนหยดกบพอแมนอยมากเพราะเนองจากรายไดนอย จำานวนของลกๆในครอบครวมผลกระทบตอความตองการ ครอบครวทมเดกๆหลายคนอาจตองการหาแพคเกจทราคาถกในขณะทเดกๆเขากอาจมเงนเกบใหมากขน นเปนการอธบายวาทำาไมพวกเขาถงเปนสวนประกอบหลกของการตลาดของการจดคายและคาราวาน

อตสาหกรรมทองเทยวไดทำางานหนกเพอดงดดกำาไรจากการตลาดครอบครว โยเฉพาะมการลดราคาสำาหรบเดกๆ และใหมสถานททฟรสำาหรบเดกๆ อยางไรกตามการเสนอสงทมคาเลกๆนอยๆนใหแกครอบครวทมพอหรอแมคนเดยว ซงพวกเขามพนฐานจาก nuclear family ดงนนทางอตสาหกรรมยงบกพรองในการเจรญเตบโตและการเปลยนแปลงในประเพณทางการตลาดครอบครว

2. นกทองเทยวทมงความเพลดเพลน (Hedonistic tourists)

นกทองเทยวประเภทน เปนนกทองเทยวประเภทหนงในตลาดอตสาหกรรมทองเทยว ซงสวนใหญจะเปนกลมคนวยรนทก ำาลงมองหาสถานททองเทยวและความสนกสนานเพลด เพลนรวมเขาดวยกน หรอในกลมนกทองเทยวชาวตางชาตจะนยมเรยกกนตามแนวคดของพวกเขาวา แสงอาทตย“ , ทราย, ทะเล, และเพศ ” [sun, sand, sea and sex tourism] และยงไมรวมไปถง การดม (Alcohol) ซงคำาใน

ขางตนเหลาน จดวาเปนแนวคดของนกทองเทยววยรนในแถบตะวนตกทมงเนนความเพลดเพลนเปนหลกในการเดนทางทองเทยว

นกทองเทยวประเภทนยงรวมไปถงการทนยมขบรถไปยงสถานทเทยวตางๆ ทองเทยวในยามราตร, งานรนเรง และไปยงททนยมจดงานประเภทปารตยามราตร เชนท ไอบซา (Ibiza) และสำาหรบนกทองเทยวประเภทมงแสวงหาความเพลดเพลนน มแรงทจะจงใจ ทจะทำาใหเกดการเดนทาง คอการปรารถนาทจะตอบสนองความพอใจตนเองทางรางกาย นยมการใชชวตกลมสงคม และในขณะเดยวกน กยงนยมมองหาความเปน สมยนยม (Fashion) ในรปแบบของสนคาตางๆ เชน โรงแรม, รสอรท, รานอาหาร, เครองดม เปนตน

นกทองเทยวตะวนตกทเดนทางแบบมงเนนความสนกสนาน

เพลดเพลนและปลดปลอย

นกทองเทยวประเภทน นยมมองหาความแตกตางในการเดนทางทเปนแบบครอบครวทวไป แตนกทองเทยวกลมนจะมพฤตกรรม เชน ตนคอนขางสายและใชเวลาชวงบาย กบการวายนำาหรออาบแดดตามชายหาด และหลงจากนนกจะแตงกายเพอทจะออกไปตามรานขายเครอง

ดมหรองานปารตตางๆ ตลอดคน จนกระทงลวงเลยไปถงเชา และสวนใหญกจะเปนกลมนกทองเทยวทแยกเพศไปไมใชชายกบหญงไปเลย เพอทจะหาเพอกลมใหมตามสถานททองเทยว นกทองเทยวประเภทน ตวอยางเชน กลมวยรนในยโรปตอนเหนอ, สหรฐอเมรกา ทรกความอสระ และ ประหยดในการเดนทาง โดยมพฤตกรรมในการเดนทาง เชน

- นยมดมสราคอนขางจด และอาจเปนเหตใหนำาไปสการมเร องชกตอย กบกลมวยรนอนหรอ คนทองถน ซงชาวตะวนตกนยมเรยกพวกนวา “Lager lout)

- นยมการมเพศสมพนธ อยางอสระระหวางการเดนทางและขาดการปองกนจนนำาไปส ปญหาโรคเอดส (AIDS , HIV)

3. นกทองเทยวสะพายเป (The “backpacker” market)

นกทองเทยวอกประเภทหนงทปรากฏหรอพบไดเปนสวนใหญ กบกลมวยรน หรอทเราคนเคยกบการเรยกทบศพท วา แบคพคเกอร “ ”(backpacker) เนองจาก ทกคอ นกทองเทยวทสะพายสมภาระทงหมดใสเปแลวสะพายหลงเดนทางตลอดการเดนทาง ซงงายและสะดวกกวาการหวสมภาระจำานวนมากใสกระเปาเดนทางใบใหญ (Suitcase) ตลอดการเดนทาง เพราะฉะนนนกทองเทยวกลมน จะมพฤตกรรมการเดนทาง เชน

- รกความอสระในการเดนทางมากกวา กลมเดนทางแบบเหมาจาย

- เดนทางโดยคำานงถงความประหยดในคาใชจายตางๆ- นยมการเดนทางแบบผจญภยหรอเดนปา- ระยะเวลาเดนการเดนทางไมแนนอนสามารถยดหยนได ใชเวลา

เดนทาง 1 – 2 สปดาหหรอมากกวานกทองเทยวกลมนเร มมความสำาคญและกำาลงเปนทนยม เพราะ

กลมนกทองเทยวกลมนสวนใหญจะเปนกลมของนกเรยนนกศกษาทมเวลาของการปดเทอมหรอ ชวงเวลาวางหลงการศกษาจบในระบบชน

ของตน ไมวาจะเปน ระดบมธยม หรออดมศกษา กจะใชเวลาวางเหลานในการเดนทางแบบ แบคแพดเกอร ซงจะใชเวลาเดนทางทระนะเวลา” ”นานกกวานกทองเทยวกลมอนๆ

ลกษณะของนก ทองเทยว “Back packer”

สำาหรบนกทองเทยวกลมนทเดนทางแบบระหวางประเทศ กเปนทนยมส ำาหรบกล มวยร น ในประเทศท พฒนาแล ว ในหลายประ เทศ เชน สหรฐอเมรกา, องกฤษ, เนเธอรแลนด, เยอรมนร , ออสเตรเลย และญปนเปนตน

การเดนทางแบบ แบคพกเกอร สวนใหญเปนทนยมส ำาหรบจด“ ”มงหมายปลายทางทไกลๆ และใชระยะเวลาการเดนทางทนาน เชน แถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต หรออเมรกาใต แตส ำาหรบในยโรปนยมเดนทางกนในระหวางประเทศ ในยโรปกจะเปนการเดนทางโดย ใชรถไฟ (Inter - Railed) เดนทางขามประเทศตางๆ โดยใชรถไฟและมสวนลด ตางๆทางการทองเทยวใหกบ แบคแพคเกอร ทเปนนกเรยนนกศกษา“ ”

4. น กท องเท ยวเย ยมญาต (VFR – visiting friend and relatives)

นกทองเทยวกลมน ยงเปนกลมทมขอมลตางๆยงไมแพรหลายมากนก เพราะไมคอยเปนทดงดดหรอเปนทตองการของธรกจทพกแรม หรอโรงแรมมากนก เพราะนกทองเทยวกลมน กจะใชทพกแรมของกลมเครอญาต หรอเพอนฝง ทใหการตอนรบ แตนกทองเทยวกลมนจะคอนขางสำาคญหรอเปนทสนใจของธรกจแหลงทองเทยวตางๆ เพราะเพอนหรอญาตสนท จะนำาพานกทองเทยวกลมนไปยงแหลงทองเทยวทนาสนใจและมชอเสยงในแถบนนๆ

ตลาดของนกทองเทยวกลมนจะเกยวของกบแรงจงใจของการเขาสงคม หรอ แรงขบของการทำาหนาทของครอบครว กลาวคอ กลมคนในสงคมทมความสมพนธกนลกซง เชน ครอบครว หรอ เพอนฝง, ญาตมตร กจะมหนาทใหการดแลตอนรบขบสกบญาต หรอเพอนทมาเยยมเยยน และยงรวมถงงานตางๆ, ทเปนพธการ ทนำาไปสการเดนทางแบบการเยยมญาตน เชน งานแตงงาน, งานศพ หรอ การเกษยณอาย เปนตน ตวอยางเชน

- พอแมเดนทางมาเยยมบตรหลาน ไมวาเหตผลใดๆ กตาม เชน กำาลงศกษาอยหรอทำางาน กจะไดรบโอกาสเดนทางทองเทยวโดยมบตรหลานเปนผนำาเทยวใหเปนตน

- ชาวอนเดยททำางานอยในองกฤษ นยมกลบไปยงอนเดย หรอ ปากสถาน เพอเยยมเครอญาตและเปนการเดนทางทองเทยวดวยอกทางหนง

- ชาวองกฤษนยมเดนทางไปออสเตรเลยและนวซแลนด เพอเยยมญาตทอพยพไปททง 2 ประเทศน

- นกทองเทยวนยมเดนทางเขาออกระหวาง แอฟรกาตอนเหนอและฝรงเศส เพราะมชาวแอฟรกนนยมไปใชชวตหรอทำางานในฝรงเศสเปนจำานวนมาก

5. นกทศนาจร (Excursionists or day trippers)

โดยทวไปแลวนกทองเทยว กลมนกทศนาจร จะเปนการเดนทางภายในประเทศ และกเปนตลาดหลกสำาหรบหลายๆ ธรกจทอยในตลาดอตสาหกรรมทองเทยว เชน รานอาหาร, การขนสง, ธรกจนำาเทยว หรอ แหลงทองเทยวเปนตน นกทศนาจรสวนใหญจะไมคาดหวงทจะเดนทางระยะยาวๆ เนองจากนกทองเทยวกลมนจะมเวลาในการทองเทยวแคประมาณ 1 วน หรออาจจะนอยกวา ดงนนการเดนทางของกลมนกทศนาจรจะมขอจำากดในการเดนทาง เชน เวลาในการนงรถเดนทางไปและกลบ หรอชวงเวลาในการเทยวชมเปนตน

บางครงในการเดนทางแบบทศนาจรจะตองมการเตรยมตวหรอมการวางแผนการเดนทางหรอการจองลวงหนา แตส ำาหรบการเดนทางแบบทศนาจรสวนใหญจะเปนการตดสนใจแบบรวดเรวและตอเนอง โดยปราศจากการวางแผนหรอการคาดการณลวงหนากอน ปจจยส ำาคญปจจยหนงทมอทธพลสำาหรบการเดนทางแบบทศนาจรกคอ เร องของสภาพอากาศ เชน ถาในวนทมอากาศด โอกาสในการตดสนใจในการเลอกสถานทเดนทางกมมาก ไมวาจะเลอกไปทงทกลางแจงหรอในรม เชน สวนสนก, ตลาดนำา, วด, ปาเขา, เปนตน แตถาจะตองเดนทางในสภาพอากาศทมฝนตก กจำาเปนทจะตองเลอกเดนทางไปในสถานททรม เชน พพธภณฑ, วด, วง, สนามกฬาเปนตน

อยางไรกตาม การทศนาจรบางครง อาจจะเปนการเดนทางในรปแบบการเดนทางระหวางประเทศกได ยกตวอยางเชน นกทศนาจรชาวฝรงเศสสามารถเดนทางไปทศนาจรทประเทศองกฤษและสามารถเดนทางกลบไดภายใน 1 วน หรอ นกทศนาจร ชาวมาเลเซย สามารถเดนทางเขามาทศนาจรในประเทศไทย เพอจบจายซอของหรอตากอากาศและเดนทางกลบไดภายใน 1 วน เชนกน

6. นกทองเทยวเพอการศกษา (Educational tourists)

ปจจบนจำานวนของนกทองเทยวเพอการศกษา กำาลงเพมขนจำานวนมากในแตละป ไมวาจะเปนเยาวชนหรอผสงอายจ ำานวนมาก ตองการเดนทางทองเทยวเพอศกษาหาความรและประสบการณใหม นอกเหนอจากในนตยสารหรอตำาราทไดอาน ในชวงทมเวลาวาง, หยดพกรอนหรอปดภาคเรยน

สำาหรบการเดนทางในรปแบบนในความเปนจรงแลวมใชสงใหมทเกดขน แตไดเกดขนมานานแลวตงแตในชวงประมาณศตวรรษท 17 และ 18 เหลาบรรดาบตรของชนชนสงในองกฤษนยมเดนทางไปตางประเทศเพอศกษาหาขอมลเพมเตมควบคกบการทองเทยวหรอทรจกกนในนาม “Grand Tour” และในชวงป 1980 สถานศกษาตางๆในยโรปนยมสงนกเรยนไปศกษายงตางประเทศหรอทรจกกนทวไปคอ นกเรยนโครงการแลกเปลยน (Student exchange schemes)

ตวอยางเชน- นกเรยน นกศกษาในสถาบนการศกษา บางสถาบนของไทย ทม

การวมมอกนระหวางสถาบนในตางประเทศ กจะสงนกศกษาของตนไปเรยนเพอทจะไดเรยนรภาษา, การใชชวตในสงคมใหม การอยรวมกบครอบครวชาวตางชาต และการไดเดนทางเทยวชมสถานททองเทยวตางๆ เปนตน

- สถาบนราชภฏสวนสนนทามโครงการรวมมอกนกบมหาวทยาลยยนาน ในประเทศจน โดยนกศกษาทเลอกเรยน โปรแกรมวชาอตสาหกรรมทองเทยว (ภาษาจน) กจะมโอกาสไดไปเรยนทมหาวทยาลยยนาน เปนเวลา 2 ป หลงจากไดเรยนทสถาบนราชภฏสวนสนนทา 2 ปแรก และเมอนกศกษาสามารถเรยนจบในทกรายวชากจะไดปรญญาของทง 2 สถาบนพรอมกน

7. นกทองเทยวเพอศาสนา (Religious tourists)

นกทองเทยวเพอการศาสนานเปนกลมนกเดนทางทเกาแก เพราะเกดขนมาอยางชานานแลว ซงการเดนทางของกลมน สวนหนงเกดจาก

แรงขบของการทตองปฏบตตามหนาทหรอความรบผดชอบ แจตกยนดและปรารถนาทจะเดนทาง

ตวอยางเชนพธฮจจ (Hajj) เปนพธกรรมทางศาสนาของชาวมสลมทตองทำา

พธทกรงเมกกะ ณ ประเทศซาอดอารเบย และเปนสงทปฏเสธไมได วาพธกรรมนเปนพธกรรมทยงใหญทสดทางศาสนา สำาหรบนกเดนทางเพอการศาสนาทตองเดนทางไปในพธกรรมนสกครงหนงในชวต เชน ในป 1996 ชาวมสลมในอนโดนเซยประมาณ 200,000 คน เดนทางไปเมกกะเพอไปประกอบพธกรรมน ในเดอน 12 ตามปฏทนของมสลม ดงนนในแตละปมผทเดนทางไปเมกกะนบลานๆคน

การประ กอ

บพธฮจจ

ชาวครสเตยนกมพธกรรมของชาวครสตเชนกน โดยเปนพธกรรมทเกาแก คอ (Chaucer’s Canterbury tales) แตอยางไรกตามจำานวนของผเขารวมพธกลดนอยลง เพราะวาชาวตะวนตกในปจจบนเปนผไมนบถอศาสนาใดๆ มจำานวนมากขน

โดยทวๆไปการนมสการคอนขางมขอจำากดอยางสงในตลาดเปนไปไดเฉพาะผทเชอเทานน โครงสรางทางประเพณทางการทองเทยวทางศาสนาไดกลายเปนสงทนาดงดดใจของนกทองเทยวทไมฝกใฝในศาสนา ในเวลาเดยวกนชวงความกดดนในชวตในการเจรญเตบโต ผทไมไดเชอในศาสนาหลายคนใชเวลาในทรปสนๆเพอสรางความผอนคลายในศาสนา และทำาใหจตใจสวาง ตวอยางเชน ผชายเทานนทสามารถไปโบสถของออโธดอกซใน Mount Athos ในกรซ สำาหรบชวงเวลาสนๆ คาเชา คาธรรมเนยม ฟร โดยการจดหาใหของวดหรอหรอโบสถ

8. นกทองเทยวประเภทหนความหนาวเยน (The “Snowbird” tourist)

การตลาดทองเทยวนานาชาตครงแรกสวนใหญจะเปนวนหยดทเปน “Summer Sun” ทซงชายยโรปทางตอนเหนอ เดนทางมาทางยโรป ตอนใตในชวงฤดรอนเพอจะไดรบผวสแทน 1 ในตลาดทการเจรญเตบโตลาสดในอเมรกา และยโรปทางตอนเหนอไดมแรงบนดาลใจจากสภาพของอากาศ เชนกน ในอเมรกา “Snowbird” มาจากความหนาวเยน รฐทางตอนเหนอ ของอเมรกา

นกทองเทยวจากตะวนตกทหลกหนจากฤดหนาวเขามาในเอเชยเพอตากอากาศ