การเสรมไนเตรทเพอเพมความสามารถในการออกกำาลงกายและกฬาNITRATE SUPPLEMENTATION FOR ENHANCING EXERCISE AND SPORT PERFORMANCE

นชร เสนาคำา 1 พรอมจต ศรยาภย 2 และ สนธยา สละมาด 3

Nutcharee Senakham1, Promjit Sriyabhaya2, and Sonthaya Sriramatr3

1 ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรการกฬาและการออกกำาลงกายคณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2 ภาควชาพยาธวทยา คณะแพทยศาสตร มหาวทยาศรนครนทรวโรฒ3 ภาควชาวทยาศาสตรการกฬา คณะพลศกษา มหาวทยาศรนครนทรวโรฒ

1Doctor of Philosophy Program in Sport and Exercise ScienceFaculty of Physical Education, Srinakharinwirot University

2Department of Pathology, Faculty of Medicine, Srinakharinwirot University

3Department of Sport Science, Faculty of Physical Education, Srinakharinwirot University

E-mail : 1senakhamnutcharee@gmail.com, 2promjit@.swu.ac.th, 3sri.sonthaya@gmail.com

บทคดยอการเสรมไนเตรทไดรบความสนใจเปนอยางมากจากผทออกกำาลงกายและ

นกกฬา แตวธการใหไนเตรทในการวจยกอนหนานมความหลากหลาย และมประเดนเกยวกบความปลอดภยของการบรโภคไนเตรท ดงนน บทความเรองนมวตถประสงคเพอใหขอมลทชดเจนเกยวกบการเสรมไนเตรทเพอเพมความสามารถในการออกกำาลงกายและกฬา ผลจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของแสดงวา การเสรมนำาบทรท โซเดยมไนเตรท หรอหวบทรทปรงสก ซงมไนเตรทประมาณ 5.0 – 18.1 มลลโมล และบรโภค 1 ครง ในชวงเวลา 75 นาท ถง 3 ชวโมงกอนออกกำาลงกาย หรอบรโภคตอเนองเปนระยะเวลา 15 วนกอนออกกำาลงกาย ทำาใหเกดการเปลยนแปลงทางสรรวทยาซงสงผลใหความสามารถในการออกกำาลงกายเพมขน ผลดงกลาวถกพบทงในบรรยากาศปกตและสภาวะทมออกซเจนตำา และสามารถเกดขนในผทมสขภาพด นกกฬา และผปวย อยางไรกตาม การศกษาในนกกฬาและผปวย รวมถง รปแบบการออกกำาลงกายทใชในการวจยกอนหนานยงมคอนขางนอย และยงไมมการวจยในสถานการณแขงขนจรงสำาหรบนกกฬา ในกลมของนกกฬามทงผทตอบสนองและไมตอบสนองตอการเสรมไนเตรท แมวาการเพมปรมาณการบรโภคไนเตรทจะทำาใหนกกฬาทไมตอบสนองมจำานวนลดลง แตความสามารถของนกกฬาจะไมมความแตก

ตางกนหลงจากการเสรมไนเตรทระหวาง 8.4 และ 16.4 มลลโมล นอกจากน การบรโภคผกทมไนเตรทสงใหสารอกหลายชนดทมประโยชนตอรางกาย แตการไดรบไนเตรททอยในเนอหมกหรอปรมาณมากเกนไปเปนโทษตอสขภาพ สรปไดวา ผทตองการเสรมไนเตรทเพอเพมความสามารถในการออกกำาลงกายและกฬาสามารถบรโภคผกหรอผลตภณฑจากผกทมไนเตรทประมาณ 5.0 – 8.4 มลลโมล และจำานวนครงและชวงเวลาทบรโภคอาจเปน 1 ครง ในชวงเวลา 75 นาท ถง 3 ชวโมงกอนออกกำาลงกาย หรอบรโภคตอเนองเปนระยะเวลาหลายวนกอนออกกำาลงกายหรอแขงขนกฬา

คำาสำาคญ : การเสรมไนเตรท / การออกกำาลงกาย / กฬา

AbstractNitrate supplementation has received a great attention

from exercisers and athletes, but methods of nitrate administration in previous researches are variable, and there are issues about safety of the nitrate ingestion. Therefore, this article is aimed to provide clear information related to nitrate supplementation for enhancing exercise and sport performance. Results from the review of related literatures showed that the supplementation of beetroot juice, sodium nitrate or cooked beetroot–that contained nitrate around 5.0 – 18.1 millimoles and were ingested for once in the period of 75 minutes to 3 hours before exercise or continuously consumed for 15 days before exercise–caused physiological changes that resulted in the increase in exercise performance. These results were found in both normoxic and hypoxic conditions and could occur in healthy individuals, athletes and patients. However, a study in athletes and patients, as well as a form of exercise used in previous researches were quietly scarce. Particularly, there was no research in actual competition situations in athletes. In the group of athletes, there were “responders” and “non-responders” to nitrate supplementation. Even though increase in the amount of nitrate ingestion decreased the number of non-responders, the performance of these athletes did not differ after the nitrate supplementation between 8.4 and 16.4 millimoles. Additionally, the ingestion of high-nitrate vegetables provided many compounds that were beneficial to the body, but receiving nitrate in cured meats or in excessive amounts was harmful to health. In conclusion, individuals who prefer to supplement with nitrate to enhance performance in

exercise and sport can ingest vegetables or vegetable products that contain nitrate around 5.0 – 8.4 millimoles, and the number and time of ingestion may be once in the period of 75 minutes to 3 hours before exercise or continuously consumed for many days before exercise or sport competition.

Keywords : Nitrate supplementation / Exercise / Sport

บทนำาการเปลยนแปลงในยคโลกาภวฒนสงผลใหผทออกกำาลงกายและนกกฬาม

จำานวนมากขน ซงกลมคนดงกลาวโดยเฉพาะนกกฬานยมบรโภคสารหรอผลตภณฑเสรมอาหารในระหวางการฝกเพอใหสมรรถภาพรางกายพฒนาไปสระดบทสงขน อยางไรกตาม สารและผลตภณฑเสรมอาหารทมในทองตลาดมทงทไดรบการรบรองคณภาพ และเปนการโฆษณาชวนเชอของผผลตโดยไมมขอมลยนยนถงประโยชนและความปลอดภยทชดเจน นอกจากน การโฆษณาสนคาทำาไดหลายชองทาง และการซอสนคามความสะดวกและรวดเรวมากขน สงทสำาคญ คอ ผทออกกำาลงกายและนกกฬาสวนมากยงขาดความรและใชผลตภณฑตามทปรากฏในสอหรอเลยนแบบบคคลทประสบความสำาเรจโดยไมมการศกษาขอมลอยางละเอยดถถวน ซงสารและผลตภณฑเสรมอาหารบางชนดมอนตรายตอสขภาพในระยะยาว ขณะทบางชนดถกจดอยในกลมสารตองหามทางกฬาหรอ Doping (Tokish et al., 2004) ดงนน การใหขอมลทถกตองเกยวกบสารหรอผลตภณฑเสรมอาหารแกผทออกกำาลงกายและนกกฬาจงเปนสงจำาเปนอยางยง

ไนเตรท (Nitrate) ไดรบความสนใจอยางแพรหลายในปจจบน เนองจากสารชนดนเปนองคประกอบทสำาคญในผก โดยเฉพาะผกใบเขยว เชน ผกช ผกกาดหอม ผกโขม เปนตน และผกกนหว เชน บทรทแดง (Santamaria, 2006) ผลการวจยทผานมายงแสดงใหเหนวา การบรโภคอาหารสขภาพทอดมไปดวยผกทำาใหไดรบไนเตรท (Nitrate) เขาสรางกายมากกวาการบรโภคอาหารปกต (Poowanasatien, 2006) และมากกวาคาปลอดภยสำาหรบการบรโภคไนเตรท (Nitrate) ในชวตประจำาวนหรอ Acceptable Daily Intake (ADI) หลายเทา (Hord et al., 2009) นกวจยเสนอใหไนเตรท (Nitrate) เปนโมเลกลพนฐานภายใตประโยชนของการบรโภคผกทมตอสขภาพของประชาชน (Lundberg et al., 2006; Ralt, 2009) และทสำาคญคอ ผลการวจยในระยะเวลาไมกปทผานมาไดสรปตรงกนวาการบรโภคไนเตรท (Nitrate) กอนออกกำาลงกาย โดยเฉพาะไนเตรท (Nitrate) ทเปนสวนประกอบตามธรรมชาตในนำาบทรท ทำาใหเกดการเปลยนแปลงทางสรรวทยา เชน

ปรมาณการใชออกซเจน (Oxygen consumption) ลดลง และกลามเนอมความแขงแรงและพลงมากขน ซงผลดงกลาวทำาใหกลมตวอยางทเปนบคคลทวไปและนกกฬามความอดทนในการออกกำาลงกายเพมขน รวมทง สามารถวง ป นจกรยาน และพายเรอ ไดเรวขน (Clements et al., 2014; Jones, 2014)

ขอมลและผลการวจยดงกลาวอาจสรางกระแสความนยมการบรโภคไนเตรท (Nitrate) ในกลมผทออกกำาลงกายและนกกฬา อยางไรกตาม การวจยทแสดงใหเหนถงผลดของการเสรมไนเตรท (Nitrate) ตอการออกกำาลงกายและกฬามความแตกตางกนในดานคณสมบตของกลมตวอยางทใชในการวจย วธการใหไนเตรท (Nitrate) แกกลมตวอยาง รปแบบการออกกำาลงกายหรอชนดกฬาทใชในการวจย และตวแปรทวด ผลการวจยทผานมายงแสดงใหเหนวานอกจากไนเตรท (Nitrate) ทเปนสวนประกอบตามธรรมชาตในนำาบทรท การเสรมโซเดยมไนเตรท (Sodium nitrate) กอนออกกำาลงกาย ทำาใหกลมตวอยางมความสามารถในการออกกำาลงกายสงกวาเมอเปรยบเทยบกบการเสรมโซเดยมคลอไรด (Sodium chloride) (Bescós et al., 2011; Larsen et al., 2010, 2011) นอกจากน ในแตละวนทงผทออกกำาลงกายและนกกฬาจะไดรบไนเตรท (Nitrate) จากหลายแหลง การไดรบไนเตรท (Nitrate) ปรมาณมากซงปนเปอนในอาหารและนำาดมทำาใหเกดภาวะเขยวคลำาตามรางกายหรอ Methemoglobinemia (Agency for Toxic Substances and Disease Registration, 2015) และการไดรบโพแทสเซยมไนเตรท (Potassium nitrate) โซเดยมไนเตรท (Sodium nitrate) หรอดนประสว ซงถกเตมลงในอาหารประเภทเนอหมก เชน กนเชยง ไสกรอก เบคอน และฮอทดอก อาจกอใหเกดมะเรงในระบบทางเดนอาหารได (Sangchom, 2012; van den Brandt et al., 2003)

จากทกลาวมาขางตนจะเหนไดวาการเสรมไนเตรท (Nitrate) ชวยทำาใหความสามารถในการออกกำาลงกายเพมขน แตมประเดนทยงตองพจารณา คอ รปแบบและปรมาณของไนเตรท (Nitrate) ทบรโภค ระยะเวลาทบรโภคไนเตรท (Nitrate) และความปลอดภยของการบรโภคไนเตรท (Nitrate) ดงนน บทความเรองนเปนการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบประเดนดงกลาวเพอใหขอมลทชดเจนเกยวกบการเสรมไนเตรท (Nitrate) เพอเพมความสามารถในการออกกำาลงกายและกฬา โดยผเขยนมความหวงวาบทความเรองนจะชวยกระตนผทออกกำาลงกายหรอนกกฬาใหเกดความตระหนกถงผลเสยทจะเกดจากการใชสารหรอผลตภณฑเสรมอาหารเพอเพมสมรรถภาพรางกาย และอาจชวยใหกลมบคคลดงกลาวมการเสรมไนเตรท (Nitrate) ไดอยางถกตองโดยไมกอใหเกดผลเสยตอสขภาพ

แหลงของไนเตรทและปรมาณทไดรบเขาสรางกายในแตละวนไนเตรท (Nitrate) เปนสารประกอบอนนทรยทมสตรทางเคม คอ NO3

- สารชนดนถกสงเคราะหขนตามธรรมชาตโดยวฏจกรไนโตรเจน (Nitrogen cycle) ซงเปนกระบวนการเปลยนกาซไนโตรเจนในอากาศใหเปนโมเลกลทสามารถนำาไปใชในการเจรญเตบโตของสงมชวตทกระดบ ไนเตรท (Nitrate) จงเปนสวนประกอบทงในดน นำา อากาศ จลชพ พช สตว และมนษย (Bernhard, 2010) ทงน มนษยสามารถสงเคราะหไนเตรท (Nitrate) ไดเองภายในรางกายเชนเดยวกบสงมชวตชนดอน และยงไดรบสารชนดนจากภายนอกรางกายจากแหลงตาง ๆ ดงน

1.ผกและผลไม : ในแตละวนมนษยไดรบไนเตรท (Nitrate) จากการบรโภคผกและผลไม 60% – 80% ของปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทงหมดทไดรบโดยการบรโภค (European Food Safety Authority [EFSA], 2008; Skib, 2011) แตเนองจากทอลำาเลยง (Xylem) ของพชทำาหนาทขนสงนำา สารอาหาร รวมถงไนเตรท (Nitrate) จากสวนรากไปยงใบ ดงนน ไนเตรท (Nitrate) ทเปนสวนประกอบในผกจงมปรมาณมากกวาในผลไมหลายเทา (Hord et al., 2009) และมนษยจะไดรบไนเตรท (Nitrate) เขาสรางกายมากขนหากบรโภคผกตามคำาแนะนำาขององคกรสาธารณสข เชน การบรโภคผก 4 – 6 ทพพ/วน หรอ 160 – 240 กรม/วน ตามธงโภชนาการซงจดทำาโดยกระทรวงสาธารณสขของประเทศไทย (Poowanasatien, 2006) หรอการบรโภคผกกลมทมไนเตรท (Nitrate) สง เชน ขนฉาย ผกกาดเขยว ผกโขม ผกกาดหอม บทรทแดง และหวผกกาด (Santamaria, 2006) หรอผกทเพาะปลกในสภาวะทความเขมของแสงนอยหรออณหภมตำา หรอมการใชปยคอกหรอปยเคม (EFSA, 2008) ในทางกลบกน มนษยอาจไดรบไนเตรท (Nitrate) เขาสรางกายนอยลงหากบรโภคผกทปรงดวยวธการทอดแทนการตมหรอการอบ (Mozolewski & Smoczyñski, 2004)

2.อาหารอน ๆ : ในแตละวนมนษยยงไดรบไนเตรท (Nitrate) จากการบรโภคอาหารอน ๆ 10 – 15% ของปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทงหมดทไดรบโดยการบรโภค (EFSA, 2008; Skib, 2011) แหลงอาหารทสำาคญอนดบ 2 ของไนเตรท (Nitrate) รองจากผก คอ เนอสตวแปรรปประเภทเนอหมก (Cured meat) เพราะมการเตมโพแทสเซยมไนเตรท (Potassium nitrate) หรอโซเดยมไนเตรท (Sodium nitrate) หรอทรจกกนในชอ ดนประสว ลงในกระบวนการผลตเพอใหผลตภณฑมสสนสวยงาม มกลนพงประสงค และคงสภาพไวไดนาน (World Health Organization [WHO], 2011) ผลจากการวเคราะหปรมาณไนเตรท (Nitrate) ในเนอสตวแปรรปพบวา ผลตภณฑทคนไทยนยมบรโภค เชน ไสกรอก

กนเชยง และแหนมหม มปรมาณไนเตรท (Nitrate) เฉลย 31.49 – 99.14 มลลกรม/นำาหนกของผลตภณฑ 1 กโลกรม (Benjapong et al., 2011) สวนผลตภณฑของตางประเทศ เชน ฮอทดอก แฮม และเนอบด มปรมาณไนเตรท (Nitrate) เฉลย 19.0 – 142.5 มลลกรม/นำาหนกของผลตภณฑ 1 กโลกรม (Hsu et al., 2009) นอกจากน มนษยไดรบไนเตรท (Nitrate) จากอาหารธรรมชาต เชน เนอสตวและผลตภณฑจากเนอสตว นมและผลตภณฑจากนม ธญพช และเครองดมแอลกอฮอล อยางไรกตาม ไนเตรท (Nitrate) ในอาหารดงกลาวมปรมาณนอยกวาเมอเทยบกบทมในเนอสตวแปรรป (Schuddeboom, 1993)

3.นำาดม : การดมนำาทำาใหมนษยไดรบไนเตรท (Nitrate) 15 – 20% ของปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทงหมดทไดรบจากการบรโภคในแตละวน (EFSA, 2008; Skib, 2011) นำาดมไมใชแหลงสำาคญของการไดรบไนเตรท (Nitrate) เขาสรางกายมนษย เนองจากมกฎหมายควบคมปรมาณไนเตรท (Nitrate) ในนำาบาดาลทใชบรโภคและนำาดมในภาชนะบรรจทปดสนท (กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2015) และผลการวเคราะหปรมาณไนเตรท (Nitrate) ในนำาไดแสดงใหเหนวา นำาผวดน (WHO, 2011) และนำาฝนทเกบในฤดกาลตาง ๆ ในพนทอตสาหกรรมและเกษตรกรรมมปรมาณไนเตรท (Nitrate) ตำากวาทกฎหมายกำาหนด (เวณกา และคณะ, 2548)

4.อากาศ : ไนเตรท (Nitrate) ในอากาศเปนอนภาคขนาดเลกทถกปลอยออกมาจากทอไอเสยรถ การเผาไหมเชอเพลง และโรงงานผลตไฟฟา ปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทมอยในอากาศในแตละพนทและแตละชวงเวลาจงมความแตกตางกน ดงเชนผลการคำานวณปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทประชากรวยผใหญไดรบเขาสรางกายโดยการหายใจซงไดแสดงวา โดยเฉลยประชาชนในประเทศแคนาดาไดรบไนเตรท (Nitrate) ทางการหายใจ 18 ไมโครกรม/วน สวนในประเทศสหรฐอเมรกา ประชาชนไดรบไนเตรท (Nitrate) จากอากาศ 25 – 75 ไมโครกรม/วน (Health Canada, 1992; United States Environmental Protection Agency, 2004)

สรปไดวา ในแตละวนมนษยไดรบไนเตรท (Nitrate) เขาสรางกายมากทสดจากการบรโภคผก รองลงมาคอ การบรโภคอาหารประเภทเนอหมก การดมนำา และการหายใจ ตามลำาดบ ทงน ปรมาณไนเตรท (Nitrate) ในแหลงดงกลาว ซงจะสงผลถงปรมาณทมนษยจะไดรบเขาสรางกาย อาจเปลยนแปลงไดจากอทธพลของหลายปจจย

เมตาบอลซม เภสชจลนศาสตร และเภสชพลศาสตรของไนเตรท

ดงไดกลาวไวแลววามนษยสงเคราะหไนเตรท (Nitrate) ไดเองภายในรางกาย และยงไดรบสารดงกลาวจากอาหาร นำา และอากาศ การสงเคราะหไนเตรท (Nitrate) ภายในรางกายเกดจากปฏกรยาออกซเดชนของไนตรกออกไซด (Nitric oxide) ซงสารชนดหลงนเปนผลผลตของเอนไซมไนตรกออกไซดซนเธส (Nitric oxide synthase; NOS) ในวถ Endogenous L-arginine-NOS pathway ดงภาพประกอบ 1 (ก) ซงเปนการเปลยนกรดอะมโนแอล-อารจนน (L-arginine) ไปเปนแอล-ซทรลลน (L-citrullin) ในสภาวะทมออกซเจน ไนตรกออกไซด (Nitric oxide) มความไวตอการทำาปฏกรยา และสามารถทำาปฏกรยากบออกซฮโมโกลบน (Oxyhemoglobin) ในเมดเลอดแดงแลวเปลยนไปเปนไนเตรท (Nitrate) สวนภายในเซลลอนทมออกซเจนเพยงพอ ไนตรกออกไซด (Nitric oxide) จะถกเปลยนเปนไนไตรท (Nitrite) กอนทจะถกเปลยนไปเปนไนเตรท (Nitrate) ในลำาดบถดไป (Förstermann & Sessa, 2010)

ไนเตรท (Nitrate) ในอาหารและนำาดมเปนรปทพรอมสำาหรบการดดซม จงถกดดซมอยางรวดเรวทลำาไสเลกสวนตนหลงจากการบรโภค เมอเขาไปภายในระบบไหลเวยนเลอด ไนเตรท (Nitrate) ทถกดดซมจะผสมกบไนเตรท (Nitrate) ทถกสงเคราะหขนในรางกายกอนทจะถกขนสงไปยงเซลลตาง ๆ หลงจากนน ประมาณ 75% ของปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทงหมดทบรโภคจะถกขบออกจากรางกายโดยผานทางไต สวนทเหลอจะถกขนสงเขาไปในตอมนำาลาย (EFSA, 2008) และถกทำาใหเขมขนขนประมาณ 10 เทาของระดบไนเตรท (Nitrate) ในพลาสมา หลงจากนน ประมาณ 20% ของปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทงหมดทถกขบออกมาจากตอมนำาลาย หรอ 5 – 8% ของปรมาณทงหมดทบรโภค (Hord et al., 2009) จะถกรดวซไปเปนไนไตรท (Nitrite) โดยแบคทเรยทอาศยในชองปาก เมอถกกลนลงในกระเพาะอาหาร ไนไตรท (Nitrite) จำานวนหนงจะรบโปรตอนจากกรดไฮโดรคลอรก (Hydrochloric acid) แลวเปลยนไปเปนสารประกอบไนโตรเจนหลายชนด รวมถงไนตรกออกไซด (Nitric oxide) ดงภาพประกอบ 1 (ข) สวนไนไตรท (Nitrite) ทเหลอซงมปรมาณมากกวาจะถกดดซมเขาสระบบไหลเวยนเลอด แลวเปลยนกลบไปเปนไนเตรท (Nitrate) โดยการทำาปฏกรยากบออกซฮโมโกลบน (Oxyhemoglobin) ในทางกลบกน ในสภาวะทมออกซเจนไมเพยงพอ มความเปนกรด มสภาวะขาดเลอด หรอมสารรดวซ (Reducing agent) เชน วตามนซ วตามนอ และโพลฟนอล ไนไตรท (Nitrite) จะถกรดวซไปเปนไนตรกออกไซด (Nitric oxide) (Weitzberg & Lundberg, 2013) เรยกวถการเปลยนไนเตรท (Nitrate) ทบรโภคไปเปนไนตรกออกไซด (Nitric oxide) นวา Nitrate-Nitrite-Nitric oxide pathway ดงภาพประกอบ 1 (ก)

(ก) (ข)

ภาพประกอบท 1 (ก) เมตาบอลซมของไนเตรทภายในรางกายในสภาวะทมออกซเจนและไมมออกซเจน

และ (ข) การยอย ดดซม และขบออกของไนเตรทหลงจากการบรโภคอาหารทมไนเตรท

ดดแปลงมาจาก Lunberg, J. O., Weitzberg, E., & Gladwin, M. T. (2008). The Nitrate-Nitrite-Nitric Oxide Pathway in Physiology

Nitrate

Nitrite

Nitric oxide

Nitrite

Xanthine oxidoreductaseOther?

DeoxyhemoglobinDeoxymyoglobinNeuroglobinXanthine oxidoreductaseCarbonic anhydraseAldehyde oxidaseRespiratory chain enzymesProtonsVitamin CPolyphenols

Nitric oxide synthase (NOS)L-arginine L-citruline

Oxyhemoglobin

Oxygen

CeruloplasminOxygenOxygen

Nitrate-Nitrite-Nitric oxide pathway

Endogenous L-arginine-NOS pathway Nitrate and remaining

nitriteare

absorbed in the intestine

Nitrate is mainly

excreted by the

kidneys

An active uptake of nitrate from

the blood occurs in

the salivary glands(>10 times the

concentration in plasma)

Nitrate and nitrite in

bloodoriginate from

the food and from systemic

nitric oxide production

In the gastric acidic milieu, nitrite is reduced to form nitric oxide and other nitrogen oxides

Bacteria in the oralcavity reduce nitrate to nitrite

Nitrate in

foods 25% of the absorbed nitrate20% of the

25% absorbednitrate or 5-8% of

the nitrate intake

and Therapeutics. Nature Reviews Drug Discovery, 7, 156 – 167.; Lundberg, J. O., Gladwin, M. T., Ahluwalia, A, Benjamin,

N., Bryan, N. S., Butler, A., … Weitzberg, E. (2009). Nitrate and Nitrite in Biology, Nutrition and Therapeutics. Nature Chemical

Biology, 5(2), 865 – 869.; Machha, A., & Schechter, A. N. (2011). Dietary Nitrite and Nitrate: A Review of Potential

Mechanisms of Cardiovascular Benefits. European Journal of Nutrition, 50, 293 – 303.

ดวยเมตาบอลซมดงกลาว ภายหลงจากการบรโภคไนเตรท (Nitrate) ระดบไนเตรท (Nitrate) และไนไตรท (Nitrite) ในเลอดจะมคาเพมขนภายในเวลาประมาณ 30 นาท และ 1.5 ชวโมง ตามลำาดบ สวนระดบไนเตรท (Nitrate) และไนไตรท (Nitrite) ในนำาลายจะมคาเพมขนภายในเวลาประมาณ 1 ชวโมง ระดบสาร 2 ชนดดงกลาวทงในเลอดและนำาลายจะมคาเพมขนเรอย ๆ ในชวงเวลาหลงจากนน โดยระดบไนเตรท (Nitrate) และไนไตรท (Nitrite) ในเลอดจะมคาสงสดภายในเวลาประมาณ 1 – 3 และ 2 – 6 ชวโมงหลงจากการบรโภค ตามลำาดบ สวนระดบสาร 2 ชนดดงกลาวในนำาลายจะมคาสงสดภายในเวลาประมาณ 2 ชวโมงหลงจากการบรโภค หลงจากนน ระดบไนเตรท (Nitrate) และไนไตรท (Nitrite) ในนำาลายจะกลบสสภาวะปกตภายในเวลาประมาณ 5 ชวโมงหลงจากการบรโภค สวนระดบสาร 2 ชนดดงกลาวในเลอดจะมคาปกตภายในเวลา 24 ชวโมงหลงจากการบรโภค (Kapil et al., 2010)

การเพมขนของระดบไนเตรท (Nitrate) และไนไตรท (Nitrite) ในเลอดแปรผนตามปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทบรโภค (Kapil et al., 2010) เมอระดบไนเตรท (Nitrate) ในเลอดสงขน การขบไนเตรท (Nitrate) ทบรเวณทอไตจะมคาเพมขน ขณะทการดดกลบโดยกลไกทตองใชพลงงาน (Active transport) มอตราลดลง (EFSA, 2008) ดงนน หลงจากการบรโภคไนเตรท (Nitrate) ระดบไนเตรท (Nitrate) ในปสสาวะจะเพมขน และมคาสงสดภายในเวลาประมาณ 4 – 6 ชวโมงหลงจากการบรโภค สวนระดบไนเตรท (Nitrite) ในปสสาวะมคาสงสดภายในเวลาประมาณ 8 ชวโมงหลงจากการบรโภค หลงจากนน ระดบไนเตรท (Nitrate) และไนไตรท (Nitrite) ในปสสาวะจะมคาลดลงและกลบสสภาวะปกตภายในเวลาประมาณ 24 ชวโมงหลงจากการบรโภค (Pannala et al., 2003) ทงน ปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทถกขบออกมาในปสสาวะอาจเปนผลรวมทเกดจากการสงเคราะหภายในรางกายและการบรโภค (Ellen et al., 1982)

นอกจากทางไตแลว รางกายยงสามารถขบไนเตรท (Nitrate) ออกทางอจจาระและนำานม ดงผลการวจยทผานมาซงแสดงวา แบคทเรยในลำาไสใหญทำาใหม

การสงเคราะหไนเตรท (Nitrate) ซงจะถกขบออกทางอจจาระประมาณครงหนงของปรมาณทถกขบออกทางไต (Schultz et al., 1985) และนำานมของหญงหลงคลอดประกอบดวยไนเตรท (Nitrate) 5 มลลกรม/นำานม 1 กโลกรม ซงปรมาณดงกลาวใกลเคยงกบระดบไนเตรท (Nitrate) ในพลาสมาหลงจากการบรโภคอาหารตามปกตของหญงทอยในชวงใหนมบตร (Sugekawa & Matsumoto, 1975; Green et al., 1982)

สรปไดวา การบรโภคไนเตรท (Nitrate) ทำาใหระดบไนเตรท (Nitrate) และไนไตรท (Nitrite) ในรางกายมคาเพมขน การเพมขนของระดบสารดงกลาวแปรผนตามปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทบรโภค และสงผลใหมการขบไนเตรท (Nitrate) และไนไตรท (Nitrite) ออกจากรางกายโดยเฉพาะทางปสสาวะมากขน ซงการเปลยนแปลงของระดบสารดงกลาวเกดขนในชวงเวลาระหวาง 30 นาท – 24 ชวโมงหลงจากบรโภคไนเตรท (Nitrate)

ผลของการเสรมไนเตรทตอความสามารถในการออกกำาลงกายและกฬาจาก ค.ศ. 2007 กระทงถงปจจบน ไดมงานวจยจำานวนมากกวา 30 งานวจย

ทศกษาผลของการเสรมไนเตรท (Nitrate) ตอการเปลยนแปลงทางสรรวทยาและความสามารถในการออกกำาลงกาย (Clements et al., 2014; Jones, 2014) ซงงานวจยดงกลาวมลกษณะซงสามารถสรปไดดงน

กลมตวอยาง : กลมตวอยางทใชในการวจยสวนมากเปนเพศชาย คณสมบตของกลมตวอยางทไดรบการเลอกเขาสงานวจยมากทสด คอ ผทมสขภาพดและออกกำาลงกายเปนประจำา รองลงมา คอ นกกฬาทมการฝกซอมเปนอยางด และผทมโรคของหลอดเลอดแดงสวนปลาย ตามลำาดบ สำาหรบกลมตวอยางทเปนนกกฬา ชนดของกฬาทมการศกษามากทสด คอ จกรยาน รองลงมา คอ กรฑา เรอพาย กฬาประเภททม วายนำา และดำานำา ตามลำาดบ

สภาวะในการทดสอบและรปแบบของกจกรรมทใชทดสอบ : การวจยทผานมาทงหมดใชรปแบบการวจยเชงทดลอง สวนมากเปนการทดลองภายใตสภาวะบรรยากาศปกต (Normoxia) และมงานวจยจำานวน 3 งานวจย ททำาการทดลองภายใตสภาวะทมออกซเจนตำา (Hypoxia) และสภาวะเสมอนอยบนพนทสง (High altitude) โดยรปแบบของการออกกำาลงกายหรอกจกรรมทใชทดสอบประกอบดวย การป นจกรยานวดงานทมการเพมระดบความหนกขนเรอย ๆ จนหมดแรง การออกกำาลงกายดวยแรงตานของกลามเนอขาจนหมดแรง การปนจกรยานวดงานหรอวงบนลวงไฟฟาอยางเตมความสามารถภายในระยะทางทกำาหนด การออกกำาลงกายบนลวงไฟฟาทเพมระดบความหนกขนเรอย ๆ จนหมดแรง การพายเรอวดงานอยางเตม

ความสามารถภายในระยะทางทกำาหนด การวายนำาตานแรงทมากระทำาจนหมดแรง และการทดสอบทเฉพาะสำาหรบกฬา

วธการเสรมไนเตรท (Nitrate) : รปแบบของไนเตรท (Nitrate) ทใชมากทสด คอ นำาบทรททมไนเตรท (Nitrate) เปรยบเทยบกบนำาบทรททไมมไนเตรท (Nitrate) หรอนำาผลไมทมไนเตรท (Nitrate) ตำา รองลงมา คอ โซเดยมไนเตรท (Sodium nitrate) เปรยบเทยบกบโซเดยมคลอไรด (Sodium chloride) และหวบทรททปรงสกซงมไนเตรท (Nitrate) กบซอสแครนเบอรทมไนเตรท (Nitrate) ตำา สำาหรบปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทใหเสรมแกกลมตวอยางมคาระหวาง 0.07 – 0.2 มลลโมล/นำาหนกตว 1 กโลกรม/วน หรอ 4.2 – 18.1 มลลโมล/วน สวนจำานวนครงและเวลาทใหไนเตรท (Nitrate) คอ ใหครงเดยวในชวงเวลา 75 นาท – 3 ชวโมงกอนการทดสอบ ใหเปนระยะ ๆ ณ เวลา 24, 12 และ 2.5 ชวโมงกอนการทดสอบ และใหตอเนองเปนเวลา 3, 6 หรอ 15 วน รวมกบการใหอก 1 ครง ในชวงเวลา 1 – 3 ชวโมงกอนการทดสอบ

ผลการวจย : ภายใตสภาวะบรรยากาศปกต (Normoxia) การเสรมดวยไนเตรท (Nitrate) 1 ครง หรอใหเปนระยะ ๆ ภายใน 24 ชวโมง หรอใหตอเนองเปนระยะเวลาหลายวนกอนการออกกำาลงกาย ชวยเพมความสามารถในการทำางานของกลามเนอ ซงประกอบดวยแรงสงสด แรงระเบด กำาลง และงาน และชวยใหกลมตวอยางมความอดทนเพมขน หรอชวยขยายระยะเวลาในการออกกำาลงกายกอนทจะหมดแรง นอกจากน ยงชวยใหกลมตวอยางมความเรวเพมขน คอ ชวยลดระยะเวลาในการป นจกรยาน การวง และการพายเรออยางเตมความสามารถภายในระยะทางทกำาหนด สำาหรบในสภาวะทมออกซเจนตำา (Hypoxia) หรอสภาวะเสมอนอยบนพนทสง (High altitude) การเสรมดวยไนเตรท (Nitrate) ชวยใหนกดำานำากลนหายใจไดเปนเวลานานขน และยงชวยฟ นสภาพดานเมตาบอลซมและประสทธภาพการทำางานของกลามเนอ ซงสงผลใหความสามารถในการออกกำาลงกายมคาใกลเคยงกบคาทวดไดขณะออกกำาลงกายในสภาวะบรรยากาศปกต อยางไรกตาม ผลการวจยทผานมาสรปวาการเพมขนของความสามารถในการออกกำาลงกายในกลมนกกฬามคานอยกวาเมอเปรยบเทยบกบกลมทไมใชนกกฬา (Jones, 2014) ในกลมนกกฬามทงผทตอบสนอง (Responders) และผทไมตอบสนอง (Non-responders) ตอการเสรมไนเตรท (Nitrate) ซงอาจเปนผลเนองมาจากระดบการฝกซอมหรอวธการเสรมไนเตรท (Nitrate) แกกลมตวอยาง (Wilkerson et al., 2012) ผลการวจยหลงจากป ค.ศ. 2012 จงเสนอวาการเพมปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทบรโภคจะชวยใหนกกฬาทไมตอบสนองมจำานวนลดลง แตไนเตรท (Nitrate) ทใหเสรมควรมปรมาณ

มากกวา 4.2 มลลโมล เนองจากการเปรยบเทยบปรมาณไนเตรท (Nitrate) ทใหเสรมตอความสามารถในการออกกำาลงกายพบวา การเสรมไนเตรท (Nitrate) 4.2 มลลโมล ไมทำาใหนกกฬามความสามารถในการออกกำาลงกายเพมขน กลมทบรโภคไนเตรท (Nitrate) 8.4 หรอ 16.8 มลลโมล มความสามารถในการออกกำาลงกายสงกวากลมทไดรบไนเตรท (Nitrate) 4.2 มลลโมล แตการเพมไนเตรท (Nitrate) ขนเปน 16.8 มลลโมล ไมทำาใหความสามารถในการออกกำาลงกายเพมขนเมอเทยบกบการเสรมไนเตรท (Nitrate) 8.4 มลลโมล (Wylie et al., 2013)

สรปไดวา การเสรมไนเตรท (Nitrate) ในรปของนำาบทรท โซเดยมไนเตรท (Sodium nitrate) หรอหวบทรทปรงสกซงมไนเตรท (Nitrate) ประมาณ 5.0 – 8.4 มลลโมล โดยบรโภคครงเดยวในชวงเวลา 75 นาท – 3 ชวโมง หรอบรโภคตอเนองเปนเวลา 15 วน กอนการออกกำาลงกาย จะชวยเพมความอดทนในการออกกำาลงกายในสภาวะบรรยากาศปกต (Normoxia) สภาวะทมออกซเจนตำา (Hypoxia) และสภาวะเสมอนอยบนพนทสง (High altitude) และชวยเพมความเรวในการวง การป นจกรยาน และการพายเรอ ซงผลดงกลาวเกดขนกบผทออกกำาลงกายทวไป นกกฬา และผปวย อยางไรกตาม การวจยในนกกฬาและผปวยยงมคอนขางนอย และรปแบบของกจกรรมหรอการออกกำาลงกายทใชทดสอบมความหลากหลายนอยเชนเดยวกน นอกจากน ยงไมมการวจยในสถานการณแขงขนจรงของนกกฬา

ประเดนดานความปลอดภยของการเสรมไนเตรท

การเสรมไนเตรท (Nitrate) มผลทงดานทไมดและดานทดตอสขภาพ ดานทไมดนนเรมมการพจารณาตงแตป ค.ศ. 1960 เนองจากเมตาบอลซมของไนเตรท (Nitrate) กอใหเกดสารตวกลาง คอ ไนไตรท (Nitrite) และไนตรกออกไซด (Nitric oxide) และโดยพนฐานทางชวเคมนน ไนไตรท (Nitrite) สามารถทำาปฏกรยากบเฟอรรสไอออน (Ferrous ion; Fe2+) บนโมเลกลของฮโมโกลบน (Hemoglobin) สงผลใหโมเลกลดงกลาวไมสามารถจบกบออกซเจนได ทเรยกวา Methemoglobin ซงหากมตงแต 10% ของระดบฮโมโกลบนปกตจะกอใหเกด Methemoglobinemia หรอ Blue baby syndrome ซงมกพบในเดกและทำาใหเกดภาวะตาง ๆ เชน อาการเขยวคลำาตามรางกาย หวใจเตนเรว และหายใจหอบ ภาวะดงกลาวทำาใหเสยชวตหากไดรบการแกไขไมถกตอง (Greer & Shannon, 2005) นอกจากน ทงไนไตรท (Nitrite) และไนตรกออกไซด (Nitric oxide) สามารถทำาปฏกรยา (N-Nitrosation reaction) กบสารเอมน (Amine) และเอมายด (Amide) ซงเปนอนพนธของโปรตน ทำาใหเกดสารประกอบหลายชนด (N-

nitroso compound) ซงถกจดอยในกลมสารกอมะเรงในรางกายของมนษย (American Cancer Society, 2015)

นอกจากพนฐานทางชวเคมทสามารถสงผลเสยตอสขภาพแลว ยงมรายงานจากทวโลกเกยวกบอนตรายของไนเตรท (Nitrate) ทปนเป อนในอาหารและนำาดม เชน รายงานภาวะ Methemoglobinemia ในทารกทอาศยในประเทศสหรฐอเมรกา เบลเยยม แคนาดา สหราชอาณาจกร โมรอกโค และโรมาเนย ภาวะดงกลาวเกดหลงจากทารกไดรบนำาดมทมไนเตรท (Nitrate) มากกวา 50 มลลกรม/ลตร โดยเฉพาะในบรเวณทมการใชปยเคม การใชสารเคมในครวเรอน และการทำาปฏกรยาของแบคทเรย (Avery, 1999; Sadeqa et al., 2008; Vasilov et al., 2001) นอกจากนมผลการวจยทแสดงใหเหนความสมพนธของการบรโภคไนเตรท (Nitrate) และการเกดมะเรงในมนษย เชน ผลการวจยในประเทศสโลวาเกยแสดงวาประชาชนทดมนำาประปาซงมไนเตรท (Nitrate) 21.1 – 50.5 มลลกรม/ลตร มอบตการณของการเกดมะเรงตอมนำาเหลองและมะเรงลำาไสใหญมากกวาประชาชนทดมนำาประปาทมไนเตรท (Nitrate) นอยกวา 20.0 มลลกรม/ลตร (Gulis et al., 2001) สวนผลการวจยในประเทศเนเธอรแลนดแสดงวาประชาชนมความเสยงตอการเปนมะเรงกระเพาะอาหารสงขนหากบรโภคเบคอนและเนอแผนแชแขงปรมาณมากขน (van den Brandt et al., 2003) นอกจากน มขอมลทแสดงใหเหนถงผลของการไดรบไนเตรทเขาสรางกายตอสขภาพดานอน ๆ เชน ผลการทบทวนวรรณกรรมแสดงวาการไดรบสารทเกยวของกบสารประกอบ N-nitroso มผลตอการเกดโรคเบาหวาน อลไซเมอร และพารกนสน (de la Monte et al., 2009) ผลการวจยในหนพบวาการไดรบสารประกอบ N-nitrosodiethylamine (NDEA) ทำาใหเกดภาวะตบอกเสบจากการมไขมนสะสม (Tong et al., 2009) สวนผลการวจยในมนษยแสดงวาการดมนำาทมไนเตรทปรมาณมากทำาใหตอมธยรอยดของหญงตงครรภและเดกมการทำางานผดปกต (Gatsevaa & Argirovab, 2008)

ขอมลเกยวกบผลเสยตอสขภาพของไนเตรทนำามาซงการออกกฎหมายควบคมปรมาณไนเตรท (Nitrate) และไนไตรท (Nitrite) ในอาหารและนำาดม และมการกำาหนดคาปลอดภยสำาหรบการบรโภคไนเตรท (Nitrate) ในชวตประจำาวนหรอคา Acceptable Daily Intake (ADI) ท 3.7 มลลกรม/นำาหนกตว 1 กโลกรม/วน หรอไมเกน 222 มลลกรม/วน สำาหรบผใหญทมนำาหนก 60 กโลกรม (EFSA, 2008) อยางไรกตาม ขอมลในปจจบนไดแสดงใหเหนถงดานทดของการเสรมไนเตรท (Nitrate) เชน ไนเตรท (Nitrate) เปนสวนประกอบสำาคญของผกโดยเฉพาะผกใบเขยว เชน ขนชาย ผกกาดขาว และผกโขม และผกกนหวบางชนด เชน บทรท

แดง และหวผกกาด (Santamaria, 2006) การบรโภคผกมประโยชนตอสขภาพ การบรโภคผกตามคำาแนะนำาขององคกรสาธารณสขทำาใหไดรบไนเตรท (Nitrate) เขาสรางกายมากกวาการบรโภคผกในอาหารปกต (Poowanasatien, 2006) และอาหารสขภาพทอดมไปดวยผกมไนเตรท (Nitrate) สงกวาคา Acceptable Daily Intake (ADI) หลายเทา (Hord et al., 2009) และสงทสำาคญ คอ ผกทมไนเตรท (Nitrate) สงอดมไปดวยวตามนซ วตามนอ โพลฟนอล และสารตานอนมลอสระ ซงสามารถเรงการเปลยนไนไตรท (Nitrite) ไปเปนไนตรกออกไซด (Nitric oxide) และยบยงการสงเคราะหสารประกอบ N-nitroso ในระบบทางเดนอาหาร (Bryan et al., 2012)

ในสภาวะปกต ไนเตรท (Nitrate) ในอาหารถกนำาไปสงเคราะหไนตรกออกไซด (Nitric oxide) ประมาณ 50% ของปรมาณไนตรกออกไซด (Nitric oxide) ในรางกาย แตในสภาวะทมออกซเจนไมเพยงพอหรอมความเปนกรด การเปลยนไนเตรท (Nitrate) เปนไนตรกออกไซด (Nitric oxide) จะเกดเรวขน และผลการวจยทผานมาพบวาเมอเทยบกบนำาบทรททไมมไนเตรท (Nitrate) การดมนำาบทรททมไนเตรท (Nitrate) ทำาใหไนเตรท (Nitrate) และไนไตรท (Nitrite) ในเลอดมระดบสงขน รวมกบมการลดลงของความดนโลหต (Kenjale et al., 2011) การดมนำาบทรททมไนเตรท (Nitrate) ยงมประโยชนอกหลายอยาง เชน ชวยเพมการไหลเวยนของเลอดในสมอง หวใจ และหลอดเลอดสวนปลาย ชวยยบยงการรวมกลมของเกรดเลอด และลดอนตรายจากภาวะไหลยอนของเลอดหลงจากมการขาดเลอด (Ischemia reperfusion injury) (Bond et al., 2013; Kapil et al., 2010; Weitzberg & Lundberg, 2013) ผลดงกลาวนำามาซงการเสนอใหไนเตรท (Nitrate) เปนกลไกภายใตประโยชนของการบรโภคผกทมตอรางกาย (Lidder & Webb, 2012; Lundberg et al., 2006; Hord et al., 2009) และมการพจารณาใหไนเตรท (Nitrate) และไนไตรท (Nitrite) ในผกเปนทางเลอกสำาหรบการรกษาและปองกนโรคตาง ๆ (Lundberg et al., 2009)

สำาหรบการวเคราะหผลการวจยดานพษวทยาและระบาดวทยาไดขอสรปวา ภาวะ Methemoglobinemia เกดเฉพาะเมอไดรบไนเตรท (Nitrate) เขาสรางกายปรมาณมาก ๆ โดยเฉพาะผทมความไวตอไนเตรท (Nitrate) เชน ทารก และหญงตงครรภ (Agency for Toxic Substances and Disease Registration, 2015) นอกจากน การบรโภคไนเตรท (Nitrate) ไมเพมความเสยงตอการเปนมะเรงถาไมบรโภครวมกบปจจยรวมหรอสารตงตนของสารกอมะเรง หรอมภาวะผดปกตทกอใหเกดสาร N-nitroso เพมขน (Bryan et al., 2012; Ward et al.,

2005) ดงนน ประเดนเกยวกบประโยชนของการบรโภคผกจงถกนำามาพจารณามากกวาความเสยงทเกดจากการไดรบไนเตรท (Nitrate) ในผก (EFSA, 2008)

สรปไดวา การบรโภคไนเตรท (Nitrate) ในผกมประโยชนตอสขภาพ แตหากไดรบไนเตรท (Nitrate) ปรมาณมากเกนไป หรอการบรโภคไนเตรท (Nitrate) ในอาหารประเภทเนอหมก จะเปนโทษตอรางกายและอาจทำาใหเสยชวตไดหากไดรบการแกไขไมถกวธ

สรปไนเตรท (Nitrate) ถกสงเคราะหภายในรางกายของมนษย และยงเปนสวน

ประกอบในอาหารทมนษยบรโภค โดยเฉพาะในผก เชน ผกใบเขยว และหวบทรทแดง เมอบรโภคไนเตรท (Nitrate) ประมาณ 25% ของปรมาณทงหมดทบรโภคจะถกนำาไปใชภายในรางกายโดยเปลยนเปนไนไตรท (Nitrite) และไนตรกออกไซด (Nitric oxide) สวนทเหลอจะถกขบออกจากรางกายทางไต ดงนน หลงจากการบรโภคไนเตรท (Nitrate) ระดบไนเตรท (Nitrate) ในเลอดและปสสาวะจะเพมขนและมคาสงสดภายใน 1 – 3 และ 4 – 6 ชวโมงหลงจากการบรโภค ตามลำาดบ และคาดงกลาวจะกลบสสภาวะปกตภายใน 24 ชวโมงหลงจากการบรโภค ผลการวจยทผานมาพบวา การเสรมไนเตรท (Nitrate) 5.0 – 8.4 มลลโมล กอนออกกำาลงกาย โดยบรโภคในรปของโซเดยมไนเตรท (Sodium nitrate) หรอไนเตรท (Nitrate) ทมอยตามธรรมชาตในนำาบทรทหรอหวบทรทปรงสก และบรโภค 1 ครง ในชวงเวลา 75 นาท –3 ชวโมง หรอบรโภคตดตอกนเปนระยะเวลา 15 วน กอนการออกกำาลงกาย จะชวยใหความสามารถในการทำางานของกลามเนอ ไดแก กำาลง งาน แรงสงสด และแรงระเบด มระดบสงขน และชวยเพมความอดทนในการออกกำาลงกาย รวมทงชวยเพมความเรวในการออกกำาลงกายทใชระยะทางเปนตวกำาหนด เชน การป นจกรยาน การวง และการพายเรอ ซงผลดงกลาวเกดขนในกลมตวอยางทเปนผปวย ผทออกกำาลงกายทวไป และนกกฬา อยางไรกตาม การวจยทผานมามขอจำากด คอ การศกษาในนกกฬาและผปวยยงมคอนขางนอย รปแบบของการออกกำาลงกายทใชในการวจยไมมความหลากหลาย และยงไมมงานวจยในสถานการณแขงขนจรงของนกกฬา นอกจากน มประเดนเรองความไมปลอดภยของการไดรบไนเตรท (Nitrate) ปรมาณมากเกนไป และการบรโภคอาหารประเภทเนอหมกซงมโซเดยมไนเตรท (Sodium nitrate) และโพแทสเซยมไนเตรท (Potassium nitrate) ดงนน ผทออกกำาลงกายและนกกฬาควรศกษาขอมลโดยละเอยด และอาจใชวธกเสรมไนเตรท (Nitrate) ทมอยตามธรรมชาตในผก โดยบรโภคตามปรมาณและเวลาดงทไดกลาวไวแลวกอนหนาน เพอให

มสมรรถภาพทางกายเพมขนอนจะนำาไปสการมความสามารถในการออกกำาลงกายและสขภาพทดตอไป

เอกสารอางองAgency for Toxic Substances and Disease Registration. (2015).

ATSDR Case Studies in Environmental Medicine: Nitrate/Nitrite Toxicity. U.S. Department of Health and Human Services.

American Cancer Society. (2015). Known and Probable Human Carcinogens. Retrived June 10, 2015, from http://www.cancer.org/cancer/cancercauses/othercarcinogens/generalinformationaboutcarcinogens/known-and-probable-human-carcinogens.

Avery, A. A. (1999). Infant Methemoglobinemia: Reexamining the Role of Drinking Water Nitrates. Environmental Health Perspectives, 107, 583 – 586.

Benjapong, W., Karnpanit, W., Thesasilp, J., Likhitrattanaporn, J., Visetchart, P., Moungsrichan, N., & Pochai, T. (2011). Exposure Assessment of Nitrate and Nitrite from the Consumption of Processed Meat in Thai Population. Kasetsart University Research Journal, 16(8), 931 – 941.

Bernhard, A. (2010). The Nitrogen Cycle: Processes, Players, and Human Impact. Nature Education Knowledge, 3(10), 25.

Bescós, R., Rodríguez, F. A., Iglesias, X., Ferrer, M. D., Iborra, E. A., & Pons, A. (2011). Acute Administration of Inorganic Nitrate Reduces VO2peak in Endurance Athletes. Medicine and Science in Sports and Exercise, 43(10), 1979 – 1986.

Bond, V., Curry, B. H., Adams, R. G., Asadi, M. S., Millis, R. M., & Haddad, G. E. (2013). Effects of Dietary Nitrates on Systemic and Cerebrovascular Hemodynamics. Cardiology Research and Practice. Volume 2013, Article ID 435629, 9 pages. http://dx.doi.org/10.1155/2013/435629.

Bryan, N. S., Alexander, D. D., Coughlin, J. R., Milkowski, A.L., & Boffetta, P. (2012). Ingested Nitrate and Nitrite and Stomach Cancer Risk: An Update Review. Food and Chemical Toxicology, 50, 3646 – 3665.

Clements, W. T., Sang-Rok, L, & Bloomer, R. J. (2014). Nitrate Ingestion: A Review of the Health and Physical Performance. Nutrients, 6, 5224 – 5264.

de la Monte, S. M., Alexander, N., Jennifer, C., & Margot, L. (2009). Epidemiological Trends Strongly Suggest Exposures as Etiologic Agents in the Pathogenesis of Sporadic Alzheimer's Disease, Diabetes Mellitus, and Non-Alcoholic Steatohepatitis. Journal of Alzheimer’s disease, 17(3), 519 – 529.

Ellen, G., Schuller, P. L., Bruijns, E., Froeling, P. G., & Baadenhuijsen, H. U. (1982). Volatile N-nitrosamines, Nitrate and Nitrite in Urine and Saliva of Healthy Volunteers after Administration of Large Amounts of Nitrate. International Agency for Research on Cancer Scientific Publications, 365 – 378.

European Food Safety Authority. (2008). Nitrate in Vegetables. Scientific Opinion of the Panel on Contaminants in The Food Chain. Question N EFSA-Q-2006-071. The EFSA Journal, 689, 1 – 79.

Förstermann, U. & Sessa, W. C. (2010). Nitric Oxide Synthase: Regulation and Function. European Heart Journal, Doi: 10.1093/eurheartj/ehr304.

Gatsevaa, P. D., & Argirovab, M. D. (2008). High-Nitrate Levels in Drinking Water may be a Risk Factor for Thyroid Dysfunction in Children and Pregnant Women Living in Rural Bulgarian Areas. International Journal of Hygiene and Environmental Health, 211, 555 – 559.

Green, L. C., Wagner, D. A., Glogowski, J., Skipper, P. L., Wishnok, J. S., & Tannenbaum, S. R. (1982). Analysis of Nitrate, Nitrite, and [15N]nitrate in Biological Fluids. Analytical Biochemistry, 126, 131 – 138.

Greer, F. R., & Shannon, M. (2005). Infant Methemoglobinemia: The Role of Dietary Nitrate in Food and Water. Pediatrics, 116, 784 – 786.

Gulis, G., Czompolyova, M., & Cerhan, J. R. (2001). An Ecologic Study of Nitrate in Municipal DrinkingWater and Cancer Incidence inTrnava District, Slovakia. Environmental Research Section A, 88, 182 – 187.

Health Canada. (1992). Nitrate/Nitrite. Retrived March 31, 2015, from http://www.hc-sc.gc.ca/ewh-semt/pubs/water-eau/nitrate_nitrite/index-eng.php.

Hord, N. G., Tang, Y., & Bryan, N. S. (2009). Food Sources of Nitrates and Nitrites: The Physiologic Context for Potential Health Benefits. American Journal of Clinical Nutrition, 90: 1 – 10.

Jones, A. M. (2014). Dietary Nitrate Supplementation and Exercise Performance. Sports Medicine, 44(Suppl), S35 – S45.

Kapil, V., Milsom, A. B., Okorie, M., Maleki-Toyserkani, S., Akram, F., Rehman, F., … Ahluwalia, A. (2010). Inorganic Nitrate Supplementation Lowers Blood Pressure in Humans: Role for Nitrite-Derived NO. Hypertension, 56, 274 – 281.

Kenjale, A. A., Ham, K. L., Stabler, T., Robbins, J. L., Johnson, J. L., Vanbruggen, M., … Allen, J. D. (2011). Dietary Nitrate supplementation Enhances Exercise Performance in Peripheral Arterial Disease. Journal of Applied Physiology, 110, 1582 – 1591.

Larsen, F. J., Schiffer, T. A., Borniquel, S., Sahlin, K., Ekblom, B., Lundberg, J. O., & Weitzberg, E. (2011). Dietary Inorganic Nitrate Improves Mitochondrial Efficiency in Humans. Cell Metabolism, 13, 149 – 159.

Larsen, F. J., Weitzberg, E., Lundberg, J. O., & Ekblom, B. (2010). Dietary Nitrate Reduces Maximal Oxygen Consumption while Maintaining Work Performance in Maximal Exercise. Free Radical Biology and Medicine, 48, 342 – 347.

Lidder, S., & Webb, A. J. (2012). Vascular Effects of Dietary Nitrate (AS Found in Green Leafy Vegetables and Beetroot) Via the Nitrate-Nitrite-Nitric Oxide Pathway. British Journal of Clinical Pharmacology, 75(3), 677 – 696.

Lunberg, J. O., Weitzberg, E., & Gladwin, M. T. (2008). The Nitrate-Nitrite-Nitric Oxide Pathway in Physiology and Therapeutics. Nature Reviews Drug Discovery, 7, 156 – 167.

Lundberg, J. O., & Weitzberg, E. (2009). NO Generation from Inorganic Nitrate and Nitrite: Role in Physiology, Nutrition and Therapeutics. Archives of Pharmacal Research, 32(8), 1119 – 1126.

Lundberg, J. O., Feelisch, M., Björne, H., Jansson, E. Å., & Weitzberg, E. (2006). Cardioprotective Effects of Vegetables: Is Nitrate the Answer? Nitric Oxide, 15, 359 – 362.

Lundberg, J. O., Gladwin, M. T., Ahluwalia, A, Benjamin, N., Bryan, N. S., Butler, A., … Weitzberg, E. (2009). Nitrate and Nitrite in Biology, Nutrition and Therapeutics. Nature Chemical Biology, 5(2), 865 – 869.

Machha, A., & Schechter, A. N. (2011). Dietary Nitrite and Nitrate: A Review of Potential Mechanisms of Cardiovascular Benefits. European Journal of Nutrition, 50, 293 – 303.

Mozolewski, W., & Smoczyñski, S. (2004). Effect of Culinary Processes on the Content of Nitrates and Nitrites in Potatoe. Pakistan Journal of Nutrition, 3(6): 357 – 361.

Pannala, A. S., Mani, A. R., Spencer, J. P. E., & Skinner, V. (2003). The Effect of Dietary Nitrate on Salivary, Plasma, and Urinary Nitrate Metabolism in Humans. Free Radical Biology and Medicine, 34(5), 576 – 584.

Poowanasatien, A. (2006). Nitrate and Nitrite Contents in Various Types of Vegetables from Conventional, Hygienic and Organic Cultivations (Master’s thesis). Retrived from http://www.li.mahidol.ac.th/thesis/2549/cd388/4637161.pdf.

Ralt, D. (2009). Does NO Metabolism Play a Role in the Effects of Vegetables in Health? Nitric Oxide Formation via the Reduction of Nitrites and Nitrates. Medical Hypotheses, 73, 794 – 796.

Sadeqa, M., Moeb, C. L., Attarassic, B., Cherkaouid, I., ElAouada, R., & Idrissi, L. (2008). Drinking Water Nitrate and Prevalence of Methemoglobinemia Among Infants and Children Aged 1–7 Years in Moroccan Areas. International Journal of Hygiene and Environmental Health, 211, 546 – 554.

Sangchom, S. (2012). Toxic Effects of Ingestion of Nitrates and Nitrites. Weekly Epidemiological Surveillance Report, 43(23), 353 – 356.

Santamaria, P. (2006). Nitrate in Vegetables: Toxicity, Content, Intake and EC Regulation. Journal of the Science of Food and Agriculture, 86, 10 – 17.

Schuddeboom, L. J. (1993). Nitrates and Nitrites in Food Stuffs. For the Committee of Experts on Health Control of Food Stuffs. Ministry of Welfare, Health and Culture, The Netherlands Council of Europe Press.

Schultz, D. S., Deen, W. M., Karel, S. F., Wagner, D. A., & Tannenbaum, S. R. (1985). Pharmacokinetics of Nitrate

in Humans: Role of Gastrointestinal Absorption and Metabolism. Carcinogenesis, 6(6), 847 – 852.

Skib, L. H. (2011). Nitric Oxide and Quality and Safety of Muscle Based Foods. Nitric Oxide, 24, 176 – 183.

Sugekawa, K., & Matsumoto, T. (1975). Nitrate and Nitrite Contents in Cow and Human Milk. Eyio To Shokuryo, 28, 389 – 393. (Abstract in Chemical Abstracts 84, 102816).

Tokish, J. M., Kocher, M. S., & Hawkins, R. J. (2004). Ergogenic Aids: A Review of Basic Science, Performance, Side Effects, and Status in Sports. The American Journal of Sports Medicine, 32(6), 1543 – 1553.

Tong, M., Neusner, A., Longato, L., Lawton, M., Wands, J. R., & de la Monte, S. M. (2009). Nitrosamine Exposure Causes Insulin Resistance Diseases: Relevance to Type 2 Diabetes Mellitus, Non-Alcoholic Steatohepatitis, and Alzheimer’s Disease. Journal of Alzheimer’s disease, 17(4), 827 – 844.

United States Environmental Protection Agency. (2004). The Particle Pollution Report. Current Understanding of Air Quality and Emissions through 2003. EPA 454-R-04-002.

van den Brandt, P. A., Botterweck, A. A. M., & Goldbohm, A. (2003). Salt Intake, Cured Meat Consumption, Refrigerator Use and Stomach Cancer Incidence: A Prospective Cohort Study (Netherlands). Cancer Causes and Control, 14, 427 – 438.

Vasilov, M., St.Condrea Cristea, A., Chiroşcă, A., Dobreanu, A., Georgescu, A., Şerban, E., & Vrabie, E. (2001). Trend of Methemoglobinemia Cases in Eastern Romania. The Journal of Preventive Medicine, 9(2), 11 – 19.

Ward, M. H., deKok, T. M., Levallois, P., Brender, J., Gulis, G., Nolan, B. T., & VanDerslice, J. (2005). Workgroup Report: Drinking-Water Nitrate and Health-Recent Findings and Research Needs. Environmental Health Perspectives, 113, 1607 – 1614.

Weitzberg, E., & Lundberg, J. O. (2013). Novel Aspects of Dietary Nitrate and Human Health. Annual Review of Nutrition, 33, 129 – 259.

World Health Oraganization. (2011). Nitrate and Nitrite in Drinking-Water. Background Document of WHO Guidelines for Drinking-Water Quality. Retrived May 25, 2015, from

http://www.who.int/water_sanitation_health/dwq/chemicals/nitratenitrite2ndadd.pdf.

เวณกา เบญจพงษ, นชนอย ประภาโส, ธดารตน รจรวรรธน, ทรงศกด ศรอนชาต, วงสวาท โกศลวฒน, และกอบแกว ขนต. (2548). ปรมาณตะกว แคดเมยม ไนเตรท และไนไตรท ในนำาฝนทใชดมกนของจงหวดนครปฐม. การประชมวชาการสมาคมพษวทยาแหงประเทศไทย ประจำาป 2548 Food & Chemical Safety วนท 17-18 พฤศจกายน 2548 โรงแรมแกรนด ทาวเวอรอนน กรงเทพฯ.

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (2015). มาตรฐานคณภาพนำา. Retrived May 25, 2015, from http://www.pcd.go.th/info_serv/reg_std_water01.html.